Bayilinca Oruç Bozulur Mu

"Oruçluyken bayılmak orucu bozar mı? sorusu" en çok merak edilen fetvalardan biri olarak yer alıyor. Oruçlu iken baygınlık geçiren, bilincini kaybeden kişinin orucunun gününe gün tutması gerekir mi? Peki, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın oruçlu iken bayılmaya ilişkin fetvası ne yönde? Baygınlık geçiren ve sonrasında ilaç alan kişinin orucu bozulur mu? İşte yanıtlar

ORUÇLU İKEN BAYILMAK ORUCU BOZAR MI?

Orucu bozan üç temel durum vardır; yemek, içmek ve cinsel ilişkiye girmek. Bu durumlar dışında kanalar orucu bozmaz. Neticede bayılmak, baygınlık geçirmek orucu bozmaz. Bayılan kişi kendine geldiği vakit orucuna devam eder. Ancak hasta olan, ilaç içme durumu olan ve mazeretinden dolayı oruç tutamayan kişi gününe gün tutarak kaza ile orucunu telafi eder. 

Öte taraftan Ramazan ayının başından sonuna kadar baygın halde (komada) kalan kimse kendine geldiğinde bu süre zarfındaki oruçlarını kaza etmesi gerekir. Bir hastalık hali olarak nitelendirilen bu durum nadir görülür. Nadir görülen şeylerdeki meşakkat ise ruhsata medâr olmaz; yani az görülen bir güçlük izne sebep olmaz; dolayısıyla kişi, tutamadığı oruçları kaza etmekle mükelleftir. 

ORUCU BOZAN VE BOZMAYAN DURUMLAR

Prof. Dr. Hayrettin Karaman'ın verdiği bilgilere göre; 

"Âyetler ve hadîslere bakıldığında orucu bozan şeylerin "yemek, içmek ve cinsel ilişki"den ibaret olduğu görülmektedir. Bunların da unutarak değil, bilerek yapılmış olması orucu bozar. Unutmadan fakat kazarâ, istemeden boğazından içeriye bir şeyler giden kimsenin de orucunun bozulacağı konusunda görüş birliği yoktur. Yeme ve içmenin şekli bellidir, ilgili nasları (âyet ve hadîsleri) tabîi mânâ ve sınırları içinde ele alan ve değerlendiren âlimlere göre ancak normal deliklerden vücûdun içine giren şeyler yeme ve içme sayılır ve orucu bozar. Yaradan, deriden (emilme yoluyla), vücûda sokulan iğneden içeriye giren nesneler, yeme içme sayılamayacağı için orucu da bozmazlar. Yine bazı âlimlere göre lavman, içeriye gıda vermeyi değil, bağırsaklardakini dışarı çıkarmayı sağladığı için orucu bozmamaktadır. 

Hasta ve yolcu olanların orucu tutmayıp başka zamanlarda kazâ etmelerine izin verildiğini biliyoruz. Hiçbir zaman oruç tutamayacak durumda olanlar, güçleri varsa, her oruca karşılık bir fakire, bir günlük yiyecek veya bedelini verirler. Buna da gücü yetmeyenlerin bir şey yapmaları gerekmez. 

Belli zamanlarda enjeksiyon yoluyla insülin almaları gereken şeker hastaları gibi hastaların oruç tutmalarında tıp bakımından bir sakınca bulunmazsa, oruçlu iken iğnelerini yaptırabilirler, bu iğne orucu bozmaz. 

Müctehidler bir konuda farklı hükümleri benimsemiş olurlarsa, âlim olmayan müslümanlar bu hükümlerden herhangi birini alıp uygulayabilirler, "belli bir müctehidinki alınacak ve daima buna bağlı kalınacak" diye bir kural yoktur. İhtiyaçlar ve zarûretler kolaylık kapılarını açar."

Oruç tutan kişiler, bu süre içerisinde oruçlarına zarar verecek, bozulmasına neden olacak her şeyden uzak durmak isterler. Bu yüzden de orucu bozan durumlar ile ilgili araştırmalar Ramazan ayının yaklaştığı bugünlerde daha çok yapılmaktadır. Biz de sizler için Ramazan ayında en çok merak edilen bayılmak orucu götürür mü? Kaza yapmaya gerek var mı sorularının cevaplarını bir araya getirdik.

