Bacaklarda Halsizlik Titreme Neden Olur

Hayatımız boyunca sağlığımızı etkileyen en önemli hastalık gruplarından biri de sinir sistemini etkileyen problemlerdir. Sinir sisteminde çeşitli düzeylerde aksamalara yol açan sağlık sorunları hayat kalitesini ciddi anlamda olumsuz etkiler. Ellerde meydana gelen istemsiz titreme şeklinde kendini gösteren el titremesi de bu sinir sistemi rahatsızlıklarından biridir.

El Titremesi Nedir?

Tremor olarak da adlandırılan el titremesi, sıklıkla ellerde olmakla birlikte kol veya bacak gibi uzuvlarda görülen, istemsiz, kontrolsüz ve tekrarlayıcı şekilde ortaya çıkan salınım hareketi şeklinde tanımlanabilir. El titremesi belirli durumlara bağlı olarak tetiklenebileceği gibi, hareketten bağımsız şekilde sürekli olarak da ortaya çıkabilir.

Çeşitli koşullarda sağlıklı kişilerde de el titremesi görülme ihtimali olsa da tekrarlayıcı şekilde, uzun süreli ve şiddetli el titremesi şikayetinde altta yatan ciddi sağlık sorunları söz konusu olabilir. Bu anlamda, el titremesi durumunda uzman bir hekim tarafından hastanın değerlendirilmesi doğru tanı ve tedavinin belirlenmesi açısından son derece önemlidir.

Kasların istemsiz şekilde kasılması veya ritmik kasılma-gevşeme atakları şeklinde ifade edilebilecek kas spazmları, kontraktürler ve fasikülasyonlar; tremorla karıştırılmamalıdır. Tremorda tüm bir uzvun ritmik salınımı söz konusuyken, fasikülasyonda belirli bir kas grubu gözle görülebilecek şekilde düzenli olarak kasılır ve gevşer. Kas spazmları ve kontraktürler ise belirli bir kas grubunun istemsiz olarak kasılı kalması şeklinde tanımlanabilir.

El Titremesi Nasıl Gelişir?  

Sağlıklı kişilerde, vücut sürekli olarak organ ve uzuvların mevcut konumları ve hareketleri ile ilgili bilgi toplar ve sinir iletileri şeklinde beyne bu hareketler hakkında bilgi aktarır. Benzer şekilde, vücuttaki kasların kasılma dereceleri ve durumları hakkında da iletiler üretilerek beyne ulaştırılır. Beyin; vücut postürü (duruşu), organların konumu ve kasların kasılma durumuna (tonus) göre vücudun bir sonraki hareketini planlayarak bunu ilgili hareket ve denge merkezlerine iletir.

Denge ve hareket merkezleri; planlanan hareketi gerçekleştirecek kaslara ne kadar ve ne süre ile kasılmaları gerektiğini, vücudun yeni konumunun nasıl olacağını ve dengesini nasıl sağlayacağını bildirerek hareketin detaylı planını belirler. Sonuç olarak, verilen iletilere göre hareket gerçekleştirilir ve böylece vücudun dengesi korunmuş olur.

Bu süreçlerde herhangi bir aksama yaşanması durumunda, vücudun sağlıklı ve doğru şekilde hareketleri gerçekleştirmesi mümkün olmayabilir. Bunun sonucunda hareketler yanlış planlanır ve beyin hareketin doğru şekilde yapılabilmesi için ekstra çaba sarf eder. Uzuvlar ilk hareket ile düzeltilen hareket noktaları arasında salınma hareketine maruz kalır ve bu durumun bir sonucu olarak titreme ortaya çıkar.

Altta yatan hastalığa bağlı olarak, el titremesi dinlenme pozisyonundaki uzuvlarda olabileceği gibi, hareket esnasında veya hareket sonrasında da görülebilir. Tüm bu unsurlara bağlı olarak, el titremesi çeşitli alt türlere ayrılır. Her bir titreme türünde altta yatan hastalıklar birbirinden farklıdır ve buna bağlı olarak farklı tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekebilir.

