Feromon Nedir Ne Demek
Feromon nedir? Feromon örnekleri nelerdir?
Canl&#;lar aras&#;nda etkile&#;imi ve ileti&#;imi sa&#;lamak için kullan&#;lan birden fazla yöntem vard&#;r. Koku duyusuna ba&#;l&#; olan ileti&#;im türlerinden birisi de feromon sayesinde gerçekle&#;ir. Cinsel çekim için de önemli olan bu hormonun etkilerini ve sonuçlar&#;n&#; insan üzerinden anlatmak amac&#;yla yaz&#;lan bu yaz&#;da feromon nedir ne i&#;e yarar gibi merak edilen sorular&#;n yan&#;tlar&#;n&#; bulabileceksiniz.
Feromon Nedir? &#;nsan Feromonlar&#; Gerçek Midir?
Feromon nedir sorusunun hala günümüzde kesin bir cevab&#; olmamakla birlikte; uzun y&#;llard&#;r bilim adamlar&#;n&#;n çal&#;&#;ma konusu olan feromonlar; sessiz bir kimyasal ileti&#;im sistemi olarak tan&#;mlan&#;r. Canl&#;lar&#;n kendi türlerindeki bireyler taraf&#;ndan alg&#;lanabilen ve tepki uyand&#;ran kimyasal salg&#;lad&#;klar&#; ke&#;fedilmi&#;tir. Salg&#;lanan bu kimyasallar kar&#;&#; taraf&#;n koku duyusu ile alg&#;lan&#;r ve kontrol d&#;&#;&#; tepki üretimine sebep olabilir. Genellikle sinekler ya da böcekler üzerinde çal&#;&#;malar yap&#;l&#;yor olsa da insanlara ait feromon tespitleri de yap&#;lm&#;&#;t&#;r. Hayvanlarda tespit edilen feromonlara kar&#;&#;n insandakilere her zaman &#;üphe ile yakla&#;&#;lm&#;&#;t&#;r. Çünkü insanlar&#;n hayvanlara k&#;yasla sahip oldu&#;u daha karma&#;&#;k ileti&#;im sitemleri vard&#;r. Ancak birçok ara&#;t&#;rmac&#; insanlar aras&#;nda etki uyand&#;ran feromonlar&#;n varl&#;&#;&#;n&#; savunur. ’dan itibaren devam eden feromon çal&#;&#;malar&#;; birçok canl&#; üzerinde etkili olan kimyasal ileti&#;imle ili&#;kili örnekler ortaya ç&#;karm&#;&#;t&#;r.
Hayvanlardaki Feromon Hormonu Örnekleri Nelerdir?
Cinsel ve bölgesel davran&#;&#;lar&#; manipüle eden feromonlar asl&#;nda hayvanlar&#;n burun reseptörlerinde bulunan moleküler kimyasallard&#;r. Bilim insanlar&#;n&#;n feromon temelli ileti&#;im sistemine dair verdikleri en yayg&#;n örnekler ise &#;unlard&#;r:
Ar&#;lar: muhaf&#;z ar&#;lar kar&#;nlar&#;n&#; kald&#;rarak feromon yayarlar ve kanatlar&#;n&#; ç&#;rparak da bunu di&#;er ar&#;lara iletirler. Bu &#;ekilde ar&#; kovan&#; tehdit alt&#;ndayken tüm ar&#;lar haberdar olur ve birlikte hareket edebilirler.
Kar&#;ncalar: kar&#;ncalar ise feromonu yuvalar&#;ndan ayr&#;l&#;rken ve tekrar yuvalar&#;na geri dönerken kullan&#;rlar. Örne&#;in yem bulmak için yuvas&#;ndan ayr&#;lan kar&#;ncalar feromon izleri sayesinde tekrar yuvalar&#;na kolayca dönebilirler.
Kediler: ayn&#; bölgede ya&#;ayan kediler grup üyelerine konum bildirirken feromondan faydalan&#;r. Örnek vermek gerekirse yabanc&#; bir kedi ba&#;ka bir kedinin bölgesine girdi&#;inde ev sahibi kedinin sald&#;rganl&#;k içgüdüleri devreye girer.
