Türkçe 5 Sınıf Ek Kök
UYGUN - PRATİK DEFTER - T&#;RK&#;E 5. SINIF
5. B&#;L&#;M: DİL BİLGİSİ funduszeue.info • S&#;zc&#;ğ&#;n b&#;t&#;n eklerinden ayrılmış anlamlı en k&#;&#;&#;k par&#;asına denir. • T&#;rk&#;e yapı bakımından sondan eklemeli bir dildir. Bu y&#;zden T&#;rk&#;ede &#;nce k&#;k, sonra ekler gelir. Aşağıdaki k&#;k ve eki g&#;sterilen kelimeleri inceleyiniz. K&#;k ile s&#;zc&#;k arasında mutlaka anlam ilişkisi olmalıdır. S&#;zc&#;k K&#;k • baloncu - bal ( 8 ) baloncu - balon ( 3 ) • “Baloncu” s&#;zc&#;ğ&#;n&#;n k&#;k&#; “bal” değildir &#;&#;nk&#; “baloncu” ile “bal” s&#;zc&#;ğ&#;n&#;n ilgisi yoktur. S&#;ZC&#;KTE YAPI • dost&#;a ➞ dost - &#;a • kitaplık ➞ kitap - lık k&#;k ek k&#;k ek • g&#;zl&#;k ➞ g&#;z - l&#;k • sevgi ➞ sev - gi • pastalar ➞ pasta - lar • &#;&#;z&#;m ➞ &#;&#;z - &#;m • yorgun ➞ yor - gun • duvarın ➞ duvar - ın • boyacı ➞ boya - cı • evde ➞ ev - de • Ad ve ad soylu olan k&#;klerdir. • Bunlar “-mak, -mek” mastar ekleriyle okunmaz. ↓ • kitap • g&#;z • • • İş ve hareket bildiren k&#;klerdir. • Bunlar “-mak, -mek” mastar ekleriyle an- lamlı bir şekilde okunur. ↓ • dinle - mek • gel - mek • • K&#;K Ad (İsim) K&#;k&#; Fiil K&#;k&#; K&#;K k&#;k &#;ğrenci yorumu &#;ğrenci yorumu
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxMzU=
5. Sınıf Kök ve Yapım Ekleri Konu Anlatımı
Bir sözcükteki ekler atıldıktan sonra kalan anlamlı en küçük parçaya kök denir. Sözcüğün
kökü, sözcüğün tamamıyla anlamca ilişkili olmalıdır. İsim kökü, fiil kökü, ekler, çekim ekleri, yapım ekleri Sınıf Kök ve Yapım Ekleri Konu Anlatımı, Kök ve Yapım Ekleri Konu Anlatımı, 5. Sınıf Türkçe, 5. Sınıf Türkçe Konu Anlatımı
Kök ve Yapım Ekleri
Kök
Bir sözcükteki ekler atıldıktan sonra kalan anlamlı en küçük parçaya kök denir. Sözcüğün kökü, sözcüğün tamamıyla anlamca ilişkili olmalıdır.
Örnek:
elma ağaç kök masa
Bu kelimeler kök halindedir.
İsim (Ad) Kökü
Bir varlığı, duyguyu ve kavramı belirten köklerdir. Bu köklerin sonuna &#; -mak / -mek&#; mastar ekleri
getirilemez
Örnek:
elma-mek ya da yaprak-mak
diyemeyiz.
Fiil (Eylem) Kökü
İş, oluş, hareket bildiren köklerdir. Bu kökler &#; &#; mak / mek&#; mastar eklerini alabilir
Örnek:
Geliyorum kelimesinin kökü gel- olduğuna göre bu köke -mak/mek eki getirebiliriz.
Gel-mek
Örnek:
Yatarken kelimesinin kökü yat- göre bu köke -mak/mek eki getirebiliriz.
Yat-mak
Ayrıca ekler yapım ve çekim ekleri olmak üzere ikiye ayrılır.
Ekler
Yapım Ekleri
Eklendiği sözcüğün anlamını değiştiren, onlardan yeni sözcükler türeten eklere yapım eki denir.
Başlıca yapım ekleri
-cı
-lık kitap-lık
-lı can-lı
-gi çal-gı
-iş al-ış ver-iş
-dır yaz-dır
-i&#; bil-i-rsin
Çekim Ekleri
Eklendiği kelimenin anlamında ve türünde değişiklik yapmayan, onun diğer sözcüklerle bağını
kuran, cümledeki görevini belirleyen eklere çekim ekleri denir.
