Edebiyattan Kalınca Ne Olur

ONURSAL BAŞKANLAR Prof. Dr. Adnan GÖRÜR (Ömer Halisdemir Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Dinar NÖKETAYEVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. R. M. ASADULLİN (M. Akmulla Başkurt Devlet Pedagoji Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Nazim HÜSEYNLİ (Bakü Avrasya Üniversitesi Rektörü) DÜZENLEME KURULU Ömer Halisdemir Üniversitesi Prof. Dr. Selen DOĞAN Prof. Dr. Hikmet KORAŞ (İletişim Fakültesi Dekanı) (Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları) Yrd. Doç. Dr. Çiğdem ŞAHİN Doç. Dr. Onur KÖKSAL (Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler) (Avrasya Araştırmaları ABD Bşk.) Arş. Gör. Adem YELOĞLU Arş. Gör. Turgay DÜĞEN (Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları) (Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler) Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi Bahadür ALİYEV Zaureş SABIROVA (Birinci Rektör Yardımcısı) (Rektör Yardımcısı) Adilet TOYBAYEV Asılbek BÖKEBAYEV (Rektör Yardımcısı) (Rektör Yardımcısı) Nurgul KALİYEVA Aynur NUSKABAYEV (İlim ve Uluslararası İlişkiler Daire Bşk.) (Uluslararası İlişkileri Şube Md.) Karlığaş BAYGULOVA (Uluslararası İlişkiler Bölümü Uzmanı) Bakü Avrasya Üniversitesi Prof. Dr. Gülzar İBRAHİMOVA Səyavuş QASİMOV (Bilim ve Disiplinden Sorumlu Rektör Yrd.) (Uluslararası İşlerden Sorumlu Rektör Yr) Doç. Dr. Mütəllim RƏHİMOV (Sosyal Bilimler ve Bölgesel Uzmanlık Böl. Doç. Dr. Nigar HÜSEYNOVA Bşk.) (Eğitimden Sorumlu Birim Bşk.) Rəşad ALİYEV Zəminə RÜSTƏMBƏYLİ (Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Birim Bşk.) (Türk Dili ve Edebiyatı Böl.) BİLİM KURULU Prof. Dr. Hikmet KORAŞ Prof. Dr. Sayra JİYENBAYEVA (Ömer Halisdemir Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Prof. Dr. Gülzar İBRAHİMOVA Prof. Dr. Selen DOĞAN (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Prof. Dr. Kazna AYMAĞAMBETOVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Prof. Dr. Səyavuş TALIŞLI Üniversitesi) (Bakü Avrasya Üniversitesi) Prof. Dr. Ziya AVŞAR Prof. Dr. Rüfət HÜSEYNZADƏ (Ömer Halisdemir Üniversitesi) (Bakü Avrasya Üniversitesi) Prof. Dr. Bekir ÇINAR Prof. Dr. Kodar ZAMZA (Ömer Halisdemir Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Prof. Dr. Rövşən CAVADOV Prof. Dr. Mustafa TALAS (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Prof. Dr. Altınay TIMBOLOVA Prof. Dr. Ədalət Tahirzadə II IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Nisan /NİĞDE (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji (Bakü Avrasya Üniversitesi) Üniversitesi) Prof. Dr. Faruk ÇOLAK Prof. Dr. Tınıştık ERMEKOVA (Ömer Halisdemir Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Prof. Dr. Mənsim MƏMMƏDOV Prof. Dr. Nazım H. POLAT (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Məmməd CƏFƏRLİ Prof. Dr. Fatma AÇIK (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. İbrahim MARAŞ Prof. Dr. Ali Berat ALPTEKİN (Ankara Üniversitesi) (Necmeddin Erbakan Üniversitesi) Prof. Dr. Elena ANDRİYENKO Prof. Dr. Ali Osman GÜNDOĞAN (Novosibirsk Devlet Pedagoji Üniversitesi) (Muğla Üniversitesi) Prof. Dr. Talant MAUKANULU Prof. Dr. Ahmet BURAN (Washington Üniversitesi) (Fırat Üniversitesi) Prof. Dr. A. BAKİBAYEV Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN (Rusya Tomsk Politiktik Üniversitesi) (Ege Üniversitesi) Prof. Dr. Halit ÇAL Prof. Dr. Mustafa TURAN (Gazi Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Çağatay ÖZDEMİR Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN (Gazi Üniversitesi) (Erciyes Üniversitesi) Prof. Dr. Yıldıray ÖZBEK Prof. Dr. Mustafa ÜNAL (Akdeniz Üniversitesi) (Erciyes Üniversitesi) Prof. Dr. Sami KILIÇ Prof. Dr. Ahmet TAŞAĞIL (Fırat Üniversitesi) (Mimar Sinan Üniversitesi) Prof. Dr. Hayati BEŞİRLİ Prof. Dr. İrfan MORİNA (Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi) (Priştine Üniversitesi) Prof. Dr. Tsendin BATTULIK Prof. Dr. Elena OGANOVA (Moğolistan Devlet Üniversitesi) (Moskova Devlet Üniversitesi) Prof. Dr. Chong-Jin OH Doç. Dr. Mehmet EKİZ (Hankuk Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Doç. Dr. Gulnar MURATBAYEVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Doç. Dr. Fərəh CƏLİL Üniversitesi) (Bakü Avrasya Üniversitesi) Doç. Dr. Recep ÖZKAN Doç. Dr. Tursınay BAYNAZAROVA (Ömer Halisdemir Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Doç. Dr. Seyfəddin RZASOY Doç. Dr. Muhammet BAŞTUĞ (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Doç. Dr. Rısman JEKSEMBİYEV (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Doç. Dr. İslam SADIQ Üniversitesi) (Bakü Avrasya Üniversitesi) Doç. Dr. M. Serkan TAFLIOĞLU Doç. Dr. Adilhan MAUY (Ömer Halisdemir Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Doç. Dr. Elmira MƏMMƏDOVA – KEKEÇ Doç. Dr. Mayıl ƏSGƏROV (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Bakü Avrasya Üniversitesi) Doç. Dr. Kubilay YAZICI Doç. Dr. Nurbala MIRZAHMETOVA (Ömer Halisdemir Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Doç. Dr. Nigar HÜSEYNOVA Doç. Dr. Duygu UÇGUN (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Doç. Dr. Kuliyaş MAMİROVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Doç. Dr. Səadət ŞIXIYEVA