A Vitamini Yetersizliği ve Fazla Miktarda Tüketimi A vitamini vücutta depo edilen bir vitamindir. Bu nedenle yetersizlik belirtileri, uzun süre A vitamini alnmadğnda görülür. Yetersiz ve dengesiz beslenenlerde ve büyümenin hzl olduğu çocukluk, gebe ve emziklilik dönemlerinde sorun ortaya çkar. A vitamini Yetersizliğinin En Önemli Belirtileri; � Epitel dokularn (derinin kuru ve pütürlü bir durumda olmas, gözdeki epitel dokunun bozulmas, kurumas ve koruyucu tabakann kayb) bozulmas. � Bağşklk sisteminin bozulmas nedeniyle enfeksiyon hastalklarna yakalanma sklğnn artmas. � Vitamin A yetersizliği sindirim organlarnda da kendini göstermekte ve mide yaralar oluşabilmektedir. � A vitamini yetersizliğinde çocuklarda normal büyüme ve gelişme sağlanamamaktadr.Özellikle çocuklarda sk görülen enfeksiyon hastalklar, vücut direncinin düşük olmas büyümede gerilik konusunun önemini ortaya çkarmaktadr. A vitamininden yeterli beslenen bir birey günlük ihtiyacn 10 kat kadar A vitamini alrsa vücutta zehirlenme etkisi görülür. Zehirlenmenin ilk belirtileri baş ağrs, baş dönmesi, kusma şeklindedir. Fazla alnmasnda karaciğerde büyüme, eklemlerde ağr, baş ağrs, kuru ve pul pul dökülen deri, kusma ve iştah kayb, uzun kemiklerde kalnlaşma, saç dökülmesi, deride sararma ve kafa içi basncn artmas, sinir sisteminde hasar ve doğumsal bozukluklar da gözlenebilir. Günlük A Vitamini Gereksinmesi Besinlerde A vitamini retinol ve A vitamini ön maddesi karoten olarak bulunur. Günlük ihtiyaçlar Retinol eşdeğeri (RE) olarak şöyledir: aylk bebeklerde mcg, yaş grubu çocukta mcg, yaş grubu çocukta mcg, yaş grubu çocukta mcg, yaş grubu çocukta mcg retinoldür. htiyaç yetişkin erkek için mcg, kadn için mcg dr. A Vitamininin En Çok Bulunduğu Besinler Organizmanz A vitaminini iki yolla sağlar. Retinol formundaki A vitaminini hayvansal kaynakl karaciğer, balk yağ, süt, tereyağ, yumurta gibi besinlerden alrsnz. Bitkisel kaynaklardan ise beta karoten gibi karotenoidleri alr ve bunlar organizmanzda A vitaminine dönüştürebilirsiniz. Karotenoidlerin ( A vitamini ön maddesi) kaynaklar krmz ve sar portakal ile birçok koyu yeşil yaprakl sebzelerdir. En çok sar turuncu (havuç , kş kabağ vb.) koyu yeşil yaprakl sebzeler ile sar ve turuncu meyvelerde (kays, şeftali vb.) bulunur.
E VTAMN Günlük yiyeceklerde yeterli miktarlarda bulunduğundan insanlarda yetersizlik belirtilerine sklkla rastlanmamaktadr. Çok önemli bir vitamin olan vitamin E yağda erir, güneş şnlarna ve alkali ortama duyarldr. Oksijen ve demir ile hemen okside olur, emilimi için safra asitlerine ihtiyaç vardr. Diyette bitkisel sv yağ miktar arttğnda vitamin Eye ihtiyaç artar. Vücut Çalşmasndaki Görevleri Yağlarn emiliminde bir bozukluk oluştuğunda E vitamini emilimi de azalr. � Hücre zarnn koruyucusudur (antioksidan) . � Damar içerisinde akşkanlğ sağlar, damar tkanklğn önler. (ateroskleroz) � Erken doğmuş bebeklerde demirin kullanlmasna yardmc olarak anemi (kanszlk) oluşumunu engeller. Yetersizlik ve Fazlalklar Günlük besinler içinde yeterli miktarda bulunduğundan yetersizlik belirtilerine insanlarda sklkla rastlanmamaktadr. Deney hayvanlarnda E vitamini eksikliği ksrlğa, kalp ve diğer kaslarda yorgunluğa, karaciğer hastalklarna, krmz kan hücrelerinin kolayca parçalanmasna neden olmaktadr. Aşr alndğnda zararl etkisi görülmemiştir. Günlük E Vitamini Gereksinmesi Günlük ihtiyaç yetişkin erkeklerde 10 mg, kadnlarda 8 mg ve çocuklarda mg arasnda değişmektedir. E Vitamininin En Çok Bulunduğu Besinler Bitkisel yağlar, tahl taneleri , yağl tohumlar, soya, yeşil yaprakl sebzeler , baklagillerdir.
VTAMN K Kann phtlaşma etmeni olarak tanmlanan vitamin K günlük yiyeceklerimizde yeteri kadar bulunduğu ve kaln bağrsakta bakterilerce yapldğ için yetersizliğinde oluşan bir hastalk tanmlanmamştr. Yağda eriyen bir vitamin olup emilimi için safra asitlerine ve yağa ihtiyaç vardr. Vücut Çalşmasndaki Görevleri Vitamin K karaciğerde kann phtlaşmasn sağlayan maddenin sentezi için gereklidir. Eksikliğinde kann phtlaşmas engellendiği için kanama durmayabilir. Kemik gelişimi için de önemlidir. Yetersizlik ve Fazlalklar Karaciğer ve sindirim sistemi bozukluklarnda özellikle safra akmnn engellendiği durumlarda K vitamini kullanlmas yetersizleşir. Uzun süren antibiyotik tedavileri de bağrsakta harabiyet yapacağndan vitamin K etkinliğini azaltarak yetersizlik yapabilir. Fazlalk belirtisi olarak suda çözünen türevleri yenidoğan sarlğ (hiperbiluribinemi) yapar. Günlük K Vitamini Gereksinmesi Günlük ihtiyaç yetişkin erkekler için 80 mcg, kadnlar için 65 mcg, bebekler için mcg, çocuklar için mcg dir. K Vitamininin En Çok Bulunduğu Besinler En zengin kaynaklar, spanak ve benzeri yeşil yaprakl sebzeler, karaciğer, kuru baklagiller ve balklardr.
