Vücut ısısının 38 derece üstünde olması yüksek ateş olarak tanımlanır. Yüksek ateşin en belirgin nedenleri arasında ise vücuda yerleşen mikroplara karşı bağışıklık sistemimizin vermiş olduğu etkilerdir. Bu şu anlamada gelebilmektedir; bağışıklık sistemimizin aktif olarak çalıştığını. Fakat bebeklerde ve çocuklarda 40 dereceyi bulan yüksek ateş havale geçirme riskini getirdiği için tehlikeli bir durum söz konusudur. Bu tarz durumlarda vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna gitmeliyiz. Eğer o anda gidecek imkânımız yoksa ateşi düşürmek için neler yapmalıyız? İşte evde ateşi düşürme yöntemleri…
Yüksek ateş durumunda ortaya aslında ateşli havale denilen durum çıkar. Bu tip durum en çok 6 aylık – 5 yaş grubu arası çocuklarda görülür. Ateşli havalenin görüldüğü durumlarda vücut ısısı 39 ve 40 dereceye kadar çıkar. Böyle bir durumda çocuklarda morarma ve bilinç kaybı yaşanabilir. Panik yapmadan çocuğun herhangi bir yere düşmesini, çarpmasını engellemelisiniz. Çocuğunuzu hemen sırt üstü kendinize dönük ve başı yan tarafa doğru bakacak şekilde tutun. Hava kanallarının açık olmasını ve çocuğun nefes almasını sağlayın. Vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna ulaşın.
Bu sorunun yanıtı aslında yaş gruplarına göre farklılık göstermektedir. Bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde uygulanan farklı yöntemler vardır. En tehlikeli yaş grubu ise bebeklerde olan yüksek ateştir. İşte yaş gruplarına göreateş düşürme yöntemleri:
Bebeklerde ve çocuklarda yüksek ateş nasıl düşürülür?
Yetişkinlerde ateş düşürmek için ne yapmalı?
Bebekler ve çocuklarda uygulanan yöntemler daha tedbirli olduğu için yetişkinlerde ateş düşürülmesi daha kolaydır. Evde ateş nasıl düşürülür? Diyorsanız şu yöntemleri denemenizde fayda var:
Ateşi düşüren yöntemlerden biri de yiyecek ve içeceklerdir. Bazı besinler vücut ısısı dengeler. Ateşe ne iyi gelir? Sorusunun yanıtına bir de size önereceğimiz yiyecek ve içecekleri deneyerek ateşi düşürmeye çalışabilirsiniz. Bu öneriler yetişkinler için geçerlidir. Bebekler ve çocuklar için doktor tavsiyesi dikkate alınmalıdır.
Eğer yüksek ateş problemi var ve siz o anda uygulayabileceğiniz ateş düşürme yolları arıyorsanız en etkili yöntem ılık suda duş almaktır. Suyun derecesi soğuğa biraz daha yakın olmalıdır. dakikalık bir duş vücut ısınızı düşürecektir. Duştan sonra varsa ateş düşürücü ilaçlar kullanabilirsiniz. Ateş düşürmek için en yapılır konusunda en mantıklı yöntem bunlardır. Eğer sağlık kuruluşlarına gitme imkânınız varsa ilk tercihiniz orası olmalıdır.
KULLANICILARIN MERAK ETTİĞİ DİĞER SORULAR
Çocuklarda görülen ateş vakaları haliyle ebeveynleri endişelendiriyor. Vücut ısısının normalin üzerinde olması olarak tanımlanan ateş, çocuğunuzun yaş, genel sağlık durumu, hareketlilik seviyesi ve gün içindeki zaman ve giysileriyle şekilleniyor. Genel olarak, 38 derece üzerine çıkan vücut ısısı ateş olarak kabul edilirken bu eşik değer, ateş ölçümünde kullanılan yönteme göre de değişiklik gösteriyor. Koltuk altı ölçümlerinde eşik olarak kabul edilirken rektal veya oral ölçümlerde ise derece eşik değer olarak alınıyor.
