Kulak Altı Boyunda Şişlik

Uzun süren ses kısıklığı, boyun bölgesinde şişlik, ağız içinde yaralar ve nefes alma güçlüğü gibi belirtilerle ortaya çıkan baş boyun kanserleri, bazı enfeksiyon hastalıklarıyla karıştırılabiliyor. Belirtiler hastayı çok rahatsız etmediği ve farklı hastalıklarla karışabildiği için tanı koymakta geç kalınabiliyor. Özellikle sigara ve alkol kullanan kişilerin rutin kontrollerini ihmal etmemesi erken tanı açısından önem taşıyor. Memorial Hizmet Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Yalçın Varnalı, baş boyun kanserleri hakkında bilgi verdi.

Yaşam değişiklikleriyle önüne geçilebilir

Dünyada yılda ortalama bin yeni baş boyun kanseri vakası görülmektedir. Baş boyun kanserleri tüm kanserlerin yüzde ’unu oluşturmaktadır. 50 yaşın üzerinde daha sıktır ve erkeklerde kadınlara göre yaklaşık 3 kat daha fazla görülmektedir. Baş boyun kanserleri bölge itibarıyla solunum, konuşma, yutma ve işitme gibi çok önemli fonksiyonları etkilediğinden, tedavi edilmediği takdirde ciddi sıkıntılara yol açabilir. Dudaklar, dil, tükürük bezleri, yanaklar, ağız tabanı, diş eti, damak, bademcikler, geniz boşluğu, yutak, gırtlak, boyundaki lenf bezleri, burun boşlukları, sinüsler, kulaklar, boyun ve yüz cildi gibi geniş bir etkilenme bölgesi olan baş boyun kanserlerinin gelişmesi basit bazı yaşam biçimi değişiklikleri ile önlenebilmektedir.

Ağızdaki iyileşmeyen yaraları önemseyin

Baş boyun bölgesinde genellikle ağrısız ve giderek büyüyen şişlikler, ağız içinde, dilde veya dudakta iyileşmeyen yaralar baş boyun kanserlerinin habercisi olabilmektedir. Bununla birlikte aşağıdaki belirtiler varsa mutlaka bir uzmana başvurun.

• Ağızda uyuşukluk hissi ve ağızdan kan gelmesi
• Çiğneme ve yutkunma güçlüğü
• haftadan uzun süren ses kısıklığı veya seste değişiklik
• Nefes alma güçlüğü
• Tedaviye dirençli burun tıkanıklığı, burun kanaması veya kulak ağrıları, işitme azlığı
• Göz çevresinde şişlik veya çift görme

Sigara ve alkolden uzak durun

Baş boyun kanserlerinin gelişmesinde en önemli iki risk faktörü alkol ve sigaradır. Ağız ve boğaz bölgesinde kanserlerin yüzde 75’i tütün ve alkol ilişkilidir. Riski azaltmanın en basit yolu sigara ve alkolden uzak durmaktır. Bunun yanında genetik faktörler, çevresel ve hijyenik faktörler, endüstriyel ürünler ve radyasyon da baş boyun kanserlerine neden olabilmektedir. Rahim ağzı kanserine neden olan HPV ve öpücük ya da tükürük virüsü olarak bilinen EBV gibi virüsler de baş boyun kanserlerine yol açabilmektedir.

E ve C vitamini içeren gıdalar tüketin

Çevre kirliliği, sanayi atıklarının doğal su kaynaklarını ve doğayı tahrip etmesi, atmosferin kirlenmesi gibi etkenlerin yanı sıra yanlış beslenme de baş boyun kanserlerinde artışa neden olabilmektedir. Genel sağlık kurallarına dikkat edilmeli ve özellikle ağız sağlığı göz ardı edilmeyerek düzenli bakımlar yaptırılmalıdır. E vitamininden zengin koyu yeşil yapraklı sebzeler ile turunçgiller, kabak, maydanoz gibi C vitamini deposu gıdaları beslenme düzenine eklemek hastalıktan korunmada önemlidir. Sürekli güneş ışığına maruz kalmak, kronik demir eksikliği anemisi ve nikele maruz kalmak da baş boyun kanserlerine yol açabilmektedir.

