Iskelet Show

iskelet show

Üçgen Hırdavat Frame Roving Knife D: 25 R: 9

Roving knives are special purpose knives with a thin and sharp blade surface.

These knives are generally used for cutting roving in materials such as glass, metal or plastic.

Roving knives are specially designed to ensure a precise and sharp cut during the process.

Roving knives, which are generally small and lightweight, provide users with an easy use.

These knives are widely used in many industries, especially for cutting materials such as glass, fibreglass, PVC, plastic, etc.

When your cargo is delivered, if there is a deformation in the package of the product or a situation that may damage the product, open the package with the cargo officer and check the condition of your products. If you see any damage to your products, ask the cargo officer to keep a record and do not receive the package. The products will be delivered to us by the cargo company and the products will be exchanged.

DSpace'de Ara

funduszeue.inforBotsalı, Fatih Mehmetfunduszeue.infoŞahin, Yusuffunduszeue.infoionedTZfunduszeue.infobleTZfunduszeue.infofunduszeue.infoonŞahin, Y. (). Yük taşıyan insan yürüyüşünü destekleyici alt ekstremite dış iskelet geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış doktora tezi, Konya.tr_TRfunduszeue.infofunduszeue.infofunduszeue.infoctBu tezde, yük taşıyan insan yürüyüşünü destekleyen alt ekstremite bir dış iskelet sisteminin tasarımı, imalatı ve kontrolü gerçekleştirilmiştir. Geliştirilen alt ekstremite dış iskelette kullanıcının sırtındaki yükün kullanıcı tarafından hissedilen/taşınan kısmının en aza indirgenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, insan anatomisi göz önüne alınarak, ergonomik bir tasarım için mafsal serbestlik derecesi bakımından insan ile uyumlu bir dış iskeletin kinematik tasarımı yapılmıştır. Kinematik tasarımı yapılan dış iskeletin üç boyutlu katı modelini elde etmek üzere yapısal tasarımı CAD yazılımları kullanılarak yapılmıştır. Tasarlanan dış iskelet sisteminin kinematik ve dinamik analizini, kontrol sistemi tasarımı ve simülasyonunu yapmak üzere CAD yazılımı ile elde edilen katı model, malzeme özellikleri, mafsal serbestlik dereceleri ve uzuv atalet momentleri ile birlikte Matlab/SimMechanics ortamına aktarılmıştır. Tez kapsamında, yük taşıyan insan yürüyüşünü destekleyici dış iskelet için gerekli kontrolcüler tasarlanmış olup Matlab/SimMechanics ortamında simülasyonlar yapılarak tasarımı yapılan kontrolcülerin performansı dış iskeletin değişik sırt yükleri ve giriş fonksiyonları altındaki performansı incelenerek değerlendirilmiştir. Matlab/Simmechanics ortamında yapılan simülasyonlar ile dış iskelet sisteminde kullanılacak sensörlerin tipi ve sayısı ile eklemlere yerleştirilen eyleyicilerin tipi ve karekteristik özellikleri belirlenmiştir. Dış iskelet sisteminde servovalf ile kontrol edilen iki adet hidrolik silindir bulunmaktadır. Sırtta taşınan yükün kullanıcıya aktarılan kısmı kullanıcının ayağının altına yerleştirilen kuvvet sensörleri ile algılanmaktadır. Tez kapsamında tasarımı yapılan dış iskelet sisteminin prototipi üretilmiştir. Dış iskelet sisteminin kontrolü XpcTarget ile uyumlu PC tabanlı bir bilgisayar ile gerçekleştirilmiştir. Dış iskelet sisteminin kontrol mimarisi oluşturulurken daha az işlem yükü gerektiren basit bir kontrol algoritması kullanımı öngörülmüş, bu amaçla, PI kontrolcü içeren iki aşamalı bir kontrol mimarisi ve ağ tabanlı bulanık önerme sistemi (ANFLC) kullanılan ikinci bir kontrol mimarisi kullanılmıştır. Prototip dış iskelet sistemi ile yapılan yürüyüş denemelerinden elde edilen veriler kullanılarak dış iskelet sisteminin performansı değerlendirilmiştir.tr_TRfunduszeue.infoctIn this thesis, design and control of a lower extremity exoskeleton that supports walking of load carrying human is realized and a prototype of developed system is constructed. Transmission of minimum amount of the back load to the user is targeted in the exoskeleton system. In this context, kinematic design of the exoskeleton system is accomplished taking into account human anatomy in order to attain an ergonomic design. 3D solid model of the exoskeleton system is obtained by using CAD software. Matlab / SimMechanics is used in kinematic and dynamic analysis and simulation of control system of the exoskeleton. For this purpose, 3D solid model obtained by CAD software together with material properties and moment of inertia of members, degrees of freedom at the joints are transferred to Matlab/Simmechanics environment. Controllers to be used in control of the exoskeleton system are designed by simulations carried out in Matlab / SimMechanics environment. Simulations are carried out under various back loads and input functions in order to determine the performance of designed contollers. Type and number of sensors and types and characteristic properties of actuators are determined by using results of Matlab / SimMechanics simulations. Two servovalve controlled hydraulic cylinders are used in actuation of the exoskeleton system. Amount of the load transmitted to the user's feet is measured by force sensors placed under user's feet. A prototype of the developed lower extremity exoskeleton is constructed. Control of the exoskeleton system is accomplished by using an Xpctarget compatible single board computer PC Developed exoskeleton system is contolled by using a two-stage control architecture containing a PI controller. A second control architecture containing a neural based fuzzy inference system is also used in control of the exoskeleton system. A controller using a simple algorithm that requires low operation time is aimed in controller design. Data obtained from walking experiments carried out with the prototype exoskeleton system are used in order to evaluate performance of developed exoskeleton system.tr_TRfunduszeue.inforshipBu tez çalışması Türkiye Bilimsel Ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından M nolu proje ile desteklenmiştir.tr_TRfunduszeue.infoturtr_TRfunduszeue.infoherSelçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsütr_TRfunduszeue.infotAlt-ekstremite dış iskelettr_TRfunduszeue.infotANFLCtr_TRfunduszeue.infotDış iskelettr_TRfunduszeue.infotİnsan yürüyüşütr_TRfunduszeue.infotKuvvet geri beslemeli kontroltr_TRfunduszeue.infotPI kontroltr_TRfunduszeue.infotYük taşımatr_TRfunduszeue.infotExoskeletontr_TRfunduszeue.infotForce feedback controltr_TRfunduszeue.infotHuman gaittr_TRfunduszeue.infotLower-extremity exoskeletontr_TRfunduszeue.infotLoad carryingtr_TRfunduszeue.infotPI controltr_TRfunduszeue.infoYük taşıyan insan yürüyüşünü destekleyici alt ekstremite dış iskelet geliştirilmesitr_TRfunduszeue.infoativeDesign of lower extremity exoskeleton assisting walking of load carrying humantr_TRfunduszeue.infoThesistr_TR

