Hamileyken Doğum Kontrol Hapı Kullanılırsa Bebek Düşermi

Gebelik Döneminde Ağrı Kesici Kullanımına Dikkat

Annenin içgüdüsel olarak çocuğunu koruyup kollaması, gebe kalındığı anda başlayıp hayat boyu devam eder. Bebek ana rahmine düştüğü andan itibaren bütün ihtiyaçlarını plasenta ve göbek kordonu yolu ile annesinden karşılar. Plasenta bebeğe gereken besinleri kan yolu ile gönderirken, bebekten gelenlerin de anne dolaşımına geçerek atılmasını sağlar. Bu nedenle annenin bedeninin maruz kaldığı herşeyin bebeği etkileyebileceği varsayılır. Bebeği etkileyebilme ihtimalinden dolayı gebelikte ilaç kullanımı konusunda çekimser kalınmaktadır.

Ağrı vücudun alarm  bulgularından biridir. Herhangi bir yerde hastalık olması durumunda değişken şiddette ağrı olabilir. Gebelik süreci de fizyolojik ve anatomik olarak birçok değişikliğin yaşandığı bir süreçtir ve bu süreçte zaman zaman vücudun çeşitli yerlerinde ağrılar ortaya çıkabilmektedir. Ağrıların nedeni ortaya konabiliyorsa nedene yönelik tedavi planlanmalı, ağrıyla  baş etmek için öncelikle ilaç dışı yollar tercih edilmelidir. Unutulmaması gereken bir nokta şiddetli ağrının vücut için bir stres olduğu, stres durumunda da vücutta pek çok maddenin kana salındığıdır. İlaç kullanımını sınırlandırmak isterken vücudu bu stres ile başbaşa bırakmak da beraberinde bir takım  sıkıntılar getirebilir.

Baş ağrısı

Gebelikte baş ağrısı sık görülen bir problemdir. Altta yatan yüksek tansiyon, migren, sinüzit, göz bozukluğu gibi bir hastalık olmaksızın görülen baş ağrıları için öncelikle bedenin ihytiyaçlarının karşılandığından emin olunmalıdır. Açlık , uykusuzluk, çok sıcak veya çok soğuk hava, bedenin susuz kalması, bulunulan ortamın gürültülü olması baş ağrısını tetikleyebilir. Hafif bir yemek sonrası loş, sessiz bir odada dinlenme ile ağrıların bi kısmı hafifler. Bu önlemlere rağmen geçmeyen bir ağrı varsa ağrı kesici kullanımı gerekebilir. Ağrı kesiciye rağmen geçmeyen ağrılarda doktor kontrolü mutlaka önerilir.

Diş ağrısı

Gebelikte diş ile ilgili sorunların yaşanma ihtimalini azaltmak için gebe kalmayı düşünen kadınlarda gereken diş tedavilerinin gebelikten önce bitirilmesi önerilmekte ancak bu her zaman mümkün olamamaktadır. Gebelik sonrasına ertelenemeyek aciliyetteki diş tedavileri tercihen ilk 3 ay bittikten sonra, o bölge uyuşturularak uygulanabilir. Buna rağmen zaman zaman diş ağrısı olabilir ve bu ağrı için ağrı kesici  kullanımı gerekebilir.

Karın – kasık ağrısı

Gebelik ilerledikçe baskıya bağlı karın ve kasık bölgesinde ağrılar çok sık görülmektedir. Bu ağrılar ile baş etmek için istirahat etmek, bol su içmek, ılık duş almak veya şişeye ılık su koyarak kasıklara uygulanması, ağrılı dönemlerde cinsel ilişkiden kaçınılması gerekmektedir. Bu önlemlere rağmen rahatlamayan ağrılarda ağrı kesici kullanılabilir. Ağrı kesiciye cevap alınmadığı durumlarda altta yatan bir sorun olup olmadığının tespiti için doktor kontrolü şarttır.