Belirtileri ihmal etmeyin

Baş boyun kanserlerinde belirtiler hasta açısından çok rahatsız edici olmayabileceğinden, tanı gecikebilmektedir. Muayene ve kan tahlillerinin ardından radyolojik görüntüleme yöntemleri, endoskopik kontrol ve biyopsi ile tanı rahatlıkla konulabilmektedir. Baş boyun kanserlerinin erken tanısı ile uygulanacak tedavinin başarısı daha artmaktadır. Baş boyun kanserlerinin tedavisi genellikle birçok uzmanlık alanının birlikte çalışmasını gerektirir ve tedavi protokolü her hasta için değişebilmektedir. Baş boyun kanserleri için ilk seçenek cerrahi olmakla birlikte bazı tip kanserler için radyoterapi giderek daha ön plana çıkmaktadır. Başarılı bir tedavi hastalığı kontrol altına almanın yanı sıra yutma, yeme ve konuşma gibi fonksiyonların da korunmasını amaçlamaktadır. Baş boyun kanseri nedeniyle tedavi edilen hastalarda yemek borusu veya akciğer gibi farklı bölgelerde ikincil bir kanser gelişme oranını yüksek olduğu için tedavi sonrası takipler hayati önem taşımaktadır.

Boyun lenf bezleri vücudun hemen her bölgesine yayılmış olan lenfatik sistem adlı bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Çoğumuz, kulak altında, boyunun her iki tarafında, çene ve koltuk altlarında büyüyen bezelere yabancı değilizdir. Genellikle şişmiş bezeler, bölgesel bir enfeksiyonun sonucu oluşurlar. Bunun nedeni içerisindeki savaşçı hücre (lenfosit- antikor) sayısının artmasıdır. Genelde 1 cm çapına kadar olanlar normal kabul edilebilir. Daha büyükler mutlaka yakından takip edilmelidir. Boyunda çene altında, kulak ön ve arkasında, boyun orta hattı ve yanlarında, boyundaki en büyük kasın üst, orta ve altında gruplaşırlar. Baş boyunda herhangi bir yerde vücuda zarar verme potansiyeli olan bir olay varsa bu bezeler irileşir.

Kanserlerin büyük kısmı lenf yollarıyla yayılmaya çalışırlar ve uzun süre boyun bezelerine takılırlar. Aslında bu durum vücuttaki diğer bölgeler için de geçerlidir. Genellikle kanserin çevresindeki bölgeye ait lenf düğümleri tutulurlar. Sonra geniş yayılım olur.

Her büyüyen lenf bezi karşısında endişeye kapılmanıza gerek yoktur. Çocuklarda genellikle enfeksiyonlar ön plandadır. Dişiniz apse yaptığında çene altınızda şişen bezeler veya  bademcik  enfeksiyonuna bağlı büyüyen bezeler bir süre sonra kendi kendilerine ortadan kaybolurlar.

40 yaşını geçenlerde enfeksiyonların yanında kanser de akla gelmeli ve bu yönde araştırma yapmalıdır. Boyun orta hattında bulunan tiroid bezi (guatr vs) hastalıklarıyla karıştırılmamalıdır.

Nasıl ayırım yapılır?

Enfeksiyon kaynaklı olanlarda şu özellikle çoğu kez mevcuttur.

1) Ağrı olması

2) Son zamanlarda ortaya çıkmış olması

3) Üstteki ciltte kızarıklık olması

4) Enfeksiyon kaynağının görülebilir olması (bademcik, geniz eti, sinüzit, ağız içi vs..)

5) Muayenede yumuşak olması

Kanser kaynaklı olanlardaki muhtemel özellikler

1) Hastanın yaşı (40 üzeri)

2) Haftalar - aylardır var olması

3) Ağrı olmaması

4) Sert olması

5) Birbirine yapışık gibi duran lastik kıvamında birden fazla beze hissedilmesi

6) Kulak alt hizasında olması

7) Hastanın sigara, alkol kullanma öyküsü

KBB hekiminin detaylı muayenesi gerekir. Enfeksiyon öngörüldüyse (büyük bölümü bu gruptadır) ilaç tedavisi verilir, yakın takip edilir. Gerek görülürse kan ve radyolojik tetkik istenir. Tümör düşünülmüşse kaynaklanabileceği muhtemel yerler iyice muayene edilir. Baş- boyun radyolojik tetkikleri istenir. Muhtemel çıkış yerlerinden biyopsi alınır. Kitlenin üstünden de ince iğne biyopsisi yapılabilir  Tetkik sonuçlarına göre cerrahi ya da diğer tedavi yöntemleri uygulanır.

Boyundaki şişliklerde bir üçüncü ihtimal de doğumsal kitlelerin varlığıdır. Bunlar genellikle küçük yaşlarda fark edilmelerine karşın bazen ileri yaşlara kadar ortaya çıkmazlar. Enfeksiyon kapınca şişip ortaya çıkabilirler. Ciltten dışarı akıntıya neden olabilirler. Bunlar lenf düğümü (beze) değil kitledirler. İyi huyludurlar. Genellikle boyun orta hattında funduszeue.infoleri cerrahidir.

lenf

bezleri

ne

zaman

tehlikeye

isaret

eder

Lenf Bezi Nedir?