Üniversitesi) (Bakü Avrasya Üniversitesi) Doç. Dr. Feyzan VURAL Doç. Dr. Sapar İSAYEV (Ömer Halisdemir Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) III Yazar Adı-Soyadı Doç. Dr. Ramazan QAFARLI Doç. Dr. Kutluk Kağan SÜMER (Bakü Avrasya Üniversitesi) (İstanbul Üniversitesi) Doç. Dr. Jamal AŞİRBEKOVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Doç. Dr. Nazilə ABDULLAZADƏ Üniversitesi) (Bakü Avrasya Üniversitesi) Doç. Dr. Adem ÖGER Doç. Dr. Pernebek ŞEGEBAYEV (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Doç. Dr. Mutəlllim RƏHİMOV Doç. Dr. Aynagul KAYIPBAYEVA (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Doç. Dr. Arif ƏLİZDƏ Doç. Dr. Bibıgül İMANBEKOVA (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Doç. Dr. Aygul ONALBAYEVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Doç. Dr. Gulnur ÖMİRBAYEVA Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Doç. Dr. İryna M. DRYGA Doç. Dr. Marija DHİNDJİC (A. Krımskı Şarkiyat Araştırma Enstitüsü) (Sırbistan İlimler ve Sanat Akademisi) Doç. Dr. Liubovi CHIMPOESH Doç. Dr. Onur KÖKSAL (Moldova İlimler Akademisi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Yrd. Doç. Gulnaz SALĞARAYEVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Yrd. Doç. Dr. Çiğdem ŞAHİN Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Yrd. Doç. Aygül DAULETKULOVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Yrd. Doç. Dr. Salih ÖZKAN Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Yrd. Doç. Erbolat TASBOLAT (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Yrd. Doç. Dr. Erkan CALIŞKAN Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Yrd. Doç. Şuahbay ZAMANBEKOV (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Yrd. Doç. Dr. Ramis KARABULUT Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Yrd. Doç. Lazzat KOJAKEEVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Yrd. Doç. Dr. F. Özlem ALPER Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Yrd. Doç. Rahiya DARMENOVA (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Yrd. Doç. Dr. Suk Kyeong KANG Üniversitesi) (Ömer Halisdemir Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Atilla JORMA Yrd. Doç. Dr. Yakup ÖMEROĞLU (Ardahan Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Ergin JABLE Yrd. Doç. Dr. Hakan YALAP (Priştine Üniversitesi) (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Bağdagül MUSA Yrd. Doç. Dr. Elsev BRİNA LOPAR (Ürdün Üniversitesi) (Ukshin Hoti Prizren Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Nuran MALTA- Dr. Güllü KARANFİL MUHAXHERİ (Gagauz Yeri M. Maruneviç Bilim Araştırmaları (Priştine Üniversitesi) Merkezi) Dr. Seyfeddin ALTAYLI Dr. Ablet SEMET (Bakü Avrasya Üniversitesi) (Göttingen Georg-August Üniversitesi) Kajmuhan KİŞİBAYEV (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Tınısbek KONIRATBAY Üniversitesi) (Kazak Devlet Kızlar Pedagoji Üniversitesi) Raziya SULTANOVA (Cambridge Üniversitesi) UKRAYNA VE TÜRK EDEBİYATLARI: İLETİŞİM VE KARŞILIKLI ETKİLEŞİM Dr. NКНТвК SENкILO1 Özet: Belirli ФШşuХХКrНК bir СКХФıЧ ОНОЛТвКtıЧıЧ НТğОr СКХФıЧ ОНОЛТвКtı üгОrТЧНОФТ etkisi НШğКХ bir olay ШХmuştur. І .КsrıЧ ikinci вКrısıЧНК edebiyat КХКЧıЧНКФТ temaslar НüЧвК хКpıЧНК вКвРıЧХКşmıştır. .КsırНКЧ ЛКşХКЧКrКФ bu temaslar Ukrayna ve TürФТвО’ЧТЧ ede- biyat sürОхХОrТЧНО вКНsıЧКmКг bir olay haline РОХmТştТr. İşЛu tezlerde, Нış edebiyatlar КrКsı temaslar ortaya хıФКrıХmКвК ve bu tОmКsХКrıЧ ЧКsıХ bir şОФТХНО РОrхОФХОştТğТ, Ukrayna ve TürФ ulusal ОНОЛТвКtХКrıЧıЧ ОtФТХОşТmТ ve ФКrşıХıФХı etkilerinin РОХТşТmТЧНО hangi sШЧuхХКrК yol Кхtığı tКЧımХКЧmКвК хКХışıХmКФtКНır. Seyahatler, Ukrayna ve TürФ ОНОЛТвКtХКrı КrКsın- daki tОmКsХКrıЧ öЧОmХТ ФШşuХu olarak vurgulanmaktКНır. Edebiyatlar КrКsı temaslar ve se- yahat etkisi КХtıЧНК ШХuşmuş sШЧuхХКrı Ahatanhel Krymsky, Pavlo Tychyna ve Nazim HТФmОt’ТЧ eserleri örЧОФ КХıЧКrКФ РöstОrТХmОФtОНТr. ВКЛКЧМı ФüХtürüЧ etnografik ve tarihi ПКrФХıХıФХКrıЧıЧ edinilmesi ve bu ПКrФХıХıФХКrıЧ вКгКrХКrıЧ eserlerinde вКЧsıtıХmКsı ulusal ОНОЛТвКtıЧ ФШЧuХКrı ve kahraman хОşТtХТğТЧТ гОЧРТЧХОştТrmТştТr. Ukrayna-TürФ ve TürФ- Ukrayna Нış edebiyat ТХТşФТХОrТЧНО КвЧı derecede öЧОmТ tКşıвКЧ НТğОrЛТr ПКФtör dil bilinme- sidir ki, bunun sayesinde etkileyen tКrКПıЧ ОНОЛТвКtıЧıЧ metinlerinin КХРıХКЧmКsı ve вКвıl- mКsı ile etkilenen tКrКПıЧ ОНОЛТвКtıЧı etkilemesine imkan sКğХКЧır. İşЛu tezlerde - І.КsırХКrНК TürФхОНОЧ Ukraynacaya ve Ukraynacadan TürФхОвО вКpıХmış en öЧОmХТ хОvТrТХОr incelenmektedir. Anahtar Kelimeler: Edebiyat, Ukrayna Edebiyatı, Türk Edebiyatı, karşılıklı etkileşim, re- sepsiyon (alımlama). Ukrainian and Turkish Literatures: Contacts and Mutual Influences Abstract: In the second half of the 19th century literature contacts became wide-spread throughout the world. Starting from the 20th century they became an undisputable phe- nomenon in the literature processes of Ukraine and Turkey. The paper makes an attempt to identify the key external cross-literature contacts, ways of their realization and conse- quences in the development of interaction and mutual influences of the Ukrainian and Turkish literatures. Travelling is emphasized as an important condition of cross-literature contacts of the Ukrainian and