El Titremesi Türleri nelerdir?

Vücuttaki çeşitli durum ve rahatsızlıklara bağlı olarak farklı tremor türleri ortaya çıkabilir. El titremesi türleri şu şekildedir:

Fizyolojik tremor: Sağlıklı kişilerde belirli şartlarda ortaya çıkabilen el titremesi durumunda fizyolojik tremordan bahsedilir. Özellikle kullanılan çeşitli ilaçlar, alkol tüketimi, kan şekerinin düşmesi, elektrolit dengesizlikleri veya tiroit bezinin fazla çalışması gibi durumlarda kişilerde el titremesi görülebilir. Burada esas nokta, titremenin altta yatan nedenin ortadan kaldırılmasıyla birlikte kaybolmasıdır.

İstirahat tremoru: Dinlenme halindeyken uzuvlarda şiddetli titremenin görülmesine istirahat tremoru, statik tremor veya Parkinson tremoru adı verilir. Genellikle Parkinson hastalığında izlenen bu titreme türünde, başta tek elde başlayan para sayar şekildeki titreme davranışı, zamanla diğer ele de yayılır ve şiddetlenir. Bu tremor türü, özellikle beynin hareket merkezlerinde görülen hasarla ilişkilidir.

Esansiyel tremor: En sık görülen el titreme çeşidi olan esansiyel tremorda, ellerin ileri doğru uzatılması ile titreme hissedilir. Sıklıkla belirli bir sağlık sorunu ile ilişkilendirilmez, ancak genetik olarak aile yakınlarında benzer şekilde el titremesine rastlanabilir. Titreme elin kaldırılması gibi vücut postürünün değişmesine sebep olan hareketlerle tetiklenebilir, ancak aynı zamanda istirahatte de izlenebilen bu el titremesi çeşidinin hareketle birlikte şiddeti artabilir.

İntansiyonel tremor: İntansiyonel tremor; belirli bir hareketin yapılması sonucu tetiklenen ve hareketin en çok detay ve hassasiyet içeren kısmında (örneğin, bir cismin tutulmasından hemen önce) şiddetli olarak el titremesi görülmesi şeklinde tanımlanabilir. Özellikle beyincik gibi dengeden sorumlu organların zarar gördüğü hastalıklarda, harekete bağlı şiddetlenen intansiyonel tremor görülür.

Distonik tremor: Distoni, beyin tarafından planlanan bir hareketin olması gerekenden oldukça farklı şekilde, şiddetli veya bozuk olarak gerçekleştirilmesi durumudur. Genellikle denge ve hareket merkezlerinde görülen hasar sonucu hareketlerin yerine getirilmesinde birtakım aksama ve bozukluklar ortaya çıkar. Distonik hareketlere titreme de eşlik edebilir.

Psikojenik tremor: Psikolojik rahatsızlıklara bağlı olarak el titremesi şikâyeti olan hastalarda psikojenik tremor görülebilir. Bu durumda, hastalarda ani gelişen, titremenin etkilendiği uzvun sürekli ve anormal olarak değişkenlik gösterdiği ve hastanın dikkatinin dağılması ile ortadan kalkan tremor izlenir. Sıklıkla altta yatan konversiyon bozukluğu gibi bir psikolojik rahatsızlık söz konusudur.

Ortostatik tremor: Özellikle ayağa kalkmakla ortaya çıkan ve gövde ile bacaklarda titreme ile sonuçlanan tremor türüdür.

El Titremesi Neden Olur?

El titremesi sağlıklı kişilerde çeşitli koşullarda tetiklenebildiği gibi, önemli sağlık sorunlarının ilk ortaya çıkan belirtilerinden biri de olabilir. Bu bağlamda, aşağıdaki koşullar ve hastalıklarda farklı şiddet ve özelliklerde el titremesi görülebilir:

Kas yorgunluğu: Kasların uzun süre kullanılması sonucu, kaslarda kalsiyum azlığına bağlı olarak yorgunluk belirtileriyle birlikte kısa süreli titreme ortaya çıkabilir.

