Burnun Görevleri 4 Sınıf
Duyu Organlarımız (Konu Anlatımı) 5
Koku ve Tat Alma Arasında Bir İlişki Olabilir mi?
Koku ve tat alma organlarımız birbiriyle uyumlu olarak çalışır. Dilimiz bir besinin tadını, burnumuz da kokusunu algılar. Kokusu iyi alınamayan besinlerin tadı da iyi alınamaz.
Örneğin nezle olduğumuzda kokuları tam olarak alamadığımız için besinlerin tadını da tam olarak alamayız. Besinlerin tadını tam olarak alabilmek için burun ve dilin birlikte görev yapması gerekir.
Koklama Organımız Burun
Burun, koku alma ve solunum organımızdır. Bu organ, alınan havanın temizlenmesini, ısıtılmasını, nemlendirilmesini ve kokusunun algılanmasını sağlar. Bir süre aynı koku alınacak olursa bu koku bir müddet sonra hissedilmez. Ancak ortama değişik bir koku geldiğinde bu yeni koku fark edilir. Burnun yapısını, bölümlerini ve çevresinde yer alan sinüsleri aşağıdaki şekil üzerinde inceleyelim.
Burun, kemik ve kıkırdakla desteklenen bir organımızdır. Burun boşluğunun duvarı, mukus salgısı üreten hücrelerle kaplıdır. Mukus salgısı üreten bu tabaka mukoza olarak adlandırılır. Mukoza burnun içinin nemli kalmasını sağlar. Burun boşluğunun üst tarafında koku almaçları bulunur. Koku almaçlarının yoğunlaştığı bölgeye sarı bölge denir.
Kokuyu Nasıl Algılarız?
1. Kokulu cisimlerden buharlaşarak ayrılan ve havaya karışan tanecikler, sarı bölgedeki mukus sıvısında çözünerek koku almaçlarını uyarır.
2. Uyartılar beynin koklama merkezine iletilir. Böylece koku algılanmış olur.
Bazı Burun Hastalıkları
Sinüzit: Sinüslerin iltihaplanmasına sinüzit denir. Doktorun tavsiye edeceği ilaçlarla tedavi edilebilir.
Saman nezlesi: Saman nezlesi bir alerjidir. ilkbahar ve yaz aylarında polenler rüzgârlara kapılarak geniş alanlara yayılır. Aldığımız nefesle burnumuza yerleşen polenler şiddetli hapşırıklar eşliğinde burnun suya benzer bir akıntı salgılamasına neden olur. ilaçlarla ya da aşı yapılarak tedavi edilebilir.
Burun akıntısı: Burun akıntısı; nezle, saman nezlesi, sinüzit, alerjik burun iltihabı veya burna herhangi bir şey kaçmış olması nedeniyle oluşabilir. Ayrıca kızamık başlangıcında da burun akıntısı görülür.
Burun kanaması: Büyümeye bağlı olarak ergenlik döneminde burun kanamaları görülebilir. Orta yaşlarda ise tansiyon yüksekliğinden kaynaklanan burun kanamaları görülebilir. Burun kanamalarını durdurmak için yapılacak ilk yardım hastayı hemen oturtmak, başını öne doğru hafifçe eğip, burnunun kanayan deliğini on dakika kadar bastırmak, bu sırada ağızdan nefes almasını ve yutkunmasını söylemektir.
Önemli NOT:
Koku alma ve solunum organı olan burnumuz alınan havanın temizlenmesinde, ısıtılmasında, nemlendirilmesinde ve kokusunun algılanmasında rol oynar.
Tatma Organımız Dil
Yiyeceklerin bazılarının tadını severken, bazılarını ise sevmeyiz. Biberin acı, limonun ekşi, çikolatanın ise tatlı olduğunu nasıl ayırt ettiğimizi biliyor musunuz? Bu farklı tatları almamızda görevli olan dilimizin acaba başka görevleri de olabilir mi? Dilimizin tat alma, çiğneme, yutma ve konuşmaya yardımcı olma gibi görevleri vardır. Maddelerin tadının alınabilmesi için bu maddelerin tükürükte çözünmesi gerekir. Dilin yapısını ve tat alma bölgelerini aşağıdaki şekil üzerinde inceleyelim.
Dilin ucunda, yanlarında ve arkasında tat alma tomurcukları yer alır. Tat alma tomurcuklarında tatları algılamaya yarayan almaçlar bulunmaktadır. Dilimizin her bölgesi her tadı alabilir. Ama bazı tatları alan tat tomurcukları dilimizin bazı bölgelerinde daha fazladır. Dilimizin ucu tatlı, arkası acı, ön yanları tuzlu ve arka yanları da ekşi tatları daha fazla alır.
Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler>Konu Anlatımlı Dersler >Biyoloji Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar
BURUN, BURNUN ÖZELLİKLERİ, BURNUN GÖREVLERİ, BURUN SAĞLIĞI (1) (BİYOLOJİ DERSİ KONU ANLATIM)
Burun, koku alma duyu organımızdır. Aynı zamanda da solunum sistemimizin başlangıcıdır. Burun başın yüz bölgesindedir. Uç kısmı kıkırdak, arka kısmı kemikten oluşmuştur. Burun boşluğu sapan kemiği ve buna bağlı kıkırdak ile ikiye ayrılmıştır. Burun boşluğu önden iki delikle dışarıya, arkadan yutağa açılır.
Burun boşluğunun yan duvarları kıvrımlıdır. Buralarda mukus salgısı yapan epitel hücreleri ve bu hücreler arasında burun kılları vardır. Kan damarları açısından zengin bu kısım, soluk havasını ısıtır, toz ve topraktan temizler. Mukus salgısı ise, kuru havanın nemlenmesini ve solunuma uygun hale gelmesini sağlar.
Her iki burun boşluğunun üstünde koku alma alanı yer alır. Bu alana sarı bölge denir.
Burada koku alma hücreleri ile koku alma sinirleri bulunur.
KOKU ALMA
Bir maddenin kokusunu algılayabilmek için, besin maddelerinden havaya karışan gaz moleküllerinin burun boşluğunda, mukus sıvısı içinde çözünmesi gerekir. Gaz moleküller mukus sıvısı içinde çözündüğünde sarı bölgedeki duyu hücrelerini uyarır (kimyasal uyartı). Bu uyartı, duyu sinirleriyle beynin ilgili merkezine iletilir. Böylece koku almış oluruz.
Bir maddenin kokusu, burna sürekli gelirse, burun bu kokuyu bir süre sonra algılayamaz. Çünkü duyu hücreleri çabuk yorulurlar. Burun bu özelliği sayesinde çok ağır kokulu ortamlarda rahatsız olmadan durabilmemizi sağlar. İnsanlar 2000- 4000 çeşit arasındaki kokuyu ayırt edebilirler.
Koku alma ile tat alma duyuları beyinde aynı merkezde yorumlanır. Bu nedenle yenen besinlerin lezzeti, koku ve tadının aynı anda algılanması ile sağlanır. O halde tat ve (bilgi yelpazesi.net) koku alma birbiriyle ilgilidir.
Nezle olduğumuzda, burnun içi çok fazla nemli olduğundan, burna gelen kokular iyi çözünemez. Dolayısıyla koku alıcı hücreler iyi uyarılmadığından koku algılanmaz. Tat alma duyusu da zayıflar.
BURUN SAĞLIĞI:
1-Sinüzit: Burnun iki yanında ve alın bölgesinde sinüs denilen 4 adet boşluk bulunur. Bunların burna açılan kanalları tıkanırsa sinüzit denilen iltihaplanmalar olur. Bu durum sürekli baş ağrılarına yol açar.
2- Nezle: Burundaki mukus zarlarının iltihaplanması sonucu, mukus salgısı yapan hücrelerin aşırı miktarda mukus salgılamasıyla başlar. Virüslerin sebep olduğu bir hastalıktır.
3-Burun Kemik Eğriliği: Kişilerde sürekli burun tıkanması vardır. Ameliyatla düzeltilebilir.
BİYOLOJİ DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN<<<
BİYOLOJİ DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
BİYOLOJİ DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
| ||||||||
Burun, insan organizmasında beş tane görev üstlenmiştir:
- Koku alma işlevinin algılayıcı kısmını oluşturur.
- Solunum yollarının uygun özellikler kazanmasını sağlar.
- Solunan havanın nemlenmesini sağlar.
- Solunan havanın toz gibi bazı yabancı cisimlerden temizlenmesine katkıda bulunur.
- Ses tellerinin çıkardığı ses titreşimlerinden etkilenip âdeta biyolojik bir hoparlör gibi davranır.
Koku duyusunu beyne taşıyan sinir “olfaktör siniri”dir (nervus olfaktorius, 1. kafa siniri). Bu sinirin ince uzantıları burun boşluklarının “burun üst konkası” üzerinde kalan bölümünü örten mukoza tabakasına dağılır. Böylece solunan havayla dış çevreden buruna giren koku uyarıları, koku sinirini uyarır. Burnun önemli görevlerinden biri de solunum yollarının başlangıcını oluşturmasıdır. Burun ön deliklerinden burun boşluklarına giren hava, burun arka deliklerinden -koanalar- nazofarinkse (yutağın ön üst bölümü) geçer. Hava daha sonra farinksten (yutak) aşağı doğru inip gırtlağa (larinks), oradan da nefes borusu yoluyla akciğerlere ulaşır. Burnun kemik ve kıkırdaktan yapılmış iskeleti solunum yollarının başlangıç bölümünün oldukça sert ve dayanıklı bir hava geçidi olmasını sağlar.