Turkish literatures. Cross-literature contacts and conse- quences thereof under the influence of travelling are demonstrated using the example of the creative work of Ahatanhel Krymsky, Pavlo Tychyna and Nсгım Hikmet. Adoption of ethnographic and historical peculiarities of foreign culture, their reflection in the creative work of writers contributed to enrichment of themes and figurativeness of the national lit- erature. No less important factor of the Ukrainian-Turkish and Turkish-Ukrainian external literature relations is the knowledge of the language, making it possible not only to under- stand and adopt the texts of the addressee literature, but also enables one to spread them through translation and thus influence the addresser literature. The most significant trans- lations of the 19thth centuries from Turkish into Ukrainian and from Ukrainian into Turkish are considered in the paper. Keywords: Literature, Ukrainian literature, Turkish literature, mutual influences, recep- tion. Giriş Her ulusal ОНОЛТвКtıЧ РОХТşТmТ öЧМОХТФХО ulusal вКşКmıЧ РОrхОФХОrТ, ФüХtürОХ gelenekler öгОХХТФХОri, edebь sürОМТЧ Тх mКЧtığı ile belirlenir. Ancak, bir ulus ОНОЛТвКtıЧıЧ НТğОr halklar ХТtОrКtürüЧО etkisi belirli sırК ОХvОrТşХТ ФШşuХХКrda НШğКХ bir 1 MТХХТ HКvКМıХıФ оЧТvОrsТtОsТ, SШsвКХ vО BОşОrТ BТХТmХОr EЧstТtüsü, UФrКвЧК DТХТ vО KüХtürü BöХümü, [email protected] IV. UХusХКrКrКsı TürФ DüЧвКsı ArКştırmКХКrı SОmpШгвumu NТsКЧ /NİĞDE olgu haline gelir. T. Benfey, funduszeue.infoıв, F. Volfman, O. Dima, D. DвurТşТЧ, V. Jır- muЧsФıв, M. İХЧТtsФıв, V. KuХОşШvК, A. Lipatov, O. Pahlovska vb. gibi üЧХü edebiyat ОХОştТrmОЧХОrТnin КrКştırmКХКrı teyit ОttТğТ gibi, Квrı bir ulusal ОНОЛТвКtıЧıЧ РОХТşТmТ sade- ce ЛКğımsıг НОğТХ, КвЧı zamanda edebь temas вКrНımı ile РОХТşmОФtО olan olayХКrı (üsХup, tür, tematik НüгОвХОrНО) РöstОrТr. XIX вüгвıХıЧ ikinci вКrısıЧНК ОНОЛь ТХОtТşТm tüm НüЧвКНК вКвıХНı, her milletin ОНОЛь sürОМТЧНО tКrtışmКsıг fenomen haline geldi, Ukrayna ОНОЛТвКtı da bir istisna НОğТХ, Alexander Biletsky ( , ) “DüЧвКЧıЧ НТğОr ОНОЛТвКtХКrıЧıЧ КrКsıЧНК Ukrayna ОНОЛТвКtı” хКХışmКsıЧНК bunu ikna edici bir şОФТХНО ФКЧıtХКНı. Bundan ЛКşФК, sadece КвЧı tip edebiyatlar КrКsıЧНКФТ ОНОЛь ТХТşФТХОrТЧ ФuruХmКsı ve РОХТştТrТХmОsТ bir öЧ ФШşuХ НОğТХНТr. Bu ЛКğХКЧtıХКr tamamen ПКrФХı bir edebiyatlar ТхТЧ de РОхОrХТНТr. Bu esnada Avrupa ОНОЛТвКtıЧıЧ TürФ ОНОЛТвКtı da dahil olmak üгОrО, DШğu ОНОЛТвКtıЧК aktif ЧüПuгu sürОМТ ЛКşХКtıХmıştır ( , ). Edebь etkileri dikkate alarak, A. Lipatov öЧМОФТ ОНОЛь НöЧОmХОrТЧin sonraki dö- nemlere etkisini vurguluyor. ArКştırmКМıЧıЧ fikrince, benzer sürОхХОr yazarlarıЧ plan (КЧХКtı) ФurmКХКrı ТхТЧ РОrхОФ hayattaki materyalleri kullanmaya ЛКşХКНığı zamandan OrtКхКğ'НКЧ beri romantizm НöЧОmТЧО kadar ХТtОrКtürНО yer almıştır. “OrtК хКğlarda İЧМТХ, dinsel ve şövКХвО-egzotik motifler ФuХХКЧıХmКФtКвНı. RöЧОsКЧs НöЧОmТЧНО antik motiflerin etkisi yer КХmıştır; D. Boccaccio, F. Rabelais, M. Cervantes ve НТğОr yazarlar OrtКхКğ ОНОЛТвКtı ve folklor motiflerinden kullanmışХКr. Barok ve Klasisizm НöЧОmlerinde ŞОФspТr D. Boccaccio, C. MКrХШаО’вО НöЧmüştür, Tris de Molina, Lope de Vega, Corneille, Racine, Moliere, Voltaire, süУОХОrТ öЧМОФТ НöЧОm ve eserlerden öНüЧх КХmıştır” ( , ). V. ГСТrmuЧsФıв bu problemi КrКştırarak, “Herhangi bir edebî etkinin doğal ve sosyal şartlara bağlı olduğu sonucuna vardı. Böyle bir koşulluluk ulusal, sosyal ve edebî gelişimin doğallığı ile belirlenir. Etkinin mümkün olması için bu tür ideolojik ithalata ihtiyacın olması gerekir, az ya da çok işbu toplumda ve literatürde düzenlenmiş benzer gelişme eğilimleri varlığını gerektirir” ( , 74). der. Edebi kontaklar (ЛКğХКЧtıХКr) edebiyatlar КrКsıЧНКФТ ОtФТХОşТmТЧ bir yoludur, bu- nunla kavramlar muСКtКЛıЧ КХıМıвК tek tКrКПХı etkisi, LТtОrКtürНО вКЛКЧМı ФöФОЧХТ ШХКвХКrı хОşТtХТ КХРı ЛТхТmХОrТ olНuğu gibi, ikili ОНОЛь ТХТşФТХОr olarak da КЧХКşıХmКФtКНır. F. Wolf- man ve D. DвurТşТЧО РörО ОНОЛь ФШЧtКФХКrıЧ (ЛКğХКЧtıХКrıЧ) КrКştırıХmКsı iki ana tipine НКвКЧmКФtКНır: eserin вКpısıЧНК ve ya КХıМıЧıЧ ОНОЛТвКtıЧНК izlenemeyen Нış ТХТşФТХОrО; НШЧör eserle ФКrşıХКştırКrКФ, muhatap eserinin ПКrФХı вКpısКХ seviyelerinde (janr, kompo- zisyon, tarz, süУО ve tematik) хОşТtХТ ОНОЛь ПТРürХОrТ, вШХХКrı, sanat РörüЧtüХОrТЧТЧ tКЧım- lanmКsıЧı sКğХКвКЧ Тх ЛКğХКЧtıХКrК. кКХışmКХКrımıгıЧ КmКМı ОНОЛь Нış ЛКğХКЧtıХКrı, ЛuЧХКrıЧ uвРuХКЧmКsı, yirminci вüгвıХНКЧ beri, iki üХФОЧТЧ ОНОЛТвКtıЧНК giderek daha belirgin hale РОХmТş Ukrayna ve TürФ mТХХь ОНОЛТвКtХКrıЧıЧ ФКrşıХıФХı ОtФТХОşТmi neticelerinin tespit edilmesidir. EНОЛь ТХТşФТХОrТЧ incelenmesi genetik вöЧtОmТЧТЧ bir türü olan kontaktoloji вöЧtОm yoluyla mümФüЧНür. Onuncu KIBATEK UХusХКrКrКsı TürФ Edebiyat Sempozyumunda Ukrayna yazarı Pavlo Volvaх tКrКПıЧНКЧ uygun bir şОФТХНО ЛОХТrtТХНТğТ gibi “biz aşikar farklılığa rağmen çok yakın milletleriz. Sadece eski Türk “kadırga- ları” ve Kazak “martıları” zamanlarından beri iletişim araçlarının büyük ölçüde gelişmiş olduğunu unutmamak lazım. Ve birbirimizi öğrenmemizde ihtiyaç daha da ivedi hale geldi” ( І , 18). Ukrayna ve TürФТвО ФüХtürОХ ve tarihsel ПКrФХıХıФХКrıЧı anlayarak (din, gelenek, НüЧвК РörüЧüşü vb.) ОНОЛТвКtхıХКrıЧ ikna edici КrРümКЧХКrıЧК РörО ОНОЛь