Total Visitors: ,

Kas İskelet Sistemi Şikayetleriyle Yatan Hastaların Sağlık Okuryazarlığı ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerini Kullanma Durumları

Health Literacy and The Use of Primary Health Care Services of Inpatients with Musculoskeletal Complaints

Sebahat Gücük, Erdal Dilekçi, Mehmet Kayhan

Euras J Fam Med ;9(3) funduszeue.info

Original Research / Orijinal Araştırma

ÖZ

Amaç: Çalışmamızda, şikayetleri nedeniyle sağlık hizmetleri talebinin oldukça sık olduğu hasta grubumuzda sağlık okuryazarlığı ve birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanma durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amaçlanmıştır.

Yöntem: Çalışmamız kesitsel tipte planlanmış olup, yatarak fizik tedavi ve/veya rehabilitasyon uygulanan katılımcı ile tamamlandı. Gönüllü katılımcılara 26 sorudan oluşan sosyodemografik anket formu ve Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği yüzyüze görüşme yöntemi ile dolduruldu.

Bulgular: Katılımcıların sağlık okuryazarlığı toplam puanları ortalamaları 12,02±3,77 puan olarak saptandı. Sağlık okuryazarlığı puanı, aile hekiminin ismini bilenlerde, ebe tarafından danışmanlık hizmeti almış olanlarda ve mevcut şikayetlerle ilgili olarak aile hekimi ile görüşenlerde diğerlerine göre anlamlı derecede yüksekti.

Sonuç: İlk tıbbi temas noktası olan birinci basmak sağlık hizmetleri başta olmak üzere, koruyucu sağlık hizmetlerinin tamamlayıcı bir parçası olan sağlık okuryazarlığı düzeyini arttırmaya yönelik, herhangi bir nedenle poliklinikte gördükleri ya da mobil hizmetler, sağlık taramaları gibi oluşturulan her fırsatta kişilerin ihtiyacı olan ve anlayabilecekleri düzeyde eğitim programları planlanmalıdır.

Anahtar kelimeler: sağlık okuryazarlığı, sağlık eğitimi, ulusal sağlık politikası

ABSTRACT

Aim: Our study aimed to determine the relationship between health literacy and the use of primary health care services in our patient group, where the demand for health services is quite frequent due to their complaints.

Methods: This cross-sectional study was carried out with patients with various diagnoses of musculoskeletal disorders hospitalizing to whom physical therapy and/or rehabilitation was applied. The volunteer participants filled out a sociodemographic questionnaire which consisted of 26 questions and Adult Health Literacy Scale using face-to-face interview method.

Results: The mean total score of health literacy of the participants was identified as ± In terms of those who previously took medical home service before for any reason, who received counseling by the midwife, and who have consulted their family physician about their current complaints, health literacy score was found to be significantly higher than the others.

Conclusion: In order to increase the level of health literacy, which is an integral part of preventive health services especially in primary health care which is the first medical contact point, training programs should be planned according to the level of people’s need and understanding in every opportunity like seeing the patient in polyclinic or giving mobile care or during health screening programs.

