Böbrekleri Çalıştıran Besinler

Böbrek sağlığı için tüketmesi gereken besinleri ve hastalıkla ilgili doğru bilinen yanlışları, Doç. Dr. Enes Murat Atasoyu anlattı.

Diyabet ve yüksek tansiyon hastalarının böbrek yetmezliği ile karşılaşma riski olduğunu belirten Doç. Dr. Enes Murat Atasoyu, bu hastaların bir nefroloji uzmanı tarafından takip edilmeleri gerektiğini söyledi. Atasoyu ayrıca, böbrek sağılığını korumak için önemli bilgiler verdi.

Böbreklerin işlevlerinden ziyade vücuda sağladığı faydalar saymakla bitmiyor. Söz konusu böylesine hayati bir organ olan böbrekleri hayat boyu korumak ve onların sağlıklı kalmasını sağlamanın önemine değinen Anadolu Sağlık Merkezi İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Enes Murat Atasoyu “Ayrıca böbreklerimiz, tansiyonu düzenleyen hormonlar (renin, anjiotensin gibi) ile kemik iliğinde alyuvar yapımını uyaran hormonu (eritropoietin) üretiyor; kalsiyum ve kemik metabolizmasını düzenleyen D vitaminini aktif hale getiriyor; kan şeker düzeyini ayarlayan insülin hormonu işlevini tamamladıktan sonra böbreklerde yıkılıyor. Sonuç olarak böbrekler, vücudumuzun sağlıklı bir şekilde ayakta kalabilmesi için hayati önem taşıyan görevlere sahip. Bu nedenle vücudumuzun bu doğal koruma mekanizmasını, dolayısıyla sağlığımızı korumak için önlemler almalıyız” dedi ve önemli uyarılarda bulundu…

DİYABET HASTALARI ÖZELLİKLE DİKKAT ETMELİ

Yürüyüş, hafif koşu, bisiklete binmek gibi egzersizleri düzenli olarak yapan kişiler, hem dinç bir bedene sahip olup, hem de fazla kilolardan kurtulur. Böylece diyabet, hipertansiyon gibi hastalıkların böbreklerde neden olabileceği hasar önlenebilir. Diyabet, kronik böbrek hastalığına neden olan hastalıklar içinde ilk sırada yer almaktadır. Günümüzde diyaliz tedavisi görmekte olan hastaların yüzde 'ında böbrek yetmezliğinin nedeni diyabete bağlı böbrek hasarıdır. Uygun ilaç tedavisi, diyet ve egzersiz programı ile kan şekeri düzeyi ve kan basıncı normal sınırlarda tutularak böbrekler diyabetin olumsuz etkilerinden korunabilir. Ayrıca diyabet gelişimi riskine sahip kişilerin (kilo fazlalığı olan, az hareket eden, ailesinde diyabet bulunan vb.) yılda bir kez kan şekeri ölçümü yaptırmaları, diyabetin erken dönemde saptanmasını ve etkin olarak tedavisinin gecikmeden başlamasını sağlayabilir.

TUZ YERİNE NANE

Diyabete ek olarak hipertansiyonun da kronik böbrek hastalığına yol açan bir faktör olabileceğini belirten Doç. Dr. Enes Murat Atasoyu, tansiyonun yüksek seyrettikçe böbrek hastalığının ilerlemesinin hızlandığını belirterek, şunları söyledi: Dirençli hipertansiyon varlığında, buna yol açan neden kronik böbrek hastalığı olabilir. Günümüzde hipertansiyon, diyabeti olan veya olmayan bireylerde kronik böbrek hastalığı gelişimi ve ilerlemesinde oldukça etkilidir. Toplumun geneline göre kronik böbrek hastalığı olan bireylerde hipertansiyon görülme sıklığı daha yüksektir. Sağlıklı beslenme, hipertansiyon, kronik böbrek hastalığı ve kalp-damar hastalıkları gelişimini önler. Sağlıklı beslenmenin en önemli kurallarından biri tuz tüketimini azaltmak. Bunun için, masada tuzluk bulundurmamak, yemekleri baharat ve bitkiler (nane, kekik vb.) ile tatlandırmak yararlı olacaktır. Dünya Sağlık Örgütü bir günde alınması gereken tuz miktarının 5 gram olduğunu bildiriyor. Ancak ülkemizde günlük ortalama tuz tüketimi 18 gram civarındadır. Beslenme programında özellikle taze yiyeceklerin tercih edilmesi, konserve yiyeceklerin (sebze, baklagiller, et, balık gibi) ise tüketilmeden önce sudan geçirilmesi tuz alımının azaltılması açısından önemlidir.