sürОМТ etkile- Dr. NКНТвК SENкİLO yen (öгОХХТФХО гКmКЧımıгНК) iki üХФОЧТЧ вКФıЧХığı ve olumlu ikili ТХТşФТХОrТ gibi jeopolitik ПКФtörХОrТЧ öЧОmТЧТ dikkate almamak olamaz (ticari ТХТşФТХОrТЧ РОХТştТrТХmОsТ, vize rejiminin ШХmКmКsı vb.), Нış tОmКsХКrıЧ bir türü olarak хКХışmКЧıЧ ilgisine neden olur. 1. Seyahat, Ukrayna Edebiyatı ve Türk Edebiyatı Arasındaki Edebiyatlara- rası İrtibatın Önemli Şartı оХФОЧТЧ НШğruНКЧ ФТşТsОХ izlenimleri alma ile вКşКm tКrгıЧıЧ genelinde anlama ve öгОХХТФХО ОНОЛь mТrКsХКrı ve sürОхХОrТ tКЧımК ТmФсЧı veren seyahatler, вКФıЧХКşmК ile ФüХtür ve ОНОЛТвКtıЧ ОtФТХОşТmТ ТхТЧ öЧОmХТ bir rol ШвЧКmКФtКНır. КsrıЧ sonu ile КsrıЧ ilk вКrısıЧНКФТ ОНОЛь eserlerin incelenmesi sonucunda Ukrayna ile TürФ edebiyatla- rıЧıЧ ТrtТЛКtХКrı ТхТЧ seyahatin öЧОmХТ ШХНuğuЧu НüşüЧmОmТгО yol Кхtı. Bu НöЧОm, Uk- rayna ОНОЛТвКtıЧНК TürФ ОНОЛТвКtıЧıЧ hem belli üЧХü telifleri hem de sКЧКtıЧК ТХТşФТЧ ЛТrхШФ КЧıХКrı, bilimsel makaleleri, хКХışmКХКrı, ОНОЛь eserleri ФКttı. DШğu ФüХtürüЧüЧ ve ОНОЛТвКtıЧıЧ inceleme ТСtТвКМı, daha вüгвıХıЧıЧ ЛКşıЧНК Ukrayna Bilim Akademisinin ФuruМuХКrı kabul ederdi. Bilim КНКmХКrı, DШğu bilimleri- nin temelleri kurarken DШğu tarihinin dikkatlice КrКştırıХmКsı ve incelenmesi gereksini- min ШХНuğuЧНК emin oldular, хüЧФü L. Matveyeva ile İ. кОrЧТФШv хКХışmКsıЧК РörО Ukrayna'da хОşТtХТ doğu (oryantal) СКХФХКrıЧ mevkileri ЛuХuЧmКФtКвНı. ( єє ; , ). D.İ. Bagaliy, A.Y. KrımsФıв, G.G. PКvХutsФıв, Y.K. TımхОЧФШ'ЧuЧ Ukrayna Bilim Akademisi nezdinde Tarih ve Dil ile Edebiyat BöХümüЧüЧ ФuruХmКsı СКФФıЧНК yasa tКsХКğıЧıЧ РОХТştТrТХmОsТ ТхТЧ Komisyona КхıФХКmКХı вКгısıЧНКЧ РörüХНüğü gibi bilim adamlar, DШğu tarihi, dilleri ve ОНОЛТвКtХКrıЧıЧ incelenmesine хШФ ЛüвüФ öЧОm verip kendi КЧХКвışХКrı ТхТЧ müФОmmОХ şОФТХНО РОrОФхОХОrТ sundular: “Tüm insanlık tarihinin bir parçası olarak Doğu tarihinin incelenmesi bilim ihti- yaçlarının kaçınılmaz genel kabulü dışında Ukrayna, Doğu bilimlerinin üst bilim kuru- munda gereği gibi ve hızlı geliştirilmesi için kendi özel nedenleri görmektedir Modern Ukrayna'nın eski toprakları, her türlü oryantal halkların için yaşam yeri ya da daha uzun konaklama yeriydi. Böylece planlı geliştirilmesini ve çözümünü bekleyen bir sürü soru ve görevleri Ukrayna bilimine düşer. İran bilimleri, Türkoloji ve Arap bilimleri – bu üç bilim olmadan Ukrayna'nın tek taraflı değil çok taraflı tarihi mümkün olmayacak; araştırmacı- lara göre bu bilimleri dikkate alınmadığı halde Ukrayna bilimlerinde kaçınılmaz boşluk- lar oluşturulacak”. ( єє , ). Bilhassa UФrКвЧКХı НШğuЛТХТmМТ Agatangel KrımsФıв ( yy.) Ukrayna ТхОrТsТЧНО TürФ ОНОЛТвКtıвХК tКЧışmКsıЧК acayip ЛüвüФ bir ФКtФıНК bulundu. Bu bilimci хШФ iyi ОğТtТmХТ biri olup СКвКtı boyunca 60’tКЧ fazla dili öğrОЧmТş ve НШğu dilleri ara- sıЧНК ilk öğrОЧНТğТ dil TürФ diliydi. A. KrımsФıв, DШğu СКХФХКrıЧıЧ ФüХtürlerini incele- mek КmКМıвХК ВКФıЧ DШğuвК uzun vadeli bir seyahat вКpmıştır (). Bu seyahat sırКsıЧНК “Müslümanlık ve Geleceği” КНХı monografi НüЧвКвК geldi (, Ukrayna dilinde bu хКХışmК ilk defa вıХıЧНК ЛКsıХmıştır). Bilimci, DШğu üХФОХОrТ РОгНТğТЧНО хШФ sКвıНК bilim ve halk edebiyat malzemeleri toplayabildi ve tabi ЛüвüФ tОМrüЛО ve izlenimler elde etti. A. KrımsФıв'ТЧ o НöЧОmНОФТ Тş sürОМТЧНО Ukrayna ile Rusya'daki КrФКНКşХКrıЧК ve Тş КrФКНКşХКrıЧК РöЧНОrНТğТ mektuplar öЧОmХТ yeri КХНıХКr. ArКştırmКМı- lar, ЛuЧХКrı РüЧХüФ derler ve egzotik üХФОХОrО seyahatler tКrгıЧК dahil ederler ( , ). Bu mОФtupХКrıЧ РöЧНОrТХmОsТЧТ НШğu bilimcinin вКrКtıМı fikirler öЧМОsТЧО geldi- ğТЧТ varsayabiliriz. A. KrımsФıв'ıЧ bilimsel хКХışmКХКrı, ArКpхК ve TürФхО bilmesi TürФ ОНОЛТвКtхıХa- rıЧıЧ eserleri vКsıtКsıвХК РОrхОФХОştТrТХОЧ НШğruНКЧ ОНОЛь ТrtТЛКtХКrıЧıЧ КğırХıФХı ФКЧıtıНır. Gelecekte seyahat, sonraki DШğu bilimlerdeki КrКştırmК ТхТЧ itici bir Рüх oldu. Onun TürФШХШУТ хКХışmКХКrıЧıЧ en ЛüвüФХОrТ КrКsıЧНК: “Türkiye Tarihi” ( y.), “Türkiye Tarihi ve Edebiyat Tarihi” (cilt 2, ЛКsФı 2, y.), “Türkler, Dilleri ve Edebiyatları” ( y.). DШğu seyahatinden sonra bilim хКХışmКХКrı НışıЧНК A. KrımsФıв'ıЧ ОНОЛь хa- IV. UХusХКrКrКsı TürФ DüЧвКsı ArКştırmКХКrı SОmpШгвumu NТsКЧ /NİĞDE ХışmКХКrıЧК DШğu СКvКХı ve simgeleri dolu şТТrХОr ФКtıХНı. ВКrКtıМıЧıЧ eserlerinin tШpХКmı, DШğu fikirleri, motifleri, ТmКУХКrıЧıЧ benimsemesi ile ulusal ОНОЛТвКtıЧНК вКЧsıtıХmКsın- da ФКrşımıгК хıФКЧ ОНОЛь ОtФТХОşТmТЧ daha ФКrmКşıФ bir şОФХТЧТ РöstОrТr. вıХıЧНК A. KrımsФıв'ıЧ “Palmiye Dalları. Egzotik Şiir” diye şТТr derlemesinin ilk ЛöХümü хıФКr. Bu şТТr derlemesinde şКТr, Ukrayna НШğК şТТrХОrТЧТЧ sıЧırХКrı РОЧТşХОtТr, НШğu mКЧгКrКХКrıЧ öгРüЧХüğüЧü хШФ ince ve НШğru КФtКrmКФtКНır. “Palmiye НКХХКrı. Egzotik şТТr” diye şТТr derlemesinin ilk iki ЛöХümü КğırХıФХı olarak КsıХ şТТrХОrНОЧ ШХuşmКФtКНır. DШğu manzara- ХКrıЧıЧ renkli вКЧsıtıХmКsı КmКМıвХК şКТr, НШğu bitkilerinin НОtКвХı panoramik resimleri ФuХХКЧır (pencere öЧüЧНО muz вОtТşТr, uzun palmiye СışırНКr, mersin, incir ve kestane КğКхХКrı), renklerin ve ФШФuХКrıЧ гОЧРТЧХТğТЧТ КФtКrır (ve badem КхıФ вОşТХ; РüХ ve bazili- ka mis gibi kokar, sümЛüХtОЛОr ve mОЧОФşОХОr ve uвuşturuМu kokulu karanfiller); sesle- rin öгРüЧХüğüЧü вКЧsıtmКвК хКХışır (selviler, mersinler ve tarlalar ПısıХНКr. Manolya: “Ah, yeter! Oynama ” вКХvКrır). Bu