Akciğer Embolisi Tedavi

Akciğerlerimiz hayati öneme sahip olan oksijeni alıp vücudumuza dağıtan ve karbondioksiti atmamıza yardımcı olan karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu süreçte dolaşım sistemimizin sorunsuz ve düzenli çalışması büyük önem taşır. Ancak ne yazık ki bazen beklenmedik durumlarla karşılaşabiliriz. İşte bu noktada pulmoner emboli (akciğer pıhtısı) adını verdiğimiz tehlikeli bir tıbbi durum devreye girer. Pulmoner embolinin oluşumunda genellikle kanın pıhtılaşmasıyla başlayan bir süreç yaşanır ve bu pıhtının akciğere ulaşarak damarları tıkamasıyla sonuçlanır. İlk bakışta basit gibi görünse de pulmoner emboli ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve zamanında müdahale edilmediği takdirde ölümcül sonuçlar doğurabilir. Peki pulmoner emboli nedir? Belirtileri nelerdir ve en önemlisi nasıl önlenebilir? İşte bilmeniz gerekenler:

Akciğer Embolisi Nedir?

“Pulmoner emboli nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Pulmoner emboli kan dolaşımında pıhtılaşan bir kan pıhtısının akciğerlere taşınması ve burada atardamarları tıkaması durumudur. Bu durum özellikle bacak toplardamarlarında oluşan derin ven trombozunun (DVT) bir komplikasyonu olarak bilinir. Pulmoner emboli kimi zaman hafif belirtilerle seyrederken, bazen de yaşamı tehdit eden ciddi sonuçlar doğurabilir.

Akciğer Embolisi Neden Olur?

Pulmoner emboli nedenleri şöyledir:

• Hareketsizlik ve uzun süreli oturma veya yatma pozisyonunda kalmak kan pıhtısı oluşumuna zemin hazırlar. Özellikle uzun uçak yolculukları ve hastanede geçirilen sürelerde bu tip sorunlar yaşanabilir. Ayrıca bazı genetik faktörler de pulmoner emboli riskini artırır. Eğer ailede bu tür rahatsızlıklar varsa kişi bu konuda daha dikkatli olmalıdır.
• Sigara kullanımı da pulmoner emboliye neden olan bir diğer faktördür. Sigara hem kanın pıhtılaşmasını artırarak hem de akciğerlerin işlevini azaltarak bu sağlık sorununa yol açabilir. Obezite de benzer şekilde pulmoner emboliye sebep olabilecek etkenler arasında yer alır.
• Hormonal faktörler özellikle kadınlar için önemlidir. Hamilelik sırasında veya doğum kontrol hapları kullanılırken artan östrojen seviyeleri, kan pıhtılaşması riskini yükseltir ve dolayısıyla pulmoner emboli olasılığını artırır.
• Kalp hastalıkları özellikle kalp ritim bozuklukları da kan pıhtısı oluşumuna yol açabilir. Bu durumda pıhtının akciğerlere ulaşarak pulmoner emboliye neden olma ihtimali bulunmaktadır.

Akciger Embolisi Kimlerde Olur?

Akciğer embolisi genellikle başka bir nedenle pıhtılaşan kanın akciğere ulaştığında meydana gelen tıbbi bir durumdur. Bu durumda öncelikli olarak akla şu soru gelebilir: Akciğer embolisi kimlerde olur? Elbette ki bazı risk faktörleri vardır ve bu faktörlerin varlığı bireylerin pulmoner emboli geçirme ihtimalini arttırır.