Fareler: yenido&#;an farelerin gözya&#;lar&#;ndaki baz&#; feromonlar anne farenin libidosunu dü&#;ürür; böylelikle anne fare cinsel güdüleri ile ba&#;ka bir ilgi alan&#;na yönlenemez ve kendini yavrular&#;na adar.
Hayvanlar&#;n davran&#;&#;lar&#;n&#; ve eylemlerini etkileyen feromonlar; tar&#;mda ve ilaçlama sektöründe de s&#;kl&#;kla kullan&#;l&#;r. Günlük hayatta kar&#;&#;la&#;m&#;&#; ve cevab&#;na ula&#;mam&#;&#; olabilece&#;iniz feromon tuza&#;&#; nedir sorusu da hayvanc&#;l&#;kla oldukça ili&#;kilidir. Feromon tuzaklar&#; feromon emdirilmi&#; kapsüllerden meydana gelir.
&#;nsandaki Feromon Hormonu Örnekleri Nelerdir?
Baz&#; ara&#;t&#;rmalara göre; insan vücudunun sald&#;&#;&#; baz&#; kokulara maruz kalan ki&#;iler birtak&#;m tepkiler aç&#;&#;a ç&#;kar&#;r. Vücudun olu&#;turdu&#;u ve sald&#;&#;&#; kokulara maruz kalan di&#;er insanlar&#;n tepkisel davran&#;&#;lar&#; genellikle cinsellik ve üremeyle ili&#;kili oldu&#;u söylenir. Hayvanlarda oldu&#;u gibi insanlarda da salg&#;lar&#;n ve terin üremeye haz&#;r bulunu&#;la ba&#;lant&#;l&#; oldu&#;u görülmü&#;tür. Bu konuyla ilgili verilecek en ilginç örneklerden birisin ara&#;t&#;r&#;lmas&#; y&#;l&#;nda gerçekle&#;mi&#;tir. Bu ara&#;t&#;rmaya göre yumurta dönemindeki kad&#;nlar&#;n salg&#;lad&#;klar&#; ve yayd&#;klar&#; koku erkeklerdeki testesteron seviyesini artt&#;rma yönünde etkiye sahiptir. Bir di&#;er ilgi çekici tespit ise bu ara&#;t&#;rmadan çok daha önceki y&#;llara dayan&#;r. Bir kad&#;n&#;n ter kokusuna maruz kalan bir ba&#;ka kad&#;n&#;n adet döngüsünde ya&#;anan de&#;i&#;imler kay&#;t alt&#;na al&#;nm&#;&#;t&#;r. Di&#;er bir ara&#;t&#;rma ise gösteriyor ki; feromonlar&#;n yak&#;n ya da ayn&#; ortamda bulunan kad&#;nlar&#;n adet dönemlerinin ayn&#; zamana denk gelmesine sebep olabilir. Ba&#;ka çal&#;&#;malar ise insan&#;n ter kokusuyla ilgilidir. Ter kokusu üzerine yap&#;lan çal&#;&#;malar; ki&#;inin ter kokusu sal&#;n&#;m&#;ndan etkilenen insanlar&#;n cinsiyetle ilgili tepkiler üretmesi olas&#;l&#;&#;&#;n&#; etkiledi&#;i üzerinedir.
Feromon Kokusu ve A&#;&#;k Olmak
&#;nsan&#;n ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sisteminde bulunan feromon; genellikle a&#;k ve cinsellikle ili&#;kilendirilir. &#;drar ve koltuk alt&#;ndaki terlerle d&#;&#;ar&#; at&#;lan feromon salg&#;s&#;; uçucu ve hafif bir kokuya sahiptir. A&#;k hormonu ve a&#;k kokusu olarak adland&#;r&#;lan feromonun insan ili&#;kileri üzerindeki etkisi nas&#;ld&#;r? &#;ki ki&#;i aras&#;ndaki cinsel çekimi feromon kokusu nas&#;l etkiler?