Oruçluyken Bayılmak Orucu Bozar Mı?

Kişilerin oruçlu oldukları süre içerisinde vücutlarına herhangi bir sıvı ya da gıda girmez. Bu da kişilerin güç kaybı yaşamasına sebebiyet verir. Bu güç kaybı bayılmaya yol açabilir. Bunun yanı sıra bir hastalıktan dolayı da bayılma gerçekleşebilir. Bayılma kişilerin iradesi dışında meydana gelen bir durum olduğu için alimler tarafından da bunun uyuma süreci olarak düşünüldüğü bilinmektedir. Bu yüzden bayılmak orucu etkiler mi? sorusu sıkça sorulur. Bu yüzden eğer kişi oruçlu iken bayılma yaşar ise bunun onun orucunu bozmayacaktır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken kişinin bayılma sırasında gördüğü müdahaledir. Kişi bayıldığı sırada yanındaki kişi su ya da ilaç içirdiyse bu kişinin orucunu bozar.

Oruçluyken Bayılmak Kaza Gerektirir Mi?

Oruçlu iken bayılmanın orucu bozup bozmamasının yanı sıra oruçluyken bayılmanın ardından kaza orucu yapılıp yapılmaması hakkında da sorular sık sık sorulmaktadır. Bu sorunun en doğru cevabı diyanet ifade edilmektedir ve kişilerin de diyanetin cevabına göre davranması önerilmektedir. Oruçluyken bayılmak diyanet tarafından şu şekilde açıklanır: Diyanete göre bayıldıktan sonra eğer kişi bayılmanın ardından bir ilaç ya da su içmediyse kaza yapmasına gerek yoktur. Ancak bayılmasının ardından kendine gelmesi için bir ilaç ya da dışarıdan vücuda bir takviye yapıldıysa orucun bozulduğu güne ek bir gün kaza orucu tutması gerekmektedir. Ancak hastalık kaynaklı bayılmalar meydana geliyorsa kişinin doktora başvurması ve oruç tutması doktor kontrolünde gerçekleşmelidir.

Bayılmak orucu götürür mü?

Orucu bozan pek çok mekruh durum vardır. Bu yüzden kişiler ramazan ayına girmeden önce bu durumlar hakkında bilgi sahibi olmak ister. Ramazan ayında hem televizyon kanallarında hem de internette merak edilen sorulara cevap aranmaktadır. Bayılmanın orucu bozup bozmaması da merak edilen konuların başında geldiği için Diyanet İşleri Başkanlığı da Müslümanların merak ettiği bu konuyu cevaplamak için gayret göstermektedir. Bayılmak kimi kesimler tarafından orucu bozan bir durum olarak görülür. Ancak aksine kişinin isteği ve kontrolü dışında gerçekleşen bu bayılma durumu orucun bozulmasına sebep değildir. Orucu bozan durum bayılmanın sonrasında gerçekleşen eylemlerdir. Bayılma ile birlikte kişinin vücuduna su ya da benzeri farklı bir gıda girerse ya da kişinin kendine gelmesi için çevresindekiler tarafından ilaç tedavisi uygulanırsa bu kişinin orucunu götürür. Bu durumda da kişi tutulmayan her oruç için tutulması gereken kaza orucunu tutmak zorundadır. İsteğe bağlı bozulan oruçların aksine, istemsiz bir şekilde bozulan bu orucun ardından kişiler 1 gün kaza orucunu tutarak ibadetlerini yerine getirebilir.

