Mr Için Sakinleştirici

MR Nedir? İlaçlı MR Nasıl Çekilir? Zararlı mıdır? başlıklı yazımızda, konuya dair tüm detaylara değineceğiz. MR (manyetik rezonans görüntüleme) taraması; büyük bir mıknatıs, radyo dalgaları ve bir bilgisayar kullanarak vücuttaki yapıların net görüntülerini oluşturan bir testtir. Doktorlar, birçok farklı tıbbi durumu değerlendirmek, teşhis etmek ve izlemek için MR taramasını kullanırlar.

MR Nedir?

MR (manyetik rezonans görüntüleme) taraması, vücuttaki organların ve yapıların oldukça net görüntülerini üreten ağrısız bir testtir. MR, bu ayrıntılı görüntüleri üretmek için büyük bir mıknatıs, radyo dalgaları ve bir bilgisayar kullanır. MR taramasında X-ışınları (radyasyon) kullanılmaz.

MR, X ışınları veya başka bir radyasyon kullanmaması sebebiyle insanların, özellikle de beyinleri için teşhis veya tedavi takibi amacıyla sık sık görüntülemeye ihtiyaç duyacakları durumlarda tercih edilen bir görüntüleme testidir.

Açık MR Nedir?

Açık MR, görüntüleri çeken makinenin tipini ifade eden bir terimdir. Genel olarak açık bir MR makinesinde, hastanın üstünde ve altında konumlanmış ve aralarında uzanması için geniş bir boşluk bulunan iki düz mıknatıs bulunur. Bu, iki tarafta da açık alan sağlar ve birçok insanın kapalı MR makinelerinde yaşadığı klostrofobiyi büyük ölçüde hafifletir.

Bununla birlikte açık MR cihazları, kapalı makineler kadar net görüntüler çekmezler. Kapalı MR makinelerinde, uzanılan alanın etrafında görüntüleri almak için açık bir delik veya tüp şeklinde bir mıknatıs halkası bulunur. Kapalı MR cihazları dar bir alana sahiptir. Bu, bazı insanlar için endişe ve rahatsızlığa neden olabilir ancak bu tip MR makineleri en kaliteli görüntülerin elde edilmesini sağlar.

Hasta MR taraması konusunda gerginse veya kapalı alanlardan korkuyorsa, mutlaka doktoruyla bu konuyu konuşmalıdır. Doktor gerekirse sakinleştirici (daha rahat hissetmeyi sağlayacak ilaçlar) ve hatta anestezi seçeneklerini değerlendirecektir.

İlaçlı (Kontrastlı) MR Nedir?

Bazı MR incelemelerinde kontrast madde enjeksiyonu yapılır. Kontrast madde, nadir bir toprak metali olan gadolinyum içerir. Bu madde vücutta bulunduğunda, yakınındaki su moleküllerinin manyetik özelliklerini değiştirerek görüntülerin kalitesini artırır. Bu, teşhise yardımcı görüntülerin duyarlılığını ve belirginliğini yükseltir.

Kontrast malzeme aşağıdakilerin görünürlüğünü artırır:

• Tümörler
• Enflamasyon
• Enfeksiyon
• Belirli organların kan temini
• Kan damarları

MR görüntülemesi kontrast madde gerektiriyorsa, bir sağlık uzmanı el veya koldaki bir damara intravenöz kateter (IV hattı) yerleştirecektir. Kontrast maddeyi enjekte etmek için bu damar yolu kullanılacaktır.

Kontrast maddeler güvenli ilaçlardır. Hafif ila şiddetli arasında değişen yan etkiler meydana gelebilir ancak ciddi reaksiyonların görülmesi çok nadirdir.

MR ile Bilgisayarlı Tomografi Arasındaki Fark Nedir?

Manyetik rezonans görüntüleme (MR), vücudun içine ait görüntüler oluşturmak için mıknatıslar, radyo dalgaları ve bir bilgisayar kullanırken, bilgisayarlı tomografi (BT) X-ışınları ve bilgisayarları kullanır.

Doktorlar, vücudun kemikli olmayan kısımlarına veya yumuşak dokulara bakmak için bilgisayarlı tomografi taramaları yerine genellikle MR taramalarını kullanmayı tercih ederler. X-ışınlarının zararlı iyonlaştırıcı radyasyonunu kullanmadığı için MR taramaları çok daha güvenlidir.

MR taramaları ayrıca beynin, omuriliğin, sinirlerin, kasların, bağların ve tendonların normal X ışınlarına ve bilgisayarlı tomografi taramalarına göre çok daha net görüntülerini çeker.

Bununla birlikte herkes MR çektiremez. MR’ın manyetik alanı metal implantları yerinden çıkarabilir veya kalp pilleri ve insülin pompaları gibi cihazların işlevini etkileyebilir. Bu durumda bilgisayarlı tomografi taraması en iyi seçenektir.

MR taraması genellikle X-ray görüntüleme (röntgen) veya bilgisayarlı tomografi taramasından daha pahalıdır.

MR Neleri Gösterir?

Manyetik rezonans görüntüleme (MR), vücudun içine ait ayrıntılı görüntüler üretir. Doktorlar, MR taramasını kullanarak başta aşağıdakiler olmak üzere vücuttaki pek çok farklı yapıya bakabilir ve bunları değerlendirebilir:

• Beyin ve çevresindeki sinir dokusu.
• Kalp, karaciğer, safra yolları, böbrekler, dalak, bağırsaklar, pankreas ve adrenal bezleri de dahil olmak üzere göğüs ve karındaki organlar.
• Meme dokusu.
• Omurga ve omurilik.
• Mesane ve üreme organları da dahil olmak üzere pelvik organlar (Kadınlarda rahim ve yumurtalıklar, erkeklerde prostat bezi gibi).
• Kan damarları.
• Lenf düğümleri.

Hangi Durumlarda MR İstenir?

Doktorlar, birçok farklı koşul için tedaviye, teşhise veya izlemeye yardımcı olması için manyetik rezonans görüntülemeyi (MR) kullanırlar. Doktorun vücudun hangi bölgesini incelemek istediğine bağlı olarak farklı MR türleri vardır.