Yaş önemli bir faktördür. Yaş ilerledikçe pulmoner emboli riski de artar. Özellikle 60 yaşın üzerindeki bireyler için daha büyük bir risk söz konusudur. Ayrıca genetik yatkınlık da bu riski etkileyen faktörler arasındadır. Eğer ailede daha önce pulmoner emboli vakası yaşanmışsa, sizin de bu durumu yaşama ihtimaliniz diğer bireylere göre daha yüksektir. Bazı hastalıklar ve tıbbi durumlar da pulmoner emboli geçirme riskini arttırır. Özellikle kanser hastaları kalp ve damar hastalığı olanlar, çeşitli enfeksiyonlar geçirenler ve ameliyat sonrası dönemdekiler daha fazla risk altındadır. Uzun süre hareketsiz kalmak da pıhtı oluşma ihtimalini yükseltir. Örneğin uzun süreli yolculuklar veya yatak istirahati gerektiren hastalıklar bu riski arttırır. Sigara kullanımı ve doğum kontrol hapları gibi faktörler de pulmoner emboli riskini etkileyebilir. Obez bireylerde kan dolaşımında sorunlar yaşanabilir ve bu durum pıhtı oluşumunu kolaylaştırırken sigara kullanımı ve doğum kontrol hapları da kanın pıhtılaşma özelliğini arttırarak pulmoner emboliye zemin hazırlar. Dolayısıyla çeşitli nedenlerle akciğer embolisi geçirme riski artan bireyler bulunmaktadır. Eğer siz de bu risk faktörlerinden birine sahipseniz, doktorunuzla görüşerek önleyici tedbirler almanız önemlidir. Bu sayede hem pulmoner embolinin olumsuz etkilerinden korunabilir hem de yaşam kalitenizi yükseltebilirsiniz.

Pulmoner Emboli Nasıl Gelişir?

İlk olarak vücutta pıhtı oluşumu başlar. Bu pıhtılar genellikle bacaklar, kalça veya kollar gibi derin venlerde meydana gelebilir. Damar içindeki kanın akışının azaldığı ya da durduğu durumlarda kendiliğinden pıhtılaşmaya başlar ve böylece trombüs adını verdiğimiz yapılar oluşur. Trombüs oluşumuna katkıda bulunan faktörler arasında hareketsizlik, bazı hastalıklar (özellikle kanser), cerrahi müdahaleler ve bazen de genetik yatkınlık sayılabilir. Daha sonra bu trombüsler kan akışına karışarak vücutta farklı bölgelere göç edebilir. Eğer bu pıhtı parçalarından biri akciğer arterine ulaşırsa, burada tıkayıcı etkisi nedeniyle pulmoner emboli meydana gelir. Akciğer dokusunda oksijen alımının azalması ve hatta tamamen kesilmesi, organın hasar görmesine ve hayati fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir.

Akciğer Embolisi İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Pulmoner emboli risk faktörleri bu potansiyel olarak ölümcül durumun gelişme olasılığını arttıran bazı unsurlardır. Bu noktada herkesin akciğer embolisi geçirme riski olduğunu belirtmekte fayda var ancak bazı kişilerde risk daha yüksektir. Aşağıda belirtilen risk faktörlerinin farkında olmak ve bunlarla başa çıkma stratejilerini uygulamak akciğer embolisine karşı koruma sağlayabilir.

Öncelikle hareketsizlik veya uzun süreli oturma, kan dolaşımının yavaşlamasına yol açarak pıhtı oluşumu için uygun bir ortam sağlar. Uzun mesafeli seyahatler, hastanede kalışlar veya genel bedensel hareketsizlik nedeniyle bu durum meydana gelebilir. Bu tür durumlarda bacak egzersizleri yapmak ve düzenli aralıklarla ayağa kalkarak kan dolaşımını hızlandırmak önemlidir. Sigara kullanımı da akciğer embolisi geliştirme riskini artırır. Sigara içmek kanın pıhtılaşma eğilimini yükseltir ve damar hasarına neden olarak pulmoner emboli riskini yükseltir. Sigara içmeyi bırakarak bu riski azaltmak mümkündür. Aile öyküsünde derin ven trombozu (DVT) veya pulmoner emboli yaşayanlar da daha yüksek risk altındadır. Genetik faktörler, kanın pıhtılaşma eğilimini etkileyebilir ve bu durum ailede geçişli olabilir. Bu nedenle, aile öyküsünde bu tür vakalar bulunan kişilerin doktorlarıyla konuşarak önlem alması gerekmektedir. Gebelik sırasında kadınların akciğer embolisi geliştirme riski artar, çünkü hamilelik döneminde kanın pıhtılaşma eğilimi yükselir. Hamile kadınlar için uygun egzersizler yapmak ve doktor kontrolünde DVT önleme stratejilerini uygulamak önemlidir.

Akciğer Embolisi Belirtileri Nelerdir?

