Bilecik Köy Düğünleri

Değerli okurlarımız,

Ahmet Cevat Benk’in hazırladığı bu araştırma dosyasında; Türkiye’de yaşayan Çerkeslerin yerleşimleri, tarihçeleri, nüfusları, ekonomileri, asimilasyon karşısındaki kayıpları gibi bilgiler paylaşılıyor.

Sizler de yaşadığınız bölgelerden ya da başka illerden bu konuyla ilgili arşiv bilgilerini ulaştırarak katkıda bulunabilirsiniz.

[email protected]

Bilecik, Marmara Bölgesi’nde küçük bir ildir. tespitlerine göre il merkez nüfusu , il genel nüfusu ise ’dir.

Bursa iline 96 km, Eskişehir iline ise 86 km mesafededir. Coğrafi büyüklüğüne göre oldukça fazla göç alan illerden biridir. Bu göçlerin büyük çoğunluğu Çerkeslerden oluşmaktadır.

Bilecik ilindeki Çerkes köyleri genel olarak Bozüyük kasabasının etrafında konuşlanmıştır. Poyra ve Akçapınar hariç diğer 4 köy ilçeye yürüyüş mesafesindedir. Bu yakınlık, salı günleri kurulan pazarlar ile bütün köy halklarının bir araya gelmesini ve tanışmalarını sağlamıştır. Bütün Çerkesler birbirini tanıma fırsatını bulmuşlardır.

Tarihçe

Bölgeye iskân edilen Çerkeslerin çoğu Abzeh, Çemguy, Hatukuay kabilelerinden olup, az miktarda Ubıh, Kabardey, Tatar ailelerden oluşmaktadır. Ayrıca bölgeye yüksek sayıda Abaza iskânı da olmuştur.

Bölgeye iskân edilen Çerkeslerin tamamı, daha önce ( yılındaki Büyük Sürgün’de) Balkanlar’da Bulgaristan ve Romanya civarına yerleştirilip 93 Harbi’nden () sonra bölgeye nakledilen Çerkeslerden oluşmaktadır. Abazaların bir bölümü ise daha önceden Saba ve Şüçaa bölgesinden Balkanlar’a yerleştirilmiş, 93 Harbi’nden sonra Trakya toplama merkezinden nakledilerek bölgeye iskân edilmiş olanlardır. Bölgede yılında Karaçay Çerkes bölgesinden gelen Aşuwa Abazaları da bulunmaktadır (Bknz: Kovalca, Karaçayır köyleri). Her iki köyün bölgeye iskânı sırasında, bölgedeki idari yapı şu anki idari yapıdan farklı idi. Şimdiki Bilecik ili önceden Ertuğrul Sancağı olarak kurulmuş, bilahare Bilecik iline dönüşmüştür. Yeni idari yapılanma ile il sınırları da değişmiştir. Her iki Aşuwa köyü de Eskişehir’de iskân edilen Aşuwa köyleri ile eşzamanlı iskân edilmiştir (Bknz: funduszeue.info /Yb H).

Yeniçepni Köyü ile Poyra Köyü tek köy olarak bölgeye iskân edilmişse de bir süre sonra Çepni Köyü bölgesi arazisinin bir bölümü Çerkesler için tahsis edilmiştir (Bknz: BOA/funduszeue.info –Yb H). Köyün 20 hanesi Çerkesçepni adı ile bu köye yerleştirilmiştir. Poyra Köyü’nün Bulgaristan’ın Varna ili Balçık kasabası civarındaki köylerden geldiği, Poyra Köyü halkından M. S. adlı kişinin dedesinin kayıtlarından anlaşılmaktadır (Bknz. Hicri: 9 Kanunisani tarihli Hoca İshak maaş bağlama yazısı).