РörüЧtüХОr ve КЧХКmХıХıФ КrКхХКrı sayesinde A. KrımsФıв'ıЧ şТТrХОrТ o zamanki sırП Ukrayna motiflere sahip şТТrХОrНОЧ хШФ ПКrФХı ФКrşımı- za хıФКr. Derlemenin üхüЧМü ЛöХümüЧНО şКТr, КşКğıНКФТ DШğu şКТrХОrТЧ eserlerinin хОvri- sini verdi: Firdevsi, İЛЧ-i Sina, нmОr Hayyam, HКПıг, Sadi, Rudaki, Cami ve НТğОr şКТr- ler ( , ). UФrКвЧК'ЧıЧ mТХХь ve ФüХtürОХ ШrtКmıЧНК fikirlerin yeniden НОğОrХОЧНТrТХmОsТ, A. KrımsФıв tКrКПıЧНКЧ DШğu motifleri, konulКrı ve simgelerinin sanatsal НöЧüştürüХmОsТ ve benimsemesi ОНОЛь ЛШrхХКЧmКsıЧı РöstОrmОФtОНТr, yani bu ЛШrхХКЧmК “edebi etkile- şТmТЧ” kategorisi olup V. BuНЧıв'ıЧ tКЧıtımıЧК РörО en üst ОНОЛь ЛКğХКЧtıХКrıЧ ЛТхТmТЧО ait ve şОФТХХОЧНТrmО ve ТхОrТФ вКrКtıМı rШХüЧü oynayarak metin КХıМısıЧıЧ вКpısıЧК izler ЛırКФır ( , 63). DШğu izleri, A. KrımsФıв'ıЧ “Palmiye Dallar. Egzotik Şiir- ler” derlemesindeki şТТrХОrНО КхıФхК РörüХür. A. Kasparu КşКğıНКФТ hususu vurgular: Agatangel KrımsФıв, kendi “egzotik” derlemeyle вüгвıХıЧ ЛКşıЧНКФТ Ukrayna şТТr sКЧКtıЧК yeni КФımıЧı ФКгКЧНırНı, НШğu motifleri ve harika mКЧгКrКХКrıвХК tematik zen- РТЧХОştТrmТştТr ( , ). Ukrayna'da yirminci вüгвıХıЧ ЛКşХКЧРıМıЧНКЧ beri TürФТвО'ye ilgi КrtıвШr. вıХı Ocak КвıЧНК Harkiv merkezli Ukrayna DШğu Bilimleri DОrЧОğТ ( ) kuruldu. Ukrayna DШğu Bilimleri DОrЧОğТ’ЧТЧ faaliyeti Ukrayna'da TürФШХШУТ РОХТşТmТ üгОrТЧНО belirleyici bir etki sКğХКНı. Ukrayna DШğu Bilimleri DОrЧОğТ ( ) DШğu ФШЧuХКrıЧНК ilmi КrКştırmКвК, profesyonel oryantalistlerin ОğТtТmТЧО, oryantal edebiyat вКвıЧı, DШğu ile bilimsel ve ФüХtürОХ ТХТşФТХОrТЧ РОЧТşХОtТХmОsТЧТ des- teklemeyi КmКхХКЧНı. UФrКвЧКХı bilim КНКmХКrı-oryantalistler tКrКПıЧНКЧ DШğu’ЧuЧ pratik КrКştırıХmКsı öЧОmХТ bir formu - ilmi geziler ve ФОşТПХОrНТr. UФrКвЧКХı bilim КНКmХКrı ve yazarlar bilinmeyen TürФТвО'вТ ФОşПОtmОвО ЛКşХКНı, bunu “Vsesvit” ( вıХı 12 sКвıХı dergisinde вКвıЧХКЧКЧ V. ГummОr’ТЧ “İstanbulun Müzeleri”, вıХıЧНК 29 sКвıХı dergide funduszeue.infoвТЧТ’ЧТЧ “İstanbul’da Birkaç Saat”) ve “Çervonıy Şlyah” dergilerinde вКвıЧХКЧКЧ bir dizi makaleler ФКЧıtХКmКФtКНır (“Gündoğumundan Günbatımına Kadar” V. Stambulova, yazar Kost Kotko’ЧuЧ “Mina- relerin нtОsТЧНОФТ GüЧОş” eseri). Sadece TürФТвО'вТ ziyaret eden НОğТХ КвЧı zamanda UФrКвЧХıХКr ТхТЧ bilinmeyen ФШmşu TürФТвО’вТ, onun СКХФı ve ФüХtürüЧü хКğНКş КХРı ve КЧХКвışХК вКЧsıtКЧ sanat eser- lerini Ukraynaca yazan yazarlardan üЧХü şКТr Pavlo TıхıЧКЧıЧ ( y.). КНı dikkat хОФТвШr. Pavlo TıхıЧК Ukrayna'da DШğu merkezlerinin ФuruХmКsıЧНК aktif faaliyet Рös- tОrmТştТr. ŞКТrin ve Harkiv Oryantalistleri P. Ritter ve A. KШvКХТvsФıв РТrТşТmХОrТ üгОrТЧО вıХıЧНК HКrФТv’НО zamanla Ukrayna DШğu Bilimleri DОrЧОğТ’ЧО ( ) ФКtıХКЧ Oryantal НОrЧОğТ kuruldu. ( , ). YКгКrıЧ хКХışmКХКrına TürФТвО’ЧТЧ Dr. NКНТвК SENкİLO ЛüвüФ etkisinin ШХНuğuЧu onun ayetleri, (“NОrОНОdir ТХРТЧх bir üХФО TürФТвО ”, “Bosfor. Uyku”), хОvТrТХОrТ (Tevfik Fikretin ‘Kuşlarla’, Halit FКСrТ’ЧТЧ “Gece Bekçisi” vb.), mektupları ve РüЧХüФХОri РöstОrТr. 2 KКsım –7 Ocak tarihlerinde P.Tıхına UФrКвЧКХı bilim adamХКrı ve yazarları heyeti ile V. Zummer, . Gladstern, . Suhov, L. PОrvШmКвsФıв ile üХФОЧТЧ ХТtОrКtür ve ФüХtütОХ СКвКtı ile tКЧışmКФ ТхТЧ bilim ve ФüХtür ФТşТХОrТ ile ЛКğХКЧtı kurmak КmКМıвХК TürФТвО'вi ziyaret ОtmТştТr. Pavlo TıхıЧК TürФ dilini öğrОЧТr, şТТrsОХ antolojisi вКвıЧХКЧmКsıЧı СКгırХКmКФ ТхТЧ TürФ ОНОЛТвКtı materiyalleri onun ilgisini хОФОr ( , ). AвrıМК, ‘TıхıЧК, хОvТrТsТЧТ вКptığı şТТrХОrТЧТЧ “Çervonıy şlyah” dergisinde вКвımХКНığı NКгım Hikmet ile РörüşmОФ istiyor, fakat o zaman tutuФХКЧmış NКгım Prusya cezaevinde bulunduruluyor. ( , ). Onun НОğОrХТ kalem mОsХОФtКşı ile НШğruНКЧ РörüşmОФ niyeti КЧХКşıХır. İstОНТФХОrТЧТ uвРuХКвКmКНığıЧК РörО TıхıЧКЧıЧ derin üгüЧtüХü şТТrsОХ sКtırХКrı НШğНu: “Kalabalıkta Senin Camilerinle Rastlaş- tım, – Nazım Hikmet Hapishanede” ( , ). İгХОЧТmХОrТ ile şКТr seyahat ederken UФrКвЧК’вК вКгНığı mektuplarda pКвХКştı. нrЧОğТЧ, ЛöвХО вКгıХКrНКЧ birinde kuzeni MКrТвК’вК вКгНı: “İşte bunlarda Türkler. Türkçe hiç yerde kitabeler bulamazsınız. Aslında var, fa- kat eski Arapça olanların üstünden boya çekip yenilerini Latince yazıyorlar. Aynısı artık Türkiye'nin her yerinde yapılıyor. Kadınlar peçe takmadan geziyorlar, yüzlerini kapatan kadınlar çok nadir görülebilir. Türkiye refomlar sayesinde değişiyor. Türkiye sanki uyu- yup kaybettiklerini yakalamaya çalışıyor. Türkiye bir Avrupa ülkesi olmak istiyor” ( , 86). ŞКТrТЧ Cumhuriyet rОПШrmХКrıЧК ФКrşı olan reaksiyonu ЛöвХО idi. KШmşu üХФОвО geziden izlenimler Pavlo TıхıЧКЧıЧ вКrКtıМı КrКвışХКrıЧı ОtФТХОmТştТr. ВКгКrıЧ eserleri КrКsıЧНК TürФТвО’вО gezi etkisi altunda вКгНığı öгОХ rafine ve pitoresk şТТrХОrТ var, örЧe- ğТЧ, “İlginç Bir Ülke Türkiye Nerededir ” şТТrТ. YКЛКЧМı ФüХtürüЧ etnografik ve tarihsel ПКrФХıХıФХКrıЧı öгümsОmОФ, ШЧХКrıЧ Uk- rayna yazar sanatsal mТrКsıЧНК вКЧsımКsı Ukrayna ХТtОrКtürüЧНО temalar ve imgelemle- rin tОmКtТğТЧ ve РörüЧtüХОrТЧ гОЧРТЧХОşmОsТЧНО ФКtФıНК ЛuХuЧmuştur. TıхıЧК, РОхmТş Ukrayna–DШğu ТХТşФТХОrТЧТЧ oryantal temalar, süУОХОr, tarihsel ya da efsanevi РОrхОФХОri- nin geleneksel ФuХХКЧımına uymayan yeni СОЧüг bilinmeyen НШğu РörüЧtülerine Нön- müştür. TıхıЧКЧıЧ TürФ вКгКrХКrı ile ФТşТsОХ ЛКğХКЧtıХКrı onun TürФ şТТrТЧТЧ antolojisini