TAMN (B1 VTAMN) Vücut Çalşmasndaki Görevleri En önemli görevi enerji metabolizmasndadr. Değişik besinlerle vücuda alnan besin öğelerinin vücutta enerjiye çevrilmesi, yine en önemli enerji kaynaklarndan olan karbonhidratlardan enerji yapmnda B1 vitamininin önemli bir işlevi vardr. Yetersizlik ve Fazlalklar � Yorgunluk ve isteksizlik, iştah azalmas, kusma ve sindirim sisteminde bozukluklar, kalp yetmezliği , huzursuzluk sklkla görülen yetersizlik belirtileridir. � Beriberi denilen ve sinir sistemi bozukluğu şeklinde tanmlanan, eklemlerde şişlik ve ağr, denge bozukluklarna neden olan hastalklar en önemli yetersizlik belirtisidir. Fazlalk belirtileri hakknda bir bilgi yoktur. Günlük B1 Vitamini Gereksinmesi B1 vitamini enerji metabolizmas için gerekli olduğundan fazla karbonhidrat tüketen kişilerde ihtiyaç daha fazladr. B1 vitamini vücutta depo edilen bir vitamin değildir. O nedenle günlük beslenme içinde alnmas gereklidir. Pratik olarak her kalori için kişinin mg B1 vitamini almas uygundur. B1 Vitamininin En Çok Bulunduğu Besinler Karaciğer ve diğer organ etleri, et, süt, kuru baklagiller, tahllar (buğday, msr, pirinç), ceviz, fndk, yumurtadr.
RBOFLAVN (B2 VTAMN) Işğa duyarl olmas nedeniyle riboflavin bulunan yiyecekler şkta bekletilmemeli, suda eriyen bir vitamin olduğu içinde sebzelerin pişirilme suyu ve yoğurdun suyu dökülmemelidir. Vücut Çalşmasndaki Görevleri Karbonhidrat, protein ve yağlarn metabolizmasnda görev alan riboflavin bir düzenleyicidir. Yetersizlik ve Fazlalklar Besinlerle alnmas gerekli bir vitamindir. Yetersizliğinde Deride yaralar (dermatit), dudaklarda (keylozis, angular lezyon) ve göz çevresinde kesik şeklinde yaralar oluşur. Sinir sisteminde bozukluk, anemi (kanszlk) görülebilir. Gözde yanma ve kzarklk, ishal oluşabilir. Günlük Riboflavin Gereksinmesi Büyümenin hzl olduğu çocukluk döneminde ihtiyaç fazladr. Vücutta depo edilmediği için günlük olarak alnmas gerekmektedir. htiyacn üzerinde alndğ zamanda idrarla atm fazladr. Riboflavin ihtiyac her kalori için mg dr. Riboflavinin En Çok Bulunduğu Besinler Karaciğer, et, süt ve ürünleri, yumurta , peynir, balk, yeşil yaprakl sebzeler ve tahllardr.
NASN (NKOTNK AST, VTAMN PP) Niasin; su ve alkolde çözünen asit, alkali, şk ve sya dayankl bir vitamindir. Vücut Çalşmasndaki Görevleri B grubu vitaminlerinden biri olarak karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasnda görevlidir. Yetersizlik ve Fazlalklar Diyette yeterince niasin alnmamas sonucu sinir sistemi, sindirim sistemi ve güneş gören deride simetrik yaralarla kendini gösteren pellegra hastalğ oluşur. Pellegra hastalğ daha çok tek yönlü beslenen;özellikle de sadece msr tüketen toplumlarda görülür. Hastada iştahszlk, halsizlik belirtileri yaygn olup, kol ve bacaklarn güneş gören yerlerinde yaralar oluşur. Depresyon yani ruhsal bozukluk hastalarda yaygndr. Günlük Niasin Gereksinmesi Besinlerle alnan iyi kalite protein vücut için gerekli niasin gereksinimini karşlar. Özellikle de bir amino asit olan triptofan vücutta niasine dönüştüğü için alnan miktar niasin eş değeri olarak saptanmaldr. Günlük niasin ihtiyac her kalori için mgdr. Niasinin En Çok Bulunduğu Besinler Et, balk, kümes hayvanlar, karaciğer, maya, tahllar, kuru baklagiller ve yeşil yaprakl sebzelerdir.
FOLK AST Vücut Çalşmasndaki Görevleri Amino asit ve kan hücrelerinin yapm için gereklidir. Folik asitin vücutta deposu yoktur ve bağrsaktaki mikroorganizmalar tarafndan da sentez edilir. Vücutta görev yapabilmesi için C vitaminine ihtiyaç vardr. Yetersizlik ve Fazlalklar Yetersizliğinde kan yapmnda azalma olmaktadr. Özellikle gebe kadnlarda ve çocuklarda yetersizlik belirtileri yaygndr. Yetersizlik nedeni; yetersiz beslenme (özellikle yetersiz sebze ve meyve tüketimi), emilim bozukluğu ve vücuttan aşr kayp olmasdr. Alkoliklerde de ve gebelikte folik asit yetersizliği görülebilir. Günlük Folik Asit Gereksinmesi Günlük ihtiyaç yetişkin erkek ve kadnda mcgdr. Gebe kadnlara günlük emziklilere mcg önerilmektedir. Folik Asitin En Çok Bulunduğu Besinler Karaciğer, diğer organ etleri, yeşil yaprakl sebzeler,maya, kuru baklagiller ve tahllardr. Besinlerin hazrlanmas, işlenmesi ve depolanmas aşamalar folik asit kaybna neden olur. Bu nedenle sebzelerin pişirilmesi ve saklanmas ilkelerine dikkat edilmelidir.
