Skolyoz Filmi

Omurganın sağ ya da sol tarafa doğru eğrilmesi ile karakterize olan skolyoz, günümüzde yaygın olarak görülen ortopedik bir problemdir. Hareket kabiliyetinin kısıtlanması ve hastalığın çeşitli semptomları nedeniyle kişiler günlük hayatlarında sıkıntı yaşayabilmektedir. Eğrilik derecesi değişen hastalığın tedavisi de bu dereceye ve belirtilere göre planlanmaktadır. Kendiliğinden düzelme ihtimali çok düşük olan omurga eğriliği fizik tedavi, skolyoz egzersizleri ve cerrahi müdahaleler sayesinde tedavi edilebilmektedir.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Nedir?

Omurganın bel ve göğüs bölgelerinde görülen biçim bozuklukları ve yana eğrilikler skolyoz nedir sorusunun cevabıdır. Ortopedik bir rahatsızlık olan omurga eğriliği tek başına ortaya çıkabileceği gibi kifos ya da kamburlukla birlikte de görülebilmektedir. Skolyoz nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte serebral palsi gibi rahatsızlıklar nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte doğumsal ya da sonradan olabilen skolyoza vitamin eksiklikleri, diyabet, omurga yaralanmaları, enfeksiyonlar ve kalıtsal faktörler de neden olabilmektedir.

Skolyoz Başlangıcı

Skolyoz başlangıcı omurganın herhangi bir yerinde olabilmektedir. Doğumda ya da sonradan oluşabilen skolyoz her yaştan kişiyi etkileyebilmektedir; bununla birlikte genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkmaktadır. Skolyozun başlangıçta anlaşılmasında sırttaki kabarmalar, omuzların ve kalçanın asimetrik duruşu gibi belirtiler etkili olmaktadır.

Skolyoz Hastalığı Belirtileri

Erken dönemde çok fazla belli olmayan skolyoz belirtisi ilerleyen dönemlerde farklı sağlık problemlerine de neden olabilmektedir. Sırt ağrıları, en yaygın görülen belirti olduğu için hastalar genellikle skolyoz ağrısı nasıl olur şeklinde araştırma yapmaktadır. Skolyozun şiddetine ve türüne göre vakadan vakaya değişen skolyoz belirtileri şunlardır:

• Omurganın sağ ya da sol tarafa doğru eğilmesi,
• Omurgada gözle görülebilen kavis,
• Omuz ve kalçada asimetri,
• Dik durmada zorluk çekme,
• Nefes darlığı,
• Yürümede yaşanan problemler,
• Sırt, bel ve omuz ağrısı,
• Kıyafetlerin vücuda tam oturmaması.

Skolyoz Tanısının Konulması

Erken dönemde teşhis edilen skolyoz hastalığı tedavinin çok daha olumlu sonuçlar vermesini sağlamaktadır. Bunun için, özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarda okul taramaları sayesinde cerrahi operasyona gerek kalmadan skolyoza müdahale şansı doğmaktadır.

Yetişkinlerde ise skolyoz tanısı için fiziksel muayene gereklidir. Muayene sırasında eğriliği görebilmek amacıyla hastalardan öne doğru eğilmeleri istenmektedir. Aynı zamanda, hastalar ayakta dururken de eğrilik gözle görülmektedir.

Skolyoz tanısında muayene bulgularının yanı sıra görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılmaktadır. Hastaların öne, yana ya da arkaya eğilerek çektirdiği skolyoz röntgen sonuçlarına göre derece de belirlenmektedir. Röntgenle birlikte manyetik rezonans (MR) ve bilgisayarlı tomografi (BT) de teşhiste kullanılmaktadır. Bacak ve sırt bölgelerinde ağrı ve bağırsak problemleri gibi belirtiler gösteren hastalarda genellikle MR’dan yararlanılmaktadır. Bununla birlikte, 40 dereceden yüksek eğriliklerin olduğu skolyozda kemik ve omurgayı daha iyi görebilmek için bilgisayarlı tomografi istenmektedir.

Bebeklerde Skolyoz Nasıl Anlaşılır?

Skolyoz, genellikle ergenlik döneminde görülse de bebeklerde de ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle çoğu kişi bebeklerde skolyoz neden olur merak etmektedir. Konjenital skolyoz olarak da bilinen doğumsal skolyoz ilerleyici olduğu için erken tanı büyük önem taşımaktadır. Sırtta görülen anormal çıkıntılar, deride renk değişiklikleri ve sırt bölgesinde kıllanma gibi belirtiler görülmektedir. Aynı zamanda, röntgen grafisi başta olmak üzere görüntüleme yöntemleri de bebeklerde skolyozun teşhisinde kullanılmaktadır.

