Direnç Çeşitleri Sembolleri
kaynağı değiştir]
Reostalar,iki uçlu ayarlanabilen(değişken direnç) dirençlerdir. Bu iki uçtan birine bağlı olan kayıcı uç, direnç üzerinde gezdirilerek, direnç değeri değiştirilir.
Reostaların da karbon tipi ve telli tipleri vardır. Sürekli direnç değişimi yapan reostalar olduğu gibi, kademeli değişim yapan reostalarda vardır.
Laboratuvarlarda etalon direnç olarak, yani direnç değerlerinin ayarlanmasında ve köprü metodunda direnç ölçümlerinde, değişken direnç gerektiren devre deneylerinde, örneğin diyot ve transistor karakteristik eğrileri çıkarılırken giriş, çıkış gerilim ve akımlarının değiştirilmesinde ve benzeri değişken direnç gerektiren pek çok işlemde kullanılır. Ve reostalar yukarı da da belirttiğimiz gibi ayarlı dirençlere dahildir.
Potansiyometreler[değiştir kaynağı değiştir]
Karbon potansiyometreler, mil kumandalı veya bir kez ön ayar yapılıp, bırakılacak şekilde üretilmektedir. Ayar için tornavida kullanılır. Bu türdeki potansiyometreye "Trimmer potansiyometre" (Trimpot) denmektedir
- A: Lineer potansiyometre çıkış gerilimindeki değişim
- B: Logaritmik potansiyometre çıkış gerilimindeki değişim
Şekil 'da gösterilmiş olduğu gibi karbon potansiyometreler. Lineer (doğrusal) veya logaritmik (eğrisel) gerilim ayarı yapacak şekilde üretilir.
Şeklin köşesinde karakteristik eğrileri çıkarılan potansiyometre görülmektedir.
Yatay koordinat ekseni, potansiyometre fırçasının "a" ucuna göre dönüş açısını, gösteriyor.
Düşey koordinat ekseni ise, a-s uçlarından alınan Vas geriliminin, a-e uçları arasındaki Vae gerilimine oranını (Vas/Vae) göstermektedir.
Aynı şeyleri direnç değerleri üzerinde de söylemek mümkündür.
Şekilde, noktalı olarak çizilmiş olan A doğrusu, lineer (doğrusal) potansiyometreye, B eğrisi ise logaritmik potansiyometreye aittir.
Potansiyometre fırçası "a" ucunda iken Vas çıkış gerilimi sıfır 'dır.
Fırçanın 90° döndürülmüş olduğunu kabul edelim:
- Potansiyometre lineer ise; Vas = 32/*Vae = 0,32Vae olur.
- Potansiyometre logaritmik ise; Vas = 8/*Vae = 0,08Vae olur.
- Yükselteçlerde volüm ve ton kontrolünde logaritmik potansiyometrelerin kullanılması uygun olur.
Dirençlerin hangi türden olduğunun anlaşılmasını sağlamak için, omaj değerinden sonra "lin" veya "log" kelimeleri yazılır.
2. Telli potansiyometreler[değiştir Direnç Ve Direnç Çeşitleri
Direnç genel anlamda, "bir güce karşı olan direnme" olarak tanımlana bilir.
Elektrik ve elektronikte direnç, iki ucu arasına gerilim uygulanan bir
maddenin akıma karşı gösterdiği direnme özelliğidir. Kısaca; elektrik
akımına gösterilen zorluğa DİRENÇ denir. Direnç"R" veya "r" harfi ile
gösterilir, birimi ohm dur.
OHM KANUNU
I = V/ R yada R =V / I yada V = I x R
R = direnç (birimi ohm) , I = akım (birimi amper) V =gerilim (birimi Volt)
Bir örnekle açıklarsak
2 ohm bir direncin üstünden 2 amper akım geçiyorsa bu direncin üstündeki
voltaj nedir ?V = I x R formülünden V = 2 x 2 = 4 volt bulunur.
Ohm-Kiloohm-Megaohm arasındaki ilişkiler
1 Ohm = 0, Kiloohm dur. Yani Ohm, 1 Kiloohm dur.
1 Ohm = 0, Megaohm dur. Yani Ohm, 1 Megaohm dur.
1 Kiloohm = 0, Megaohm dur. Yani Kiloohm, 1 Megaohm dur.
Dirençlerin Seri BağlanmasıDirençler seri bağlanmasında toplam direnç, seri bağ lanan direnç
değerlerinin toplamına eşseafoodplus.infoRT = R1 + R2 + R3
Dirençlerin Paralel Bağlanması
Direclerin karışık bağlanması
Karışık bağlı dirençlerde toplam direnç değeri bulunurken, paralel
dirençlerin değeri kendi arsında hesaplanır. Sonra elde edilen değer diğer
dirençlerle seri gibi kabul edilerek sonuç bulunur.
Örnek: R1 = 5, R2 = 10, R3 =10, R4 = 20 ohm olan yukarıdaki devrede
toplam direnç nedir.p = (R2 x R3) / (R2 + R3) ==> Rp = (10 x 10) / (10 + 10) ==> Rp = 5
ohm
Rt = R1 + Rp + R4 ==> Rt = 5 + 5 + 20 ==> Rt = 30 ohm
Dirençlerin Elektronik Devrelerdeki Görevleri
Devreden geçen akımı sınırlayarak aynı değerde tutmak.
Devrenin besleme gerilimini bölerek, yani küçülterek başka elemanların
çalışmasına yardımcı olmak.Hassas yapılı devre elemanlarının aşırı akıma karşı korunmasını sağlamak.
Her devre elemanı belirli voltaj aralıklarında çalışır, belirli akımlara
dayanabilir ya da gereksinim duyar, yada belirli voltajlara belirli tepkiler
verir. Devrenin belirli yerlerine yerleştirilen dirençler elektrik enerjisinin
bir kısmını kendileri kullanarak devrenin her noktasında gerekli değerlerde
voltaj ya da akım olması için konur. Basit bir örnek yapalımBu devrede 5Voltluk bir kaynağa bağlı bir R direnci ve bir led var. LED'in
direncini ohm kabul edelim. Dayanabileceği maksimum akım ise 10
mA( Amper) olsun. Eğer burada bir direnç olmasaydı 5V = I x
denkleminden akım, I=A olacaktı ve LED yanacaktı. Oysa buraya
Ohm'luk bir direnç koyarsak ard arda iki direnç +=Ohm edecek
ve aynı denklemden akım, I= 0,01A yani LED'in dayanabileceği en yüksek
akım olacak.