VTAMN B6 (PRDOKSN) Vitamin B6 suda kolayca çözünür, şğa ve alkali ortama duyarldr. Vücut Çalşmasndaki Görevleri Protein, yağ ve karbonhidrat metabolizmasnda yardmcdr. B6 vitamini ayn zamanda bağşklk sistemi için gereklidir. Yetersizlik ve Fazlalklar B6 vitamini yetersizliğinde en önemli bulgu sinir sisteminde, kan hücrelerinde görülür. Deride yaralar oluşur. Sinir sistemi bozukluğuna bağl olarak baylma nöbetleri (konvulsiyon) görülür. Dudak kenarlar ve dilde yaralar, huzursuzluk ve hipokromik anemi denilen kanszlk, çocukluk çağnda sk görülen B6 vitamini eksikliklerinden biridir. Büyüme geriliği, sindirim sistemi bozukluğu ve böbrekte taş oluşumu da B6 eksikliğinde görülen hastalklardan bazlardr. Fazlalk belirtileri bilinmemektedir. Günlük B6 Vitamini Gereksinmesi Çocukluk çağnda anne sütü ile beslenmeyip hazr mamalarla beslenen çocuklarda ihtiyaç fazladr. Ayn şekilde iyi kalite proteinli besinlerle beslenenlerde ihtiyaç azalabilir. Günlük ihtiyaç mg dr. B6 Vitamininin En Çok Bulunduğu Besinler Et, karaciğer, böbrek, tahllar ve kuru baklagillerdir.
Günlük B12 Vitamini Gereksinmesi nsanlar vitamin B12 ihtiyacn hayvan dokularndan sağlarlar. Günlük ihtiyaç 2 mcg dr. Gebelik ve emziklilikte ihtiyaç mcgdr. B12 Vitamininin En Çok Bulunduğu Besinler Et ,süt, peynir, yumurta ve balktr. B12 vitamini bitkisel besinlerde bulunmaz
PANTOTENK AST Vücut Çalşmasndaki Görevleri Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmas için gerekli B grubu vitaminlerden biridir. Sinir sisteminin, baz hormonlarn çalşmasnda ve yağlarn sentezinde etkindir. Pantotenik asit suda erir, besinlerin pişme suyuna geçer, asit ve alkalilere karş duyarldr. Yetersizlik ve Fazlalklar Pantotenik asit yetersizliğinde insanlarda kusma, karn ağrlar ,kaslma nöbetleri, yorgunluk gibi belirtiler saptanmştr. Laboratuvar hayvanlarnda yaplan deneylerde büyüme geriliği, ksrlk, sinir sistemi bozukluğu, saç renginde değişme, deride yaralar, ince barsak ülserleri, saç dökülmesi şeklinde bulgular vardr. Fazlalk belirtileri bilinmemektedir. Günlük Pantotenik Asit Gereksinmesi Bu vitamin tüm besinlerde bulunduğu için yetersizlik belirtileri sk görülmemektedir. Günlük ihtiyaç mg kadardr. Pantotenik Asitin En Çok Bulunduğu Besinler Tüm hayvansal ve bitkisel besinleri tüketmekle yeteri kadar pantotenik asit alm sağlanr.
BOTN Biotin baz hayvanlar için büyüme etmeni olarak yumurta aknda bulunmuştur. Kayplara dayankl bir vitamindir; ancak suda çözünür. Vücut Çalşmasndaki Görevleri Biotin, vücudumuzda ince barsak bakterileri tarafndan sentezlenir. Karbonhidrat metabolizmasnda görev alr ve enerji oluşumuna katk verir. Yetersizlik ve Fazlalklar Günlük tükettiğimiz besinlerde biotin yeterli miktarda bulunduğundan eksiklik belirtileri görülmemektedir. Halk arasnda besleyici olur düşüncesi ile yumurta çiğ olarak tüketilmektedir. Çiğ yumurta aknda avidin adl bir protein vardr ve bu protein biotinin vücutta kullanlmasn engeller. Çiğ yumurta yiyenlerde saç dökülmesi, deri yaralar oldukça sk görülen durumlardr. O nedenle yumurtann pişirilerek tüketilmesi vücut için daha yararldr. Yetersiz tüketiminde deri yaralar, iştahszlk, kas ağrlar, solukluk gibi belirtiler ortaya çkar. Fazlalk belirtileri bilinmemektedir. Günlük Biotin Gereksinmesi Biotin, vücutta barsak bakterileri tarafndan üretilmekte ve günlük besinlerle vücuda yeteri kadar alnmaktadr. Yetişkinler için önerilen tüketim miktar günlük mcgdr. Biotinin En Çok Bulunduğu Besinler Tüm yiyeceklerde yeteri kadar bulunur. En çok bulunduğu besinler karaciğer yumurta sars, soya unu, etler ve mayadr.