Sual: Orucu bozmayan şeyler nelerdir?
CEVAP
Bazıları şunlardır:
1- Oruçlu olduğunu unutarak yiyip içmek,

2- Ağzına gelen kusuntunun geri gitmesi,

3- Oksijen tüpüyle ilaçsız suni hava vermek,

4- Orucu bozmaya niyet edip de bozmamak,

5- İstemeyerek ağız dolusu kusmak,

6- İsteyerek, zorlayarak biraz kusmak,

7- Sahurda tokluk veren ilaçlar kullanmak,

8- Göze katı veya sıvı ilaç koymak, ıslak lens takmak,

9- Gıybet etmek,

Rüyada ihtilâm olmak,

Diş çukuruna ilaç koymak,

Çiçek, kolonya veya parfüm koklamak,

Morfinsiz, iğnesiz diş çektirmek,

Yutmadan yemeğin tadına bakmak,

Sakındığı hâlde toz ve dumanın boğazdan veya burundan içeri girmesi,

Diş çektirince gelen tükürükten az kanı yutmak,

Ağzını yıkadıktan sonra, kalan yaşlığı tükürükle yutmak,

Dişleri arasında kalan, nohuttan küçük olan şeyi yutmak,

Hacamat olmak, kan aldırmak, akupunktur kullanmak,

Kulağa su kaçması,

Misvak kullanmak, macunsuz diş fırçalamak, [Macunlu fırçalamakla da oruç bozulmaz fakat mekruh olur. Macun yutulursa oruç bozulur, kaza gerekir.]

Gusletmek, banyo yapmak,

İdrar yoluna pamuk koymak, [Şâfiî’de bozar.]

Sağlam deriye ilaç, krem sürmek, her çeşit yakı, sigara bandı, tokluk bandı koymak,

Yaraya imsak vaktinden önce konan sıvı ilacın, imsak vaktinden sonra emilmesi,

Yaradan çıkan kan, irin ve benzerlerinin tekrar içeri girmesi,

Arı sokması,

Dudaktaki yaşlığı yutmak,

Banyoda oluşan su buharını teneffüs etmek,

Ele iğne batıp, kırığının içinde kalması,

Kulağa pamuklu çubuk sokmak, [Şâfiî’de bozar.]

Kanayan yere, kanın durması için kan taşı sürmek,

Ağza gelen yemeği, balgamı, kusmuğu veya baştan buruna gelen akıntıyı yutmak,

34- Bel soğukluğu hastalığından dolayı akıntı gelmesi.

Evi haşere için ilaçlayan, ister istemez ilacı teneffüs etse, orucu bozulmuş olmaz; çünkü sakınmak zordur,

Kulağa sabunlu su kaçırması,

Ağza su alıp çalkalamak veya ağzı yıkadıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürükle yutmak,

Hanımını öpenin orucu, mezi gelse de bozulmaz. Öperken şehvetlenip cünüp olursa bozulur. [Cünüp olma ihtimali varsa, hanımını öpmesi mekruh olur. Orucu bozacak derece çok öperse haram işlemiş olur. Çünkü orucu mazeretsiz bozmak haramdır. Ama öperek cünüp olunca kaza gerekir, kefaret gerekmez.]

Akupunktur kullanmak orucu bozmaz. Akupunkturun sadece iğnesi giriyor, vücudun içine bir şey zerk edilmiyor.

Çatlak dudağa veya eldeki yarığa, krem, tentürdiyot, kolonya veya oksijenli su sürmek. [Açık yaraya sürülen merhemin, içeri sızdığı iyi bilinmedikçe orucu bozmadığı, S. Ebediyye'de bildirilmektedir. İyi bilmek, zanla olmaz. Kesin bilmek gerekir. Kesin bilinmeyince bozar denilemez.]

41- İğneli epilasyon yaptırmak orucu bozmaz. İçeriye ilaç gibi bir şey girmedikçe, vücuda iğne batırmak orucu bozmaz. İğneli epilasyonda içeriye ilaç girmiyor. Sadece iğne, kıl folikülüne sokularak akım veriliyor.

Kaş, bıyık aldırmak, etek tıraşı olmak ve epilasyon orucu bozmaz.

Oruçlunun ağzına gözyaşı veya ter girerse, çok olur da tuzluluğunu ağzının her yerinde duyar ve yutarsa orucu bozulur. Yutmayıp tükürürse bozmaz.

Kuru parmağı, ön veya arka tarafa sokmak, [Şafii’de bozar.]