Beyin ve omurilik MR’ları aşağıdaki durumların değerlendirilmesine ve teşhis edilmesine yardımcı olur:

• Beyin anevrizmaları.
• Beyin ve omurilik tümörleri.
• Travmadan kaynaklanan beyin ve omurga yaralanmaları.
• Omurilik ve sinirlerin sıkışması veya iltihaplanması.
• Multipl skleroz (MS).
• Omurilik hastalıkları.
• Omurga anatomisi ve dizilimi.
• İnme.

Doktorlar, kardiyak (kalp ile ilgili) MR'ları aşağıdakiler başta olmak üzere çeşitli nedenlerle kullanır:

• Kalp odacıkları ile kalp kapakçıklarının anatomisini ve işlevini, büyük damarların ve çevredeki yapıların boyutunu ve kan akışını değerlendirmek için.
• Tümörler, enfeksiyonlar ve enflamatuvar durumlar gibi kardiyovasküler rahatsızlıkları teşhis etmek için.
• Kalp krizinden sonra kalp kasına sınırlı kan akışı ve kalp kasında skarlaşma gibi koroner arter hastalığının etkilerini değerlendirmek için.
• Konjenital kalp hastalığı olan çocuk ve erişkinlerde kalp ve kan damarlarının anatomisini ve işlevini değerlendirmek için.

Vücut MR'ları sayesinde hekimler bünyeyi değerlendirebilir ve aşağıdakiler başta olmak üzere çeşitli durumları teşhis edebilir:

• Göğüsteki, karındaki veya pelvisteki tümörler.
• Siroz gibi karaciğer hastalıkları, safra kanalları ve pankreasla ilgili sorunlar.
• Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi iltihaplı bağırsak hastalığı.
• Kan damarlarının malformasyonları ve damarların iltihaplanması (vaskülit).
• Rahimde gelişmekte olan bir fetüs.

Kemik ve eklem MR'ları aşağıdakilerin değerlendirilmesine yardımcı olabilir:

• Kemik enfeksiyonları (osteomiyelit).
• Kemik tümörleri.
• Omurgadaki disk anormallikleri.
• Yaralanmalardan kaynaklanan eklem sorunları.

Doktorlar, özellikle yoğun meme dokusuna sahip veya meme kanseri riski yüksek olan kişilerde meme kanserini saptamak için bazen mamografi ile birlikte meme MR’ı da kullanabilir.

MR Güvenli midir?

MR taraması genel olarak oldukça güvenlidir ve uygun güvenlik yönergeleri izlendiğinde ortalama bir kişi için neredeyse hiçbir risk barındırmaz.

MR makinelerinin yaydığı güçlü manyetik alan kişiye zarar vermez ancak implantlar gibi sonradan yerleştirilmiş tıbbi cihazların arızalanmasına veya görüntülerin bozulmasına neden olabilir.

MR taraması kontrast madde kullanımını gerektiriyorsa çok düşük bir alerjik reaksiyon riski vardır. Bu reaksiyonlar genellikle hafiftir ve ilaçlarla kontrol edilebilir. Alerjik reaksiyonu olan kişiler varsa acil yardım için bir sağlık uzmanı hazır olacaktır.

Doktorlar, kesinlikle gerekli olmadıkça, gelişmekte olan bebeğe yönelik bilinmeyen riskler nedeniyle genellikle hamile insanlara gadolinyum kontrastlı MR taraması uygulamazlar.

Kimlere MR Çekilemez?

Çoğu durumda, birkaç tür dışında metal implantları olan kişiler için de MR incelemesi oldukça güvenlidir. Hastanın sahip olduğu cihazın MR için güvenli olduğu onaylanmadıkça, MR çekilemeyebilir. MR için güvenli kabul edilmeyen bu cihazlar aşağıdakilerdir:

• Metal eklem protezleri.
• Bazı koklear implantlar.
• Beyin anevrizmaları için kullanılan bazı klips türleri.
• Kan damarlarının içine yerleştirilen bazı metal sarmal türleri.
• Bazı eski kardiyak defibrilatörler ve kalp pilleri.
• Vagal sinir uyarıcıları.

Doktor bir MR taraması önerirse, hastanın tıbbi geçmişi ve vücudunda olabilecek herhangi bir tıbbi cihaz veya implant hakkında ayrıntılı sorular soracaktır.

Kimler MR Çekme Ehliyetine Sahiptir?

MR çekme işlemini bir radyolog veya radyoloji teknisyeni yapacaktır. Radyolog, hastalıkları teşhis etmek için görüntüleme testleri yapan ve yorumlayan bir tıp doktorudur. Radyoloji teknisyeni, MR taraması yapmak için özel olarak eğitilmiş ve sertifikalandırılmış bir sağlık çalışanıdır.

MR Nasıl Çalışır?

Manyetik rezonans görüntüleme (MR), vücutta geçici bir manyetik alan oluşturmak için bir elektrik akımını sarmal tellerden geçirerek çalışır. Ardından makinedeki bir verici/alıcı, radyo dalgaları gönderir ve alır. Bilgisayar daha sonra vücudun taranan bölgesinin dijital görüntülerini oluşturmak için bu sinyalleri kullanır.

MR Çekimi İçin Nasıl Hazırlanmak Gerekir?

Manyetik rezonans görüntüleme (MR) tarayıcı, vücuttaki bazı metal nesnelerin ısınmasına veya olası hareketine neden olabilecek güçlü mıknatıslar ve radyo dalgası sinyalleri kullanır. Bu, sağlık ve güvenlik sorunlarına neden olabilir. Ayrıca vücuda sonradan yerleştirilmiş bazı elektronik tıbbi cihazların arızalanmasına neden olabilir.

Vücutta metal içeren nesneler veya sonradan yerleştirilmiş tıbbi cihazlar varsa, işlemi gerçekleştirecek sağlık çalışanının MR taramasından önce bunları bilmesi gerekir. Vücuda sonradan yerleştirilmiş bazı nesneler, ek düzenlemeler ve özel talimatlar gerektirebilir. Diğer bazı nesneler özel talimat gerektirmese de muayeneden önce nesnenin tam konumunu kontrol etmek için bir röntgen gerekebilir.