Burnun bir diğer önemli işlevi ise solunan havanın bronşlar ve akciğerler için uygun bir nemlilik ve sıcaklık düzeyine ulaşmasını sağlamaktır. Burun boşlukları “konka” denilen bölmelerle üç ana bölüme ayrılmıştır.
Burun boşluğu, septum ve sinüslerin kafatasındaki konumu[değiştir Burun Nedir, Ne İşe Yarar? Burunun Bölümleri Ve Görevleri Nelerdir?
Burun, yüz üzerinde bulunan iki delikli, çıkıntılı bir soluk-koku alma organıdır. Anatomik yapıda bulunan burun, iki delikli, çıkıntılı burun içi kılcal damarlarla donanmıştır. Deliklerle dışarı açılan burun iç kısımdan da yutağa bağlı bulunmaktadır. Burun boşluğunda bulunan konkalar ve sinüslerin konumu beyinle iletişim sağlamaktadır. Solunum sırasında alınan havayı ısıtarak temizledikten sonra vücuda vererek nem dengesi sağlamaktadır.
Burun Nedir, Ne İşe Yarar?
Burun anatomik vücut yapısında bulunan çıkıntılı, iki delikli bir soluk ve koku alma organıdır. İç kısmı kılcal damarlar ve tüylerle kaplıdır. Burun içindeki tüyler nefes alma sırasında alınan havayı temizleyerek ve ısıtarak içeri vermektedir. Burun yapısı, kıkırdak dokular, burun kemiği, alın ve yanak kemiğinin bazı bölümlerinden oluşmaktadır.
Burun Bölümleri Ve Görevleri Nelerdir?
Koku ve soluk alma organı burun, dıştan çıkıntı şeklinde görülmektedir. Sarı bölge denilen algılanan kokunun mukus içinden çözülerek hücreleri uyarmakta ve beyne göndermektedir. Bu muhteşem yapı içinde algılanan uyartı kokular ayrıştırılarak anlamlandırılmaktadır. Burunun görevleri;
Haberin DevamıKoku alma,
Soluk alma,
Biyolojik bir hoparlör görevi üstlenmek,
Alınan havayı nemlendirip temizleyerek ve vücut ısısına yaklaştırarak vücuda vermektir.
Burunda konkalar bulunmaktadır. Üç bölüme ayrılan konkalar, burun boşluğu, sinüslerin konumu ve septum olarak bilinmektedir. Salgı ve damar bakımından zengin olan burun, alınan havayı temizleyerek vücut ısısına uyarlamaktadır.
Burun Nedir, Ne İşe Yarar? Burunun Bölümleri Ve Görevleri Nelerdir?
Burun, yüz üzerinde bulunan iki delikli, çıkıntılı bir soluk-koku alma organıdır. Anatomik yapıda bulunan burun, iki delikli, çıkıntılı burun içi kılcal damarlarla donanmıştır. Deliklerle dışarı açılan burun iç kısımdan da yutağa bağlı bulunmaktadır. Burun boşluğunda bulunan konkalar ve sinüslerin konumu beyinle iletişim sağlamaktadır. Solunum sırasında alınan havayı ısıtarak temizledikten sonra vücuda vererek nem dengesi sağlamaktadır.
Burun Nedir, Ne İşe Yarar?
Burun anatomik vücut yapısında bulunan çıkıntılı, iki delikli bir soluk ve koku alma organıdır. İç kısmı kılcal damarlar ve tüylerle kaplıdır. Burun içindeki tüyler nefes alma sırasında alınan havayı temizleyerek ve ısıtarak içeri vermektedir. Burun yapısı, kıkırdak dokular, burun kemiği, alın ve yanak kemiğinin bazı bölümlerinden oluşmaktadır.
Burun Bölümleri Ve Görevleri Nelerdir?
Koku ve soluk alma organı burun, dıştan çıkıntı şeklinde görülmektedir. Sarı bölge denilen algılanan kokunun mukus içinden çözülerek hücreleri uyarmakta ve beyne göndermektedir. Bu muhteşem yapı içinde algılanan uyartı kokular ayrıştırılarak anlamlandırılmaktadır. Burunun görevleri;
Koku alma,
Soluk alma,
Biyolojik bir hoparlör görevi üstlenmek,
Alınan havayı nemlendirip temizleyerek ve vücut ısısına yaklaştırarak vücuda vermektir.
Burunda konkalar bulunmaktadır. Üç bölüme ayrılan konkalar, burun boşluğu, sinüslerin konumu ve septum olarak bilinmektedir. Salgı ve damar bakımından zengin olan burun, alınan havayı temizleyerek vücut ısısına uyarlamaktadır.