HANGİ DURUMLAR BÖBREĞİ YORAR?

Bilimsel görüşe göre günlük 2 litre su tüketilmesi sağlık için gereklidir. Araştırmacılara göre yeterli sıvı tüketimi kronik böbrek hastalığı gelişimi riskini azaltıyor. Sigara, böbrek kan akımında azalmaya neden olur. Böbrek, kan akımı azaldığında yeterince süzme yapamaz ve atık maddeler vücutta birikir. Reçetesiz vücuda alınan ilaçlar bazen kullanılan doz ve süreye bazen de hiçbir şekilde doza bağlı olmaksızın böbrek hasarı oluşturabilir. Bir veya daha fazla yüksek risk faktörüne sahipseniz yılda bir kez böbrek fonksiyonlarınızı kontrol ettirmelisiniz. Diyabetik, hipertansif, kilo fazlalığı-şişman olan, aile üyelerinden bir tanesinde böbrek hastalığı bulunan bireylerin bir uzmana başvurarak, kronik böbrek hastalığı yönünden doktorun planlayacağı tahlilleri yaptırması yararlı olur.

TEDAVİDEKİ GELİŞMELER NELER?

Diyabetik ve hipertansiyonu olan hastaların dışında ileri yaş (60 yaşından büyük), sürekli antiromatizmal veya kemoterapi ilaçları kullanan, ailesinde böbrek hastalığı olan kişilerde böbrek hastalığı gelişme riski vardır. İleri evre böbrek yetmezliği gelişen hastaların hayata tutunmalarını sağlayan diyaliz ve böbrek nakli tedavilerinde son yıllarda önemli gelişmeler kaydedildi. Hastaların evlerinde periton diyalizi dışında, hemodiyaliz tedavisini de alabiliyor olması diyaliz hastasının yaşam konforunu artırmış durumda. Ayrıca gelişen nanoteknoloji sayesinde hastanın üzerinde taşıyabileceği büyüklükteki hemodiyaliz cihazı geliştirme çalışmaları oldukça ilerledi. Bunun yanında, böbrek nakli tedavisinde vericinin kan grubu uygun olmasa da başarılı böbrek nakillerinin yapılabilmesi, pek çok böbrek bekleyen hasta için umut oldu.

BÖBREK SAĞLIĞI İLE İLGİLİ ŞEHİR EFSANELERİ

Yanlış: Süt, yoğurt, peynir fazla miktarda kalsiyum alınmasına neden olur ve böbrek taşı oluşur.
Doğru: Dengeli beslenen bir kimsede vücudun ihtiyacı kadar (sağlıklı ve normal bir aktivite gösteren bir kimsenin bir su bardağı yağsız süt, bir küçük kâse yoğurt, orta kalınlıkta bir dilim peynir gibi) kalsiyum içeren gıdaların tüketilmesi taş oluşumunu önler.

Yanlış: Çay, çorba, kahve, meyve suyu da su yerine geçer.
Doğru: Çay, çorba, kahve, meyve suyu kimyasal yapıları nedeniyle suyun yerine geçmezler. Fazla miktarda tüketildikleri takdirde elektrolit bozukluğu, fazla kilo, kansızlık, diyabet gibi sorunlara yol açabilirler. Gerçek sıvı gereksinimi su ile karşılanmalıdır.

Yanlış: Hipertansiyon tanısı konduktan sonra hemen ilaca başlamak, ileriki dönemlerde ilaçlara karşı bağışıklık gelişmesine ve ilaçların böbreklere zarar vermesine neden olur.
Doğru: Hipertansiyon saptandığı andan itibaren hem yaşam tarzı değişiklikleri (sigaradan uzak durmak, tuz tüketimini kısıtlamak, kilo vermek gibi) hem de -doktor uygun görüyorsa- ilaç tedavisine başlanması gerekir. Kontrol altında tutulmayan hipertansiyon zaman içinde kalp, damar ve böbrek sağlığını ciddi anlamda olumsuz etkilemektedir.