yılında bölgenin (Balkanlar) Ruslar tarafından işgalinden sonra Marmara Bölgesi’ne toplanan Çerkesler, bir süre toplama merkezlerinde kaldıktan sonra, Osmanlı’nın savaş nedeni ile iskân yapamaması nedeniyle akrabalarının yanlarına ve yakın Çerkes köylerine sığınmışlardır. Bu grup Çerkeslerin büyük bölümü de İnegöl’deki Hacıkara Köyü’ne misafir olmuş, bilahare iskân kararı ile şimdiki köylerine yerleşmişlerdir. Hacıkara Köyü’nde yaşarken aile fertlerinden yaşamını yitirenler olmuş ve orada toprağa verilmiştir (Sözlü anlatım bölümü, köy muhtarı). Osmanlı arşivlerinde yer alan Çepni Köyü ile ilgili belgeden Yeniçepni Köyü’nün H: yılında kurulduğu, köye ilk yerleşenlerin Çerkezistan çıkışlıların olduğu, bilahare 93 Harbi’nden sonra Varna bölgesinden düzensiz gelen Hatukuay Çerkeslerinin de bu köye yerleştirildiği anlaşılmaktadır. Karaağaç Köyü Çerkesleri ise yılında Karadeniz’in Kafkasya kıyı şeridi boyunda savaşın yoğunlaşması sırasında Varna bölgesine taşınıp iskân edilen, büyük çoğunluğunu Şapsığların oluşturduğu Çemguy ve Abzeh Çerkeslerinden oluşmaktadır. Trakya toplama merkezlerinden tevzi edilen Çerkes köylerindendir.

yılında Tuna boyunun Ruslar tarafından işgalinden sonra bölgede yaşayan Çerkesler bir taraftan apar topar çıkmaya çalışırken, yılındaki Berlin Kongresi ve peşinden düzenlenen anlaşma ile Balkanlar’ın demografik yapısı yeniden tanımlanmış ve Çerkesler bölgeden çıkarılmışlardı. Bölgeden iki yıl içinde çıkarılan Çerkesler, Osmanlı’nın savaş koşullarında olması nedeni ile düzenli iskâna tabi tutulamamışlardı. Bölgeden düzensiz ve kontrolsüz göçler başlamıştı. Her ne kadar bir bölümü gemilerle Lazkiye, Hayfa ve Kıbrıs limanlarına gönderilmişse de Çerkesler gittikleri yerlerde uzun süre iskân edilememişlerdi. Aynı şekilde bu kaos ortamında Osmanlı bürokrasisi Çerkes nakilleri ile ilgili kayıtları düzgün tutamamıştır. Bilecik iline yerleştirilen Çerkeslerin kayıtları da aynı şekilde düzgün tutulamamıştır. Bu nedenle araştırmada sözlü tarih bölümüne ağırlık verilmiştir. Yöre halkı ile bire bir görüşmeler yapılmıştır. Kişilerin e-devlet üzerindeki soyağacı kayıtlarından tespit ve teyitler yapılmıştır. Soyağacı kayıtları doğum tarihleri ve doğum yerleriyle birlikte incelenerek bölge Çerkeslerinin sürgün kayıtları doğrulanmıştır.

İskândan sonraki tarih

Bölgeden ’li yıllara kadar dışarıya önemli bir göç olmamış fakat sonraki yıllarda sanayileşme nedeniyle Eskişehir’e göçler artmıştır. yılında Bilecik’in sanayileşme bakımından pilot bölge ilan edilmesi nedeniyle Bozüyük’e göçler olmuştur. Balkan Harbi’nden sonra ve yılında II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra Bulgaristan ve Romanya’dan gelen Türk göçmenlerin köylere yerleştirilmesi ile Türkçe konuşulması, Çerkes dilinin yeni nesil tarafından unutulmasına sebep olmuştur.

Eskişehir, Bilecik ve Bozüyük sınırlarına göç eden Abaza köyleri ile yakın temaslar sonucu evliliklerde Abazalar ile evliliklerin birinci tercih olması ve konuşulan dilin farklı diller olması nedeniyle ortak dil olan Türkçenin ailelerde konuşulması, her iki dilin kaybolmasındaki diğer bir etkendir.

