Amerika Teleskop 1990

kaynağı değiştir]

Taslaklar ve Öncüler[değiştir Kaynak: NASA

Buradaki ana hedeflerden biri, her ne kadar Ay yüzeyinde kalıcı bir yerleşke kurmak gibi görünse de aslında hedef çok daha büyük.

Dünya’dan fırlatılan bir roketin Dünya’nın kütle çekim kuvvetinden kurtulması ve yörüngeye ulaşması için tonlarca yakıt harcaması gerekiyor. Newton’un üçüncü hareket yasasına göre bir roket motorundan çıkan itme gücü “etki”, bunun sonucunda roketin yükselmesi ise “tepki” olarak adlandırılıyor. Fakat Dünya’nın kütle çekim kuvveti çok fazla olduğundan tepkinin gerçekleşmesi için etkinin roket ağırlığından çok ama çok fazla olması gerekiyor.

Gelecekte Mars’a gerçekleştirilecek insanlı görevlerde de bu kütle çekim kuvvetinden dolayı çok fazla yakıt harcanacaktır. Eğer kütle çekim kuvveti 6 kat daha az olan bir gök cisminden uzaya bir nesne fırlatılırsa, çok daha az yakıt kullanılarak çok daha uzaklara yolculuk yapılabilinecektir. İşte bu yüzden Ay yüzeyinde bir üs kurmanın ve buradan Mars’a veya diğer gök cisimlerine ulaşmanın planları yapılmaktadır.

Bunun yanı sıra eğer görevler gerçekleşirse, NASA, bir ilke daha imza atmaya hazırlanıyor. yılları arasında Ay yüzeyinde yürüyen 12 astronotun tümü erkeklerden oluşmaktaydı. Fakat bu defa NASA, Ay’da yürüyecek ilk kadın astronotu da Artemis programıyla Ay’a göndermenin çalışmalarını da yapıyor.

Özellikle dolunay zamanlarında gök yüzünde altın bir disk gibi parlayan Ay, tüm bu çalışmalar yapıldıktan sonra acaba nasıl görünecek? Günümüzde uzaya yapılan fırlatmaları izlemek için fırlatma yapılan yere gidilmesi gerekirken, Ay yüzeyinden yapılan fırlatmaları bir gece oturup teleskoplarımızla izleyebilecek miyiz?

Merak ve heyecanla bekliyoruz..

[description] => NASA, yılında ARTEMİS Göreviyle Ay’a yeniden insanlı görevleri başlatmayı hedefliyor. Buradaki ana hedeflerden biri, her ne kadar Ay yüzeyinde kalıcı bir yerleşke kurmak gibi görünse de aslında hedef çok daha büyük. [keywords] => Ay'a İniş, Neil Armstrong, Astro Bülten, 20 Temmuz , Apollo 11 Ay’a İniş Modülü pilotu Buzz Aldrin, Ay yüzeyi, Eagle, Ay’a İniş Aracı, Ay yüzeyi, Benim için küçük, insanlık için büyük bir adım, Dünya dışındaki bir gök cismi, Ay’a götüren Saturn V, Uzay Fırlatma Sistemi, Space Launch System – SLS, Artemis, SLS roketi, sıvı yakıt, Islak Elbise Provası, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Orion, Orion uzay aracı, Orion kapsülü, Dünya’nın kütle çekim kuvveti, Newton’un üçüncü hareket yasası, etki-tepki, Mars’a fırlatılacak insanlı görevler, Ay yüzeyinde yürüyen 12 astronot, kütle çekim kuvveti, Ay’da yürüyecek ilk kadın astronot, Artemis programı, Artemis 2, Artemis 2 Görevinde yer alacak astronotlar kimler?, Artemis III Görevi [extra] => [{"key":"","value":""}] [created_date] => [updated_date] => [lang] => tr [active] => 1 [search] => 1 [facebook_piksel] => ) [3] => stdClass Object ( [id] => [parent] => 23 [order] => 5 [lang_id] => c64d8d05eb3fcbe69c2ac6a6 [title] => İlkbahar Ekinoksu [subtitle] => [header_img] => [list_img] => upload/media/funduszeue.info [summary] => Güneş ışınlarının Ekvator'a dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği ana Ekinoks denir. [content] =>

Baharın habercisi olan 21 Mart İlkbahar Ekinoksunda gündüz ile gece süreleri birbirine eşitlenir. (Fransızcadan dilimize geçen kelimenin anlamı gece gündüz eşitliğidir)  Bu durum ilkbahar ve sonbaharda olmak üzere yılda iki kez tekrarlanır.

