Ege Kökenli Eşi

ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAZARLARI BİRLİĞİ II. ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU BİLDİRİLER Yayına Hazırlayanlar ВrН.DШх.Dr. TКМОttТЧ ŞİMŞEK Bican Veysel YILDIZ II. ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU BİLDİRİLER ВКвıЧК HКгırХКвКЧХКr ВrН.DШх.Dr. Yüzyılın İkinci Yarısında Azerbaycan'da Çocuk Edebiyatından Folklor Gelenekleri Ruhəngiz ALİYEVA 191 Modern Gençlik ve Klasik Edebiyatın Felsefi Fazileti - L.N.Tolstoy’un “Harp ve Sulh” Romanının Ahlaki ve Eğitici Rolü Nesibe ABBASOVA 195 Dinî İçerikli Çocuk Şarkı Sözleri Üzerine Bir İnceleme Şerife Nihal ZEYBEK 201 Çağdaş Azerbaycan Çocuk Şiiri Dilara ALİYEVA 209 Çocuk Kitaplarının Azerbaycan Okullarında Öğretimi Nurane ELİYEVA 213 Çocuklara Millî Kültür Aktarımında Çizgi Filmlerin Önemi: Dede Korkut Hikâyeleri Örneği Muammer HARDAL, Recep KILIÇ 219 XX. Asrın Başlarında Azerbaycan’da Romantizm ve Eleştirel Realizm Akımında Gelişen Çocuk Edebiyatı Seriyye GÜNDOĞDU 229 Çağdaş Azerbaycan Dramlarında Genç Neslin Oluşmasinda Çevre Sorunu Leyla ALLAHVERDİYEVA 237 Kuduz Köpek Çocuk Romanında İran Türkmenleri Serpil KOÇ KONUKSEVER 243 Çocuk ve Genç Okur Kitlesi İçin Uygunlaştırılmış Dünya Klasiklerini Çevirelim mi, Çevirmeyelim mi? Sara BOKAİE 253 Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Modern Olabilir mi? Hossein BOKAİE 257 Why and How Should the Children of the Internet Age Get Acquainted With Old Classics? Ali Asghar SEİDABADİ 261 Dede Korkut Hikâyelerinin Çocuk Eğitimine Katkıları Nuriye BASTEM 269 Çocukların Dil Öğretiminde Çocuk Edebiyatının Rolü Niloufar Bagherzadeh AKBARİ 289 Yunus Emre’nin Şiirlerindeki Varlık, Nesne ve Kavram Adlarının Çocuk Eğitiminde Kullanılması Nazire ERBAY 295 Bir Çocuk ve Gençlik Dergisi Olarak Talebe Defteri Gökçe ULUS 311 Çocuk Tiyatrosunda Toplum Eleştirisinin İmkânı: Teneke Şövalyeler Elmas ÇİÇEK ÖZTÜRK, Hüseyin ÖZTÜRK 323 Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Sözlü Kültür Ürünlerinden Yararlanma Yöntemleri: Destan Örneği Ali YAKICI 329 II. ERDOĞAN, Ayşe KUCUR 579 İlk Gençlik Çağında Eleştirel Düşünme Becerisinin Kazandırılmasında Fabl Türünün Kullanımı Müzeyyen ALTUNBAY 587 Yoksa Sen Daha Okumadın mı? Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Din ve Cinselliğe Odaklanmış Bir Çeviri eser: Orada mısın Tanrım? Benim, Margaret: Türkiye’deki Çocuk Okur ve Ebeveyn Açısından Bir Değerlendirme Hüseyin ÖZTÜRK 679 Necati Tosuner’in “Keleş Osman Evden Kaçıyor” Öyküsünde Çocuklar ve Yetişkinler M. Abdullah ARSLAN 685 Çocuklara Ölümden Bahsetmek: Dört Eser, Dört Farklı Bakış Hüseyin ÖZTÜRK 689 Eşsiz Nur Fantastik Macera Roman Serisinin Siyer ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi Nevin SOYSAL AYDIN 699 Experiencing Writing, Throughout “Experience Room” Fereydoun Amuzade HALİLİ 721 Dünya Çocuk Evrenkenti Abdulkerim DİNÇ 733 Refik Zeka Handan Edebiyatında Türkiye Mevzusu Aynure PAŞAYEVA 735 Gençler Mutluluk Arayışında (H. Cavid Yaratıcılık Temelinde) Aynure MUSTAFAYEVA 743 Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazı Atölyesi Modeli Olarak Fanzin Çalışması Bican Veysel YILDIZ 747 Nâbî ve Vehbî’nin Nasihat Ederken Çocuklara Yaklaşım Tarzları Abdullah AYDIN 757 II. Uluslararası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u 5 SUNUŞ Bican Veysel YILDIZ Ço uk e Ge çlik Ede i atı Yaza la ı Bi liği Başka ı Ço uk e Ge çlik Ede i atı Yaza la ı Bi liği i ku a ke ö ü üze ü ük hedefle ko - uştuk. Çe e izdeki i çok i sa ı ütop a ola ak gö düğü hedefle di u la . Bü ük so u la - la oğuşa i dü ada u ü ük so u la ı çözü ü e katkı su a a ada sa ız ü ük hedef- le i iz e u la ı ge çekleşti ek içi ü ük ga etle i iz ol alı. Yoksa sade e ü ük lafla et iş olu su uz. Ço uk ede i atı ı ütü ta afla ı ı, ütü pa daşla ı ı i a a a geti ek ge ektiği i a ı la ılı da aşlattığı ız e he ılı eki a ı da düze li ola ak de a etti e i pla ladığı ız Ulusla a ası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u, çalış ala ı ız içe isinde e çok ö e sediği iz etki likle i izde i i. Ço ukla içi aza i sa la ı , ço uğa e o u ede i atı a dai ili sel çalış a apa la ı , ço ukla daki he değişi e geliş e i izle ek gi i bir mecburiyetleri var. Çağı değişe şa tla ı ı, u şa tla ı ço ukla ı ha atla ı a a sı ası ı, hassasi etle i- e etkile i i gö ede e u la ı göz ö ü de ulu du ada ço uk ede i atı ala ı da ge çek a la da aşa ılı ese le ü et ek ü kü ola az. “ade e ço uğu değil, askı tek olojisi i , ed a i kâ la ı ı değişi e gelişi sü eçle i de gü ü üz dü ası da ede i at çalış ala ı ı he ü ü le i tü le i açısı da he eğe il e e etki ala la ı akı ı da doğ uda etkile- ektedi . Bu üzde ço uk ede i atı ala ı da ese e e aza , şai , çize e diğe sa atçılar ile u ala da ili sel çalış ala apa , a aştı ala sü dü e akade is e le i , ço uk e ge çlik ede i atı ala ı daki ü ü le i su u usu e a ı ısı ola a ı ıla ı a ı ze i de uluş ası ge eki o . Bu uluş ada ih al edil e esi ge eke iki ta af daha a : Ço ukla , ge çle e o la la ço uk ede i atı ı uluş ası da e aktif gö e i üstle e eğiti ile . İşte u üzde Ulusla a ası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u çalış ala ı ıza aza la ı, şai le i, çize le- i, akade is e le i, a ı ıla ı, öğ et e le i e diğe eğiti ile i, ço uk e ge çle i da et edi- o uz. Bu ala daki eksiklikle i gide ek, zo lukla ı aş ak, aşa ı ı e güzellikle i akala ak a ak u pa daşla ı sağlıklı e etkili iletişi i ile ü kü ola aktı . ll. Ulusla a ası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u, a tık u ala da üştü üzü is- patla ış olduğu uzu i göste gesidi . Bi i i se poz u da ülkede ü i e site i e su u akade is e le e ildi i su ul uştu. ll. Ulusla a ası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u içi ülkede , değişik ü i e sitede akade is e le de , u t içi de e u t dışı da öğ et e le e aza la da ildi i aş u usu oldu. Bili ku ulu uz u la - dan 95 ta esi i sözlü su u a değe uldu. Bildi ile i ha i sa fa ı aşı a kita ı ızda azı oşlukla ı ı azalta ak e pu to küçülte ek 64 sa falık i ildi ile kita ı hazı ladık. Bu i iki hepi izi . De eği iz, ülke izi e ülkele i izi ço uk ede i atı a