Keywords: health literacy, health education, national health policy

Giriş

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) sağlık okuryazarlığını (SOY) “sağlığın korunması ve sürdürülmesi için bireyin sağlık bilgisine ulaşma, anlama ve kullanma becerisi” olarak tanımlamıştır. Geniş bir tanım ile “okuryazarlıkla bağlantılı, insanların sağlık durumlarıyla ilgili olarak günlük yaşamlarında kararlar almak, yaşam kalitelerini arttırmak/sürdürmek için sağlıklarını geliştirme ve hastalıkları önleme amacıyla gerekli sağlık bilgisine erişme, anlama, değer biçme ve bilgiyi kullanmayı sağlayacak bilgi, motivasyon ve yeterlilik” olarak ifade etmişlerdir (1). Bireylerin ve dolayısıyla toplumun sağlığı üzerinde yetersiz sağlık okuryazarlılığı, koruyucu sağlık hizmetlerinin yetersiz kullanımı, semptomatik dönemde sağlık hizmetine ulaşmada gecikme, bireyin kendi sağlık durumunu anlamada yetersizlik, öz bakım yetersizliği, sağlık hizmetleri maliyetlerinde artma ve mortalite ve morbiditede artma ile sonuçlanmaktadır. Her geçen gün bu sonuçları destekleyen kanıtlar ortaya konmaktadır (2). Bireylerin kendi sağlığı üzerindeki etkililiği ve sorumluluğunu artırmak için sağlık okuryazarlığının geliştirilmesi gerekmektedir (3).

Ülkemiz için yeni bir kavram olan sağlık okuryazarlığı ile ilgili literatür oldukça sınırlı olmakla birlikte yapılan çalışmalarda sağlık okuryazarlığı düzeyleri düşük bulunmuştur (4,5).

Fizik tedavi ve rehabilitasyon hastalarının şikayetlerinin kronik, hasta popülasyonunun orta ve ileri yaş grubunda olması ayrıca bu hasta grubunda komorbid hastalıklara daha sık rastlanması sağlık okuryazarlığı açısından ayrıca önemli bir yer tutmaktadır. Sağlık okuryazarlığı düşük olanlarda hastaneye gelirken yanında birini getirme ihtiyacı, randevuların akılda tutulmasında zorlanma, muayeneden sonra ilaç kullanımını unutma ve önerilen müdahalelere yanlış uyumun sık görüldüğü belirtilmektedir (6).

Bu çalışmada, şikayetleri nedeniyle sağlık hizmetleri talebinin oldukça sık olduğu hasta grubumuzda sağlık okuryazarlığı ve birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanma durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amaçlanmıştır.

Yöntem

Çalışmamız kesitsel tipte planlanmış olup, Mart-Kasım tarihleri arasında T.C. Sağlık Bakanlığı Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu İzzet Baysal Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde kas iskelet sistemi hastalıklarından çeşitli tanılarla yatarak fizik tedavi ve/veya rehabilitasyon uygulanan 18 yaş ve üzeri hastalar gönüllülük esasına göre çalışmaya dahil edildi. Çalışma katılımcı ile tamamlandı.

Hastalara çalışmaya katılma durumlarını belirlemek amacıyla onam formu okutulup imzalandıktan sonra 26 sorudan oluşan sosyodemografik anket formu ve yetişkin sağlık okuryazarlığı ölçeği yüz yüze görüşme yöntemi ile dolduruldu.

Çalışma sorularına cevap veremeyecek kooperasyon ve oryantasyonu bozuk olan ve çalışmaya katılmak istemeyen hastalar çalışma dışı bırakıldı.

Aile Sağlığı Merkezinden (ASM) aldıkları hizmetler açık uçlu olarak soruldu ve birden fazla verilen cevaplarda dahil edilerek gruplandırıldı. Koruyucu sağlık hizmetleri ifadesi içerisinde danışmanlık, bebek-gebe izlemleri, aile planlaması, tarama programları hizmetleri yer alarak toplama yapıldı. Poliklinik başvuru sayıları olarak geçtiğimiz yıl gidilen poliklinik sayıları soruldu.

Çalışmamızda sağlık okuryazarlığını belirleyebilmek için Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği kullanıldı.

Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği, Sezer ve Kadıoğlu (7) tarafından Türkçe konuşan bireyler için geliştirilmiş, 23 maddelik bir ölçektir. Ölçek maddeleri yetişkin bireylerin sağlık okuryazarlığı konusundaki yeterliliğini belirlemeye yönelik; sağlık bilgileri ve ilaç kullanımı ile ilgili 22 soru, vücuttaki organların yerini bilme ile ilgili 1 adet şekilden oluşmaktadır. Ölçekten alınabilecek puanlar arasında değişmektedir. Güvenilirlik- geçerlilik çalışmasına göre ölçeğin Cronbach Alpha katsayısı 0,77, test tekrar test güvenilirlik katsayısı 0,87’dir Ölçekte yer alan soruların 13 tanesi evet/hayır, 4 tanesi boşluk doldurma, 4 tanesi çoktan seçmeli, 2 tanesi eşleştirmelidir. Soruların puanlaması her soru tipi için ayrı ayrı yapılmıştır. Evet/hayır yanıt tipindeki sorularda pozitif anlamlı ifadeleri işaretleyenlere 1, negatif ifadeleri işaretleyenlere 0 puan; boşluk doldurma tipindeki sorularda doğru yanıta 1, yanlış yanıta 0 puan verildi. Çoktan seçmeli sorularda iki ve ikiden fazla doğru yanıt işaretleyenlere 1 puan, hiç bilmeyenlere ya da doğru ile birlikte yanlış yanıt işaretleyenlere 0 puan verildi. Eşleştirme tipindeki sorularda ise ikiden fazla doğru eşleştirenlere 1, diğerlerine 0 puan verildi. Ölçekten alınan puan arttıkça sağlık okuryazarlık düzeyi artmaktadır.