Yakın zamana kadar örf ve âdetler tamamen korunmuştur. Köylerin birbirlerine yakın olması ve aynı köyden evlenmenin ayıp olması nedeniyle, köyler arasında yoğun bir akrabalık oluşmuştur. Düğünler mızıka ve phecıç ile icra edilmekte, düğünlerde sadece dejuv yapılmaktadır; wored ve ğıbze müzikleri ile sözleri ise kaybolmuştur.

Düğün için köylere bir davetiye gönderilir ve bütün köy halkı davet edilir. Davetiye gönderilmese de gençler düğünlere iştirak ederler. Düğünlerde ateşli silahlarla ateş etmek yasaklanmıştır.

Cenaze törenleri ise bütün köylerin topluca katılımı ile gerçekleşir.

Bozüyük ilçesi
Akçapınar Köyü (Guqay Çije)

Bilecik il merkezine 29 km, Bozüyük ilçesine ise kuzey yönünde 8 km mesafededir. Köy, Batı Adigey bölgesinden sürgün gelen Çemguy Çerkeslerinden oluşmaktadır, bir aile de Jane vardır. Diğer birçok köy gibi ikinci sürgünü yaşadılar. Savaşın yoğunlaştığı dönemde Bulgaristan bölgesinde Varna civarına; 93 Harbi’nden sonra () Balkanlar’daki diğer Çerkesler gibi ikinci sürgünle Akçapınar Köyü’ne yerleştirilmişlerdir. Köyde sürekli ikamet eden 10 hane bulunmaktadır. Yaz aylarında ise nüfus artmaktadır.

Dil ve kültür

Düğünler Çerkes gelenek ve görenekleri ile yapılır, Çerkes enstrümanları kullanılır. Köyde yaşayanların yaş üzeri genel olarak dil bilmektedir. Cenaze törenleri geleneksel olarak yapılır. Yabancı evlilik oranı yüzde 40 civarındadır.

Köyde yaşayan sülaleler

Batıj, Dıxu, Jane, Kaleben, Kankoş, Kasey, Noğaçko, Paşıku, Pşıkeneku, Xanıku, Xamışıku, Hapay.

Bozüyük ilçesi
Akpınar Köyü (Adamiy)

Bozüyük ilçe merkezine 8 km, il merkezine ise 43 km mesafededir. Köy Eskişehir ilinin İnönü ilçesine Bozüyük ilçesinden daha yakındır. Batı Adigey bölgesinden Balkanlar’a, bilahare 93 Harbi sonrası bölgeye gelen Çemguy, Abzeh ve Şapsığ Çerkeslerinden oluşmaktadır. Ağırlıklı nüfusu Çemguylar meydana getirmektedir.

Köyde sürekli ikamet eden yaklaşık hane kalmıştır. Yaz aylarında nüfus artmaktadır.

Poyra Köyü sakinlerinden Mustafa Saadet’in ifadesine göre, bu köyde yaşayan Hadeğaple sülalesinden Ğomleşxı adında bir Thamade varmış. Bu kişi 6 köydeki bütün Çerkes ailelerinin tarihini bilirmiş. Bir evlilik için kız istenmeden önce ona danışılır, o da münasip olup olmadığı, geçinip geçinemeyecekleri ve benzeri konularda fikir beyan eder, ona göre evlilik yapılır veya yapılmazmış. Bu uygulama yılına kadar devam etmiş.

Dil ve kültür

Düğünler Çerkes gelenek ve görenekleri ile yapılır, Çerkes enstrümanları kullanılır. Köyde yaşayanların yaş üzeri genel olarak dil bilmektedir. Cenaze törenleri geleneksel olarak yapılır. Yabancı evlilik oranı yüzde 25 civarındadır.