Aşağıdakilerden herhangi birine sahip olan hastaların, bu durumu doktoruna ve MR çekim işlemini gerçekleştirecek olan sağlık çalışanına söylemesi gerekir:

• Kalp pili veya defibrilatör.
• Derin beyin uyarıcıları, vagus siniri uyarıcıları, mesane uyarıcıları, omurga uyarıcıları, nörostimülatörler ve implante elektrotlar ya da teller başta olmak üzere elektronik veya implante uyarıcılar veya cihazlar.
• Metalik eklem protezleri.
• Koklear implant veya diğer kulak implantları.
• Narkotik/ağrı kesici ilaçları veya spastisiteyi tedavi etmek için ilaçları pompalayanlar gibi vücuda yerleştirilmiş ilaç pompaları.
• Programlanabilir şant.
• Anevrizma klipsleri ve sarmalları.
• Kalpte yer almayan stentler.
• Kan pıhtısı filtreleri gibi filtreler.
• Vücutta veya gözde yer alan kurşun, şarapnel gibi metal parçalar.

MR çekimi sırasında aşağıdaki cihazlar takılamaz. MR randevusunun, söz konusu bant veya cihazın değiştirilmesi gereken günle koordine edilmesi gerekir.

• Sürekli glikoz izleme sistemi (CGM).
• İnsülin pompası.
• Transdermal yamalar.

İlaveten MR çekimi öncesi görevli personele aşağıdakilerle ilgili bilgi verilmesi gerekir:

• Hamilelik durumu.
• 30 ila 60 dakika boyunca sırt üstü yatmaya engel bir durum olup olmadığı.
• Klostrofobinin (kapalı veya dar alanlardan korkma) olup olmadığı.

Tüm takılar ve diğer aksesuarlar evde bırakılmalı veya MR taramasından önce çıkarılmalıdır. MR ünitesinin manyetik alanını bozabilecekleri, yanıklara neden olabilecekleri veya kişiye zarar verecek mermi benzeri bir şekle dönüşebilecekleri için metal ve elektronik eşyaların muayene odasına girmesine izin verilmez. İçeri alınmasına izin verilmeyen nesneler şunlardır:

• Takılar, saatler, kredi kartları ve işitme cihazları (Bunların hepsi içeride zarar görebilir).
• MR görüntülerini bozabilecek tokalar, metal saç aksesuarları, balenli sutyenler ve metal fermuarlar.
• Takma dişler gibi çıkarılabilir diş ile ilgili aksesuarlar.
• Kalemler, çakılar ve gözlükler.
• Vücut piercingleri.
• Cep telefonları, elektronik saatler ve takip cihazları.

MR Taraması Ne Kadar Sürer?

Muayenenin türüne ve kullanılan ekipmana bağlı olarak, işlemin tamamı genellikle 30 ila 50 dakika sürer. İlgili sağlık çalışanı, taramanın belirli nedenine bağlı olarak hastaya daha kesin bir zaman aralığı verebilir.

MR Çekimi Nasıl Yapılır?

Çoğu MR çekimi ağrısızdır ancak bazı insanlar 30 dakika veya daha uzun süre boyunca hareketsiz kalmayı rahatsız edici bulabilir. Kimi hastalar MR makinesindeyken kapalı alanda uzun süre bulunmaktan dolayı endişe duyabilir. Ayrıca makine gürültülü çalıştığı için rahatsızlık verebilir.

Bir MR taramasının genel adımları ve çekim sırasında neler bekleneceği şu şekildedir:

• MR taraması için bir hastane kıyafeti giyilir.
• Çoğu çekim için MR tarama yatağında yüz üstü yatılır. MR tarama yatağı, MR makinesinin içine doğru kayar.
• MR taraması başladığında, görüntüleri çeken ekipmanın çeşitli yüksek vurma ve tıklama sesleri çıkardığı duyulacaktır. Her ses dizisi birkaç dakika boyunca sürebilir. Prosedür başlamadan önce işitme duyusunun korunması amacıyla takması için hastaya kulak tıkaçları veya kulaklıklar verilebilir.
• En iyi görüntü kalitesini sağlamak için çekim işlemi sırasında tamamen hareketsiz olmak önemlidir.
• Vücudun görüntülenen bölgesinin biraz ısınması normaldir. Bu durum hastayı rahatsız ederse, radyoloğa veya teknisyene söylenmesi gerekir.
• MR teknisyeni hastaya görebilecek ve her zaman onunla iletişim kurabilecek durumda olacaktır. İnterkom sistemi, hasta tarayıcının içindeyken iki yönlü iletişime olanak tanır. Ayrıca hastanın elinde, herhangi bir sorun veya endişesi olup olmadığını ilgili personele bildirmek için basabileceği bir çağrı düğmesi olacaktır.

Bazı durumlarda, MR işlemi kontrast gerektirebilir. İlaçlı MR olarak da adlandırılan bu prosedürde, bir sağlık çalışanı MR'dan önce hastaya damar yolundan kontrast madde enjeksiyonu yapacaktır. Damar yolu biraz rahatsızlık verebilir ama bu durum uzun sürmez. Daha sonra biraz morarma görülebilir. Bazı insanlar kontrast madde enjeksiyonundan sonra ağızlarında geçici bir metalik tat hissedebilirler.

Klostrofobisi olanların işlem sırasında kendilerini daha rahat hissedebilmeleri için doktor sakinleştirici bir ilaç önerebilir.

MR Kontrast Maddesinin Yan Etkileri Nelerdir?

Çok nadir durumlarda, MR çekimi için kontrast madde kullanılan bazı kişilerde aşağıdakiler başta olmak üzere bazı yan etkiler görülebilir:

• Mide bulantısı.
• Baş ağrısı.
• Enjeksiyon yerinde ağrı.

Kontrast maddeye karşı ürtiker, gözlerde kaşıntı veya diğer alerjik reaksiyon belirtilerinin görülmesi çok nadir karşılaşılan bir durumdur. Alerjik semptomları olanlar, bunu ilgili personele söylemelidir.

Cildin, organların ve diğer dokuların kalınlaşmasına neden olan nefrojenik sistemik fibrozis (NSF), kontrast madde ile MR’ı çekilen böbrek hastalığı olan kişilerde nadir görülen bir komplikasyondur. Bu nedenle, şiddetli böbrek hastalığı olan kişilerde MR için gadolinyum bazlı kontrast madde kullanılmayabilir.