Skolyoz Dereceleri

Omurga eğrilikleri derece olarak ölçülmektedir. Rahatsızlığın skolyoz olarak adlandırılması içinse eğriliğin 10 derece ve üzerinde olması gerekmektedir. 10 derece skolyoz ve altındaki eğrilikler skolyoz değil spinal asimetridir.

Skolyoz dereceleri hafif, orta ve şiddetli olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Hafif skolyoz 20 dereceden daha az olan eğriliklerdir. 20 derece skolyoz görüntüsü genellikle tedaviye ihtiyaç duyulmadığını anlatmaktadır. Bununla birlikte eğrilikte artış olup olmadığının anlaşılması için hastaların düzenli kontrole gitmesi gerekmektedir.

20 ve 40 derece arasındaki eğrilikler ise orta düzeyde skolyoz olarak adlandırılmaktadır. Çoğunlukla yaş arasında teşhis edilen 20 ya da 30 derece skolyoz görüntüsü korse ve fizik tedaviyle iyileştirilmektedir.

Şiddetli skolyozda ise eğrilik 40 derecenin üzerindedir. 40 derece skolyoz görüntüsü ve üzerindeki eğrilikler şiddetli belirtiler gösterdiği için çoğu hasta cerrahi operasyonla tedavi edilmektedir.

Skolyoz Derecesi Nasıl Hesaplanır?

Skolyoz derecelendirilmesi görüntüleme yöntemleriyle yapılmaktadır. Bilgisayarlı tomografi, radyografi ve MRG derece hesaplamalarında kullanılan yöntemlerdir.

Skolyoz İlerlemesi Ne Zaman Durur?

Omurga eğriliği bulunan çoğu kişi skolyoz ilerler mi şeklinde araştırma yapmaktadır. Skolyoz, önlenemeyen bir rahatsızlık olsa da hastalığın ilerlemesi çeşitli tedavi yöntemleri ve yaşla birlikte durdurulabilmektedir. Skolyoz kaç yaşına kadar ilerler de merak edilen noktalardan biridir. Genel olarak küçük yaşlarda ortaya çıkan ve ergenlik bitene kadar ilerleyen skolyoz yetişkinlikte ya tamamen durmakta ya da çok yavaşlamaktadır.

Skolyoz Hastalarının Yapmaması Gerekenler

Skolyoz çeşitleri ve omurga eğriliği nedeniyle hastaların bazı aktivitelerden uzak durması gerekmektedir. Özellikle skolyozdan muzdarip olan yetişkinler, belirtilen noktalara dikkat ederek daha başarılı bir tedavi süreci geçirebilmektedir.

Düzenli egzersiz tüm skolyoz hastalarına tavsiye edilse de kişilerin öncelikle çok ağır egzersiz yapmaktan kaçınması gerekmektedir. Sırt kaslarını güçlendiren ve ağrıların azaltılmasına yardımcı olan egzersizler kişilerin hareket kabiliyetini de artırmaktadır. Özellikle yüzme, yoga ve pilatesin skolyoz tedavisinde etkili olduğu düşünülmektedir. Omurgaya baskı oluşturabilecek uzun mesafe koşuları ya da ata binmek gibi zorlayıcı spor aktivitelerinden uzak durmakta fayda bulunmaktadır. Özellikle skolyoz ameliyatı olan kişilerin travmaya neden olabilen çok temaslı sporlardan kaçınması gerekmektedir.

Skolyoz hastaları günlük hayatlarında yapacakları bazı değişikliklerle de eğriliğin artmasının önüne geçebilmektedir. Özellikle çok uzun süre masa başında çalışmak uzak durulması gereken hareketlerden biridir. Bununla birlikte, bel ve sırt ağrılarının artmaması içinse yüz üstü yatmamak gerekmektedir. Uyurken fazla sayıda yastık kullanmak da tavsiye edilmemektedir.

Skolyoz Tedavisi

Skolyoz tedavisi; hastaların yaşı, eğriliğin derecesi ve yeri, yetişkinlerde ağrıların şiddeti, fiziksel muayene ve görüntüleme yöntemleri bulguları, eğrilik derecesinde zaman içinde görülen artış gibi nedenler göz önünde bulundurularak ve kişiselleştirilerek planlanmaktadır. Skolyoz röntgeni ve muayane sayesinde konan erken tanı, skolyoz tedavisinin başarısını oldukça artırmaktadır.