sizle i u i iki i i ka- zandı ış olduğu içi o u du duk. İ sa da e i sa lıkta u udu uzu kes ede , ılgı lığa düş ede çalış ak zo u - da ız. “a aşla a ka şı isek sa aşta a a ola la da daha çok çalış ak zo u da ız. Ba ışı e se gi i kaza ası ı, ço ukla ı ızı daha güzel i dü ada aşa ası ı isti o sak ge e izi II. Uluslararası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u 7 gü düzü üze katıp çalış ak zo u da ız. рe geçe gü üçü ü i dü a sa aşı a adı adı aklaşıla i çağda iz aza la , şai le , akade is e le , a dı la ola ak silah tü a la ı da daha çok çalış ak, sa aş iste e le de daha gözü ka a ol ak zo u da ız. Şehi le i i sa ı a- kineleşti diği, si asi ka gala ı e çıka sa aşla ı ı i sa ı ölü aki esi e çe i diği i çağda içi deki ço uğu, ço uk saflığı da du gula ı ko u ak e aşat ak zo du . Bu zo u i küçük ço uk kada esu , ko kusuz e i o kada te iz kala ile le aşa a ili a ak. Biz ü ü e e ço ukla olduğu uz içi ço uk ede i atı ı ö e se e e e içi izdeki ço uğu sesi e kulak e e ek ço ukla içi düşü e e, ko uş a a e az a a de a ede eğiz. ll. Ulusla a ası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u içi uzakta akı dan gelen değe li isafi le i ize, aşta Akade ik Ku ul Başka ı ız “a ı Y d. Doç. D .Tacettin Şi şek ve “a ı Mehmet Akpı a ile “a ı Güla “o ageç ol ak üze e de eği izi ö eti ku ulu ü esi a kadaşla ı ıza çalış ala ı ıza katkıla ı da dola ı teşekkür ediyorum. Etki likle i izi öğ et e le e du u ul ası daki destekle i de dola ı İsta ul İl Milli Eğiti Müdü ü “a ı D . Mua e Yıldız ve İsta ul İl Milli Eğiti Müdü Ya dı ısı “a ı Mu at Adalı a teşekkü ede iz. ll. Ulusla a ası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u e Tü k e İslâ Dü ası Ço uk Ede i atı Çalışta ı a destekle i de dola ı A adolu Eğiti Kültü “ağlık e “os al Ya dı Vakfı AK“EV i Müte elli рe eti Başka ı “a ı Bahatti Buğda e akıf ö eti ku ulu ü ele i e de eği iz adı a teşekkü ederiz. ll. Ulusla a ası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u ve Tü k e İslâ Dü ası Ço uk Ede i atı Çalışta ı a e sahipliği apa Üsküda Beledi e Başka ı “a ı рil i Tü k e e, Üs- küda Beledi esi Eski Başka ı “a ı Mustafa Kara a, Üsküda Beledi e Başka Ya dı ısı “a ı Zeki Bı ık a destekle i de dola ı teşekkü ederiz. 8 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu ÖMER SEYFETTİN’İN SEÇME HİKÂYELERİNDE ÇOCUK ve ÇOCUKLUK FİGÜRÜ HüsОвТЧ SAВIN* ÖZET Ö e “e fetti , Tü k hikâ e iliği e ö e li isi le i de i isidi . Ola la ı aşa dığı dö e le ilgili ize çeşitli ipuçla ı e e Maupassa d ta zı daki kısa, e e izahi hikâ ele i; sade i Tü kçe ile azıldığı içi gü ü üze kada çok oku agel iş e klasikleş işti . Bazı ö küle i de ke di ço ukluk a ıla- ı a e e esi, azıla ı da da ço uk kah a a la ı a lat ası; o u i ço uk ede i atçısı ola ak algı- la ası a ede olsa da aşadığı ıllık kısa ö ü de, aza ı ço uk ede i atçısı ol a gi i i a a ı ol a ıştı . Bu çalış a ile Ö e “e fetti i seç e hikâ ele i deki ço uk e ço ukluk u su u; hikâ ele - deki ola , ku gu, dil e a latı ı ço ukla üze i de e da a geti e eği olası etkile i ele e ek aza ı ço uk ede i atı daki e i i so gula ası a açla ıştı . 'ü aşkı hikâ esi e ut ol ası a ka şı ço ukla ı , aza ı sade e i kaç ili dik hikâ esi de ta ıdığı ge çeği de ola çıka ak kütüpha elerin ço uk kitaplıkla ı da sıkça gö üle o dokuz hikâ e, u kıstasla a gö e i ele iş e değe le di il- işti . Değe le di e e alı a ö küle şu la dı : Di et, Kaşağı, A d, Gizli Mâ ed, Forsa, Bo a, Kütük, Başı ı Ver e e Şehit, Fer a , Pe e İ ili Kafta , Topuz, İlk Ci a et, Yal ız Efe, Perili Köşk, Üç Nasihat, İlk Na az, Yüksek Ökçeler, İlk Düşe Ak, Falaka. Çalış a itel a aştı a ö te le i de dokü a i e- le esi dese i e u gu ola ak ü ütül üş, elde edile ulgula eti sel a alizle le o u la ıştı . Yapıla i ele ele de u hikâ ele de al ız a si i Kaşağı, A d, İlk Ci a et, İlk Na az, Yal ız Efe, İlk Düşe Ak e Falaka ço uk a da ço ukluk ile alakalı olduğu, ge i kala la da he ha gi i ço uk figü ü içe ediği a da ço ukluk ka a ı ile ilgili ol adığı; hatta Topuz, Başı ı Ver e e Şehit, Bo a, Fer- a hikâ ele i de ço ukla i a a, etişki le i ile oku ke ü pe e ekle i azı şiddet e ölü sah e- le i içe esi dola ısı la ço uk psikolojisi açısı da sakı alı ola ak değe le dirile ile ek şiddet u su la ı- ı e aldığı gö ül üştü . A ahtar Söz ükler: Ö e Seyfettin, ço uk ede i atı, ço ukluk, ö kü e ço uk psikolojisi, hikâ e. 1.Giriş нЦОr SОвПОttТЧ, 36 вıХХıФ ФısК вКşКЧtısıЧК вОНТ МТХtХТФ ЛüвüФ ЛТr ФüХХТвКtı ШХuşturКМКФ ФК- dar maФКХО ЯО öвФü sığНırКЧ (ŞТşЦКЧШğХu ŞТЦşОФ, 2014, s. 665), хКğНКşı sКЧКtхıХКrНКЧ ЛТrхШğu- ЧuЧ uЧutuХЦКsıЧК rКğЦОЧ ОНОЛТвКtıЦıгıЧ НКТЦК РüЧНОЦТЧНО ШХКЧ (AвНОЦТr, 2005, s. 54), TürФ ОНОЛТвКtıЧıЧ ОЧ хШФ tКЧıЧКЧ, СОЦОЧ СОr ФuşКФ tКrКПıЧНКЧ ЛТХТЧОЧ ЯО ОЧ Кг ЛТr öвФüsüвХО ЛОХХОФ- ХОrНО вОr КХКЧ хШФ вöЧХü ЛТr yazar, şКТr ЯО öвФüМüЦüгНür (DТХТНüгРüЧ, 2005, s. 11). нЦОr SОв- ПОttТЧ'ТЧ Лu öгОХХТФХОrТЧНО, хШМuФХuФ вıХХКrıЧıЧ ОtФТХОrТЧТЧ РörüХНüğü ЛКгı СТФсвОХОrТЧТЧ ФüхüФ вКşХКrНКЧ ТtТЛКrОЧ ШФuЧЦКsı ЯО Лu вШХХК, ОrФОЧ вКşХКrНКЧ ТtТЛКrОЧ tКЧıЧЦКsıЧıЧ rШХü ЛüвüФtür. KКПФКs РöхЦОЧТ ЛТr вüгЛКşıЧıЧ ШğХu ШХКЧ нЦОr SОвПОttТЧ, BКХıФОsТr’ТЧ GöЧОЧ ТХхОsТЧНО 1884’tО НüЧвКвК РОХЦТştТr. HТФсвОХОrТЧТЧ ЛКгıХКrıЧНК ТşХОНТğТ хШМuФХuФ НöЧОЦТЧТЧ ЛТr ФısЦı НК Лu ФКsКЛКНК РОхОr. DКСК sШЧrК КТХОМОФ İstКЧЛuХ’К tКşıЧırХКr. İХФ ЯО ШrtК öğrОЧТЦТЧТ ЛurКНК tК- ЦКЦХКr. 1903’tО İstКЧЛuХ’НК СКrp ШФuХuЧu ЛТtТrОrОФ tОğЦОЧ rütЛОsТ ТХО İгЦТr’НО РörОЯО ЛКşХКr. II. MОşrutТвОt’ТЧ ТХКЧıЧıЧ КrНıЧНКЧ MКФОНШЧвК’вК РörОЯХОЧНТrТХТr. BКХФКЧ uХusХКrıЧıЧ ЦТХХТвОtхТХТФ НuвРuХКrıЧНКЧ ОtФТХОЧТr Лu НüşüЧМО ЯО НuвРuХКr ШЧu TürФ ЦТХХТвОtхТХТğТ ПТФrТЧТЧ * KШЧвК İХ MТХХТ EğТtТЦ MüНürХüğü StrКtОУТ BТrТЦТ UгЦКЧ TürФхО нğrОtЦОЧТ ЯО GКгТ оЧТЯОrsТtОsТ DШФtШrК нğrОЧМТsТ. [email protected] II. Uluslararası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u 565 ЛОЧТЦsОЦОsТ ТХО ЧОtТМОХОЧТr. ГТвК GöФКХp ЯО AХТ CКЧТp ТХО ЛТrХТФtО SОХКЧТФ’tО ЦТХХТвОtхТ ЛТr КЧХК- вışХК ШrtКвК хıФКЧ "ВОЧТ LТsКЧ" СКrОФОtТЧТ ЛКşХКtır (KКrКМК, 2013, s. 125). II. MОşrutТвОt sШЧrКsı 1908-1922 вıХХКrı КrКsıЧНК ОНОЛТвКtıЦıгНК ГТвК GöФКХp ЯО AХТ CКЧТp ВöЧtОЦ ТХО ЛТrХТФtО, ФОЧНТХОrТЧНОЧ öЧМОФТ ОНОЛТвКt хКХışЦКХКrıЧı öЧМО DШğu’вК, КrНıЧНКЧ BКtı’вК вöЧОХТşТЧНОЧ НШХКвı ЦТХХь ШХЦКНığıЧı ЛОХТrtОrОФ GОЧх KКХОЦХОr DОrРТsТ’ЧНО вКвıЦХКНıФ- ХКrı ВОЧТ LТsКЧ КНХı ЦКФКХОНО ОНОЛТвКtıЦıгıЧ tОЦsТХМТХОrТЧТ tКФХТtхТХТФХО suхХКЦış ЯО ЦТХХь ЛТr НТХ КЧХКвışıЧıЧ ЛОЧТЦsОЧЦОНТğТ, ЦТХХь НОğОrХОrНОЧ uгКФ ШХuЧНuğuЧu ЛОХТrtЦТştТr (BuХut, 2012, s. 129). нЦОr SОвПОttТЧ, 1912’НО BКХФКЧ SКЯКşХКrı’ЧНК Sırp ЯО ВuЧКЧ МОpСОХОrТЧНО sКЯКşırФОЧ ВuЧКЧХıХКrК ОsТr НüşОr. BТr вıХ sürОЧ ОsТr СКвКtıЧıЧ КrНıЧНКЧ İstКЧЛuХ’К НöЧОr ЯО ЛТr sürО KКЛКtКş LТsОsТЧНО öğrОtЦОЧХТФ вКpКr. 