tanzim pХКЧХКrıЧК destek ШХmuştur, fakat sКvКş nedeniyle sШЧuхХКЧНırıХmКmıştır ve onun ЛüвüФ bir ФütüpСКЧОsТ ve TürФ ve FrКЧsıг yazarlar ile вКгışmКХКrı ФКвЛОНТХmТştТr. Tıхı- na’ЧıЧ yКrКtıМı mТrКsında kalan XX. вüгвıХıЧ leri sШЧХКrıЧНК şКТr tКrКПıЧНКЧ хОvТrileri вКpıХКЧ türФ şКТrХОrТ Tevfik Fikret, Halit Fahri ve Mehmet EmТЧО’ЧТЧ ЛТrФКх şТТrХОrТНТr ( , ). TürФ şКТr ve dramaturg NКгım Hikmet UФrКвЧК’вК (, ) gelip Ukrayna ФüХtürü ve ОНОЛТвКtıЧı merak eder, mümФüЧ olunca Ukraynaca вКгıХКЧ şТТrХОrТ okur ve dinler, Andry Malyshko, Platon Voronko, Oleksandr Dovzhenko, Oleksandr Kor- niychuk vs. ЛТrхШФ Ukrayna вКгКrı ile tКЧışıp dostane ТХТşФТХОrТ sürНürürmüş. Edebiyat uгmКЧı funduszeue.infoshvili, NКгım HТФmОt’ТЧ Vitaly KШrШtвМС’ıЧ şТТrХОrТЧТ Ukraynaca oku- НuğuЧu ve UФrКвЧКМКвı хШФ sОvНТğТЧТ вКгmıştır. Fikrince, Ukraynaca Slav dilleri ara- sıЧНК İtКХвКЧМКЧıЧ kendi “НТХ ФКrНОşХОrТ” КrКsıЧНК НuвuХНuğu gibi НuвuХurmuş… ( , : 99). TürФ edip, Ukraynaca makalelerini edebiyat gazetesinde вКвıЧХКrmış. NКгım Hikmet, “Kiev Şiiri” ЛКşХıФХı bir şТТrТЧНО UФrКвЧК’вК, Kiev şОСrТЧО ve Taras SСОvМСОЧФШ’ЧuЧ eserlerine şТТrsОХ bir şОФТХНО sevgisini ifade eder. Taras SСОvМСОЧФШ’ЧuЧ eserleri, NКгım HТФmОt’tО ФКХıМı bir izlenim ЛırКФmış ve kendisi ЛüвüФ IV. UХusХКrКrКsı TürФ DüЧвКsı ArКştırmКХКrı SОmpШгвumu NТsКЧ /NİĞDE şКТrТЧ müгОsТЧТ ziyaret ettikten sonra гТвКrОtхТ defterinde Shevchenko СКФФıЧНК duygu- ХКrıЧı dile getirerek SСОvМСОЧФШ’ЧuЧ her zaman hem parlak bir şКТr ve хШФ yetenekli ressam hem de вКşКЧtısıЧı хКХışmКХКrıЧНКЧ КвırtmКвКЧ bir sКvКşхı ШХНuğuЧu ve kendisi- nin ilgisini хОФtТğТЧТ ve ondan ОtФТХОЧНТğТЧТ вКгmıştır ( , : 94). N. Hikmet, “Barvinok” dergisini okuyan UФrКвЧКХı хШМuФХКr ТхТЧ, вıХıЧНК B. CСКХв’ЧıЧ tОrМümОsТ şОФХТЧНО derginin sКвПКХКrıЧНК yer КХmış “Çoban Ali” şТТrТЧТ вКвıЧХКmıştır. NКгım HТФmОt’ТЧ eserlerini хОvТrmТş ve СКФФıЧНК orijinal eserleri вКгmış Ukray- na вКгКrХКrı КrКsıЧНК Maksym Rylsky, Pavlo Tychyna, Volodymyr Sosiura, Mykola Bazhan, Andry Malyshko, Liubomyr Dmytrenko, Anton Khyzhniak, Bogdan Chaly, İvКЧ Drach vs. vКrНır. Ukrayna sКЧКtхıХКrı TürФ şКТrО sКвısıг eser ve makale КНКmışХКr- Нır. Pavlo TвМСвЧК’ЧıЧ ve NКгım HТФmОt’ТЧ НТğОr bir üХФОНО ve yeni bir dil ve ФüХtür ШrtКmıЧНК ЛuХuЧmКХКrı, ikisinin de вКrКtıМı хКХışmКХКrıЧК yol КхКЧ bir ivme ШХmuştur. İФТ вКгКrıЧ ФШmşu üХФО ziyaretleri, ШЧХКrıЧ НüЧвК ЛКФışı uПuФХКrıЧıЧ РОЧТşХОmОsТЧО ve eser ФШЧuХКrıЧıЧ гОЧРТЧХОşmОsТЧО imkan sКğХКmıştır. 2. Ukrayna-Türk ve Türk-Ukrayna Edebiyatlarının Dış Bağlantılarda Önemli Bir Faktör Olarak Dil GОЧТş bir ФüХtürХОrКrКsı diyalog ve вКФıЧ ОНОЛь temasa ФКtФıНК bulunan ana ПКФtör dil ШХНuğu üхüЧ bu ПКФtör, КХıМı edebiyat metinlerinin КЧХКвışıЧı ve benimsemesini mümФüЧ ФıХmКФХК birlikte хОvТrТ yoluyla bu metinlerin НКğıtmКsıЧı sКğХКr ve ЛöвХОМО veren edebiyat üгОrТЧНО etki yaratmaya izin verir. BКşФК edebiyata etki вКrКtmКвı bece- ren bir ОНОЛТвКtıЧıЧ metni, sırП dil vКsıtКsıвХК benimsenir. TürФ-Ukrayna ОНОЛь Нış ТrtТЛКtХКrıЧНК хОvТrТХОr КхısıЧНКЧ вüгвıХıЧ 30’Хu вıХХa- rıЧНК ШХНuФхК öЧОmХТ VКsıХ DuЛrШvsФıв'ıЧ хКХışmКХКrı oldu. Bu хОvТrmОЧ, UФrКвЧКХı okuyuculara TürФ ОНОЛТвКtıЧı tКЧıtmКФ ТхТЧ хШФ ЛüвüФ хКЛК РöstОrmТştТ. вıХıЧНК Refik Halit “Yatık Emine” СТФсвОsТЧТ TürФ dilinden Ukrayna diline хОvТrНТ, вıХıЧНК нmОr Seyfettin'in ФısК hikayeleri ve Yakup Kadri'nin yazar КхıФХКmКХı “Nur Baba” КНХı rШmКЧıЧı хОvТrmТştТ. PrШПОsör V. DuЛrШvsФıв tКrКПıЧНКЧ НüгОЧХОЧОЧ Heinz Griesbach- TuРКЧ'ıЧ “Modern Türk Edebiyatı” eserinin Almancadan хОvТrТ хıФmıştır. Bu ЛКsФıЧıЧ “Düzenleyicinin Açıklamaları” öЧ söгüЧНО V. DuЛrШvsФıв, Ukrayna milleti ТхТЧ öЧОmХТ хТгРТХОrТ vurgular: “En yakın komşumuz Türk milletinin kültürü ve manevî gelişiminin öğrenmesinin önemi şüphesizdir. Ukrayna milleti, hatta profesyonel, edebiyat bilimciler çerçevesinde Türk edebiyatı ve özellikle modern edebiyatı hakkında hemen hemen hiç bir şey bilmemektedir.” Bu durum, TürФ-Ukrayna ОНОЛь ЛКğХКЧtıХКrıЧıЧ РОХТşmОsТ ТхТЧ хОvrТЧТЧ öЧОmТЧТ НШğruХКmКФtКНır ( , ). вıХıЧНК V. Sofroniv, Almanca dili vКsıtКsıвХК Halide Edip AНıvКr “AtОştОЧ GömХОФ” öвФüsüЧü хОvТrНТ. Ukrayna-TürФ ОНОЛь ЛКğХКЧtıХКrı РОХТşТmТЧНО sКвПКХКrıЧНК zaman zaman TürФ ya- гКrХКrı eserlerinin Ukrayna ОНОЛТвКtхıХКrıЧıЧ хОvТrТХОrТЧНО вКвıЧХКЧКЧ “Shidnıy Svit” (DШğu DüЧвКsı) ve “Vsesvit” (Evren) dergileri öЧОmХТ yer КХНı. Sovyet UkraynasıЧНК TürФ вКгКrХКrı eserlerinin uФrКвЧКМК’вК хОvТrТХОrТЧТЧ ya- вımХКЧmКsı хШФ nadir РörüХür. BuЧХКrıЧ КrКsıЧНК en öЧОmХТ olanlardan N. Hikmetin şТТrХОrТЧТЧ хОvТrТsТНТr – “ŞТТrХОr”, вıХı (хОvТrТ . Bajan tКrКПıЧНКЧ НüгОЧХОЧmТştТr), “Şarkı Sözleri” вıХı (G. Halimonenko tКrКПıЧНКЧ НüгОЧХОЧmТş хОvТrТ); N. Hikmetin “Romantik” rШmКЧı y. (хОvТrmОЧ . Hanusets), S. DОrvТşТЧ y. “Fosforlu Cevriye” eseri (хОvТrТsТ G. HКХımШЧОЧФШ’ЧuЧ), R. GüЧtОФТЧ’ТЧ “кКХıФuşu”, y. (хe- virisi G. HКХımШЧОЧФШ’ЧuЧ); N. Hikmetin ‘Türkiye'nin Hikâyesi’ y. pКrхКХКrı (хe- viri . HТУЧвКФ’ıЧ) ve “Ben Yaşayacağım” y. (хОvТrТ funduszeue.infovК’ЧıЧ, M. RıХsФıв tКrКПıЧНКЧ НüгОЧХОЧmТştТr), Aziz NОsТЧ’ТЧ “Bayramın Ilk Günü”, y., (хОvТrТsТ . Dr. NКНТвК SENкİLO Gonti ve .Ekkon, НüгОЧХОНТ P. TıхıЧК) vb. Türk yazarları eserlerinin ПКгХКsı RusхК хıФtı, ve Sovyet UФrКвЧКsı ФütüpСКЧОХОrТЧНО onlar mevcut