SABİT DİRENÇLER
Özel dirençler hariç normal olarak dirençlerin üzerinde 4 renk bulunur bu
renk çubukları bir kenara yakındır. Yakın olan kenarı sola alırız. Okumaya
solda yakın olan taraftan başlarız. İlk renk çubuğunun rengini aynen
yazarız. 2. renk çubuğunun rengini de aynen yazarız renk çubuğunun
değeri kadarda sıfır ekleriz. Son renk direncin toleransını gösterir
değerinde etkisi yoktur. (Yandak
i şeklin üzerine tıklayın)
T (Tolerans)
RENK A B C D (Çarpan)
katsayısı
Siyah 0 0 0 1Ω
Kahverengi 1 1 1 10Ω ±%1 (F) pmm
Kırmızı 2 2 2 Ω ±%2 (G) 50pmm
Turuncu 3 3 3 1KΩ - 15pmm
Sarı 4 4 4 10KΩ pmm
Yeşil 5 5 5 KΩ ±% (D)
Mavi 6 6 6 1MΩ ±% (C)
Mor 7 7 7 10MΩ ±% (B)
Gri 8 8 8 ±%
Beyaz 9 9 9 -
Altın - - - ±%5 (J)
Gümüş - - - ±%10 (K)
RENK A B - C (Çarpan) T (Tolerans)
Renkleri aşağıdaki gibi 3 ü de kırmızı olursa direncin değeri ohm yani
kohm olur
Değeri Üzerinde Yazılı Dirençler Bazı üreticiler renk kodu yerine direnç
değerlerini yazmayı tercih etmektedirler. Bunlardan bir kısmı doğrudan
direnç değerini ve toleransını yazdığı gibi, bazıları da harf kodu
kullanmaktadır.
Direnci gösteren harfler: R = Ohm(Ω) K = KiloOhm(KΩ), M =
MegaOhm(MΩ)Tolerans harfleri: F = ±%1, G = ±%2, J = ±%5, K = ±%10, M = ±%20
Kodlama Üç Şekilde Olmaktadır; 1- Ohm 'a kadar olan dirençler için R
harfi kullanılır.Kodlama 3 adımda yapılır:
R 'den önce gelen sayı "Ohm" olarak direnci gösterir. R 'den sonra gelen
sayı direncin ondalık bölümünü gösterir. En sondaki harf toleransı gösterir.
Örneğin:
6R8J = ±%5 Ω
R45G = ±%2 Ω
1KΩ 'dan 1MΩ 'a kadar olan dirençler için "K" harfi kullanılır.
3K0K = 3±%10 KΩ
2K7M = ±%20 KΩ
1MΩ 'dan yukarı dirençlerde de "M" harfi kullanılır
Dirençlerin Yapıldıkları Maddelere Göre Sınıflandırılması
Karbon dirençler:
Ana ham maddeleri karbondur. Çeşitli değerlerde direnç elde etmek için,
karbona belli oranlarda katkı maddesi eklenmektedir(Karbon direnç kömür
tozu ve reçine tozunun eritilmesi ile elde edilir. Karbon ile reçinenin
karışım oranı direncin değerini verir).Büyüklüklerine göre 1/4 , 1/2 Watt
1W, 2W 3W değerinde yapılabilirler Bu tip hammaddeli dirençlerin hata
oranları( Toleransları) yüksektir ve kullanıldıkça direnç değerleri de
değişir. Bu değişim zaman içinde % 20'lere kadar yükselebilir. Karbon
dirençler ucuz ve küçük boyutlu olduğu için radyo, teyp, tv, video gibi
cihazların elektronik devrelerinde kullanılabilir.
Metal film dirençler:
Seramik bir çubuğun üzerinin elektrik akımına karşı direnç gösteren
karbon, metal film, metal oksit film vb. maddelerle kaplanması ile elde
edilen dirençlerdir.Film (ince tabakalı) dirençler:
Cam veya Seramik silindirik bir çubuğun üzerinin elektrik akımına karşı
direnç gösteren Saf Karbon Nikel - Karbon Metal - Cam tozu karışımı
"Metal oksit" gibi değişik direnç sprey şeklinde püskürtülerek
kaplanmasıyla elde edilen direnç çeşididir. Püskürtülen bu direnç maddesi,
çok ince bir elmas uçla veya lazer ışınıyla belirli bir genişlikte, spiral
şeklinde kesilerek şerit sargılar haline dönüştürülür. Şerit sargıdan biri
çıkarılarak diğer sargının sarımları arası izole edilir. Şerit genişliği istenilen
şekilde ayarlanarak istenilen direnç değeri elde edilir.
Şekilde film direncin yapısı gösterilmiştir.
Kalın Film (Cermet) Dirençler:
Kalın film dirençler, seramik ve metal tozları karıştırılarak yapılır. Seramik
ve metal tozu karışımı bir yapıştırıcı ile hamur haline getirildikten sonra,
seramik bir gövdeye şerit halinde yapıştırılır fırında yüksek sıcaklıkta
pişirilir. Yukarıda açıklanan yöntemle, hem sabit hem de ayarlı direnç
yapılmaktadır. Film dirençler toleransı en küçük olan dirençlerdir. İstenilen
direnç değerleri sağlanabilmektedirUygulamada kullanılan film direnç çeşitleri şunlardır:
Karbon film dirençler,
Metal oksit film dirençler,
Metal cam karışımı film dirençler,
Cermet (ceramic-metal) film dirençler,
Metal film dirençler
Tel dirençler:
Krom-nikel, Nikel-gümüş, konstantan gibi maddelerden üretilmiş tellerin
ısıya dayanikli olan porselen, amyant gibi maddeler üzerine sarılmasıyla
yapilan dirençlerdir. Hata oranlari çok düşüktür. Değerleri zamanla
değişmez. Bu tip dirençler daha çok yüksek akımlı devrelerde kullanılırlar.
