Dil Ve Anlatım 10 Sınıf Isim

10 sınıf dil ve anlatım isimler

10.sınıf dil ve anlatım fiiller

10 sınıf dil ve anlatım fiiller

10.sınıf dil ve anlatım fiilde çatı

10 sınıf dil ve anlatım fiilde çatı

10 sınıf dil ve anlatım kısa ders notları

10 sınıf dil ve anlatım konu anlatım

10.sınıf dil ve anlatım konu anlatım

10 sinif dil ve anlatim konu anlatimi

10 sınıf dil ve anlatım konu anlatımı

10. Sınıf Dil Ve Anlatım Üniteleri ve Konuları

1. ÜNİTE

• Sunum
   
• Tartışma
   
• Panel

2.ÜNİTE

• Anlatıma Hazırlık
   
• Anlatımda Konu ve Tema
   
• Anlatımda Sınırlandırmalar
   
• Anlatımda Anlatan Kişinin Tavrı 
   
• Anlatım Özellikleri
   
• Anlatım Oluşumu
   
• Anlatım Türleri Sınıflandırılması

3.ÜNİTE

• Öyküleyici Anlatım-İsimler
   
• Betimleyici Anlatım-Sıfatlar
   
• Destansı Anlatım-Fiiller
   
• Coşku ve Heyecana Bağlı Olan Anlatım-Zamirler
   
• Öğretici Anlatım- Zarf
   
• Emredici Anlatım-Fiilimsi
   
• Tartışmacı Anlatım
   
• Kanıtlayıcı Anlatım
   
• Düşsel Anlatım-Edat
   
• Gelecekten Söz Eden Anlatım-Bağlaç
   
• Söyleşmeye Bağlı Anlatım- Ünlem
   
• Mizahi Anlatım
   

10.sınıf Dil ve Anlatım dersine çalışırken isimler, sıfatlar, zarflar ve diğer pek çok konuya çalışırken sizin bu derste başarılı olabilmeniz için bazı önerilerde bulunacağız. 

Türkçe Dersine Nasıl Çalışılır?
 

• Sistemli ve yeterli bir çalışma ile Türkçe dersinde başarılı olabilirsiniz.
   
• Türkçe dersini bir ders olarak düşünmek yerine hayatımızın bir parçası olarak düşündüğümüzde işimiz daha kolay olabilir. Sonuçta dil hayatımızın büyük bir parçası.
   
• Türkçe konuları, yorum yapma, düşünme, okuduğumuzu anlama üzerine olan bir derstir. Bu yönüyle düşündüğümüzde bu dersin konularını daha iyi anlarız.
   
• Türkçe dersi iki bölümden oluşur. Bunlardan biri dil bilgisi diğeri ise anlam bilgisidir. Öncelikle bu iki alana iyi çalışmalıyız.
   
• Türkçe dil bilgisi konularını anlamak için dil bilgisi konu sıralamalarına göre ilerlemeniz gerekir. Bu şekilde çalışırsanız konular birbiriyle iç içe olduğundan anlaşılır olacaktır. 
   
• Dil bilgisi çalışırken örnek cümlelere dikkat edersiniz konuyu rahatlıkla kavrayabilirsiniz.
   
• Türkçe anlam bilgisinde ise konular şöyle ilerlemektedir. Sözcükte anlam, cümlede anlam, paragrafta anlam şeklinde devam eder. 
   
• Anlam bilgisi konularında sizden istenen okuduğunuzu anlamanız, hızlı okumanız ve anladığınızı yorumlamanız sizden istenmektedir. Bunun için yapmanız gereken kitap okumaktadır. Bu kitaplar neler olabilir? Hikaye, roman, deneme, gazete, dergi, köşe yazısı gibi yaz türünde yazılan kitapları okumak sizden istenen yetileri kazandıracaktır. 
   
• Sözcükte Anlam konusu, sözcük bilginizi ölçmek için sorulan sorulardır. Sözcük anlamlarına hakim olmanız sizden beklenir. 
   
