Ne Ölü Bekler Mezarı Şiiri

Lityum sembolü Li atom numarası 3 olan kimyasal elementtir. Periyodik tabloda 1. grupta alkali metal olarak bulunur ve yoğunluğu en düşük olan metaldir. Lityum karbonat, lityum tıbbının aktif maddesidir. Yavaş salınımlı bu tabletler su ile bütün olarak yutulmalıdır. Vücudunuzda yavaş yavaş parçalanırlar. Bu, lityum dozunuzu gün boyunca yayar.

Li2CO3 Bileşiği manik depresyon hastalarının tedavisinde kullanılır. Bu tedavi Na+ ve K+ iyonalarının veya Mg+ ve Ca+ iyonlarının ya da her ikisinin hücre zarından geçiş dengesini etkiler. Lityum miktarının çok düşük olması manik depresyona yol açabilir. Manik depresyon hastalarına günlük doz olarak 1-2 g Li2CO3 , kandaki Li+ düzeyini litrede 1 milimol cıvarında tutar. Lityum bir ruh hali dengeleyicidir. Lityum, beyninizdeki veya gibi kimyasalların salınımını değiştirerek çalışabilir, bu durum manik depresyon (duygudurum bozukluğu) hastalarının duygularını kontrol altına almasını sağlar.

(...)

Hibernasyon, ya da yaygın adıyla kış uykusu, bazı canlılarda mevsimsel olarak gerçekleşen bir torpor durumudur. Torpor ise canlılarda görülen düşük fiziksel ve metabolik aktivite durumlarına verilen genel isimdir. Günlük veya mevsimsel olarak gerçekleşebilir.

Adından da anlaşılacağı üzere, hibernasyon çoğunlukla kış aylarında görülen bir olaydır. Hibernasyon sırasında canlı, metabolizma hızını bazal metabolizma hızının %5'ine kadar düşürebilir. Canlının vücut sıcaklığı ve kalp atım sıklığında da kayda değer bir düşüş yaşanır. Ayrıca hibernasyon sırasında canlılar yemek yemez, su içmez, herhangi bir fiziksel aktivitede bulunmaz ve boşaltım yapmazlar. Enerji harcamalarını bu denli büyük ölçüde kısabilmelerinin en büyük nedeni hibernasyon süreci öncesinde depoladıkları yağ miktarıdır.

(...)

Hockett'tan beri dilbilim ve antropolojide iletişim sistemlerince paylaşılan birçok özellik olduğu kabul edilir.^[1] Bunların başında anlam-gösterge eşleşimlerinin sabit (İng: "semanticity"), rastgele (İng: "arbitrariness") ve öğrenilebilir (İng: "learnability") olması yer alır. Bu özellikler, böylelikle hem bilişsel hem de toplumsal düzeyde gözlemlenir ve dilin tasarım özellikleri olarak adlandırılır.

Ne var ki, bu özelliklerin önemli bir kısmı insan dışı türlerin iletişim sistemlerinde gözlemlenmez.^[2] Örneğin, insanlar diğer türlerin aksine daha önce hiç dile gelmemiş ifadeleri üretebilir ve anlayabilir, iletişim sisteminin kendisi hakkında konuşabilir ve onunla bilinçli olarak yanlış ya da gerçekdışı söylemlerde bulunabilir.^[1]

(...)

Bilim insanları arasında evrimin kabul edilme oranı nedir dersiniz?

Bu konu, evrimin özellikle halk arasında tartışmalı olup, bilimsel camiada hiçbir temel tartışmanın artık bulunmayışından ötürü birçok araştırmanın konusu olmuştur. Sonuç ise açıktır: Evrim, bilim insanları arasında %97'ye varan oranlarda, sadece biyologlar arasında ise %99'u aşan oranlarda kabul görmektedir. Konuyla ilgili çalışmaların bir kısmına buradan, buradan, buradan, buradan, buradan, buradan, buradan, buradan ve benzerlerinden ulaşabilirsiniz. Ancak bir tanesini inceleyelim:

(...)

Fosiller, evrim tarihini keşfetmenin en heyecan verici yöntemlerinden birisidir. Bugüne kadar keşfedilen on binlerce fosil, evrim tarihindeki birçok detayı aydınlatmakla birlikte, istisnasız olarak her biri, evrimsel biyolojinin öngörülerini doğrulayacak kanıtlar olarak kayda geçmiştir. Bu açıdan evrimsel biyoloji ile, fosilleri gün yüzüne çıkan paleontoloji ve antropoloji arasında çok yakın bir ilişki olduğu söylenebilir. Evrimsel biyoloji, türlerin tarihini aydınlatma konusunda bakmamız gereken detaylar açısından yön gösterir, paleontoloji ve antropolojinin çıkardığı fosiller, evrimsel öngörüleri sınamak adına bu potansiyel fosilleri arar ve bulur. Tabii ki fosil araştırmalarının tek amacı evrimsel geçmişi aydınlatmak değildir; türlerin biyolojisine, fizyolojisine, anatomisine yönelik birçok detayı keşfetmemizi ve bir yerde "kendimizi daha yakından tanımamızı" da sağlar.