Krom-nikel, nikel-gümüş, konstantan, tungsten, manganin gibi
maddelerden üretilmiş tellerin ısıya dayanıklı olan porselen, bakalit,
amyant benzeri maddeler üzerine sarılmasıyla yapılan dirençlerdir. Taş
dirençler büyük güçlü olduğundan yüksek akım taşıyabilirler. Resimde
görülen taş dirençlerin büyük güçlü olması, bu elemanların etrafa yaydığı
ısının da artmasına yol açar. İşte bu nedenle sıcaktan etkilenen elektrolitik
kondansatör, diyot, transistör, entegre gibi elemanlar taş dirençlerin çok
yakınına konmaz (monte edilmez). Uygulamada kullanılan bazı taş (tel) dirençlerde, aşırı akım geçişi
durumunda diğer devrelerin zarar görmesini engellemek amacıyla yapılmış
termik düzenekler vardır. Direncin gövdesi üzerinde aşırı akım sonucu
oluşan ısı lehimi eritir. Direnç gövdesindeki iki uç birbirinden ayrılır ve
akım geçişi durur. Sigortanın atması (lehimin erimesi) dirençten aşırı akım
geçişi olduğunu gösterir. Onarım yapılırken ayrılan kısmı tel kullanarak
birbirine bağlamak çok sakıncalıdır. Bu yapıldığında koruma düzeneği bir
daha görev yapamayarak devrenin başka kısımlarının bozulmasına yol
açseafoodplus.info Karbon ve tel sarımlı dirençlerin teknik özellikler bakımından
karşılaştırılması Karbon dirençler Tel sarımlı (taş) dirençler
Büyük değerli direnç Küçük değerli dirençleri
yapmaya uygundur. yapmaya uygundur.
Küçük akımlı Büyük akımlı devrelerde
devrelerde kullanılır. kullanılır.
Direnç değeri renk Direnç değeri gövde
koduyla belirtilir. üzerinde yazılıdır.
Güçleri 1/10 W-5 W Güçleri 2 - W
arasında değişir. arasındadır.
Direnç tipi Karbon direnç İnce film dirençler Metal kalın Telli direnç
Karbon Metal film
(cermet)
direnç
Büyüklüğü 10Ω - 22MΩ 10Ω - 2MΩ 10Ω - 1MΩ 10Ω - 68MΩ 0,25Ω - 10KΩ
Toleransı ±%10 ±%5 ±%2 ±%2 ±%5
Maksimum gücü mW mW mW mW 2,5W
Yükteki değer değişimi %10 %2 %1 %0,5 %1
Maksimum dayanma
V V V V V
gerilimi
Yalıtkanlık direnci Ω 10¹ºΩ 10¹ºΩ 10¹ºΩ 10¹ºΩ
Gerilim sabiti ppm/V ppm/V 10ppm/V 10ppm/V 1ppm/V
ºC ºC ºC ºC ºC
Çalışabildiği sıcaklık
aralığı +ºC +ºC +ºC +ºC +ºC
± ± ±
Sıcaklık sabiti ±ppm/ºC
ppm/ºC ppm/ºC ppm/ºC ppm/ºC
1 kW - 2µV/V,
Gürültüsü 1µV/V 0,1µV/V 0,1µV/V 0,01µV/V
10 MW -
6µV/V
Lehim etkisi %2 %0,5 %0,15 %0,15 %0,05
NOT: 1ppm = Ω başına değişim miktarı.
Sıcaklık sabiti "+" ppm: Isındıkça artan direnç
Sıcaklık sabiti "-" ppm: Isındıkça azalan direnç
Örneğin; saf karbon direncin: Sıcaklık sabiti ppm/ºC olup sıcaklığın
her 1 artışında, direnci Ohm başına, ppm=*10 -6 =0,Ω
azalmaktadır. Sıcaklık sabiti "±" ppm: ısındıkça artan, 0 ºC 'nin altında soğutulurken
azalan direnç. Örneğin; Bakırın direnci 'te sıfır olmaktadır.
Gerilim sabiti: Dirence uygulanan gerilimin büyüklüğü oranında, direnci
yukarıda verilen değer kadar düşmektedir. Örneğin; Ω 'luk bir "karbon film dirence" 30V uygulandığında direnci
30**=0,45 kadar
AYARLI DİRENÇLER
Potansiyometre
Potansiyometre devamlı ayar yapılması için üretilmiş bir ayalı direnç
türüdür. radyo ve teyiplerde ses yüksekliğini ayarlamak için kullanılır. Üç
bacaklıdır. 1 ve 3 nolu uçlar arasında sabit bir direnç vardır. Ortadaki uç ise
1 nolu uç ile 3 nolu uç arasında hareket eder. 1 nolu uçla arasındaki direnç
azaldıkça 3 nolu uç arasındaki direnç artar.Ayarlı (değişken değerli) dirençler
Direnç değerleri, hareket ettirilebilen orta uçları sayesinde ayarlanabilien
elemanlardır. Bu elemanlar yüksek dirençli tel sarımlı ya da karbondan
yapılırlar. Karbon tip ayarlı dirençler şekilde görüldüğü gibi, karbon
karışımlı disk biçiminde yapılır. Direnç görevini, sıkıştırılmış kağıt ya da
disk şeklindeki karbon üzerine ince bir tabaka şeklinde kaplanmış karbon
karışımı yapar. Karbon diskin kesilerek elde edilmiş iki ucuna bağlantı
terminalleri takılır. Üçüncü uç, esnek gezer kontak biçiminde olup, disk
üzerine sürtünerek döner ve istenilen direnç değerinin elde edilmesini
sağlar. Bazı tiplerde gezer uç resimde görüldüğü gibi doğrusal kaymalı
şekilde de olabilir.Ayarlı direnç çeşitleri
Direnç değerleri, dairesel olarak dönen bir mil ya da sürgü kolu aracılığıyla
değiştirilebilen elemanlara potansiyometre denir. Şekilde potansiyometre
sembolü, potansiyometrenin iç yapısı ve potansiyometre örnekleri
verilmiştir.