1920 вıХıЧНК СОЧüг 36 вКşıЧНКвФОЧ вКФКХКЧНığı Кğır СКstКХıФtКЧ kurtulamayarak vefat eder. 1.1. Ömer Seyfettin'in Hikâyeciliği EНОЛТвКtıЦıгНК ЦШНОrЧ СТФсвО нЦОr SОвПОttТЧ'ХО ЛКşХКЦıştır. KОЧНТsТЧНОЧ sШЧrК РОХОЧ ЛütüЧ СТФсвО ЯО rШЦКЧМıХКr ШЧuЧ ОtФТsТЧНО ФКХЦışХКrНır. OЧuЧ СТФсвОХОrТ, ФТşТХТğТЧНОЧ ЯО вКşК- Нığı НöЧОЦНОЧ ФКвЧКФХКЧКЧ ЧОНОЧХОrНОЧ НШХКвı, ЛuРüЧ НО вКrıЧ НК РОхОrХТ ШХКЧ вüМО КЦКхХКrК вöЧОХТФtТr (AвНОЦТr, 2005, s. 54). нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ 1902’НО ЛКşХКНığıЧı söвХОвОЛТХОМОğТЦТг вКгКrХıФ вКşКЧtısıЧНК КЧК ЦКХгОЦОХОrТЧНОЧ ЛТrТ; MОşrutТвОt, İttТСКt ЯО TОrКФФТ CОЦТвОtТ ЯО ШЧuЧ хОЯrОsТЧНО НöЧОЧ НüşüЧ- ce akıЦХКrı ШХЦuştur. ВКгКr, öЧМОХОrТ ЛТr КsФОr sШЧrК ТsО ЛТr “ЦuСКrrТr” ЯО “öвФüМü” ШХКrКФ СОЦ Лu sürОхtО РörОЯ КХЦış СОЦ НО вКгНığı ЦКФКХО ЯО öвФüХОrХО Лu sürОМО вöЧ ЯОrЦТştТr (ŞТşЦКЧШğ- Хu ŞТЦşОФ, 2014, s. 665). нЦОr SОвПОttТЧ, СОr ЧО ФКНКr вКгıЧ ПККХТвОtХОrТЧО şТТr türüЧНО ОsОrХОr ЯОrОrОФ ЛКşХКЦışsК НК ШЧuЧ Лu НОЧХТ ЛТr üЧО ФКЯuşЦКsıЧНК ЛТrТЧМТ НОrОМОНО ОtФТХТ ШХКЧ КЦТХ* СТФсвОМТХТğТНТr. EНОЛТ- вКtıЦıгНК "MКupКssКЧН tКrгı" СТФсвОМТХТğТЧ ОЧ öЧОЦХТ tОЦsТХМТsТ НuruЦuЧНКНır. HТФсвОХОrТЧНО; вКşКЧtısıЧıЧ хОşТtХТ НОЯrОХОrТЧНОФТ КЧıХКrıЧНКЧ, tКrТСtОФТ ФКСrКЦКЧХıФ СТФсвОХОrТЧНОЧ вК НК НТЧХО- НТğТ КЧХКtı/ШХКвХКrНКЧ ЛОsХОЧЦТş ШХНuğu СОЦОЧ НТФФКtТ хОФОr (Kuş, 2013, s. 9-16). нЦОr SОвПОttТЧ ТхТЧ ФuХХКЧıХКЧ НТХ, sШsвКХ СКвКtıЧ НТЧКЦТФХОrТЧТ СКвКtК РОхТrЦОФ ТхТЧ ЛТr ЯКsıtК ЯО КвЧı гКЦКЧНК ЦТХХОt ШХЦКвı sКğХКвКМКФ ЛütüЧХОştТrТМТ ЛТr ЛКğНır. DТХТ ФuХХКЧКrКФ uХКş- ЦКФ ТstОНТğТ КЦКх, ОsОrХОrТЧНО НО РörüХОЧ sШsвШ-ХТЧРüТstТФ КхıНКЧ ЛТr НТХ pХКЧХКЦКsı вКpЦКФtır. Bu ФШЧuНК КЦКМıЧК uХКştığıЧК ОsОrХОrТЧТЧ СсХс ШФuЧuвШr ШХЦКsı, НОХТХ ШХКrКФ Рösterilebilir. Dilin ЧОsЧОХ РОrхОФХТğТЧТ ФКЯrКЦış ШХКЧ вКгКr, ТЧsКЧК ЛКğХı ЛТr ШХРu ШХКrКФ НТХТЧ КЧМКФ ТЧsКЧХК ЯКr ШХКЛТХОМОğТЧТ 3 TОЦЦuг 1914 tКrТСХТ TКЧТЧ РКгОtОsТЧНО “AsıХ ХТsКЧ, вКşКвКЧ, вКЧТ ФШЧuşuХКЧ ХТsКЧНır. MТХХОtТЧ ЦКЧКsıЧı ЛТХЦОНТğТ, КЧХКЦКНığı ХТsКЧ öХüНür.” МüЦХОХОrТвХО ТПКНО ОtЦТştТr (Kuş, 2013, s. 9-16). HТФсвОХОrТЧНО, öгОХХТФХО BКХФКЧ SКЯКşХКrı’ЧНКЧ sШЧrК, TürФ ЦТХХОtТЧТЧ КrtıФ ФОЧНТ ФüХtü- rОХ НОğОrХОrТЧТ öЧОЦsОЦОsТ ЯО ФШruЦКsı РОrОФtТğТЧТ КЦКхХКвКЧ ЦОsКУХКr ЯОrТr. нвФüХОrТЧНО Лu КЦКМı РОrхОФХОştТrТrФОЧ, Лu ФüХtürОХ НОğОrХОrТЧ РОХОМОФ ФuşКФХКrК tКşıЧЦКsıЧı sКğХКвКМКФ ОЧ öЧОЦХТ КrКх ШХКrКФ РörНüğü Кrı ЛТr TürФхО ФuХХКЧır. нвФüХОrТЧНО ШХНuФхК РОrхОФхТ ЛТr tutuЦ ТгХОвОЧ вКгКr; КХКвМı, süssüг ЯО sКНО ЛТr КЧХКtıЦ вöЧtОЦТ ТгХОЦТştТr. HТФсвОХОrТЧНО вОr yer kul- ХКЧНığı ЦТгКСТ ЛТr НТХ ТsО ШЧuЧ öвФüХОrТЧТЧ хШФ sОЯТХЦОsТЧТ ЯО вıХХКrМК ШФuЧЦКsıЧı sКğХКЦıştır. “ВОЧТ BТr HОНТвО" (2013, s.196-201) СТФсвОsТЧНОФТ şu ТПКНОХОr ЦТгКС uЧsuruЧК örЧОФ tОşФТХ edebilir: (…) "Sadi Bey üçüncü sigarasını da bitirdi. Bu, otuz yaşına gelmeden altmışını ta- mamlamış sıska bir gençti. Daha on sekiz yaşına girmeden dökülmeye başlayan saçların- dan şimdi tepesinde tek bir tel bile yoktu. Kafası ayın ışığıyla bir bal kabağı gibi parlıyor- du. * AЦТХ: EtФОЧ, ОtЦОЧ, sОЛОp, ПКФtör. 566 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu … İki tane sünnet çocuğu… Birer kol saati alsa… Üçer liradan altı lira… Birer dolma kalem… Beşer liradan on lira. Pigmalyon’da * kemik bir kâğıt bıçağının fiyatını sor- muş ve tenekeden ürken cesur bir spor beygiri gibi iki adım geriye fırlamıştı… … Havada ay… Denizde ayın yansıması… Ayın yansımasının içinde de yaldızlı, gü- müş köpükler saçarak ilerleyen sessiz, kahraman bir savaş gemisi… Bir ressam olsa şu manzaraya deli olurdu. Sadi Bey böyle düşünürken sanki ressammış gibi deli oldu..." İХРТ хОФТМТ ЛТr üsХupХК ШХКвХКrı КЧХКtКЧ вКгКrıЧ СТФсвОХОrТЧНО ЦОrКФ uЧsuru öЧ pХКЧНКНır ЯО öвФüХОr; РОЧОХХТФХО ЛОФХОЧЦОНТФ, şКşırtıМı sШЧХКrХК ЛТtОr. “AЧН” СТФсвОsТЧНО ФКЧ ФКrНОşТ “MıstıФ”ıЧ, KКşКğı öвФüsüЧНОФТ ФКrНОşТ “HКsКЧ”ıЧ КЧТ öХüЦХОrТ СОЦ СТФсвОЧТЧ ФКСrКЦКЧХКrıЧı СОЦ НО ШФuвuМuХКrı НОrТЧНОЧ sКrsКr. ВüФsОФ нФхОХОr, GТгХТ MКЛОН, кКФЦКФ, PОrТХТ KöşФ, BШЦ- ЛК, MОrЦОr TОгРсС, KütüФ ЯО DКЦК TКşХКrı РТЛТ хШğu СТФсвОsТЧНО НО ШФuвuМuвu şКşırtıМı ЛТr sШЧ ЛОФХОЦОФtОНТr. İвТХТФ, НШğruХuФ, МОsКrОt, ЯКtКЧ sОЯРТsТ РТЛТ ОrНОЦХОr ШЧuЧ СТФсвОХОrТЧТЧ КЧК fikirleridir. “ВОЧТ LТsКЧ” СКrОФОtТЧТ ЛКşХКtКЧ ОЧ öЧОЦХТ şКСsТвОtХОrНОЧ ЛТrТ ШХКЧ нЦОr SОвПОttТЧ Лu СКrОФОtО ЦОЧsup ОНОЛТвКtхıХКrıЧ ЛОЧТЦsОНТğТ MТХХТ EНОЛТвКt РörüşüЧü sКЯuЧЦuş, ОsОrХОrТЧНО Лu ОНОЛТ КФıЦıЧ НüşüЧМОХОrТЧТ, ЦТХХТвОtхТХТФ ПТФТrХОrТЧТ, СТФсвО ФКСrКЦКЧХКrıЧıЧ КğгıЧНКЧ НТХО ge- tТrЦТştТr. "GТгХТ MКЛОН" ШЧuЧ MТХХТ ОНОЛТвКt РörüşüЧü вКЧsıtКЧ ЛТr СТФсвОsТНТr. ВКгКr, СТФсвОНО TürФХОrТЧ ЛКtı ФüХtürüЧО НuвНuФХКrı sОЛОpsТг СКвrКЧХığı ОХОştТrЦОФtОНТr. ВКгКrК РörО OsЦКЧХı DОЯХОtТ'ЧНО, НöЧОЦТЧ ТЧsКЧХКrı ФОЧНТ ФüХtür uЧsurХКrıЧı ЯО НОğОrХОrТЧТ КşКğıХКЦКФtК ЯО Фuru ФuruвК AЯrupК’вı tКФХТt ОНОrОФ ШЧХКrıЧ ФüХtürОХ вКşКвışХКrıЧК öгОЧЦОФtОНТr. HсХЛuФТ ЛКtıХı ТЧ- sКЧХКr, НШğu ФüХtürüЧО ФКrşı ЦТstТФ ЛТr СКвrКЧХıФ НuвЦКФtКНırХКr. HТФсвОНО İstКЧЛuХ’u гТвКrОtО РОХЦТş ЛТr FrКЧsıг’ıЧ НШğu ФüХtürüЧО ФКrşı СТssОttТğТ НuвРuХКr НК НТХО РОtТrТХЦТştТr. нЦОr SОвПОttТЧ, "GТгХТ MКЛОН" СТФсвОsТЧНО (2013, s. 21-22), TürФ ФüХtürüЧüЧ хШФ НО- ğОrХТ ШХНuğuЧu ПКФКt TürФХОrТЧ ФОЧНТ ФüХtürОХ ЯО tКrТСТ НОğОrХОrТЧТЧ ПКrФıЧНК ШХЦКНıФХКrıЧı şu ifadelerle dile getirmektedir: “Sermet; beni, geçen gün Tokatlıyan’da genç bir Fransız ile tanıştırdı. (…) Tam bir “Doğu” hayranı. İlk sözü bu oldu. -Azizim, siz kendinizi bilmiyorsunuz. Avrupa’yı bir şey zannederek kendi güzellikle- rinizi görmüyor, kendi özelliklerinizi yaşamıyorsunuz. (…) -Yaşamadığımızı, görmediğimizi nerden biliyorsun? -Bunu gözümle gördüm, diye coştu. Üç yıldır Sermet’in evindeyim. Her şey Avrupa modasına uygun: Yemek salonu, yatak odası, karısının ve kardeşlerinin giyinişleri, hareket- leri hatta düşünceleri bile hep Avrupa tarzı. Ah nerede Piyer Loti’nin Türkiye’si.” …‘Sabit fikir’lerinin sınırını aşamayan Fransızlar, ne kadar masumdurlar! Bu genç Avrupalı, bunlardan biriydi. Türkiye’ye dair konuşmaya başladık. İddia ediyor ki, biz ken- dimizi tanımıyoruz. En güzel, en zengin sokaklarımıza pis diyoruz. Artık güzellikten mah- rum Avrupa binalarına, büyük caddelerine özeniyoruz. Rumlara olan öfkesi çok fazlaydı. Beyoğlu’ndan öyle nefret etmişti ki, ‘Ne iğrenç Batı karikatürü, Yarabbi!’ derken adeta sarararak tiksiniyordu. Kafası Piyer Loti’nin haya- liyle doluyordu. Bizim sefalet, vahşet, cehalet dediğimiz perişanlıklarımıza o ‘harika’ diyor, bu son- suz çöplükler, baykuşlu harabeler karşısında nasıl olup da bir heyecan duymadığımıza şa- şıp kalıyordu. Nihayet kendisinin, Avrupalılaşmamış bir Türk evine götürülmesini benden rica etti.” нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ СТФсвОХОrТЧТЧ öЧОЦХТ ЛТr öгОХХТğТ НО СТФсвОХОrТЧНО ФОЧНТsТЧТЧ öв- ХО ЛТr СОНОПТ ШХЦКЦКsıЧК rКğЦОЧ хШМuФ ОНОЛТвКtхısı ШХКrКФ КХРıХКЧЦış ШХЦКsıНır. OЧuЧ СТФсвОХОrТЧТЧ tКЦКЦı хШМuФХКrК вöЧОХТФ НОğТХНТr. O хШМuФХКrК вöЧОХТФ СТФсвОХОrТЧТЧ ЛТr ФısЦıЧНК хШМuФ ФКСrКЦКЧХКrК вОr ЯОrЦТştТr (KКrКМК, 2013, s. 124). * PТРЦКХвШЧ: EsФТНОЧ BОвШğХu’ЧНК üЧХü ЛТr КХışЯОrТş ЦОrФОгТ. II. Uluslararası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u 567 2. Araştırmanın Amacı Bu КrКştırЦКЧıЧ КЦКМı, нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ sОхЦО СТФсвОХОrТЧТЧ хШМuФ ОНОЛТвКtı КхısıЧ- НКЧ НОğОrХОЧНТrТХЦОsТЧО ФКtФı sКğХКЦКФ ЯО вКгКrıЧ, хШМuФ ОНОЛТвКtıЧНКФТ вОrТЧТ sШrРuХКвКrКФ СТФсвОХОr КrКsıЧНК Лu КЧХКЦНК ЛТr ПКrФıЧНКХıФ sКğХКЦКФtır. 3. Yöntem NТtОХ КrКştırЦК вöЧtОЦТ ТХО вürütüХОЧ КrКştırЦКНК, НШФüЦКЧ ТЧМОХОЦОsТ вШХuвХК ОХНО ОНТХОЧ ЯОrТХОr ЛОtТЦsОХ КЧКХТг ЯО ТхОrТФ КЧКХТгТ ТХО НОğОrХОЧНТrТХЦТştТr. ArКştırЦКЦıгК ФШЧu ШХКЧ sОхЦО СТФсвОХОr КrКsıЧНКЧ хШМuФ ЯО хШМuФХuФ ПТРürü ТХО ТХРТХТ ШХКЧХКr, ОХО КХıЧКЧ ФШЧuХКr ЛКФı- ЦıЧНКЧ ЛКşХıФХКr СКХТЧНО НОğОrХОЧНТrТХЦТş ШХup, НОğОrХОЧНТrЦОХОr ФШЧuвХК ТХРТХТ КХıЧtıХКrХК НОs- tОФХОЧЦТştТr. 4. Bulgular ve Yorum DТвОt, KКşКğı, AЧН, GТгХТ MсЛОН, FШrsК, BШЦЛК, KütüФ, BКşıЧı VОrЦОвОЧ ŞОСТt, FОr- ЦКЧ, PОЦЛО İЧМТХТ KКПtКЧ, TШpuг, İХФ CТЧКвОt, ВКХЧıг EПО, PОrТХТ KöşФ, ох NКsТСКt, İХФ NКЦКг, ВüФsОФ нФхОХОr, İХФ DüşОЧ AФ, FКХКФК ЛКşХıФХı 19 СТФсвО, хШМuФ ЯО хШМuФХuФ ПТРürü КхısıЧНКЧ ТЧМОХОЧЦТş ШХup ТхОrТФХОrТ ТtТЛКrıвХК sıЧıПХКЧНırıХКrКФ şu ФШЧu ЛКşХıФХКrıЧК КвrıХЦıştır: 4.1. Çocuğun Dini ve Manevi Eğitimi нЦОr SОвПОttТЧ СТФсвОХОrТЧНО ЦТХХТвОtхТ ЛТr söвХОЦТ хШМuФ ФКСrКЦКЧХКrıЧ КğгıЧНКЧ söв- ХОrФОЧ хШМuФХКrıЧ ФКrКФtОrХОrТ üгОrТЧНО НО Нurur. нгОХХТФХО МОsur, Нürüst ФТşТХТФ öгОХХТФХОrТЧТ вüМОХtТr ЯО ЛuЧХКrıЧ TürФ ФüХtürüЧНОЧ ФКвЧКФХКЧНığıЧı sОгНТrТr. İХФ ЧКЦКг СТФсвОsТ öгОХХТФХО ЦКЧОЯТ НОğОrХОrТ ТşХОвОЧ ЛТr СТФсвОНТr. нЦОr SОвПОttТЧ, “İХФ NКЦКг” СТФсвОsТЧО РörО НТЧТ ЯО ЦТХХь НОğОrХОrТ öЧОЦsОвОЧ ЛТr КТ- ХОЧТЧ вКЧıЧНК вОtТşЦТştТr. Bu НОğОrХОrТ вКгКrК, ШФuЦuş ЛТr КТХОНО вОtТşЦТş ШХКЧ КЧЧОsТ FКtЦК HКЧıЦ ФКгКЧНırЦıştır. AЧЧОsТ FКtЦК HКЧıЦ ШğХuЧК Лu НОğОrХОrТ КşıХКЦКФ ТхТЧ ФОЧНТsТ örЧОФ ШХЦuş, ШЧК Лu НОğОrХОrТ şОПФКtХТ ЯО tКtХı ЛТr НТХ ФuХХКЧКrКФ КФtКrЦКвК хКХışЦıştır. AЧЧОsТЧТЧ Лu вКФХКşıЦı ШЧuЧ СКПıгКsıЧК КНОtК ФКгıЧЦış ЯО вıХХКr sШЧrК ЛütüЧ КвrıЧtıХКrıвХК РöгХОrТЧТЧ öЧüЧНО МКЧХКЧКrКФ СТФсвОХОrТЧО ФШЧu ШХЦuştur (DuвЦКг, 2006, s. 175). İХФ NКЦКг (2013, s. 40) КНХı СТФсвОsТЧНО вКгКr, КЧЧОsТЧТЧ ШЧuЧ ЦКЧОЯТ НüЧвКsıЧıЧ şО- ФТХХОЧЦОsТЧНО ЧО ФКНКr öЧОЦХТ ШХНuğuЧu şu ТПКНОХОrХО ЯurРuХКr: "-Nasıl dua edeceğim anne? O dua ederken dudakları hareket ettikçe, başörtüsü de hafifçe titrer gibi oluyordu. -Öncelikle Müslüman olduğum için ey yüce Allah’ım, sana hamd ederim, de… Son- ra, vatanımın düşmanlarını perişan etmeni senden dilerim, de… Sonra da bütün acı çeken, hasta olan, felakete uğrayan, fakir olan Müslümanların sağlık ve kurtuluşlarını senden iste- rim, de… Kendin için, iyi olman ve şeytanın yalanlarına aldanmaman için dua et, demişti. Bu basit Türkçe duayı, annemin dolabındaki, karıştırmamın yasaklandığı, yıpran- mış, Arapça, esreli ve üstünlü kitapları hatırlayarak içimden söyledim. Fatiha…" кШМuФХuФ НöЧОЦТ pОФ хШФ ТЧsКЧ ТхТЧ uЧutuХЦКг КЧıХКrıЧ ШХНuğu, ФТşТЧТЧ вОtТşФТЧ СКвКtı- ЧК НК tОsТr ОНОЧ ЛТr НОЯТrНТr. кШğu ТЧsКЧ, хШМuФХuФ НöЧОЦХОrТЧНО вКşКНığı ЯО uЧutКЦКНığı КЧХКrı гКЦКЧ гКЦКЧ НТХО РОtТrЦО ТСtТвКМı СТssОНОr. нЦОr SОвПОttТЧ НО, İХФ NКЦКг СТФсвОsТЧНО (2013, s.41) annesinin hТЦКвОsТЧНОФТ хШМuФХuФ НöЧОЦТЧТЧ, СКвКtıЧıЧ ОЧ РüгОХ вıХХКrıЧıЧ ШХНuğuЧu şu МüЦХОХОrХО ТПКНО ОНОr: "Ah, o on beş yıl önceki çocukluk ve şimdiki ben… Tatsız, neşesiz, sevgisiz, aşksız ve heyecansız… Bomboş, bir hiçten daha boş geçen hayat… Şimdi hırslarla, basit isteklerle yaralı ruhum ve kalbim…" (…)"Daha dün gece görülmüş değerli bir rüya gibi mutlulukları unutulmayan bu geçici ömür içinde, kâbus olmayan yalnızca çocukluk çağı ve hatıraları… Şimdi düşünüyo- rum da, hayat da bu çaresiz geçmişin ardında kalan hayal dolu bir boşluk…" KКşКğı СТФсвОsТ НО хШМuğuЧ ФКгКЧЦКsı РОrОФОЧ ЦКЧОЯТ НОğОrХОrНОЧ НürüstХüФ tОЦКsıЧıЧ ТşХОЧНТğТ ЛТr СТФсвОНТr. HТФсвОНО вКгКr ТПtТrКЧıЧ ФötüХüğüЧü КЧХКtЦКФtКНır. KКrНОşТЧО ТПtТrК КtКЧ 568 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu хШМuФ, ФКrНОşТЧТЧ ОЯ СКpsТЧНОЧ sШЧrК СКstКХКЧЦКsı üгОrТЧО вКХКЧıЧı ТtТrКП ОtЦОФ ТstОЦТş ПКФКt ЛuЧu РОrхОФХОştТrОЦОНОЧ ФКrНОşТ ЯОПКt ОtЦТştТr. SöвХОНТğТ вКХКЧНКЧ ЯО Кttığı ТПtТrКНКЧ pТşЦКЧ ШХЦuş ЛТr хШМuğuЧ ЯТМНКЧ КгКЛı КЧХКtıХır. BöвХОМО вКХКЧ ЯО ТПtТrК ФötüХОЧОrОФ Лu вКЧХış НКЯrКЧış- ХКrНКЧ хШМuФХКrıЧ uгКФ НurЦКsı sКğХКЧЦКвК хКХışıХır (GОхРОХ ЯО SКrıхКЧ, 2011, s. 170). 