Kuzey ve Güney Yarım Küre’de güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a 90°'lik açı ile düşer. O anda gölge boyu Ekvator’da sıfırdır. Güneş ışınları bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’ye dik düşmeye başlar. Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de gündüzler, gecelerden uzun olmaya başlar. Güney Yarım Küre’de ise tam tersi olur. Bu tarih Kuzey Yarım Küre’de İlkbahar, Güney Yarım Küre’de ise sonbahar başlangıcıdır. Aydınlanma çemberi kutup noktalarına teğet geçer ve bu tarihte Güneş her iki kutup noktasında da görülür. Dünya’da gece ve gündüz süreleri birbirine eşit olur. Bu tarih Güney Kutup Noktası’nda altı aylık gecenin, Kuzey Kutup Noktası’nda ise altı aylık gündüzün başlangıcıdır.

Dünya'da her yıl iki ekinoks yaşanır: biri 21 Mart "ilkbahar ekinoksu"  diğeri ise 22 Eylül "sonbahar ekinoksu"olarak adlandırılır ve Kuzey ve Güney Yarımkürelerde farklı tarihlere sahiptir.

Mart ekinoksu Kuzey Yarımküre'de ilkbahar ekinoksu, Güney Yarımküre'de ise sonbahar ekinoksudur. Aynı şekilde Eylül ekinoksu Kuzey Yarımküre'de sonbahar ekinoksu, Güney Yarımküre'de ise ilkbahar ekinoksudur.

İLKBAHAR EKİNOKSU

Mart ekinoksu zamanında hepimizin fark edebileceği çok daha fazla etki ortaya çıkmaktadır. Kuzey Yarımküre'de Mart ekinoksu daha erken gün doğumu, daha geç gün batımı ve filizlenen bitkiler getirir.

Ekvatorun güneyinde ise tam tersi bir mevsim yaşanır - daha geç gün doğumu, daha erken gün batımı, daha soğuk rüzgarlar, kuruyan ve dökülen yapraklar.

Ekinokslar ve gündönümleri Dünya'nın kendi ekseni üzerindeki eğiminden ve yörüngesindeki durmak bilmeyen hareketinden kaynaklanır. Ekinoksu gökyüzümüzün hayali kubbesinde gerçekleşen bir olay olarak ya da Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesinde gerçekleşen bir olay olarak düşünebilirsiniz.

GÜNDÖNÜMLERİ VE EKİNOKS TARİHLERİ

21 Mart (ekinoks) : Gece ve gündüz eşit olur, bizim bulunduğumuz kuzey yarım kürede ilkbahar başlarken güney yarımküre sonbahara girer.

21 Haziran (Yaz gündönümü): Yılın en uzun gündüzü ve en kısa gecesinin yaşandığı zamandır.

Bir diğer adı da Yaz gündönümüdür. Kuzey yarım kürede yaz başlarken güney yarım kürede kış başlar.

23 Eylül (ekinoks): Gece ve gündüz eşit olur. Kuzey yarımkürede yaz biter, sonbahar başlar. Güney yarımkürede ise bahara geçiş olur.

İLKBAHAR VE SONBAHAR EKİNOKSLARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ NEDİR?

1- Güneş ışınları Ekvator'a dik gelir.

2- Güneş ışınları her iki yarımküreye aynı açılarla gelir.

3- Dünya'daki durgun sularda gel-git genliği artar.

4- 21 Mart tarihinden 23 Eylül tarihine kadar ışınlar Ekvator'un kuzeyindeki noktalara dik geldiğinden Kuzey Yarımküre'de gündüzler, Güney Yarımküre'den daha uzundur. 23 Eylül'den 21 Mart'a kadar ise Güney Yarımküre'deki gündüzler Kuzey Yarımküre'den daha uzundur.

