Psikolojik Olarak Kalp Sıkışması

Kalp çarpıntısının nedenine göre tedavi yöntemi de değişiklik gösterir. Kansızlık da kalp çarpıntısının başlıca sebepleri arasında yer alır. Bu nedenle tedaviden önce kalp çarpıntısının asıl sebebi bulunmalıdır. Bu sayede doğru bir tedavi uygulanabilir.

Psikolojik Çarpıntıya Ne İyi Gelir?

Psikolojik çarpıntı, kişinin hayatında yaşadığı duygu yoğunluğu, sıkıntı, stres, üzüntü gibi nedenlerden dolayı meydana gelir. Psikolojik çarpıntı, göğüs ağrısı, taşikardi, terleme, ani ölüm korkusu ve panik bozukluk ile birlikte meydana gelir. Bu panik bozukluk, ataklar şeklinde devam eder ve sıklığı kişiye göre değişir.

Sürekli gelen ve önlenemeyen panik bozukluğu ancak uzman bir terapist yardımı ile tedavi edilebilir. Birden gelen çarpıntı sırasında paniğe kapılmadan bir yere oturup derin derin nefes alarak kendinizi sakinleştirmeli ve soğuk bir şeyler içerek rahatlamalısınız. Sakinleşince psikolojik nedenle ortaya çıkan kalp çarpıntısı, kısa bir süre içinde düzelir.

Psikolojik Kalp Çarpıntısı Nasıl Anlaşılır?

Psikolojik kalp çarpıntısı, baş dönmesi, nefes darlığı, ölüm korkusu, terleme ve göğüs ağrısı ile meydana gelir. Bu ataklar sık sık yaşanabilir ve hastanın duygusal durumu çözülünce kendiliğinden düzelir.

Kalp çarpıntısı yaşayan kişi, soğuk su ile yüzünü yıkamalı ve derin nefes alarak kendini sakinleştirmeye çalışmalıdır. Bu durum çok sık tekrarlanıyorsa bir hekime başvurmanız gerekebilir. Sık yaşanan kalp çarpıntısının altında yatan başka bir sebep olabilir. Bu nedenle uzun süren ve sık tekrarlayan kalp çarpıntılarının altında yatan sebebi öğrenmek için uzman hekime başvurmanız gerekir.

Kalp Çarpıntısı Ne Kadar Sürer?

Kalp çarpıntısı, genellikle stres, egzersiz, panik atak, kansızlık, soğuk algınlığı, bazı ilaçların yan etkisi olarak kalp çarpıntısı meydana gelir. Genellikle birkaç saniye süren bu çarpıntılar, uzun sürdüğü zaman uzman hekime başvurmanız gerekir.

Psikolojik kalp çarpıntısı terleme, ölüm korkusu, göğüs sıkışması, mide bulantısı, baş dönmesi, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi rahatsızlık veren belirtiler azalmıyor ve hayat kalitenizi düşürüyorsa uzman bir hekime başvurmanız gerekir. Psikolojik olarak meydana gelen kalp çarpıntıları da genellikle birkaç saniye sürer ve kendiliğinden geçer. Bu çarpıntılar nedeni ile panik yapmanız gerekmez.

Acıbadem Maslak Hastanesi aritmi kliniği kardiyoloji uzmanı Doç. Dr. Ahmet Akyol, sanıldığının aksine ritm bozukluğunu depresyonla ilişkilendirmenin zor olduğunu öne sürerek, ''Yıllarca ritm bozukluğu yaşayanlar, hastalıklarının psikolojik kökenli olduğuna inandırılıyor, gereksiz yere uzun yıllar antidepresan tedavisi görüyorlar'' dedi.

Akyol, kalp kaslarında gelişen bir tür elektriksel olayın, kalbin kasılmasını sağladığını, kalbin düzgün bir şekilde kasılması için kalbin tüm boşluklarının birbirine uyumlu zamanlarda kasılmasının büyük önem taşıdığını belirtti.

Kalbin dakikada 60-100 defa kasıldığını ifade eden Akyol, ''Kalpteki ritm bozukluğu, çarpıntıya neden oluyor bu da depresyon ve panik atak belirtisi olarak görülüyor. Kalp ritmi bozulan kişiler bu nedenle yıllarca panik atak ve depresyon tedavisi görüyor'' dedi.

