Emre Arolat Büyükçekmece Cami

Proje, çevredeki "kapalı site" (gated community) konumundaki yapılardan hayli yoğun kullanımı olan bir otoyol ile ayrılan, kırsal bir alanda yer alıyor. Caminin üst avlusundaki parkın etrafını çevreleyen yüksek duvarlar, dışardaki karmaşık dünya ile kamusal parkın huzurlu atmosferi arasındaki belirgin sınırı vurguluyor. Parktan dışarı uzanan uzun saçak ise dışardan algılanan tek mimari unsur olarak beliriyor. Bu saçağın altında yer alan yapıya parkın içinden geçen üst avludaki bir yol ile erişilebiliyor. Arazide ilerleyip, tepeden aşağıya inerek duvarlar arasından camiye girince, dışarıdaki dünya tamamen geride bırakılıyor ve yapı bütünüyle topografya ile hemhal oluyor.

Basit bir mağarayı andıran camii, dua etmek ve Tanrı ile yalnız kalmak için hayli dramatik ve huşu uyandıran bir iç mekana sahip. Kıble duvarı boyunca yer alan yarıklar, ibadet alanının yönelimini güçlendirirken, güneş ışınlarının da iç mekana süzülmesini sağlıyor.

Sürekli olarak doğal olan ile insan üretimi arasındaki gerilimden ivmelenen projede, arazinin doğal eğimini takip eden doğal taş merdivenler ile 6 metre yükseklikte uzanarak saçağı oluşturan ince betonarme tavan arasındaki zıtlık, bu ikili ilişkiyi güçlendiren unsurlardan biri olarak öne çıkıyor.

Sancaklar Cami’ye Uluslararası Mükemmellik Ödülü

Klasik cami mimarisinden farklı bir forma sahip olan ve yeraltına inşa edilen Büyükçekmece’deki Sancaklar Cami, Royal Institute of British Architects’den (RIBA) Uluslararası Mükemmellik Ödülü’nü alarak ve en iyi 20 yapı arasında yer aldı.

Sade mimarisiyle görenleri hayran bırakan Büyükçekmece’deki Sancaklar Cami, uluslararası platformlarda aldığı ödüllerle adından söz ettirmeye devam ediyor. ’de Barselona’da düzenlenen Dünya Mimarlık Festivali’nde Geleceğin Projesi Ödülü’nü, ’te Singapur’da düzenlenen Dünya Mimarlık Festivali’nde dini yapılar kategorisinde Dünya Birinciliği Ödülünü, ’te Mimarlar Odası Yapı Ödülü’nü alan cami, yılında Londra Tasarım Müzesi tarafından Yılın Tasarımı Seçkisi’nde finalist yapılar arasında yer aldı. ’te Mies Van Der Rohe Avrupa Ödülleri arasında en iyi 40 yapıdan biri seçildi. Dünya Mimarlık Birliği WAC tarafından verilen Yılın En İyi Dini Yapısı Ödülü’nün sahibi olan Sancaklar Cami, son olarak Royal Institute of British Architects’den (RIBA) Uluslararası Mükemmellik Ödülü’nü aldı ve en iyi 20 yapı arasında yer aldı.

İsra Suresi Yol Gösterdi

Sancaklar Cami İmam Hatibi Ali ELMACI, Mimar Emre AROLAT’ın camiyi, İsra Suresi’ndeki “Yeryüzünde böbürlenerek yürüme, yeri yaramazsın, boyca dağlara ulaşamazsın” ayetinden kendisine bir ders çıkartarak, “Bugüne kadar yapılan eserler ve bu eserleri yapan mimarlarla yarışmamak için mütevazı bir eser yapayım” düşüncesinden hareketle tasarladığını belirtti. ELMACI, “Mimarımız ayrıca İslam’ın çevreye verdiği önemi göz önüne alarak, çevresinin dokusunu bozmayacak bir eser yapmayı hayal ediyor. Camimize ilgi büyük. Yurt içinden ve dışından Almanya, İngiltere, Amerika ve İtalya’dan ziyaretçiler çok. İnsanlar ziyaret amaçlı geliyor, birtakım programların yapılması için bu camiyi tercih ediyorlar.” dedi.

Gösterişli Süslemelerden Uzak

Caminin en büyük özelliğinin sadeliği olduğunu vurgulayan ELMACI, sözlerine şöyle devam etti:

“Diğer camilerdeki gösterişli süslemeler camimizde yok. Namaza durduğumuz zaman Allah ile aramızda başka bir şey düşünecek hiçbir şekil yok. Halımız da sade. İnsanlar mimaride de farklılık arzu ediyor. Böyle bir eseri de görünce, mutlu olan insanlar var. Geçmişten gelen mimari yapının bozulmaması, geçmişin silinip atılmaması yönünde eleştiriler de var. Yeni nesil ise bir farklılık olsun düşüncesiyle beğeniyorlar, ziyaret ediyorlar.”

Karmaşık Dünyadan Uzak Huzurlu Atmosfer

Tasarımı mimar Emre AROLAT tarafından yapılan Sancaklar Cami, eğimli arazisi nedeniyle verdiği yerin altındaymış hissiyle diğer camilerden ayrışıyor. Dikdörtgen minaresi, özel LED ışıklar ve mihrap duvarından sızan gün ışığından faydalanılarak aydınlatılması, kademeli saflarının olması, inşasında kayrak ve bazalt taşlarının kullanılması, kimyasal boya kullanılmaması Sancaklar Cami’nin diğer özellikleri arasında dikkat çekiyor. Caminin üst avlusunu çevreleyen yüksek duvarlar, karmaşık dünya ile içerideki huzurlu atmosfer arasındaki belirgin sınırı vurguluyor. Avludaki merdivenlerden aşağı doğru inince dışarıdaki dünya tamamen geride bırakılıyor, cami tamamen toprakla bütünleşiyor.