5- 21 Mart Kuzey Kutup Noktası'nda, 23 Eylül ise Güney Kutup Noktası'nda 6 aylık gündüzün başlangıç tarihleridir. Güneş, ekinokslarda tam doğudan doğup tam batıdan batar.

6- Güneş'ten her iki yarımküreye gelen enerji miktarı eşit olmasına rağmen, sıcaklık birikiminin farklı olması nedeniyle, sıcaklıklar eşit değildir.

7- Güneş ışınları kutup noktalarına teğet geçtiğinden, aydınlanma dairesi kutup noktaları üzerinde oluşmuştur. Kutuplarda alacakaranlık yaşanır.

8- Tüm Dünya'da gece ve gündüz süreleri eşittir (Ekinoks).

9- Aynı meridyen üzerindeki tüm noktalarda Güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.

Her iki yarımkürede bahar mevsimlerinin başlangıcıdır. 21 Mart Kuzey Yarımküre'nin ilkbaharı, Güney Yarımküre'nin sonbaharıdır. 23 Eylül Güney Yarımküre'nin ilkbaharı, Kuzey Yarımküre'nin sonbaharıdır.

[description] => Baharın habercisi olan 21 Mart İlkbahar Ekinoksunda aslında gündüz ile gece süreleri birbirine eşitlenir. [keywords] => ilkbahar ekinoksu, ilkbahar ekinoksu nedir?, ekinoks nedir?, ilkbahar ekinoksu 21 mart, ilkbahar ekinoksu ne zaman, ilkbahar ekinoksu , ilkbahar ekinoksu ne demek, ilkbahar ekinoksu etkileri, ilkbahar ekinoksu hakkında, ilkbahar ekinoksunda ne olur, 21 mart ilkbahar ekinoksu özellikleri, ilginç bir astronomik olaylar, Dünyanın ekseni, gece ve gündüz, Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi, mevsimler nasıl oluşur?, Kuzey Kutbu, Güney Kutbu, 21 Mart, ilkbahar ekinoksu, güney yarım küre, gece gündüz uzunluğu, [extra] => [{"key":"","value":""}] [created_date] => [updated_date] => [lang] => tr [active] => 1 [search] => 1 [facebook_piksel] => ) [4] => stdClass Object ( [id] => [parent] => 23 [order] => 6 [lang_id] => efaebef51fde67be [title] => Pi Günü [subtitle] => [header_img] => 0 [list_img] => upload/media/funduszeue.info [summary] => Dünyanın pek çok yerinde her yıl 3. ayın günü, yani 14 Mart günü, “Pi Günü” olarak kutlanır. [content] =>

Bunun sebebi 'ün Pi'nin ilk rakamları olmasıdır. Dünyanın dört bir yanındaki matematik meraklıları, sonsuz ve hiç bitmeyen bu sayıyı kutlamayı çok severler. İlk kez yılında San Francisco Exploratorium’da ünlü bir fizikçi olan Larry SHAW tarafından kutlanan Pi Günü, ülkemizde ilk kez yılında kutlanmaya başlanmışıtır. 

Adını Yunanca’da çevre sözcüğünün ilk harfi olan π simgesinden alan ve matematikte en çok çalışılan sayı olan Pi, bir çemberin çevresinin çapına oranıdır. Bir daire ne kadar büyük ya da küçük olursa olsun (evrenimizin boyutundan bir atoma ya da daha küçük boyuta kadar) bir dairenin çevresinin çapına oranı her zaman Pi sayısına eşittir.

Pi sayısı basit olması için genellikle 3,14'e yuvarlanır, ancak rakamları sonsuza kadar devam eder ve herhangi bir yinelenen kalıba sahip değildir.

Pi sayısının rakamlarını hesaplamak matematikçilerin en büyük eğlencelerinden biridir. yıllara kadar elle yapılan bu hesaplamalar bilgisayarların kullanılmaya başlanmasıyla şenlik haline gelmiştir. 'da Japonya'nın Osaka kentinde Google geliştiricisi olarak çalışan Emma Haruka Iwao, sonsuza kadar devam eden Pi sayısının alt hanelerini Google'ın bulut hesaplama sistemlerinin yardımıyla 31 trilyon haneye kadar hesaplayarak Dünya rekoru kırmıştır.