Çalışmamız için Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan etik onay (Karar No: \) alınmıştır.

Analizler Statistical Package for Social Sciences for Windows (SPSS Inc., Chicago, Illinois, USA) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Tanımlayıcı istatistik için sayısal değişkenlerde ortalama, standart sapma, en küçük ve en büyük değerler, kategorik değişkenlerde ise sayı ve yüzde değerleri verilmiştir. Gruplar arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını incelemede iki grup arasındaki farklılık iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi ile üç ve daha fazla grup arasındaki farklılık ise tek yönlü varyans analizi ile incelenmiştir. Farklılık bulunduğu durumda fark yaratan grup / gruplar ikili karşılaştırmalar testi ile incelenmiştir. Sayısal değişkenler arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı Pearson ya da Spearman korelasyon katsayısı ile incelenmiştir. Değişkenlerin yanıt değişkeni üzerindeki etkisini birlikte değerlendirmede tek değişkenli doğrusal regresyon analizi ile anlamlı çıkan değişkenler çoklu doğrusal regresyon analizine alınarak incelemeler yapılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak alınmıştır.

Bulgular

Katılımcıların yaş ortalaması 58,,23 (min – maks) idi. Bunların %79,3’ü evli (n=), %50,2’si (n=) ilköğretim mezunuydu. Katılımcıların sosyo demografik özellikleri Tablo 1’de gösterilmiştir.

Katılımcıların sadece %39,7’si (n=) Bolu ili sınırları içinde yaşamaktaydı. En sık yatış nedeni servikal vertebra nedenli tanılarla ilgili olarak %54,0 (n=23,4) olmuştu.

Tablo 1. Katılımcıların demografik özellikleri

Özellikler

Sayı (n)

Yüzde (%)

Yaş

18 – 49

50 – 64

> 64

24,0

37,5

38,5

Yaş

Ort Std. Sapma (min – maks)

58,,23
(23 – 87)

Yatış Tanı Sayısı (gün)

Ort Std. Sapma(min – maks)

5,56 4,06
(1 – 24)

Yatış Süresi (gün)

Ort Std. Sapma (min – maks)

21,,83
(1 - )

Bulunduğu şehirde yaşama durumu (yıl)

Ort Std. Sapma (min – maks)

42,,71
(1 - 85)

Medeni

Durumu

Evli

Bekâr

79,3

20,7

Eğitim Düzeyi

Okuryazar değil

Okuryazar

İlköğretim

Lise ve Dengi

Yüksekokul ve üst

10,1

12,1

50,2

18,2

9,4

Sigara Kullanma

Durumu

Hayır

Eski Kullanıcı

Evet

60,6

15,9

23,6

Başka Madde Kullanma Durumu

Hayır

Evet

2,1

97,9

Kronik Hastalık Olma Durumu

Hayır

Evet

59,0

41,0

Düzenli İlaç

Kullanma Durumu

Hayır

Evet

37,1

62,9

Kaldığı Kişi

Bilgisi

Aile

Yalnız

Çocukları ile

Diğer

78,8

9,5

11,3

0,4

Okumaya Engel Görme Sorunu Olma Durumu

Hayır

Evet

73,8

26,2

İşitme Sorunu Olma Durumu

Hayır

Evet

82,8

17,2

Gelir Durumu

Gelir giderden az

Gelir gidere eşit

Gelir giderden fazla

23,7

70,1

6,2

Geçen yıl boyu hastane poliklinik başvuru sayısı ortalama 6,,79 (min:1 – max), ASM’ye başvurusu sayısı ortalama 4,,32 (min:0 – max) idi. Yatış tanıları ile ilgili şikâyetleri ortalama 7,,16 (min:1 –max) yıldır bulunmaktaydı.

Katılımcıların %56’sı (n=) şikâyetleri ile ilgili olarak aile hekimine gitmemişti. Katılımcılar ASM kullanım nedenleri olarak (birden fazla cevap alınmıştır) ilk sıralarda %56 (n=) muayene olma amaçlı, %48,7 (n=) tahlil yaptırma ve %40,6 (n=) koruyucu sağlık hizmetlerinden faydalanma olarak belirtmişlerdi (Tablo 2).

Tablo 2. Aile Hekimliği ve Aile Sağlığı Merkezi ile ilgili tanımlayıcı istatistikler

Sayı (n)

Yüzde (%)

Aile Hekimi ismini bilme durumu

Hayır

Evet

42,8

57,2

ASM telefon numarasını bilme durumu

Hayır

Evet

86,1

13,9

Ev ziyareti alma

Hayır

Evet

85,5

14,5

Ebe tarafından danışmanlık

verildi mi?