Sadece İbadet Değil Paylaşım Mekânı

Sadeliğin iç mimaride de görüldüğü caminin iç tasarımında kullanılan materyallerde abartı ve gereksiz süsten uzak, sade ve şık bir ambiyansın hâkimiyeti hissediliyor. İnsanda huşu uyandıran bir iç mekâna sahip caminin kıble duvarı boyunca yer alan yarıklar, ibadet alanının yönelimini güçlendirirken, güneş ışınlarının da mekâna süzülmesini sağlıyor. Sancaklar Cami, zengin kütüphanesiyle sadece ibadet edilen değil, aynı zamanda halkın okuyarak öğrenebileceği ve fikir paylaşımında bulunabileceği sosyal bir mekân olarak tanımlanıyor.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

SAPA, Bodrum’da Destansı Bir Projeye İmza Atıyor

SAPA, Bodrum’da Destansı Bir Projeye İmza Atıyor
50 yılı aşkın deneyimi ile inovatif alüminyum çözümleri sunan SAPA, Bodrum’da yapımı süren Epique Island projesinde tercih edildi. Epik:

Türkiye'deki camiler

Emre Arolat Architecture tarafından tasarlanan ve yılında tamamlanan Sancaklar Camii İstanbul Büyükçekmece’de yer alıyor. Nispeten şehir dışında bulunan projenin arazi ile kurduğu ilişki oldukça etkileyici. Günümüz inşaat teknikleri göz önünde bulundurulunca klasik Osmanlı cami şemasını tekrar etmek istemeyen ofis, bir caminin önceden tanımlanmış bir forma sahip olması gerekmediğini savunuyor.

Görmeye alışık olduğumuz camilerin formu büyük ölçüde yapıldıkları zamanlardaki gerekliliklerden ortaya çıkmıştır. Bugün çoğu yeni camide benzer formların kullanılmasının nedeni ise gereklilikten çok insanların zihnindeki cami algısının kubbe ve minarenin bulunduğu daha klasik formlardan meydana gelmesidir. EAA ise çok daha yenilikçi ve modern bir düşünce yapısıyla temiz olan herhangi bir yerin ibadethane olabileceğini savunuyor ve form tartışmalarından sıyrılarak dini bir mekanın özüne odaklanıyor. Fiziksel ve duygusal etkileyiciliğin ön planda tutulduğu tasarım maddenin ve ışığın en saf biçimlerini temsil etmeyi amaçlamış. Yapının arazide adeta kaybolması ve sanki hep oradaymışçasına zeminle bütünleşmesi ile tasarımın zamansal ve kültürel kısıtlamalardan kurtulması amaçlanmıştır.

Proje çevredeki yapılaşmadan ayrılmış çayırlık bir arazide konumlanmıştır. Caminin yer üstünde görünen ve uzaktan algılanan tek unsuru yatay duvarlarla çevrilmiş olan avlusu ve bölgede bir fonksiyon olduğunu vurgulayan, dikey bir taş kütlesini andıran minaresidir. Doğal eğimi takip eden şelaleler manzara boyunca tepeden aşağı doğru ilerledikçe basamaklara dönüşerek avlu girişine bağlanıyor. Caminin hemen karşısında yer alan kafe ve kütüphane bu açık alanı fonksiyonel olarak zenginleştirirken aynı zamanda da alanın toplanma özelliğini arttırıyor.

Mağarayı andıran dua salonu oldukça sade ve etkileyici. Dramatik ve hayranlık uyandıran bu mekan dua edilebilecek eşsiz bir yer olarak tasarlanmış. Malzemelerin de kendilerini oldukları gibi gösterdikleri bu alanda duvarlar ve tavan, arınma ve alçakgönüllülük hislerini güçlendiriyor. Meditasyon alanı olarak da tanımlanabilecek bu bölümdeki tek süsleme günün değişik saatlerinde kıble duvarına sızan gün ışığı olmuş. Kadınların konumlandırıldığı kademelendirilmiş ayrı alan sayesinde cami mimarisinde ilk defa kadınların erkeklerle aynı sırada dua edebilecekleri bir tasarım hayata geçirilmiş. Projede abdest alma bölümleri ve imamın dua salonuna doğrudan ulaşabildiği evi de yer almaktadır.

Topoğrafyaya karışan yapı huzurlu bir şekilde toprakla birleşiyor. Toprak teması ve yeşil çatı yapı için aynı zamanda bir doğal yalıtım da oluşturuyor. Peyzajda kullanılan bitkiler de çoğunlukla bakıma ihtiyaç duymayacak ve çevredeki yeşil dokuyla birleşebilecek şekilde seçilmiş. Tüm bu özellikler de yapının ekstra enerji ve su kullanımını engellemiş. Cami mimarisine yeni bir soluk getiren Sancaklar Cami yılında çok prestijli bir ödül olan RIBA Award for International Excellence’ı almaya hak kazanmış.

Proje Yılı:
Lokasyon: İstanbul, Türkiye
Mimar: Emre Arolat Architecture (EAA)
Fotoğraflar:funduszeue.info
Kaynak:funduszeue.info