Ateşin çocukluk çağı enfeksiyonlarında en sık görülen semptom. Özellikle viral enfeksiyonlar sırasında ateş, sıklıkla ilk semptom olarak ortaya çıkıyor. Virüs kaynaklı enfeksiyonlarda, ilk gün ateş derece arasında seyredebiliyor. Ateş düşürücülere fayda etmeyebilir. Ateş dışında burun akıntısı, boğaz ağrısı, halsizlik, kas ağrıları, karın ağrısı, bulantı ve kusma yapabiliyor. İlkbahar aylarında yüksek ateşle seyreden adenovirüs, enterovirüslere sık rastlanıyor. (ADENOVİRUS), solunum yolu sekresyonları, yakın temas ve eşyalar ile kolayca bulaşabiliyor. Üst solunum yolu yakınmalarına ek olarak ishal de görülebiliyor. Aynı etkiyi enterovirüsler de yapabiliyor. Ateşin birkaç gün yüksek seyretmesi, eşlik eden hem üst solunum yolu bulguları hem de ishal ve döküntü virüs enfeksiyonu olduğunun göstergesi olabilir. Bu durumda destek tedavisiyle semptomlarının kontrol altına alınması gerekiyor. Her boğaz ağrısı ve boğaz kızarıklığında antibiyotik kullanımı doğru değil. Daha nadir olarak görülse de uzun süren ateş durumlarında enfeksiyon dışı hastalıkları ortaya çıkarmak için, eşlik eden yakınmalar ve yeni ortaya çıkan semptomlar yakından takip edilerek, gerekirse laboratuvar testleri ile kontrol edilmesi gerekiyor.
Ateşin neden yükseldiğini tespit etmek önem taşıyor. Kulak enfeksiyonu, soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonu, idrar yolları enfeksiyonu, zatürre, bazı durumlarda bir ilaç, yaralanma, zehirlenme ateşe neden olabiliyor. Çok sıcak ortamlar da sıcak çarpmasına yol açabiliyor. Çocuğun ateşi yükselince kalp atışları hızlanıyor. Çocuğun yanakları kızarabilir veya normalden daha fazla terleyebilir. Bazı çocuklar ateşliyken de kendilerini iyi hissedebiliyor, ancak çoğunda ateşe neden olan hastalığın belirtileri de görülüyor. Çocuğun kulağı veya boğazı ağrıyor olabilir, cilt döküntüsü veya karın ağrısı olabilir. Tüm bu belirtiler, ateşin nedeninin anlaşılması için önemli ipuçları veriyor. 6 ay-6 yaş arsındaki bazı çocuklarda yüksek ateş ile birlikte havale görülebilir; bu yaş grubunda daha dikkatli olmakta fayda var.
6 aylıktan büyük çocuklarda hafif yüksek ateş görüldüyse, yani derece altında ise, hasta veya düşkün görünmüyorsa, uykulu veya huzursuz değilse, süregelen başka bir rahatsızlığı veya ateşli havale öyküsü yoksa, yemesi, uykusu, oyun oynaması olumsuz etkilenmediyse doktora götürme öncesinde şunlar yapılabilir:
Çocuğunuz 6 aylıktan küçükse ve ateşi derecenin üzerindeyse, hasta veya düşkün görünüyorsa, uykulu veya huzursuz ise, süregelen başka bir rahatsızlığı veya ateşli havale öyküsü varsa, yemesi, uykusu, oyun oynaması olumsuz etkilendiyse hemen doktora götürmek gerekiyor. Bu sırada da ılık su uygulaması yapılabilir ve ateş düşürücü verilebilir.
Bebeklerde yüksek ateşle beraber görülen bazı semptomlar tehlikeli boyutlara varabilirken; genellikle hafif atlatılır. Peki, bebeklerde yüksek ateş nasıl düşürülür. Yüksek ateş ne zaman tehlike arz eder? İşte, bebeklerde ve çocuklarda yüksek ateşe dair tüm detaylar.
Yeni bebek sahibi olmuş anne babalar için ilk ateş genellikle korkutucudur. Çoğu ateş, zararsızdır ve hafif enfeksiyonlardan kaynaklanmaktadır. Bebeğin üst üste kalın giyinmesi bile ateş artışına sebebiyet verebilir. Ancak ne olursa olsun yeni doğan bebekte 38 dereceyi aşan ateş doktora bildirilmelidir.