Uygulamada kullanılan potansiyometre çeşitleri şunlardır
I. Anahtarlı potansiyometre : Bir anahtar ile potansiyometre aynı gövdede
birleştirilip hem açma kapama hem de akım ayar işlemini yapabilen
elemana anahtarlı pot denir. Resimde görülen anahtarlı potlar radyo, teyp,
dimmer ve benzeri gibi aygıtlarda kullanılır.II. Stereo (steryo) potansiyometre:
İki potansiyometrenin bir gövde içinde birleştirilmesiyle yapılmış olup,
stereo (steryo, iki yollu) ses devrelerinde kullanılan elemanlardır. Resimde
stereo potansiyometre örnekleri görüseafoodplus.infoIII. Oto radyo teyp potansiyometresi:
Taşıtlardaki radyo teyplerde kullanılan potlar çoklu yapıdadır. Yani bir mil
üzerine bir kaç adet pot ve açma kapama (on off) anahtarı monte
edilmiştir. Bu potlar, ses, balans, fader (ön-arka) fonksiyonlarını yerine
getirirler.
seafoodplus.infot (trim, trimer direnç)
Direnç değerinin nadiren değişmesinin gerektiği devrelerde kullanılan
elemandır. Yapı olarak potansiyometrelere benzer. Direnç değerleri düz ya
da yıldız uçlu tornavidayla değiştirilebilir. Şekilde trimpot sembolleri ve
trimpot örnekleri verilmiştir.seafoodplus.infoı tip (çok turlu) ayarlı direnç
Sonsuz dişli özellikli vida üzerinde hareket eden bir tırnak, kalın film
yöntemiyle oluşturulmuş direncin üzerinde konum değiştirerek direnç
ayarının yapılmasını sağlamaktadır. Hareketli olan tırnak
potansiyometrenin orta ucudur. Bu tip ayarlı dirençlerle çok hassas direnç
ayarı yapıseafoodplus.infoe vidalı tip ayarlı direnç görülmektedir.
Ayarlı dirençlerin direnç değişim karakteristikleri:
Ayarlı dirençler, kullanılacakları devreye göre üç ayrı özellikte üretilirler.
Direnç değerleri lineer (doğrusal) olarak değişen ayarlı dirençler:
Direnç değerleri sıfırdan itibaren doğrusal (eşit adım, eşit direnç) olarak
artar. Gövdelerinde LIN (lin) sözcüğü bulunur. Örneğin üzerinde LIN k
yazılı olan bir pot lineer özellikte ve kohm değerindedir. LIN yazılı
dirençlerde değişim düzgün olmaktadır.
Lineer potansiyometreler, güç kaynağı, zamanlayıcı vb. devrelerinde
kullanılırlar.Pozitif logaritmik (poz. log.) özellikli ayarlı dirençler: Direnç değerleri
sıfırdan itibaren logaritmik (eğrisel) olarak artar. Ayar milinin ileri hareketiyle direncin değişiminin
logaritmik olabilmesi için karbon maddesinin
yoğunluğu da logaritmik olarak değişecek şekilde
ayarlanmıştır. İnsan kulağı logaritmik yapıda
olduğundan sesle ilgili elektronik devrelerde (radyo, TV, yükselteç vb.) bu
tip dirençler kullanılır. Gövdelerinde LOG ya da POZ. LOG sözcüğü bulunur.
Volüm (ses) kontrolünde lineer bir pot kullanılırsa, ses yavaş yavaş
açılırken, önceleri hiç artmıyormuş gibi olur. Potun son bölmesinde ise ses
birden artar. Bunun nedeni insan kulağının logaritmik bir organ
olmasındandır. Aslında ses lineer bir potta eşit olarak artmaktadır. Ancak
insan kulağı zayıf seslere karşı hassas, kuvvetli seslere karşı giderek daha
az duyduğundan algılama hatası söz konusu olmaktadır. Logaritmik bir pot
ile yapılan ses ayarı ise kulak tarafından çok iyi algılanabilmektedir.Negatif logaritmik (neg. log) özellikli ayarlı dirençler:
Direnç değerleri sıfırdan maksimum (en yüksek) değere doğru logaritmik
(eğrisel) olarak artar. POZ. LOG. özellikli dirençlere çok benzerler. Yalnızca
direncin değişim şekli sıfırdan itibaren biraz daha hızlıdır. Gövdelerinde
LOG ya da NEG. LOG sözcüğü yer alır.Akım ve gerilim ayarlanması
Akım ayarlayıcı (sınırlayıcı) olarak kullanma:Ayarlı dirençler kullanılarak
herhangi bir devreden geçen akımın değeri ayarlanabilmektedir. Şekilde
görülen bağlantı yapılıp potun orta ucu hareket ettirilirse alıcıdan geçen
akımın değerinin değiştiği görülür.Gerilim ayarlayıcı olarak kullanma:Ayarlı dirençler kullanılarak herhangi bir
devreye uygulanan gerilimin değeri ayarlanabilmektedir. Şekilde görülen
bağlantı yapıldıktan sonra ayarlı direncin orta ucu hareket ettirilirse alıcıya
uygulanan gerilimin değerinin değiştiği görülür.Ayarlı dirençlerin sağlamlık testi: Ohmmetrenin probları şekil-a'da
görüldüğü gibi ilk önce ayarlı direncin kenar uçlarına dokundurularak
eleman üzerinde yazılı direnç değerinin doğru olup olmadığına bakılır.
Daha sonra şekil-b'de görüldüğü gibi problarından birisi ayarlı direncin
hareketli ucuna, diğeri de sırayla kenarlarda bulunan sabit uçlara
değdirilir. Orta ve kenar uçlara problar değdirilirken ayarlı direncin mili
çevrildiğinde (ya da sürgüsü hareket ettirildiğinde) direnç değerinde
değişim görülürse elemanın sağlam olduğu anlaşılıseafoodplus.info
Reosta:Yüksek (1amper ve üzeri)akım ayarı amacı ile kullanılan ayarlı dirençler
olup yalıtkan bir gövde üzerinde direnç teli sarılarak iki sabit uç çıkarılır.
devreye bağlanırken bir sabit ve bir hareketli uç olmak üzere iki uç
kullanılır. Karbon veya telli olarak imal edilir. Reostanın başlıca kullanım
alanlar Laboratuarlarda direnç değerlerinin ayarlanmasında ve köprü
metodunda direnç ölçümlerinde, değişken direnç gerektiren devre
deneylerinde, örneğin diyot ve transistor karakteristik eğrileri çıkarılırken
giriş, çıkış gerilim ve akımlarının değiştirilmesinde ve benzeri değişken
direnç gerektiren pek çok işlemde kullanılır.ORTAM ETKİLİ DİRENÇLER
Foto Direnç (LDR)
Foto direnç üzerine düşen ışık şiddetiyle ters orantılı olarak, ışık şiddeti
arttığında direnci düşen, ışık şiddeti azaldığında ise direnci artan bir devre
elemanıdır. Foto direnç AC ve DC akımda aynı özellikleri gösterir. Üstte
foto direncin sembolü görülmektedir. Foto direncler genelde optik devre
tasarımlarinda kullanılırlar, Çalışmasi normal bir ayarli dirençten farkli
değildir ancak değeri üzerindeki herhangi bir mekanik ayar ile değil, aldığı
ışığın şiddetine göre değişir. Foto dirençler ingilizce olarak LDR (Light
Dependent Resistance) olarak adlandirilir. Çalişma mantigı çok basittir.