Hayır

Evet

90,1

9,9

Ebe tarafından verilen danışmanlığın konusu

Kanser Tarama

Testler

Danışmanlık

İlaç kullanımı/enjeksiyon

Aile planlaması

22,8

18,6

21,4

ASM memnuniyet durumu

Çok kötü

Kötü

Orta

İyi

Çok iyi

0,3

4,8

54,5

25,4

Tek başına ASM’ye gidebilme

Hayır

Evet

ASM den hizmet alma nedenleri

(Birden fazla cevap alınmıştır)

Muayene

Tahlil

Koruyucu sağlık hizmetleri

İlaç reçete yazdırma

Tansiyon, şeker ölçümü

Enjeksiyon

Pansuman

50,6

48,7

40,6

34,4

26,3

26,2

13,1

Katılımcıların SOY toplam puanları ortalamaları 12,02±3,77 (min:3 – max) puan olarak saptanırken, %57,1’inin puanı (n=) çalışma ortalamamızın altında kalmaktaydı. SOY toplam puan açısından bakıldığında yaş ve eğitim düzeyi arttıkça toplam puanın arttığı saptandı (p<0,). Evli olanların toplam puanları bekar olanlara göre daha yüksekti (p=0,). Kronik hastalığı olmayanların toplam puanları, olanlara göre daha yüksekti (p=0,). Eşi ile kendi evlerinde kalanların toplam skorları çocuklarının yanında kalanlara göre daha yüksek saptandı (p=0,). Sigara kullananlarda sigara kullanmayanlara göre toplam puanlar daha yüksek saptandı (p<0,).

SOY puanı, aile hekiminin ismini bilenlerde, tek başına ASM’ye gidip hizmet alanlarda, ASM iletişim numarasını bilenlerde, daha önce herhangi bir nedenle ev ziyareti alanlarda, ebe tarafından danışmanlık hizmeti almış olanlarda ve mevcut şikayetlerle ilgili olarak aile hekimi ile görüşenlerde diğerlerine göre anlamlı derecede yüksekti (p<0,) (Tablo 3).

Tablo 3. Aile Hekimliği ve Aile Sağlığı Merkezi ile ilgili bilgilere göre SOY puanlarının dağılımı

		Toplam Ölçek	p*
Aile Hekiminin ismini bilme durumu	Hayır Evet	10,,63 13,,44	<0,
ASM telefon numarasını bilme durumu	Hayır Evet	11,,56 15,,28	<0,
Ev ziyareti alma	Hayır Evet	11,,67 14,,56	<0,
Ebe tarafından danışmanlık	Hayır Evet	11,,76 13,93,38	<0,
Tek Başına ASM’ye gidebilme	Hayır Evet	10,,67 12,,71	<0,
ASM memnuniyet durumu	Kötü Orta İyi Çok İyi	11,,58^a,b** 11,,81^a 11,,87^a,b 12,,47^b	0,
Geçen yıl hastane poliklinik başvuru sayısı	1 – 4 5 – 9 10 +	12,,79^a 11,,52^b 10,,88 ^a,b	0,
Geçen yıl ASM’ye başvuru sayısı	1 – 4 5 – 9 10 +	12,,77 11,,75 11,,81	0,
Mevcut yatış şikayetleri ile ilgili Aile Hekimi ile görüşme durumu	Hayır Evet	10,,63 13,,44	<0,
Hastalıkları ile ilgili aile hekimleriyle görüşenlerde konu ile ilgili memnuniyet durumu	Çok kötü Kötü Orta İyi Çok iyi	11,,23^a 12,,32^a 12,,47^a,b 13,,38^b 13,,4^a,b	0,

*p<0,05; **a,b harfleri ikili karşılaştırma test sonuçlarını göstermektedir.

Tek değişkenli doğrusal regresyon analizinde sağlık okuryazarlığı toplam puanlarını etkileyen faktörlerin birlikte etkisi incelendiğinde anlamlı çıkan değişkenler Tablo 4’de gösterilmiştir. Bu faktörlerden toplam ölçek puanları üzerinde en fazla etkiye sahip olan değişken eğitim düzeyi olmuştur (Tablo 4).

Tablo 4. SOY ölçek puanlarını etkileyen faktörlerin birlikte değerlendirilmesinde çoklu doğrusal regresyon analiz sonuçları

	b	b için %95 GA	Beta	p
Yaş	-0,	-0, -0,	-0,	0,
Medeni Durum	-0,	-1, -0,	-0,	0,
Eğitim Okuma yazma bilmiyor Okuma yazma biliyor İlköğretim Lise ve dengi Yüksekokul ve üstü	- 0, 1, 2, 3,	- -0, 1, 0, 2, 1, 3, 2, 4,	- 0, 0, 0, 0,	- 0, <0, <0, <0,
Sigara içme İçiyor Eski kullanıcı İçmiyor	- -0, -0,	- -1, -0, -1, -0,	- -0, -0,	- 0, 0,
Aile Hekiminin adını bilme	-0,	-1, -0,	-0,	<0,
ASM telefon numarasını bilme	-1,	-1, -0,	-0,	0,
Ev ziyareti alma	-1,	-2, -0,	-0,	<0,
Tek başına ASM’ye gidebilme	-0,	-1, -0,	-0,	<0,
Memnuniyet durumu	0,	0, 0,	0,	0,
Mevcut yatış şikayetleri ile ilgili Aile Hekimi ile görüşme	-0,	-1, -0,	-0,	<0,

Tartışma

Sağlık okuryazarlığı düzeyi, sağlık sonuçlarını, sağlık hizmetlerine erişim, hasta ve sağlık hizmet sunucuları arasındaki etkileşim ve kişisel bakım gibi faktörlerden etkilenmektedir (8).