Köyde yaşayan sülaleler

Brüç, Dıdıxu, Canbeçıku, Koşk, Kuday, Kesey, Ĺışe, Nemer, Nexay, Tebrıku, Texujiy, Xuade, Xacıkul, Xacemıku, Xalaw, Hapaće, Xaşıku, Çeuj, Çeuj, Xanexu, Amzen.

Bozüyük ilçesi
Alibeydüzü Köyü (Guqay Blağe)

Alibeydüzü, Bozüyük ilçe merkezine 6 km, Bilecik il merkezine ise 39 km’dir. Köy nüfusunun geneli Çemguy olmakla birlikte Çemguylarla birlikte yerleşen Abzeh ve Şapsığ aileler de bulunmaktadır. Diğer birçok köy gibi önce Balkanlar’da Varna ve Köstence bölgesine, oradan da 93 Harbi’nden sonra () Bilecik Bozüyük bölgesine getirilerek bugünkü yerlerine iskân edilmiştir. Sürekli yaşayan hane Çerkes kalmıştır.

Dil ve kültür
Düğünler Çerkes gelenek ve görenekleri ile yapılır. Çerkes enstrümanları kullanılmaktadır. Köyde yaşayanların yaş üzeri genel olarak dil bilmektedir. Cenaze törenleri geleneksel olarak yapılır. Yabancı evlilik oranı yüzde 30’lardadır.

Köyde yaşayan sülaleler
Xuraĺ, Kamçeriy, Bleğoj, Karacıku, Kafmışako, Karten, Kesey, Lampır, Simet, Sıtım, Tharıo, Hacımarko, Aze.

Bozüyük ilçesi
Yeniçepni (Çepın)

Köy, il merkezine 47 km, ilçe merkezine 12 km mesafede doğu yönündedir. Ağırlıklı olarak Poyra gibi Hatukuay bölgesinden gelen Çerkeslerin yaşadığı bir köydür. Zira Poyra Köyü’ne gelen kafilelerden ayrılıp kurulan bir köydür. Tarihçesi de Poyra ile aynıdır. Köyde bir miktar Balkan göçmeni de yaşamaktadır. Kuruluşunda 20 hane olan köyde şu anda ikamet eden 10 hane Çerkes kalmıştır.

Dil ve kültür

Düğünler Çerkes gelenek ve görenekleri ile yapılır. Çerkes enstrümanları kullanılmaktadır. Köyde yaşayanların yaş üzeri genel olarak dil bilmektedir. Cenaze törenleri geleneksel olarak yapılır. Köyde yabancı evlilik oranı yüzde 60’a çıkmıştır.

Köyde yaşayan sülaleler

Çınazır, Şorbaş, Hapay, Wostxuaşe, Hocemıxu, Mecak, Ĺışe, Yewıtıx, Kereşay, Ley.

Bozüyük ilçesi
Poyra Köyü (Hatukuay Hable)

Poyra Köyü, Bilecik il merkezine 49 km, Bozüyük ilçesine ise doğu yönünde 14 km mesafededir. Genel olarak Hatukuay bölgesinden bugünkü Romanya’nın Köstence bölgesine yerleştirilen, 93 Harbi’nden sonra bugünkü yerlerine iskân edilen Hatukuay Çerkeslerinden oluşmakla birlikte, ikinci sürgün sırasında Tuna boyuna yerleştirilen diğer Batı Adige Çerkeslerinden de katılımlar olmuş, köye birlikte yerleştirilmişlerdir ().

Bozüyük bölgesinin en kalabalık Çerkes köyüdür. İskân edilenlerin çoğu Hatukuay ise de ilk göç edenlerin içinde bir Tatar, bir Kabardey olmak üzere iki ailenin, yanı sıra Dimitri isminde bir Rusun yaşadığı, onun zaman içinde asimile olduğu ifade edilmiştir.

Dil ve kültür

Düğünler Çerkes gelenek ve görenekleri ile yapılır. Çerkes enstrümanları kullanılmaktadır. Köyde yaşayanların yaş üzeri genel olarak dil bilmektedir. Cenaze törenleri geleneksel olarak yapılır. Yabancı evlilik oranı yüzde 25 civarındadır.