Bel ağrısı

Gebelik haftası ilerledikçe bebek ağırlaşır ve vücudun ağırlık merkezi yer değiştirir. Bu duruş değişikliği nedeniyle bel ve sırt ağrıları görülebilir. Ayakta kalınca artan bu ağrılarda ilk yapılacak şey uzanmaktır. Ağrılı bölgenin yumuşak hareketlerle ovulması ağrının azalmasına yardımcı olacak, ağrının geçmemesi durumunda ağrı kesici kullanımı gerekebilmektedir.

İlaçlar gebelikte kullanımlarına göre kategorilere ayrılır. Bu nedenle bir ilaç kullanılması gerekiyorsa gebelik kategorisi en uygun ilaç seçilmelidir. Gebelik ve ilaç kullanımı ile ilgili bilimsel çalışma yapmak etik kuralları zorlayacağı için bu konudaki bilgilerimiz kullanan kişilerin gözlenmesine dayanmaktadır. Gebelikte parasetamol grubu ilaçlar ilk planda kullanılan ağrı kesici ilaç grubudur. Gebelikte her türlü ağrı için kullanımı uygundur. En güvenli ilaç gurubu olmakla birlikte uzun süre yüksek dozlara maruz kalan gebelerin erkek bebeklerinde testoteron üretim yetersizliği buna bağlı da üreme sistemi ile ilgili bir takım sıkıntılar olma ihtimali bulunmaktadır. Bunun yanında gebelikte parasetamol kullanımın çocuklarda dikkat bozukluğu ve hiperaktivite ile ilişkisini irdeleyen bir takım çalışmalar da bulunmaktadır. Bu nedenle ilaç dışı yöntemlerle çözüm bulunamadığı zaman ilaç kullanılması önerilmektedir.

Parasetamol’ün kullanılamadığı veya etkin olmadığı durumlarda non steroid antienflamatuar grubu ilaçların da kullanımı gerekebilmektedir. Bu ilaçlar plasenta yolu ile bebeğin dolaşımına geçebilmekte,  yüksek doz kullanımda bebeğin organlarına hasar verebilmektedir. Bunun dışında bu grup ilacın gebeliğin son 3 ayında kullanımının bebeğin idrar miktarını azaltabileceği, kalpte açık kalması gereken bir damarı daraltabileceğinden dolayı kullanılmaması gerekmektedir. Bebeğin suyunun normalden fazla olması, erken doğum eylemi gibi durumlarda hekim kontrolünde tedavide kullanılan bu ilaçların hekim denetiminden bağımsız kullanılması önerilmemektedir. 

Benzer Yazılar

Kalp Hastalıklarının Gebelik Sürecine Etkileri

Gebelik sürecinde hızla büyüyen bebeğin ihtiyaçlarının karşılanması ve anne adayının doğum esnasındaki kan kaybına karşı direncinin artırılması amacıyla kalp ve dolaşım sisteminde bazı değişiklikler gözlemlenir

Devamı

Vajinismus Nedir? Neden Olur?

Vajinismus, vajen bölgesindeki kasların istemsiz kasılması sonucu meydana gelerek, bir cinsel fonksiyon bozukluğu oluşturur. Bu durumda, kadın isteğiyle cinsel ilişkiye girmek ister; fakat kendi iradesi dışında kasılır ve penisin vajinadan içeri girmesini önler.

Devamı

Hamileyken Emzirebilir Miyim?

Henüz bebeğini emzirirken tekrar hamile olduğunu öğrenen birçok anne adayının aklına takılan en büyük soru işareti “Hamileyken emzirebilir miyim?” olmaktadır.

Devamı

Haplar, bir doktor gözetiminde hastanın muayenesinin yapılıp değerlendirilmesinden sonra kullanılmalıdır. Çünkü çok değişik etkileri olan farklı haplar vardır. Hastanın özelliklerine bakıp hastaya uygun olan ilacı vermek en doğrusudur. Bir kadının çok memnun olduğu bir hap başka bir kadın tarafından yan etkileri dolayısıyla tercih edilmeyebilir.

Doğum kontrol hapları ne işe yarar?