BÖBREK SAĞLIĞI İÇİN EN İDEAL BESİNLER

Lahana, karnabahar, kırmızıbiber, sarımsak, soğan, elma, kızılcık, yaban mersini, ahududu, çilek, kiraz, kara üzüm, yumurta beyazı, balık ve zeytinyağıdır.

ailealyuvarBalıkböbrek taşıÇaydiyabetdiyetdoktorDünyaEgzersizkahvekilo vermekpeynirSağlıkşekersigarasudansütyoğurtyüksek tansiyonyumurta

Özel İçerik

Aşağıdaki böbrekler için en iyi gıdalar listesindeki yiyeceklere neden "süper gıdalar" dendiğini anlamak için önce oksidasyon ve serbest radikalleri anlamalısınız. Oksidasyon, vücutta enerji üretimi için bir süreçtir ve birçok kimyasal değişimin bir parçasıdır. Ancak çoğu zaman serbest radikal adı verilen moleküllerin üretimine yol açar.

Serbest radikaller, vücutta proteinler ve genler yoluyla hareket eden ve hücre zarlarına zarar veren moleküllerdir. Serbest radikaller, hücrelerin yaşlanmasını hızlandırır ve kanser, kalp hastalığı ve Alzheimer hastalığı dahil olmak üzere kronik hastalıkları tetikleyebilir.

İyi haber şu ki, aşağıda listelenen böbrek dostu gıdalar, serbest radikalleri yok etmeye yardımcı olan antioksidanlar içerir. Düşük miktarlarda alınan antioksidanlar bile, hücre yaşlanmasını yavaşlatmaya ve serbest radikallerin neden olduğu oksidasyonu bozmaya yardımcı olabilir.

BÖBREKLER İÇİN EN İYİ 20 GIDA

Diyaliz, kronik böbrek hastalığı veya başka bir böbrek probleminiz varsa, antioksidanlar ve diğer sağlığı destekleyici özellikler açısından zengin sayısız gıda olduğunu bilin. Böbrek hastalığı olan kişiler, böbrek sorunu olmayanlara göre daha yüksek kardiyovasküler hastalık riskine sahiptir.

Aşağıda listelenen, böbreklere iyi gelen, besin maddeleri ve antioksidanlar açısından zengin olan bu gıdaların tüketimi ile hastalıkları ve böbrek sorunlarını önleyebilir ya da bir sorununuz varsa böbrek rahatsızlıklarını hafifletebilirsiniz.

1. Kırmızı Biber

Kırmızı biber, potasyum açısından düşük olduğu için böbrek sağlığı konusunda endişe duyanlar için iyi bir seçimdir. Ayrıca, herhangi bir yemeğe renk ve lezzet katarlar ve bol miktarda A, C, B6 vitaminleri, folat ve lif içerirler. Ayrıca, belirli kanser türlerine karşı koruma sağlayan antioksidan likopen içerirler

2. Karnabahar

Böbrekler için bir başka iyi besin ise karnabahardır. Bu sebze, folat ve lif ile birlikte tabağınıza bol miktarda C vitamini ekler. Ayrıca karaciğerin toksik maddeleri yok etmesine yardımcı olan bileşikler içerir. Daha besleyici olması ve en yoğun özelliklerini koruması için karnabahar çiğ olarak tüketilmelidir. Ama aynı zamanda haşlanmış olarak da servis edilebilir, baharatlanabilir ve birçok tarife eklenebilir.

3. Soğan

Böbrekler için bir diğer popüler yiyecek ise soğandır. Flavonoidler, özellikle kuersetin bakımından zengindir. Flavonoidler, damarlarda yağ birikmesini önleyen doğal kimyasallardır. Kuersetin, kalp hastalıklarını azaltmaya yardımcı olan ve birçok kanser türüne karşı koruyan güçlü bir antioksidandır. Ayrıca iltihap önleyici özelliklere sahiptir. Düşük potasyum içeriği onu böbrekler için iyi besinlerden biri yapar. Ek olarak, vücudunuzun yağ, protein ve karbonhidratları metabolize etmesine yardımcı olan mineraller de içerir. Soğan çiğ olarak salatalarda, çorbalarda, yemeklerde, soslarda, geleneksel soğan halkaları veya karamelize halkalarda pişirilerek tüketilebilir.