Çarpıntı şikâyeti olanların kalp ritimlerinin incelenmesi gerektiğini vurgulayan Akyol, kalp hızının artmasının her zaman ritm bozukluğu olmadığını, eğer kişi kalp atışlarını hissediyorsa bunun çarpıntının oluşması anlamına geldiğini belirtti.

Akyol, hastaların başvurduğu başlıca şikâyetler arasında çarpıntı, kalp atışlarında düzensizlik, nabız yavaşlığı, baş dönmesi, göğüs ağrısı, yürüdüğü zaman nefes darlığı oluşması gibi şikâyetlerin yer aldığını söyledi.

Kalbin elektrik sistemini tutan hastalıkların, çarpıntı ataklarını kolaylaştırdığını belirten Doç. Dr. Akyol, ''Sanıldığının aksine ritm bozukluğunu depresyonla ilişkilendirmek zor. Yıllarca ritm bozukluğu yaşayanlar, hastalıklarının psikolojik kökenli olduğuna inandırılıyor, gereksiz yere uzun yıllar antidepresan tedavisi görüyorlar. Ancak bazı kişilerde, psikolojik faktörler, bazı tür ritm bozukluklarının ortaya çıkmasını kolaylaştırıyor. Çarpıntı, taşikardi, ritm düzensizliği oluyorsa mutlaka ritm sorunu var mı, başka kalp hastalığı var mı araştırmak gerekiyor. Olası yapısal nedenleri de ayrıştırmak lazım'' diye konuştu.

TANISI NASIL KONULUYOR?
Doğru tanının konulması için öncelikle hastanın hikayesinin düzgün bir şekilde alınması gerektiğini, bununla beraber eğer mümkünse ritm bozukluğu sırasında kişinin nabzını saymasının önemli olduğunu belirten Akyol, kişinin kalbinin ritminde bir düzensizlik olup olmadığını fark etmesinin de ipucu verdiğini söyledi.

Ayrıca kalp damar hastalığı, kalp kapak hastalığı, yüksek tansiyon, tiroit, kansızlık olup olmadığına bakılması gerektiğine dikkati çeken Akyol, ritm bozukluğu sırasındaki EKG kayıtlarının, çarpıntısı sık olup, uzun süre devam edenlerde faydalı olduğunu söyledi.

Ritm bozukluğunun EKG ile yakalanmasının her zaman mümkün olmayabileceğini anlatan Akyol, ''Ritm bozukluğu uzun süre devam ediyorsa, elektro çekilmesi büyük faydalar sağlayabiliyor. Çarpıntı şikâyetiyle ritm bozukluğu şüphesiyle gelen hastada çarpıntı olmasa da EKG'nin çekilmesi faydalı olabiliyor'' dedi.

Ritm bozukluklarının tanısında ''holter'' cihazının kullanıldığını ifade eden Akyol, bu cihazın özelliğinin hastanın üzerinde 24-72 saat kalması, kalp ritmini kayıt altına alması olduğunu kaydetti. Sık çarpıntının, ritm bozukluğu olan kişilerde faydalı olduğunu anlatan Doç. Dr. Akyol, şöyle devam etti:

''Holter sonuçlarını değerlendirirken, hasta üzerindeyken hiçbir şikâyeti yoksa holter normal çıkar, hiçbir şeyi yok diye düşünmememiz lazım. Daha nadir şikâyeti olanlarda holtere benzeyen, hasta üzerinde 2-3 hafta kalan, şikâyeti olunca hastanın aktif hale getirdiği olay kaydedici cihazlar var. Düğmeyle aktif hale getiriliyor, önce ve sonrasında belli bir dönemi belli ediyor. Kalp hastalıklarının tanısında kullanılan efor ve ekokardiyografi de kullanılıyor. Temel amaç ritm bozukluğunun tanısını koymaktan çok, ritm bozukluğuna yol açan diğer sebepleri dışlamak. Özellikle efor testi, efor harcadığı sırada şikayetleri ortaya çıkan kişilerde tanı koymada yardımcı oluyor. Girişimsel yöntemle, elektro fizyolojik çalışma yapılıyor. Kalbin içine özel bazı kateterler yerleştiriliyor. Kalpte ritm bozukluğunun olup olmadığı değerlendiriliyor.''