Doğum kontrol hapları, steroid hormonlar (östrojen ve progesteron) içeren ilaçlardır. Yalnız başına progesteron içeren doğum kontrol hapları da vardır ama, piyasada çoğunlukla kombine (östrojen+ progesteron içeren) ilaçlar bulunur.
Bunlar, daha çok beyindeki hipofiz ve hipotalamus bölgeleri üzerinde etki göstererek yumurtlamanın önlenmesi yoluyla etki gösterirler. Ayrıca, rahim içi dokusunu (endometrium) bebeğin yerleşmesine elverişsiz hale getirme, rahim ağzı salgısını (servikal mukus) koyulaştırarak spermlerin ilerlemesini engelleme ve tüplerin hareketlerini bozarak spermle yumurtanın karşılaşmamasını sağlama gibi etkileri de vardır. Yalnızca progesteron içeren haplar (minipill), daha çok 2. mekanizma yoluyla doğum kontrolu sağlar; bu hapları kullanan hastaların % 40'ında normal yumurtlama olur.

Doğum kontrol haplarının başarısızlık oranları, hapların cinsine ve hastaların uygulamadaki özenine göre değişmektedir. Özenle kullanıldığında, kombine doğum kontrol haplarının ilk yıl içindeki başarısızlık oranı binde bir olarak bildirilmektedir ama bu oran pratikte yüzde 3'e kadar çıkmaktadır. Yalnızca progesteron içeren haplarda (ülkemizde bulunmamaktadır), bu oranlar sırasıyla binde 5 ve yüzde 3 olarak verilmektedir.

Doğum kontrol hapları nasıl kullanılmalıdır?

Doğum kontrol haplarının, 21 gün süreyle her gün aynı saatte alınması önerilir. Hapa ilk başlayacak kişinin, âdetin 5. gününden önce (tercihan ilk gün) başlaması, sonraki aylarda ise kutu bitince yedi gün ara vererek sekizinci gün yeni kutuya başlaması gerekmektedir. Burada hapın her gün hiç unutulmadan alınması önemlidir. Bir hap unutulduğunda, akla gelir gelmez alınmalı, daha sonra diğer haplara sırasıyla devam edilmelidir. O ay hapın koruyucu etkisi devam eder. Kutunun ilk 2 haftasında iki hap unutulursa, sonraki iki gün ikişer tane hap alınarak bu telafi edilir. Burada da başka bir korunma yöntemine gerek yoktur ama, bazı doktorlar bir hafta süreyle ek bir korunma yöntemi önermektedir. 3. haftada 2 hap veya herhangi bir dönemde ikiden fazla hap unutulmuşsa, hemen ek bir doğum kontrol yöntemi uygulanmalıdır.
Ayrıca doğum kontrol hapı kullanan hanımlar, hiç hap unutmasalar bile, gastroenterit (şiddetli bulantı-ishal) durumlarında en az bir hafta süreyle başka bir yöntem kullanarak korunmalıdır. Bazı kutularda 28 hapbulunur. Bu, kullanım kolaylığı içindir. Asıl doğum kontrolu sağlayan ilk 21 haptır, diğer 7 hap ise genellikle demir gibi vitamin hapları içerir. Unutulma durumlarında, bu yedi hap gözardı edilmelidir.

Hap seçiminde biz, etkili doğum kontrolu ve geniş güvenlik aralığı ilkesini esas alırız.
Düşük doz bir progesteron ile birlikte, 50 mikrogramın altında düşük doz östrojen içeren doğum kontrol hapları daha çok tercih edilir. Ayrıca tüylenme, yağlı cilt ve sivilce gibi sorunları bulunan hastalarda, anti-androjen etkisi de olan doğum kontrol hapları ilk seçenek olmalıdır.

Hangi durumlarda kesinlikle doğum kontrol hapı kullanılmaz

1. Tromboflebit, tromboembolik hastalıklar (kanın pıhtılaşarak damarlarda tıkaçlar oluşturması), serebral vaskuler (beyin damarlarında) hastalık, koroner damar hastalığı; önceden bu tip hastalıklar geçirilmesi veya bu hastalıklara yatkınlık durumu.

2. Karaciğer fonksiyonlarında ileri derecede bozulma.

3. Meme kanseri ya da şüphesi.

4. Teşhis konulmamış anormal vaginal kanama.

5. Gebelik ya da gebelik şüphesi.

6. 35 yaşın üzerindeki sigara tiryakileri.