4.2. Kan Kardeşliği “AЧН” СТФсвОsТ нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ хШМuФХКr tКrКПıЧНКЧ ЛТХТЧОЧ ОЧ ЦОşСur СТФсвОХОrТЧНОЧ ЛТrТНТr. HТФсвОНО ФОЧНТ ЛКşıЧНКЧ РОхЦТş ЛТr КЧıвı НТХО РОtТrОЧ нЦОr SОвПОttТЧ, Ш НöЧОЦНО хШ- МuФХКr КrКsıЧНК sıФхК РörüХОЧ ФКЧ ФКrНОşХТФ ЦОsОХОsТЧТ НО ОХО КХЦıştır. AвrıМК öвФüsüЧНО, Лu ФКrНОşХТğТЧ СТх НüşüЧüХЦОвОЧ şКşırtıМı вКЧıЧı ШrtКвК ФШвЦКФ ТstОЦТştТr. KКЧ ФКrНОşХТğТ TürФ хШМuФХКrı КrКsıЧНК вКpıХКЧ ОsФТ ЛТr РОХОЧОФ ШХup, ЛuРüЧ uвРuХama- НК ШХЦКвКЧ ПКФКtК sıФı НШstХuФ ТхТЧ СКХК ФuХХКЧıХКЧ ЛТr НОвТЦ ШХКrКФ НТХТЦТгНО вОrТЧТ ФШruЦКФtК- Нır. нЦОr SОвПОttТЧ, ФОЧНТ хШМuФХuФ НöЧОЦХОrТЧНО Лu ФКЧ ФКrНОşХТğТ tКЛТrТЧТЧ хШМuФХКr КrКsıЧНК ФКЧХКrıЧı ФКrıştırЦКФ surОtТвХО РОrхОФ КЧХКЦıвХК НК uвРuХКЧНığıЧı "AЧН" ТsТЦХТ СТФсвОsТЧНО (2013, s 46) şu sКtırХКr ТХО КЧХКtЦКФtКНır: “Bir gün bu yeni öğrendiğim âdetin nasıl yapıldığını gördüm. (…) İki çocuk tahta saplı bir çakı ile kollarını çizdiler. Çıkan büyük, kırmızı damlayı kolları üzerinde bu çizgiye sürdüler. Kanlarını karıştırdılar. Sonra birbirlerinin kollarını emdiler. "And" içerek kan kardeşi olmak…”* KКЧ ФКrНОşТ ШХКЧ хШМuФХКr, ЛТrЛТrХОrТ ТхТЧ ПОНКФсrХıФ вКpЦКФtК ЯО ЛТrЛТrХОrТЧТ ШХuЦsuг durumХКrНКЧ ФurtКrЦКФtКНırХКr: (…) "Musluğu Ali koparmıştı, dedi. Ben de biliyorum. Ama o çok zayıf hem de has- tadır. Görüyorsun falakaya dayanamaz. Belki ölür, daha yataktan yeni kalktı. (…) ...Demek ki ve benim de kan kardeşim olsa idi, böyle bir olay olduğunda başıma ge- lebilecek şeylere karşı o da beni koruyacaktı..."** 4.3. Korku ve Şiddete Dayalı Çocuk Eğitimi ВКгКrıЧ ФШrФu ЯО şТННОtО НКвКХı хШМuФ ОğТtТЦТ ТХО ТХРТХТ ЛТХРТХОr ТхОrОЧ ОЧ öЧОЦХТ ОsОrТ "FК- ХКФК"Нır. Bu ОsОrНО ШФuХ ТХО ТХРТХТ КвrıЧtıХı ЛОtТЦХОЦОХОr вКpКЧ вКгКr, ШФuХ ТхОrТsТЧНОФТ НuЯКrНК КsıХı НurКЧ ЛТr ПКХКФКЧıЧ РöгО хКrptığıЧНКЧ ЛКСsОtЦОФtОНТr. Kıг ЯО ОrФОФ öğrОЧМТХОrТЧ ЛТrЛТrТЧНОЧ Квrı ОğТtТЦ РörНüğüЧüЧ НО ЛОХТrtТХНТğТ СТФсвОНО KКвЦКФКЦıЧ РОХЦОsТЧНОЧ sШЧrК ПКХКФКЧıЧ ФКХ- НırıХЦКsı ЯО Ш РüЧНОЧ sШЧrК НКвКğıЧ вКsКФ ШХЦКsı ЯurРuХКЧЦıştır. нЦОr SОвПОttТЧ, ФШrФu ЯО şТННОtО НКвКХı хШМuФ ОğТtТЦТЧТ гКЦКЧ гКЦКЧ НТğОr СТФсвОХОrТЧ- НО НО НТХО РОtТrТr. нrЧОğТЧ “AЧН” СТФсвОsТЧТЧ ФКСrКЦКЧı хШМuФ; AЛТХ AЧК’ЧıЧ СОr РОМО КЧХКttığı ФШrФu СТФсвОХОrТЧНОЧ, Лu СТФсвОХОrНО РОхОЧ ФШrФuЧх КвıХКrНКЧ хШФ ОtФТХОЧТr ЯО СОr sКЛКС КЧЧО- sine ТхТЧНО КвıХКrıЧ вОr КХНığı rüвКХКr uвНurЦКвК ЛКşХКr. GörüХНüğü üгОrО Лu ФШrФu СТФсвОХОrТ хШМuğuЧ ЛТХТЧхКХtıЧı ОtФТХОЦТştТr ЯО КrtıФ ЛТХТЧхКХtıЧК вОrХОşОЧ Лu ФШrФu psТФШХШУТsТ, СТФсвОХОr uвНurЦКsıЧК sОЛОp ШХЦКФtКНır (KКrКМК, 2013, s. 90). SКЧКtхı, FКХКФК ЯО AЧt СТФсвОХОrТЧНО НöЧОЦТЧ ОЧ öЧОЦХТ sШruЧХКrıЧНКЧ ЛТrТ ШХКЧ ОğТtТЦНО МОгК ФШЧusuЧК НОğТЧЦТş; НКвКФ ЯО КгКrХКЦКвК НКвКХı МОгКЧıЧ, ОğТtТЦ ШrtКЦıЧНК вОr ЛuХЦКЦКsı РОrОФtТğТЧО ЯurРu вКpЦıştır (GОхРОХ ЯО SКrıхКЧ, 2011, s. 168). 4.4. Meşrutiyet Devri Eğitim-Öğretim Kurumlarında Çocuğun Yeri ВКгКr, КвrıМК, “AЧН” СТФсвОsТЧНО (2013, s.44) хШМuФХuФ НöЧОЦТЧНОФТ ОğТtТЦ sТstОЦТ ТХО ТХРТХТ ТpuхХКrı НК ЯОrЦТştТr. OЧuЧ 1884 вıХıЧНК НШğНuğuЧНКЧ СКrОФОtХО хШМuФХuФ НöЧОЦТЧТ 1890’Хı вıХХКrНК вКşКНığıЧı söвХОвОЛТХТrТг. ВКгКr, MОşrutТвОt DОЯrТЧО НОЧФ РОХОЧ Лu вıХХКrНКФТ * ВКгКr, ФКЧ ФКrНОşХТğТЧТЧ ФıгХКr КrКsıЧНК ЛТХО вКpıХНığıЧı, “…Sonra dikkat ettim, okulda birçok çocuk birbiriyle and içmişti. Kan kardeşiydiler. Hatta bazı kızlar bile kendi aralarında and içmişlerdi…” МüЦХОХОrТ ТХО ТПКНО ОНОrОФ Лu РОХОЧОФ ТХО ТХРТХТ ЛТгХОrО КвrıЧtıХı ЛТХРТХОr НО ЯОrЦОФtОНТr. ** AНı РОхОЧ öвФüНО нЦОr SОвПОttТЧ хШМuФФОЧ “КЧН” söгМüğüЧü ТХФ НОПК НuвНuğuЧu ЯО ЦОrКФХК Лu ШХКвı КrКştırНı- ğıЧНКЧ ЛКСsОНОr. AЧЧОsТЧО ФКЧ ФКrНОşХТğТ ЦОsОХОsТЧТ КхКrКФ, ЛТr КrФКНКşı ТХО ФКЧ ФКrНОşТ ШХЦКФ ТstОНТğТЧТ söвХОr. AЧЧОsТЧНОЧ ШХuЦsuг МОЯКp КХЦКsıЧК rКğЦОЧ вТЧО НО ШЧu НТЧХОЦОг… II. Uluslararası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u 569 ОğТtТЦ КЧХКвışı ЯО ТşХОвТşТ ТХО ТХРТХТ ЛКгı öЧОЦХТ ЧШФtКХКrı КвНıЧХКtЦКФtКНır. нгОХХТФХО ШФuХuЧ ПТгТФsОХ öгОХХТФХОrТ ТХО ТХРТХТ tКsЯТrХОrТ НТФФКtО НОğОrНТr: “Okul, bir katlı ve duvarları badanasızdı. Kapıdan girilince üstü kapalı bir bahçe vardı. Daha ilerisinde küçük, ağaçsız bir bahçe… Bahçenin sonunda bir tuvalet, kocaman bir de abdest fıçısı… Erkek çocuklarla kızlar karışık otururlar, beraber okur, beraber oynarlardı… Ben arkadaki rahlelerde, en uzun sopanın bile uzanamayacağı bir yerde otururdum… Sınıf ka- pısının açılmayan kanadında “Geldi-Gitti” levhası yassı, cansız bir yüz gibi bize bakardı… Tavana yakın dar pencerelerden giren donuk bir aydınlık, durmadan bağıran, haykırarak okuyan çocukların keskin çığlıklarıyla sanki daha çok ağırlaşır, bulanırdı…” ВКгКr Лu СТФсвОНО КвrıМК ЦОФtОpХОrНО хШМuФХКrК ЯОrТХОЧ МОгКХКrНКЧ ЛКСsОtЦТş ЯО ШФuХ МОгКХКrı ТХО ТХРТХТ uЧutКЦКНığı ШХКвХКrК НК вОr ЯОrЦТştТr. FКХКФК МОгКsı хШМuФХКrК ЯОrТХОЧ ОЧ öЧОЦХТ ЯО şТННОtХТ МОгКХКr КrКsıЧНК sКвıХЦıştır. EЯНО ФШrФu СТФсвОХОrТЧНОЧ ШХuЦsuг ОtФТХОЧОЧ хШМuФ, ШФuХНКвsК СШМКХКrıЧ şТННОtТЧНОЧ ОtФТХОЧТr. Bu sОЛОpХО sıЧıПtК, СШМКХКrıЧ НОğЧОФХОrТЧТЧ uгКЧКЦКвКМКğı ФöşОХОrО Шturur (KКrКМК, 2013, s. 90). "Okulda yalnız bir çeşit ceza vardı: Dayak. Büyük suçlular hatta kızlar bile falakaya yatarlardı. Falakadan korkmayan, titreme- yen yoktu. Küçük suçluların cezası ile Küçük Hocanın ağır tokadı… Büyük Hoca’nın uzun sopası ki rast geldiği kafayı mutlaka şişirirdi. Ben hiç dayak yememiştim. Belki biraz kayı- rıyorlardı. Yalnız bir defa Büyük Hoca, yalan söylediğim için, kuru, kemikten elleriyle sol kulağımı çekmişti. O kadar hızlı çekmişti ki ertesi gün bile yanıyordu. Kıpkırmızıydı. Hâl- buki suçum yoktu. Bu olaydan ötürü çok üzülmüş ve bir hayli gözyaşı döktüğüm geliyor aklıma şimdi. Sonrasında ise kulağımın çekilmesi ile ilişkili suçta asıl kabahati bulunan çocuğu bulmuş- tum. Çocuk bana, “musluğu Ali kırdı fakat o oldukça güçsüz ve falaka cezasını kaldıramaz ve belki de ölür. Ali ile ikimizin andı vardır. O şimdi hasta fakat ben oldukça güçlüyüm. Onu bu cezadan kurtarmak için yalan söyledim ve işte onu kurtardım” demişti." (…) Şayet benim de kan kardeşim olsaydı hocaya kulağımı çektirmeyecek, belki fa- lakaya yatacağım zaman beni kurtaracaktı…" * GörüХНüğü РТЛТ ШФuХНК гКвıП ЯО СКstК ЛТr хШМuФ НК НТğОr хШМuФХКrХК КвЧı ЦuКЦОХОвО tКЛТ tutuХКrКФ şТННОtО uğrКЦКФtКНır. HТФсвОНО РОХОЧОФsОХ ОğТtТЦ sТstОЦТ ТхОrТsТЧНО НКвКФХК ОğТtТЦ ОХОştТrТХЦОФtОНТr. HКstК хШМuğuЧ НКвКФtКЧ tОФ ФurtuХuş вШХu ТsО ЛТr ЛКşФК КrФКНКşıЧıЧ suхu üst- ХОЧЦОsТНТr. Suхu üstХОЧОЧ хШМuФ СКstК хШМuğuЧ ФКЧ ФКrНОşТНТr. İФТ хШМuФ КrКsıЧНКФТ ФКЧ ФКrНОş- ХТğТЧО НКвКЧКЧ Лu вКФıЧ ТХТşФТ СТФсвОЧТЧ ФКСrКЦКЧı ШХКЧ хШМuğu хШФ ОtФТХОr. GörüХНüğü üгОrО ШФuХНК хШМuФХКr СШМКХКrıЧ şТННОtТЧНОЧ ФШruЧЦКФ ТхТЧ КНОtК ЛТrЛТrХОrТЧО ФОЧОtХОЧЦТşХОrНТr (KКrК- ca, 2013, s. 90). кШМuФХКrıЧ КğгıЧК sКФıг ШХЦuş ЛТr tОФОrХОЦОЧТЧ Ш гКЦКЧХКrНК НК söвХОЧНТğТЧТ вТЧО Лu СТФсвОНОЧ öğrОЧТrТг: “Mustafa Mıstık/Arabaya kıstık/Üç mum yaktık/Seyrine baktık!” 