Unutarak yiyip içmek
Sual: Sahura kalktım, yemekten sonra oruç tutmaya niyet edip yattım. Sabah kalkınca oruçlu olduğumu unutup akşama kadar yiyip içtim. İftar vaktinde hatırıma geldi. Orucum sahih oldu mu?
CEVAP
Evet, sahih oldu, çünkü unutarak yiyip içmek orucu bozmaz.

Saç boyatmak
Sual: Saç boyatmak, kasık tıraşı olmak veya serinlemek için duş almak orucu bozar mı?
CEVAP
Hiçbiri bozmaz.

Bayılmak ve oruç
Sual: Herhangi bir sebeple bayılan kimsenin orucu bozulmuş olur mu?
CEVAP
Bayılmak, uyumak gibidir. Uzun veya kısa süre bayılmak orucu bozmaz.

Denize girmek
Sual: Denize girmek orucu bozar mı?
CEVAP
Denize girip hemen çıkmak orucu bozmaz. Denizde vücudun içine su kaçarsa oruç bozulur.

Orucu bozmayan hâller
Sual: Oruçlu iken, hangi hâller, hangi durumlar orucu bozmaz, bozulmasına sebep olmaz?
Cevap: Bir kimse, Ramazan-ı şerifte veya kaza, kefaret, adak ve nafile oruçlarda, oruçlu olduğunu unutarak yese, içse, cima etse, oruçlu iken uykuda cünüp olsa, tentürdiyot, yağ sürünse, sürme çekse, bunların rengi, kokusu tükürükte, idrarda belli olsa bile, gıybet etse, hacamat olsa, istemeyerek ağız dolusu kussa, zorlayarak biraz kussa, kulağına su kaçsa, ağzından veya burnundan boğazına toz, duman, sinek kaçsa, oksijen gazı tüpü ile suni hava verilse, başkalarının içtiği sigaranın dumanı gelerek, ağzına, burnuna girmesinden sakınmak mümkün olmasa, ağzını yıkadıktan sonra ağzında kalan yaşlığı tükürük ile yutsa, gözüne, diş çukuruna ilaç koysa, tadını boğazında duysa bile, bunların hiçbiri orucu bozmaz. Bahr-ür-râık kitabında deniyor ki:
“Ağız bazen bedenin içi sayılır. Bunun için, oruçlu kimse, tükürüğünü yutarsa, orucu bozulmaz. İnsanın içindeki necasetin mideden bağırsağa geçmesi gibi olur. Ağızdaki yaradan veya diş çektirmeden, iğne yapılan yerden yahut mideden ağza kan çıkması, abdesti ve orucu bozmaz. Bu kanı tükürünce veya yutunca, tükürük kandan çok ise, yani sarı ise, yine bozulmazlar. Mideden gelen başka şeyler ağza geldiği zaman da böyle olup, abdest ve oruç bozulmaz. Ağız dolusu, ağızdan dışarı çıkarsa, ikisi de bozulur. Ağzın içi, bazen da, bedenin dışı gibi olur. Ağzına su alınca oruç bozulmaz.”

Diş çıkartınca, çok kan geliyorsa, tükürünce orucu bozulmaz, oruçlu değilse, yutunca, abdesti bozulmaz. Kanı tükürükten az ise, ikisi de hiç bozulmaz.

Sual: Yutmadan yemeğin tadına bakmanın ve serinlemek için banyo yapmanın oruca zararı olur mu?
Cevap: Yutmadan yemeğin tadına bakmak, sakız çiğnemek, serinlemek için yıkanmak orucu bozmazlar ise de, tenzihen mekruhturlar.

Sual: Oruçlu iken misvak kullanmak, kan aldırmak orucu bozar mı?
Cevap: Oruçlu iken misvak kullanmak, hacamat olmak, kan aldırmak orucu bozmaz ve mekruh da değildir.

Sual: Oruçlu iken çiçek, kolonya gibi şeyleri koklamanın bir zararı olur mu?
Cevap: Sürme ve bıyık yağı kullanmak, çiçek, misk, kolonya koklamak, orucu bozmadığı gibi, mekruh da değildir.