• Cümlede Anlam, eş anlamlı, zıt anlamlı, neden-sonuç ilişkilerinin olduğu cümleye anlam katan içeriklerin bulunması sizden istenir. Burada yapmanız gereken konunun derinine inerek soruyu iyice okuyarak doğru cevabı bulabilirsiniz. 
   
• Paragrafta Anlam, paragraf sorularını çözebilmek için birkaç teknik vardır. Bu tip sorularda yapmanız gereken sorunun önemli noktaların altını çizmek ve bildiğiniz önemli kelimelerin anlamlarını bir kenara yazmanızdır. Soruyu kolaylaştıran anahtar kelimeleri bulursanız soru otomatik olarak gözünüze kolay gözükecektir. 

Türkçe Dersini Anlamak İçin Neler Yapılabilir?

10.sınıf Türkçe dersini anlamak için size verebileceğimiz bazı tavsiyeler şunlardır;

• Dersi derste dinleyin ve önemli noktaları mutlaka not alın.
• Derste aklınıza takılan noktaları öğrenmek için öğretmeninize sorun.
• Türkçe dersine çalışırken video, kitap, slayt gibi çeşitli kaynaklardan faydalanabilirsiniz. 
• Ders bittikten sonra eve gidince mutlaka tekrar yapmalısınız.
• Tekrar yaptıktan sonra aklınızda kalan ve önemli olduğunu düşündüğünüz konuları çalışma defterinize yazın.
• Her tekrar sonrası 35-40 soru çözerek konuyu pekiştirin.
   

Türkçe Dersine Çalışırken Bazı Püf Noktalar 

Çalışma Planı Hazırlayın

10. sınıf Türkçe dersine planlı bir şekilde çalışırsanız başarılı olmanız kaçınılmaz olacaktır. Dil bilgisi için ayrı anlam bilgisi için ayrı planlar oluşturarak bu dersin üstesinden kolayca gelebilirsiniz.

Tüm konular zincir halkaları gibi birbirinin parçası olduğu için konu sıralamalarına önem vererek çalışırsanız konuları anlamanız daha kolay olacaktır. 

Eksik olduğunuz konuları tamamlamak için kendinize bir süre tanıyın. O süre zarfında da eksiklerinizi kapatın. Bu şekilde daha verimli bir çalışma yapmış olacaksınız.

Konu Çalışmalarına Önem Verin

Konu çalışması yapmadan soru çözmeyin. Konu çalışması yaparak eksik kaldığınız ya da unuttuğunuz konuları gözden geçirin. Dil bilgisi kısmında konular çok önemlidir. O yüzden mutlaka önce konu çalışın. Lise zamanları boyunca öğreneceğiniz dil bilgisi konuları size TYT sınavında lazım olacaktır. Bu sebeple konulara ne kadar iyi çalışır ve iyi öğrenirseniz. O kadar başarılı olursunuz. 

Özel Notlar Yazın

Türkçe dil bilgisi konularıyla kısa ve özet bilgi niteliğinde olabilecek notlar alın. Kısa notlarınıza önemli anahtar kelimeleri belirleyip yazarsanız bu sizin işinizi kolaylaştıracaktır. Bu sayede ders konuları aklınızda daha fazla kalır. Ayrıca not yazarken kendi anlama şeklinize göre not almanız öğrenmenizi kolaylaştıracaktır. Çünkü kendi öğrenme şeklinizi en iyi siz bilirsiniz. 

Üniversite Sınavında Çıkacak Soruları Çözün

Konu çalışmasını sizin için faydalı hale getirmek için TYT Türkçe sorularını çözmenizi öneririz. Bu şekilde hem konuları öğrenirken hem de kendinizi üniversitede çıkmış sorularla denemiş oluyorsunuz. 

Paragraf Sorusu Çözün

Düzenli olarak paragraf sorusu çözmeniz sizin zamanla daha hızlı soru okumanızı ve çözmenizi sağlayacaktır. Bu sebeple günde 15-20 tane paragraf sorusu çözmenizi öneririz. 