Direncin üzerine herhangi bir ışık gelemediği sürece direnç değeri cok
yüksektir( yaklaşık 10 Megaohm). Direnç üzerine düşen ışık şiddetinin
artmasıyla birlikte direnç değeri düşer( Yaklaşik Ohm).
seafoodplus.info
NTC
Ntc direnci ısıyla kontrol edilen bir direnç türüdür. Ntc ısıla ters orantılı
olarak direnç değiştirir. Yani ısı arttıkça ntc’nin direnci azalır. Isı azaldıkça
da ntc’nin direnci artar.
PTC
Ptc ise ntc’nin tam tersidir. Isıyla doğru orantılı olarak direnci değişir. Yani
ısı artıkça direnci artar, ısı azaldıkça da direnci azalır.
VDR
Gerilimle Değeri Değişen Direnç
VDR veya VARISTOR olarak da tanınır, gerilim miktarı ile ters orantılı
olarak direnci değişen bir devre elemanıdır. Gerilim yükseldiğinde direnci
düşer, gerilim düştüğünde değeri artar.
Sayfayı Kopyaladığınızda Lütfen seafoodplus.info Den Alındığını Belirtin
Footer menu
kaynağı değiştir]
Direnç Ve Direnç Çeşitleri
Direnç genel anlamda, "bir güce karşı olan direnme" olarak tanımlana bilir.
Elektrik ve elektronikte direnç, iki ucu arasına gerilim uygulanan bir
maddenin akıma karşı gösterdiği direnme özelliğidir. Kısaca; elektrik
akımına gösterilen zorluğa DİRENÇ denir. Direnç"R" veya "r" harfi ile
gösterilir, birimi ohm dur.
OHM KANUNU
I = V/ R yada R =V / I yada V = I x R
R = direnç (birimi ohm) , I = akım (birimi amper) V =gerilim (birimi Volt)
Bir örnekle açıklarsak
2 ohm bir direncin üstünden 2 amper akım geçiyorsa bu direncin üstündeki
voltaj nedir ?
V = I x R formülünden V = 2 x 2 = 4 volt bulunur.
Ohm-Kiloohm-Megaohm arasındaki ilişkiler
1 Ohm = 0, Kiloohm dur. Yani Ohm, 1 Kiloohm dur.
1 Ohm = 0, Megaohm dur. Yani Ohm, 1 Megaohm dur.
1 Kiloohm = 0, Megaohm dur. Yani Kiloohm, 1 Megaohm dur.
Dirençlerin Seri Bağlanması
Dirençler seri bağlanmasında toplam direnç, seri bağ lanan direnç
değerlerinin toplamına eşseafoodplus.info
RT = R1 + R2 + R3
Dirençlerin Paralel Bağlanması
Direclerin karışık bağlanması
Karışık bağlı dirençlerde toplam direnç değeri bulunurken, paralel
dirençlerin değeri kendi arsında hesaplanır. Sonra elde edilen değer diğer
dirençlerle seri gibi kabul edilerek sonuç bulunur.
Örnek: R1 = 5, R2 = 10, R3 =10, R4 = 20 ohm olan yukarıdaki devrede
toplam direnç nedir.
p = (R2 x R3) / (R2 + R3) ==> Rp = (10 x 10) / (10 + 10) ==> Rp = 5
ohm
Rt = R1 + Rp + R4 ==> Rt = 5 + 5 + 20 ==> Rt = 30 ohm
Dirençlerin Elektronik Devrelerdeki Görevleri
Devreden geçen akımı sınırlayarak aynı değerde tutmak.
Devrenin besleme gerilimini bölerek, yani küçülterek başka elemanların
çalışmasına yardımcı olmak.
Hassas yapılı devre elemanlarının aşırı akıma karşı korunmasını sağlamak.
Her devre elemanı belirli voltaj aralıklarında çalışır, belirli akımlara
dayanabilir ya da gereksinim duyar, yada belirli voltajlara belirli tepkiler
verir. Devrenin belirli yerlerine yerleştirilen dirençler elektrik enerjisinin
bir kısmını kendileri kullanarak devrenin her noktasında gerekli değerlerde
voltaj ya da akım olması için konur. Basit bir örnek yapalım
Bu devrede 5Voltluk bir kaynağa bağlı bir R direnci ve bir led var. LED'in
direncini ohm kabul edelim. Dayanabileceği maksimum akım ise 10
mA( Amper) olsun. Eğer burada bir direnç olmasaydı 5V = I x
denkleminden akım, I=A olacaktı ve LED yanacaktı. Oysa buraya
Ohm'luk bir direnç koyarsak ard arda iki direnç +=Ohm edecek
ve aynı denklemden akım, I= 0,01A yani LED'in dayanabileceği en yüksek
akım olacak.
SABİT DİRENÇLER
Özel dirençler hariç normal olarak dirençlerin üzerinde 4 renk bulunur bu
renk çubukları bir kenara yakındır. Yakın olan kenarı sola alırız. Okumaya
solda yakın olan taraftan başlarız. İlk renk çubuğunun rengini aynen
yazarız. 2. renk çubuğunun rengini de aynen yazarız renk çubuğunun
değeri kadarda sıfır ekleriz. Son renk direncin toleransını gösterir
değerinde etkisi yoktur.
(Yandak
i şeklin üzerine tıklayın)
T (Tolerans)
RENK A B C D (Çarpan)
katsayısı
Siyah 0 0 0 1Ω
Kahverengi 1 1 1 10Ω ±%1 (F) pmm
Kırmızı 2 2 2 Ω ±%2 (G) 50pmm
Turuncu 3 3 3 1KΩ - 15pmm
Sarı 4 4 4 10KΩ pmm
Yeşil 5 5 5 KΩ ±% (D)
Mavi 6 6 6 1MΩ ±% (C)
Mor 7 7 7 10MΩ ±% (B)
Gri 8 8 8 ±%
Beyaz 9 9 9 -
Altın - - - ±%5 (J)
Gümüş - - - ±%10 (K)
RENK A B - C (Çarpan) T (Tolerans)
Renkleri aşağıdaki gibi 3 ü de kırmızı olursa direncin değeri ohm yani
kohm olur
Değeri Üzerinde Yazılı Dirençler Bazı üreticiler renk kodu yerine direnç
değerlerini yazmayı tercih etmektedirler. Bunlardan bir kısmı doğrudan
direnç değerini ve toleransını yazdığı gibi, bazıları da harf kodu
kullanmaktadır.