YETİŞKİNLERDEKİ RİTM BOZUKLUĞU TEDAVİSİ
Ritm bozukluğunun türüne, şikâyet yaratıp yaratmadığına, hayati tehlike oluşturup oluşturmadığına göre tedavi seçeneğinin belirlendiğini anlatan Akyol, kalp ritminin yavaşlamasına neden olan bozukluklarda ilaç uygulanmadığını, kalp pilinin takıldığını belirtti.

Ablasyon yönteminin (kateterle girilerek ritm bozukluğu olan odaklara radyofrekans akımı verilmesi), kalp hızının artışına neden olan bazı taşikardi denilen ritm bozukluklarında kullanıldığını ifade eden kardiyoloji uzmanı Doç. Dr. Akyol, şu bilgileri verdi:

''Bu uygulamayla, hastalığı kesin olarak iyileştirmek amaçlanıyor. Başarı oranı yüzde 60-99'lar arasında değişiyor. Genellikle komplikasyon oranı düşük bir işlem. Hasta, sorunundan tamamen kurtulabiliyor, ilaç kullanmasına gerek kalmıyor. Ritm bozukluğunun türüne göre bir saatten, beş altı saate kadar uzayan bir sürede uygulanıyor. Lokal anestezi altında yapılıyor. Hastaların önemli bir kısmı en fazla bir gün hastanede yatıyor. 1-2 gün içinde normal yaşantılarına dönebiliyor.

Yetişkinlerde görülen ritm bozukluklarının tedavisinde başlıca üç yöntem kullanılıyor. Ritm bozukluğunun tipi, hayati tehlike taşıyor mu, hastada ne tür şikâyet yaratıyor, zeminde yapısal kalp hastalığı var mı yok mu diye bakılıyor. Genellikle eğer hastanın hiçbir şikâyeti yoksa zeminde yatan yapısal kalp hastalığı yoksa bir kısım hastaya hiçbir tedavi vermemek mümkün. Eğer aşırı şikâyet olursa ilaç kullanılıyor. Bazı ritm bozukluklarında bunu baskılayacak çeşitli ilaçlar kullanılıyor. Girişimsel tedavi yöntemlerinin arasında ritm bozukluğu olan hastalara kalp pili, defibrilatör takılması, ablasyon uygulaması gibi yöntemler geliyor.''

Çarpıntı neden olur?

Toplumumuzda yaygın görülen çarpıntı her zaman ciddi bir hastalığa işaret etmemekle birlikte olağan dışı bu his kişiyi endişelendirebilir. Bu endişeden dolayı çarpıntı süresi daha da uzayabilir zira psikolojik nedenler de çarpıntıya neden olabilir.

Çarpıntı şikayetiyle kardiyoloji polikliniklerine başvuran hastaların yüzde 10-35 ile ilk sırada yer alır. Genellikle altta yatan sebep önemli olmamakla birlikte çok nadir olarak yaşamı tehdit eden ritim bozukluğundan kaynaklanabilir. Çarpıntı şikayetiyle acil servise başvuran hastaların yüzde 45-50’sinde bu şikayetin altında kalp hastalığı tespit edilirken, polikliniklerde bu oran yüzde 30’lara düşer. Çarpıntının kalp dışındaki nedenlerini şöyle sıralayabiliriz…

Psikolojik nedenler: Kalp çarpıntısının sinirsel olduğu durumlarda, çarpıntısı olan kişi fenalık geçiriyor duygusuna kapılır ve kendini derin derin nefes almak zorunda hisseder. Bu duygulara endişe eşlik eder. Bu ruh hali ve çarpıntılar bazen tüm güne yayılacak kadar uzun sürer. Beyin fiziksel stresle psikolojik stres farkını ayırt edemediği için kişinin yaşadığı stres kalbe yansır. Vücudu fiziksel bir tehlikeye hazırlar gibi, beyin kalp atışlarını hızlandırır. Ev veya işle ilgili problemlerin kişilere kalp çarpıntısı olarak geri dönmesi bundandır. Stresi sadece sorunlarınızın canınızı sıkması anlamında düşünmeyin. Ani korku, kaygı, şaşkınlık gibi durumlar vücutta adrenalin hormonunun salgılanmasına ve kalp atışlarının hızlanmasına neden olur. Panik atak rahatsızlığı olanlarda da genellikle çarpıntı şikayeti görülür. Panik atak hastaları çoğu kez kalp hastası olduklarını düşünerek hastaneye başvururlar.

Fiziksel aktivite

Aşırı güç sarf etmeyi gerektiren aktiviteler sonrası kalp çarpıntısı normaldir. Ağır spor egzersizleri de çarpıntıya neden olur.