Köyde yaşayan sülaleler

Yeşı, Brant, Boran, Çınazır, Yevıtıx, Melboh, Yinıj, Zor, Bılmah, Mecer, Arğeş, Çılepiy, Toh, Hapay, Çiyeog, Hanapş, Temcan, Abask, Noh,Cendar,Yoruk, Duh (Akçapınar’dan gelme), Haguce (Yaşayan kalmadı).

Bozüyük ilçesi
Kovalca Köyü Tapanta (Aşuwa)

Bilecik il merkezine 41 km, Bozüyük ilçesine ise 7 km uzaklıktadır. Kafkasya’da Muhammed Emin’in tesliminden sonra yılında Karaçay Çerkes bölgesinden gelen, çoğunluğu Aşuwa Abazaları olmak üzere Doğu Adige Çerkesleri ve birkaç hane Karaçay’ın kurduğu bir köydür. ’li yıllarda köyden yoğun göç olmuş, göç edenlerin yerine Erzurum ve Bayburt illerinden gelenler yerleşmiştir. Köyde hane Abaza kalmıştır.

Dil ve kültür

Köyde 4 hane Abaza yaşadığı için Abaza kültürü baskın değil. Köyde yaşayanlar Abazaca bilirler. Düğünlerini Abaza geleneklerine göre yaparlar.

Köyde yaşayan sülaleler

Ağu, Bekbulat, Albot, Kam, Çupa, Dal, Nır, Bıj, Meker, Tolustan, Kılıç, Daş, Bala, Bibard, Karden, Şoğur, Haceney, Agırba, Sererif, Tebuş, Karaşey, Kablah, Şermet, Duğ.

Bozüyük ilçesi
Düzdağ Köyü (Apsuwa)

İl merkezine 42 km, Bozüyük ilçesine 11 km mesafededir. Apsuwa Abazaları tarafından kurulmuş bir köydür, tamamı Abaza’dır. Başlangıçta 80 hane olarak kurulmuş. Daha sonra köy içi bir anlaşmazlık sonucu nüfusun yarısı Nanedere adlı yakın bir mahalleye taşınmış. İki köy haline gelmişse de Nanedere, Düzdağ Köyüne bağlı bir mahalle olarak kalmış. Düzdağ merkez mahallede sürekli yaşayan aile sayısı yediye düşmüş. Yaz aylarında bu hanelere hane daha ekleniyor. Köye sonradan satın alma yolu ile Bitlis ilinden gelen dört hane daha yerleşmiş. Böylelikle köy 11 hane olmuş. Aynı şekilde Nanedere mahallesinde de 3 hane Abaza kalmış.

Dil ve kültür

Köyde ve köyden ayrılanlarda dil bilme yaşı yirmi civarındadır. Yirmi yaş altındakiler ise genel olarak dili anlarlar. Köyde yabancı evlilik yok denilecek kadar az. yıl önce iki yabancı evlilik olmuş, daha sonra olmamış. Düğünler Abaza geleneklerine göre yapılır.

Köyde yaşayan sülaleler

Koça, Huara, Kaşıza, Jiya, Abıca, Kuadza, Kaltsa, Baydüana, Keçza.

Nanedere Mahallesi’nde yaşayanlar: Koca, Abıca, Zukua.

Pazaryeri ilçesi
Karaçayır Köyü (Aşuwa)

Bilecik il merkezine 64 km, ilçe merkezine ise 29 km mesafededir. Yüksek dağ köyüdür, rakım metredir. Zorlu arazi koşulları nedeni ile daha önce 70 hane olan köy son 30 yılda haneye kadar düşmüş. Yayla olması nedeni ile yaz nüfusu iki katına çıkıyormuş. Bölgedeki diğer Abaza köylerinden farklı olarak Karaçay Çerkes bölgesinden yılında gelen Aşuwa Abazalarındandır.