Direnci gösteren harfler: R = Ohm(Ω) K = KiloOhm(KΩ), M =
MegaOhm(MΩ)
Tolerans harfleri: F = ±%1, G = ±%2, J = ±%5, K = ±%10, M = ±%20
Kodlama Üç Şekilde Olmaktadır; 1- Ohm 'a kadar olan dirençler için R
harfi kullanılır.
Kodlama 3 adımda yapılır:
R 'den önce gelen sayı "Ohm" olarak direnci gösterir. R 'den sonra gelen
sayı direncin ondalık bölümünü gösterir. En sondaki harf toleransı gösterir.
Örneğin:
6R8J = ±%5 Ω
R45G = ±%2 Ω
1KΩ 'dan 1MΩ 'a kadar olan dirençler için "K" harfi kullanılır.
3K0K = 3±%10 KΩ
2K7M = ±%20 KΩ
1MΩ 'dan yukarı dirençlerde de "M" harfi kullanılır
Dirençlerin Yapıldıkları Maddelere Göre Sınıflandırılması
Karbon dirençler:
Ana ham maddeleri karbondur. Çeşitli değerlerde direnç elde etmek için,
karbona belli oranlarda katkı maddesi eklenmektedir(Karbon direnç kömür
tozu ve reçine tozunun eritilmesi ile elde edilir. Karbon ile reçinenin
karışım oranı direncin değerini verir).Büyüklüklerine göre 1/4 , 1/2 Watt
1W, 2W 3W değerinde yapılabilirler Bu tip hammaddeli dirençlerin hata
oranları( Toleransları) yüksektir ve kullanıldıkça direnç değerleri de
değişir. Bu değişim zaman içinde % 20'lere kadar yükselebilir. Karbon
dirençler ucuz ve küçük boyutlu olduğu için radyo, teyp, tv, video gibi
cihazların elektronik devrelerinde kullanılabilir.
Metal film dirençler:
Seramik bir çubuğun üzerinin elektrik akımına karşı direnç gösteren
karbon, metal film, metal oksit film vb. maddelerle kaplanması ile elde
edilen dirençlerdir.
Film (ince tabakalı) dirençler:
Cam veya Seramik silindirik bir çubuğun üzerinin elektrik akımına karşı
direnç gösteren Saf Karbon Nikel - Karbon Metal - Cam tozu karışımı
"Metal oksit" gibi değişik direnç sprey şeklinde püskürtülerek
kaplanmasıyla elde edilen direnç çeşididir. Püskürtülen bu direnç maddesi,
çok ince bir elmas uçla veya lazer ışınıyla belirli bir genişlikte, spiral
şeklinde kesilerek şerit sargılar haline dönüştürülür. Şerit sargıdan biri
çıkarılarak diğer sargının sarımları arası izole edilir. Şerit genişliği istenilen
şekilde ayarlanarak istenilen direnç değeri elde edilir.
Şekilde film direncin yapısı gösterilmiştir.
Kalın Film (Cermet) Dirençler:
Kalın film dirençler, seramik ve metal tozları karıştırılarak yapılır. Seramik
ve metal tozu karışımı bir yapıştırıcı ile hamur haline getirildikten sonra,
seramik bir gövdeye şerit halinde yapıştırılır fırında yüksek sıcaklıkta
pişirilir. Yukarıda açıklanan yöntemle, hem sabit hem de ayarlı direnç
yapılmaktadır. Film dirençler toleransı en küçük olan dirençlerdir. İstenilen
direnç değerleri sağlanabilmektedir
Uygulamada kullanılan film direnç çeşitleri şunlardır:
Karbon film dirençler,
Metal oksit film dirençler,
Metal cam karışımı film dirençler,
Cermet (ceramic-metal) film dirençler,
Metal film dirençler
Tel dirençler:
Krom-nikel, Nikel-gümüş, konstantan gibi maddelerden üretilmiş tellerin
ısıya dayanikli olan porselen, amyant gibi maddeler üzerine sarılmasıyla
yapilan dirençlerdir. Hata oranlari çok düşüktür. Değerleri zamanla
değişmez. Bu tip dirençler daha çok yüksek akımlı devrelerde kullanılırlar.
Krom-nikel, nikel-gümüş, konstantan, tungsten, manganin gibi
maddelerden üretilmiş tellerin ısıya dayanıklı olan porselen, bakalit,
amyant benzeri maddeler üzerine sarılmasıyla yapılan dirençlerdir. Taş
dirençler büyük güçlü olduğundan yüksek akım taşıyabilirler. Resimde
görülen taş dirençlerin büyük güçlü olması, bu elemanların etrafa yaydığı
ısının da artmasına yol açar. İşte bu nedenle sıcaktan etkilenen elektrolitik
kondansatör, diyot, transistör, entegre gibi elemanlar taş dirençlerin çok
yakınına konmaz (monte edilmez).
Uygulamada kullanılan bazı taş (tel) dirençlerde, aşırı akım geçişi
durumunda diğer devrelerin zarar görmesini engellemek amacıyla yapılmış
termik düzenekler vardır. Direncin gövdesi üzerinde aşırı akım sonucu
oluşan ısı lehimi eritir. Direnç gövdesindeki iki uç birbirinden ayrılır ve
akım geçişi durur. Sigortanın atması (lehimin erimesi) dirençten aşırı akım
geçişi olduğunu gösterir. Onarım yapılırken ayrılan kısmı tel kullanarak
birbirine bağlamak çok sakıncalıdır. Bu yapıldığında koruma düzeneği bir
daha görev yapamayarak devrenin başka kısımlarının bozulmasına yol
açseafoodplus.info
Karbon ve tel sarımlı dirençlerin teknik özellikler bakımından
karşılaştırılması
Karbon dirençler Tel sarımlı (taş) dirençler
Büyük değerli direnç Küçük değerli dirençleri
yapmaya uygundur. yapmaya uygundur.
Küçük akımlı Büyük akımlı devrelerde
devrelerde kullanılır. kullanılır.
Direnç değeri renk Direnç değeri gövde
koduyla belirtilir. üzerinde yazılıdır.
Güçleri 1/10 W-5 W Güçleri 2 - W
arasında değişir. arasındadır.