idi. Rus dilinin КrКЛuХuМuХuğu bu НöЧОmНО TürФ-Ukrayna ОНОЛь tОmКsХКrıЧ РОХТşmesini olumsuz etkiledi. Ukrayna ЛКğımsıгХığıЧı ФКгКЧНıФtКЧ sonra durum НОğТşmОвО ЛКşХКНı. Grigoriy Halimanenkonun temel ОНОЛь хКХışmКsı olan “Türk Edebiyatı Tarihi” ( y.) ve “Türk Edebiyatı Tarihi” ( VI- VІ-ci вüгвıХХКrНК) ( y.). “Vsesvit” (Evren) dergisi, RОşКt GüЧtОФТЧ, Aziz Nesin, Refik KКrКв’ıЧ ФısК hika- yelerinin хОvТrТХОrТЧНОЧ ЛКşФК Nobel öНüХХü Orhan Pamukun ‘Kar’(, y.), “Be- nim Adım Kırmızı’ (, y.), “Beyaz Kale’ (, y.) eserlerinin Olyes Kul- хıtsФıв’ıЧ tКrКПıЧНКЧ вКpıХmış хОvТrТХОrТЧТ вКвıЧХКНı. “Zerkalo Tıjnya” Ukrayna haftalı- ğıЧНК O. KuХхıtsФıв’ıЧ хОvТrТХОrТ üгОrТЧНО ОНОЛь ОХОştТrmОЧХОrТ K. Batanova, G. Halimo- nenko, İ. AЧНrusıФ КrКsıЧНК okuyucunun хКğНКş TürФ ОНОЛТвКtıЧК dikkatini celbeden bir tКrtışmК ШХuştu. AвrıМК Ukrayna'da O. Pamuk'un “Masumiyet Müzesi” ( . KuХхıtsФıв ve G. Rogun хОvТrТХОrТ ( y.), “Siyah Kitap” ( . KuХхıtsФıв ( y.), “SОssТг Ev” ( . Filonenko ( y.) rШmКЧХКrıЧıЧ хОvТrТХОrТ вКвımХКЧНı. вıХıЧНК І. PruşФШvsФК Harun TШФКğıЧ “Onlar Sabahı Bekleyemediler” СТФсвОsТЧТ хОvТrНТ. Ukrayna вКгКrХКrı eserlerinin TürФхОвО хОvrТХmОsТ ile TürФ-Ukrayna ОНОЛь ТХТşФi- lerinin РОХТştТrТХmОsТ bizim КrКştırmКХКrımıгК РörО Ukrayna вКгКrı MıФШХК Gogolun eserlerinin TürФ diline хОvrТХmОsТ ile ЛКşХКmıştır ( y.). Ancak bellidir ki, Go- golun eserleri rus dilinde вКгıХmıştır. Birsen Karaca tКrКПıЧНКЧ ЛОХТrtТХНТğТ gibi, КrşТv хКХışmКХКrıЧıЧ sШЧuхХКrı Gogol'un eserlerinin ilk kez olarak Latin harfleri ile TürФ diline хОvТrmОЧ Servet LüЧОХ tКrКПıЧНКЧ вıХıЧНК tОrМümО ОНТХmТş ШХНuğuЧu РöstОrmОФte- dir. (Kİ ATEK, ). İХФ TürФхО’вО UФrКвЧКМК’НКЧ хОvТrТsТ вКpıХКЧ ЛüвüФ eser XVI. вüгвıХНК uФrКвЧКХıХКr ТхТЧ TürФ СКвКtıЧı вКЧsıtmКФtК olan Pavlo ГКРrОЛОХЧıв’ıЧ “Roksolana” (HürrОm Sultan) eseri ШХmuştur. (tОrМümКЧ нmОr Dermenci ( y.) (ГКСrОЛОХЧıв, ), вıХıЧНК Tudora Arnavut Taras ŞОvхОЧФШЧuЧ “Kobzarından” 40 poetik eserinin хОvТrТsТЧТ вКptı, ШЧХКrıЧ КrКsıЧНК “Katerina” ve ‘Kafkas’ gibi ЛüвüФ poemler yer КХmКФtКНır. (ŞОvхОЧФШ, ). O. Dermencinin хОvТrТsТЧНО TürФ dilinde Pavlo VШХvКхıЧ “Kankalar” rШmКЧı хıФtı. ( y.) (VШХvКх, ). Bu хОvТrТХОr Ukraynaca ve TürФ dillerinin derin bilgisi ile desteklemekte olan ОНОЛь ЛКğХКЧtıХКrı ve uzmanlar НüгОвТЧНО ФШmşu üХФОnin edebiyatıЧК ilgini РöstОrТr. Sonuç TürФ ve Ukrayna ОНОЛТвКtХКrı КrКsıЧНКФТ Квrı ОНОЛь ТХОtТşТmХОr ve ОНОЛь etkiler, ПКrФХı geleneklere НКвКХı iki edebiyat КrКsıЧНК, uzun vadeli edebiyatlar КrКsı tОmКsХКrıЧ var ШХmКsıЧıЧ öЧОmТЧТ vurgular. Ukrayna ve TürФТвО CumСurТвОtТ’ЧТЧ ОНОЛТвКtХКrКrКsı tОmКsХКrıЧНК seyahat, ya- гışmК, dil bilinmesinin вКЧı sırК, edebiyat konulu КrКştırmКХКr, edebiyat ОХОştТrТsТ, söz- ХüФХОr, antolojiler ve ulusal okuyucuya вКЛКЧМı dilde вКгıХКЧ eserleri tКЧıtКЧ dergiler, diğОr öЧОmХТ КrКМıХКrНКЧНır. оЧТvОrsТtО ЛöХümХОrТ ve ФüХtürОХ akademik merkezler “Uk- rayna ve TürФ EНОЛТвКtХКrıЧıЧ DТвКХШРu” denilen ШХКвı КrКştırКЧ ve РОХТştТrОЧ merkez halinde РОХmТştТr, ЛöвХОМОTürФ dili ve ОНОЛТвКtı Kiev Taras Shevchenko Ulusal оЧТvОr- sitesi, funduszeue.infoanov Ulusal Pedagoji оЧТvОrsТtОsТ, Lviv İvКЧ Franko Ulusal оЧТvОr- sitesi, Kiev Borys Grinchenko оЧТvОrsТtОsТ’ЧНО öğrОtТХТr, Ukrayna Ulusal Bilimler Aka- demisi-Ahatanhel Krymsky DШğu ArКştırmКХКrı EЧstТtüsü’ЧНО КrКştırıХır,Лu konuda хКХışmКХКr yapan ve faaliyette bulunan “SвКТvШ” Ukrayna-TürФ KüХtür Merkezi ve Kars kentinde bulunan Kafkas оЧТvОrsТtОsТ nezdindeki Ukrayna KüХtür Merkezi mevcuttur. оЧТvОrsТtОХОr ve akademik kurumlar, Ukrayna ve TürФ bilim КНКmХКrıЧıЧ Ukrayna ve TürФШХШУТ хКХışmКХКrıЧıЧ ФШЧuХКrıЧı КrКştırНıФХКrı, fikirlerini ve makalelerini pКвХКşКЛТl- dikleri ve müştОrОФ tezlerini СКгırХКвКЛТХНТФХОrТ sempozyumlar, bilimsel konferanslar ve IV. UХusХКrКrКsı TürФ DüЧвКsı ArКştırmКХКrı SОmpШгвumu NТsКЧ /NİĞDE yuvarlak masa tШpХКЧtıХКrıЧı НüгОЧХОвТp edebiyatlar КrКsı temaslar ve ФКrşıХıФХı etkile- şТmХОrТЧ РОХТşТmТЧТ olumlu şОФТХНО РüхХОЧНТrТr. Edebiyatlar КrКsı ОtФТХОşТmТЧ yenilenen şОФТХХОrТ; Ukrayna-TürФ ve TürФ-Ukrayna Нış ТХТşФТХОrТ ve edebiyatlar КrКsı tОmКsХКrıЧıЧ РОХОЧОğТЧТЧ var ШХmКsıЧı ФКЧıtХКmКФХК birlikte bu iki ОНОЛТвКtıКвrı вКгКrХКrıЧ ФШЧuХКrı, tОmКХКrı ve ФКСrКmКЧХКrıЧıЧ analizi ОsКsıЧНКФТ вКrКtıМı resepsiyon ve Тх temaslar КхısıЧНКЧ КrКştırmК perspektifine bir temel atarak söг konusu вКpmКФtКНır. KAYNAKÇA ŞОvхОЧФШ, Taras (), “KШЛгКr”, (TürФхОвО хОvТrОЧ: DШх. Tudora Arnavut), Ankara. VШХvКх, Pavlo (), “KКЧФКХКr”, (Ukr. хОv.: O. Dermenci), DA ВКвıЧМıХıФ, Istanbul. ГКСrОЛОХЧıв, Pavlo (), “HürrОm SuХtКЧ”, (Ukr. хОv.: O. Dermenci), DA ВКвıЧМıХıФ, Istanbul. , (), “ ”, : . ( . . ), . « є - », , c. ,Ю (), “ - , ”, №12, . , ; І , (), “ : ”, . є - , , . - , (), “ є ”, ( . . . . . ), . , (), “ - ”, . , « », , . , . (), “ ”, , №12, . , . (), “ ”, funduszeue.info ErТşТm І (), “ ”,. , , , . , . (), “ . ”, , . c. , . (), “ ”, , , , . – є , . (), “ . - ”, . . : . , №14(), . єє , ., , І. (), “ ”, . . ’ , , . 2. , (), “ , , є : ”, , . , . (), “ ’ є ”, : . . , 21 (2), c. – , . (), “ XX ( . )”, – : ’ : . . ., - „ ”, , . – , (), “ ”, , , , І. (), “ ”, , , № 4. Сttps://funduszeue.info - -Ю , (ErТşТm ). funduszeue.info, (ErТşТm ). funduszeue.info, (ErТşТm ). funduszeue.info%C3%A2z%C4%B1m_Hikmet , (ErТşТm )