4. Kızılcık

Kızılcık böbrekler için iyi bir besindir çünkü idrar yolu enfeksiyonlarını önler, idrarı daha asidik hale getirir ve bakterileri mesaneden uzak tutmaya yardımcı olur. Ayrıca kanser ve kalp hastalıklarına karşı korunmaya yardımcı olurlar. Çay veya meyve sularında veya kek gibi çeşitli tariflerde kuru üzüm yerine tüketilebilirler.

5. Ahududu

Ahududu, serbest radikalleri yok etmeye yardımcı olan ellagik asit adı verilen bir bileşik içerir. Kırmızı rengi, antosiyaninler adı verilen antioksidanlardan gelir. Ahududu lif, C vitamini ve manganez ile doludur. Güçlü bir B vitamini olan folat açısından da zengindirler. Ahududu, kanser hücresi büyümesini ve tümör oluşumunu durdurmaya yardımcı olan özelliklere sahiptir. Tahıllara, meyve salatalarına, meyve sularına ve smoothie'lere taze ahududu ekleyin.

6. Zeytinyağı

Son araştırmalar, insanların zeytinyağı tükettiği ülkelerde kanser ve kalp hastalığı oranlarının daha düşük olma eğiliminde olduğunu ortaya koydu. Bunun, iltihap önleyici bir asit olan oleik asit içeren zeytinyağının yüksek tüketiminden kaynaklandığına inanılmaktadır. Daha fazla antioksidan içeren sızma zeytinyağı kullanın.

7. Lahana

Lahana, bazı meyve ve sebzelerde bulunan kimyasal bileşikler olan fitokimyasallarla dolu bir sebzedir. Fitokimyasallar, serbest radikalleri parçalama işlevine sahiptir. Fitokimyasallar kanserle savaşabilir ve kardiyovasküler sağlığı iyileştirebilir. Lahana, K ve C vitaminleri ve lif açısından zengindir ve iyi bir B6 vitamini ve folik asit kaynağı olduğu için diyetiniz için mükemmel bir tamamlayıcıdır. Az potasyum içeren lahanalar, özellikle böbrekler için faydalıdır. Lahanalar salatalara, çorbalara, yemeklere ve sandviçlere eklenebilir veya turşu olarak tüketilebilir.

8. Sarımsak

Sarımsak iltihabı azaltmak ve kolesterolü düşürmek için iyidir. Ayrıca kanın pıhtılaşmasını önleyen antioksidan özelliklere sahiptir. Sarımsağı pişirmek, antioksidan özelliklerine müdahale etmez, ancak iltihap önleyici ve kan inceltici etkilerini azaltabilir. Sarımsak, son derece lezzetli olmasının yanı sıra hemen hemen her öğünde kullanılabilen çok yönlü bir malzemedir. Tuz yerine etler için baharat olarak kullanılabilir. Kesebilir veya toz halini kullanabilirsiniz. Baklagiller ayrıca sarımsak ve domates sosları ve hatta hardal sosu ile mükemmel bir şekilde birleşerek özel bir lezzet sağlar.

9. Elma

Günde bir elma yemek, genel sağlığınızı gerçekten iyileştirebilir. Lif bakımından zengindirler ve iltihap önleyici özelliklere sahiptirler. Ayrıca elma, kolesterolü düşürmeye, kabızlığı önlemeye, kalp hastalıklarına karşı korumaya ve kanser riskini azaltmaya yardımcı olur. Elmalar çiğ olarak kabuğuyla tüketildiğinde en yüksek faydayı sağlar.

Yaban Mersini

Bu lezzetli mavimsi ve mor meyveler, antosiyanidinler adı verilen antioksidan bileşiklere sahiptir. Yaban mersini, iltihabı azaltan doğal bileşikler ve C vitamini ve lif varlığı sayesinde besleyicidir. Ayrıca kemik sağlığına katkıda bulunan manganez içerirler.

Çilek

Çilekler iki tür antioksidan bakımından zengindir ve çok miktarda C vitamini, manganez ve lif içerir. İltihap önleyici ve anti-kanser özelliklerine sahiptirler ve ayrıca kalbin sağlıklı kalmasına yardımcı olurlar.