Direnç tipi Karbon direnç İnce film dirençler Metal kalın Telli direnç
Karbon Metal film
(cermet)
direnç
Büyüklüğü 10Ω - 22MΩ 10Ω - 2MΩ 10Ω - 1MΩ 10Ω - 68MΩ 0,25Ω - 10KΩ
Toleransı ±%10 ±%5 ±%2 ±%2 ±%5
Maksimum gücü mW mW mW mW 2,5W
Yükteki değer değişimi %10 %2 %1 %0,5 %1
Maksimum dayanma
V V V V V
gerilimi
Yalıtkanlık direnci Ω 10¹ºΩ 10¹ºΩ 10¹ºΩ 10¹ºΩ
Gerilim sabiti ppm/V ppm/V 10ppm/V 10ppm/V 1ppm/V
ºC ºC ºC ºC ºC
Çalışabildiği sıcaklık
aralığı +ºC +ºC +ºC +ºC +ºC
± ± ±
Sıcaklık sabiti ±ppm/ºC
ppm/ºC ppm/ºC ppm/ºC ppm/ºC
1 kW - 2µV/V,
Gürültüsü 1µV/V 0,1µV/V 0,1µV/V 0,01µV/V
10 MW -
6µV/V
Lehim etkisi %2 %0,5 %0,15 %0,15 %0,05
NOT:
1ppm = Ω başına değişim miktarı.
Sıcaklık sabiti "+" ppm: Isındıkça artan direnç
Sıcaklık sabiti "-" ppm: Isındıkça azalan direnç
Örneğin; saf karbon direncin: Sıcaklık sabiti ppm/ºC olup sıcaklığın
her 1 artışında, direnci Ohm başına, ppm=*10 -6 =0,Ω
azalmaktadır.
Sıcaklık sabiti "±" ppm: ısındıkça artan, 0 ºC 'nin altında soğutulurken
azalan direnç.
Örneğin; Bakırın direnci 'te sıfır olmaktadır.
Gerilim sabiti: Dirence uygulanan gerilimin büyüklüğü oranında, direnci
yukarıda verilen değer kadar düşmektedir.
Örneğin; Ω 'luk bir "karbon film dirence" 30V uygulandığında direnci
30**=0,45 kadar
AYARLI DİRENÇLER
Potansiyometre
Potansiyometre devamlı ayar yapılması için üretilmiş bir ayalı direnç
türüdür. radyo ve teyiplerde ses yüksekliğini ayarlamak için kullanılır. Üç
bacaklıdır. 1 ve 3 nolu uçlar arasında sabit bir direnç vardır. Ortadaki uç ise
1 nolu uç ile 3 nolu uç arasında hareket eder. 1 nolu uçla arasındaki direnç
azaldıkça 3 nolu uç arasındaki direnç artar.
Ayarlı (değişken değerli) dirençler
Direnç değerleri, hareket ettirilebilen orta uçları sayesinde ayarlanabilien
elemanlardır. Bu elemanlar yüksek dirençli tel sarımlı ya da karbondan
yapılırlar. Karbon tip ayarlı dirençler şekilde görüldüğü gibi, karbon
karışımlı disk biçiminde yapılır. Direnç görevini, sıkıştırılmış kağıt ya da
disk şeklindeki karbon üzerine ince bir tabaka şeklinde kaplanmış karbon
karışımı yapar. Karbon diskin kesilerek elde edilmiş iki ucuna bağlantı
terminalleri takılır. Üçüncü uç, esnek gezer kontak biçiminde olup, disk
üzerine sürtünerek döner ve istenilen direnç değerinin elde edilmesini
sağlar. Bazı tiplerde gezer uç resimde görüldüğü gibi doğrusal kaymalı
şekilde de olabilir.
Ayarlı direnç çeşitleri
Direnç değerleri, dairesel olarak dönen bir mil ya da sürgü kolu aracılığıyla
değiştirilebilen elemanlara potansiyometre denir. Şekilde potansiyometre
sembolü, potansiyometrenin iç yapısı ve potansiyometre örnekleri
verilmiştir.
Uygulamada kullanılan potansiyometre çeşitleri şunlardır
I. Anahtarlı potansiyometre : Bir anahtar ile potansiyometre aynı gövdede
birleştirilip hem açma kapama hem de akım ayar işlemini yapabilen
elemana anahtarlı pot denir. Resimde görülen anahtarlı potlar radyo, teyp,
dimmer ve benzeri gibi aygıtlarda kullanılır.
II. Stereo (steryo) potansiyometre:
İki potansiyometrenin bir gövde içinde birleştirilmesiyle yapılmış olup,
stereo (steryo, iki yollu) ses devrelerinde kullanılan elemanlardır. Resimde
stereo potansiyometre örnekleri görüseafoodplus.info
III. Oto radyo teyp potansiyometresi:
Taşıtlardaki radyo teyplerde kullanılan potlar çoklu yapıdadır. Yani bir mil
üzerine bir kaç adet pot ve açma kapama (on off) anahtarı monte
edilmiştir. Bu potlar, ses, balans, fader (ön-arka) fonksiyonlarını yerine
getirirler.
seafoodplus.infot (trim, trimer direnç)
Direnç değerinin nadiren değişmesinin gerektiği devrelerde kullanılan
elemandır. Yapı olarak potansiyometrelere benzer. Direnç değerleri düz ya
da yıldız uçlu tornavidayla değiştirilebilir. Şekilde trimpot sembolleri ve
trimpot örnekleri verilmiştir.
seafoodplus.infoı tip (çok turlu) ayarlı direnç
Sonsuz dişli özellikli vida üzerinde hareket eden bir tırnak, kalın film
yöntemiyle oluşturulmuş direncin üzerinde konum değiştirerek direnç
ayarının yapılmasını sağlamaktadır. Hareketli olan tırnak
potansiyometrenin orta ucudur. Bu tip ayarlı dirençlerle çok hassas direnç
ayarı yapıseafoodplus.infoe vidalı tip ayarlı direnç görülmektedir.
Ayarlı dirençlerin direnç değişim karakteristikleri:
Ayarlı dirençler, kullanılacakları devreye göre üç ayrı özellikte üretilirler.
Direnç değerleri lineer (doğrusal) olarak değişen ayarlı dirençler:
Direnç değerleri sıfırdan itibaren doğrusal (eşit adım, eşit direnç) olarak
artar. Gövdelerinde LIN (lin) sözcüğü bulunur. Örneğin üzerinde LIN k
yazılı olan bir pot lineer özellikte ve kohm değerindedir. LIN yazılı
dirençlerde değişim düzgün olmaktadır.