İlaçlar ve ateş

Alerji, grip, tansiyon, astım, diyet veya kalp ilaçlarının yanı sıra bazı bitkisel takviye ürünleri de kalp çarpıntısına yol açıyor olabilir. Herhangi bir nedene bağlı oluşan ateş de kalp hızını artırmaktadır.

Kafein ve nikotin

Çay, kahve, kola gibi kafein içeren içecekler, sigara veya enerji içecekleri fazla miktarda tüketildiğinde çarpıntıya neden olur. Özellikle enerji içecekleri kesinlikle alkolle birlikte tüketilmemelidir. Ciddi sorunlara yol açabilir.

Tiroit bezinin fazla çalışması ve büyümesi

Hipertiroidi ya da zehirli guatr denilen bu rahatsızlıkta tiroit bezi adlı organ tiroit hormonunu çok fazla üretir. Bunun sonucunda sinirlilik, konsantrasyon bozukluğu, kilo kaybı, terleme ve kalp çarpıntısı görülebilir.

Kansızlık

Kansızlık olan kişilerde kırmızı kan hücreleri sağlıksızdır ve dokulara yeterince oksijen taşıyamaz. Bunun üzerine kalp, dokulara daha çok kırmızı kan hücresi pompalamak için hızlanır. Kalp üzerindeki bu baskı çarpıntı ile sonuçlanabilir.

Kanda şeker düzeyinin düşmesi

Kan şekerinin düşmesi sırasında, kişiler belirli bir süre çarpıntı hisseder. Terleme, solukluk, titreme gibi diğer belirtilerin şiddetine göre yapılacak tedavi ile kan şekeri ayarı sağlanarak, belirtiler ortadan kaldırılır.

Hamilelik

Hamilelik sırasında görülen çarpıntılar normal kabul edilir. Doğumdan sonra genellikle bu şikayet sonlanır. Hormon değişiklikleri nedeniyle sadece hamilelikte değil, menopoz veya regl döneminde de çarpıntı görülebilir.

Ritim bozukluğu

Ritim bozuklukları da kalpte çarpıntıya neden olabilir. Normal şartlar altında her dakika 60 ila 100 kez atan kalbimiz fiziksel aktivite veya heyecan halinde dakikadaki atım sayısını 150’ye kadar yükseltebilir. Oldukça ritmik bir çalışma gösteren kalbimiz çeşitli sebeplerle bu düzenini kaybederse bu durum aritmi, yani ritim düzensizliği olarak adlandırılır. Genel olarak koroner kalp hastalığı, patolojik kalp kapakları veya kalp yetersizliği gibi kalbin fizyolojik çalışamadığı hallerde aritmiler sık olur. Buna karşılık yalnız başına aritminin görülmesi kalp hastalığının işareti değildir. Günlük hayatta birçok sağlıklı insanda da aritmiler oluşabilir. 

Bu önerilere dikkat!

Günümüzde kalp ritim bozukluklarının önemli bölümü için ilaç tedavisi yeterli olabilirken, nadir görülen bazı kötü huylu ritim bozuklukları için ablasyon ve kalp pili kullanılır. Peki ritim bozukluğu yaşayan hastalar nasıl bir yaşam tarzına sahip olmalı? Öncelikle diyet tedavisi önemli. Çay, kahve, sigara gibi bazı maddeler kalbin elektrik sistemi için uyarıcı özellik taşıdığı için ritim bozukluklarının tetiklenmesine neden olabilir. Bazen kalp ilaçları, tansiyon ilaçları ve göz tansiyonu ilaçları da kalbin yavaşlamasına neden olabilir. 

Bazen bir ritim bozukluğunu tedavi etmek için verilen bir ilaç da başka ritim bozukluğuna yol açabilir. Genel kalp sağlığını koruyucu önlemler ritim bozukluklarından korunmak için de geçerlidir. Stres yönetimi, ideal kilo, düzenli egzersiz, hayvansal ve trans yağlardan sakınan bir diyet, tuz alımının azaltılması, sigara içilmemesi, alkol alımının azaltılması veya hiç alınmaması bu önlemlerin en önemlileridir. Ayrıca ritim bozukluğu olan hastalarda antibiyotik kullanımında dikkatli olunmalıdır. Çünkü bazı antibiyotikler potansiyel ritim bozucu olarak değerlendirilir.