Skolyozun tedavisinde gözlem, korse tedavisi, fizik tedavi ve cerrahi operasyon uygulanmaktadır. Tedavinin ilk seçeneği olan gözlem genellikle 20 derecenin altındaki eğriliklerde uygulanmakta ve zaman içinde eğriliğin ne kadar arttığını göstermektedir. Skolyoz fizik tedavi uygulamaları ve cerrahi operasyon özellikle yetişkinler ve daha şiddetli vakalar için uygundur. Bununla birlikte hem çocuklarda hem de yetişkinlerde skolyoz tedavisi için en son olarak cerrahi operasyonlara başvurulmaktadır.

Skolyoz İçin Hangi Doktora ve Bölüme Gidilir?

Skolyozun teşhisi ve tedavisi için Ortopedi bölümüne başvurmak gerekmektedir.

Skolyoz Hastalarına Korse Tedavisi

Küçük yaştaki çocuklar ve bebeklerin tedavisinde, omurga eğriliğini kontrol altına almak amacıyla skolyoz korsesi kullanılmaktadır. Korse tedavisi, özellikle eğriliğin 20 derece ila 40 derece arasında olduğu orta düzey skolyozda etkin yöntemlerden biridir. Bazı durumlarda, kemik gelişimi devam eden çocuklarda 60 dereceye kadar da korse kullanımı uygun olmaktadır. Bu yöntem eğriliğin düzelmesini sağlamamakla birlikte ilerlemesini durdurmaktadır. Çocukların yaşları arttıkça korseler değiştirilmektedir.

Skolyoz Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi skolyoz da tedavi edilmediği takdirde farklı sağlık sorunlarını ortaya çıkarabilmektedir. Özellikle eğriliğin kontrol altına alınmadığı ve ilerlemeye devam ettiği durumlarda göğüs kafesi daralmakta ve hastalar nefes almada zorluk çekmektedir. Gelişme çağındaki çocuklarda nefes darlığı gibi sorunların ortaya çıkmaması için uygun tedavi şarttır.

Bununla birlikte hafif seviyedeki skolyozda ise ciddi bir sağlık problemi görülmediği takdirde tedaviye gerek duyulmamaktadır. Hastalar, yalnızca omurga eğriliğinin ilerleyip ilerlemediğini anlayabilmek için belli aralıklarla kontrole gitmektedir.

Skolyoz Ameliyatı

Cerrahi olmayan yöntemlerle eğriliğin ilerlemesinin durdurulamaması ve semptomların devam etmesi durumunda skolyoz ameliyatı yapılmaktadır. Bu nedenle, ileri düzeyde omurga eğriliği bulunanlar skolyoz ameliyatı nedir araştırması yapmaktadır. Şiddetli ağrılar, bağırsak fonksiyonlarında görülen problemler ve kaslardaki güç kayıpları gibi semptomlardan şikayetçi olanlar için ameliyat doğru tedavi yöntemidir.

Gelişimini tamamlayan yetişkinlerde genellikle omurgayı sabitleyici operasyonlar uygulanmaktadır. Spinal füzyon; hastaların vücutlarının bir bölgesinden alınan kemiklerin yanı sıra metal çubuklar, teller ve vidaların omurga eğriliğini düzeltmek amacıyla kullanılması işlemidir. Özellikle 10 yaşın altındaki küçük çocuklarda ise füzyon ameliyatı tavsiye edilmemektedir. Bu çocuklarda eğriliğin durdurulması için özel olarak üretilen çubuklar kullanılmaktadır. Akciğer gelişimini olumsuz yönde etkilemeyen bu ameliyat çocuklar büyüdükçe tekrarlanmakta ve çubuklar uzatılmaktadır.

Skolyoz ameliyatı sonrası iyileşme süreci ise diğer operasyonlara göre daha uzun sürmektedir. İlk 1 hafta gözetim altında tutulan hastalar 1 ay içinde günlük hayatına dönebilmekte, 3. aydan itibaren ise spor aktivitelerinde bulunabilmektedir.

Skolyoz Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Ortopedi cerrahisinin uzun süren ve zorlu ameliyatlarından biri olan skolyoz ameliyatı ortalama saat sürmektedir.

Skolyoz Ameliyatı Riskleri var mı?