Fotoğraf &#; ınız
i. kökü ç.eki
Al &#; acak &#; sın
i. kökü ç.eki ç.eki
Yıka &#; dı &#; m
i. kökü ç.eki ç.eki
Kol &#; um &#; dan
i. kökü ç.eki ç.eki
5. Sınıf Kök ve Yapım Ekleri, 5. Sınıf Kök ve Yapım Ekleri Konu Anlatımı, kök ve Yapım Ekleri Konu Anlatımı
5. Sınıf T&#;rk&#;e K&#;k Ve Ek konu anlatımı
Türkçede kökler isim, fiil, sesteş ve ortak kök olmak üzere dörde ayrılır. Çekim ekleri kelimenin anlamını değiştirmez. Yapım ekleri ise sonuna eklendiği kelimenin anlamını tamamen değiştirir.
5. Sınıf Türkçe Kök ve Ek - Konu Anlatımı
1- Kök:
Kökler ne tür bir ek alırsa alsın biçim olarak değişime uğramaz. Kelimenin sabit kalan ve değiştirilemez ögesidir. Kök çeşitleri toplam dört ana grupta toplanır.
1- İsim kökleri:
Nesne, varlık ve olguların adlarını oluşturan köklere isim kökü denir.
Örnek: At, kedi, masa, yeşil, sarı, çanta.
Cümle içinde kullanımı:
1- Kitaplar sende mi? - Kitap kelimesi sonuna -lar ( çekim ekini) almıştır.
2- Buradaki kitaplık çok büyük. / Kitap kelimesi sonuna -lık (yapım ekini) almıştır.
2- Fiil kökleri:
Bir eylemi belirten kök çeşitleridir. Sonuna mastar eklerinden biri gelir.
Cümle içinde kullanımı:
1- Gitmek mi zor kalmak mı zor. / Sonuna mastar eki almış Git ve Kal kelimeleri fiil kökleridir.
3- Sesteş Kökler:
Birbirleriyle ses benzerliği bulunan köklerdir. Yazılışları aynı olmasına rağmen anlamları birbirinden tamamen farklıdır.
Örnek Tahtada yazılanları tahtaya yazın.
Örnek Bu yaz arkadaşlarımla tatile gideceğiz.
Kelimenin kökeni ''yaz'' olmasına rağmen her iki cümlede farklı anlamlarda kullanılmıştır. Birinde yaz mevsimi, diğerinde yazmak eylemi vardır.
4- Ortak Kökler:
Hem yazılışları hem anlamları aynı olan isim- fiil köklerine ortak kök denir.
Örnek Sonbahar kuşlar için göç mevsimidir.
Örnek Kuşlar sonbahar mevsiminde göçmeye başlar.
Bir cümlede göç isim olarak diğerinde fiil olarak kullanılmıştır.
2- Ek:
Türkçede ekler çekim ve yapım eki olarak ikiye ayrılır.
1- Yapım Ekleri:
Tüm ekler gibi kökün sonuna gelen ve kelimenin anlamını değiştiren eklere yapım ekleri denir. Kendi içerisinde dört ana gruba ayrılır.
1- İsimden İsim Oluşturan Yapım Ekleri:
İsim kökün sonuna gelip yeni bir isim meydana getiren eklerdir.
Kalem - Kalemlik
Deniz - Denizci
2- İsimden Fiil Oluşturan Yapım Ekleri:
İsim kökünün sonuna gelip yeni bir fiil oluşturan eklerdir.
Az - Azaltmak / Azımsamak
Sarı - Sararmak
3- Fiilden Fiil Oluşturan Yapım Ekleri:
Kökü fiil olan bir kelimeye eklendiğinde yeni bir fiil meydana getiren eklerdir.
Sor - Soruşturmak
Çek - Çekiştirmek
Gülmek - Gülümsemek
4- Fiilden İsim Oluşturan Yapım Ekleri:
Fiil kökün sonuna geldiğinde yeni bir isim meydana getiren eklerdir.
Giy - Giyim
Kaz - Kazı
Bil - Bilge
Seç - Seçki
2- Çekim Ekleri:
Sonuna gelindiği eklerin biçimini değiştirip anlamını değiştirmeyen eklere çekim ekleri denir.
1- Çoğul Ekleri: Kelimelerin sayısını - miktarını çoğaltan eklerdir.
Kuş - Kuşlar
Çocuk - Çocuklar
2- İsmin Hal Ekleri: Kendi içerisinde dörde ayrılan eklerdir.
A- Belirtme Ekleri:
Çanta - Çantayı
GömlekGömleği
B- Yönelme Ekleri:
Öğretmen - Öğretmen
Okul - Okula
C- Bulunma Ekleri:
Okul - Okulda
Sınıf - Sınıfta
D- Ayrılma - Çıkma Ekleri:
Okul - Okuldan
Sınıf - Sınıftan
3- İlgi Ekleri: İki kelime arasında ilgi anlamı kuran eklerdir.
Arkadaş - Kalem / Arkadaşın Kalemi
Çocuk - Surat / Çocuğun Suratı
4- İyelik Ekleri: Sahiplik belirten eklerdir.
Ben - Kalem - Benim Kalem
Sen - Gözlük - Senin Gözlüğün