Dil ve kültür

Köyde yaşayanlar genel olarak Abazaca bilirler. Köyden ayrılan kişilerin çocukları dili bilmiyorlar. Köyde genel anlamda yabancı evlilik yok. Köyden ayrılanlarda yabancı evlilik yoğunlaşmış. Düğünler Çerkes geleneklerine göre yapılmaktadır.

Köyde yaşayan sülaleler

Agırba, Kozba, Cetgar, Çukua, Agumba, Tanaşa, Vaza.

Pazaryeri ilçesi
Büyükelmalı Köyü (Apsuwa)

İl merkezine 43 km, Pazaryeri ilçe merkezine 12 km mesafede, batı yönündedir. Bulgaristan muhacirleri ve Apsuwa Abazalarının yaşadığı bir köy olup yaz kış 35 hanedir. Yaz aylarında nüfus iki katına çıkıyor.

Köye 3 hane Kars’tan, 1 hane Trabzon’dan, 30 hane de Bulgaristan’dan muhacir yerleşmiş. Köyde sürekli yaşayan 2 hane Abaza kalmış. Köy düz bir arazide olduğu için yabancılar tarafından tercih edilmiş.

Dil ve kültür      

Köyde yaşayan Abazaların tamamı Abazaca biliyor. Genç nüfus büyükşehirlere göç etmiş. Düğünler, Abaza örf ve âdetlerine göre yapılıyor.

Köyde yaşayan sülaleler

Tsısbasa, Papaa.

Pazaryeri ilçesi
Sarnıç Köyü (Apsuwa)

Bilecik il merkezine 43 km, Pazaryeri ilçesine ise 14 km mesafededir. Apsuwa Abazaları tarafından 40 hane olarak kurulmuştur. ’li yıllardaki ekonomik göç nedeni ile bugünlerde hane sayısı 10’a düşmüştür. Nüfus yaz aylarında biraz daha artıyor. Köyün tamamı Abazalardan oluşuyor.

Dil ve kültür

Düğünler Çerkes örf ve âdetlerine göre yapılıyor. Dili genel olarak 50 yaş üstü bireyler konuşmakla birlikte, eğitim için köyden ayrılmayıp sürekli köyde kalan yaş grubu da konuşabiliyor. Yabancı evlilik oranı yüzde 30’lara çıkmış.

Köyde yaşayan sülaleler

Ağana, Papaa, Tsısbasa, Beyaa, Hurhmalaa, Yaşaa, Bırtskilaa, Kuadza, Kuıçdza.

Pazaryeri ilçesi
Alınca Köyü (Apsuwa)

Bilecik il merkezine 28 km mesafede, Pazaryeri ilçesine ise 8 km’dir. yılında Abhazya’nın Tsabal bölgesinden çıkarak Romanya’ya, orada 10 yıl kaldıktan sonra 93 Harbi’nin ardından Osmanlı tarafından yılında bu köye iskân edilmişlerdir. Apsuwa Abazaları, 90 hane olarak köye yerleşmiştir. 70’li yılların sonunda başlayan köyden kente göç furyasından bu köy de nasibini almış. Köy bugünlerde 34 haneye düşmüş.

Dil ve kültür

Düğünler Abaza geleneklerine göre yapılmaktadır. Hiçbir şekilde farklı enstrüman kullanılmaz. Yabancı evlilik oranı çok düşüktür. Köyde toplam yabancı evlilik sayısı civarındadır. Yabancı evlilik az olduğu için yaşam ortalaması oldukça yüksektir. Köyde yaşın üzerinde yaşayanlar vardır. Köyde yaşayanların tamamı anadilini konuşur.

Köyde yaşayan sülaleler

Marşan, Aşkala, Kırçiya, Ardzınba, Yapra, Bayüdenaa, Ahba, Cegua, Harziya, Papaa, Capraa, Cakuvaa, Şharaa, Hesiyaa.