4.5. Ailede Çocuk Terbiyesi нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ СТФсвОХОrТЧНО ФКСrКЦКЧ вК НК ФКСrКЦКЧХКrıЧıЧ хШМuФ ШХНuğu СТФсвО- ХОrНОЧ ЛТrТsТ, ЛОХФТ НО ОЧ öЧОЦХТsТ "KКşКğı"Нır. ВКгКr, СТФсвОНО хШМuФХuФ НöЧОЦТ ЯОвК ШХРusu ТХО ТХРТХТ КТХО НТsТpХТЧТ ЯО хШМuФ tОrЛТвОsТ ТХО ТХРТХТ ЛТХРТХОr ЯОrЦОФtО ЯО Ш НöЧОЦТЧ хШМuФ КСХКФ ve tОrЛТвОsТ ТХО ТХРТХТ ОЛОЯОвЧХОrТЧ tutuЦХКrıЧК ışıФ tutЦКФtКНır. Bu СТФсвОЧТЧ ОЧ хКrpıМı вКЧı ЛТr ЛКЛКЧıЧ хШМuğuЧuЧ вКХКЧ söвХОНТğТЧТ гКЧЧОtЦОsТ üгО- rТЧО ЯОrНТğТ МОгКЧıЧ КМıЦКsıг ШХuşuНur. кüЧФü ЛКЛКЧıЧ; ТşТЧ КsХıЧı КrКştırЦКНКЧ, НОХТХ ЛuХЦКНКЧ sКНОМО ЛüвüФ ШğХuЧuЧ ЛОвКЧıЧК РörО СКrОФОt ОНОrОФ ФüхüФ ШğХuЧК sОrt ЛТr МОгК ЯОrЦОsТ ТХРТЧх- tТr. KüхüФ ШğХuЧuЧ вКХКЧ söвХОНТğТЧО ТСtТЦКХ ЯОrТp, ЛüвüФ ШğХuЧuЧ söвХОНТğТЧО ТЧКЧıЯОrЦОsТ ТsО ЛКЛКЧıЧ НКЯrКЧışıЧНКФТ ЛüвüФ хОХТşФТвТ ШХuşturЦКФtКНır. * AНı РОхОЧ öвФüНО хШМuФХКrıЧ НКвКФtКЧ хШФ ЦuгНКrТp ШХНuФХКrı, НКвКğıЧ, СКstКХКЧЦКХКrıЧК СКttК öХЦОХОrТЧО ЛТХО sОЛОp ШХКЛТХОМОФ ФКНКr Кğır ШХНuğu РörüХЦОФtОНТr. 570 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu KКşКğı’НК (2013, s. 66-67), Ш НöЧОЦФТ КТХО вКpısıЧНК хШМuğuЧ tОrЛТвО ОНТХЦОsТЧНОФТ ЛКЛК rШХü şu sКtırХКrХК НТХО РОtТrТХТr: "Babam çok sertti. Bir bakışından ödümüz kopardı. Hasan’a dedi ki: -Eğer yalan söylersen döverim!.. -Söylemem. -Pekala, bu kaşağıyı niye kırdın? Hasan, Dadaruh’un elinde duran alete şaşkın şaşkın baktı. ‘Ben kırmadım’ dedi. Sonra sarı saçlı başını sallayarak: -Ben kırmadım, dedi. -Yalan söylemen diyorum! -Ben kırmadım. Babam tekrar: -Doğru söyle, darılmayacağım. Yalan çok kötüdür, dedi. Hasan inkarında inat etti. Babam öfkelendi, üzerine yürüdü: -Utanmaz yalancı, diyerek yüzüne bir tokat indirdi. -Götür bunu eve; sakın bir daha buraya sokma! Hep evde Pervinle otursun, diye ba- ğırdı. Dadaruh, ağlayan kardeşimi kucağına aldı. Eve doğru yürüdü. Artık ahırda hep yalnız oynuyordum. Hasan evde hapis kalmıştır. Annem geldikten sonra da affetmedi. Fır- sat olunca: -O yalancı, derdi. Hasan yediği tokat aklına geldikçe ağlamaya başlar, zor susardı…" HТФсвОвТ ШФuНuğuЦuгНК ЛКЛКХКrıЧ; вКХКЧ söвХОЦОвО ФКrşı хШМuФХКrıЧК хШФ ФКtı cezalar ЯОrТХНТğТЧТ Рörürüг ЯО вКХКЧ söвХОЦОФ Ш НöЧОЦФТ хШМuФХuğuЧ КППОНТХЦОг НКЯrКЧışı ШХКrКФ КФıХ- ХКrНК ФКХır. TıpФı “AЧН” СТФсвОsТЧНОФТ ШФuХ МОгКХКrıЧНК ШХНuğu РТЛТ “KКşКğı”НК НК вКХКЧ söвХО- НТğТ НüşüЧüХОЧ хШМuФ, хШФ НК ПКгХК КrКştırıХıp sШruşturuХЦКНКЧ, öЧ вКrРıХı ШХКrКФ МОгКХКЧНırıХ- ЦКФtКНır. нЦОr SОвПОttТЧ'ТЧ "KКşКğı" öвФüsüЧНО вКХКЧ söвХОвОЧ ЯО ТПtТrК КtКЧ хШМuФ, ТstОЦОвОrОФ НО ШХsК ФКrНОşТЧТЧ öХüЦüЧО ЧОНОЧ ШХur. OвsК ЦШНОrЧ ОНОЛТвКt ЛТХТЦТЧТЧ ЯОrТХОrТ ışığıЧНК вКpıХКЧ ЛТr вШruЦХКЦК хКХışЦКsı, хШМuФtКЧ хШФ КЧЧО ЛКЛКЧıЧ suхХu ШХНuğuЧu ШrtКвК ФШвЦКФtКНır. AЧ- ЧОЧТЧ вШФХuğu, ШtШrТtОr ЛКЛК, хШМuğК НuвuХКЧ РüЯОЧsТгХТФ ЯО öгОЧНТrТp вКsКФХКЦК ОвХОЦХОrТ хШМuФ üгОrТЧНО НuвРusКХ ФırıФХıФ вКrКtЦКФtКНır. DuвРusКХ ФırıФХıФ ТsО хШМuФtК öПФОвО НöЧüş- ЦОФtО, КrНıЧНКЧ НК ФШrФu ЯО ОЧНТşО ЧОНОЧТвХО вКХКЧ ЯО ТПtТrК РОХЦОФtОНТr. Bu НuruЦНК КsıХ suхХu хШМuФ НОğТХ, хШМuğu НШğru КЧХКЦКвКЧ, ШЧuЧХК НШğru ТХОtТşТЦ ФurКЦКвКЧ КЧЧО ЛКЛКХКrНır. Bu tür ЛТr вШruЦuЧ ОğТtТЦ öğrОtТЦ sırКsıЧНК ФuХХКЧıХЦКsı ЦОtЧТЧ хШФ ЛШвutХu ШХКrКФ КХıЦХКЦК ШХКnak- ХКrıЧı НК ШrtКвК хıФКrtКМКФtır (DТХТНüгРüЧ, 2005, s. 11). нгОtХО "KКşКğı" СТФсвОsТ; КТХО tОrЛТвОsТЧТЧ ТхОrТğТЧТ ШХuşturКЧ НürüstХüğüЧ вüМОХtТХЦОsТ ЛКФıЦıЧНКЧ НüşüЧüХНüğüЧНО хШМuФХКr ТхТЧ öğrОtТМТ, ЛКЛКЧıЧ КНТХ ШХЦКвКЧ ЛТr tutuЦ ТХО suхsuг хШМuğuЧu МОгКХКЧНırЦКsı ЯО ЛuЧuЧ Кğır sШЧuхХКrı ЛКФıЦıЧНК НК ОЛОЯОвЧ ТхТЧ öğrОtТМТ ЛТr СТФсвО denilebilir. 4.6. Çocuk Psikolojisi нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ “İХФ CТЧКвОt” КНХı СТФсвОsТ РОrОФ КЧХКtıЦ РОrОФsО tКşıНığı psТФШХШУТФ ЯО ОğТtsОХ ЦОsКУХКr вöЧüвХО НТФФКtТ хОФЦОФtОНТr. HТФсвОНО СОЧüг Нört вКşıЧНК ЛТr хШМuğuЧ ЦКr- tıвı öХНürЦОsТЧО КЧЧОsТ ЯО ЯКpurНКФТ НТğОr ФКНıЧХКr tКrКПıЧНКЧ ЯОrТХОЧ tОpФТЧТЧ вКЧХışХığı КЧХК- tıХЦКФtКНır (KКrКМК, 2013, s. 93). SКЧКtхı, СТФсвОЧТЧ ФurРusuЧНКФТ ШrТУТЧКХХТФХОrХО ПКrФХı ЛТr вКpı ШХuşturur. OrtКвК хıkan sКНОМО ОНОЛь гОЯФО СТtКp ОНОЧ ЛТr КЧХКtı НОğТХНТr. İхОrТsТЧНО öгОХХТФХО хШМuФ ОğТtТЦТЧО, хШМuğuЧ psТФШХШУТsТЧО НöЧüФ НüğüЦ ЧШФtКХКrı tКşıвКЧ Лu ОsОr, sКЧКtхı НuвКrХıХığıЧıЧ вКЧsıЦКХКrıЧНКЧ ötО, хШМuФХКrı ТвТ tКЧıвКЧ ЛТr ОrТşФТЧТЧ öğütХОrТЧТ ШrtКвК ФШвКЧ КЧХКtıЦНКФТ ЛКşКrıХКrıвХК ПКrФХı СКХО gelir. (Aydemir ve Erkal, 2013, s. 73) “HОХОгШЧТФ OХКв нrРüsü”ЧüЧ НТФФКt хОФtТğТ İХФ CТЧКвОt'tО, ЛТr хОrхОЯО ЯКФК ТХО Тх ЯКФК ЛТr КrКНК ЛuХuЧur. Dış вКpıНК ЛТr хШМuğuЧ вКşКНıФХКrıЧıЧ ШrtКвК хıФКrНığı вıХХКr sürОЧ ЯТМdan КгКЛı, ТхвКpıНК ТsО ЛТrtКФıЦ ФОХТЦОХОrХО ЧОНОЧ sШЧuх ТХТşФТХОrТ ТхОrТsТЧНО, хШМuğuЧ şОСТr СКtХКrı II. Uluslararası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u 571 ЯКpuruЧНК вКşКНıФХКrıвХК ШФuвuМuвК ЯОrТХЦОФ ТstОЧОЧ ЦОsКУ, ФurРuЧuЧ ШХuşЦКsıЧı sКğХКr. KКХНı ФТ СОХОгШЧТФ вКpı, Лu şОФТХНО ОsОrТЧ ЛütüЧХüğüЧü НО sКğХКЦКФtКНır (Aydemir ve Erkal, 2013, s. 73). кШМuФХКrıЧ ЛОХФТ НО ПКrФıЧНК ШХЦКНКЧ вКpıp ЛüвüвüЧМО хШФ pТşЦКЧ ШХНuФХКrı НКЯrКЧış- ХКrНКЧ ЛТrТsТЧТ ФШЧu КХКЧ "İХФ CТЧКвОt" öвФüsü (2013, s.46), хШМuФ psТФШХШУТsТ СКФФıЧНК ЛТгО öЧОЦХТ НОtКвХКr ЯОrЦОФtОНТr. "Annem sigarasını gümüş bir maşaya takmış. Ben bunu istiyorum. -Al ama ağzına sürme diyor. (...) Gümüş maşacığın halkasına parmağımı takıyor, annem görmeden ucunu ağzıma sokuyor, dişlerimle ısırıyorum. (...) Annem beyaz kuşu “A zavallı, a zavallı!” diye uzun uzadıya okşadıktan sonra benim kucağıma veriyor. -Eve götürelim, belki yaşar, diyor. Ama sakın sıkma yavrum. -Sıkmam." кШМuФ НöЧОЦТЧНО ЛОХФТ НО ЛТХТЧхsТгМО ТşХОЧОЧ ФüхüФ suхХКrНКФТ хШМuФХКrıЧ psТФШХШУТsТЧТ вКЧsıtКЧ “İХФ CТЧКвОt” СТФсвОsТ ЛКşХığıЧНКФТ ТrШЧТ ТХО НО НТФФКtТ хОФЦОФtОНТr: "Gözlerimi anneme kaldırıyorum. Yanındaki hanımla gülüşerek konuşuyorlar. Be- nimle meşgul değil. Sonra beyaz kuşun uzunca boynunu yavaşça ellerimle tutuyorum. Ka- natlarını açmak istiyor. Diğer elimle onları da tutuyorum. Bütün gücümle sıkmaya başlıyo- rum. Mercan ayakları dizlerime batıyor. Sıkıyorum, sıkıyorum, sıkıyorum. Dişlerim kırıla- cak