İpucu: Paragraf sorusu nasıl çözülür? başlıklı yazımızdan paragraf sorularının en doğru çözüm yöntemlerini inceleyebilirsiniz. 

Türkçe Deneme Çözün

Türkçe deneme çözerek eksiklerinizi daha kolay görebilirsiniz. 

Hızlı Soru Çözün

Türkçe sorularını sürekli çözerseniz zamanla soruları anlayarak daha hızlı çözmeniz mümkün olacaktır.

Bol Bol Kitap Okuyun

Konuları iyi anlamanız için bol bol kitap okuyun. Paragraf konuları başta olmak üzere pek çok ders ve konuda kitap okumak size hızlı soru okuma ve çabuk kavrama gibi yetileri kazanmanıza yardımcı olacaktır. Size hayatınızda ve derslerinizde en çok faydası olacak şey kitap okumanızdır. 

Paragraf Sorusu Çözme Taktikleri

İlk Olarak Soru Kökünü Okuyun

Önce soru kökünü okuyun sonrasında ise şıklara geçin.

Soru Kökünü İyi Oku ve Önemli Yerin Altını Çizin

Soru kökünde yazan değildir, çıkarılamaz ve yoktur gibi kelimeleri fark etmemiz sizi hataya sürükleyebilir. Bunun için soruda sizden ne istediğini iyi anlayın.

Bütün Şıkları Okuyun

Daha doğrudur ya da daha uygundur gibi kelimeler yazıyorsa bütün şıkları okumanız daha doğru olacaktır. 

Yorum Yapmadan Okuyun

Kendi görüşünüzü katmadan soru okumaya dikkat edin. Çünkü burada sizden istenen sizin görüşünüz değil yazarın görüşüdür. 

Parçanın Tamamını Okuyun

Paragraf soruları ne kadar uzun olursa olsun anlamak için paragrafın tamamını okuyun. Tekrar parçaya dönmemek için önemli yerlerin altını çizin. 

Belirtisiz isim tamlamaları, sıfat tamlamaları, isnat grupları, birleşik fiiller, ikilemeler, kısaltma grupları ve kalıplaşmış çe­kimli fiillerden oluşan ifadeler yeni bir kavramı karşıladıklarında birleşik kelime olurlar. Birleşik kelimeler belirli kurallar çerçevesinde bitişik veya ayrı olarak yazılır.

       Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda bitişik yazılırlar:

1. Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: birbiri (< biri biri), kaynana (< kayın ana), kaynata (< kayın ata), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), pazartesi (< pazar ertesi), sütlaç (< sütlü aş) vb.

2. Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kökenli kelimeler etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğradıklarında bitişik yazılır: emretmek, meno­lunmak, cemetmek, kaybolmak; darbetmek, dercetmek, hamdetmek; affetmek, hissetmek, reddetmek vb.

3. Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır.

a. Bitki adları: aslanağzı, civanperçemi, keçiboynuzu, kuşburnu, turnagagası, açıkağız, akkuyruk (çay), alabaş, altınbaş (kavun), altıparmak (palamut), beşbıyık (muşmula), çobançantası, karnıkara (börülce), katırtırnağı, kuşyemi, şeytanarabası, yılan­yastığı, akşamsefası, camgüzeli, çadıru­şağı, ayşekadın (fasulye), hafızali (üzüm), havvaanaeli, meryemanaeldiveni vb.

b. Hayvan adları: danaburnu (böcek), akbaş (kuş), alabacak (at), bağrıkara (kuş), beş­parmak (deniz hayvanı), çakırkanat (ördek), kababurun (balık), kamçıkuyruk (koyun), kamışkulak (at), karagöz (balık), kara­fatma (böcek), kızılkanat (balık), sarıkuyruk (balık), yeşilbaş (ördek), sazkayası (balık), sırtı­kara (balık), şeytaniğnesi, yalıçapkını (kuş), bozbakkal (kuş), bozyürük (yılan), karadul (örümcek) vb.

c. Hastalık adları: itdirseği (arpacık), delibaş, karabaş, karabacak vb.