Dünya’nın yüzeyi sabit gibi görünse de geçen 4,6 milyar yıl içerisinde ciddi ölçüde değişmiştir. Dağlar oluşmuş ya da aşınmış, kıtalar ve okyanuslar kaymış ve Dünya kimi zaman çok soğuk ve tamamen buzlarla kaplı kimi zaman da daha sıcak ve buzların yok olduğu dönemler geçirmiştir. Bu değişiklikler o kadar yavaş gerçekleşir ki bir insanın yaşamı boyunca fark edilemezler, ancak şu anda bile Dünya’nın yüzeyi hareket etmekte ve değişmektedir. Bu değişiklikler olurken, organizmalar evrim geçirmiş ve bazılarının kalıntıları fosil olarak korunmuştur.

(...)

Makedonyalı Büyük İskender, Balkanlardan günümüz Pakistan'ına kadar uzanan bir sahayı yaptığı fetihlerle çok kısa bir sürede egemenlik altına almış bir hükümdardır. Yunan kültürünü fethettiği yerlere empoze etmiş ve Helen kültürü adı verilen karma bir kültür yaratmıştır. Nihai amacına ulaşamadan vefat ettiyse bile Antik Çağ'da büyük etkileri olmuş bir komutandır.

Büyük İskender adıyla bilinen III. Aleksandros, M.Ö. 356 yılında Makedonya'daki Pella şehrinde dünyaya gelmiştir. Babası Kral II. Philip'tir.^[1] Okuma-yazma ve lir çalma ile çok küçük yaşta tanışmıştır.

(...)

2009'da meydana gelen ve Dünya yörüngesinde dolanan Iridium 33 ile Kosmos-2251 uydularının çarpışması, insanlık tarihinin ilk hiper hızdaki (saniyede 3.000 metreden daha hızlı giden şekilde) uydu çarpışması olarak tarihe geçti. İki uydu, yerden 789 kilometre yüksekte, Siberya'nın Taymyr Yarımadası civarında birbirlerine saatte 42.120 kilometre hızla çarpıp paramparça oldular. 

Daha önceden birkaç uydu çarpışması yaşanmışsa da, bunların neredeyse hiçbiri isteğimiz dışında olmamıştı veya önemli çarpışmalar değildi; daha önemlisi neredeyse hiçbiri hiperhızda değildi. Örneğin 2007 senesinde DART ile MUBLCOM uydularının çarpışması, Mir Uzay İstasyonu'nun Progress M-24, Progress M-34 ve Soyuz TM-17 ile çarpışması, 1996'da Cerise uydusunun uzaydaki meteor kalıntılarıyla çarpışması... Bunların hepsi çok düşük hızlardaki çarpışmalardı ve uydulara önemli bir hasar vermedi veya verilen hasarlar giderilebildi.

(...)

Sicim kuramı popüler bilimde sık bir şekilde ele alınan bir konudur. Kimi zaman bir filmde deus ex-machina* görevi görür, kimi zaman bir dizide figüran misali arka planda bir görünür bir kaybolur. Hakkında zaman zaman sosyal medyada yazılar görürsünüz, ama o yazılar da ne olduğu hakkında fazla bir şey söylemez. Bu yazıda buna bir çözüm getirebilmek için olabildiğince basit ve kısa bir şekilde sicim kuramının ne olduğunu açıklamaya çalışacağız. (*Deus ex-machina: Bir kurgu veya dramada karmaşık durumlarda aniden ortaya çıkarak her şeyin çözülmesine yardım eden unsur.)

Öncelikle sicim kuramından önce biraz geriye gidip kuantum alan teorisinden bahsetmeliyiz. Çünkü bu teori her parçacığın bir alanı olduğunu söyler ve basitçe de olsa alanları anlamak sicim kuramını anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu alanları matematik kullanmadan anlatabilmek için zihnimizde canlandırmamız gerekmektedir. Bunun için ise alanları birbiri üzerine binmiş denizler olarak hayal edebiliriz. Bu denizlerin her birinin farklı sıvılardan oluştuğunu ve uçsuz bucaksız olduklarını düşünelim. Burada amaç bu dalgalı yüzeylerin birbiri ile nasıl etkileştiğine değinmektir. Bu sıvılardan biri dalgalanınca -eğer dalga yeterince güçlü ise- diğer denizleri de etkileyerek o denizlerde de dalgalanmalara sebep olacaktır. Eğer daha önce birbirinden farklı sıvıların yoğunluğu ile ilgili deneyleri seyrettiyseniz orada kullanılan deney düzeneğini düşünmeniz yardımcı olabilir.

(...)