Bilekte Oluşan Şişlik

El bilek şişlikleri klinikte sık karşılaşılan bir durumdur. Şişliğe bazen ağrı eşlik eder bazense ağrı olmayabilir. EL bileğinde şişlik yapan durumların çoğu el ve el bileğini aşırı kullanmakla ilgilidir ve büyük kısmının tedavisi göreceli kolaydır.
Bilekte en sık görülen durumlarda biri gangliondur. Ganglionlar parmakları hareket ettiren tendonların kılıfından kaynaklanan iyi huylu kistlerdir. Ganglion kendini daha çok el bileği sırtında bazen iç tarafında küçük bir şişlik olarak gösterir. Birkaç mm olabileceği gibi cm de olabilir. Genelde oldukça serttir. Bu yüzden hastalar doktora bileğimde kemik çıktı diye gelirler. Genelde ağrısız olsada bazen ağrı yapabilir. Klinik olarak genelde hastalar görsel bozuklukdan şikayet ederler. Tedavisinde halk arasında para bağlamak, zeytinyağı ile masaj yapmak gibi yöntemler olsa da bu gibi tedaviler etkisizdir. Aslında şikayet yoksa tedaviye de gerek yoktur. Vakaların büyük kısmında kendi kendine düzelir. Tedavi olarak el bileğinin gereksiz aşırı hareketten korunması, dinlendirilmesi ve bunun için gerekirse bileklik verilmesi, buz uygulama yeterlidir. Antiromatizmal kremler de kısmen işe yarayabilir. Nadiren büyük olduklarında iğne ile içindeki materyal çekilebilir ama genelde kistin içi çok yoğun adeta jel kıvamında bir materyaliile dolu olduğu için çekilmesi zor olabilir. Cerrahi müdahale %50 nüks oranı nedeni ile pek tavsiye edilmesede nadiren gerekebilir.
El bileğinde şişlik yapabilecek diğer bir durumda tenosnovitlerdir. Tendon kılıfları içerisine uzun eksen boyunda sıvı toplanması ile karaterizedir. Sebep çoğunlukla el bileğinin aşırı kullanılması yada zorlanmasıdır. Ganglionların aksine ağrılı olma ihtimali daha fazladır. Tanı içi muayene, ultrason yada MR incelemesi yeterlidir. Tedavi olarak ganglionlardaki gibi istirahat, bileklik , buz uygulama, antiromatizmal krem ve haplar kullanılır. Farklı olarak bu hastalar tendon kılıfına yapılacak kortizon enjeksiyonundan çok fayda görürler. İnatçı vakalarda fizik tedavi de uygulanabilir.
El bileğinde şişlik ve ağrı yapabilecek en önemli hastalık grubu iltahaplı romatizmalardır. Bu hastalıklarda ağrı ve şişlik hemen daima beraberdir. Diğer lokal romatizmalardan en önemli ayırıcı özelliği genelde iki el bileğini beraber tutmasıdır. Genellikle parmak eklemleri de olaya eklenir. Bu gibi durumlarda hastaların bileklerinde şişlik lokal olmayıp tüm bileği tutar. Bazen ısı artışı kızarıklık da eşlik eder. Bilek hareketleri kısıtlı ve ağrılıdır. Hasta tipik olarak sabahları daha kötüdür ve sabah sertliği olur. Bu sertlik yarım- bir saat sürebilir. Bu durumlarda tanı koymak için muayeneye ek olarak kan tahlili çok önemlidir. Kandaki romatizmal testlerin yüksek olması klinik bulgularla beraber iltahaplı eklem romatizmaları için tanı koydurucudur. Ultrason ve kontrastlı MR incelemeleri de tanıya yardımcıdır. Tedavi ilgili iltahaplı eklem romatizmasına göre yapılır. İlaç tedavisi olmazsa olmazdır. Bazen bilekten kortizon enjeksiyonları da gerekebilir. Egzersizler ile eklem hareketlerinin donması önlenir. Bu gibi durumlarda tedavi uzun sürelidir.
Bilekte ağrılı yada ağrısız şişlik yumuşak doku romatizmaları yada iltahaplı romatizmaların bulgusu olabileceğinden önemlidir. Böyle bir durumda hastaların vakit kaybetmeden bir uzmana başvurması gereklidir.