Pulmoner emboli belirtileri hastadan hastaya değişkenlik gösterse de genellikle bazı yaygın semptomlar vardır. Bu belirtiler arasında ani nefes darlığı, göğüs ağrısı, öksürük ve hızlı kalp atışı bulunur. Ayrıca bazı durumlarda öksürük sırasında kan tükürme gibi daha şiddetli belirtiler de görülebilir. Ayrıca akciğer embolisi olan hastaların bazılarında baş dönmesi, bayılma hissi veya terleme gibi başka belirtiler de yaşanabilir. Tüm bu belirtiler pulmoner emboli ile ilişkilendirildiğinden aniden ortaya çıkması durumunda acil tıbbi yardım almak önemlidir.

Pulmoner Emboli Tanısı Nasıl Konur?

Pulmoner emboli tanısı koymak hastalığın belirtileri ve risk faktörleri göz önünde bulundurularak yapılan bir süreçtir. Öncelikle doktorunuz sizinle detaylı bir görüşme yaparak şikayetlerinizi dinleyecek ve özgeçmişinizi değerlendirecektir. Ardından fizik muayene ve gerekli laboratuvar testleri ile tanıyı doğrulamaya çalışacaktır.

Tanı sürecinde kullanılan ilk adım genellikle kan testleridir. D-dimer testi olarak bilinen bu yöntemde pıhtılaşma olayının ürünlerinden biri olan D-dimer seviyesine bakılır. Yüksek D-dimer düzeyleri pulmoner emboli olasılığını artırırken normal veya düşük seviyeler diğer nedenlerden kaynaklanabilecek şikayetlere işaret edebilir. Ancak unutmamanız gereken nokta D-dimer testinin kesin bir tanı yöntemi olmamasıdır. Bu nedenle doktorlar daha spesifik görüntüleme yöntemleri ile teşhis koymaya çalışır. Gelişen tıbbi teknoloji sayesinde günümüzde çeşitli görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Bilgisayarlı tomografi (BT) anjiyografi ve manyetik rezonans anjiyografi (MRA), akciğer damarlarındaki tıkanıklığın doğrudan görüntülenmesini sağlar ve pulmoner emboli tanısı için oldukça etkilidir.

Akciğer sintigrafisi ve venöz Doppler ultrasonografi gibi yöntemler de teşhis sürecinde sıklıkla kullanılır. Akciğer sintigrafisi ile radyoaktif maddelerin akciğerlere verilerek hava akımının ve kan dolaşımının değerlendirilmesi mümkündür. Venöz Doppler ultrasonografi ise bacak damarlarında pıhtı varlığını tespit etmeye yardımcı olur. Pulmoner emboli tanısı koymak özenli bir değerlendirme ve doğru testlerin uygulanmasıyla gerçekleştirilebilir. Eğer bu konuda şüpheleriniz varsa mutlaka doktorunuza başvurarak gerekli değerlendirmelerin yapılmasını sağlayınız. Erken teşhis sayesinde uygun tedavi seçenekleri ile hayat kalitenizi artırabilir ve komplikasyon riskini azaltabilirsiniz.

Akciğer Embolisi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Pulmoner emboli tedavisi için öncelikle hastanın durumunun aciliyetine ve genel sağlık durumuna bakılır. Tedavi sürecinde hızlı ve etkili müdahale oldukça önemlidir çünkü hastanın yaşamını tehdit eden bir durumdur. Tedavi seçenekleri arasında ilk olarak antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar kan pıhtısının büyümesini engellemeye ve yeni pıhtı oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Antikoagülan ilaçlar oral ya da enjeksiyon şeklinde uygulanabilir ve tedavi süresi hastaya göre değişkenlik gösterebilir.

Eğer antikoagülan ilaçlara rağmen hastanın durumu kötüleşirse veya yüksek riskli bir pulmoner emboli vakası söz konusu ise trombolitik tedavi uygulanabilir. Trombolitik ilaçlar pıhtıyı eritmeye yönelik güçlü ilaçlardır ve damardan verilir. Ancak bu ilaçların kullanımıyla beraber kanama riski artacağından dikkatli şekilde değerlendirilmeli ve uygun olan hastalarda uygulanmalıdır. Bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Özellikle hayati tehlike arz eden büyük akciğer embolisi vakalarında, pıhtının mekanik olarak çıkarılması için embolektomi adı verilen bir cerrahi işlem uygulanabilir. Bu işlem, yalnızca deneyimli ekipler tarafından ve uygun tıbbi koşullarda gerçekleştirilmelidir.