Ateş vücudun enfeksiyona karşı savunmasının önemli bir parçasıdır. Bebeklik ve daha sonra çocukluk dönemlerinde küçük sebeplerle bile ateş gözlenebilir. Bazı çocuklarda ateş nöbetleri meydana gelirken, aynı zamanda kısa süreli kasılmalar da görülebilir. Bu nöbetler uzun süreli olamadığı takdirde korkulacak bir şey yoktur.
Kulak ölçümlerinde 38, alın 37,5, koltukaltı 37,3 ve makat ölçümlerinde 38 derecenin üstü yüksek ateş olarak kabul edilir. Yapılan ölçüm yerine göre değerler farklıdır ve ona göre değerlendirme yapılmalıdır.
Bebeklerde yüksek ateş için ilk üç ay çok önemlidir. Üç ayını doldurmamış bebeklerde görülen yüksek ateş ciddi hastalıkların belirtisi olabilir.
3 ay altı bebeklerde görülen ateşlerin en büyük nedeni enfeksiyonlardır. Bu yaş grubundaki bebeklerde görülen enfeksiyonlar ciddiye alınmalı ve ateş düşürücü ilaçlarla geçiştirmeden doktora başvurmak gerekir.
Üç büyük çocuğunuz ateşlenirse hemen doktora başvurmak gerekmez. Bunun yerine evde uygulayabileceğiniz yöntemlerle ateşi düşürme yoluna gidebilirsiniz. Ancak uzun süren ve farklı belirtileri de beraberinde getiren bir durum varsa doktora göstermeniz gerekir.
Bebeklerde görülen ateşin en genel nedenleri;
Ateşle beraber bunlar da varsa dikkat!
Havale bebeklerin ve çocukların yüksek ateş sırasında ellerini ve kollarını şiddetli bir şekilde aşağı yukarı hareket ettirmesidir. Havale genellikle dakika aralığı kadar sürer.
Havale geçiren çocuk ellerini ve kollarını birkaç kere aralıksız hareket ettirir, bu nedenle bir iki kere olan küçük hareketleri havaleyle karıştırmamak gerekir. Ateşli havale genellikle ateşin yükselmesinden sonraki ilk saat içinde görülür.
Ateşli havale esnasında çocukta ; çevresindekileri tanımama, morarma, nefes güçlüğü, kasılarak titremeye başlar ve göz kayması görülebilir. Havale geçiren çocuğunuza ilk anda yapacağınız müdahale salgıladığı tükürük, salya vs. yutmaması için önce sırt üstü yatırmak, sonra da yana çevirmektir.
Bu şekilde boğulma riski olmaz. Daha sonra acilen bir doktora başvurmalısınız.
Çocuğunuz ateşlendiği anda onu rahatlatmak için bunları yapın!
Bebek ve çocuklarda yüksek ateş en sık rastlanan durumdur ve ailelerin endişelenmesine sebep olur. Bebeklerde ateş nasıl düşürülür sorusunu yanıtlamadan önce ateşin kaç derece olduğunu doğru ölçmek gerekir. Normal vücut sıcaklığı 36,5 derecedir. Bunun üzerindeki ısı ateş olarak adlandırılır. Ateş ölçülürken, koltuk altından °C, ağızdan °C, popodan 38°C, kulaktan ölçümlerde °C üzerindeki çıkan değerler çocuklarda yüksek ateş olarak kabul edilir. Alından ölçülen ateş 38 ise bu da yüksektir.
Altı aydan büyük bebeklerde kulaktan yapılan ölçümler daha doğru sonuç verir. Yenidoğanlarda ilk 1 ay koltuk altından; 4 hafta-5 yaş arası çocuklarda ise koltuk altı ve kulaktan ölçülebilir.