Sağlık okuryazarlığı düzeyi düşük bireyler çalışma ortamlarındaki veya toplumdaki fonksiyonlarını yerine getirmede güçlükle karşılaştığı gibi, aynı zamanda kendi sağlığının yönetimi konusunda sorun yaşayabilirken, sağlıkla ilgili bilgilere ve sağlık hizmetlerine ulaşmada da sıkıntı çekmektedirler (). Sağlık çalışanları genellikle hasta ile iletişimlerinde hastanın SOY düzeyini göz önünde bulundurmamaktadır (12). SOY düzeyi düşük bireylerin hastanede yatma sıklıklarının ve kalma sürelerinin uzun olduğu belirtilmektedir (13,14). Hastaların sağlık durumları çoğunlukla kendilerinin kronik hastalıklarının yönetim ve tedavisinde görev almalarına bağlı olduğu için, kronik hastalıklarda sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı olma arasındaki etkileşim önemlidir. Hasta için yapılan bilgilendirmeler hasta tarafından yeterli anlaşılmadığında, kronik hastalıkların tedavisi hasta ve hasta yakınları için daha da zorlaşmaktadır (15). Kronik hastalığı olan hastaların SOY düzeyi arttırılmasında hastalar için uygulanabilecek hastalık yönetimi yaklaşımlarının başarılı sonuçlar verdiği gösterilmiştir (16). SOY düzeyi, algılanan sağlık durumu ile de bağlantılı olup, yeterli sağlık okuryazarlığına sahip bireylerin, aktif olarak sağlıklarıyla ilgili bilgi edinmesi ve sağlıklarının daha kötüye gittiğini hissetme durumunda sağlık problemlerini çözmek için eyleme geçme olasılığı daha yüksektir (4,5). SOY düzeyi düşük olan hastaların muayene işlemleri bittiğinde bir sonraki kontrole ne zaman geleceklerini ve bu süreci nasıl takip edeceklerini bilmedikleri vurgulanmaktadır (17). Bizim çalışmamızda bunlarla uyumlu olarak SOY düzeyi düşük bireylerin poliklinik başvuru sayıları diğerlerine göre daha yüksekti. Kronik bir hastalığı olan grubumuzda tekrarlayan başvurular beklenebilir bir sonuç gibi görünse de, yeterli ve anlayabilecekleri bir hizmet alamadıkları için, tekrarlayan başvurulara ihtiyaç duymalarından kaynaklanıyor olabilir. Genel olarak tek başına birinci basamaktan sağlık hizmeti alabilenlerde, aile hekiminin ismini bilenlerde ortalama puanların yüksek olması, kişilerin kendine yetebilirliliklerini, birinci basamak görüşmelerinin daha uzun süreli ve kişiye özel verilmesinin sonucu olarak kişilerin ASM başvurularının geliş amaçlarını karşıladığını göstermektedir.

yılında Türkiye’de erişkin nüfusun SOY düzeyi ile yeterli ve mükemmel sağlık okuryazarlığı prevalansının belirlenmesi amacı ile yapılan bir çalışmada toplumumuzun %64,6’sının “yetersiz” (%24,5) veya “sorunlu” (%40,1) sağlık okuryazarlığı kategorilerinde olduğu saptanmıştır (17). Berberoğlu ve ark.nın (18) Aile Sağlığı Merkezine başvuranlarda yaptıkları çalışmalarında SOY düzeyi yeterli olan bireylerin oranı %9,4 olarak saptanmıştır. Amerika Birleşik Devletleri’nde ise, yetişkinlerin SOY puanlarının sadece %12’sinin yeterli düzeyde olduğu bildirilmiştir (19). Bakan ve ark. (20) çalışmalarında katılanların %55,4’ünün sağlık okuryazarlık düzeyinin yetersiz olduğunu saptamışlardır. Ülkemizde yapılan bir çalışmada, Özdemir ve ark. (5) katılımcıların %58,7’sinin yeterli SOY düzeyine sahip olduğunu belirlemişlerdir. Bizim çalışmamızda katılanların %57,1’i çalışmamızın ortalamasının altında puan almıştı. Değişik Avrupa Birliği ülkelerinde yapılan çalışmalarda, eğitim ve gelir düzeyi düşük olan gruplarda, genel sağlık düzeyi düşük olanlarda, uzun süreli sağlık sorunu olanlarda ve yaşlılarda SOY düzeyinin daha düşük olduğu tespit edilmiştir (21). Türkiye’de yapılan bir çalışmaya göre ise, benzer biçimde düşük eğitim düzeyi ve düşük gelirin düşük SOY ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir (5). Bizim çalışmamızda da tüm faktörler arasında eğitim düzeyi SOY düzeyine en çok etki eden faktör olarak saptandı.