A&#;k ve cinsel çekim ile feromon ili&#;kisi y&#;llard&#;r insano&#;lunun ilgisini çeker. Bunun yan&#; s&#;ra çekicilik ile koku duyusu aras&#;ndaki ili&#;kiden dolay&#; parfüm sektörü de bu konuyla ilgilenmeye ba&#;lad&#;. Feromon kokusunun sal&#;n&#;m&#; ile çekicilik aras&#;ndaki ba&#; bilimsel olarak kan&#;tlanmam&#;&#; olsa da koku firmalar&#; e&#;leri çekmek amac&#;yla içeri&#;inde cinsiyet hormonlar&#; oldu&#;u söylenen deodorant ve parfüm üretimi yapmaya ba&#;lad&#;.
Çekicilik, cinsellik ve koku kavramlar&#;n&#;n kesi&#;imde yer alan feromonlar; uzmanlar taraf&#;ndan a&#;k ile olan ili&#;kisi de incelenmi&#;tir. Duygusal oldu&#;u kadar kimyasal bir ba&#;lant&#;s&#; da olan a&#;k beyinde ve di&#;er organlarda baz&#; de&#;i&#;ikliklere sebep olabilir. A&#;&#;k olmadan önce ve sonra vücutta ya&#;anan de&#;i&#;imler ara&#;t&#;rmac&#;lar taraf&#;ndan merak edilmi&#;tir. Ve a&#;&#;k olduktan sonra vücudun verdi&#;i tepkileri gözlemlemek istemi&#;lerdir. Hayat&#;n en ilgi çekici durumlar&#;ndan biri olan a&#;k bilimsel olarak incelendi&#;inde ortaya ç&#;kan sonuçlar &#;unlar olmu&#;:
A&#;&#;k olan ki&#;inin sevinç ve mutluluk seviyesi önceki zamanlara göre art&#;&#; gösterir.
Ya&#;anan olaylara ve sorunlara kar&#;&#; ki&#;i daha kay&#;ts&#;z olabilir ve sorunlar&#; kafas&#;nda büyütmez.
Ve kendini enerjik hisseder.
Çekicilik ve cinsellik ile ili&#;kisi oldu&#;u tahmin edilen baz&#; feromon türleri de a&#;k&#;n kimyasal sürecinde devreye girer. A&#;k&#; ve cinsel uyar&#;lmada önemli rolü oldu&#;u tahmin edilen feromonlar vücuttaki di&#;er hormonlar&#; da etkiler.
ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ
Koltuk altı kokusu yeterince iğrençtir, ancak bazı bilim insanları koltuk altının; günlük kur yapmadan, uyarıya kadar her türlü sinyali gönderiyor olabileceğinden şüpheleniyorlar. Bunun nedeni de; bazıları kötü kokulu, bazıları da burnumuzun koku saptama eşiğinin altında kalan vücut salgılarının feromon isimli kimyasal mesajlarla dolu olma ihtimali olabilir. Yarım yüzyıldan beridir süren bu ince ipuçlarına dair araştırmalar yürütülse de, bunların insanlarda var olduğuna dair doğrudan bir kanıt henüz bulunmuş değil.
Feromon Nedir?
İnsanlar ve diğer hayvanlar binlerce kimyasal bileşen arasında ayrım ve saptama yapabilme yetisi olan koku duyusu sistemine sahiptirler. 50 yıldan fazla bir süredir, bilim insanları belirli böceklerin ve hayvanların kimyasal bileşimler -genellikle yağ ya da ter şeklinde-- salabildikleri ve diğer canlıların da bu bileşenleri saptayabilme ve ona göre tepki üretebilmelerine olanak sunan sessiz bir kimyasal iletişim sisteminin varlığı üzerine çalışmalar yürütüyorlar.