Bebek ve çocuklar ateş esnasında daha fazla ve hızlı su kaybı yaşadığı için bu duruma dikkat edilmelidir. Hatta yaz aylarında bazen çok sıcağa maruz kalmak ve su kaybı çocukta yüksek ateşe sebep olabilir. Sıvı alımı önemlidir. Ateş nasıl düşürülür sorusunun yanıtı her zaman çok basit olmayabilir. Zira ateş bir hastalık değildir bir hastalık sebebiyle oluşan durumdur.
Ağızdan ateş ölçümü bebeklerde zor olabilir onun için ölçüm küçük bebeklerde emzik termometrelerle yapılabilir. Popodan ölçüm, yaparken dijital termometre temiz olmalı ve bebeğe nazik davranılmalıdır. Aksi halde yaralanmaya sebep olunabilir. Kulaktan ölçüm yaparken, her iki kulaktan birkaç defa ölçüm yapılmalı ve en yüksek değer baz alınmalıdır.
Koltuk altından ölçüm yaparken ise önce çocuğun koltuk altı kurulanmalı sonra ölçüm yapılmalıdır. Çocuklarda en sık tercih edilen ateş ölçme yöntemi koltuk altıdır. Yenidoğan için de en uygun ölçüm şeklidir. Plastik şerit termometreyle ölçüm için şerit alına yapıştırılır, vücut sıcaklığı bir dakika sonra renk değişikliği skalasından okunur. Bu yöntemle ölçüm güvenilir olmayabilir.
ay arası bebeklerde, normalin üstünde vücut ısısı tespit edildiğinde ateş kaç olursa olsun doktora başvurulmalıdır.
Bebek ve çocuklarda ateş düşürmek için evde yapılabilecekler şöyledir.
Çocuğa hafif ince kıyafetler giydirilmeli, üzeri örtülmemeli. Oda ısısı °C olmalı, fazla ısıtılmamalı. Ateş yükselirken üşüme ve titreme geldiyse ince bir örtüyle üzeri örtülmelidir.
Aşırı terlediği için sıvı kaybı olacaktır. Ateşi düşürmek için bol bol su, sıvı içirmeye çalışılmalıdır. Yemekten çok sıvı önemlidir. Anne sütü alan bebekler sık sık emzirilmelidir. Eğer çocukta ishal, kusma da varsa o zaman sıvı kaybı daha çok olacağından ateşin düşürülmesi önem kazanır. Hem ateş hem de ishal ve kusma sıvı kaybı nedeniyle çocuğu hayati riske sokar.
Soğuğa yakın ılık suyla ense, eklem yerlerine, alnına kompres yapılabilir. Sirkeli, alkollü sıvılar kullanılmamalıdır.
Ateş düşürücü ilaçlar hekim kontrolünde verilmeli gelişi güzel kullanılmamalıdır. Ateş düşürmek için çocuğa kesinlikle aspirin verilmemelidir. 18 yaş altındaki çocuklarda grip, nezle, su çiçeği vb. gibi viral (virüse bağlı) enfeksiyonlarda aspirin verilmesi ciddi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Karaciğer ve beyinde hasar yaratabilir. Hatta ölümlere neden olabilir. Pratikte, bazı hekimler, özellikle aileden kaynaklanan ateş kaygısı nedeniyle, parasetamol ve ibuprofeni birlikte veya dönüşümlü verebilir. Ancak yapılan birçok çalışma parasetamol ve ibuprofenin birlikte veya dönüşümlü şekilde vererek yapılan tedavinin daha yararlı olduğu hakkında yeterli kanıt bulunamamıştır. Bu nedenle, parasetamol verilen bir çocukta ateş yüksekliği devam ediyorsa, kombine veya dönüşümlü tedavi kararı vermeden önce, altta yatan önemli bir hastalık olup olmadığından emin olunmalı, bebeğin ateş düşürücü ilacı kilosuna göre doğru dozda alıp almadığı kontrol edilmelidir. Parasetamol dozunun yaşa göre değil kiloya göre ayarlanması gerektiği unutulmamalıdır.
