Samsun iklimi şehrin konumu ve coğrafyası dolayısıyla sahil ve iç kesimlerde değişiklik göstermektedir.Köppen iklim sınıflandırmasına göre "Cfa" türünde ılıman dönencealtı iklimi görülen ilin tipik Karadeniz ikliminin yaşandığı sahil şeridinde yaz ayları sıcak ve nemli, kışlar ise ılık-serin geçmekte; buna karşın Akdağ ve Canik Dağlarının etkisiyle karasal iklime sahip olan iç kesimlerde kışlar soğuk, yağmurlu ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçmektedir.[][]Meteoroloji Genel Müdürlüğünün yılları arasındaki ölçüm değerlerine göre Samsun'un yıllık sıcaklık ortalaması °C olup ölçülen en yüksek sıcaklık 15 Ağustos günü kayda geçen &#;°C, en düşük sıcaklık ise 9 Şubat günü kayda geçen &#;°C'dir.[]
&#;Samsun iklimi&#;
Aylar
Oca
Şub
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Yıl
En yüksek&#;sıcaklık&#;(°C)
24,2
26,5
33,6
37,0
37,4
37,4
37,5
39,0
38,3
38,4
32,4
28,9
39,0
Ortalama en yüksek sıcaklık&#;(°C)
10,7
11,0
12,1
15,3
19,1
23,6
26,5
27,1
23,9
20,3
16,7
13,0
18,3
Ortalama sıcaklık&#;(°C)
7,0
7,0
7,9
11,2
15,6
20,3
23,3
23,6
20,1
16,2
12,5
9,3
14,5
Ortalama en düşük sıcaklık&#;(°C)
4,0
3,9
4,6
7,8
12,1
16,1
19,1
19,6
16,5
12,9
9,3
6,3
11,0
En düşük&#;sıcaklık&#;(°C)
−8,1
−9,8
−7
−2,4
2,7
kaynağı değiştir]
I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun hasmı olan Rus İmparatorluğu filosu tarafından ve 'da üç sefer bombalanan şehirde savaş sonrasında Rumlar, Ermeniler ve Türkler arasında çatışmalar baş göstermiştir.[] 9 Mart tarihinde Tümen Kumandanı Mustafa Asım Bey ve Samsun Mutasarrıfı İbrahim Ethem Bey'in şehirde sıkıyönetim ilân etmesiyle kişilik Britanya askerî müfrezesi tarafından Mondros Mütarekesi şartları gerekçe gösterilerek şehir işgal edilmiştir. Sonrasında 9. Ordu müfettişi unvanı verilerek bölgede asayişin sağlanmasıyla görevlendirilen Ferîk-i SânîMustafa Kemal19 Mayıs günü Samsun'a ulaşmıştır.[] Görevinin gereklerini yerine getirmeye koyulan Mustafa Kemal bazı incelemelerde bulunmuş; bu incelemeler sonucunda Rum çetelerinin Müslüman halka saldırdığı, yerel yöneticilerinse dış devletlerin de duruma karışmasıyla bu olaylara müdahale edemediği kanısına varmıştır.[] Bunun üzerine Canik mutasarrıfını görevden alarak yenisini atamış ve bölgede oluşan karışıklıklara yabancı askerlere aldırmaksızın doğrudan müdahale etmesini emretmiştir.[]
Mustafa Kemal'in Samsun'dan ayrıldıktan sonra başkanlık ettiği Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi'nin ortaya koyduğu millî heyecan Samsun'da da etkisini göstermiş ve Samsun Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti kurulmuşfunduszeue.infoî Mücadele'de Ankara Hükûmeti'nden yana tavır ortaya koyan Samsun 'de Amerikan destekli Yunan filosunca bombalanmıştır.[][] Bombardımandan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisinin 12 Haziran ve 16 Haziran tarihli toplantıları sonucu bütün Karadeniz sahili savaş alanı ilân edilerek bölgedeki Rumların tehcirine karar verilmiş, 'ten beri uygulanan ancak 'de savaş şartlarında hız kazanan Samsun tehcirleri adı verilen zorunlu göçler sistematik hâle gelmiştir.[] Bu sürgün hareketleri sırasında Samsun'dan gönderilen Rumlar için bine ulaşan sayılar verilmektedir.[] Tümen Tugay Kumandanı Kurmay Kaymakam Hafız Zühtü Bey'in Çarşamba ve Ünye civarındaki çeteleri temizlemesiyle Samsun ve yöresi Rum çetelerinden tamamen temizlenmiştir.