Her ne kadar tam tanımı üzerinde tartışmalar sürse de, feromonlar; genellikle aynı türün organizmaları arasında sinyal alış verişini sağlayan tek ya da küçük setler halindeki kimyasal bileşenler olarak tanımlanır. Bunlar sıklıkla bir böcek ya da hayvan tarafından yayılan geniş çaptaki koku karışımının yalnızca bir parçasıdırlar ve bazı feromonlar farkedilebilir bir kokuya sahip değildir.
İlk kez yılında tanımlanmasından bugüne, bilim insanları feromon temelli iletişime dair birçok örnek bulmuşlardır. Bu sinyallerin en göze çarpıcısı, anlık bir davranışsal tepkiyi ortaya çıkarır. Örneğin, dişi ipek güveleri, erkek güvelerin rastladıkları anda takip etmesine olanak sunan bombykol isimli molekül izi salarlar. Öte yandan, yavaş hareketli feromonlar alıcının üreme fizyolojisini etkileyebilir, örneğin; erkek fare idrarındaki alfa-farnesene molekülü genç dişi farelerdeki ergenliği hızlandırır.
Bazı bilim insanları "işaretçi" olarak isimlendirilen bir üçüncü grup feromonların bireyin sosyal statüsü ya da sağlığı hakkındaki bilgiyi taşıdığını ileri sürüyorlar. Fareler, kalıtımla alakalı özgün proteinlere dair kısmen bilgi veren kokuya bağlı ipuçlarına dayanarak uygun eşi seçebilir.
İnsanlardaki Sorun
Bugüne kadar, bilim insanları; insan vücudunun saldığı kokuya maruz kalmanın diğer insanlarda birtakım tepkilere sebep olabildiğini gösteren bazı başarılı çalışmalara imza attılar. Kemirgenlerde yürütülen araştırmalarda olduğu gibi, insan teri ve salgıları diğer insanların üremeyle ilgili hazır bulunuşluklarını etkileyebiliyor. 'lerden beri araştırmacılar; bi başka kadının terine maruz kalan kadınlardaki adet döngüsündeki değişimleri izlediler. yılında, Florida State University'den bir araştırma ekibi yumurta dönemindeki kadınların kokusunun erkeklerdeki testosteron seviyelerinin artırma yönünde uyarıda bulunabildiği bulgusuna ulaştılar.
Fakat insanda herhangi bir kimyasal üretiminin sebep olduğu tutarlı ve güçlü bir tepkiye dair delil yok. Görünen o ki; bizim tepkilerimizi bir ipek larvasındakine kıyasla saptaması oldukça zor. Açıklanması güç olan bu durum araştırmacıların bir başka kimyasal mesaj türü olan ve alıcının duygu durum ya da mental halini etkileyen "modülatör (düzenleyici)" feromonunu ileri sürmelerine sebep oldu. Bu türe ait bir örnekte, yılında Stony Brook University'den araştırmacılar; ilk kez paraşüt atlayışı yapan birisinin ter kokusunu koklamanın kişinin belirsiz duygusal ifadeler arasında ayrım yapabilme yetisini artırabileceği bulgusuna ulaşıldı. Yani atlayıcının terindeki kimyasallar, alıcıda yüksek bir uyarım ve ayrıntılara daha dikkat edici bir hali ortaya çıkaran bir alarm sinyali oluşturmuş olabilir.
Feromonların gerçekten etkili olduğunu gösterebilmek için; araştırmacılar, sorumlu molekülleri belirlemek zorundalar ancak bu henüz başarılabilmiş değil. Bugüne kadar, bilim insanları muhtemel feromonların etkilerine dair deliller topladılar, ancak tam olarak hangi insan feromonunun olduğunu belirleyemediler.
İşaret Kokusu
İnsan feromonlarını saptamak için sürdürülen av devam ederken, bilim insanları; kokunun bu derin etkilerine dair muhtemel diğer açıklamalar üzerindeki araştırmalarını da sürdürüyorlar. Örneğin, bebeklerin anne sütünün kokusuna doğru emeklemelerini düşünün. Yavru fareler, süt veren anne farenin belirli bir feromonuna maruz kaldıklarında emmeye başladıkları biliniyor. Buna göre, bebekler de basit olarak annenin eşsiz kişisel kokusuna bağlılık duyabilirler. Koku izi, beslenme biçiminden, çevreden, sağlıktan ve genetikten etkilenir. Dolayısıyla, onları feromon olarak tanımlayabilecek kadar fazla bileşenden oluşuyorlar.