Bunlara rağmen ateş halen yüksek ise çocuğa ılık suyla duş aldırılabilir. Kesinlikle soğuk su tavsiye edilmez. Ilık su vücut normal ısısı sıcaklığında yani yaklaşık 35 derece su demektir. Çocuğun biraz nemli kalması serinlemesini sağlar. Ateşi yüksek olan çocuğun üstünün örtülmesi, daha çok giydirilmesi önerilmediği gibi rutin olarak soğuk uygulama yapılması da önerilmez. Çünkü ateşi yükselen çocukta, ısı tasarrufu sağlamak amacıyla, el ve ayak damarlarında büzülme olur. Bu nedenle, ateşlenen kişinin elleri, ayakları soğuktur. Ateş düşürücü ilaç tedavisi yeterli gelmez ve ateş 30 dakika içinde düşmeye başlamazsa çocuğa ılık suyla duş aldırılabilir.
Ateş korkusu nedeniyle telaş yaşayan aileler sağlık merkezlerini gereksiz kullanma ve gereksiz tedavilere neden olabilmektedir. Oysa ateş ile birlikte bakterilerin ölmesi hızlanmaktadır. Ateşin kendi başına beyne hasar vermesi için ise 41,5°C üzerine çıkması gerekir. Çocukların çoğu ateşlenir ancak sadece %4ünde ateşe bağlı havale görülür. Çocuklarda yüksek ateş 41,5 derece gibi yüksek bir seviyeye ulaşır ise beyne zarar verebilir. Bu tip durumlar, havale geçirme genellikle genetik yatkınlık ile olur.
Soğuk algınlığı, grip gibi enfeksiyonlar anjin, orta kulak iltihabı,ishal,idrar yolu enfeksiyonu ateşe yol açar. Çocuklarda ateşin en sık nedeni olan üst solunum yolu enfeksiyonları gibi durumlar, üç dört gün süren °C ateşe neden olabilir. Bazı ciddi hastalıklar ise çok yüksek ateşe yol açmayabilir. ay arası bebeklerde, normalin üstünde vücut ısısı tespit edildiğinde ateş kaç olursa olsun hemen doktora başvurulmalıdır.
Ay ve yaş olarak daha büyük çocuklarda, çocuğun genel durumu önemlidir. Çocuk kendinden geçmemiş ise, uyanık ve oyun oynuyorsa, yiyip içebiliyorsa, solunumu normalse çok da korkmaya gerek yoktur.
Ateşin kendi başına beyne hasar vermesi için ise 41,5°C üzerine çıkması gerekir. Çocukların çoğu ateşlenir ancak sadece %4ünde ateşe bağlı havale görülür.
Antibiyotik bir ateş düşürücü değildir ve kesinlikle hekim önermeden verilmemelidir. Bebeklere fitil ateş düşürücüler kullanılabilir. WHO (DSÖ) Çocuklarda 39 C ve üstü ateş parasetamol ile düşürülmesini önermektedir. Rutin uygulamada 38°C üzerinde ateşte parasetamol etken maddeli ateş düşürücüler, çocuğun yaşı ve kilosuna göre hekimin önerdiği dozda verilebilir. Çocuğunuzun yaş ve kilosuna göre önerilen dozu bilmiyorsanız, telefonla da olsa bir sağlık kuruluşundan veya hekiminizden, eczacınızdan destek alınız. Ateş düşürmek için limon, sirke vb. kullanmanın ekstra bir faydası yoktur.
İlk önce sağlık uzmanınızla konuşmadan 6 aydan küçük bebeklere ibuprofen verilmemelidir..
Hastayken çocukların iştahı da azalır. Yemek yemesi için zorlanmamalıdır. Böyle dönemlerde en sevdiği yemekler hazırlanmalı ve yiyebildiği kadar yemesi sağlanmalıdır. Ancak sıvı alımı önemlidir.
Acil sağlık kurumuna başvurun!
Çocuğunuz aylıksa ve ateşi varsa,
Çocuğunuzun ateşi 40°C ve üstündeyse,
Durmadan ağlıyor, sıvı alamıyorsa,
Eğer ateşi 48 saatten daha uzun sürer ve ateş düşürücü ilaçlarla bile düşmezse,
Ateşle birlikte çocukta kasılma, şuur kaybı, kusma, ishal, nefes almada zorluk gibi başka belirtiler de varsa,
Çocuk ateşli havale geçiriyorsa, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.