Üzüm

Üzümler, oksidasyonu önleyen ve kanın pıhtılaşma riskini azalttığı için kalbe iyi gelen birkaç flavonoid içerir. Üzümde bulunan flavonoidlerden biri, daha iyi kan akışı için damarlarda kas gevşemesini artıran nitrik oksit üretimini artırabilen resveratroldür. Flavonoidler ayrıca kansere karşı korunmaya ve iltihaplanmayı önlemeye yardımcı olur. Mor ve kırmızımsı renge sahip üzümler en yüksek flavonoid içeriğine sahiptir.

Balık

Balıklar yüksek kaliteli protein kaynağıdır. Balık, haftada iki ila üç kez tüketilmelidir. Balık, iyi bir protein kaynağı olmasının yanı sıra, omega 3 adı verilen iltihap önleyici yağlar içerir. Bu sağlıklı yağlar, kanser ve kalp hastalığı gibi hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca kötü kolesterolü düşürmeye ve iyi kolesterolü artırmaya yardımcı olurlar. En çok omega 3 içeren balıklar somon, ton balığı, uskumru ve alabalıktır.

Civanperçemi

Civanperçemi sadece idrar söktürücü olarak çalışmakla kalmaz, böbrekleri fazla suyu dışarı atması için uyarır, aynı zamanda antiseptik ve iltihap önleyici özellikler içermesi gibi ek bir faydaya da sahiptir. Diüretik etkisi idrar akışını artırırken, antiseptik etkisi idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilecek bakterilerle savaşmaya yardımcı olur.

Ardıç

Ardıç böbrek fonksiyonunu iyileştirebilir ve sürekli olarak idrar yolu enfeksiyonları, böbrek ve mesane taşları için kullanılır. Ardıç ayrıca idrara çıkma dürtüsünü artırabilir ve toksinlerin yok edilmesini teşvik edebilir. Bununla birlikte, böbrek iltihabınız varsa veya hamileyseniz bu bitki tüketilmemelidir. Tüketimi bir ayı geçmemelidir.

 Maydanoz

Maydanoz, böbrekleri tüm toksinlerden temizlemeye yardımcı olan en iyi yiyeceklerden biridir ve ayrıca böbrek taşları ve idrar yolu enfeksiyonu tedavisinde faydalıdır.

Zerdeçal

Zerdeçal, antiseptik özellikler açısından zengindir ve birçok hastalığın tedavisinde kullanılır. İltihap önleyici özelliklere sahiptir, bu nedenle böbrek enfeksiyonlarını önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı olabilir.

Kabak Çekirdeği

Kabak çekirdeği, antioksidanlar, mineraller ve vitaminler açısından zengin olduğu için böbrekler için iyi bir besindir. Kabak çekirdeği böbrek sağlığını iyileştirebilir ve böbrek taşı riskini azaltabilir.

Hatmi Kökü

Hatmi bitkisinin kökü de böbrekler için iyi bir idrar söktürücüdür. İdrar yolu enfeksiyonu ve böbrek taşı gibi idrar sorunlarının tedavisine yardımcı olur. Tüketimi bazı ilaçların emilimini engelleyebilir, bu nedenle ideal olan bir uzmana danışmaktır.

 Isırgan

Böbrekler için iyi olan ve idrar yolu enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan bir diğer bitki ise ısırgandır. İdrar söktürücü etkisi vardır ve suyun böbreklerden ve mesaneden akmasını sağlayarak bakterileri yok eder. Yüksek demir içeriği genel sağlık için idealdir. Bitkiyi dakika kaynatarak çay olarak tüketebilirsiniz.

SU TÜKETİMİNİ UNUTMAYIN

Yeterli su tüketmeniz ve idrarınızı seyreltmeniz böbreklerinizi sağlıklı tutmak için önemlidir. Su, sağlık için en iyi içecektir ve böbreklere iyi gelen besinler listesinin dışında bırakılmamalıdır.

Gün içinde bol su tüketmek, böbreklerin düzgün çalışmasına ve yabancı maddelerin atılmasına yardımcı olur. Egzersiz yapıyorsanız, terle kaybettiğiniz tuzları yerine koymak ve dehidrasyondan kaçınmak için normalden daha fazla su tüketmeniz gerektiğini unutmayın.

Böbrek hastalığınız varsa, hasarlı böbrekler ekstra sıvıları gerektiği gibi çıkaramadığından fazla suya ihtiyacınız olmayabileceğini unutmamak önemlidir. Böbrek hastalığınızın evresine bağlı olarak doktorunuz sıvı alımınızı sınırlayabilir.

