Hukukta Gözaltı Bulmaca

Hukukta gözaltı nedir sorusunun cevabı, Hukukta gözaltı bulmaca cevabı nedir, kare, Hukukta gözaltı çengel, gazetelerin tüm bulmaca cevapları, arama bölümünden cevaplarına ulaşabilirsiniz.

Bulmaca cevaplarına kolayca ulaşmak için arama kutusunda sorunuzu yazınız.

Bulmaca; gazete ve dergilerin yayınladıkları eklerinde bulunan özellikle haftasonlarının vazgeçilmez eğlencesi olan Kare bulmaca, Çengel bulmaca, sudoku şeklindeki zeka, mantık, dikkat ve hafıza gibi zihinsel yeteneklerini kullanarak çözdükleri bulunması istenilen şeyi düşündürerek, aratarak buldurmayı amaçlayan bir sözcük bulma oyunudur,

En çok Sabah, Hürriyet, Habertürk, Posta, Milliyet gazetesi tercih edilmektedir, gazete bulmacaları Çengel bulmaca, Kelime Bulmaca, Kare bulmaca, sorularının cevaplarını bulmaca sözlüğü sitemizden öğrenebilirsiniz, takıldığınız sorularda sizlere yardımcı olacaktır, bu sayede diğer kelimeleride kolaylıkla çözebilir ve kendinizi geliştirebilirsiniz, tüm güncel bulmaca cevapları sitemizde mevcuttur, yaklaşık adet sorunun cevaplarını sitemizde bulabilirsiniz.

Ayrıca sitemizde kelime anlamı, eş anlamlısı, zıt anlamlısı, ters anlamlısı, ödev ve ders konularınıda takip edebilir, türkçe sözlük bölümümüzden faydalanabilirsiniz, okulların açılması ile işlenen ders konularına yardımcı ödevler kitap özetleri, matematik, coğrafya, edebiyat, din kültürü, tarih konulu ödevlere rahatlıkla ulaşabilirsiniz,

Bulmaca sözlüğü, Bulmaca cevapları, çözümlerinde eksik gördüğünüz herhangib bir sorunun cevaplarına dilerseniz sizde katkıda bulunabilirsiniz, yolladığınız her cevap sistemimize eklenecektir, ayrıca bulmaca sözlüğü sitemizde bulamadığınız sorular olursa bunlarıda bildirerek sözlüğümüze eklenmesinde katkı sağlayabilirsiniz.

Medeni yargıda karar, kanunen yargılama yetkisine sahip mahkemenin, somut bir uyuşmazlık hakkında gerçekleşen yargılama sonunda hukuki gerekçeye dayalı olarak yaptığı açıklamadır. Anayasaya göre yargı yetkisini kullanan mahkemeler, kendilerinde açılan davaların sonunda bir karar vermek zorundadır. 

Karar, ara kararları ve nihai kararlar olmak üzere ikiye ayrılır. Bu ayrım, karar verildikten sonra hakimin davaya devam edip etmemesine göre yapılmaktadır. Hakim verdiği karardan sonra o davadan el çekiyor ve yargısal faaliyete son veriyorsa bu kararlara nihai karar denir. Nihai karar, usule ilişkin olabileceği gibi, esasa ilişkin de olabilir. Usule ilişkin kararlar maddi hukukla ilgili olmayan ve etkisini sadece usul hukuku bakımından gösteren kararlardır. Örneğin görevsizlik veya yetkisizlik kararı usule ilişkin nihai karardır. Buna karşılık davanın reddi veya davanın kabulüne ilişkin kararlar, esasa ilişkin nihai kararlara örnek olarak verilebilir. Davanın esasına ilişkin olan kararlara "hüküm" denir. Hüküm, yargılama sonunda uyuşmazlığın esası hakkında verilen karardır. Bu nedenle mahkemenin sadece esas hakkında verdiği nihai karara hüküm denir. Nihai nitelikteki kararlara karşı kanun yoluna başvurulabilir.

Ara kararları da usule ve esasa ilişkin olabilir. Hakimin karar verdikten sonra yargılamaya devam ettiği ara kararları, usule ilişkindir (Tahkim ilk itirazının reddi kararı gibi). Buna karşılık taraflardan birisinin delil olarak mahkemeye sunduğu senedin sahte olduğuna ilişkin iddianın reddine ilişkin karar, esasa ilişkin ara kararıdır. Geçici hukuki koruma talepleri hakkında verilen kararlar da ara kararlarıdır. Örneğin ihtiyati tedbir kararı veya ihtiyati haciz kararları, ara kararlarıdır. Ara kararlarına karşı kanun yoluna başvuru kural olarak kapalıdır, esas hükümle birlikte başvurulabilir. Ancak ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabilir.

Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre kararın başında "Türk Millet Adına" verildiği belirtilir ve kararı veren hakim ve zabıt katibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları yazılır. Ayrıca tarafların ve davaya katılanların ad ve soyadları ile adreslerinin gösterilmesi gerekir. İki tarafın ileri sürdüğü iddia ve savunmaların özeti, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar, toplanan deliller, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi ile bu sayede ispat edilen vakıalar ile bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebep de kararda yer alır. Kararı veren hakim ya da hakimler ile zabıt katibinin imzasının da kararda bulunması zorunludur. Karar mutlaka gerekçeli olarak verilmelidir. Hüküm sonucu (fıkrası) kararın en önemli kısmıdır. Zira kesin hüküm teşkil eden ve gerektiğinde cebri icra yoluyla yerine getirilecek olan, hüküm sonucudur.

Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre karar yargılamanın sona erdiği duruşmada verilir ve taraflara tefhim edilir, yani sözlü olarak açıklanır. Hükmün tefhimi sırasında duruşmada bulunan kişiler kararı ayakta dinlerler. Duruşmaya gelmeyen tarafa karar tebliğ edilir, yani yazılı olarak bildirilir. Kararın varlık kazanması tefhim veya tebliği ile olur. Henüz açıklanmamış, dış aleme yansımamış olan karar, karar değildir. Karar açıklanmadan önce değiştirilebilir, düzeltilebilir. Hakim verdiği karardan dönemez, kararını değiştiremez. Ancak uygulamada sınırlı da olsa hakimin vermiş olduğu ara kararından dönebilmesi kabul edilmektedir. Karara karşı tarafların hangi kanun yoluna ve hangi süre içinde başvurabileceklerinin de yazılması zorunludur. Başvurulabilecek olan kanun yolu önce bölge adliye mahkemesinde istinaf, ardından Yargıtay'da temyiz kanun yoludur. Kararın aslı mahkemede saklanır. Taraflara verilen suretine ise ilam denilmektedir.

Anayasaya göre yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlardan idare mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesinini geciktiremez. Mahkemelerin vermiş olduğu karar herkesi bağlar ve buna uyulmazsa kararın gereği zorla, cebri icra yolu ile yerine getirilir.

Ceza muhakemesinde karar, muhakeme sürecinde kamusal yetki kullanan Cumhuriyet savcılarının, hakimlerin ve mahkemelerin, muhakemenin bir kısmına veya bütününe yönelik olan irade açıklamalarıdır, işlemleridir. Bu kararlar muhakeme sürecinde verilen ara kararları şeklinde olabileceği gibi, muhakemeyi sonlandıran son kararlar şeklinde de olabilir. Kanun yolu mercileri de ara ve son kararları denetlemek suretiyle çeşitli kararlar verirler. 

Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısının ve sulh ceza hakiminin kararları söz konusudur. 

Cumhuriyet savcısı, soruşturmanın ilerlemesine yönelik bazı kararlar verebilmektedir. Bu kararlar esasen temel hak ve özgürlüklere ilişkin olduğu için hakim güvencesine bağlanmış olan ve çoğunlukla koruma tedbiri olarak düzenlenen ceza muhakemesi işlemlerine ilişkindir. Ancak gecikmede sakınca olduğu için, önce Cumhuriyet savcısı karar vermekte, daha sonra geçerlik şartı olarak hakim onayı alınmaktadır. Gecikmede sakınca bulunduğu için Cumhuriyet savcısının verebileceği kararlara örnek olarak; beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması, arama ve elkoyma, telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi, teknik araçlarla izleme zikredilebilir. Cumhuriyet savcısının müstakilen karar vermeye yetkili olduğu, onay gerektirmeyen kararları da söz konusudur. Örnek olarak gözaltı ve fizik kimliği tespiti zikredilebilir. 

Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, soruşturmanın ve dolayısıyla muhakemenin sonlandırılmasına yönelik bazı kararlar da verebilmektedir. Cumhuriyet savcısı, kamu davası açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hallerinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı vermek zorundadır. Keza kamu davası açılması için yeterli şüphe bulunmasına rağmen, bazı sebeplerin varlığı halinde, Cumhuriyet savcısı takdir yetkisini kullanarak kovuşturmaya yer olmadığı kararı veya kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verebilmektedir. Bu kararlar muhakemeyi sonlandıran ve Cumhuriyet savcısının işten el çekmesini sonuçlayan kararlardır.