Doğum kontrol haplarının nispeten Kullanılmaması gereken durumlar

1. Migren baş ağrıları; İleri yaşta olmayan, sigara içmeyen ve hipertansiyonu bulunmayan migren vakalarında, düşük doz doğum kontrol hapları kullanılabilir.

2. Hipertansiyon; 35 yaşından küçük hipertansiflerde düşükdoz doğum kontrol hapları kullanılabilir.

3. Miyom; Düşük doz hapların, myomların büyümesine yol açmadığı ve adet kanamasının miktarını azalttığı gösterilmiştir.

4. Gebeliğe bağlı şeker hastalığı; Kan şeker düzeyleri yakından takip edilerek, bu hastalar doğum kontrol hapı kullanabilir.

5. Acil olmayan ameliyatlar; Büyük ameliyatlardan yaklaşık 4 hafta önce, doğum kontrol hapı kullanımına son verilir. Bu haplar, ameliyat sonrası hareketsiz kalmanın da etkisiyle kanda pıhtılaşmaya ve damar tıkanmalarına yol açabilir.

6. Epilepsi (sara hastalığı); Doğum kontrol haplarının, bu hastalığın seyri üzerinde kötü bir etkisi yoktur. Hatta olumlu etkileri bildirilmiştir. Ancak, sara ilaçları doğum kontrol haplarının etkisini azaltır.

7. Gebelikte tıkanma sarılığı geçirilmiş olması.

8. Orak hücre hastalığı; Bir tür kan hastalığıdır. Bunlar dada gebeliğin önlenmesi daha önemli olduğu için, düşük doz doğum kontrol hapları önerilmektedir.

9. Diabetes mellitus (şeker hastalığı); 35 yaşın altındaki ve başka bir rahatsızlığı bulunmayan hastalar doğum kontrol hapı kullanabilirler.

Safra kesesi rahatsızlığı; Doğum kontrol hapları, safrataşları oluşturmaz. Ancak taş varsa, hastanın şikayetlerini artırabilirler.

Doğum kontrol haplarının yararlı etkileri

• Etkili doğum kontrolu
• Kürtaja daha az ihtiyaç duyulması
• Cerrahi kısırlaştırmaya daha az ihtiyaç duyulması
• Endometrium (rahim) kanserinde azalma
• Yumurtalık kanserinde azalma
• Dış gebelik riskinde azalma
• Adetlerin daha düzenli olması
• Adet kanaması miktarının azalması
• Adet sancılarının düzelmesi
• Kansızlığın azalması
• Daha az salpenjit (tüplerin iltihaplanması) görülmesi
• Muhtemelen daha az endometriosis görülmesi
• Muhtemelen daha az selim meme hastalığı görülmesi
• Muhtemelen daha az romatoid artrit görülmesi
• Muhtemelen damar sertliğine (ateroskleroz) karşı korunma sağlanması
• Muhtemelen kemik yoğunluğunun artması
• Muhtemelen myomların azalması
• Muhtemelen yumurtalık kistlerinin azalması

Haplarla ilgili sorunlarve çözümleri

Adet dışı kanamalar: En sık olarak, hapa başlanılan ilk aylarda görülür. Bu geçici bir durumdur. Çoğunlukla kendiliğinden düzelir. Birkaç yıl sonra da ara kanamaları görülebilir. Sigara içenlerde, hapı düzensiz alanlarda ve rahim ağzında iltihap (özellikle servikal klamidya enfeksiyonu) bulunan hastalarda ileri dönemde ara kanamalarına daha sık rastlanır. Bu kanamalar için, kısa süreli östrojen tedavisi genellikle yeterli olur.

Adetin kesilmesi (amenore): Özellikle düşük doz östrojen içeren hap kullananlarda görülür. Rahimin aşırı incelmesi, bu olaya neden funduszeue.info süreli bir etkisi yoktur. Gebelik şüphesi nedeniyle, hekim ve hastada endişe yaratır. İlaç alınmayan haftanın sonunda bir gebelik testi yapılarak, gebelik olasılığı uzaklaştırılır. Bu olayın tekrarlamaması için, hastaya genellikle sonraki ay 21 gün süreyle hap+östrojen verilir. Bu durum nedeniyle hap kullanımına son vermemek gerekir.