Yazar: Muhtelif

Sayfa Sayısı:  Sayfa

Basım Yeri ve Yılı:

Ebat: 16 x 24 cm

Kapak: Karton Kapak

ISBN:

Bu kitap Düzce Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Kafkas Dilleri ve Kültürleri Bölümü, Çerkes Dili ve Edebiyat Ana Bilim Dalı tarafından Mayıs tarihinde Düzce Adıge Kültür Derneği’nin katkıları ile düzenlenen Uluslarası Adıge Filolojisi Sempozyumu’nda (AF) sunulan bildirimlerin tam metinlerini içermektedir.

İÇİNDEKİLER
- Fehmi Altın - Düzce Üniversitesi’nde Çerkes Dili ve Edebiyatı'nın Gelişmesi ve Türkiye’nin Sosyo-Külltürel Alanda Toplumsal Gelişmesine Yeni Katkıları [tr]

1. BÖLÜM: DİL
- Khachemiz Mira N.,Khachemiz Mira A. The Grammar of the Adyghe Language wri? en by Georgi V. Rogava and Zaynab I. Kerasheva [ady]
- Bersirov B., G.V. Rogava Çerkesce'yi bilimsel olarak inceleyen, dilin özelliklerini, kurallarını belirleyen kişidir. [ady, tr]
- Merab Chukhua., Towards the correspondences of bilabial, dental and hizzing sibilants in the Kartvelian and Sindy (Apkhaz-Adygean) languages [ru, en]
- Tsira Baramidze, Funconing scope of the Adygean languages in the North Caucasus [en] .
- Doleva R., Междометия в разносистемных языках (на материале адыгейского, русского и турецкого языков) [ru, tr]
- Shkhalakho S. G., Bghoshe Z. B., Адыгабзэм изэзэхэт гущыıэухыгъэ купхэр [ady]
- Blipesheo, M.D., Shkhalakho, R.A., Khachemiz, M. A., ПсэушъхьацIэмэ ялексикэу адыгабзэм хэтыр [ady]
- Khachemiz, M.A., Shkhalakho, R.A., Blipesheo, M.D., ЛъыкIотэрэ ыкIи лъымкIотэрэ глаголхэм яхьылIагъ [ady]
- Shkhalakho, R.A., Blipesheo, M.D., Khachemiz, M.A., Адыгэ глаголым инаклонениехэр [ady]
- Bagirokova I.G., Грамматикализация вспомогательных глаголов как один из способов выражения эпистемической модальности в адыгейском языке.[ru]
- Lander Yuri. The Circassian Polysynthec Corpus and Mulple Analyses. [en]
- Razov S. U., Вопросительные глагольные формы в структуре вопросительного предложения в абазинском языке [ru]
- Kvakhadze A., Проблема классификации убыхского языка [ru]
- Ketsbaiya N.N., Вопрос происхождения строительной лексики мегрельских диалекто занского (мегрельско-лазского) языка [ru]
- Bayram, AlaaO n. Dilin Doğuşu Sürecinde Seslerin Oluşumu [tr]
- Yılmaz, Semra, - Yabancı Dillerden Adıge Diline Geçen Alın Sözcükler [tr]
- Tufan, Leyla, - Çerkesçe, Türkçe ve İngilizcede Sıfatların Görünümleri [tr]
- Keskin, Hace, Bir Adige Masalının, Propp'un Biçimbilimsel Analiz Metodu Çerçevesinde İncelenmesi [tr]
- Khadipash, Marina, - Circassian Language In The Digital Era Prospects and Challenges [en]

2. BÖLÜM: TARİH
- Ünal, M. 21 Mayıs Büyük Çerkes Sürgünü Araştırmalarından Alıntılar [tr]
- Khotko, S., Communicaons Of Circassia With The Khan's House Of Gerays, The Xv–Xvıı Centuries [en]
- Cavakhashvili, N.G., Династические браки между представителями грузинских и черкесских знатных родов (ХУ1-ХУ вв.) [ru]
- Antelava, N., Статус воина и черкесская идеология смерти (Позднефеодальный период) [ru]
- Chich B., Реконструкция этнической истории адыгов по данным этноними [ru]
- Kanat, Cüneyt, - Memlȗk Devlende Çerkezler [tr]
- Altın, Fehmi, - Mısır Memluk İmparatorluğu'nda Seçimle Değişen Sultanlar Hareket: Hanedanlık Sistemini Kaldıran Memluk İmparatorluğu Osmanlılar Tarafından Yıkılmasaydı, İslam Dünyasında Demokrakleşme Daha Erken Dönemde Gelişirmiydi? [tr]
- Özcan, Şimal, Çerkes Toplumunda Meclis Kavramı, Büyük Özgürlük Meclisi [tr] .
- Fethi Güngör – Adıgece-Kril çevirisi: Semra Yılmaz- Хэхэс Адыгэхэм Уэсмэнлы Къэралыгьуэм Шауфагьэ Хасэхэм Ялэжыгьэхэр [ady]
- Yaprak, Ş. - Tarihsel Süreç İçerisinde Kuzey Kafasya'da Nüfus Ve İshdam Sorunu [tr] 

- Nemlioğlu, M. U. - Adıge (Çerkes) Diasporasının Bugünü [tr]
- Katcharava, N., Bejan Khorava'nın “Çerkezler” Adlı Kitabının Değerlendirilmesi [tr]

3. BÖLÜM: EDEBİYAT
- Khachemizova M. N., Тырку литературэм иклассикэу Омер Сейфеддин изырассказ-новеллэ ехьылIагъ. [ady]

- Huvaj, N.H.,Пщыжъ А., ТхакIом илъэуж (Еутых аскэр къызыхъугъэр илъэси зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъ). [ady]
-Срукова Ю. Алим Кешоков – национальный писатель Кабарды. [ru]
- Unarakova, M. Концептэу гу-м игущыIалъэрэ Енэмыкъо (Аталай) Мэулид иусэхэмрэ. [ady]

4. BÖLÜM: SOSYO-KÜLTÜR:
- Üçgül, Sevinç, - Multidisipliner Bir Alan Çalışması: Göçbilimi [tr]
- Thagapsova, H.G., Лекарственные растения в народной медицине адыгов. Этнолингвистический аспект. [ru]
- Huvaj, Fahri, «Адыгэ бзылъфыгъэ зэдэ1эпэ1эныгъэ хасэмрэ» «Дянэ» журналымрэ. [ad]
-Chemisho, Ghazy, Непристойно не знать родной язык. [ru]
- Dursun Çalışan, Ç., Dursun, F., Abanoz, G., - Geleneksel Çerkes Kıyafetlerinin Tasarım Öğeleri Açısından İncelenmesi ve Modaya Yansımaları [tr]
- Abanoz, G., Dursun Çalışan, Ç., Dursun, F. - Düzce İlinde Kullanılmış Olan Çerkes Kadın Ve Çocuk Giysilerinin Teknik Özellikler Açısından İncelenmesi [tr]
- Dursun, F., Abanoz, G., Dursun Çalışan Ç. - Düzce İli Geleneksel Çerkes Aksesuarlarının İncelenmesi [tr]
- Unarakova M., Jajiy R., Адыгэ Хэкумрэ Тыркуемрэ язэцIэджэгъу чылэхэр: ХьакIэмзый//Копрюбаши ХьакIэмзый [ady]

Bu ürün henüz yorum almamış. Yorum yapabilmek için bu ürünü satın almış olmanız gerekmektedir.

Kargo ve İade

Kargo bedeli alıcı tarafından karşılanmaktadır. Kargonuzu teslim almadan önce lütfen eksik, hasarlı ya da ayıplı olup olmadığını kontrol ediniz. Eğer kargonuzda normal dışı bir durum gözlemlerseniz zabıt tutarak ürününüzü kargo görevlisine iade ediniz.

Sipariş Kargoya Verilişi

Ürünler siparişi verdiğiniz tarihten itibaren aksi belirtilmedikçe (Hızlı kargo vb. uyarı simgeleri.) 2 iş günü içerisinde kargolanmaktadır.