Öte yandan insan feromonlarının belirlenememiş olması, bazı girişimcileri "aşk iksiri" üretimine dair kâr sağlama işinden alıkoymuş değil. Gerçekte ise, bu ürünlerde genellikle domuz feromonları kullanılır. Biyomedikal literatüre dair herhangi bir fikri olmayan bu "uyanık" girişimciler, atıp-tutmakta bir beis görmüyorlar. Bilimin henüz böyle bir bulgusu olmamasına rağmen, insan feromonları temelli bir iletişime dayanan parfüm üretme fikri de basit bir tüketici yanıltmasından başka bir şey değil.
- Daisy Yuhas, Are Human Pheromones Real? ScientificAmerican. (, May 1) seafoodplus.info
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek OlBunlar da İlginizi Çekebilir
Feromon nedir?
Feromonlar, bir türün üyeleri arasında iletişim kurmak için kullanılan herhangi bir kimyasal işarettir. Feromonların varlığı en ayrıntılı olarak sineklere ilişkin çalışılmıştır ama daha karmaşık türlerin de feromon sahibi olması olasıdır. İnsanlardaki varlığı henüz kesin olarak kanıtlanmamıştır. Karmaşık türlerde feromon salgılayan organlar hala varsa yan özellik olmalıdır çünkü o türler iletişim kurmak için daha karmaşık yöntemler geliştirmişlerdir.
Feromonların bilinen somut bir örneği olarak, arılar izopentil asetatı bir alarm sinyali olarak kullanırlar. "Muhafız arılar” karınlarını kaldırıp feromon yayma, kanatlarını çırpıp kimyasalı nakletme yeteneğine sahiptir. Bu şekilde tüm bir arı kovanı yaklaşan bir tehditten kolayca haberdar olabilir, birlik içinde hareket edebilir. Arılar bir hedefi soktuklarında, zehirle birlikte yüksek feromon yoğunlukları çökelir, diğer arıların saldırıya yardım etmesini ve aynı yeri sokmalarını sağlar. Etkileri yıkıcı olabilir.
Karıncalar feromon izlerini, yuvadan besin kaynaklarına, besin kaynaklarından yuvalarına yol bulmak için kullanırlar. Eğer iz feromonsuz bir materyalle, örneğin tebeşirle kesintiye uğratılırsa karıncalar durup ya rastgele dolanırlar ya da ters yöne geri dönerler. Gözlerin gelişmesinden önce, feromonlar sineklerin yol bulmasında ve sinyal çeşitliliğinde güvenilirlikle kullanılabilirdi.
Şarlatanlar insan feromon satışlarının reklamını yapmışlardır. Her cinsiyetin üreleri için birbirleriyle cinsel olarak işaretleşmek için kullanılan ayrı feromonlar var olduğunu iddia etmişlerdir. Bu bir efsanedir. Aktif insan feromonlarının varlığı şüphelidir. Bir vakada, insan feromonu diye reklamı yapılan bir ürünün analizinde bunun köpekgillere ait feromon olduğu anlaşıldı.
İlk feromon yılında Alman bilim insanları tarafından tespit edildi. Onu ayrı tutmak için 20 yıl çalıştılar. Bu, ipekböceği güveleri tarafından kullanılan güçlü bir cinsen hormondu. İnsanlar gibi hayvanlarda kendi türlerinin üyeleri arasında güçlü etkileşimler olduğu için feromonları tespit etmek için tasarlanan deneylerde kontrol grupları yaratmak zordur. Bu nedenle, aktif insan feromonlarının varlığı ya da yokluğunu kesin olarak bilmek için daha zaman olabilir.
Parafililer