El ve bilek çevresinde en sık rastlanılan şişlikler ganglion kistleridir. Bu kistler genellikle bir eklemden kaynaklanır ve eklem çevresindeki zayıf bölgelerden cilde doğru ilerleyerek şişlik şeklinde kendisini gösterir. Sert ve içi jel şeklinde sıvı doku bir kitledir. Sıklıkla el bilek sırtında yada ön kısmında baş parmak köküne yakın sahada gözlenmektedir. 

Genellikle eklem irritasyonu ve zorlanmasına bağlı mekanik değişikliklere bağlı olarak gelişmektedir. Kendiliğinden geçebilmekte yada büyük ve ağrılı bir form alabilmektedir. Tanısı sıklıkla muayene ile konabilmektedir fakat radyolojik doğrulama için ultrason ya da MR incelemesinden faydalanılabilmektedir. Çekilecek röntgenlerde kist görülemese bile el bileğindeki kemiksel problemler görülebilmektedir. 

Çoğu hastada atel tedavisi, aktivite modifikasyonu, ilaç tedavisi ve gereğinde yapılacak aspirasyon ile ameliyatsız olarak başarı ile tedavi edilebilmektedir. Tekrarlayan durumlarda cerrahi yöntemle kist eksizyonu ve kistin eklem ile olan bağlantısının ablasyonu ile tedavi yapılabilmektedir. 

Ekstremiteyi kullanım tarzı ve anatomik özellikler gelişiminde etkili olduğundan tekrarlama ihitimali vardır. Bu nedenle aktivite değişikliği tedavinin önemli bir komponentidir. 

Ganglion kisti el bileğindeki eklem kapsulü veya tendon kılıflarından kaynaklanan içi seffaf eklem sıvısı ile dolu kapsüllü keseciklere denir.

Genellikle el bileğinin dış yüzeyinde sık görülür. Bazende el bileğinin iç yüzeyindeki başparmak birleşim yerinde görülür. Sıklıkla zararsız olup zamanla kaybolabilir.

Anatomi

El bileği karpal kemikler, eklem kapsülü ve tendonlardan oluşur. Ganglion bir sap ile eklem içinden cilt altına uzanım gösteren balon şeklindedir. Çeşitli eklem komşuluklarında çıkabilir.

Sebepler

Ganglion; içi şeffaf, jöle kıvamında sıvı içeren keseciklere denir. Bu durumun oluşumunu neyin tetiklediği tam olarak bilinmemektedir. Genç bayanlarda, sık klavye kullananlarda, dantel işi ile meşgul olanlarda ve jimnastik yapanlar arasında sık görülmektedir.

Klinik Şikayetler ve Tanı

Yer kaplayan kitle olmaları hasabiyle sinir ve tendon gibi komşu dokulara bası yaparak ağrılı olabilirler. İlginç olarak büyük ganglionlar genellikle ağrılı olmazkan, sıklıkla küçük ganglionlar ki bunlara gizli ganglionlarda denir, elbileğinde eklem arasına girerek ağrılı olabilirler.Küçülüp büyüyebilen, bazen yeşil mercimek bazen nohut bazen de daha büyük muhtelif boyutlarda olabilir. Aktif elde genellikle büyük olmaya meyillidir, dinlenme ile küçülebilir.

Teşhis noktasında hekim el ile muayene eder. Işık kaynağı ile şeffaflık değerlendirilir. Ayırıcı tanı açısından kemik tümörlerini ekarte etmek için röntgen çekilir. MR ve Ultrason kistin tam yapısını degerlendirmek için istenebilir.

Tedavi

İlk tercih cerrahi değildir.

1- Cerrahi Dışı Tedavi

• Gözlem; Ganglion bir kanser degildir. Takiplerde kaybolabilir ve ağrısız olabilir.
• Dinlendirme; Aktivite ile ağrılı olması durumunda el bilek ateli kuulanarak dinlendirilir. Medikal tedavi ile ağrı yatıştırılır.
• Aspirasyon; Ağrılı ve büyük ganglionlarda enjektör ile aspirasyon yapılabilir fakat tekrarlamaya meyillidir.

2- Cerrahi Tedavi

Yukarıdaki tedavilere yanıt vermeyen ağrılı ganglionlar lokal ve günübirlik bir operasyon ile alınır.
Ameliyat sonrası hafif şişlik olabilir ve eklem sertleşmesini önlemek için erken dönmede fizik tedaviye başlanır. Genellikle 2 hafta sonra işbaşı yapılır.

funduszeue.info Mutlu DUYMUŞ  

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Özgeçmiş için tıklayınız.

Key Words : Ganglion, Higroma, El Bilek Kitle, El Bileği Ağrısı,El bilekte ganglion kisti nedir?