Yaşlanma: İleri yaşla beraber sıklıkla esansiyel tremor şeklinde ellerde titreme izlenir.

Kafein gibi uyarıcı maddelerin tüketimi: Günlük olarak kahve gibi içeceklerin fazla tüketimine bağlı olarak ellerde titreme görülebilir.

Alkol tüketimi: Kronik alkol tüketimine bağlı olarak ellerde titreme problemine yatkınlık oluşur.

Stres: Günlük yoğun strese maruz kalan kişilerde tremor gelişebilir.

Kan şekerinin düşmesi: Düşük kan şekeri kaslarda kasılma problemlerine yol açarak ellerde titreme ile sonuçlanabilir.

Hipertiroidi: Tiroit hormonlarının normalden fazla üretilmesine bağlı olarak ellerde titreme ortaya çıkabilir.

İnme: Beyin damarlarının tıkanması durumunda hareket ve dengeden sorumlu bölgelerde görülen hasar sonucu ciddi düzeyde tremor görülebilir.

Travma: Beyin hasarı ile sonuçlanan fiziksel travmalar, ilgili beyin dokularında hasara yol açarak el ve bazı diğer uzuvlarda titremeye neden olabilir.

Parkinson hastalığı: Beyin dokularında ilerleyici hasarın görüldüğü nörodejeneratif hastalıklardan biri olan Parkinson hastalığı kendine özgü tremor çeşidi ile el titremesine neden olan faktörlerin başında gelir.

Multipl skleroz: Sinir sistemi hücrelerinin bağışıklık sistemi tarafından hasara uğratılması ile karakterize olan multipl skleroz hastalığında çeşitli düzeylerde el titremesi görülebilir.

İlaç yan etkileri: Çeşitli antipsikotik, antihipertansif ve antiaritmik ilaçların yan etkisi olarak ellerde titreme şikâyetiyle karşılaşabilir.

El Titremesine Hangi Belirtiler Eşlik Eder?

El titremesi sıklıkla sinir sistemine ilişkin sorunlar nedeniyle ortaya çıktığından, çeşitli nörolojik belirtiler tremor şikayetine eşlik edebilir. Yine el titremesinin altında yatan nedene bağlı olarak farklı belirtilerle karşılaşılabilir. Sıklıkla el titremesi ile birlikte görülen belirtiler şu şekildedir:

• Vücudun belirli bölgelerinde his veya güç kaybı
• Kas spazmları
• Kas güçsüzlüğü
• Denge kaybı
• Hareket bozuklukları
• Vücut postüründe bozulmalar
• Harekete geçmede güçlük veya hareketi durdurmada zorluk
• Halsizlik ve yorgunluk

El Titremesi Nasıl Tedavi Edilir?

El titremesi şikayetinin giderilmesinde en önemli nokta, altta yatan nedenin doğru tespit edilmesidir. Bu bağlamda, uzman bir doktorun hastanın ayrıntılı hastalık öyküsünü sorgulaması ve gerçekleştirilecek detaylı fizik muayene kritik önem taşır. Doktorun gerekli gördüğü durumlarda, ek görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerine başvurulabilir. Elde edilen tüm veriler ışığında altta yatan sağlık sorunu tespit edilir ve buna uygun bir tedavi planı oluşturulur.

Tremor türü ve altta yatan hastalığa göre tedavide ilk olarak ilaç tedavisine dayanan yöntemler uygulanır. Bu kapsamda, beta-blokerler, sakinleştiriciler veya antiepileptik ilaçlar tremor tedavisinde sıklıkla kullanılan ilaçlar arasında yer alır. Parkinson hastalığı ve hipertiroidi gibi sağlık problemlerinden kaynaklanan tremor vakalarında ise ilgili hastalığın tedavi edilmesi gerekir.