İlaçlı MR'dan sonra vücudun farklı organlarında küçük gadolinyum izlerinin kalabileceğine dair deliller vardır. Bunun bilinen herhangi bir olumsuz etkisi olmamakla birlikte, doktor bir kontrast madde seçerken gadolinyum retansiyonunu dikkate alabilir.

MR Çekimi Sonrası Eve Dönüş

MR taraması için yatıştırıcı bir ilaç alınmadıysa, iyileşme süresi gerekmez. Kişi hemen evine gidebilir ya da normal aktivitelere devam edebilir. Muayene için yatıştırıcı ilaçlar alındıysa, eve gitmeden önce hastanın bunların etkilerinden kurtulması gerekir. Böyle bir durumda başka birinin kişiyi eve bırakması gerekebilir.

MR Sonuçları Ne Sürede Çıkar?

MR taramasından sonra bir radyolog görüntüleri analiz edecektir. Radyolog, ilgili doktorun sonuçları hastayla paylaşması ve durumu değerlendirmesi için imzalı bir rapor hazırlayacaktır.

Manyetik rezonans görüntüleme (MR), doktorların çeşitli nedenlerle kullandığı çok yararlı ve genellikle güvenli bir görüntüleme testidir. MR taramasına ihtiyacı olanların bu işlem hakkında endişeleri veya soruları varsa, bunları ilgili sağlık uzmanınıza sormaktan çekinmemeleri gerekir.

Kutunun içinde ne var, en ince, milimetrik detaylara kadar görebiliyorsunuz, hem de kutuyu hiç açmadan, kutuya zarar vermeden, sadece kutuyu bir mıknatısın ortasına yerleştirerek. Sizce de sihirli bir şey değil mi? İşte bu sihrin adı, çağdaş tıp uygulamalarında en çok kullanılan tanı yöntemi olan MR.

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR), tartışmasız biçimde yakın tarihteki en önemli tıbbi buluşlardan bir tanesidir. MR teknolojisinin kullanımı son otuz yılda önemli ölçüde artmıştır ve her geçen gün artmaya devam etmektedir. Farklı doku türlerinin, MR makinesi tarafından farklı şekilde görüntülenmesine neden olabilen benzersiz manyetik özelliklere sahip olması nedeniyle, MR geniş bir hastalık yelpazesini teşhis etmek için çok sık olarak kullanılmaktadır. MR taramasının tamamlanması biraz zaman alabilirken, insan vücudunda veya incelenen dokularda herhangi bir tür hasara neden olmaz.

Bir Beyin ve Sinir Cerrahisi uzmanı olarak, MR incelemesine çok sık olarak ihtiyaç duyuyorum ve MR ile ilgili sorularla karşı karşıya kalıyorum. MR nedir, ne amaçla kullanılır, vücuda zararı var mıdır, MR çekimi ne kadar sürer, MR bize ne gösterir,  ne işimize yarar, nasıl yardımcı olur ve benzeri konuları olabildiği kadar geniş şekilde derleyip, açıklayıcı bir rehber hazırladım. Ağırlıklı olarak kendi branşımdan örnekler vererek, beyin, omurga, omurilik ve sinir hastalıklarında MR incelemesi üzerine aklınıza gelebilecek birçok sorunun cevabını, bel fıtığından omurilik yaralanmalarına, kireçlenmeden omurilik tümörlerine kadar, bu rehberde  kolaylıkla bulabileceksiniz.

MR Tanımı Nedir?

İngilizce Magnetic Resonance Imaging kelimelerinin baş harflerinden oluşan MRI terimi, dilimizde MR olarak yerleşmiştir. MR cihazı, kuvvetli bir manyetik alan içinden vücuda radyo dalgaları göndererek, bilgisayar yardımıyla organların detaylı görüntüsünü oluşturur.

Özellikle beyin, omurilik, yumuşak dokular, eklemler ve bağlar için kullanılsa da, kemik dokusu da dahil olmak üzere vücuttaki tüm dokular için kullanılabilir. Tanı, tedavi planlaması ve yapılan tedavinin etkinliğini ölçmek için kullanılan en üstün görüntüleme yöntemidir.

Röntgen incelemesi ya da Bilgisayarlı Tomografi incelemesinin aksine, MR incelemesinde vücuda zarar verecek radyoaktif X ışınları kullanılmaz, oldukça güvenli bir işlemdir.

MR  Nasıl Çalışır?

Öncelikle biraz teknik bilgi ile başlayalım. Vücudumuzun büyük bir kısmı, hidrojen ve oksijen atomlarından oluşan su moleküllerinden oluşur. Hidrojen atomunun merkezinde proton adı verilen bir parçacık bulunur. Proton, küçük bir mıknatıs gibidir ve çevredeki manyetik alanlara ileri derecede duyarlıdır.

MR çekimi sırasında, cihazda bulunan güçlü tarayıcı mıknatıslar, tıpkı mıknatısın pusulanın iğnesinin yönünü değiştirmesi gibi, protonları da aynı yönde hizalar. Çekim sırasında, aralıklarla kısa radyo dalgaları vücuda gönderilir ve protonlar hizadan çıkar. Radyo dalgaları kapatıldığında, protonlar yeniden hizalanır. Protonların  çekim sırasındaki hareketleri bilgisayar tarafından algılanan radyo sinyallerini gönderir. 

Farklı dokularda protonların hareketleri değişik hızdadır ve farklı sinyaller üretir. Bilgisayar yardımıyla, değişik dokulardan gelen farklı sinyaller birleştirilerek incelenen vücut bölgesindeki dokuların son derece detaylı görüntüsü oluşturulur. Bu şekilde MR cihazı vücuttaki çeşitli doku türlerini ve dokulardaki hastalıklı kısımları ayırt eder.

MR İncelemesine Nasıl Hazırlanmalıyım?

MR incelemesi yapılmadan bir gün önce, doktor tarafından aksi belirtilmemişse, normal bir şekilde yemek yiyebilir, su içebilir ve ilaçlarınızı alabilirsiniz. Bazı organların çekimleri için, çekim yapılmadan birkaç saat önce yemek yemeyi kesmeniz gerekebilir, yine bazı özel çekimler öncesinde, yüksek miktarda su içmeniz önerilebilir. Çekimi yapılacak bölgeye göre, bu konuda gerekli bilgilendirmeler size önceden yapılacaktır.

Çekimden önce, işlemin güvenli bir biçimde yapılması amacıyla, hastalığınız ve tıbbi geçmişiniz ile ilgili soruların bulunduğu bir bilgi evrakını doldurmanız istenecektir. Bu soruların asıl amacı, MR çekiminize engel bir durumunuz olup olmadığını anlamaya çalışmaktır. Daha sonra, çekimin gerçekleştirilebilmesi için yazılı onamınız alınacaktır.

Çekim sırasında çok büyük bir mıknatısın ortasında bulunacağınız için, manyetik alandan etkilenebilecek her türlü özel eşyanızı MR makinesinin bulunduğu odaya girmeden önce, odanın dışında, size verilen özel bir dolaba koymanız istenecektir. Özellikle saat, cep telefonu, yüzük, kolye, işitme cihazı, metal içeren hareketli diş protezlerinizi mutlaka bu dolaba yerleştirmelisiniz.

İlaçlı MR İncelemesi Nasıl Yapılır?

Bazı MR taramaları, damardan verilen kontrast boya enjeksiyonunu ile birlikte yapılır. Kontrast boya, belirli dokuların ve kan damarlarının daha net ve daha ayrıntılı görünmesini sağlar, bazı hastalıkların teşhisi için gereklidir.

Bazı kişilerde kontrast madde  baş dönmesi, baş ağrısı gibi yan etkilere neden olabilir, yan etkiler genellikle hafiftir ve çok uzun sürmez.

Böbrek hastalığı olan kişilerde kontrast boyanın doku ve organ hasarına neden olması da mümkündür . Böbrek hastalığı geçmişiniz varsa,  böbreklerinizin ne kadar iyi çalıştığını ve taramaya devam etmenin güvenli olup olmadığını belirlemek için size bir kan testi yapılabilir.

Alerjik reaksiyon geçmişiniz veya herhangi bir kan pıhtılaşma sorununuz varsa, kontrast madde enjeksiyondan önce bildirmelisiniz.

MR Çekilirken Anestezi ya da Sakinleştirici Gerekir mi?

MR çekimi ağrılı bir işlem değildir, normal koşullarda anestezi ya da ağrı kesici kullanımı gerekmez.

Klostrofobisi olan, kapalı bir yerde uzun süre kalmakta güçlük çeken kişiler, çekim öncesinde bu durumu bildirmeleri halinde, çok düşük miktarda sakinleştirici ilaç kullanabilirler.

Bebeklere ve hareketsiz duramayacak küçük çocuklara çekim öncesinde anestezi verilebilir.

MR İncelemesi Nasıl Yapılır?

MR çekimi sırasında, makinenin tam ortasında bulunan bir yatağa uzanmanız gerekir. Çekimin yapılacağı bölgeye göre, başınız makinenin iç ya da dış kısmında bulunabilir.

Çekimi bu konuda deneyimli bir radyoloji teknisyeni gerçekleştirir. MR makinesi tarafından oluşturulan manyetik alandan uzak durmak için radyoloji teknisyeni farklı bir odada bulunan bir bilgisayarı kullanarak  çekimi gerçekleştirir. Hasta, mikrofon aracılığıyla radyoloji teknisyeni ile konuşabilir ve çekim boyunca hasta kamera yardımı ile izlenir. Tarama sırasında belirli zamanlarda, MR makinesi yüksek vurma sesleri çıkaracaktır. Bu seslerin kaynağı, tarayıcı bobinlerindeki açılıp kapatılan elektrik akımıdır. Seslerden rahatsız olmamaları için çekim sırasında hastaya kulak tıkacı veya kulaklık verilecektir. MRI taraması sırasında hastanın mümkün olduğunca hareketsiz kalması çok önemlidir. Tarama, taranan alanın boyutuna ve kaç görüntü çekildiğine bağlı olarak 15 ila 60 dakika arasında sürer.

MR Çekimi Sonrası

Çekim sırasında sakinleştirici ilaç kullanılmadıysa normal hayatınıza hemen dönebilir, araç kullanabilirsiniz. Sakinleştirici ilaç kullandıysanız, araç kullanmak için ilacın etkilerinin tamamen ortadan kalkmasını beklemeniz gerekir.

MR incelemesinin, Radyoloji Uzmanı tarafından değerlendirilmesi ve bir rapor hazırlanması gerekir. Bu değerlendirme bazen uzun sürebilir. Bu nedenle, yapılan incelemenin sonuçlarını hemen alamayabilirsiniz.

Herkese MR Yapılabilir mi?

Oldukça güvenli bir inceleme olan MR, özel bir sorun yoksa çoğu kişiye yapılabilir. Bazı durumlarda MR taraması önerilmeyebilir. Özellikle vücudunuzda metal içeren bir protez, kalp pili ya da başka bir yabancı cisim varsa, hamileyseniz, çekim öncesinde bu durumu mutlaka belirtmelisiniz.

Metal İmplantlar MR için Engel midir?

Vücudunuzda metalik bir maddenin olması, mutlaka MRI taraması yapamayacağınız anlamına gelmez, ancak taramayı yapan sağlık personelinin bundan haberdar olması önemlidir.

Doktorunuz, herhangi bir risk olup olmadığını anlamak ve taramanın mümkün olduğunca güvenli olmasını sağlamak için daha fazla önlem alınması gerekip gerekmediğine karar verecektir. Örneğin, kalp pili veya defibrilatörü MR için güvenli hale getirmek veya işlem sırasında kalp ritminizi izlemek mümkün olabilir.

Vücudunuzdaki metal parçalardan emin değilseniz röntgen çektirmeniz gerekebilir  .

Metal implant veya parça örnekleri şunları içerir:

• Kalp pili
• Implante edilebilir defibrilatör
• Ameliyat sırasında kullanılan metal plakalar, teller, vidalar veya çubuklar
• Ağrı tedavisi için kullanılan sinir uyarıcıları
• Kulak içine cerrahi olarak yerleştirilen işitme cihazına benzer bir cihaz olan olan koklear implant
• Ağrı kesici ilacı doğrudan bel gibi vücudun bir bölgesine vererek uzun süreli ağrıyı tedavi etmek için kullanılan ilaç pompası
• Anevrizma klipsleri
• Gözlerin veya kan damarların içinde veya yakınında metalik parçalar (kaynak veya metal işi yapan kişilerde yaygındır)
• Protez (yapay) metal kalp kapakçıkları
• Penis implantları
• Göz implantları
• Rahim içi doğum kontrol cihazı
• Kalça veya diz için kullanılan protezler
• Diş dolguları ve köprüler
• Kadınlarda doğum kontrolü amacıyla kullanılan tüp ligasyon klipsleri
• Ameliyattan sonra yaraları kapatmak için kullanılan cerrahi klipsler veya zımbalar 

MR ile Hangi Organlar İncelenir?

MR ile vücuttaki bütün organları incelemek mümkün olmakla beraber, özellikle beyin, omurilik, sinirler, eklemler, meme, kalp ve damarlar, karın içi organlar için MR yapılır. Özellikle yumuşak dokuların incelenmesi için en uygun tanı yöntemidir.

MR Hangi Hastalıklar için Çekilir?

Kanserden Alzheimer hastalığına, beyin felcinden karaciğer hastalıklarına kadar birçok hastalığın teşhisi için MR kullanılır. Özellikle beyin ve omurilik için son derece detaylı ve net görüntüleri MR ile elde edebiliriz.

MR, üzerinde ağırlıklı olarak çalıştığım omurga hastalıkları için temel bir tanı yöntemidir. Omurga sistemini, omurları, omurlar arasında bulunan disk eklemleri ve faset eklemleri, bağları, omurilik ve sinirleri detaylı olarak incelemek için elimizde bulunan en üstün teknoloji MR teknolojisidir. Özellikle daha önce ameliyat geçirmiş olan hastaların da MR ile değerlendirilmeleri bize detaylı bilgi verir. MR, omurilik ve sinirlerin omurga sistemindeki kemik, eklem ve bağlar ile olan ilişkilerini, var ise üzerindeki basıları Bilgisayarlı Tomografi ile yapılan incelemeye göre daha detaylı olarak gösterir.

Bel Fıtığı Tedavisi sayfamızı da inceleyebilirsiniz.

Özellikle aşağıdaki omurga hastalıklarının teşhisi ve tedavi planlaması için sık olarak kullanmaktayız;

• Bel fıtığı
• Boyun fıtığı
• Omurga kanalı darlığı
• Bel kayması
• Omurilik ve omurga tümörleri
• Omurilik ve beynin doğuştan gelen hastalıkları

Servikal MR

Omurganın boyun bölgesinin MR ile incelenmesidir. Boyun ağrısı, omuz ve kol ağrısı, baş ağrısı, baş dönmesi, kolda ve parmaklarda uyuşma, karıncalanma gibi birçok şikayet için servikal MR yapılır.

Torakal ya da Dorsal MR

Omurganın sırt bölgesinin MR ile incelenmesidir. Sırt ağrısı, sırttan göğüs kafesine yayılan ağrı, bacaklarda güçsüzlük ve uyuşma, karıncalanma gibi birçok şikayet için torakal ya da dorsal MR incelemesi yapılır.

Lomber MR

Omurganın bel bölgesinin MR ile incelenmesidir. Bel ağrısı, siyatik ağrısı, belden bacağa doğru yayılan ağrı ve uyuşmalar, yürümek ile ortaya çıkan ağrılar gibi birçok neden ile Lomber MR incelemesi yapılır.

MR Çekimi Ne Kadar Sürer?

Özellikle kapalı ortamlarda çok uzun süre duramayan kişiler, MR çekim süresinin uzun olduğunu düşünerek bu tekniğe karşı önyargılı olarak bakarlar. Ancak MR çekiminin süresi çekimi yapılacak bölgeye, standart çekimlere ek olarak ne tür özel çekimler yapılmasının gerekli olup olmadığına göre değişmektedir. Bölgeye ve kontrast madde kullanılıp kullanılmayacağına bağlı olarak MR çekim süresi ortalama olarak 10 ile 60 dakika arasında sürmektedir.

Bel Fıtığı Ameliyatı sayfamızı da inceleyebilirsiniz.

Özel MR Taramaları Nelerdir?

Standart çekimler dışında MR teknolojisi kullanarak bazı özel çekimler yapmak mümkündür.

Manyetik Rezonans Spektroskopi (MRS)

Dokularda bulunan hücrelerin molekül yapıları, biyokimyasal özellikleri incelenir. Bazı hastalıklarda, dokularda farklı biyokimyasal maddelerde artış görülür. Özellikle kanser hastalarında çok değerli bir incelemedir.

MR Anjiyografi

Damara herhangi bir müdahale olmaksızın ve radyasyonsuz bir şekilde damarın görüntülenme yöntemidir.

Fonksiyonel MR (FMR)

Özellikle beyin fonksiyonlarının anlaşılması içime kullanılır. Beynin bir bölgesinin herhangi bir aktivite sırasında o bölgedeki kan oksijenlenme oranı ölçülerek, bir anlamda beynin metabolizması izlenir, beyin fonksiyonlarının anatomik olarak izlenmelerini ve değerlendirilmelerini sağlar.

Difüzyon MR

Beyin dokusundaki hasarın incelenmesi için uygulanan özel bir çekimdir, Beyin dokusundaki protonların difüzyon hareketlerini inceleyerek dokudaki hasarı belirler.

Perfüzyon MR

Beyindeki kan akış miktarını ölçer, özellikle inme gibi beyin damar tıkanıklıklarında tanı için uygulanır.

Çocuklara MR Çekilebilir mi?

MR görüntülemesinde en önemli husus hareketsiz kalmaktır. Fakat bildiğimiz üzere her yaştan çocuğun bu durumu anlaması pek mümkün değildir. Bu yüzden, gerekli görüldüğü durumlarda anestezi altında çocuklara ve bebeklere MR çekimi uygulanabilmektedir. Bu şekilde, MR çekiminin tam donanımlı hastanelerde ve tecrübeli ekiplerle uygulanabileceğini belirtmemiz gerekir.

Hamilelere MR Çekilebilir mi?

MR görüntüleme tekniğinin fetüse etkisi tam olarak bilinmemektedir. Bu yüzden gebeliğin haftasına kadar herhangi bir gerekçe olmadığı sürece MR çekilmesi önerilmez. Gebeliğin ilerleyen haftalarında da tıbbi duruma göre gebelerin MR çekilmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. 

MR İncelemesinin Avantajları Nelerdir?

MR incelemesinin diğer görüntüleme tekniklerine göre önemli avantajları bulunmaktadır. Kısaca her birinden bahsedeceğim.

En önemli avantaj, MR’ın hastayı herhangi bir radyasyon yayıcı ışına maruz bırakmıyor olmasıdır.

Oldukça hassas bir inceleme olan MR, Bilgisayarlı Tomografi ve Röntgen incelemeleri ile gözden kaçabilecek çok küçük boyutta hastalıklı dokuyu kolaylıkla saptayabilir.

Kontrastlı MR çekiminde hastaya verilen maddenin diğer kontrastlı çekim tekniklerinde kullanılan maddelere göre daha emniyetli olduğu bilinmektedir.

MR çok spesifiktir, normal dokuyu anormal dokudan büyük bir doğrulukla ayırmasını sağlayan mükemmel kontrast çözünürlüğüne sahiptir.

MR, radyoloğun istediği herhangi bir düzlemde yeniden yapılandırılabilen çok düzlemli görüntüleme sağlar, bu da radyoloğa aradığı patolojiyi daha iyi anlamasını sağlar.

Standart MR çekimlerine ek olarak, Fonksiyonel MR adını verdiğimiz özel çekimler ile dokularda sağlıklı şekilde kan dolaşımı olup olmadığı, beyin dokusu gibi dokulardaki oksijen metabolizmasının yeterli olup olmadığı ölçülebilir. Bu bilgiler bize organların fizyolojik ve biyokimyasal fonksiyonları hakkında önemli bilgiler verir.

Manyetik Rezonans Görüntüleme

Manyetik rezonans görüntüleme, doktorunuza tanı koymada ve tedaviyi yönlendirmede yardımcı olan, çoğunlukla ön hazırlık gerektirmeyen, ağrısız bir yöntemdir. Manyetik rezonans görüntüleme cihazı organların, yumuşak dokuların, kemiklerin ve diğer tüm iç yapıların görüntülerini oluşturmak için güçlü bir manyetik alan ve radyo dalgaları kullanır, dolayısıyla direkt grafi ve bilgisayarlı tomografi gibi tetkiklerde kullanılan radyasyonu içermez. Oluşturulan bu görüntüler daha sonra radyolog tarafından bir bilgisayar ekranında değerlendirilir ve raporlanır. Elektronik ortamda iletilebilir, baskı alınabilir veya CD'ye kopyalanabilir.
MR cihazı nasıl çalışır?
MR'da hasta güçlü bir manyetik alan bulunan büyük bir mıknatıs içerisine yerleştirilir ve üzerinde radyofrekans dalgaları gönderilir. Radyofrekans dalgaları vücuttaki hidrojen atomu protonlarını uyarır. Uyarılan protonların ortaya çıkardığı sinyaller özel antenlerle toplanır ve yüksek kapasiteli bilgisayarlarda işlenerek vücudun kesitsel görüntülerini oluşturur. Bu şekilde vücut kesimleri farklı planlarda (sağdan sola, önden arkaya, yukarıdan aşağıya) ince kesitler halinde gösterilebilir.
Hangi durumlarda MRG yapılır?
MRG tetkikleri diğer görüntüleme yöntemleri ile iyi değerlendirilemeyen yumuşak doku hastalıklarında son derece yardımcı bir yöntemdir. Özellikle beyin-omurilik, boyunla ilgili hastalıklarda ve kas-iskelet sitemi ile ilişkili hastalıklarda kullanılan en gelişmiş kesitsel görüntüleme yöntemidir. Ayrıca karaciğer, pankreas gibi karın içi organlarda, kalp ve damar hastalıklarında da güvenle kullanılır.
MRG'nin avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Avantajlar

• MRG'de radyasyon yoktur, o yüzden radyasyonun yan etkilerine maruz kalınmaz.
• Vücuttaki beyin, kalp, karaciğer, omurilik, kas gibi yumuşak dokular diğer görüntüleme yöntemlerine göre daha detaylı olarak değerlendirilir.
• MRG ile organların anatomik yapılarının yanında fonksiyonları da incelenir.
• MRG'de kullanılan kontrast maddelerin (yani vücuda damar yolu ile verilen ve hastalıkların daha net olarak değerlendirilmesine olanak tanıyan ilaçların) alerjik yan etkisi riski, röntgen ve bilgisayarlı tomografide kullanılan kontrast maddelerin yan etkisi riskine göre daha azdır.
• MRG, kalp ve kardiovasküler sistem hastalıklarının tanısında hızlı, yan etkisiz bir seçenek oluşturmaktadır.
• MRG, kanser tanısında çok etkili bir inceleme yöntemidir.

Dezavantajlar

• Kalp pili, manyetik alana duyarlı metal tıbbi yardımcı araç bulunan kişilere MRG işlemi mutlaka gerekmedikçe yapılmamalı ve bu hastalar alternatif görüntü yöntemleri ile değerlendirilmelidir.
• Vücutta fark edilmemiş bir metal cisim, güçlü manyetik alandan etkilenerek hastaya zarar verebilir.
• MRG güvenli bir yöntemdir; ancak gebe ve fetus için ne kadar güvenli olduğu konusunda yeteri kadar bilgi olmadığından, gebeliğin ilk 12 haftasında çok gerekmediği sürece kullanılamaz. İkinci ve üçüncü üç aylık dönemde doktorunuz gerekli görürse MRG yapılabilir.

MR GüvenliğiYüksek manyetik alan bulunduğundan, bazı durumlarda MRG yapılması uygun değildir. Aşağıda belirtilen bu durumlardan herhangi birine sahipseniz, bunu çekim öncesi MRG teknikerine bildirmeniz gerekmektedir. Bu durumda MRG çekimi yapılmayabilir veya durumunuza özel teknik kullanılarak yapılabilir.

• Kalp pili
• Nörostimulatörler
• Anevrizma klipsleri
• Yapay kalp kapakları
• Damar grefti veya stenti
• İnsülin pompası gibi ilaç infüzyon seti
• Kohlear implant (İç kulak protezi)
• Metalik implant veya protez
• Bu durumlar dışında kapalı yerde kalma korkunuz (klostrofobi) varsa, metal işlerinde çalıştıysanız , önceden vücudunuza şarapnel ya da kurşun yaralanması olduysa, böbrek hastalığınız varsa, hamileyseniz veya hamilelik şüphesi varsa ve emziriyorsanız bu durumunuzu güvenliğiniz açısından teknikere bildirmelisiniz.
• Daha önceden yaptırdığınız tetkik sırasında gadolinyum içeren MRG kontrast maddesine allerjiniz olduysa da belirtmelisiniz.

Bazı hastalarda işlem sırasında kapalı yer korkusu (klostrofobi) gelişebilir. Bu durumda sakinleştirici ilaç uygulaması yararlı olabilir. Metal, şarapnel ve kurşun parçalarının manyetik alan içinde hareket etmesi ve hastaya zarar vermesi ihtimali vardır. Böbrek hastalığı normalde MRG tetkikinin yapılmasına engel değildir, ancak kontrast madde verilmesi gerekli olduğunda, kan testleri ile hastanın böbrek fonksiyonunun kontrast maddenin atılımını sağlayacak kadar yeterli olduğundan emin olmak gerekir.
MRG'nin gebe ve fetus için ne kadar güvenli olduğu konusunda yeteri kadar bilgi olmadığından, gebeliğin ilk 12 haftasında çok gerekmediği sürece kullanılmaz. İkinci ve üçüncü üç aylık dönemde doktorunuz gerekli görürse MRG yapılabilir. Gebe hastalara paramanyetik kontrast madde verilmemelidir.
Emziren kadınlarda kontrastsız MRG incelemesi yapılmasında sakınca yoktur. Kontrastlı inceleme yapılmış olan emziren kadınlara, ilaç süt ile bebeğe geçtiği için, incelemeden sonraki saat süt vermemeleri istenir.
Dövme ve kalıcı makyaj MR görüntülerini bozabilir. Göz farı gibi makyaj malzemeleri metal parçacıkları içerdiği için işlem günü makyaj yapılmamalıdır. İşlem öncesi MR görüntülerini bozabilecek saç tokası, mücevher, gözlük, işitme cihazı, çıkarılabilir diş protezi gibi tüm objeleri çıkarmanız istenecektir. Anahtar, bozuk para, cüzdan ve kredi kartları da soyunma odasında bırakılmalıdır. Üzerinizde görüntü kalitesini bozacak cisimlerin kalmadığından emin olmak için giysilerinizi çıkarıp önlük giymeniz istenebilir.

MRG'den önce ne yapmanız gerekir?
Genel olarak MRG çekimi özel bir hazırlık gerektirmez. Ancak abdomen MRG için saat açlık sonrası gelmeniz tavsiye edilir. Aksi söylenmediği takdirde devamlı kullandığınız ilaçları almanızda sakınca yoktur. Gelmeden önce yukarıda belirtildiği üzere metal kısımlar içeren giysileri tercih etmemeniz önerilir çünkü bu durumda hastane önlüğü giymeniz istenebilir.

MRG incelemesi ne şekilde yapılacak ve neler hissedeceksiniz?
MRG teknisyeni sizi MRG odasına aldıktan sonra hareketli bir masaya teknikerin belirttiği şekilde uzanmanız istenecektir. İncelenmesi istenen vücut bölgesi silindir şeklindeki cihazın orta kısmına gelecek şekilde pozisyon verildikten sonra gerekli durumlarda sinyali almak için geliştirilmiş, sargı şeklindeki anten üzerinize yerleştirilebilir. Bu sargı sizi rahatsız etmeyecek şekilde tasarlanmıştır. İnceleme sırasında takırtı tarzında gürültü duyacaksınız. Bu gürültüyü azaltmak için, müzik yayını da verilebilen kulaklıkları takabilirsiniz. Çekim sırasında tekniker konsoldan sizi izler ve herhangi birşey söylediğinizde sizi duyabilir, yani dışarısı ile iletişim sağlanmaktadır. İncelenen vücut bölgesinde bir ısı hissetmeniz normaldir, ancak rahatsız edici boyutta olursa teknikere bildirilmelidir. Sizden istenen hareketsiz bir şekilde kalmanızdır. Bazı hastalar bunu rahatsız edici bulurlar ancak çekimin tamamlanabilmesi için görüntülerin hiç hareket yok iken alınması şarttır. Bazı özel çekimlerde nefes tutmanız istenebilir. İstenen inceleme türüne göre MRG çekimi süresi değişebilir. Yaklaşık olarak ne kadar süreceği çekim öncesinde tahmin edilebilmekle birlikte bu süre hastadan hastaya da değişebilir. Bazı çekimler direkt olarak, bazı çekimler de ihtiyaç duyulduğu anda kontrastlı olarak yapılmaktadır. Bu durumda kolunuzdan açılan damar yolundan gadolinyum içeren kontrast madde verilir ve bu şekilde görüntüler elde edilir.

MRG çekiminden sonra ne yapacağım?
Kontrast madde verilmesi halinde su içerek kontrast maddenin vücudunuzdan atılımını kolaylaştırabilirsiniz.
Kontrasta bağlı allerjik reaksiyon son derece nadir görülür. Ancak, deride kızarıklık, kaşıntı, nefes darlığı gibi belirtiler görüldüğü takdirde hemen teknikere bildirmeli, hastaneden çıktıktan sonra bu belirtiler ortaya çıkarsa en yakın hastaneye başvurmanız gerekmektedir.
Klostrofobi nedeniyle sakinleştirici ilaç yapıldıysa araba kullanmamalısınız. Bu durumlar dışında MRG sonrası dikkat etmeniz gereken özel bir durum yoktur, normal aktivitelerinize dönebilirsiniz. Tetkik raporunuz sizin rahatlamanız ve gerekli olduğu hallerde tedavinizin bir an önce yapılması için mümkün olduğunca erken doktorunuza ulaştırılacaktır.

Beyin MRG

Difüzyon Tensör Görüntüleme