Vücutta kan dolaşımı ile benzer olan, yağ yapıdaki maddelerin taşınması ve vücut savunmasının meydana getirilmesinden görevli olan diğer bir dolaşım ağına lenfatik sistem denir. Lenfatik dolaşımını sağlayan ve lenf damarlarının üzerinde bir kontrol noktası gibi çalışan lenf bezleri bulunur. Normal şartlardaki lenf bezleri (düğümleri) mm çapı bulunan, kapsüllü ve yuvarlak şekilli dokulardır. Lenf damarları boyunca genellikle gruplar halinde yer alırlar ve sıralanmış zincir gibi görünen yapıları meydana getirirler. Lenf bezleri, vücut için yabancı olan maddeleri tanıma özelliğine sahiptir. Antijen moleküller, bağışıklığın uyarılmasını sağlar. Vücuttaki mikroorganizmaların varlığına işaret eden antijenler ve çeşitli yabancı maddeler, lenf damarları ile lenf bezlerine ulaşır ve savunma hücreleri tarafından tanınır. Sonrasında bağışıklık sistemi bu uyaran için gerekli cevabı vermek adına savunma mekanizmalarını harekete geçirerek bu mikroorganizma ve yabancı maddelerin ortadan kaldırılması sağlar.

Lenf Bezleri (Düğümleri) Nerede Bulunur?

Vücutta ’e yakın lenf düğümü vardır. Bu yüzden vücutta geniş bir dağılımları bulunur. Lenf bezlerinin yer aldığı bölümler şu şekilde sıralanabilir:

• Kafanın arkası
• Kulağın ön ve arkası
• Boynun ön ve arkası
• Çenenin altında
• Köprücük kemiğinin üst kısmında
• Koltuk altlarında
• Dirseklerin çevresinde
• Kasıklarda
• Diz çevresinde

Ayrıca, göğüsün ortasında ve karın içinde de daha derin bölgelere yerleşmiş olarak lenf düğümleri mevcuttur.

Lenf Bezi Şişmesi Belirtileri Nelerdir?

• Lenf düğümlerinde bezelye büyüklüğünde şişlik hissedilir.
• Şişliğe dokunmak acı verebilir.
• Çene altında ya da boynun her iki yanında şişmiş lenf bezleri, başı çevirirken ya da yiyecek çiğnerken acıyabilir.
• Lenf bezleri kasıkta ise yürürken veya eğilirken ağrıya neden olabilir.

Bunların yanı sıra; öksürük, boğaz ağrısı, halsizlik, ateş, terleme, titreme ve burun akıntısı da semptomlar arasında yer alır.

Lenf bezi büyümesi, vücudun herhangi bir yerinde bir problem olduğunun işaretidir ve kolay anlaşılabilir. Bazı durumlarda, diğer problemler ortadan kalktıkça şişmiş lenf bezleri de küçülmeye başlar. Lenf bezlerinizde ağrılı şişlik varsa ve bu durum birkaç günden fazla sürmüşse doktora başvurulması gerekir. Şişmiş ancak ağrı ya da hassasiyet hissedilmeyen lenf düğümleri ise kanser gibi ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir.

Lenf Bezi Şişmesi Neden Olur?

Lenf bezleri, genellikle yer aldıkları bölgedeki bir enfeksiyondan dolayı şişer. Örneğin, boyun lenf bezleri, soğuk algınlığı gibi bir üst solunum yolu enfeksiyonundan ötürü şişebilir. Lenf bezindeki bu şişme, lenf sisteminin vücudu zararlı organizmalardan kurtarmak amacıyla çalıştığının bir göstergesidir. Ayrıca lenf bezleri bazı ilaçlar, sistemik bozukluklar veya kanser türleri nedeni ile de şişebilir.

Lenf bezi şişmesine neden olan enfeksiyonlar:

• Kulak enfeksiyonu
• Boğaz ağrısı
• Soğuk algınlığı veya grip
• Sinüs enfeksiyonu
• Kızamık
• Diş apsesi
• Mononükleoz (öpücük hastalığı)
• Cilt ya da yara enfeksiyonları
• AIDS (HIV) virüsü
• Zona
• Tüberküloz
• Sifiliz veya bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan bazı enfeksiyonlar
• Toksoplazma
• Kedi tırmığı hastalığı (kedi tırmalaması ya da ısırığından bulaşan bir enfeksiyon)

Lenf bezi şişmesine neden olan bağışıklık sistemi bozuklukları:

Şişmeye neden olan kanserler:

• Lenfoma
• Lösemi
• Lenf düğümlerine yayılmış diğer kanserler

Şişmeye neden olan ilaçlar:

• Epilepsi nöbetlerinde kullanılan fenitoin içeren ilaçlar
• Sıtma önleyici ilaçlar

Lenf Bezi Şişmesi Nasıl Teşhis Edilir?