Lineer potansiyometreler, güç kaynağı, zamanlayıcı vb. devrelerinde
kullanılırlar.
Pozitif logaritmik (poz. log.) özellikli ayarlı dirençler: Direnç değerleri
sıfırdan itibaren logaritmik (eğrisel) olarak artar.
Ayar milinin ileri hareketiyle direncin değişiminin
logaritmik olabilmesi için karbon maddesinin
yoğunluğu da logaritmik olarak değişecek şekilde
ayarlanmıştır. İnsan kulağı logaritmik yapıda
olduğundan sesle ilgili elektronik devrelerde (radyo, TV, yükselteç vb.) bu
tip dirençler kullanılır. Gövdelerinde LOG ya da POZ. LOG sözcüğü bulunur.
Volüm (ses) kontrolünde lineer bir pot kullanılırsa, ses yavaş yavaş
açılırken, önceleri hiç artmıyormuş gibi olur. Potun son bölmesinde ise ses
birden artar. Bunun nedeni insan kulağının logaritmik bir organ
olmasındandır. Aslında ses lineer bir potta eşit olarak artmaktadır. Ancak
insan kulağı zayıf seslere karşı hassas, kuvvetli seslere karşı giderek daha
az duyduğundan algılama hatası söz konusu olmaktadır. Logaritmik bir pot
ile yapılan ses ayarı ise kulak tarafından çok iyi algılanabilmektedir.
Negatif logaritmik (neg. log) özellikli ayarlı dirençler:
Direnç değerleri sıfırdan maksimum (en yüksek) değere doğru logaritmik
(eğrisel) olarak artar. POZ. LOG. özellikli dirençlere çok benzerler. Yalnızca
direncin değişim şekli sıfırdan itibaren biraz daha hızlıdır. Gövdelerinde
LOG ya da NEG. LOG sözcüğü yer alır.
Akım ve gerilim ayarlanması
Akım ayarlayıcı (sınırlayıcı) olarak kullanma:Ayarlı dirençler kullanılarak
herhangi bir devreden geçen akımın değeri ayarlanabilmektedir. Şekilde
görülen bağlantı yapılıp potun orta ucu hareket ettirilirse alıcıdan geçen
akımın değerinin değiştiği görülür.
Gerilim ayarlayıcı olarak kullanma:Ayarlı dirençler kullanılarak herhangi bir
devreye uygulanan gerilimin değeri ayarlanabilmektedir. Şekilde görülen
bağlantı yapıldıktan sonra ayarlı direncin orta ucu hareket ettirilirse alıcıya
uygulanan gerilimin değerinin değiştiği görülür.
Ayarlı dirençlerin sağlamlık testi: Ohmmetrenin probları şekil-a'da
görüldüğü gibi ilk önce ayarlı direncin kenar uçlarına dokundurularak
eleman üzerinde yazılı direnç değerinin doğru olup olmadığına bakılır.
Daha sonra şekil-b'de görüldüğü gibi problarından birisi ayarlı direncin
hareketli ucuna, diğeri de sırayla kenarlarda bulunan sabit uçlara
değdirilir. Orta ve kenar uçlara problar değdirilirken ayarlı direncin mili
çevrildiğinde (ya da sürgüsü hareket ettirildiğinde) direnç değerinde
değişim görülürse elemanın sağlam olduğu anlaşılıseafoodplus.info
Reosta:
Yüksek (1amper ve üzeri)akım ayarı amacı ile kullanılan ayarlı dirençler
olup yalıtkan bir gövde üzerinde direnç teli sarılarak iki sabit uç çıkarılır.
devreye bağlanırken bir sabit ve bir hareketli uç olmak üzere iki uç
kullanılır. Karbon veya telli olarak imal edilir. Reostanın başlıca kullanım
alanlar Laboratuarlarda direnç değerlerinin ayarlanmasında ve köprü
metodunda direnç ölçümlerinde, değişken direnç gerektiren devre
deneylerinde, örneğin diyot ve transistor karakteristik eğrileri çıkarılırken
giriş, çıkış gerilim ve akımlarının değiştirilmesinde ve benzeri değişken
direnç gerektiren pek çok işlemde kullanılır.
ORTAM ETKİLİ DİRENÇLER
Foto Direnç (LDR)
Foto direnç üzerine düşen ışık şiddetiyle ters orantılı olarak, ışık şiddeti
arttığında direnci düşen, ışık şiddeti azaldığında ise direnci artan bir devre
elemanıdır. Foto direnç AC ve DC akımda aynı özellikleri gösterir. Üstte
foto direncin sembolü görülmektedir. Foto direncler genelde optik devre
tasarımlarinda kullanılırlar, Çalışmasi normal bir ayarli dirençten farkli
değildir ancak değeri üzerindeki herhangi bir mekanik ayar ile değil, aldığı
ışığın şiddetine göre değişir. Foto dirençler ingilizce olarak LDR (Light
Dependent Resistance) olarak adlandirilir. Çalişma mantigı çok basittir.
Direncin üzerine herhangi bir ışık gelemediği sürece direnç değeri cok
yüksektir( yaklaşık 10 Megaohm). Direnç üzerine düşen ışık şiddetinin
artmasıyla birlikte direnç değeri düşer( Yaklaşik Ohm).
seafoodplus.info
NTC
Ntc direnci ısıyla kontrol edilen bir direnç türüdür. Ntc ısıla ters orantılı
olarak direnç değiştirir. Yani ısı arttıkça ntc’nin direnci azalır. Isı azaldıkça
da ntc’nin direnci artar.
PTC
Ptc ise ntc’nin tam tersidir. Isıyla doğru orantılı olarak direnci değişir. Yani
ısı artıkça direnci artar, ısı azaldıkça da direnci azalır.
VDR
Gerilimle Değeri Değişen Direnç
VDR veya VARISTOR olarak da tanınır, gerilim miktarı ile ters orantılı
olarak direnci değişen bir devre elemanıdır. Gerilim yükseldiğinde direnci
düşer, gerilim düştüğünde değeri artar.
Sayfayı Kopyaladığınızda Lütfen seafoodplus.info Den Alındığını Belirtin
Footer menu
Telli potansiyometreler, bir yalıtkan çember üzerine sarılan teller ile bağlantı kuran fırça düzeninden oluşmaktadır. Bu tür potansiyometrelerin üzeri genellikle açıktır. Tel olarak Nikel-Krom veya başka rezistans telleri kullanılır.