Akciğer Embolisi Geçirenler Nelere Dikkat Etmeli?

Akciğer embolisi geçiren hastaların yaşam kalitesini artırmak ve komplikasyon riskini azaltmak için dikkat etmeleri gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır. İlk olarak doktor tavsiyesine uygun şekilde ilaç tedavisine sadık kalmalıdır. Bu sayede kan pıhtısı oluşumu engellenir ve tekrar pulmoner emboli yaşama riski azalır.

Hareketsizlik durumlarında özellikle uzun süreli oturma veya yatak istirahati gibi durumlarda bacak hareketlerini artırarak kanın daha iyi akışını sağlamak önemlidir. Egzersiz yaparken doktorunuzla konuşarak size en uygun egzersiz türünü belirleyebilirsiniz. Ayrıca sıvı alımına dikkat ederek kanın akıcılığını korumaya yardımcı olabilirsiniz. Sigara kullanımından kaçınmak da akciğer embolisi geçirenler için büyük bir öneme sahiptir. Sigara, kan pıhtısı oluşma riskini artırarak pulmoner emboliye zemin hazırlayabilir. Bunun yanında düzenli doktor kontrolünden geçmek ve gerekli tetkikleri yaptırmak da oldukça önemlidir.

Kilo kontrolünü de göz ardı etmemek gerekir. Fazla kilolar, kan dolaşımında sorunlara yol açabileceği gibi pulmoner emboli riskini de artırabilir. Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanarak kilo kontrolünü sağlamak önem taşır. Varis çorapları kullanarak bacaklardaki kan basıncını düzenlemeye yardımcı olabilirsiniz. Bu sayede kan pıhtısı oluşma riski azaltılabilir ve pulmoner embolinin tekrar yaşanma ihtimali düşürülür. Unutmayın ki akciğer embolisi geçirenlerin bu hususlara dikkat etmesi hem yaşam kalitelerini yükseltecek hem de komplikasyon riskini en aza indirecektir.

Pulmoner Emboliden Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

“Akciğer pıhtısı nasıl temizlenir?” sorusu kadar bu durumdan korunmak için neler yapılması gerektiği de merak edilir. Pulmoner emboliden korunmak için öncelikle risk faktörlerini azaltmaya yönelik önlemler alınmalıdır. Özellikle hareketsiz yaşam tarzı, obezite ve sigara kullanımı gibi durumlar, bu hastalığa yakalanma olasılığını arttırır. Bu nedenle düzenli egzersiz yaparak, sağlıklı bir kiloyu koruyarak ve sigarayı bırakarak pulmoner emboli riskini önemli ölçüde azaltabilirsiniz.

Uzun süreli hareketsiz kalmak da pıhtı oluşumu açısından risk teşkil eder. Bu sebeple uzun yolculuklarda (özellikle uçakla) arada bir ayağa kalkarak dolaşmak, bacak kaslarını çalıştırmak ve yeterli sıvı tüketmek büyük önem taşır. Ayrıca uzun süreli oturma pozisyonunda bile bacak egzersizleri yapmak faydalıdır. Ameliyat sonrasında da pulmoner emboli riski artar. Doktorların tavsiyelerine uyarak ameliyat sonrasında mümkün olan en kısa sürede hareket etmeye başlamak ve doktor tarafından verilen kan sulandırıcı ilaçları kullanmak önemlidir. Hamilelik döneminde de pulmoner emboliye karşı dikkatli olunmalıdır. Hamile kadınlar, doktorlarının yönlendirmesi ile düzenli egzersiz yapmalı ve bacaklarını hareket ettirmelidir.

Vücutta ortaya çıkabilen çeşitli sağlık sorunları, hastanın kişisel özelliklerine veya bazı çevresel etmenlerin varlığına bağlı olarak daha ciddi sağlık problemlerinin meydana gelmesiyle sonuçlanabilir. Özellikle cerrahi işlemler gibi vücutta strese yol açan rahatsızlıkların seyrinde, akciğerler başta olmak üzere çeşitli organlar ve dokular olumsuz etkilenebilir. Bu problemlerden biri de akciğer embolisidir.