Sulh ceza hakimliği, soruşturmanın ilerlemesine yönelik kararların temel hak ve özgürlüklere ilişkin olanlarını vermeye esas yetkili mercidir. Soruşturma evresinin asıl yetkilisi Cumhuriyet savcısı olmasına rağmen, bazı işlemlere yönelik kararları bizzat kendisinin vermesi kabul edilmemiştir. Bazı işlemler bakımından bir hakim güvencesine gerek duyulmuştur. Her şeyden önce, Cumhuriyet savcısının gecikmede sakınca bulunması dolayısıyla soruşturma evresinde karar verebildiği bütün işlemlerde asıl yetkili merci sulh ceza hakimliğidir. Ayrıca kanun, örneğin tutuklama gibi, temel hak ve özgürlüklere ilişkin bazı tedbirlerde tek karar verici olarak sulh ceza hakimini kabul etmektedir.

Kamu davası açılması üzerine kovuşturma evresinde (ilk derece yargılaması aşamasında) hem yargılama sürecinde ara kararlar hem de uyuşmazlıktan el çekmeyi gerektiren son karar verilebilir. Ara kararlar hem hakim hem mahkeme tarafından verilebilir.

İlk derece ceza mahkemeleri tarafından yargılamanın sonunda verilen ve bir başka mahkemede yeniden ele alınmayacak şekilde sorun çözülerek dava dosyasından el çekme sonucunu doğuran kararlar son kararlar olup kanunda "hüküm" olarak adlandırılmaktadırlar. Duruşmanın sona erdiği açıklandıktan sonra hüküm verilir. Hüküm ancak iddianamede unsurları gösterilen fiil ve fail olarak gösterilen kişiler hakkında verilir. Beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, mahkûmiyet, güvenlik tedbirine hükmedilmesi, davanın reddi ve düşmesi kararı, birer hüküm çeşididir.

Beraat, sanık üzerindeki suç şüphesini kaldıran kararlardandır. Mahkûmiyet kararı ancak yüklenen suçu sanığın işlediğinin sabit olması halinde verilebilir. Ceza verilmesine yer olmadığı kararı, kusurun bulunmaması hallerinde verilebileceği gibi, cezalandırmaya engel sebeplerin varlığı halinde de verilebilmektedir. Aynı fiil nedeniyle, aynı sanık için önceden verilmiş bir hüküm veya açılmış bir dava varsa davanın reddine karar verilir. Aynı fiil nedeniyle birden fazla yargılanma ve cezalandırma yasağını ifade eden "non bis in idem" ilkesi burada düzenleme alanı bulmaktadır. Sanığın ölümü, genel af, dava zamanaşımı gibi düşme sebeplerinin varlığı halinde ve soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması halinde düşme kararı verilir. Ret ve düşme dışındaki kararlar, ceza uyuşmazlığını esastan çözen kararlardır.

Hükmün şekle ve esasa ilişkin olarak içermesi gereken birtakım hususlar bulunmaktadır. Gerekçe, hükümde en önemli unsurdur. Hükmün kanunun öngördüğü şekilde gerekçe içermemesi hukuka kesin aykırılık hali sayılmaktadır.

Gerek soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı veya sulh ceza hakimi tarafından gerekse kovuşturma evresinde hakim veya mahkeme tarafından verilen kararlar esas itibarıyla kesin kararlar olmayıp kanun yolu denetimine tabidir.

Kanun yolu aşamasında da çeşitli kararlar verilmektedir. "İtiraz" kanun yolunda karar vermeye yetkili merci, sulh ceza hakimliği veya ağır ceza mahkemesidir. Bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay'ın esas mahkemesi olarak görev yaptığı durumlarda, ilgili dairenin başkanı veya sonraki daire itirazı inceler. "İstinaf" kanun yolunda ilgili bölge adliye mahkemesi ceza dairesi tarafından; istinaf başvurusunun esastan reddi, bozma, davanın yeniden görülmesi kararları verilir. Davanın yeniden görülmesi kararı üzerine bölge adliye mahkemesi istinaf başvurusunu esastan reddedebileceği gibi, ilk derece mahkemesi hükmünü kaldırarak yeniden hüküm de kurabilir. Bölge adliye mahkemesinin bozma dışında kararları ile temyiz yasağı dışında kalan kararları temyiz kanun yoluna tabidir. Temyiz incelemesi üzerine Yargıtay ilgili ceza dairesi; bölge adliye mahkemesinin hükmünü hukuka uygun bulursa temyiz talebini esastan reddeder. Yargıtay, bölge adliye mahkemesinin hükmünü hukuka aykırı bulursa hükmü bozar ve yeniden ele alınmak üzere geri gönderir.