Avokado

Avokadolar popüler ve çeşitli besleyici nitelikleri nedeniyle övülmekle birlikte, çok fazla yendiği takdirde - özellikle de halihazırda bir böbrek rahatsızlığınız varsa - böbrekleriniz için tehlikeli olabilir. Bunun nedeni, bu meyvenin çok yüksek bir potasyum seviyesine sahip olmasıdır. Vücudumuz bu minerale ihtiyaç duyar, ancak kandaki çok fazla potasyum kas krampları ve düzensiz kalp atışı gibi ciddi sorunlara neden olabilir.

Et

Çok fazla et yemek böbrek sorunlarına neden olabilir, çünkü hayvan proteinlerinin sindirilmesi zordur. Bu da atık ürünlerin giderilmesini böbrekler için bir yük haline getirir. Hayvansal proteinler yönünden zengin bir diyet de böbrek taşlarının gelişmesine yol açabilir. Et, böbrek taşlarının sık görülen nedenlerinden biri olan ürik asit üretimini uyaran yüksek miktarda pürine sahiptir.

Bunun yerine daha fazla sebze ve fındık yiyebilirsiniz; bu şekilde de vücudunuzun ihtiyaç duyduğu proteinleri elde edebilirsiniz.

Tuz

Sağlıklı bir diyet günde maksimum mg sodyum içermelidir (yaklaşık bir çay kaşığı tuz). Çok fazla tuz yerseniz, böbrekleriniz vücudunuzdaki fazla sodyumu atmak için daha çok çalışmak zorunda kalır, bu nedenle yüksek tansiyona neden olabilecek suyu bünyenizde tutmaya başlayabilirler. Böbreklerinizi sağlıklı tutmak için, fazla tuz yerine yiyeceklerinize baharatlar ve otlar ekleyebilirsiniz. 

Konserve çorbalar veya sebzeler, dondurulmuş pizzalar ve salata sosları gibi işlenmiş veya paketlenmiş yiyeceklerde de fazla miktarda tuz bulunduğundan tüm bunların tüketimini azaltmanızda fayda var.

Muz

Böbrek sorununuz olduğundan şüpheleniyorsanız, sağlıklı kalmak için iyi ve doğru bir beslenmenin gereğinin farkına varmalısınız. Bu da, muz gibi bazı yiyeceklerin tüketimini sınırlamak anlamına gelir, çünkü böbrekleri düzgün çalışmayanlar için zararlı olabilecek kadar yüksek bir potasyum seviyesine sahiptirler.

 Sağlıklı bir yetişkin, yiyeceklerden günlük mg potasyum alımına sahip olmalıdır. Ortalama bir muz ( g) ise halihazırda mg içermektedir. Ancak zaten bir böbrek hastalığınız varsa, vücudunuz fazla potasyumu filtreleyemediğinden daha ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Süt

Süt ürünleri vitamin ve besinler açısından zengin olmasına rağmen, çok fazla süt, yoğurt ve peynir tüketmek zarar verebilir. Bu da böbreklerde stres yaratabilecek yiyeceklerde bulunan fosforun yüksek olması nedeniyle olur.

Ayrıca, böbrekleriniz tam anlamıyla işlevini yerine getiremiyorsa, fazladan fosforu kanınızdan çıkaramazlar ve bu durum zamanla kemiklerinizin incelmesine ve zayıflamasına yol açabilir ve böylece kırık riski artar.

Tam buğday ekmeği

Tam buğday ekmeği sağlıklı ve besleyicidir, ancak fazla miktarda yenilirse böbreklere zarar verebilir. Bunun nedeni, bu ekmek tipine dahil olan yüksek miktarda fosfor ve potasyumdur. Bir dilim tam tahıllı ekmek, her biri sadece 25 mg olan bir dilim beyaz ekmeğe kıyasla 70 mg potasyum ve 57 mg fosfor içerir.

Portakal

 Portakal ve portakal suyu, kalorileri düşük ve C vitamini bakımından zengin olsalar da yüksek oranda potasyum içerirler. Bir orta portakal, vücuda mg potasyum sağlar ve bir bardak portakal suyu, yaklaşık mg potasyum içerir.