Merkez
Elmabahçe Köyü (Apsuwa)

Bilecik il merkezine 24 km mesafede, batı yönündedir. 35 hane olarak kurulmuştur. Zaman içinde araziler satılmış, köy Abaza köyü olma özelliğini kaybetmiştir. Arazileri genelde Karslılar almıştır. Köyde sadece 2 hane Abaza kalmıştır.

Dil ve kültür

Dili sadece yaşlı Abazalar konuşabilmektedir. Köye ait bir Abaza kültürü kalmamıştır. Düğünler salonda yapılmaktadır.

Köyde yaşayan sülaleler

Kısipa, Kişha.

Merkez
Karaağaç Köyü (Mısthale)

Bilecik il merkezine bağlı, 22 km kuzey yönündedir. Köy, Batı Adigey bölgesinden sürgün edilen Çerkeslerden oluşmaktadır. Çemguy, Bjeduğ, Abzeh ve Şapsığ Çerkesleri yaşamaktadır. Kurulduğunda 70 hane olan köyde sürekli ikamet eden 15 hane Çerkes vardır. Nüfus yaz aylarında iki katına çıkmaktadır.

Dil ve kültür

Düğünler Çerkes gelenek ve görenekleri ile yapılır. Çerkes enstrümanları kullanılmaktadır. yaş üzeri genel olarak dil bilir. Cenaze törenleri geleneksel olarak yapılır. Yabancı evlilik oranı yüzde 30 civarındadır.

Köyde yaşayan sülaleler

Hurm, Ğuce, Argeş, Koblı, Thayıl, Yehul, Hot, Teşü, Çıf, Alkos, Bereter, Ğeğuşoj, Yoğme, Zeqoşıw, Koblı, Kerzec, Koqac, Ćaćıxu, Nekar, Wordenıku, Pşımaf, Thaiĺ, Thacesıku, Tıko, Teşü’, Hatıwıj, Wıcıku’, Yeriko, Xot, Xoxoş, Xuade, Xunhabıć, Hurım, Hagup, Haujıxu, Haćać, Tsey, Çemişö, Şıf.

Merkez
Künceğiz Köyü (Apsuwa)

Bilecik il merkezine bağlı olup, köy ile il merkezi arası mesafe 22 kilometredir. yılında Abhazya’nın batı bölgesinden sürgün edilen Apsuwa Abazalarının kurmuş olduğu bir köydür. 22 hane Abaza yerleşiktir. Yaz aylarında hane sayısı artıyor.

Köy, Abhazya’nın Şüşaa bölgesinden Bulgaristan’ın Varna şehrinin köylerine yerleştirilmiş, bilahare Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra () bu köye iskan edilmişlerdir. 2 hane Kürt, 4 hane de Balkan muhaciri yerleşmiş.

Dil ve kültür

Köyde yaşayanların 50 yaş üzeri Abazaca biliyor. 50 yaş altında nüfus yok denecek kadar az. Düğünler genel olarak Abaza geleneklerine göre yapılır. Köyün yakınındaki Hasandere Köyü’nden başka Abaza köyü olmadığından bu iki köyün nüfusu yetmiyormuş. Dolayısıyla düğünlere çevre köyler de davet edilir, onlar için de yerel enstrümanlarla düğünün bir bölümünde yer verilirmiş. Bu durum 80’li yıllardaki yoğun göçten sonra başlamış.

Köyde yaşayan sülaleler

Bırako, Yagbaa, Küshaa, Şıbba, Bagbaa, Baadır, Lazba, Mıcba.

Merkez
Hasandere Köyü (Apsuwa)

Bilecik iline bağlı, il merkezine 28 km mesafede, batı yönündedir. Köy, Şüşaa bölgesinden gelen Apsuwa Abazaları tarafından kurulmuştur. Künceğiz Köyü’ne 2 km mesafededir. Köyde yerleşik yaşayan 19 hane vardır. 19 hanenin 15’i Abaza, 4’ü ise Balkan muhaciridir.