Şişmiş lenf bezlerinin teşhisi için hekim ilk olarak fizik muayene yapar. Elle kontrol ettiği büyümüş lenf bezinin özelliklerini değerlendirir. Fiziki muayenede şişliklerin vücudun genelinde ya da tek bir bölgesinde olması, büyüklüğü, etrafındaki kızarıklık veya sıcaklık hissi, hassasiyeti, kıvamı ve hareketliliği değerlendirilir. Sonrasında tam kan sayımı, sedimantasyon (ESR), karaciğer ve böbrek işlevleri, viral ya da bakteriyel bir sebepten dolayı meydana geldiği düşünülen lenf bezi büyümeleri için etken olduğu düşünülen mikroorganizmayla ilgili laboratuvar testleri, altta yatan hastalığın nedeninin bulunması için istenir.

Doktor tarafından yapılan fizik muayene ve laboratuvar testlerin sonucuna göre tespit yapılır. Tespit edilen şişmiş lenflerin incelenmesi için görüntüleme tekmiklerinde ilk olarak ultrasonografiye başvurulabilir. Göğüs hastalıkları ile ilgili bir durumdan şüphelenildiği zaman akciğer grafisi çekilebilir. Büyümüş lenf düğümlerinin vücutta dağılımının anlaşılması için bilgisayarlı tomografi ve pozitron emisyon tomografisi (PET/BT) yapılabilecek diğer görüntüleme yöntemleridir. Anormal lenf düğümü ve kötü huylu hastalığı destekleyen semptomların olması halinde, altta yatan hastalığın anlaşılabilmesi için biyopsi işlemi yapılabilir. Lenf bezleri için yapılan biyopsi işlemi eksizyonel şekilde gerçekleşir. Eksizyonel, şüphe duyulan lenf bezinin bütünlüğünün korunması ile tamamen çıkarılmasıdır. Bu işlem için çoğunlukla en büyük lenf düğümü seçilmektedir. Çıkarılan lenf düğümü mikroskobik, patolojik ve histolojik olarak inceleme altına alınır.

Lenf Bezi Şişmesi Nasıl Tedavi Edilir?

Lenf bezi büyümesinde hastalığın gidişatını ve tedavi biçimini, altta yatan hastalık belirler. Viral veya bakteriyel enfeksiyondan dolayı oluşan bölgesel büyümeler destek tedavisi veya ilaç kullanımı ile gerileyebilir. Genellikle bölgesel büyümeler vücut genelinde meydana gelen büyümelere oranla daha iyi bir gidişata sahiptir. Şişen lenf bezlerinde ağrı ve hassasiyet varsa o bölgeye sıcak kompres uygulamak ağrının hafiflemesine yardımcı olabilir. Dinlenmek ve doktorun bilgisi dahilinde kullanılan ağrı kesiciler de semptomların kontrolü için başvurulabilecek diğer seçeneklerdir.

Viral hastalıklardan dolayı büyüyen lenf bezleri çoğunlukla hastalığın geöemsi sonrası normal boyutuna geri döner.

Bakteriyel sebebiyle oluşan büyümelerde tedavi için antibiyotikler reçete edilir.

Lenf bezi şişliği, kullanılan ilaçlardan dolayı oluşmuşsa mevcut tedavinin alternatifinin oluşturulması amacıyla ilgili bölümden yardım istenmelidir.

Bağışıklık sistemindeki sorunlardan ötürü meydana gelen romatizmal hastalıklar için altta yatan etkene göre tedavi planlanırken, kanser sebebiyle büyümüş lenf bezlerinde hastalığın tedavisi için cerrahi girişimler, kemoterapi ya da radyoterapi tedavilerine başvurulabilir.

Vücutta teşhis edilen lenf bezi büyümesi, basit enfeksiyonlardan hayatı tehdit eden ciddi kanserlere kadar geniş bir skalada geliştiği için fark edilmesi halinde en kısa zamanda sağlık kuruluşlarına başvurulması önerilir. Altta herhangi bir sebep olmadığı halde lenf bezi büyümesi devam ediyor veya 1 aydan uzun süredir aynı boyuttaysa, eşlik eden ateş, gece terlemesi ve kilo kaybı gibi hallerde sağlık kuruluşlarına acil başvurmayı gerektiren alarm belirtilerdir.

Lenf Bezi Şişmesinde Bitkisel Tedavi Yöntemleri

Bazı bitki ve otlar ile şişmeye iyi gelebilmektedir. Bu bitki ve yöntemler:

• Zerdeçal
• Çemen otu
• Çörek otu
• Probiyotikler
• C vitamini
• Düzenli uyku
• Baharatlar

Lenf bezleri ağrısı ve belirtileri varsa kulak burun boğaz branşına başvurulmalıdır.