Keşfedildiği günden beri Pi sayısı; mühendislik, inşaat, GPS, simülasyon, radyo, TV, telefon, enerji üretimi gibi bir çok alanda hayatımızdadır. Bazı tarihçiler, yapıların geometrik olarak neredeyse mükemmel olması nedeniyle antik Giza Piramitlerinin inşasında Pi sayısının kullanılıp kullanılmadığını bile tartışıyorlar.

Pi sayısının uzay araştırmaları açısında da çok önemlidir. Kullanım alanlarından bazırlarına göz atalım

UZAY ÇALIŞMALARINDA Pi SAYISININ ÖNEMİ

• Bilim insanları gezegenlerin hacmini, yoğunluklarını ve kütlesini Pi sayısı yardımıyla belirleyerek gezegenlerin ve asteroitlerin fiziksel yapısını inceler.
• Uzay araştırmacıları Güneş dışındaki yıldızların yörüngesinde dolanan dış gezegenleri aramak için Pi sayısını kullanırlar. Güçlü yer ve uzay tabanlı teleskoplar, uzaktaki yıldızların ne kadar ışık yaydığını izler. Bir gezegen yıldızının önünden geçtiğinde, teleskop yayılan ışık miktarında bir düşüş görür. Bilim insanları, bu düşüşün yüzdesini ve Pi sayısı ile dairenin alanı formülünü kullanarak gezegenin büyüklüğünü belirleyebilirler.
• Bir uzay aracının gezegenin yörüngesine yerleştirilmesi için, uzay aracının gezegenin yerçekimi tarafından yörüngeye çekilmesine yetecek kadar ve tam olarak doğru zamanda yavaşlatılması gerekir. Mühendisler, bu yer çekiminin uzay aracını ne kadar çekeceğini, uzay aracının ne kadar hızlı gittiğini ve yeni yörüngenin ayrıntılarını belirler. Bu sayıları Pi ile birlikte kullanarak, tam olarak ne kadar frene basmaları gerektiğini hesaplayabilirler.
• Cassini uzay aracı 13 yılını Satürn’ün yörüngesinde dolaşarak, gezegenin görkemli halkalarını, uydularını ve yüzey şekillerini gözlemleyerek geçirdi. Mühendisler, bu görev sırasında iki kez, Cassini’nin yörüngesini değiştirmek için Pi transferi adı verilen bir teknik kullandılar. Cassini’nin yörüngesi yönlendirilmiş bir geçişle gezegenin karşı tarafına derece çevrildi. Böylece Cassini gezegeni ve Titan'ı yepyeni bir ışıkta görebildi.
• Hiçbir Mars inişi tam olarak aynı olmasa da, hepsi ortak bir noktayı paylaşırlar: paraşütler. Tıpkı 18 Şubat tarihindeMars yüzeyine inen Perseverance uzay aracında olduğu gibi uzay aracının Mars’ın yüzeyine yumuşak bir iniş yapabilmesi için yavaşlatılması zorunludur. Mühendisler bir paraşüt tasarlarken uzay aracının kütlesi, hızı, iniş alanının yüksekliği gibi her türlü etkeni hesaba katmak durumundadır. Pi sayısı mühendislerin uzay aracının yavaşlatılması için gereken sürüklemeyi oluşturacak paraşütün büyüklüğünü belirlemelerine yardımcı olur.