Dil ve kültür

Köyde 50 yaş üzeri Abazalar dil bilir. Yabancı evlilik oranları artmış. Yarı yarıya yabancı evlilik yapmışlar. Bunun bölgedeki Abaza nüfusu ile ilgili olduğu düşünülüyor. Eskiden Eskişehir ve İnegöl Abazaları ile gidiş geliş yapılırmış. Evlilikler de bu köylerden olurmuş.

Köyden kente göçler nüfusu düşürmüş, zaman içinde çevre illerle olan ilişkileri de zayıflatmış. Bu durum da gençlerde yabancı evliliğini çoğaltmış. Düğünler Abaza geleneklerine göre yapılmakla birlikte zaman içinde (son 20 yıldır) çevre köyler de düğünlere davet edilmeye başlamış. Karma düğünler karma enstrümanları da getirmiş.

Köyde yaşayan sülaleler

Mıcba, Şıbba, Hakuça, Bostör.

Bilecik'in merkeze bağlı Gülümbe köyündeki düğünlerde uzun yıllardır yaşatılan tahıl çıkartma geleneği nesillerden nesillere aktarılıyor.

Bilecik'in merkeze bağlı Gülümbe köyündeki düğünlerde uzun yıllardır yaşatılan "tahıl çıkartma" geleneği nesillere aktarılıyor.

Merkeze 7 kilometre uzaklıktaki Gülümbe köyündeki gelenekte, düğün öncesi erkekler köy kahvesinde, kadınlar ise düğün evinin önünde bir araya geliyor. Düğünden birkaç gün önce damadın yakınlarının köye gelmesiyle gençlerin iki bisküvi arasına yerleştirdikleri "kıstırma" lokumları çayla tüketiliyor.

Gelenek kapsamında "kıstırma" ikramının ardından köyün gençleri "karşılama" adlı yöresel oyunu oynuyor. Kadınlar da gelini oynatıyor. Eğlencelerin ardından birkaç gün sonra düğün gerçekleştiriliyor.

Gülümbe Köyü Muhtarı Zafer Cenkiz, AA muhabirine, "tahıl çıkartma" geleneğini çay, lokum ikramı ve eğlence olarak düzenlediklerini söyledi.

Örf, adet ve geleneği köy halkı olarak yaşatmaya çalıştıklarını anlatan Cenkiz, "Düğünlerimizden önce gerçekleştirilen bu eğlence sayesinde düğün sahiplerimiz vatandaşlara düğünü haber verirken birlik ve beraberliğimizi de artırıyor. Birlik ve beraberliğe ihtiyacımız olduğu bu günlerde geleneklerimizi sürdürmek çok önemli. Geleneğimizi sürdürdüğümüzden dolayı çok mutluyuz, inşallah devamı gelir." diye konuştu.

Damat Erhan Işık, Eskişehirli olduğunu ve hafta sonu düğünlerinin olacağını ifade ederek, "Ailem ve arkadaşlarım ile Gülümbe'nin adetini yaşatmaya geldik. Çok şaşkınız. Eskişehir'de hiç karşılaşmadığımız bir adet. Mutlu ve heyecanlıyız." dedi.

Gelinin babası Ömer Altın, geleneği yaşatmaktan ve kızının hayatının en mutlu gününü gerçekleştirmekten duyduğu memnuniyeti dile getirerek, "Gelenek köyümüzün bir geleneğidir, bize dedelerimizden kaldı. Adetimizi devam ettirmeye çalışıyoruz." ifadesini kullandı.

Köy sakinlerinden Ali Osman Karabacak da geleneğin düğün ve ikramlar vesilesiyle misafirlerin arasında birlik ve beraberliği güçlendirdiğine değinerek, sohbet ve muhabbet eşliğinde akraba ve dostluk ilişkilerinin de pekiştiğini dile getirdi.