Fizik tedavi yöntemleri, el titremesi tedavisinde başvurulan bir diğer seçenek olarak karşımıza çıkar. Bu anlamda, çeşitli egzersizler, masaj uygulamaları, ağırlıklar ve ekipmanlarla egzersiz yapılması; el ve kol kaslarının gelişmesini sağlayarak hareket koordinasyonunun artırılmasına yöneliktir.

Özellikle Parkinson hastalığı gibi beyindeki hareket merkezlerinin aksamasıyla ilişkili tremor vakalarında beyin stimülasyon cihazlarının kullanılması da gündeme gelebilir. Ameliyatla ilgili beyin kısımlarına yerleştirilen elektrik üreten problar, hareket esnasında yapay sinir uyarıları oluşturarak hareketlerin düzgün şekilde gerçekleştirilmesini ve tremorun giderilmesini sağlayabilir.

Vücut ağırlığının büyük bir kısmı gün içinde bacaklar tarafından üstlenilir. Bu sebepten bacaklara gün içinde fazla yük binmesi veya uzun süre bacaklara doğru ağırlık binmesi, bacaklarda güçsüzlük ve halsizlik şikayetine yol açabilmektedir.  Bacaklarda güçsüzlük hissi uzun süreler boyu oturarak veya ayakta çalışmaktan dolayı ya da ağır bir egzersizden sonra yaşanabilir ve bir süre dinlendikten sonra eski haline dönebilir. Fazla kilo da bacaklarda güçsüzlük yaşanmasına sebebiyet verebilir. Bacaklarda güçsüzlüğe neden olan daha ciddi sorunlar ise kasları ve sinir sistemini ilgilendiren hastalıklardır. Bacaklarınızda düzenli olarak güçsüzlük yaşıyorsanız, dinlenmenize rağmen bu güçsüzlük hafiflemiyorsa doğru teşhis için bir doktora görünmeniz gerekir.

Bacaklarda güçsüzlük, güç kaybı ya da bacakların tutmaması denilen durum vücudun genelinde ortaya çıkan belirtinin bir parçası olabileceği gibi bir bacak ya da her iki bacakta meydana gelebilir.

İlerleyen bel, sırt ve boyun fıtığı bacaklarda güçsüzlük yaratan ve en sık görülen durumlardan birisidir. Bu hastalarda güçsüzlüğün yanında bel ve bacak ağrısı da görülebilir.

Spinal kord ya da omurgada meydana gelen problemlerden biri olan siyatik de bacaklarda güçsüzlüğe neden olabilir. Siyatik çeşitli sorunlar nedeni ile ortaya çıkabilir. Bacaklarda güçsüzlük ya da zayıflığa ek olarak vücudun bir tarafındaki kol yada bacaklarda karıncalanma, yanma ya da ağrı meydana gelebilir.

Bacaklardaki güçsüzlük, şeker hastalığının neden olduğu pek çok komplikasyondan biri olabilir. Bazen şeker hastaları tıpta “proksimal nöropati” denilen sinir hasarı nedeniyle bacaklarda güçsüzlük yaşayabilir. Bu rahatsızlık şeker hastalarının yaklaşık yarısını etkilemektedir.

Bunlara ilave olarak periferik sinir hastalıkları, nörolojik hastalıklar, polinöropatiler gibi bir çok durumda bacaklar güçsüzleşebilir. Bu nedenle detaylı incelenmesi ve tüm ayırıcı tanı olasılıklarının değerlendirilmesi gereken önemli bir bulgudur.

Bacaklarda güçsüzlük hissi sorunu dinlenmeye rağmen geçmiyorsa, bir çok ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Sorun bu yüzden ihmal edilmemeli ve mutlaka uzman bir doktora gidilmelidir. Güçsüzlüğün nedeni ancak doktor muayenesi sayesinde anlaşılabilir.