• Mühendisler, bir Mars iniş aracının veya gezicinin ineceği konumdaki belirsizlik miktarını tahmin etmek için Pi sayısını kullanır. Mars'a iniş; rüzgarlar, hava yoğunluğu, uzay aracının Dünya'dan Mars'a yaklaşırken ilk hızı ve konumu gibi birçok nedenle belirsizdir. Mars inişinden önce, bu belirsizliklerin çoğu, hesaplamalarda Pi sayısını içeren matematiksel dağılımlar kullanılarak modellenebilir. Birlikte simüle edildiğinde, sonuç, hedeflenen iniş noktasını çevreleyen potansiyel olarak kilometrelerce konum belirsizliğidir. Mühendisler Jezero kraterine inen Perseverance gezgininde de olduğu gibi bu belirsizliği dikkate alırlar ve nereye hedeflediklerine dikkat ederler.
• Mühendisler, mesaj göndermek ve geri gönderilenleri işlemede derin uzay ağındaki uzay aracıyla iletişim kurmak için Pi sayısını kullanır. Uzaktaki uzay aracına mesaj göndermek ve onları almak, dünyanın dört bir yanına yerleştirilmiş devasa antenlerden oluşan bir ağ gerektirir. Bu antenler birlikte, NASA’nın Derin Uzay Ağı'nı veya DSN'yi oluşturur. Uzay aracıyla DSN aracılığıyla iletişim kuran mühendisler, mesaj göndermek ve geri gönderilenleri işlemek için gereken matematik denklemlerinde Pi sayısını kullanır.
• Mars gezginlerinde kumanda kolu ya da onların yönelendirilmesinde kullanılabilecek bir direksiyon yoktur. Bunun yerine, gezginler Dünya'daki operatörlerden onlara ne zaman ve nasıl ilerleyeceklerini, fotoğraf çekeceklerini, tekerleklerini çevireceklerini ve robotik kollarını kullanacaklarını söyleyen komutlar alıylar. Bu işlevlerden bazıları derece cinsinden ölçülür ve diğerleri radyan cinsinden (daire dilimleri) ölçülür, bu nedenle Pi sayısı, bu ikisi arasında dönüştürme yapmak için düzenli olarak kullanılır.
• Bilim insanları yeni bir dış gezegenler keşfettiklerinde, bilmek istedikleri şeylerden en önemlisi, bu dünyaların bildiğimiz şekliyle yaşamı destekleyip destekleyemeyeceğidir. “Potansiyel olarak yaşanabilir" alan, yıldızdan güvenli bir uzaklıktaki, suyun gaza dönüşmesini sağlayacak kadar yakın ve suyun buz haline geleceği kadar uzak olmayan konumdur. Bilim insanları, belirli bir yıldızın etrafındaki yaşanabilir bölgenin iç ve dış kenarlarını bulmak için Pi sayısını kullanırlar. Ve Kepler'in üçüncü yasasıyla birlikte Pi sayısını kullanarak, dış gezegenin yıldızının yörüngesine ne kadar sürede ulaştığını hesaplar, ve böylece gezegenin konumunu ve yaşanabilir bölgede olup olmadığını ortaya çıkarırlar.
• Pi sayısı uzay aracı tanklarında ne kadar yakıt bulunduğunu ve yakıtın yakıt hatlarından ne kadar hızlı geçtiğini hesaplamada kritik öneme sahiptir.
• Tıpkı Dünya'nın eski kaşifleri gibi, uzay araçları da diğer gezegenleri ve dünyaları ziyaret ettiğinde bir harita yaparlar. Bilim insanları, tüm gezegenin haritalandırılmasında kaç görüntünün gerektiğini bulmak için yüzey alanı formülünde Pi sayısını kullanırlar.