Akciğer Embolisi Nedir?

Emboli; vücudun herhangi bir bölgesindeki bir damarın içinde oluşan pıhtı parçalarının dolaşıma karışarak, farklı bir doku veya organa ait damarlarda tıkanıklığa yol açması durumudur. Embolinin akciğer damarlarında meydana gelmesi ise akciğer embolisi veya pulmoner emboli olarak adlandırılır. Teoride akciğer embolisi vücuttaki herhangi bir damardan ilerleyen pıhtılardan kaynaklansa da derin bacak toplardamarlarında gelişen pıhtıların dolaşıma karışması bu rahatsızlığın en yaygın sebebidir.

Akciğer Embolisi Neden Olur?

Sağlıklı kişilerde, kan pıhtılaşmasında görev alan hücre elemanları ile pıhtılaşmayı engelleyen faktörler denge halindedir. Herhangi bir yaralanma sebebiyle damar yapısının bozulmasının sonucunda pıhtılaşma ile kan kaybı önlenir. Pıhtılaşmayı önleyici faktörler ise pıhtının damar içinde tıkanıklığa yol açmamasını sağlar.

Belirli durumlar ve rahatsızlıkların etkisiyle pıhtılaşma faktörlerindeki denge bozulduğunda, damar içinde yaralanma olmaksızın pıhtılaşma gerçekleşebilir. Bu duruma sebep olabilen faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Travma: Damar yapılarının hasar alması veya kanda yoğun pıhtılaşma gelişmesine neden olacak büyüklükte bir travmaya maruz kalmak, damar içi pıhtılaşmayı başlatabilir. Özellikle uzun kemik kırıklarında emboli gelişme riski mevcuttur.
• Cerrahi girişimler: Cerrahi girişimler sırasında herhangi bir damarın hasar alması sonucunda emboli oluşabilir.
• Uzun süreli hareketsizlik: Özellikle bacakların uzun süre hareketsiz kalması durumunda, kanın toplardamarlarda birikmesi ile birlikte damar içi pıhtılaşma gelişebilir.
• İlaçlar: Oral kontraseptifler (doğum kontrol hapları) pıhtılaşmaya yatkınlığa sebep olduğundan emboliye yol açabilir.
• Genetik yatkınlık: Bazı kişilerde damar içi pıhtılaşmaya yatkınlığa bağlı emboli gelişme riski toplumun geri kalanına göre daha yüksektir.

Özellikle bacak toplardamarları başta olmak üzere, vücudun çeşitli yerlerinde ortaya çıkan damar içi pıhtıların yer değiştirmesi sonucu farklı damarların tıkanması, etkilenen organlarla alakalı semptomlarla seyreden ciddi sağlık sorunlarıyla sonuçlanabilir. Akciğer embolisi ise havadan alınan oksijenin kana aktarılmasında aksaklıklara yol açabileceği gibi, akciğer ile kalp arasındaki kan dolaşımını bozarak kalbin düzgün çalışamamasına neden olabilir. Dolayısıyla akciğer embolisi, altta yatan sorunun ciddiyetine bağlı olarak, hastalarda hafif semptomlarla veya hayatı tehdit eden klinik tablolarla izlenebilir.

Akciğer Embolisi Belirtileri Nelerdir?

Akciğer embolisi gelişen hastalarda pıhtılaşmanın şiddetine ve etkilenen damarlara bağlı olarak farklı ağırlıkta klinik tablolar meydana gelebilir. Aşağıdaki semptomlar akciğer embolisinde görülebilir:

• Ani gelişen nefes darlığı,
• Keskin, nefes alırken şiddetlenen göğüs ağrısı,
• Yeni gelişen öksürük,
• Balgamla birlikte ağızdan kan gelmesi,
• Tansiyon düşüklüğüne bağlı ciddi halsizlik,
• Çarpıntı.

Akciğer Embolisi Tanısı Nasıl Konur?

Özellikle pıhtılaşmaya yatkınlık oluşturabilecek faktörlere maruz kalmış kişilerde akciğer embolisi tanısı söz konusu olur. Akciğer embolisi tanısının konulabilmesi için kullanılan çeşitli testler tanıda yardımcı olabilir.