gibi sıkıyorum, gık diyemiyor. Sarı kenarlı gagacığı titreyerek açılıp kapanıyor, Pembe sivri dili dışarı çıkıyor. Yuvarlak gözleri önce büyüyor. Sonra küçülüyor, sonra sönüyor… Birdenbire kasılmış ellerimi açıyorum. Beyaz kuşcağızın ölüsü “Pat” diye düşüyor yere.” * кШМuФФОЧ хШğu ТЧsКЧıЧ вКptığı СКвХКгХıФ ЯО вКrКЦКгХıФХКrК ЛТr örЧОФtТr “İХФ CТЧКвОt”. BОХФТ НО КЧЧОsТЧТЧ "AХ КЦК КğгıЧК РötürЦО. Kuşu КХ КЦК sКФıЧ sıФЦК вКЯruЦ!" söгХОrТ ШЧu ЛöвХО ЛТr НКЯrКЧışК sürüФХОЦТştТr, ФТЦ ЛТХТr? FКФКt şu ЛТr РОrхОФ ФТ хШМuФХКrıЧ, вКsКФХКЧКЧ НКЯ- rКЧışХКrı вКpЦКвК НКСК хШФ ТstОФ НuвНuФХКrı ЛТХТЧТr. нвФü ФКСrКЦКЧıЧıЧ КЧЧОsТЧТЧ ОХТЧНОФТ sТРК- rК ЦКşКsıЧı ТstОЦОsТ üгОrТЧО КЧЧОsТЧТЧ öЧМО reddetse НО КrНıЧНКЧ ЯОrЦОsТ, КвЧı şОФТХНО КЧЧОЧТЧ öЧМО reddetmesine rКğЦОЧ sШЧuЧНК вТЧО ЦКrtı вКЯrusuЧu ФКСrКЦКЧК ЯОrЦОsТ, ОЛОЯОвЧХОrТЧ tutКrsıг tutuЦuЧu вКЧsıtКЧ ЛТr örЧОФ ШХКЛТХТr. ВКЧТ öвФüНОФТ хШМuФ ФКСrКЦКЧ sıФ sıФ КЧЧОsТЧТЧ ФКrКrХКrıЧıЧ НОğТştТğТЧТ ЛТХНТğТЧНОЧ ШХsК РОrОФ ШЧuЧ söгХОrТЧТ tutЦКЦК КХışФКЧХığı ОНТЧЦТştТr. 4.7. Ebeveynin Çocuğa Karşı Tutumu AвrıМК İХФ CТЧКвОt’tО (2013, s. 61-62) НТФФКtТ хОФОЧ ЛКşФК ЛТr НКЯrКЧış, хШМuğuЧ ОtrК- ПıЧНКФТ ФКНıЧХКrıЧ ЯО КЧЧОЧТЧ ФКtı tutuЦuНur. “BШğНu, РörНüЦ, СКТЧ хШМuФ!” “AС ЧО РüЧКС!” “ГКЯКХХıМıФ!” РТЛТ söгХОrТЧ хШМuğu, ЛüвüНüФtОЧ sШЧrК ЛТХО вКгКrıЧ ЯТМНКЧ КгКЛı хОФЦОsТЧО sОЛОp ШХur. HТФсвОЧТЧ sШЧuЧ вКгКr, Шtuг вıХı КşФıЧ ЛТr гКЦКЧ РОхtТğТ СКХНО Лu ШХКвı uЧutКЦКНığıЧı ЯО ФОЧНТsТЧО вöЧОХtТХОЧ Кğır söгХОrТЧ ОtФТsТЧНО ФКХНığıЧı вТЧО КвЧı СТФсвОНО şu sКtırХКrХК НТХО РОtТrТr: “Kendimi bilir bilmez yaptığım bu cinayetin üzerinden otuz yıldan fazla bir zaman geçti. Şimdi şirket vapurlarının güvertelerinde otururken ne zaman bir martı görsem, bir- denbire neşemi kaybederim. Bir çocuk feryadıyla ağlamak isterim. Kalbimin içinde derin bir sızı büyür. Göğsümü acıtır. ‘Ah yüreksiz’ diye beni azarlayan anneciğimi hâlâ duyar gibi olurum.” OХКв örРüsüЧüЧ sШЧuЧНК КЧХКtıМı ФКСrКЦКЧ, вıХХКrНır “ıstırap içinde yaşayan bir adam” ШХКrКФ sШЧrКФТ вКşКЦıЧНК sКНОМО вКptığı НОğТХ, СКttК НüşüЧНüğü ПОЧКХıФХКrıЧ ЛТХО “vicdanında tutuşturduğu nihayetsiz cehennem azapları” ТхТЧНО ФıЯrКЧКrКФ ТХФ МТЧКвОtТЧ ЛОНОХТЧТ öНОr. HО- Чüг хШМuФФОЧ вКşКНığı Лu üгüМü şОвХОrТЧ СТх ЛТrТЧТ uЧutЦКг. OЧuЧ СсtırКsı sКЧФТ ОХОЦ ТхТЧ вК- pıХЦıştır. Bu ЯТМНКЧ КгКЛı, ФКСrКЦКЧı СКвКtК ФКrşı pТşТrОrОФ ТвТ ЛТr ТЧsКЧ вКpКr (Aydemir ve Erkal, 2013, s. 73). * кШМuФХКr РОЧОХХТФХО ФüхüФ ЛТr ФКЛКСКt ТşХОвОМОФХОrТ гКЦКЧ ОtrКПХКrıЧК ЛКФıЧКrКФ, ФОЧНТsТЧТ ФТЦsОЧТЧ РörЦОНТğТЧО emin olmak isterler. FКФКt хШğu гКЦКЧ ТşХОЧОЧ Лu ФüхüФ ФКЛКСКtХОr üгüЧtü ЯО pТşЦКЧХıФХК sШЧК ОrОr. 572 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 4.8. Savaş Ortamında Çocuk Algısı ve Çocuklara Yüklenen Görevler MТХХТ EНОЛТвКt КФıЦıЧК ЦОЧsup ЛТr СТФсвО вКгКrı ШХКЧ нЦОr SОвПОttТЧ, "ВКХЧıг EПО" КН- Хı öвФüsüЧНО НШğruНКЧ хШМuФХКrı ФШЧu КХЦКЦıştır. ВКгКr; Лu СТФсвОНО, I. DüЧвК SКЯКşı вıХХК- rıЧНК AЧКНШХu’ЧuЧ НuruЦuЧu ЛТr tКЛХШ РТЛТ rОsЦОtЦТştТr. нгОХХТФХО DШğu, ВОЦОЧ ЯО ArКЛТstКЧ CОpСОХОrТ'ЧНО pОФ хШФ şОСТt ЯОrТХНТğТЧТ; ФöвХОrНО ЧОrОНОвsО СТх ОrФОФ хШМuФ ФКХЦКНığıЧı ТПКНО ОНОr. Bu РОХТşЦОХОrО pКrКХОХ ШХКrКФ КгıЧХıФХКrıЧ СüФüЦОtХО ТşЛТrХТğТ ТхТЧНО ФöвХüХОrТЧ tШprКФХКrıЧı вКЯКş вКЯКş sКtıЧ КХНığıЧı ЯО НОrОЛОвХТФ ЛОЧгОrТ ЛТr вКşКвışХК ФöвХüХОrО гuХЦОНТХНТğТЧТ КЧХКtır (2013, s. 106): "Yörük Hoca, ‘Ah, dünyanın sonu’ derdi. Sivastopol Savaşı’ndan sonra Silistre yenilgisini görmüştü. Ondan sonra Anadolu da bozulmuştu. Eşkıyalık, zulüm, hırsızlık, açlık, yağmacılık alevsiz bir yangın gibi bu bin yıllık ana yurdu yakıp tutuşturuyordu." “ВКХЧıг EПО”НО хШМuФ ЯО РОЧхХОrО ТХТşФТЧ НШХКвХı ТПКНОХОr ЯКrНır ФТ Ш НöЧОЦТЧ хШМuФХuğu- ЧuЧ üгОrТЧНОФТ Кğır sШruЦХuХuФХКrı ШrtКвК ФШвЦКФtКНır. AЧКНШХu’вu sКrКЧ ШХuЦsuгХuФХКrК sШЧ ЯОrЦОФ öЧМОХТФХО ОrФОФ хШМuФХКrК ЯО РОЧхХОrО НüşОЧ ЛТr РörОЯНТr. HТФсвОНОФТ ФöвХüХОr “EsОШğ- Хu” ТsЦТЧНОФТ гКХТЦ ЛТr КğКЧıЧ гuХЦüЧНОЧ ФurtКrКМКФ ЛТr ОrФОФ хШМuФХКrıЧıЧ ФКХЦКНığıЧı ОsОПХО dile getirirler (2013, s.113-120). (…) "Gün gençlere kaldı fakat onlar da kendi havalarında… Hiçbir şeye akılları ermiyor. Her şeye eyvallah diyorlar. Bizim zamanımızda kimse kimseye haksızlık edemezdi. Herkes birbirinden çekinirdi. Hele yabancılar memlekete adım atamazlardı. İş, para, çift çubuk bizimdi. Köy değil hatta kasabaya bile Rum, Ermeni, Yahudi dolandırıcı giremezdi." (…) "Yemen, Arabistan kasaphanesi durdukça köylerimizde genç kalmayacak. Bu çok doğruydu. Hepsi gözlerini yere indirdiler. Köyde, en aşağı iki dinç evladını Yemen çöl- lerinde kaybetmemiş aile yoktu! Sanki durmak dinlenmek Türk’ün kaderi değildi. Bir savaş biterken diğeri başlıyordu. Ha Mora, ha Sivastopol, ha Karadağ, ha Moskof… Sonra bun- lar yetmiyormuş gibi bir de Arabistan! Bu kadar fedakarlıklara karşı ya görülen zulüm!.." "ВКХЧıг EПО"; РОЧх ЛТr ФıгıЧ, ЛКЛКsıЧı öХНürtОЧ ЯО ФöвХüХОrО гuХЦОНОЧ tОПОМТ гКХТЦ EsО- ШğХu’ЧНКЧ ТЧtТФКЦıЧı КХışıЧı ЯО НКğХКrК хıФışıЧı, НОstКЧХКştırıХКrКФ КЧХКtıХНığı ЛТr СТФсвОНТr. HТФсвОНО “ВКХЧıг EПО”, СКФХıвК СКФФıЧı ЯОrОЧ КНКХОtТ sКğХКвКЧ ЛТr ОşФıвК ШХКrКФ tКsЯТr ОНТХЦТş, ЛТr ЧОЯТ “KuЯК-вТ MТХХТвО” ЛОЧгОrТ ЛТr СКrОФОtТЧ tОФ ФТşТХТФ ЛТr örЧОğТ РТЛТ РöstОrТХЦТştТr. AЧКНШХu’ЧuЧ I. DüЧвК SКЯКşı ОsЧКsıЧНКФТ гШr НuruЦuЧu НТФФКtО КХıЧКrКФ ОrФОФ хШМuФХК- rıЧıЧ Фıг хШМuФХКrıЧК tОrМТС ОНТХНТğТЧТЧ sıФ sıФ tОФrКrХКЧНığı “ВКХЧıг EПО” öвФüsüЧНОФТ (2013, s. 121) şu sКtırХКr Лu ТФТХОЦТ вКЧsıtır: (…) "Babası: -Yarın kasabaya gideceğim! Atı erken hazırla, dedi. -Nereye gideceksin? -Şu Eseoğlu’ndan para istemeye! -Tamam… İhtiyar durdu. İri, güzel kızının gidişine baktı. İstemeden: -Ah, şu bir erkek olsaydı, diye içini çekti. Kezban döndü: -Bir şey mi dedin ki baba? -Yok, bir şey demedim. -... Fakat Kezban, onun dediğini, onun için “ah” ettiğini duymuştu. Evet, erkek olsaydı, erkek olsaydı…" Bu СТФсвОНО нЦОr SОвПОttТЧ I. DüЧвК SКЯКşı ШrtКЦıЧНК, AЧКНШХu’НК, ФöвХОrТ ЯО ФöвНО вКşКвКЧ СКХФı ФШruЦК РörОЯТЧНО ОrФОФ хШМuФХКrıЧ Фıг хШМuФХКrıЧК tОrМТС ОНТХНТğТ ЛТr РörüşüЧü вКЧsıtırФОЧ ШФuвuМuХКrıЧı tКЛТrТ МКТгsО ters köşe ОtЦТş ЯО Фıг хШМuФХКrıЧ, ОrФОФХОrТЧ üгОrТЧО Нü- şОЧ РörОЯХОrТ НО rКСКtХıФХК вОrТЧО РОtТrОЛТХОМОğТЧТ ТspКtХКЦıştır. "ВКХЧıг EПО", РОЧОХНО ЛТr МТЧК- вОttОЧ sШЧrКФТ öх КХЦК СТФсвОsТ РТЛТ РörüХЦОФХО ЛОrКЛОr, öгОХНО СКФsıгХıФХКrК ЯО гuХЦО ФКrşı хıФışıЧ СТФсвОsТНТr. II. Uluslararası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u 573 "İХФ DüşОЧ AФ" (2003) КНХı СТФсвОНОЧ sКНОМО ФısК ЛТr ЛöХüЦ вКгКrıЧ хШМuФХuğu ТХО ТХРТХТ ЛТr КвrıЧtı ЯОrЦОФtОНТr. "Küçükken Kanlıca'da viran bir köşkte otururduk. Komşumuzun gayet tuhaf bir maymunu vardı. Sabahtan akşama kadar onunla oynardım. Adı “Yakut”tu. Kuyruğunun al- tı tüysüzdü. Hem masmaviydi. Ben ne yaparsam tekrarlardı; temenna [eli ağza ve başa gö- türerek verilen selam], baş kaşımak, el çırpmak, bıyık bükmek, yumruk sıkmak… Daha bin türlü münasebetsiz şeyler de. Hatta bakışımı bile taklit ederdi. Gözlerimi açtım mı o da açar, süzdüm mü süzer, kapadım mı kapardı. Şimdi ne vakit kendimden başka birisini takli- de kalksam bu maskara hayvan aklıma gelir, içimden: -Maymunlaşmışım!.. derim." PОrТХТ KöşФ’tО SОrЦОt BОв’ТЧ хШМuФХКrı ФöşФüЧ ЛКХФШЧuЧНКЧ pОrТ гКЧЧОttТФХОrТ хКrşКПХı РörüЧtüНОЧ ФШrФЦКХКrı НışıЧНК хШМuФХКr ТХО ТХРТХТ pОФ КвrıЧtı ЯОrТХЦОЦТştТr. 5. SONUÇ VE ÖNERİLER нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ sОхЦО СТФсвОХОrТЧНОФТ хШМuФ ПТРürü ОХО КХıЧırФОЧ КвЧı гКЦКЧНК ШЧuЧ хШМuФ ОНОЛТвКtхısı РТЛТ КХРıХКЧЦКsıЧК вöЧОХТФ ЛТr КrКştırЦК ЯО sШrРuХКЦК НК вКpıХЦıştır. 100'ü КşФıЧ СТФсвОsТ ЛuХuЧКЧ вКгКrıЧ КrКştırЦКвК ФШЧu ШХКЧ 19 sОхЦО öвФüsüЧНОЧ вКХЧıгМК 7'sТ хШМuФ ПТРürü вК НК хШМuФХuФ НöЧОЦТ ТХО ТХРТХТ öгОХХТФХОr ТхОrЦОФtОНТr ЯОвК хШМuФХuФ ТХО ТХРТХТ ТПКНОХОrО sКСТptТr. кШМuФХuФ ТХО ТХРТХТ ТПКНОХОrТЧ РОхtТğТ СТФсвОХОr şuЧХКrНır: KКşКğı, AЧН, FКХКФК, İХФ CТЧК- вОt, İХФ NКЦКг, ВОЧТ ЛТr HОНТвО, ВКХЧıг EПО, İХФ DüşОЧ AФ. Bu вОНТ СТФсвОЧТЧ ТsО sКНОМО üхüЧ- НО ФКСrКЦКЧХКr хШМuФtur. DТğОrХОrТЧНО хШМuФХКr НШХКвХı ШХКrКФ вОr КХЦКФtКНır. Bu хКХışЦКНК ТЧМОХОЧОЧ ПКФКt СОrСКЧРТ ЛТr хШМuФ(ХuФ) ПТРürü rКstХКЧıХЦКвКЧ ЯО хШМuФХuФ ФКЯrКЦıЧК ТХТşФТЧ ЛТr ТПКНОвО НОğТЧТХЦОНТğТ ТхТЧ НО НОğОrХОЧНТrТХЦОвО КХıЧКЦКвКЧ СТФсвОХОr şuЧХКrНır: Diyet, Gizli Mabed, Forsa, Bomba, Ferman, Yüksek Ökçeler, Üç Nasihat, Perili Köşk, Kütük, Başını Vermeyen Şehit, Pembe İncili Kaftan, Topuz. BuЧХКrНКЧ KütüФ, BКşıЧı VОrЦОвОЧ ŞОСТt, TШpuг, PОЦЛО İЧМТХТ KКПtКЧ, BШЦЛК, FШrsК, FОrЦКЧ ТsТЦХТ СТФсвОХОrТ ФШЧusuЧu tКrТСtОЧ КХКЧ СТФсвОХОrНТr. HТФсвОХОrТЧ ЛüвüФ хШğuЧХuğuЧНК ШХuЦХu НКЯrКЧışХКrК sКСТp ФКСrКЦКЧХКr öЯüХüp вüМОХ- tТХЦТş ЯО СТФсвО sШЧuЧНК ЦutХuХuğК ОrНТrТХЦТş; Фötü öгОХХТФtОФТ ФКСrКЦКЧХКr ТsО, СТФсвО sШЧuЧНК МОгКХКЧНırıХЦışХКrНır. BöвХОМО ФötüХüğüЧ СОr гКЦКЧ МОгКsıЧı ЛuХКМКğı, ТвТХТğТЧ ЦutХuХuФ РОtТrО- МОğТ ЯurРuХКЧЦıştır (GОхРОХ ЯО SКrıхКЧ, 2011, s. 173-174) ПКФКt СТФсвО sШЧХКrıЧНК КЧТНОЧ РОr- хОФХОşОЧ ЯО ЛОХТrХТ вКş РruЛuЧНКФТ хШМuФХКrıЧ psТФШХШУТФ ШХКrКФ ОtФТХОЧОЛТХОМОФХОrТ МОгКХКЧНırıХ- ma sahЧОХОrТЧТЧ КвrıЧtıХКrıвХК КФtКrıХЦКsı Лu СТФсвОХОrТЧ СОНОП ФТtХОsТ ШХКЧ хШМuФХКrК Лu СususuЧ Рöг öЧüЧО КХıЧКrКФ ШФutuХЦКsı tОНЛТrТЧТ КХЦК ТСtТвКМıЧı ШrtКвК хıФКrЦКФtКНır. 100 TОЦОХ EsОr ФКpsКЦıЧНК НОğОrХОЧНТrТХОЧ sОхЦО öвФüХОr Лu СususХКrК РörО НОğОrХОЧНТrТХЦОНТğТЧНОЧ ötürü KütüpСКЧОХОrТЧ “кШМuФ EНОЛТвКtı” ЛöХüЦХОrТЧНО sıФхК РörüХОЧ ЛКгı СТФсвОХОrТЧТЧ ТхОrТФХОrТ вöЧüвХО ЛОХТrХТ вКş РruЛuЧНКФТ хШМuФХКrК вöЧОХТФ ШХЦКНığı söвХОЧОЛТХТr. HКttК “TШpuг, BКşıЧı VОrЦОвОЧ ŞОСТt, BШЦЛК, FОrЦКЧ” РТЛТ СТФсвОХОrТЧНО хШМuФХКr ЛТr вКЧК, вОtТşФТЧХОrТЧ ЛТХО ШФur- ФОЧ ürpОrОМОФХОrТ ЛКгı sКЯКş ЯО öХüЦ sКСЧОХОrТ ТхОrНТğТ РörüХЦОФtОНТr. OФuХХКrНК sıЧıП ФТtКpХığı ШХuşturuХurФОЧ СТФсвОХОrТЧ ТхОrТğТ ЯО öğrОЧМТЧТЧ вКş КrКХığı ЛТr- ХТФtО НТФФКtО КХıЧЦКХı ЯО Лu СususХКr Рöг öЧüЧНО ЛuХuЧНuruХКrКФ öğrОЧМТХОrО ФТtКp öЧОrТХЦОХТНТr. Bu sШЧuхХКrК РörО КrКştırЦКвК ФШЧu ШХКЧ ЯО ФütüpСКЧОХОrНО sıФХıФХК ФКrşıХКşıХКЧ sОхЦО СТФсвОХОr НТФФКtО КХıЧНığıЧНК нЦОr SОвПОttТЧ'ТЧ ЛütüЧ ОsОrХОrТ ТхТЧ, ЛТr хШМuФ ОНОЛТвКtı вКгКrı tКЧıЦХКЦКsı вКpЦКФtКЧ гТвКНО ЛКгı ОsОrТЧНО хШМuФ ФКСrКЦКЧХКrК вК НК хШМuФХuФ ТХО ТХРТХТ КЧıХК- rıЧК вОr ЯОrОЧ ЛТr СТФсвОМТ ШХКrКФ ЧТtОХОЦОФ НКСК uвРuЧ ШХКМКФtır. нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ хШМuФ ОНОЛТвКtıЧНКФТ вОrТЧТЧ ЛütüЧüвХО sШrРuХКЧКЛТХЦОsТ ТхТЧ СКвКtı ЛШвuЧМК вКгНığı tüЦ СТФсвОХОrТЧТЧ ТЧМОХОЧОrОФ ШЧuЧ хШМuФ ОНОЛТвКtıЧНКФТ вОrТЧТЧ КrКştırıХЦКsı ЯО хШМuФХКrК tКЯsТвО ОНТХОМОФ СТФсвОХОrТЧ Лu КrКştırЦК sШЧuхХКrıЧК РörО tОspТt ОНТХЦОsТ НКСК sКğХıФХı ШХКМКФtır. 574 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu KAYNAKÇA 1. Araştırmaya Konu Olan Kaynaklar SОвПОttТЧ, н. (2013). Seçme Hikâyeler. İstКЧЛuХ: AЧНТФ DüЧвК KХКsТФХОrТ-Lacivert. SОвПОttТЧ, н. (2003). Seçme Hikâyeler, İstКЧЛuХ: İЧФıХсp. SОвПОttТЧ, н. (2003). Bütün Eserleri 4, Ankara: Bilgi. 2. Diğer Kaynaklar Aydemir, C. (2005) MШНОrЧ TürФ HТФсвОМТХТğТЧНО нЦОr SОвПОttТЧ EtФТsТ. BКХıФОsТr оЧТЯОrsТtОsТ SШsвКХ BТХТЦХОr EЧstТtüsü DОrРТsТ, 8 (13), 54-61. AвНОЦТr, M. ЯО ErФКХ, M. (2013). “Metin, Sanatsal Anlatımla Psikolojik ve Eğitsel Mesajın Su- numu: “İlk Cinayet”, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Lite- rature and History of Turkish or Turkic. Volume 8/6 Spring (s. 69-82): Ankara. BuХut, M., ORHAN, S. ЯО KIRBAŞ, A. KКНТr (2012). TürФхОвО “FrКЧsıг KКХЦКФ” огОrine Bir İЧМОХОЦО. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16 (1), 129-150. DТХТНüгРüЧ, S. (2005). EğТtsОХ BТr BКФış AхısıвХК нЦОr SОвПОttТЧ ЯО "KКşКğı", HКsКЧ AХТ ВüМОХ EğТtТЦ FКФüХtОsТ DОrРТsТ, SКвı 11-24. Duymaz, R. (2006). Çocukluk Cenneti Gönen Hikâyeleri. İstКЧЛuХ: CКЧ. GОхРОХ H. ЯО SКrıхКЧ E. (2011). нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ HТФсвОХОrТЧНО кШМuФ ЯО EğТtТЦ TОЦКsı. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4/2, 164-175. KКrКМК, Ş. (2013). Türk Edebiyatında Çocuk-Milli Kimlik İnşası. İstКЧЛuХ: Kesit. Kuş, B. (2013). MТХХь LТsКЧ AЧХКвışıЧıЧ нЦОr SОвПОttТЧ’ТЧ HТФсвОХОrТЧНОФТ ВКЧsıЦКХКrı, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 49, 9-16. ŞТşЦКЧШğХu ŞТЦşОФ, Ş. (2014). İЦpКrКtШrХuğuЧ “EЧ UгuЧ OЧ ВıХı”Чı ВКгЦКФ: нЦОr SОвfettin HТФсвОХОrТЧНО FКrФХı “OЧ TОЦЦuг”ХКr. Turkish Studies, 9 (12), 665-683. II. Uluslararası Ço uk e Ge çlik Ede i atı “e poz u u 575

НОВОСТИ, В КОТОРЫХ ВСТРЕЧАЕТСЯ ТЕРМИН «DENIZ SEVIYESI»

ССЫЛКИ

« EDUCALINGO. Deniz seviyesi [онлайн]. Доступно на <https://educalingo.com/ru/dic-tr/deniz-seviyesi>. Июн 2023 ».