ç. Alet ve eşya adları: balıkgözü (halka), deveboynu (boru), domuztır­nağı (kanca), horozayağı (burgu), kargaburnu (alet), kedigözü (lamba), leylekgagası (alet), sıçankuyruğu (törpü), gagaburun (gemi), kancabaş (kayık), adayavrusu (tekne) vb.

d. Biçim, tarz, tür, motif vb. adlar: ayıbacağı (yelken biçimi), balıksırtı (desen), civankaşı (nakış), eşek­sırtı (çatı biçimi), kazkanadı (oyun), kırlangıçkuyruğu (işaret), koçboynuzu (desen), köpekkuyruğu (yağlı güreş), sıçandişi (dikiş), balgümeci (dikiş), beşikörtüsü (çatı biçimi), turnageçidi (fırtına) vb.

e. Yiyecek adları: hanımgöbeği (tatlı), ka­dınbudu (köfte), kedidili (bisküvi), dilberdudağı (tatlı), tavukgöğsü (tatlı), vezirparmağı (tatlı), bülbülyuvası (tatlı), kuşlokumu (kurabiye), alinazik (kebap) vb.

f. Oyun adları: beştaş, dokuztaş, üçtaş vb.

g. Gök cisimlerinin adları: Altıkardeş (yıldız kü­mesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyükayı (yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız), Küçükayı (yıldız kü­mesi), Kervankıran (yıldız), Samanyolu (yıldız kümesi), Yedikardeş (yıldız kümesi) vb.

ğ. Renk adları: baklaçiçeği, balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi, gülkurusu, kavuniçi, narçi­çeği, ördekbaşı, ördekgagası, tavşanağzı, tavşankanı, turnagözü, vapur­dumanı, vişneçürüğü, yavruağzı vb.

h. Oğlu,kızı sözleri: çapanoğlu, eloğlu, hinoğluhin, elkızı vb.

4.-a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil ekleriyle bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle yapılan tasvirî fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, sevebilmek; alıvermek, gülüvermek; uyuyakalmak; gidedurmak, yazadurmak; çıkagelmek, süregelmek; düşeyazmak, öleyazmak vb.

5. Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik keli­meler bitişik yazılır: albeni, ateşkes, çalçene, çalyaka, dönbaba, gelberi, incitmebeni, sallabaş, sallasırt, unutmabeni; batçık, çekyat, geçgeç, kaçgöç, kapkaç, örtbas, seçal, tutkal, veryansın, yapboz, yazboz vb.

6.-an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş sıfat-fiil ekleriyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır: alaybozan, cankurtaran, çöpçatan, dalgakıran, demirkapan, gökdelen, yelkesen; akımtoplar, altıpatlar, barışsever, basınçölçer, özezer, pürüzalır; baştanımaz, değerbilmez, etyemez, hacıyatmaz, kadirbilmez, karıncaezmez, kuşkonmaz, külyutmaz, tanrıtanımaz, varyemez;çokbilmiş, güngörmüş vb.

7. İkinci kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: albastı, ciğerdeldi, çıtkırıldım, dalbastı, fırdöndü, gecekondu, gündöndü, hünkârbeğendi, imambayıldı, karyağdı, külbastı, mirasyedi, papazkaçtı, serdengeçti, şıpsevdi, zıpçıktı vb.

8. Her iki kelimesi de -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) belirli geçmiş zaman veya -r /-ar /-er geniş zaman eklerini almış ve kalıplaşmış bulunan birleşik kelimeler bitişik yazı­lır: dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, uçtuuçtu; biçerbağlar, biçerdö­ver, göçerkonar, kazaratar, konargöçer, okuryazar, uyurgezer, yanardö­ner, yüzergezer vb.