Bu veriler göz önüne alındığında, özellikle de tamamen işlevsel böbrekleriniz yoksa, portakal ve portakal suyu tüketimi sınırlı tutulmalıdır. Aşırı potasyum kandan çıkamazsa, bu vücudunuz için çok tehlikeli olabilir.

BÖBREK YETMEZLİĞİ:

Böbrekler vücudumuz için zararlı veya işe yaramayan maddelerin vücuttan atılmasını sağlayan organlarımızdır. Böbreklerin düzgün çalışması ile vücuttaki su ve mineral dengesi muhafaza edilir. Böbrek yetmezliğine yol açan çok çeşitli sebep bulunmaktadır. Bazı ilaç ve toksik kimyasallar ile toksinlere (ağır metaller, organik çözücüler, kemoterapötikler, yılan veya böcek zehirleri, zehirli mantarlar, insektisitler, pestisitler, gıda katkıları, renk vericiler, tatlandırıcılar vs.) maruziyet böbreklerde hasar oluşturabilmektedir. Mesela ağrı kesici olarak kullanılan ibuprofenin yüksek dozları böbrek harabiyeti oluşturabilmektedir. Böbrek yetmezliği bazı hastalıklar dolayısı ile de meydana gelebilmektedir. Kalp yetmezliği, diyabet, kronik hipertansiyon, karaciğer hastalıkları, lupus, bazı kanser türleri ve orak hücre anemisi bunlar arasında sayılabilir.

Çeşitli şekillerde oluşan ve adlandırılan böbrek hastalıkları bulunmaktadır. Bunlardan biri olan Bright hastalığı (nefrotik sendrom) idrarda protein kaybı ile görülen, yüksek tansiyon ve ödem ile kendini gösteren bir hastalıktır. Glomerülonefrit, böbreklerde kandaki atıkları süzen ince damarların iltihabi hastalığıdır. Bu durum bir infeksiyon sonrası ortaya çıkabilmektedir. Piyolonefrit, çoğu zaman doğum defekti dolayısı ile ortaya çıkmaktadır. Gerek glomerülonefrit ve gerekse piyolonefrit akut veya kronik olarak ortaya çıkabilir ve çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Hidronefroz, çeşitli sebeplerden dolayı idrar yollarının tıkanması ile ortaya çıkan, böbrek ve renal pelvisin genişlemesi şeklinde belirginleşen bir durumdur.  Polikistik böbrek hastalığı ise böbrekler üzerinde kistlerin büyümesi ve böbrek fonksiyonlarını bozması şeklinde tarif edilebilen bir hastalıktır. Hastalığa yol açan kist oluşumunun çok çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Böbreklerde taş oluşması, çeşitli sebeplerden dolayı böbreğin değişik kesimlerinde farklı kimyasal karakterde ve büyüklükte minerallerin çökelmesidir. Renal tübüler asidoz, böbreklerin esas olarak bikarbonatı absorbe edememesi sebebiyle ortaya çıkan hastalıktır. Bu hastalıkta anormal amonyak üretimi olmakta ve asit atılımı bozulmaktadır. Bunun sonucunda hastalıklı kişilerde şiddetli asidoz tablosu, potasyum yetmezliği ve kemik yıkımı görülmektedir.

Nefrotik sendrom olarak tanımlanan rahatsızlık ise hastalıktan ziyade hastalığın bir işareti olarak değerlendirilebilecek bir durumdur. Bu rahatsızlıkta ödem ve idrarla protein kaybı yaygın olarak gözlenir.  Bu durum, kontrolsüz diyabet veya terminal döneme girmiş lupus sebebiyle oluşabileceği gibi, glomerüllerdeki iltihabi bir olay sonucu da ortaya çıkabilmektedir.

Ağır metaller böbrekler üzerinde ciddi harabiyet oluşturabilmektedir. Özellikle ağır metal maruziyetinin olduğu işyerlerinde çalışanlar bundan dolayı düzenli olarak böbrek fonksiyonlarını takip etmek durumundadırlar. Aynı şekilde yüksek tansiyonunuz, şekeriniz veya ailesel olarak böbrek problemi olan bir genetik yapınız varsa böbreklerinize özel itina göstermek durumundasınız. Bazı infeksiyonlar (kızamık, kızıl ve tonsilit gibi) tam tedavi edilmedikleri takdirde böbreklere ciddi zarar verebilmektedir.  