Günümüz Samsununun görünümü.
Osmanlı döneminde ve cumhuriyetin ilk aylarında yaklaşık olarak günümüz Samsun il sınırlarını kapsayan idari birim Canik adıyla bir sancak, sancağın merkezi ise Samsun kazasıydı. Millî Mücadele'nin sonlanması ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilânı ile Türkiye sınırları içerisinde kalan Canik de sancak ve mutasarrıflıkların il yapılmaları üzerine Samsun adıyla il statüsü kazanmıştır. mübadelesi ile şehirdeki Rumlar Yunanistan'a göç etmiş, Rumlardan boşalan yerler ise mübadillere tahsis edilmiştir.[] Tehcirler ve mübadele sonucunda ildeki Ermenilerin ve Rumların sayısı neredeyse yok seviyesine kadar inmiş, şehrin demografik yapısı tamamen değişmiştir. Günümüzde Yunanistan'ın Karagözlü belediyesine bağlı Yeni Amisos, Preveze iline bağlı Yeni Samsun adında yerleşim yerleri bulunmaktadır.[]
Cumhuriyetle birlikte il olan Samsun il merkezi hâricinde Bafra, Çarşamba, Havza, Terme ile Vezirköprü olmak üzere beş farklı ilçeye bölünmüştür.[] Cumhuriyet öncesinde de var olan bu idari birimler dışında ilk olarak 1 Haziran tarihinde Ladik'in ilçe yapılmasıyla Samsun'daki ilçe sayısı altıya yükselmiş; 'te Kavak, 'te de Alaçam ilçelerinin kurulmasıyla şehirdeki toplam ilçe sayısı sekiz olmuştur.[][][] 19 Haziran tarihinde kabul edilen numaralı kanun ile de Salıpazarı, Asarcık, Ondokuzmayıs ve Tekkeköy ilçeleri kurulmuştur.[] 9 Mayıs 'da kabul edilen numaralı kanunla ise Ayvacık ve Yakakent adında iki ilçe daha kurulmuştur.[] 2 Eylül tarihinde kabul edilen numaralı kanun hükmünde kararname ile büyükşehir belediyesi kapsamına alınan Samsun'un merkez ilçesi de büyükşehir ilçesi statüsü almıştır.[] 6 Mart 'de numaralı kanun ile Atakent, Kurupelit, Altınkum, Çatalçam ve Taflan beldelerinin birleşerek Atakum beldesine katılmasıyla Atakum; Gazi ve Yeşilkent beldelerinin İlkadım'a katılmasıyla İlkadım adında bir ilçe kurulması ve Canik beldesinin de ilçe yapılması karara bağlanmıştır.[] Bu değişiklik ile büyükşehir ilçeleri Atakum, İlkadım, Canik, Tekkeköy olarak belirlenmiştir. yılında çıkarılan sayılı kanun ile de Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları ile eşitlenmiş, merkez ilçe kavramı kaldırılmıştır.[] İlçelerin ardından gelen alt idari birim mahalle olup mevcûden il genelindeki 17 ilçeye bağlı olarak toplam mahalle bulunmaktadır.[]
Cumhuriyetin ilk yıllarından 'li yıllara kadar demiryolu atılımı yapılan Samsun'da bu yıllarda karayolu ağına öncelik verilmeye başlanmıştır. 'de elektrik santralinin hizmete başladığı şehrin merkezî su şebekesine kavuşması yılını bulmuş, ilk doğalgaz ise yılında verilmiştir.[][][]