C VTAMN (ASKORBK AST) Vitamin C; hava ile temasla kolay okside olur, suda erir, ekşi tattadr, şkla temasta rengi koyulaşr, sya dayanksz bir vitamindir. Vücut Çalşmasndaki Görevleri � Vitamin C, bağ dokularn bir arada tutan, � Zehirlenmeler ve ateşli hastalklarda vücudu koruyan ve bağşklk sistemini güçlendiren bir vitamindir. � Vücudumuzda kan yapm için gerekli olan demir ve folik asidin kana geçmesini kolaylaştrr ve kullanmn arttrr. Böylelikle kanszlğ önler. � Damar çeperlerini güçlendirerek kanamaya ve gözde katarakt oluşumuna engel olur. � Meme kanseri ve güneş şnlarnn oluşturduğu deri kanserlerinin gelişimini yavaşlatr. Antioksidan bir vitamindir. Yetersizlik ve Fazlalklar Vitamin C yetersizliğinde; diş etlerinde kanama, dişlerde anormallikler, yorgunluk, isteksizlik ve eklem ağrlar görülebilir. Aşr yetersizliği skorbüt hastalğna neden olur. Diş etlerinde kanama, eklemlerde şişlik ve ağrlarla belirti veren skorbüt hastalğn tedavi eden vitamin olarak bilinmektedir.. Ateşli hastalklara dirençsizlik, sk hasta olma, bağşklk sisteminin zayflğ da yetersiz alma bağlanabilir. Fazla alndğ takdirde idrarla atlr. htiyaçtan çok fazla almlarda böbreklerde taş oluşumuna, ishale, allerjik deri belirtilerine neden olabilir. Günlük C vitamini Gereksinmesi Günlük vitamin ihtiyac ortalama mgdr. Çocukluk çağnda yani hzl büyüme döneminde, gebelikte ve emziklilikte, ateşli hastalk döneminde ihtiyaç artar. Vücudumuzda oluşan değişik yara ve yanklarn tedavisinde ihtiyac misli artrmak gerekmektedir. C vitamininin deposu olmadğ için günde 3 öğün şeklinde besinlerle birlikte alnmaldr. Böylece demir yetersizliği anemisinin önlenmesi de mümkün olur. C Vitamininin En Çok Bulunduğu Besinler; Limon,portakal, mandalina gibi turunçgiller, çilek, böğürtlen, kuşburnu, domates, lahana, patates ile spanak, marul, yeşil biber asma yaprağ gibi yeşil yaprakl sebzeler zengin kaynaklardr. Bu besinleri taze olarak tüketmek, bekletmemek kayplar önlemek açsndan önemlidir.
KALSYUM Vücut Çalşmasndaki Görevleri � Kemiklerin ve dişlerin yapm. � Kaslarn kaslmas. � Sinirlerin çalşmas. � Normal kan basncnn sağlanmas. � Kann phtlaşmas. � Hücrelerin bir arada tutulmas için gereklidir Vücuttaki kalsiyumun %99u kemiklerde ve dişlerde, geri kalan %1i ise vücut svlarnda ve hücrelerde bulunmaktadr. Kalsiyumun Yetersizliğinde; Kalsiyum ve D vitamininin yetersizliğinde; çocuklarda raşitizm, yetişkin kadnlarda osteomalasia ve yaşllarda osteoporoz görülür. Raşitizm ve osteo-malasia kemiklerin gelişememesi, yumuşamas ve eğrilmesidir. Osteoporoz ise kemiklerin krlabilir duruma gelmesidir. Kalsiyum emilimini; D vitamini, sütte bulunan laktoz, C vitamini, organik asitler, baz amino asitler kolaylaştrr. Mayalandrlmamş undan yaplan ekmeğin tüketimi, antasitli ilaçlarn uzun süre ve fazla miktarda kullanlmas ise emilimi engeller. Günlük Kalsiyum htiyac Yetişkin bireyler için günlük ihtiyaç mgdr. Çocuklarda mg, adölasan çağnda mg ve gebe ve emzikli kadnlarda mgdr. Kalsiyumun En Çok Bulunduğu Besinler Süt ve süt ürünleri ( yoğurt, peynir, dondurma vb.) en iyi kalsiyum kaynağdr. Süt ve ürünlerinde bulunan kalsiyumun emilimi fazladr. Yumurta sars, tahllar, kuru baklagil ve yağl tohumlar da iyi kalsiyum kaynaklardr. Yeşil yaprakl sebzeler ve tahllarda bulunan kalsiyumun emilimi ise düşüktür. Yeşil yaprakl sebzelerde bulunan okzalatlar (okzalik asit) ve tahllarda bulunan fitatlar (fitik asit) kalsiyumla birleşerek ince barsaklardan emilimi engeller. Diyetin posa miktarnn fazla olmas da kalsiyum emilimini olumsuz yönde etkiler.
FOSFOR Vücutta Dağlm ve Görevleri Fosfor; kalsiyumla birlikte kemiklerin ve dişlerin oluşumunda, besin öğelerinin metabolizmasnda görev alan enzimlerin yapsnda bulunur ve hücre çalşmas için gereklidir. Ayrca fosfor vücut svlarnn asit ortama dönüşümünü engeller, hücre içi ve dş svlarn dengede tutulmasn sağlar. Vücuttaki fosforun %90 kemiklerde ve dişlerde, geri kalan %10u ise vücut svlarnda ve hücrelerde bulunur. Fosforun En Çok Bulunduğu Besinler Protein yönünden zengin besinlerin fosfor içeriği de yüksektir. Süt ve türevleri, et ve türevleri, tavuk, balk, yumurta, tahllar, kuru baklagiller ve yağl tohumlar önemli fosfor kaynağ besinlerdir. Günlük Fosfor htiyac : Fosfor ihtiyac da kalsiyum ihtiyac kadardr. Kalsiyumun fosfora oran diyette bire bir olmaldr. Fosfor ihtiyac yaş aras çocuklar için mg, yaş için mg ve 24 yaş üzeri bireylerde mgdr
SODYUM, KLOR ve POTASYUM Vücutta Dağlm ve Görevleri Vücut mineral içeriğinin %2sini sodyum, %5ini potasyum ve %3ünü ise klor oluşturur. Sodyum, klor ve potasyum tüm vücut svlarnda ve dokularda bulunur. Bu elementlerin vücuttaki en önemli görevleri vücut su dengesini, asit-baz dengesini ve kas çalşmasn sağlamaktr. Sodyum, klor ve potasyum ince barsaklardan emilir, idrar, dşk ve terle atlr. shal, kusma, aşr idrar yapma, aşr terleme ile vücuttan bu mineraller kayba uğrar. En Çok Bulunduğu Besinler Sodyum ve klorun temel kaynağ tuzdur. Ayrca her besin belirli oranlarda sodyum içermektedir. Meyvelerde sodyum oran çok düşüktür. Diyetle süt, et, tahllarn, taze sebze ve meyvelerin yeterli düzeyde tüketimi ile potasyum ihtiyac karşlanr. Salamura edilmiş ve baz işlenmiş besinlerde tuz miktar yüksek oranda bulunur. Günlük Sodyum, Potasyum ve Klor Gereksinmesi : Normal bir diyetle sodyum, klor ve potasyum ihtiyac karşlanr. Kişilerde kan basnc yükseldiğinde (hipertansiyon) sodyum (tuz) kstlamas gerekir. Günde gram sodyum, gram potasyum yetişkinler için yeterlidir. Günlük tuz tüketimi 6 gram geçmemelidir. Bu miktarda tuz gram sodyum sağlar ve normal koşullarda yetersizliği söz konusu değildir. Günlük klor ihtiyac en az mg dr.