Böbrek hastalıklarının yaygın bir belirtisi ödemdir. Ödem, böbreklerin sağlıklı çalışmaması dolayısı ile idrar oluşmasında sıkıntı olduğunda ortaya çıkar. Öyle ki, el ve dirsekler dahil vücutta genel bir şişme olur ve hasta nefes alamaz bir duruma dahi gelebilir. Böbrek fonksiyonun bozulmuş olması dolayısı ile kandaki atık maddeler böbreklerden süzülemez ve birikir. Bu duruma üremi denmektedir. Böylesi bir durumda karın ağrısı, iştah kaybı, titreme, ateş, kusma, mide bulantısı görülür. İdrarın da bulanık ve kanlı olduğu görülür. Ayrıca bu durumda böbrek hizasından başlayıp kasığa doğru inen ani ve yoğun bir ağrı görülebilir.

Böbrek yetmezliğini teşhis etmek için, idrarda protein ve kan analizi ile kanda üre ve kreatinin seviyelerini bakılır. Gerekirse kreatinin klerens testi yapılarak böbreğin süzme fonksiyonu hakkında bilgi edinilir.

Böbreklerinizde bu tür problemler varsa sebze ağırlıklı ve mümkünse pişirilmeden ham olarak hazırlanmış bir beslenme rejimi uygulayınız. Diyetinize özellikle kuşkonmaz, muz, kereviz, salatalık, sarımsak, papaya meyvesi, maydanoz, patates, su teresi, karpuz ve kabak çekirdeğini dahil ediniz. Soya fasulyesi de yapısındaki zengin arjinin içeriğinden dolayı böbreklere iyi gelmektedir.

Diyetinizdeki yemek tuzunu özellikle potasyum tuzlarını azaltınız. Kan değerleri yüksekse fosfat içeren gıdaları (Kolalı içecekler dahil) kesinlikle tüketmeyiniz. Ayrıca, pancar yaprağı, çikolata, kakao, yumurta, balık, et, ravent, ıspanak, pazı ve çaydan uzak durunuz.  Özellikle hayvansal protein tüketimini azaltınız. Protein fazlalığı böbreklere yük oluşturur ve kandaki üre seviyesinin yükselmesine sebep olur. Vücut için gerekli proteini mümkün olduğunca tahıllar, fasulye, soya, mercimek, mısır, bezelye vs. bitkisel kaynaklardan alınız. Düşük yağlı yoğurt, süzme peynir ve yağı malınmış ayran hariç mümkün olduğunca yağlı süt ürünlerinden uzak durunuz. Pişmemiş keçi sütünün böbrek hastalarına iyi geldiğini iddia edenler de vardır.

BESİNSEL DESTEK:

Böbreklerimizin düzgün çalışmasını temin için tıbbi tedavi yanı sıra bazı besin desteklerinin de kullanılması faydalı olabilmektedir. Bu amaçla;

Antioksidan ve atık maddelerin vücuttan atılmasını aktive edici olarak koenzim A, sıvı tutulumunu azaltmak için B 6 vitamini, kolin ve inositol; mineral dengesini sağlamak için kalsiyum, magnezyum ve multi mineral kompleksi; dolaşımı aktive edebilmek için arjinin ve metiyonin kullanılabilir. Serum potasyumu düşükse stimülan olarak potasyum,  immün fonksiyonu düzeltmek ve idrar yollarının iyileşmesini hızlandırmak için A ve E vitaminleri, karotenoidler ve çinko kullanılabilir.

Kereviz ve maydanoz tohumu doğal diüretiklerdir. Özellikle kandaki ürik asit seviyesi yüksekse ikisinin kombinasyonu faydalı olmaktadır. İdrar yollarındaki tekrarlayan enfeksiyonları engellemek için kızılcık şerbeti içilir. Hatmi kökünden elde edilen şerbet böbrekleri temizler. Aynı şekilde mısır püskülü de iyi bir diüretiktir. Ardıç tohumu, ısırgan, maydanoz, kırmızı yonca, karpuz tohumu vs. faydalı doğal bitki ve besin kaynaklarıdır. Deniz yosununun civanın sebep olduğu böbrek hasarına karışı koruma sağlayabildiği görülmüştür.