Sağlık okuryazarlığının yetersiz olmasının, sağlık hizmetlerinin kullanımı yönünden önemli bir engel olduğu bildirilmektedir (22). SOY düzeyi düşük bireylerde ilaç etiketi/reçetedeki bilgileri anlamada yetersizlik, ilaç almayı unutma, kendini iyi hissettiğinde doktora danışmadan ilaç almayı bırakma daha fazla görülebilmektedir (23). Eğitim düzeyi ve SOY’un sağlığın en kritik belirleyicilerinden olduğu bilinmesine rağmen, bu konunun temel sağlık hizmetleri yönünden ihmal edildiği düşünülmektedir (1). Nutbeam (24), sağlık okuryazarlığını tanımladığı modelinde insanların sağlık bilgisine erişimini geliştirerek ve bu bilgiyi etkin kullanma potansiyelini arttırarak sağlık okuryazarlığını güçlendirmenin sağlanabileceğini belirtmektedir. Çalışmamızda koruyucu sağlık hizmetleri ve ilaç yazdırma gibi nedenlerle ASM’den hizmet alımlar öncelikli olarak saptanmıştır. Sürdürülebilir bir sağlık sistemi ve sağlıklı bir toplum için SOY düzeyinin arttırılması büyük önem taşır ve sağlık politikalarının temel hedeflerinden biri olması beklenir (5). Kronik hastalıkların risk etmenlerini azaltmak için geliştirilen ulusal ve uluslararası stratejilerde, uluslararası düzeyde sağlığın korunması ve iyilik halinin sürdürülmesi açısından SOY düzeyi arttırılmaya çalışılmalıdır (25,26).

Çalışmamızda başvuran hastalarımızın ülkemizin her tarafından gelebileceği düşünülerek kolay anlaşılabilir Türkçe olarak uygulanabilir bir sağlık okuryazarlığı ölçeği uygulamış olmamız nedeniyle, toplam puanlama olarak birebir karşılaştırabileceğimiz çalışmaların sayısının azlığı çalışmamızın sınırlılıkları arasında sayılabilir. Aile Sağlığı Merkezlerinde geniş katılımlı yapılacak çalışmalarla sağlık okuryazarlılığını atrtırmaya yönelik toplumsal ihtiyaçların belirlenebileceği çalışmalara ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz.

Sonuç

İlk tıbbi temas noktası olan birinci basmak sağlık hizmetleri başta olmak üzere, koruyucu sağlık hizmetlerinin tamamlayıcı bir parçası olan ve sağlık düzeyinin yükseltilmesinde önemi gittikçe artan SOY düzeyini arttırmaya yönelik, herhangi bir nedenle poliklinikte gördükleri ya da mobil hizmetler, sağlık taramaları gibi oluşturulan fırsatlar sırasında kişilerin ihtiyacı olan ve anlayabilecekleri düzeyde eğitim programları planlamaları yapılmalıdır. Ulusal düzeyde SOY düzeyi arttırılmasına yönelik eğitimlerin sağlığın geliştirilmesi eylem planı içerisinde öncelikli olarak yer alması gerekmektedir.

Kaynaklar

Lanpher MG, Askew S, Bennett GG. Health literacy and weight change in a digital health ıntervention for women: A randomized controlled trial in primary care practice. J Health Commun ; doi: /
Freedman DA, Bess KD, Tucker HA, Boyd DL, Tuchman AM, Wallston KA. Public health literacy defined. Am J Prev Med ;36(5)– doi: /funduszeue.info
Özonuk E, Yılmaz M. Tip 2 Diabetes Mellitus tanılı hastaların sağlık okuryazarlığı ve tedavi uyumu arasındaki ilişki. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi (2);
Yilmazel G, Çetinkaya F. Health literacy among schoolteachers in Çorum, Turkey. Eastern Mediterranean Health Journal ;21(8)
Koç A, Tayaz E, Uysal N, Öztaş D. Sağlık hizmetlerinde hizmet kullanım tarafının en önemli bileşeni: Sağlık okuryazarlığı. Ankara Med J ;(1)
Yılmazel G, Çetinkaya F. Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi. TAV Prev Med ;15(1)
Sezer A, Kadıoğlu H. Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin geliştirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi ;17(3):
Paasche-Orlow MK, Wolf MS. The causal pathways linking health literacy to health outcomes. Am J Health Behav ; doi: /ajhbsupp.S
Berkman ND, Sheridan SL, Donahue KE, Halpern DJ, Viera A, Crotty K, et al. Health literacy interventions and outcomes: an updated systematic review. Evid Rep Technol Assess (Full Rep) ;()
Nakayama K, Osaka W, Togari T, Ishikawa H, Yonekura Y, Sekido A, et al. Comprehensive health literacy in Japan is lower than in Europe: a validated Japanese-language assessment of health literacy. BMC Public Health ;15(1) doi: /sx.
Lee YM, Yu HY, You MA, Son YJ. Impact of health literacy on medication adherence in older people with chronic diseases. Collegian ;24(1)
Kripalani S, Henderson LE, Chiu EY, Robertson R, Kolm P, Jacobson TA. Predictors of medication self management skill in a low-literacy population. J Gen Intern Med ;21(8) doi: /jx.
Safeer RS, Keenan J. Health literacy:the gap between physicians and patients. Am Fam Physician ;72(3)
Cho YI, Lee SY, Arozullah AM, Crittenden KS. Effects of health literacy on health status and health service utilization amongst the elderly. Soc Sci Med ;66(8) doi: /funduszeue.infomed
Hester EJ, Stevens-Ratchford R. Health literacy and the role of the speech-language pathologist. Am J Speech Lang Pathol ;18(2)
Pleasant A, Kuruvilla S. A tale of two health literacies: public health and clinical approaches to health literacy. Health Promot Int ;23(2)
Tanrıöver MD, Yıldırım HH, Ready ND, Çakır B, Akalın E. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. Ankara: Sağlık-Sen Yayınları,
Berberoğlu U, Öztürk O, İnci MB, Hasan Ekerbiçer Ç. Bir Aile Sağlığı Merkezine kayıtlı yaş grubu bireylerdeki sağlık okuryazarlığı durumunun değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi ;8(3)
Loke YK, Hinz I, Wang X, Rowlands G, Scott D, Salter C. Impact of health literacy in patients with chronic musculoskeletal disease--systematic review. PLoS One ;7(7):e doi: /funduszeue.info
Bakan BA, Yıldız M. Yaş grubundaki bireylerin sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesine ilişkin bir çalışma. Sağlık ve Toplum ;29(3)
European Health Literacy Project Consortium [internet]. Comperative Report on Health Literacy in eight EU Member States [cited Dec 25]. Available from: funduszeue.info
Baker LM, Wilson FL, Nordstrom CK, Legwand C. Mothers' knowledge and information needs relating to childhood immunizations. Issues Compr Pediatr Nurs ;30() doi: /
Öztaş Ö, Korkmaz AG. Yaşlı bireylerin ilaç uyumsuzluğu ile ilişkili ilaç kullanım davranışları ve sağlık okuryazarlığı düzeyi ile ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi ;6(3)
Nutbeam D. The evolving concept of health literacy. Soc Sci Med ;67(12)
Madalı B, Dikmen D, Piyal B. Beslenme bilgi düzeyinin değerlendirilmesinde sağlık okuryazarlığı yeterli mi? Bes Diy Derg ;45(2)
Deniz S, Bentli R, Kalkanlı TM, Fırıncı B. Malatya ilinde çalışan öğretmenlerin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Sakarya Tıp Dergisi ;10(1)

How to cite / Atıf için: Gücük S, Dilekçi E, Kayhan M. Kas iskelet sistemi şikayetleriyle yatan hastaların sağlık okuryazarlığı ve birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanma durumları. Euras J Fam Med ;9(3) doi/ejfm

Download Full TextAdd to Favorites

Özet

In addition to its primary function in maintaining body posture and movement, skeletal muscle is critical in regulating metabolic genes and maintaining metabolic homeostasis and glycemic control. Splint or casting immobilization due to bone fractures and prolonged bed rest after trauma and operations have an adverse effect on skeletal muscle structure and function, causing skeletal muscle atrophy. A balance between the production of free radicals and the antioxidant defense system is necessary for cellular functions. Increased free radical production causes the oxidation of lipids, proteins, and nucleic acids, which is defined as oxidative stress. Studies using immobilization models in animals such as casting and hind limb suspension have demonstrated an increase in oxidative stress biomarkers. However, these animal models are different in terms of the degree of inactivity, and they do not mimic long-term bed rest in humans. A new immobilization model has been designed based on cage volume reduction. It has been reported that this model mimics better reduced daily ambulatory motions and inactivity in bed rest conditions compared to casting and unloading models. Therefore, it is aimed to be investigated the effect of seven days of immobilization based on cage volume reduction on oxidative stress markers such as lipid peroxidation and protein oxidation in the soleus muscle. Wistar albino rats were randomly divided into control (C; n=8) and immobilization (I; n=8). Animals in group C were housed in standard rat cages whereas in group I were housed in a cage volume reduction modal for seven days. Following the experimental procedure, soleus muscles were isolated. To investigate the effect of immobilization on oxidative damage, protein carbonyl, and advanced oxidation protein products (AOPP) were analyzed spectrophotometrically as protein oxidation markers. 4-hydroxynonenal (4-HNE) levels were analyzed by Western Blot as a lipid peroxidation marker. Seven days of immobilization in cage volume reduction caused a 17,2% decrease in the ratio of soleus/body weight. AOPP (p=0,) and 4-HNE levels (p=0,) were increased in group I compared to group C, but protein carbonyl levels did not change in soleus muscle (p=0,). These findings show that oxidative damage in rat skeletal muscle by using a cage volume reduction model mimics bed rest and inactivity, where neural stimuli are greatly reduced in humans.

Künye

Güngör, İ. Yaşam Alanı Sınırlandırılan Sıçanların İskelet Kasında Oksidatif Hasarın İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Spor Bilimleri ve Teknolojisi Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara,

nest...

156481 156482 156483 156484 156485