MAGNEZYUM Vücutta Çalşmasndaki Görevleri nsan vücudunda bulunan ortalama gram magnezyumun %60 kemiklerde, %27si kaslarda, %13ü ise diğer dokularda ve vücut svlarnda yer almaktadr. Magnezyumunun vücutta enerji metabolizmasnn, kas ve sinir sisteminin düzenli çalşmas, kemik ve dişlerin oluşumu, kan basncnn düzenlenmesi gibi görevleri vardr. Magnezyumun En Çok Bulunduğu Besinler: Kuru baklagiller, yağl tohumlar, rafine edilmemiş tahl taneleri ve koyu yeşil yaprakl sebzeler önemli magnezyum kaynağdr. Günlük Magnezyum Gereksinmesi Günlük alnmas gereken miktar yetişkin erkek ve kadnlarda ise mgdr. htiyaç yaş grubu çocuklarda 80 mg, yaşta mg ve yaşta ise mgdr.
DEMR Vücutta Dağlm ve Görevleri Yetişkin bir insan vücudunda ortalama gram demir bulunur. Demirin çoğunluğu kanda ve krmz kan hücrelerinde hemoglobinde bulunur. Hemoglobinin yapsnda bulunan demirin vücutta görevi oksijen taşmaktr. Akciğerlerden oksijeni hücrelere, hücrelerden de karbondioksiti akciğerlere taşr. Demirin En Çok Bulunduğu Besinler Et ve et türevleri, yumurta, yeşil yaprakl sebzeler ve tahllar demir kaynağdr. Pekmez ve kuru meyveler de iyi bir demir kaynağdr. Diyette C vitamininin ve etin bulunmas, bitkisel kaynakl demirin emilimini arttrr. Bu nedenle her öğünde C vitamininden zengin besinlere yer verilmelidir. Tahllarda demir emilimi engelleyen fitatlarn etkisinin ortadan kaldrlmas amacyla ekmek mayalandrlarak yaplmaldr. Yemek esnasnda çay içilmesi de demirin emilimini azalttğndan, çay öğün aralarnda ve açk olarak içilmelidir. Demir Yetersiz Alndğnda; Demir yetersizliğinde kanszlk görülür. Barsak parazitleri besinlerle alnan demire ortak olur ve kanszlğa neden olur. Anemik olan kişilerde kanda hemoglobin düzeyi düşer ve krmz kan hücrelerinin says azalr. Diyetle demiri yetersiz tüketen okul çocuklarnn sk hastalandklar ve okula devam edemedikleri, öğrenme, alglama ve dikkatlerinin azaldğ ve okul başarlarnn düştüğü bilinmektedir. Günlük Demir Gereksinmesi Diyetin hayvansal veya bitkisel kaynakl besinlere dayal olmas ihtiyaçta farkllk gösterir. Ülkemizde diyetin tahllara dayal olmas nedeniyle yetişkin erkeklerde günde 10 mg, kadnlarda mg, gebe kadnlarda ise mg demir tüketimi önerilmektedir.
YOT Vücutta Dağlm ve Görevleri Yetişkin bir bireyin vücudunda mg iyot bulunur. Bunun %70i tiroit bezinde, geri kalan ise dokularda ve kandadr. Tiroit bezinin çalşmas için iyot gerekir. yot, tiroit bezinde tiroit hormonlarnn yapmnda görev alr. yot yetersizliğinde; yodun yetersiz alnmas iyot yetersizliği hastalklarna neden olur. Ülkemizde baz bölgelerde (Karadeniz ve Akdenizin iç kesimleri ile Doğu ve ç Anadolu bölgesinde) toprakta ve suda iyot yetersizliği olduğu için bu bölgelerde yetişen besinlerle beslenen kişilerde basit guatr hastalğ görülür. Guatr boynun ön tarafnda bulunan tiroit bezinin büyümesidir. yot eksikliği olan bölgelerde yaşayan kadnlarda; düşük, ölü doğum, düşük doğum ağrlğ, üreme sorunlar görülür. yot yetersizliği olan gebe kadnlarn doğurduklar çocuklarda kretenizm görülebilir. Çocuk yapsal bozukluklarla doğar, büyüme ve gelişmesi geri kalr, sağrlk ve dilsizlik, şaşlk görülür zihinsel yetenekleri gelişemez ve geri zekal olurlar. iyot yetersizliği hastalklar önemli bir halk sağlğ sorunudur ve çözüm yolu ise iyotlu tuzun kullanlmasdr. yotlu tuz guatr tedavi etmez, oluşmasn ve daha fazla büyümesini önler. yotun En Çok Bulunduğu Besinler Deniz ürünleri, özellikle balk iyot kaynağdr. yodu yeterli toprakta ye tişen besinler ve su yeterli iyodu sağlar. yot yetersizliği hastalklarnn görüldüğü ülkelerde tuza, suya, ekmeğe iyot eklenmektedir. yotlu tuz koyu renkli naylon torbalarda ve kapal kaplarda saklanmaldr. Günlük yot Gereksinmesi Yetişkin bir bireyin ve gençlerin günlük iyot ihtiyac mcg çocuklarda 90 mcgdr. htiyaç gebelik döneminde mcg, emziklilikte ise mcgdr.