Her ameliyat gibi skolyoz ameliyatının da bazı riskleri bulunmaktadır. Skolyoz ameliyatının riskleri arasında kanama, pıhtı oluşumu, yara bölgelerinde enfeksiyon, protezlerin tam olarak yerleştirilememesi, omurga sinirlerinin hasar görmesi bulunmaktadır. Bacaklarda felç ve uyuşukluk ve bağırsak fonksiyonlarında probleme neden olan sinir hasarları nadir görülen risklerden biridir. Yara enfeksiyonları ise antibiyotik kullanımıyla iyileştirilmektedir. Metal çubukların ya da vidaların düzgün yerleştirilmemesi durumunda ise hastalar genellikle yeniden ameliyat olmaktadır.

Skolyoz Egzersizleri Nasıl Yapılmalı?

Omurga eğriliği olan kişiler sıklıkla skolyoz egzersizle düzelir mi şeklinde araştırma yapmaktadır. Sırt egzersizlerinin skolyoz tedavisinde etkili olduğuna dair bilimsel bir araştırma bulunmasa da çoğu uzman doktor tarafından skolyoz hareketleri yapılması tavsiye edilmektedir. Skolyoz egzersiz uygulamalarının esas amacı kas gücünü artırmak ve sırt ağrılarını azaltmaktır. Yaş grubuna ve skolyozun derecesine göre uzman doktorların belirlediği hareketler yapılabilmektedir.

Yaş, egzersiz zamanının belirlenmesinde oldukça önemli bir noktadır. Çok küçük yaşlardaki çocuklar düzenli olarak egzersiz yapmak istemeyebilmekte ve asıl gelişim döneminde egzersizleri bırakmaktadır. Bu nedenle küçük yaştaki çocukların egzersiz zamanını planlarken dikkat edilmesi gerekmektedir.

Skolyoz Hastaları Nasıl Yatmalı?

Skolyoz hastalarının genellikle sırt üstü yatması tavsiye edilmektedir. Bu şekilde yatmanın en önemli nedenlerinden biri omurgaya eşit yük bindirmektir. Bu sayede omurga eğriliğinin ilerlemesinin önüne geçilebilmektedir. Skolyoz hastaları sırt üstünün yanı sıra yan da yatabilmektedir. Bu pozisyonda bacakları bükmek ve diz altına yastık gibi bir destek koymak da hastalara iyi gelmektedir. Yüz üstü yatmak ise sırtın düzleşmesine neden olduğu için önerilmemektedir. Yatakların ise orta sertlikte ya da sert olması gerekmektedir. Skolyoz ameliyatı olanlar ise operasyondan sonra sırt bölgelerini korumak amacıyla destekleyici atel gibi ürünler kullanmaktadır.

Skolyoz Hastaları Nasıl Beslenmeli?

Skolyoz hastalığının genel olarak beslenmeyle ilişkisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte eğriliğin ilerlemesini önlemek ya da sağlıklı bir hayat sürdürmek için dengeli beslenmek ve düzenli olarak egzersiz yapmak gerekmektedir.

Skolyoz kelimesi Yunanca &#;skoliosis&#; kelimesinden gelmektedir ve “eğilme, kıvrılma, esneme” anlamını taşır. Tıp dilinde omurganın ve buna bağlı olarak göğüs kafesinin 3 boyutlu şekil bozukluğu anlamında kullanılır. 

Skolyoz, Omurga Eğriliği omurganın yana yaptığı normal olmayan eğrilik olarak tanımlansa da bu tanım yeterli değildir. Arkadan çekilmiş bir röntgende omurganın eğriliği sadece 2 boyutlu olarak gözükür, ancak oluşan bozulma 3 boyutludur. Omurgada hem yanal şekil bozukluğu, hem de döngüsel şekil bozukluğu oluşur. Bunun sonucunda vakalarda düz sırt da meydana gelir.

Kız çocuklarında omurga eğriliği görülme riski erkek çocuklarına göre on kat fazladır.

Türkiye&#;de yılında yapılan bir tahmine göre yaklaşık milyon skolyoz hastası mevcuttur ve her on kız çocuğundan biri skolyoz hastasıdır.

Gelişmekte olan bireylerde, yani çocuklarda olan omurga eğriliğinin ilerleme riski daha fazla olduğu için, skolyozda erken teşhis çok önemlidir. Erken teşhis edilen durumlarda, skolyoz korsesi ve Skolyoza Spesifik Fizyoterapi Egzersizleri (SSFE) uygulanarak eğriliğin ilerlemesi engellenebilir, ileride gerekebilecek skolyoz ameliyatının önüne geçilebilir.