YAZAR

Hakan Pekcanıtez

Şüpheli, Sanık, Tutuklu, Hükümlü ve Hükümözlü Nedir? (CMK 2/1-a)

Şüpheli, soruşturma evresinde, suç şüphesi altında bulunan kişidir.

Sanık, kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişidir.

Tutuklu, soruşturma veya kovuşturma aşamasında kaçma veya delilleri karatma şüphesi vb. nedenlerle tutuklanarak hürriyeti kısıtlanan kişidir.

Hükümlü, ceza yargılaması neticesinde hakkında verilen mahkumiyet hükmü kesinleşen kişidir.

Hükümözlü, yerel mahkemece verilen mahkumiyet hükmü henüz kesinleşmemiş ancak halen tutuklu bulunan kişidir. Hükümözlülere “hükmen tutuklu” da denilmektedir.

Her kavram ayrı ayrı aşağıda kısaca açıklanmıştır.

Şüpheli Nedir?

Cumhuriyet savcısı tarafından hakkında soruşturma yürütülen, yani suçu işlediğine dair hakkında şüphe bulunan kişiye “şüpheli” denir. Savcılığın hakkında soruşturma yürüttüğü kişi, ister cezaevinde tutuklu olsun isterse tutuksuz olsun “şüpheli” sıfatıyla anılır. sayılı Ceza Muhakamesi Kanunu (CMK), “şüpheli, soruşturma evresinde, suç şüphesi altında bulunan kişiyi ifade eder” hükmünü taşımaktadır. (CMK m.2/1-a).

Hakkında soruşturma yapılan kişi hakkındaki delillerin niteliği ne olursa olsun, suçu işlediği delillerden açıkça anlaşılsa bile, iddianame ile hakkında dava açılana kadar kişi şüpheli konumundadır. Şüpheli yerine özellikle medya tarafından “zanlı” ifadesi de kullanılmaktadır.

Şüpheli Hakları Nelerdir?

Şüphelinin bazı temel hakları şunlardır:

• Şüpheliye hakkındaki soruşturmanın konusu suç anlatılmalıdır.

• Şüphelinin bir avukatın hukuki yardımından yararlanma hakkı vardır. Avukat tutmak için mali imkanı yoksa, kendisine baro tarafından ücretsiz bir avukat görevlendirilir.

• Yakalama kararı ile özgürlüğü kısıtlanan şüphelinin yakınlarından istediği herhangi bir kişiye yakalandığına dair bilgi derhâl bildirilmelidir.

• Şüphelinin susma hakkı vardır.

• Şüpheden kurtulmak için somut delillerin toplanmasını isteme ve lehine olan delilleri ileri sürme hakkı vardır.

Şüpheli kişi hakkında yakalama veya gözaltına alma işlemi yapılabilir. Gözaltına alma, kişinin bir suçu işlediği şüphesini gösteren somut delillerin varlığı ve zorunluluk arz etmesi nedeniyle hakim önüne çıkarılıncaya kadar özgürlüğünün kolluk tarafından kısıtlanmasıdır (CMK m).

Sanık Nedir? (CMK 2/1-b)

Yürütülen soruşturma neticesinde şüpheli hakkında dava açılmasını gerektirecek kadar delil elde edildiğinde savcılık tarafından iddianameyle yetkili ve görevli mahkemeye kamu davası açılır. Mahkeme, savcılık tarafından hazırlanan iddianameyi kabul ederek yargılamaya başlamaya karar verdiğinde, soruşturma aşamasında “şüpheli” olan kişi, mahkemede kovuşturma aşamasında “sanık” olarak nitelenir. sayılı Ceza Muhakamesi Kanunu (CMK), “Sanık, kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişiyi, ifade eder” demektedir (CMK m.2/1-b).

Mahkemede kovuşturmanın başlamasından hükmün kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişiye “sanık” denilmektedir. Sanık; iddianameyle hakkında dava açılmış, fakat hakkındaki mahkeme kararı kesinleşmemiş “şüpheli kişi” olarak da tarif edilebilir.

Sanık Hakları Nelerdir?

Sanık, şüphelinin soruşturma aşamasında sahip olduğu temel haklardan kovuşturma aşamasında yararlanır.

• Sanığa suç isnadı anladığı dillden en kısa sürede anlatılmalıdır.

• Sanığın bir avukatın hukuki yardımından yararlanma hakkı vardır. Avukat tutmak için mali imkanı yoksa, kendisine baro tarafından ücretsiz bir avukat görevlendirilir.

• Yakalama işlemi ile hürriyeti kısıtlanann sanığın yakınlarına haber verme hakkı vardır.