ÇNKO Vücutta Dağlm ve Görevleri Çinko vücudumuzda en fazla karaciğer, pankreas, böbrekler, kemik, kaslarda ve diğer dokularda bulunur. � Çinko vücutta önemli metabolik görevleri olan enzimlerin yapsnda yer alr. � Büyüme ve cinsiyet organlarnn gelişmesinde, � Hücresel bağşklğn oluşumunda etkindir. Çinko Yetersizliğinde ; Yetersizliğinde; fiziksel olarak büyümede gerilik (cücelik), cinsiyet organlarnn gelişmesinde gecikme, hastalklara dirençsizlik, yaralarn iyileşmesinde gecikme, tat ve koku alglamada bozukluklar gibi belirtiler görülür. Çinkonun En Çok Bulunduğu Besinler Et, karaciğer, yumurta ve deniz ürünleri çinkonun en iyi kaynağdr. Süt ve ürünleri, kuru baklagiller, yağl tohumlar ve tahllar yeterince çinko içerirler. Aşr saflaştrlmş unlarda çinko miktar azalr. Ayrca tahllarn kepek ksmnda bulunan fitatlar da çinkonun vücutta kullanmn engeller. Çinko yetersizliği daha çok kepekli tahl ürünleri ile beslenen toplumlarn sorunudur. Günlük Çinko Gereksinmesi Yetişkin erkeklerde günlük 15 mg, kadnlarda 12 mg, yaş aras çocuklarda 10 mg çinko alm önerilmektedir. Gebelik ve emziklilikte 15 mgdr
FLOR Vücutta Dağlm ve Görevleri Flor; vücutta çoğunlukla dişlerin ve kemiklerin yapsnda bulunur. Florun en önemli görevi diş çürüklerinin önlenmesidir. Yeterli flor alm osteoporozu önlerken aşr flor alm ise osteoporoza neden olur. Florun En Çok Bulunduğu Besinler Besinlerin flor içeriği yetiştikleri toprağn flor içeriğine bağldr. Deniz ürünleri ve çayda flor bulunur. Florun esas kaynağ sudur. çme sularndaki flor miktar litrede mg arasnda olduğunda, toplumda diş çürüklerinin görülme sklğ azalr. Sularda flor miktar litrede mgn altna düşerse diş çürükleri sk görülür, bu oran 2 mg üstüne çktğnda dişlerin yüzeyinde sarms kahverengi lekeler görülür, bu belirtiye florozis denir. Ülkemizde Isparta, Burdur yöresinde florozis sorununa rastlanmaktadr. Günlük Flor Gereksinmesi Günlük önerilen güvenilir alm düzeyi mgdr.
ngilizce ad "elderberry" olan mürver bitkisi, berry grubundan bir meyvedir. Türkiye'nin pek çok bölgesinde yetişir. Halk arasnda mürver bitkisinin her ksmndan yararlanlr. Çiçekleri, yapraklar ve kökleri ağr giderici etkisi sayesinde özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarn iyileştirmede, romatizma, bel ağrs, cilt ödemleri gibi rahatszlklarda kullanlr. Bitkinin meyvelerinde bulunan flavonoitler grip virüsünü iyileştirmede etkilidir. FAYDALARI VE ÖZELLKLER gram mürver bitkisi 73 kalori içerir. C vitamininden zengindir. gram' 35 gram C vitamini içerir. Antioksidan bir madde olan flavonoitlerden zengindir. Koyu mor rengi yüksek antioksidan özelliğinden kaynaklanr. Diyet lifi açsndan zengindir. gram'nda 7 gram lif içerir. Bağşklğ ve sindirim sistemini destekler. Yaplan bir çalşmada 64 kişiye gram'lk kara mürver ekstrat verilmiş ve 2 gün içerisinde grip, nezle, baş ağrs, kas ağrs gibi semptomlarda düzelme görülmüştür. Yaplan başka bir çalşmada sk seyahat eden kişi; 1 ay boyunca gram kara mürver ekstratn günde 3 kere almştr. Bunun sonucunda grip, nezle gibi hastalklara yakalanma sklğnda azalma görülmüş ve hastalğa yakalanrsa baş ağrs, burun aknts gibi semptomlar daha hafif geçirdikleri gözlenmiştir. Fareler üzerinde yaplan çalşmalarda beyaz kan hücrelerini artrarak bağşklğ artrdğ tespit edilmiştir. Yaplan başka bir çalşmada kara mürverin depresyonu engelleyici, iyi ruh halini artrc özellik gösterdiği görülmüştür. Kara mürverin ekstratnn kolesterolü düşürücü özelliği tespit edilmiştir. Kandaki ürik asit seviyesini düşürerek kan basncn dengeleme etkisi de olduğu bilinmektedir.