Kilo alma: Hapların kilo almaya yol açtığı görüşü yanlıştır. Bu, bir algılama sorunudur. Hastalara, bu nedenle ilacı bırakmamak için düşükdoz haplar, düzgün beslenme ve düzenli egzersiz önerilebilir.

Sivilceler: Düşük doz haplar, sivilcelerde düzelme yapar.

Yumurtalık Kistleri: Düşük dozlu haplarda, fonksiyonel yumurtalık kistlerine daha sık rastlanır. Önemli bir sorun değildir. Tedaviyle düzelir. Östrojen dozu arttıkça kistler azalır.

Depresyon: Bu durum da, daha çok yüksek doz östrojen içeren hap kullananlarda görülür. Çözüm olarak, düşükdozlu bir preparata geçmek gerekir.

Kanser: Yukarda da bahsettiğimiz gibi, doğum kontrol hapları bazı kanser türlerine karşı koruyucu etki gösterir. Bu nedenle, kanser yaptığı yönündeki spekülasyonlar asılsızdır.

Yaş: 35 yaşın üzerindeki hastalar, başka bir rahatsızlıkları yoksa ve sigara içmiyorlarsa doğum kontrol hapı kullanabilirler. Düşük dozlu haplar tercih edilmelidir.

Cinsel İstek: Doğum kontrol hapları, bazen cinsel istekte azalma yapabilir. Bu durumda, başka bir hapa geçmek uygundur.

Kısırlık: Doğum kontrol haplarının kısırlık yapıcı bir etkisi yoktur. Hap bırakıldıktan sonraki iki yıl içinde görülen gebelik oranları, diğer insanlardan farklı değildir.

Menopozu Geciktirme: Doğum kontrol haplarının ne menopozu geciktirici ne de hormonları bozucu etkisi vardır. Hap kullanan hastalar adet görmeye devam etse de, belli bir yaştan sonra yumurtalıklar ömrünü tamamlar. Hasta ilaç kullanmaya devam ederse, bunun farkına varmayabilir. Belli testler yapılarak menopoz doğrulandığı takdirde, doğum kontrol haplarını bırakarak menopoz ilaçları kullanmaya başlamak daha doğru olur.
Piyasada bulunmadığı için, burada minipill'den ayrıntılı olarak bahsedilmeyecektir. Ancak yalnızca progesteron içeren bu haplar, emziren kadınlar ve 40 yaşın üzerindekiler için özellikle uygundur. Ayrıca, damarhastalığı bulunan diabet, kalp-damar hastalığı gibi ciddi tıbbi sorunları nedeniyle östrojen içeren kombine doğum kontrol haplarının yasak olduğu hastalarda da kullanılabilirler. Bir ölçüde kombine doğum kontrol haplarının açığını kapatırlar.

Genel özellikler

- Her gün düzenli alınması gerekir.
- Kadında yumurtlama ve döllenmeyi engeller. (kullanıldığı sürece)
- Doğru kullanıldığında çok etkilidir.
- Adetin ilk beş günü içinde, tercihen ilk günü alınmaya başlanmalıdır.
- Adet öncesi gerginliği ve adet sancılarını önler.
- Rahim ve yumurtalık kanserlerine karşı koruyucudur.
- Adet kanamalarının miktarını azalttığından bu nedenle oluşabilecek kansızlığa karşı koruyucu etkileri vardır.
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (HIV/AIDS, hepatit-B, frengi, bel soğukluğu, klamidya gibi) korumaz.
Hap
- Kadında doğal olarak bulunan kadınlık hormonlarından ikisini (östrojen ve progesteron) içerir.
- 35 yaş ve üstünde olup, sigara içen kadınlar hapla korunacaksa sigarayı bırakmalıdır.
- Anne sütünün miktarını azalttığı ve yapısını değiştirdiği için emzirirken kullanılmaz.
Mini Hap
- Kadında doğal olarak bulunan kadınlık hormonlarından yalnızca birini (progesteron) içerir.
- Anne sütünü etkilemediği için emziren kadınlar da kullanabilir.