Geldikleri Gibi Giderler Hangi Savaş

kaynağı değiştir]

İnşa edilmesi ve I. Dünya Savaşı yılları

yılında Hollanda'da Rotterdam yakınlarındaki Slikkerveer’deki Wed.C. Boyle & Zonen Tersanesi’nde Fransız bir firma için Enterprise ismi ile inşa edildi.^[1][2] 24 metre boyundaki 84 tonluk tekneye,I. Dünya Savaşı’nın sonuna doğru yılının Nisan ayında Fransız Deniz Kuvvetleri tarafından el koyuldu. Tekne, Ege ve Doğu Akdeniz bölgesinde kullanıldı.^[2] Tarihî kimliğini, ileride Kurtuluş Savaşı'nın önderi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu olacak Mustafa Kemal'i 13 Kasım 'de Haydarpaşa’dan Galata’ya taşıması ile kazandı.

Tarihî kimliğini kazanması

“	’Atatürk ile askerî ulaşımın köhne bir motoru ile deniz ortasında yaslanan bir çelik ormanının içinden geçiyorduk. Atatürk’ün zarif dudaklarından ‘’Geldikleri gibi giderler.’’ cümlesini işittiğim zaman, mütarekenin doğurduğu derin ve elemli ümitsizliği derhal unutmuştum.’’	”
—&#;Cevad Abbas Ebedî Şef Kurtarıcı Atatürk’ün Zengin Tarihinden Birkaç Yaprak,

Birinci Dünya Savaşı’nı kaybeden Osmanlı İmparatorluğu’nun emri ile Yıldırım ordularının dağıtılmasından sonra Adana'dan trenle İstanbul'a gelen Mirliva Mustafa Kemal, 13 Kasım ’de Haydarpaşa Garı’na vardığında, iskelede bekleyen Enterprise istimbotuna binmişti.^[3] O sırada Haydarpaşa önünden geçerek demir yerlerine intikal etmekte olan işgal donanması gemileri nedeniyle Boğaziçi'nde deniz trafiği durduğundan yaveri Cevat Abbas ile birlikte birkaç saat beklemişlerdi.^[4] Bu bekleyişin ardından istimbota bindikelrind Cebat Abbas, işgal donanmasının geçişini görmenin üzüntüsü içinde ağlayınca Mustafa Kemal onu "Ağlama çocuk, geldikleri gibi giderler." sözü ile teselli etti. Bu söz, Kurtuluş Savaşı'nın ilk işareti kabul edilir. İstimbot, bu tarihi anın yaşandığı yer olması sebebiyle Türk Kurtuluş Savaşı tarihinde önem kazanmıştır.

I. Dünya Savaşı'ndan sonra

Enterprise, 'de Française de Remorquage, de Pilotage & de Sauvetage S.A, isimli firmaya iade edildi. Milli Mücadele'nin Türk kuvvetleri tarafından kazanılmasından sonra gemi ’te Seyr-i Sefain idaresince satın alındı ve Kartal adıyla hizmet verdi. 'te İstanbul Liman İşletmesi'ne, 'da Devlet Demiryollarına, 'de Denizcilik Bankası İstanbul Liman İşletmesi'ne devredildi. 14 Temmuz 'de Çanakkale'de batan Atılay denizaltısının aranmasında kullanıldı.^[5] Haliç Tersanesi’nde birkaç kez büyük onarıma girdi ve tadilat geçirdi; o esnada şekli değişti.

yılında özel sektöre geçti; Kartal II adını aldı. ’e kadar gemi kurtarma ve yedekleme işlerinde kulanıldıktan sonra metalurjik ömrünü tamamladığı için Tuzla’da çürümeye terk edildi.^[6] 5 Kasım ’da gazeteci Gökhan Karakaş ve denizci Arif Ertik tarafından Tuzla’da Güzelyalı Koyu'nda yarı batık halde bulundu.^[5][7]

Restorasyonu

Geminin geçmişi, arşiv çalışmaları sonucunda 'da ortaya çıkarıldı.^[8] 3 Haziran tarihinde bilgier kamuoyu ile paylaşıldı ve emekli amiral Cem Gürdeniz başkanlığında Kasım ’de kurulan Kartal İstimbotunu Kurtarma ve Yaşatma Platformu adlı sivil oluşum, Kartal İstimbotu'nun statik bir gemiye dönüştürülüp sergilenmesi için harekete geçti.^[9]

Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışının yıldönümünde izleyiciler ile buluşması planlanan ‘’’’ adllı belgesel filmin yapımcı 49/51 Film tarafından hurda fiyatına mal sahibinden alınan gemi^[9][10], Çiçek Tersanesi'nde restore edildi. Bir yıllık restorasyon sürecinin ardından, Atatürk'ün "Geldikleri gibi giderler" sözünü söylemesinin yılında İstanbul Deniz Müzesi'nde sergilenmek üzere Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na teslim edildi.^[11][12]

Geminin bulunması ve restorasyon faaliyetleri de belgesel olarak çekilmiştir.^[10]

Teknik özelikler[değiştir kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir

Atat&#;rk’&#;n “Geldikleri gibi giderler” dediği istimbot m&#;ze olacak

Haberin Devamı

Adana’dan hareket Mirliva (Tümgeneral) Mustafa Kemal, 13 Kasım Çarşamba öğle saatlerinde Haydarpaşa Garına vardığında 7 yılda cepheden cepheye yaşadıkları tecrübelerle harmanlar ve yolculuk sonunda karşılaştığı işgal İstanbul’undaki öfkesini içine atar. Haydarpaşa’da trenden indiğinde yorgundur, garda bir manga asker tarafından törenle karşılanır.

Yakın dostu Dr. Râsim Ferid (Talay) Bey onu karşılayanlar arasındadır. Tam da o anda İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan gemilerinden oluşan 55 parçalık işgal donanması Haydarpaşa önünden geçerek demir yerlerine gitmektedir. Haydarpaşa Gar’ın iskelesinde kendisini bekleyen Fransız işgal kuvvetlerine ait Enterprise (sonradan Kartal) istimbotu ile Galata Rıhtımı’na doğru giden Mustafa Kemal’in dudaklarından ‘’Geldikleri gibi giderler!’’ cümlesi çıkar. Bu söz, atamızın Kurtuluş Savaşını aslında o an başlattığının ifadesidir.

Haberin Devamı

Şimdi o gemi müze olarak hizmet verecek.

İstimbot Tuzla Tersanesi’ne getirildi. yaşındaki Kartal 2 isimli istimbotun restorasyonu hakkında bilgi verilmek için basın açıklaması yapıldı. Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz: “Kartal tabi Türk Tarihi’nin en sembol gemilerinden biri. Çünkü Atatürk’ün üzerinde ‘Geldikleri gibi giderler’ sözünü sarf ettiği platform. Kartal esasında yıldır bizimle berabermiş. Ama biz bunu farkında değildik. Maalesef Türk Denizcilik Kültürü’nde tarihimize mal olmuş gemilere pek sahip çıkamadık. Ama artık bulduğumuz zamanda pek bırakamıyoruz. yaşındaki bu tekneyi en kısa zamanda seneye aynı gün bir müze gemi statüsünde İstanbul’un en güzel yerinde sergilemek Türk Halkı’na umut aşılamak için bir proje başlattık “dedi.