Beta-Glukan ekmek mayas hücre duvarndan elde edilen bir poliglükoz molekülüdür .beta glukann bağşklk sistemi üzerinde uyarc etkisi vardfunduszeue.info glukan ekmek mayas dşnda tahl ve mantar gibi farkl kaynaklardan da elde funduszeue.info glukan akyuvar hücrelerinin daha etkin ve hzl savunma yapmasn sağlar. vücut direncini artrarak, bağşklk sistemini güçlendirir.
D VTAMN D vitamini; yağda eriyen bir funduszeue.infoi için yağ ve safraya ihtiyaç vardfunduszeue.infok yağ ve güneş şğnda bulunan D vitamini eksikliğinde raşitizm görülür. Raşitizmde kemik ve dişlerde bozukluk ve eğrilik görülür. Dişler geç çkar. Kafa kemikleri yumuşar ve eğrilir. Eklemlerde şişkinlik görülür. Vücut Çalşmasndaki Görevleri En önemli işlevi kalsiyum metabolizmasn denetlemek ve düzenlemektir. Kemikler kalsiyum deposudur. Kalsiyumun kemiklere taşnmasna ve yerleşmesine yardmc olur. Ayn zamanda fosfor metabolizmasna da yardmc olmaktadr. D Vitamini Yetersizliğinde; Güneş şğn doğrudan alamayan bireylerde, hzl büyüyen çocuklarda, az güneş alan ülkelerde, D vitamini eksikliği görülür. D vitamini yetersizliğinin yaygn olarak görülme nedeni doğal yiyeceklerde yeterince bulunmamasna bağldr. Eksikliğinde çocukluk çağ raşitizmi (rikets) görülür. Bu hastalktan korunma için güneş şnlarndan yararlanmak gerekir. Pencere camlar ve kapal giysiler güneş şnlarn engeller. Güneş şnlar dik gelmeli, hergün dakika süre ile güneşlenme düzenli olarak yaplmaldr. Derinin ince ya da kaln olmas ve rengi önemlidir. Açk tenliler güneş şğndan daha zor D vitamini oluştururlar. Osteomalasia erişkin dönemde görülen bir kemik hastalğdr. Kemikler yumuşak, kalsiyum ve fosfor oran düşüktür. Sk doğum yapan, yetersiz ve dengesiz beslenen, güneşten yararlanamayan kadnlarda görülen bir hastalktr. Vitamin D suda erimediği için fazlas idrarla atlamaz ve bu nedenle ihtiyaçtan fazlas ve gelişigüzel alnmas sakncaldr. D Vitamininin Fazla alnmas; Fazla alnmas eklemlerde ve yumuşak dokularda anormal kireçlenmeye neden olur. Yine çocuklarda fazla ve gelişigüzel kullanldğnda büyümede duraksama, kusma, böbreklerde taş oluşumu gözlenir. Günlük D Vitamini Gereksinmesi Gebe ve emziklilerin, güneşten doğrudan yararlanamayan kişilerin D vitamini almalar veya güneş şnlarndan düzenli yararlanmalar gerekmektedir. Çocuklara doğumdan gün sonra ek D vitamini IU ( 10 mcg) verilmelidir. IU vitamin D 1 çay kaşğ balk yağ ile de sağlanabilir. Çocuk, genç ve yetişkin bireylerin günlük ihtiyac 10 mcgdr. D Vitaminin En Çok Bulunduğu Besinler Balk yağ, balk, karaciğer, yumurta sars, tereyağ, zenginleştirilmiş besinler (örneğin margarin) ve güneş şnlardr
Kurulduğumuz günden bu yana ilke ve hedeflerimizi değiştirmeden yolumuza devam ediyoruz.
İnsan vücudundaki fonksiyonların çalışması için gerekli olan maddelerden biri de minerallerdir. İnsan vücudunda farklı makro ve mikro mineraller bulunur ve bunlar farklı görevlere sahiptir. Mineraller, vücudun kendi başına üretemeyip yiyecek ve içecekler sayesinde depoladığı maddelerdir. Vücudumuzun sağlıklı olabilmesi, enzim ve fonksiyonların tam anlamıyla çalışabilmesi adına mineraller insan vücudu için vazgeçilmezdir.
İnsan vücudunun ihtiyaç duyduğu mineraller oldukça çeşitlidir çünkü her mineralin faydalı olduğu alan farklılık gösterir. İnsan vücudu söz konusu olduğunda en önemli mineraller; kalsiyum, demir, selenyum, bakır, çinko, sodyum, iyot, flor, potasyum, magnezyum, fosfor, kükürt, manganez, krom olarak sıralanabilir. Vücudumuz bu minerallerin hepsine ihtiyaç duyar ve her bir mineralin gerek gıdalar gerekse takviye ürünlerle karşılanması gerekir.
Mineraller, sindirim sistemimizdeyken kana karışır ve yine besinler sayesinde aldığımız vitaminlerle beraber vücudumuzun farklı bölgelerine ilerleyerek fayda sağlarlar. Kemik, kas ve dişlerin oluşumunda hem çocuklarda hem de yetişkinlerde minerallerin görevleri çok önemlidir. Öte yandan hücre içi ve hücre dışı sıvı oranlarının dengede tutulmasında da görev alırlar. Enzimlerin yapı taşıdır ve enzimlerin çalışmasına yardım ederler. Ayrıca vücudun genel olarak hastalıklarla savaşmasında ve sağlıklı gelişiminde de rol oynarlar.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi her mineralin vücuttaki etkisi ve faydalı olduğu alan birbirinden farklıdır. Bu nedenle de her bir mineralden ve faydasından kısaca bahsetmek gerekirse;
Vücut için gerekli olan mineraller, bazı zamanlarda yetersiz kalabilir. Eğer vücudun ihtiyaç duyduğu kadar mineral alınmazsa ya da vücut mineral emilimini gerçekleştiremezse mineral eksikliği görülebilir. Mineraller, dışarıdan alınan maddeler olduğu için sağlıklı beslenen kişilerde mineral eksikliği görülme olasılığı oldukça düşüktür. Sağlıklı ürünler tercih edilmiyorsa ya da belirli bir minerali barındıran ürün tüketilemiyorsa vücut, hücreleri ve fonksiyonları çalıştırmak için yeterli enerjiyi bulamaz. Ayrıca sigara ve alkol kullanımı da minerallerin düzgün bir şekilde emilememesine sebep olur. Örneğin halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, kramp gibi şikâyetler mineral eksikliğinin işareti olabilir. Bu gibi durumlarda ise mineral takviyesi sayesinde vücutta mineral eksikliği oluşmaması sağlanabilir oluşması engellenebilir ve eksikliklerin yol açtığı problemler giderilebilir.