• Akciğer grafisi: Emboli gelişen hastalarda çekilen akciğer röntgeninde belirli değişiklikler emboliyi düşündürebilir; ancak normal bir akciğer grafisi emboli tanısını dışlamaz.
• Oksijen düşüklüğü: Hastalarda oksijen satürasyonunun düşüklüğü emboliyi akla getirebilir.
• Kan gazı: Kanın oksijen gibi gazlar açısından değerlendirilmesini sağlayan kan gazı tetkikindeki değişimler, emboli ihtimali düşünülerek yorumlanabilir.
• EKG değişiklikleri: Emboli sebebiyle kalp ile akciğer arasındaki dolaşımın bozulması, EKG’de bazı değişikliklere yol açabilir.
• D-dimer yüksekliği: Kandaki d-dimer değerinin artışı pek çok rahatsızlığa işaret edebildiği gibi embolide de görülebilir. Bununla birlikte, d-dimer değeri normal olan hastalarda emboli tanısından uzaklaşılır.

Akciğer embolisi tanısında, özellikle kontrast madde kullanılarak çekilen toraks bilgisayarlı tomografi anjiyografi (BTA) tetkiki yararlıdır. BT anjiyografi sayesinde pıhtı ile tıkanan damar tespit edilebilir ve embolinin şiddeti tayin edilebilir. BTA’nın yetersiz kaldığı durumlarda ise doğrudan anjiyografi yapılarak tanı araştırılabilir.

Akciğer Embolisi Tedavisinde Neler Yapılır?

Akciğer embolisinin tedavisinde pıhtının ilaç tedavileri ile giderilmesi; ilaç tedavisinin yetersiz kaldığı koşullarda ise girişimsel yöntemlerle embolinin ortadan kaldırılması hedeflenir. İlaç tedavisinde halk arasında “kan sulandırıcı” olarak da bilinen, antikoagülan özellikli heparin adlı bir ilaç kullanılır. Ani gelişen embolilerde, pıhtının kısa süre içinde eritilerek giderilmesi için trombolitik tedavi uygulanabilir.

Emboli geçiren hastalarda aynı sorunun tekrarlanma riski yüksek olduğundan, tedavi sonrası belirli süre veya ömür boyu heparin tedavisine devam edilmesi gerekebilir. Bunların yanında, yeni nesil kan sulandırıcı ilaçlar da tedavide etkilidir.

Emboli ile mücadelede en önemli yöntem, embolinin gerçekleşmeden önce engellenmesidir. Bu nedenle bacaklarda gelişen damar içi pıhtılaşmaların hızlıca tespit edilerek etkili şekilde tedavi edilmesi son derece önemlidir. Cerrahi tedavi alan, uzun süre hastanede yatarak tedavi alan veya yolculuklarda uzun süre hareketsiz kalan kişilerde de pıhtılaşmayı engelleyici önlemlerin alınması gerekir. Benzer sebeple, pıhtılaşmayı artıran ilaçları kullanan hastalarda alternatif tedavi yöntemlerinin değerlendirilmesi gerekebilir.

Pulmoner Emboli Nedir?

Akciğer embolisi olarak da bilinen pulmoner emboli, akciğerlerde tıkanmış kan damarından dolayı meydana gelen sağlık problemidir. Tedavi edilmediği takdirde hayati tehlikesi bulunan bir hastalıktır.

Sağlıklı bir insan vücudunda kan dolaşımı küçük ve büyük kan dolaşımı olmak üzere iki ana dolaşım sistemi bulunmaktadır. Küçük kan dolaşımı vücuttan toplanan oksijen bakımından fakir kan, kalpten akciğerlere gönderilir. Büyük dolaşımda ise oksijen açısından zengin kanın akciğerden tüm vücuda gönderilmesi sağlanmaktadır.

Damarlarla vücutta taşınan kan bazı durumlardan dolayı pıhtılaşmaya neden olabilir. Pıhtı, vücut içerisinde farklı dokulara ya da organlara taşınarak damar tıkanıklığına neden olmaktadır bu durum ise emboli olarak adlandırılır.

Neden Olur?

Pulmoner emboline sebep olan pıhtılar çoğunlukla bacak toplardamarlarından gelir. Derin ven trombozu olarak isimlendirilen bu durum farklı nedenlerden de kaynaklanabilmektedir. Pulmoner emboli nedenleri genellikle şunlardır:

• Travmalar, spor, iş kazaları gibi travma yaralanmalarında oluşan kemik kırıkları, kas yırtılmaları kan pıhtılaşmasına neden olabilmektedir.
• Bazı tıbbi durumlar ve tedaviler, kalp yetmezliği gibi kardiyovasküler hastalıklar pıhtıya neden olabilmektedir.
• Kateter, uzun süren tedavilerde damar yoluna uygulanan kalıcı kateterler pıhtıya neden olabilmektedir.
• Ameliyatlar
• İlaçlar
• Doğumsal kan hastalıkları
• Uzun süreli hastalıklar

Pulmoner Emboli Belirtileri Nelerdir?

Oluşan pıhtının büyüklüğüne, oluştuğu yere ve hastanın kalp, tansiyon, astım, şeker gibi rahatsızlıklarının varlığına göre değişmektedir. Hafif embolide hastalarda çok fazla belirti görülmeyebilir, büyük pıhtılarda ise ciddi semptomlar görülür. Pulmoner embolide genellikle görülen belirtiler şunlardır:

• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Öksürük
• Öksürükle birlikte kan tükürme (Hemoptizi)
• Solunum hızında artma
• Çarpıntı, kalp atışında hızlanma ya da zayıflama
• Halsizlik
• Yorgunluk
• Bayılma hissi
• Aşırı terleme
• Bacakta şişme, kızarıklık
• Endişe, huzursuzluk
• Sırtta ağrı
• Baş dönmesi
• Yüzde ve parmaklarda renk değişmesi
• Mavi dudak ve tırnaklar

Pulmoner Emboli Risk Faktörleri

Risk faktörleri arasında şunlar yer almaktadır:

• Hareketsizlik
• Sigara kullanımı
• Obezite
• Hamilelik
• Hormon tedavisi
• Aile öyküsü
• İleri yaş

Pulmoner Emboli Tedavisi Nasıl Yapılır?

Görülen her vakada belirtiler aynı şiddette görülmez. Bundan dolayı tanı konulurken zorlanılmaktadır. Tanı aşamasında doktor hastalığa yönelik sorular sorar ardından fiziksel muayene gerçekleştirilir. Aile öyküsü dinlenir ve ek görüntüleme, laboratuvar tetkiklerine ihtiyaç duyulabilir. Gerekli değerlendirmelerden sonra tanı konulur.

Hastalıkla hızlı müdahale önemlidir. Tedavi yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Antikoagülan tedavi: Klinik açıdan iyi durumda olan hastalarda uygulanmaktadır. İlaçlar kanda pıhtı oluşmasını engeller. Doktorun uygun gördüğü dozda ay ilaçlara devam edilir.
• Trombolitik tedavi: Atardamarlardaki pıhtının parçalanmasını hızlandırır. Kanama riski yüksek olan bu ilaçlar genellikle acil, kritik vakalarda tercih edilir.
• Vena cava inferior (damar) filtresi: Kanama riski yüksek hastalarda ilaç tedavisi uygulanmaz. İlaç tedavisi kullanılan bazı hastalarda tekrar pıhtı oluşumu görülebilmektedir. Bu durumlardan dolayı vena cava inferior filtresine başvurulmaktadır. Bacağa uygulanan küçük bir kesiyle bu damara filtre yerleştirilir. Filtre sayesinde bacaklardaki pıhtının akciğere gitmesi engellenir.
• Açık cerrahi: Alternatif tedaviler, ilaç tedavilerinin yeterli olmadığı durumlarda, hastanın hayati risk yaşadığı acil durumlarda açık cerrahi yöntemlerle pıhtılar temizlenebilmektedir.

Emboli Olmaması İçin Ne Yapılmalıdır?

Akciğer emboli olmaması için ideal vücut ağırlığı korunmalıdır. Düzenli egzersiz yapılmalıdır. Uzun süreli seyahatlerde sıklıkla mola vermeye dikkat edin. Bol sıvı tüketmeye özen gösterin. Hormon ilaçlarını doktor kontrolünde kullanmaya önem verin. Uzun süreli ayakta kalmanız ya da yatak istirahati yapmanız gerektiğinde varis çorabı kullanmayı tercih edin.

Hastalığın belirtilerini gözlemlediğinizde vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmanız önemlidir.