Aynı yapıda olan çakaralmaz kelimesi de bitişik yazılır.

9. Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim), şuuraltı; akşamüstü, ayaküstü, bayra­müstü, gerçeküstü, ikindiüstü, olağanüstü, öğleüstü, öğleüzeri, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri vb.

10. İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Alper, Birol, Gülnihal, Gülseren, Şenol, Varol; Abasıyanık, Adıvar, Atatürk, Gökalp, Güntekin, İnönü, Karaosmanoğlu, Tanpınar, Yurdakul; Boynueğri Mehmet Paşa, Tepedelenli Ali Paşa, Yirmisekiz Çelebi Mehmet, Yedisekiz Hasan Paşa vb.

11. İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale, Gümüşhane; Acıpayam, Pınarbaşı, Şebinkarahisar; Beşiktaş, Kabataş vb.

Şehir, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su, çay vb. kelime­lerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır: Akşehir, Eskişehir, Suşehri, Yenişehir; Atakent, Batıkent, Konutkent, Korukent; Çengelköy; Yenimahalle; Karadağ, Uludağ; Kocatepe, Tınaztepe; Akdeniz, Karadeniz, Kızıldeniz; Acıgöl; Kızılırmak, Yeşilırmak; İncesu, Karasu, Sarısu; Akçay vb.

12. Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Bayrampaşa, Davutpaşa, Gazi Osmanpaşa (mahalle); Ertuğrulgazi (ilçe), Kemalpaşa (ilçe); Mustafabey (cadde), Necatibey (cadde) vb.

13. Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güney­doğu, kuzeybatı, kuzeydoğu

14. Dilimizde her iki ögesi de asıl anlamını koru­duğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan keli­meler de vardır:

a. Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları: başağırlık, başbakan, başbayan, başçavuş, başeser, başfiyat, başhekim, başhemşire, başkahraman, başkent, başkomutan, başköşe, başmüfettiş, başöğretmen, baş­parmak, başpehlivan, başrol, başsavcı, başyazar vb.

b. Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları: aşçıbaşı, binbaşı, çarkçıbaşı, çeribaşı, ele­başı, mehterbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı vb.

c. Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelime­ler: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa vb.

ç. Biraz, birçok, birçoğu, birkaç, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiç­biri belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak biti­şik yazılır.

15. Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik ya­zılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, kahveevi, ko­nukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi vb.

16. Hane, name, zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelime­ler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane;beyanname, kanunname, se­yahatname, siyasetname; amcazade, dayızade, teyzezade vb.

17.-zede ile oluşturulmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır:depremzede, afetzede, selzede, kazazede vb.

18. Farsça kurala göre oluşturulan sözler bitişik yazılır: âlemşümul, cihanşümul; darıdünya, ehli­beyit, ehvenişer, erkânıharp, gayrimenkul, gayrimeşru, Kuvayımilliye, Misakımillî, suikast; cürmümeşhut, hamdüsena, hercümerç, hüsnükuruntu, hüsnüniyet vb.

19. Arapça kurala göre oluşturulan sözler bitişik yazılır: aliyyülâlâ, ceffelkalem, darülaceze, darülfünun, daüssıla, fevkalade, fevkalbeşer, hıfzıssıhha, hüvelbaki, şey­hülislam, tahtelbahir, tahteşşuur; aleykümselam, Allahualem, bismillah, fenafillah, fisebilillah, hafazanallah, inşallah, maşallah, velhasıl vb.

20. Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi vb.

UYARI: Bir sıfatla oluşturulan usul adlarında sıfat ayrı yazılır: ağır aksak, yürük aksak, yürük semai vb.

21. Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim Fakültesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi vb.

22. Renk adlarıyla kurulan bitki, hayvan veya hastalık adları bitişik yazılır: akağaç, alacamenekşe, karadut, sarıçiçek; alabalık, beyazsinek, bozayı; aksu, akbasma, mavihastalık, maviküf vb.