Ailesinde omurga eğriliği olan bireylerin izlenmesi de önem arz etmektedir. Özellikle annesinde omurga eğriliği olan çoğu kız çocuğunun kendisinde de omurga eğriliği olduğu gözlenmiştir.

Resim &#; 1&#;de arkadan bakıldığında neredeyse düz olan sağlıklı bir omurga röntgeni görüyoruz. Omurga üzerinde oluşan bu tür şekil bozukluklarının skolyoz, omurga eğriliği olarak kabul edilebilmesi için, bozukluğun derecesinin 10° &#;den daha fazla olması gerekir.  0° ile 10° arasında olan eğriler &#;duruş (postür) asimetrisi&#; olarak kabul edilir.

Resim &#; 2&#;de &#;S&#; şeklinde skolyoz röntgeni ve vakanın skolyoz korsesi ile röntgenini görüyoruz. Hastanın 23° ve 28° derece olan iki eğrisi skolyoz korsesi uygulanması ile 19° ve 11° dereceye düşürülmüş olduğu belirtilmiştir. Skolyoz korsesi uygulanması ile bunun gibi olumlu sonuçlar elde edilebilmektedir. Ancak gelişmekte olan çocuk ve ergen bireylerde skolyoz korsesinin görüntüde yarattığı farklılık, bireylerin toplum içinde utangaç davranmasına sebep olabilmektedir. Korse kullanımının amacı çoğunlukla eğriliğin derecesinin ilerlemesi engellemektir. 

Resim – 3&#;te “C” şeklinde skolyoz röntgeni ve vakanın skolyoz ameliyatından sonraki durumunu gösteren röntgeni görüyoruz. Ameliyat sonrasındaki röntgende omurgadaki düzelme ve omurgaya uygulanan metal implantlar kolaylıkla fark edilebiliyor. Skolyoz ameliyatı, her ameliyatta olduğu gibi genel anestezi ve enfeksiyon gibi riskleri barındırdığı için skolyoz ameliyatı son olarak tercih edilen yöntemdir. Ameliyat sonrasında yaklaşık 5 gün hastanede kalınır ve çocuklar için okula geri dönme süresi yaklaşık 3 haftadır. Ameliyatı takip eden 3 ay omurganın hareketleri mümkün olduğunca sınırlanmalıdır. Bazı durumlarda bu süre zarfında omurganın hareketlerini sınırlamak için korse takılması gerekebilir. Çok çok nadir gözlenmesine karşın, ameliyat sonrasında omurgaya yerleştirilen implantın kırıldığı ve ikinci bir ameliyatın gerektiği de olmaktadır.

Hasta yaşının omurgasının uzamaya devam ettiği gelişim döneminde olması durumunda, omurganın uzaması ile skolyoz derecesinin artma riski vardır. Skolyoz hastalığının ilerlememesi için, gelecekte gerekebilecek skolyoz korsesi uygulaması veya skolyoz ameliyatının engellenmesi için bireyin eğriye özel egzersiz yapması yerinde olacaktır. Bu tür ilerlemeyi engelleyici egzersiz metotlarından tüm dünyada bilinen ve kabul gören 8 ekol vardır. Bunlar; Orijinal Schroth, Barselona-Schroth, Schroth Best Practice, Lyon, Dobomed, Fitz, SEAS ve Side-Shift ekolleridir. Bu konservatif tedavi ekollerinin, skolyozda cerrahiye karar vermeden önce ilk seçenek olarak denenmesi önerilmektedir.

Skolyoza Spesifik Fizyoterapi Egzersizleri, her hasta için omurga eğrisine göre özel olarak planlanan, hastanın eğrisinin ilerlemesini durdurmayı/geriletmeyi, hastanın ağrılarını azaltmayı ve vücut duruşunu (postür) düzeltmeyi amaçlayan özel egzersizlerden oluşur. Pozisyonlama, çeşitli kas gruplarını asimetrik geliştirme ve nefes teknikleri esas alınır. Egzersizleri öğrendikten sonra hastalardan bu egzersizleri evlerinde de yapmaları beklenir. Bu terapinin başarısı, egzersizlerin bireysel olarak tekrar ve yoğunluğuna bağlıdır. 

Skolyoz ve omurga sağlığı konusunda bilgi edinmek için “Türk Omurga Derneği”nin funduszeue.info adresini de ziyaret edebilirsiniz.