• Sanık susma hakkına sahiptir.

• Sanığın ileri sürdüğü delillerin toplanmasını isteme hakkı vardır.

Tutuklu Nedir? (CMK )

Tutuklama, kişi özgürlüğüne sınırlama getiren en ağır yargılama tedbiridir. Hakkındaki soruşturma veya kovuşturma devam etmekle birlikte, kaçma veya delilleri karatma şüphesi gibi nedenlerle tutukevine konularak hürriyeti kısıtlanan kişiye “tutuklu” denir.

Tutukluluk, soruşturma aşamasında şüpheli veya kovuşturma aşamasında sanık hakkında uygulanan geçici bir tedbirdir. Şüpeheli veya sanık, hakkında kesin hüküm olmayan, yani yargılama prosedürü devam eden kişilere denilmektedir.

Tutuklu Hakları Nelerdir?

Tutuklunun bazı temel hakları vardır:

• Tutuklunun masumiyet karinesinden yararlanma hakkı vardır. Masumiyet karinesi, hakkında kesinleşmiş bir mahkumiyet kararı olamyan kişilerin suçsuz kabul edilmesi anlamına gelir.

• Tutuklunun savunma ve bir avukatın hukuki yardımından yararlanma hakkı vardır. Susma hakkı da savunma hakkının bir parçasıdır.

• Tutuklunun delillerin toplanmasını isteme hakkı vardır.

• Hakkında verilen hüküm aleyhine istinaf ve temyiz kanun yollarına başvurma hakkı vardır.

Tutukluluk, sanık hakkındaki mahkumiyet hükmünün istinaf veya temyiz incelemesinde de geçerek kesinleşmesiyle hükümlülüğe döner.

Hükümlü Nedir?

Hükümlü, mahkemede yapılan yargılama neticesinde hakkında verilen mahkumiyet hükmü kesinleşen kişidir.

Tutuklu ile hükümlü arasındaki temel fark, hükümlü hakkında kesinleşmiş bir ceza mahkumiyeti kararı olması nedeniyle hükmün infazı aşamasına geçilmiş olmasıdır.

Hükümlü Hakları Nelerdir?

Hükümlü kişinin de bazı temel hakları vardır:

• Hükümlünün belli şartların gerçekleşmesi halinde cezanın infazını erteleme hakkı vardır.

• Cezaevi idaresi mahkeme kararında belirtilen hükmü infaz etmelidir. İnfaz aşamasında hükümlü hakkında mahkeme kararına ek herhangi bir yükümlülük getirilemez.

• Hükümlü hakkındaki hapis cezasının infazı, insan onuruna saygının korunmasını sağlayan maddî ve manevî koşullar altında çektirilmelidir ( sayılı İnfaz Kanunu m.6/1-b).

• Hükümlülerin yaşam hakları ile beden ve ruh bütünlüklerinin korunması için cezaevi idaresi tarafından her türlü koruyucu tedbirin alınması zorunludur.

• Hükümlü, cezaevi idaresinin veya kurullarının her türlü kararına karşı İnfaz Hakimliği’ne itiraz etme hakkına sahiptir.

Hüküm Özlü veya Hükmen Tutuklu Nedir?

Hükümözlü, mahkemede yapılan yargılama netcesinde hakkında verilen mahkumiyet hükmü kesinleşmemiş ancak halen tutuklu bulunan kişidir. Uygulamada, hakkında mahkeme tarafında karar verilen ve dosyası istinaf veya temyiz incelemesi için üst mahkemede olup halen tutuklu olan kişi hüküm özlü olarak kabul edilmektedir.

Hükümözlü deyimi, kanunlarda yer alan bir deyim değildir. Uygulamada cezaevlerinde mahkumları sınıflandırmak üzere bakanlık ve cezaevi idareleri tarafından kullanılan bir terimdir. Mevzuata tarihli 45/1 nolu “Ceza İnfaz Kurumlarının Tahsisi, Nakil İşlemleri ve Diğer Hükümler” konulu genelge ile, ilk derece mahkemelerince mahkumiyet kararı verilen fakat cezaları henüz kesinleşmeyen sanıklarla ilgili dolaylı bir şekilde “hükümözlü” sıfatının kullanılmasıyla girmiştir. Ancak, Yargıtay kararlarında da sıklıkla hakkında mahkumiyet kararı kesinleşmeyen tutuklular için “hükmen tutuklu” deyiminin kullanıldığı görülmektedir.

Koşullu salıverilme, denetimli serbestlik, açık cezaevine geçiş gibi uygulamalar hükümözlüler için geçerli değildir.

Avukat Baran Doğan