Pİ SAYISI HAKKINDAKİ İLGİNÇ BİLGİLER

• Pi yaklaşık 4 bin yıldır medeniyetler tarafından bilinmekte ve kullanılmaktadır. Pi sayısının şirin sembolü yılında Anglo-Galli bir filolog (dilbilimci) William Jones tarafından tanıtılmıştır ve yılı aşkın bir süredir hayatımızdadır. 
• Pi'nin kesin değeri asla hesaplanamaz, bu nedenle bir dairenin çevresini rakamsal olarak asla net bir şekilde ifade edemeyiz.
• Birçok matematikçi, bir dairenin sonsuz köşeleri olduğunu söylemenin, hiç olmadığını söylemekten daha doğru olduğuna inanmaktadır. Bir daire içindeki sonsuz sayıda köşenin Pi sayısının sonsuz sayısıyla ilişkili olduğunu varsaymanın mantıklı olduğunu düşünürler.
• Bir Türk matematikçisi olan Semerkandlı Gıyaseddün Cemşid El Kaşi, ilk defa senesinde Pi sayısının değerini 16 ondalığa kadar hesaplamıştır.
• İnsanlar, hiç bitmeyen bir yarışmada daha fazla Pi rakamı hesaplamak için yarışırlar. yılında, bir Japon mühendis ve Amerikalı bir bilgisayar sihirbazı, 5 trilyon basamağa kadar Pi hesaplayarak en fazla Pi basamağı hesaplamanın rekorunu kırdılar. Hesaplamalar için sadece masaüstü bilgisayarları, 20 harici sabit diski ve parlak zihinlerini kullandılar.
• Pi sayısının en fazla ondalık basamağını okuma rekoru, 21 Mart tarihinde Hindistan, Vellore, VIT Üniversitesi'nde Rajveer Meena tarafından kırıldı. Rajveer 70 bin ondalık basamak okuyabildi ve bu 10 saat sürdü!
• Dünyanın yedi harikasından biri olarak ilan edilen esrarengiz yapılar olan piramitler Pi hesaplamaları ile inşa edildi.
• Pi sayısından yapılmış bir dil bulunmaktadır. Bazı insanlar bir lehçe icat edecek kadar Pi'yi sevdi. “Pi-lish” dilinde, her kelimedeki harf sayısı karşılık gelen Pi rakamıyla eşleşir. Bu ilk sözcüğün üç harfi, ikincisinin bir harfi, üçüncüsünün dört harfi vardır. Bu dil düşündüğünüzden çok daha popülerdir.
• Pi hesaplaması bir bilgisayar için stres testidir. Bilgisayarın işlemcisindeki etkinlik düzeyini gösteren grafik tıpkı bir dijital kardiyogram gibi çalışır.
• Pi sayısı bir irrasyonel sayıdır yani virgülden sonraki basamağın sınırı yoktur. Sınırı olmayan bu sayı dizisi kendini hiç bir zaman tekrar etmediğinden, sayılar hep farklı şekilde dizile gelmiştir. Pi sayısı kelimenin tam anlamıyla sonsuzdur. Ancak sayısı, Pi'nin ilk milyon basamağında hiçbir yerde görünmemektedir. Bu biraz şok edici çünkü bir milyon haneli Pi dizisine sahip değilse, kesinlikle en benzersiz sayıdır.
• Dünyanın en ünlü bilim insanlarından Albert Einstein’ın doğum günü 14 Mart ’dur.
• Trilyonlarca pi rakamını biliyor olsak da buna gerçekten ihtiyaç yoktur; NASA'daki mühendisler bile gezegenler arası yörüngeleri hesaplarken Pi'yi 15 ondalık basamağa yuvarlarlar.

Geçmişte Uzay Kampı Türkiye’de de çeşitli etkinliklerle Pi gününü kutladık. Pakistan Lahore Amerikan Okulu’ndan uluslararası kamp programına katılan katılımcılar, her yıl 14 Mart’ta; 3'üncü ayın 14'üncü gününün (3,14) “Dünya Pi Günü” olarak kabul edilip kutlanması nedeniyle Pi gününün anlamını öğrenip, Pi sayısının önemini ve matematikteki yerini özel bir dersle işlediler. Pi’nin (Yunanca “π” harfi) matematikte bir sabit olduğunu, yaklaşık olan oranı temsil etmek için kullanılan sembol olduğunu öğrenen öğrenciler; Pi gününü çeşitli matematik oyunları ve eğlenceli etkinliklerle Uzay Kampı Türkiye’de kutladılar, “Pi Günü Hatıra Fotoğrafı” çektirdiler.

Pi gününüz kutlu olsun!

[description] => Dünyanın pek çok yerinde her yıl 3. ayın günü, yani 14 Mart günü, “Pi Günü” olarak kutlanır. [keywords] => 14 Mart Günü “Pi Günü”, Dünya Pi Günü, matematik meraklıları, San Francisco Exploratorium, gezegenlerin ve asteroitlerin fiziksel yapısı, Mars görevleri, matematik meraklıları, dijital kardiyogram, irrasyonel sayı, 14 Mart, pi sayısı nedir, pi sayısı irrasyonel mi, pi sayısı anlamı, pi sayısı bilgi, pi günü ne zaman, pi günü nedir, pi günü kutlamaları, pi günü anlam ve önemi, pi günü bilgi, pi günü çalışmaları, pi sayısının önemi [extra] => [{"key":"","value":""}] [created_date] => [updated_date] => [lang] => tr [active] => 1 [search] => 1 [facebook_piksel] => ) )