Vücudumuz için gerekli temel maddelerden biri olan florun toprakta, havada ve suda çeşitli miktarlarda ve kompozisyonlarda bulunan bir element olduğunu belirten Eralp, “İçtiğimiz suda, toprakta yetişen sebze ve meyvede hatta hayvansal besinlerde bile flor bulunmaktadır. Flor eksikliğinde ciddi hastalıklar görülmese de, sağlık açısından faydasını gördüğümüz durumlar vardır. Bunlardan biri de ağızve diş sağlığıdır.” dedi.
Eralp, flor kullanımının diş çürükeri açısından koruyucu etkisi olduğunu, ancak flor alımının yetersiz olduğu durumlarda dahi ağız hijyeni ve sağlıklı beslenmeye dikkat edildiği takdirde dişte çürük oluşmayabileceğini belirtti. Buna bağlı olarak, flor eksikliği flor oluşumunun diş çürüğüne yol aştığını söylemenin yanlış olduğunu ancak kontrollü flor alımıyla çürük riskini minimuma düşürebileceğini hatta ortadan kaldırabileceğini söyledi. Bunu söylerken “kontrollü” flor alımının altını çizen Eralp, fazla flor kullanımının dişler ve insan vücudu açısından zararları olabileceğini de ekledi.
Deniz suyunda flor bulunması nedeniyle balık ve diğer deniz ürünlerinin flor açısından zengin olduğunu söyleyen Eralp flor içeren diğer besinleri de şu şekilde sıraladı: “ Çay, bitkiler içinde en fazla flor bulundurandır. Bir fincan çay 0,mg flor alımı sağlar. Et, sakatat, elma, ıspanak, yumurta, tavuk, pirinç ve yulafta da flor vardır.”
FAZLA FLOR KULLANIMI ÇOCUKLARDA ZEKA GERİLİĞİNE YOL AÇABİLİR
Florun vücuttaki etkileri hakkında bilgi veren Eralp, şunları söyledi: “Koruyucu amaçla sistemik olarak flor kullanımının vücutta birikime sebep olduğu görüldüğü için, ABD’de FDA (Food and Drug Administration) kurumu sistemik flor uygulamasına onay vermemektedir. Bunun sebebi flor, vücut için olmazsa olmaz bir element değildir.
Eksikliğinde bir hastalık oluşmamaktadır. Fakat fazla alındığında vücutta birikime sebep olmaktadır. Hatta florozis dediğimiz rahatsızlık başlamaktadır. Aşırı flor alımına bağlı, akut ve süregelen flor zehirlenmeleri sonucu kusma, mide ve bağırsak sisteminde problemler ve hatta çocuklarda zeka geriliğine bile sebep olabilir. Önceleri, içme sularına belli miktarlarda flor eklenmesi uygun görülmüş ise de sonradan tüketilen sebze, meyve, et ve balık ürünlerinde kontrolsüz bir şekilde flor alımı olduğu için, içme sularına flor ilavesi durdurulmuş. Günümüzde piyasada satılmakta olan içme sularının, flor içeriği mg arasında değişmektedir. Günlük 2 mg ve daha fazla flor alımı florozis oluşumu için yeterlidir.
Sonuçta Avrupa ülkelerinde de kabul görmüş olan düşünce, florun ağız yoluyla sistemik olarak kullanımı yerine, direk olarak kontrollü bir şekilde lokal uygulanmasıdır. Lokal olarak uygulandığı takdirde dişlerde florozis gelişmeyeceği gibi, ağız yoluyla alınan aşırı flor sebebiyle dental florozis gelişebilir.
Dental florozis, dişin gelişimi sırasında florun sindirim yoluyla aşırı alımı ile oluşan, geri dönüşü olmayan bir durumdur. Bu durum bir çocuğun yüksek düzeyde flor aldığının ilk ve net belirtisidir. Dental florozis hastalarında, mine tabakasında ince beyaz çizgilerle başlayan tebeşirimsi opak bir görünüm vardır. Bu görünüm zamanla sarı kahverengi şeritler haline dönebilir.”
Eralp, florun fazla kullanımından kaynaklanan zararları sıralamanın yanı sıra çürük önleyici etkisi görmezden gelinemeyeceği için, bir diş hekimi kontrolünde uygulanmasının bir zararı olmayacağını da şu şekilde belirtti: “Lokal flor uygulamalarının yanı sıra fluorid içeren diş macunu ve gargaralardan da faydalanmak mümkündür. Diş macunu ve gargaralardaki flor içeriği zehirlenmeye sebep olmayacak kadar azdır. Sadece ağız içinde kullanıldığı ve yutulmadığı için sistemik dolaşıma karışma ihtimali çok çok düşüktür ve yediğiniz içtiğiniz gıdalara ek olarak kullanılmasında hiçbir zarar yoktur. Hatta fluoridli ağız gargaralarının okul döneminde kullanıldığı takdirde diş çürüklerinde % oranlarında azalma olduğu görülmüştür. Sadece 6 yaşından küçük çocuklarda yutma tehlikesi bulunduğundan kullanımı önerilmemektedir.”
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası