Sağlıklı Insanda Nabız Sayısı

Nabız Nedir?

Kalbin dakikada attığı sayı nabızdır. İdeal nabız yetişkinlerde istirahat halindeyken 60-100 atıştır. Bu kalp atışı, boyunda ve bileklerde hissedilir. Örneğin; kalbiniz 70 defa kasılırsa yani atarsa, nabzınız 70 demektir. Nabza, ‘kalp atış hızı’ da denebilir.

Normal nabız, düzenli bir ritimdedir. Yani kalp atış hızı belirlidir. Bazı kişilerde ritim düzensizdir. Bu ‘düzensiz nabız’ (aritmi) olarak adlandırılır.

Kalp Atış Hızı ile Nabız Aynı mı?

Nabız, kalp atış hızı olarak bilinir. Kalbinizin her dakikadaki bu atışı, kimi zaman düşük kimi zaman yüksek olabilir. Nabız düşüklüğü ve nabız yüksekliği bir hastalığın sonucu olabileceği gibi yaş, ruh hali, sigara, kafein tüketimi gibi etkenlere de bağlıdır. Herkesin nabız hızı aynı değildir.

İdeal Nabız Kaç Olmalıdır?

Nabız dinlenirken daha düşüktür; egzersiz ile yükselir. Çünkü egzersiz anında vücut daha fazla oksijenli kana ihtiyaç duyar. Korku ve heyecan gibi durumlarda da nabız yükselebilir. İdeal nabız 60 ila 100 arasında değişkenlik gösterir. Nabız herkeste aynı değildir. Örneğin; kondisyona sahip bir atletin istirahat halindeyken nabzı 40 olabilir. Yine çocuklarda nabız daha yüksektir. Yaş ilerledikçe kalp atışı düşer. “Nabız kaç olmalı?” sorusuna çocuklarda (6-15 yaş) 70-100, yetişkinlerde (18 yaş ve üstü) 60-100 cevabı verilebilir. Kalp atış hızının aşağıdaki faktörlere bağlı olabileceğini unutmayın:

• Yaş
• Egzersiz
• Sigara
• Kafein içrne gıda tüketimi (kahve, kola)
• Kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, tiroid bezi hastalıkları, kansızlık
• Hava sıcaklığı
• Yatar ya da ayakta pozisyonda olmak
• Duygusal durum
• Vücut ölçüleri
• İlaçlar

Nabız, hastalıklara bağlı olarak da yüksek veya düşük olabilir. Yüksek nabız ve düşük nabız teşhisi için doğru bir ölçüm gerekir.

Nabız Nasıl Ölçülür?

“Nabız nasıl ölçülür?” sorusuna verilebilecek en iyi cevap; nabzın bilekten ölçülebileceğidir. Bu kolay nabız ölçme yöntemidir. Avucunuz yukarı bakacak şekilde elinizi çevirin. İşaret, orta veya işaret, orta ve yüzük parmağınızı, başparmağınızın olduğu tarafta bileğinize koyun. Nabzınızı hissetmek için hafifçe bastırın. Bir şey hissetmiyorsanız biraz daha bastırın. 15 saniye bu atışı kontrol edin ve bunu 4 ile çarpın ya da 30 saniye bu atışı kontrol edip bunu 2 ile çarpın. Bu sayede nabız sayınızı bulabilirsiniz. Nabzınızı boynunuzdan da ölçebilirsiniz. İşaret ve orta parmağınızın uçlarını nefes borunuzun (her iki yan da olabilir) yanına yerleştirin ve atışı hissetmeye çalışın. Nabzınızı doğru sonucu vermesi için hareket haldeyseniz 5 dakika dinlendikten sonra ölçün. Doğru sonuç her zaman nabzın dinlenirken ölçülmesidir. Aktif halde daha fazla oksijen almak için kalp daha fazla attığından doğru sonucu vermez. Mesela koşarken nabzınız daha yüksek çıkar. Sıkı egzersiz yapıyorsanız, o an kalp atış hızınız dakikada 160 veya daha fazla olabilir. Yine kafein, nikotin, kullanılan ilaçlara, heyecanlı veya korku dolu bir ana göre kalp daha hızlı atar.

Düzensiz bir nabız ise kalbin düzenli bir ritimle atmadığı anlamına gelir. Nabız düzensizliğinden şüpheleniyorsanız mutlaka bir kardiyoloğa gitmelisiniz. Eğer nabzınız düzensiz atıyor ise atriyal fibrilasyon denilen ritim bozukluğunuz olabilir. Kalp doktorunuz EKG (elektrokardiyogram) çekerek düzensiz nabzınızı kontrol edebilir ve tanıyı koyabilir. Klinikte en yaygın karşılaşılan ritim bozukluğu artmış felç riskine neden olan atriyal fibrilasyondur. Aritmi yani ritim bozuklukları durumları yüksek nabız ve düşük nabız olmak üzere ikiye ayrılır.

Yüksek Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Nabız yüksekliği, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın 100’ün üzerinde olması demektir. Buna taşikardi denir. Taşikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:

• Doğumsal kalp hastalıkları
• Kan akışını etkileyen kan hastalıkları
• Kalp krizi gibi kalpte meydana gelen sorunlar
• Ventriküler veya supraventriküler ritim bozuklukları
• Anksiyete ve stres
• Aşırı kafein tüketimi
• Aşırı alkol tüketimi
• Elektrolit dengesizliği
• Anemi
• Tiroit gibi hormonal sorunlar (hipertiroidizm)
• Ateş
• Yoğun ve yorucu egzersiz ya da fiziksel aktivite
• İlaçların yan etkileri
• Sigara içme
• Uyuşturucu kullanımı
• Hamilelik

Yüksek nabzın belirtileri şunlardır:

• Nefes darlığı
• Bayılma nöbetleri
• Sersemlik veya baş dönmesi
• Göğüste çarpıntı hissi
• Göğüste ağrı veya rahatsızlık hissi
• Egzersiz yapamama

Düşük Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Nabız düşüklüğü ise, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın 60’ın altında olması demektir. Buna bradikardi denir. Bradikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:

• İlaçların yan etkileri
• Elektrolit dengesizliği
• Uyku apnesi
• Altta yatan bir sağlık sorunu (kalp hastalığı gibi)
• Yaşlılık
• Kalbin iletim sistemiyle ilgili sorunlar

Düşük nabızda da şu belirtiler görülür:

• Nefes darlığı
• Göğüste sıkışma ya da ağrı
• Baş dönmesi, sersemlik
• Bayılma
• Egzersiz yapamama

Kalp atışındaki düzensizlik, kalp çarpıntısı olarak kendini hissettirebilir. Bazen uzanırken de bunu göğsünüzde ve kulaklarınızda hissedebilirsiniz. Kalp atışınız size çok hızlı veya çok yavaş gelebilir. Ara sıra kalp çarpıntısı hissetmek normaldir. Bunu düzenli olarak hissetmeniz halinde doktora gitmelisiniz. Kalp hastalıkları, kalp yetmezliği ya da kalp hastalığı geçmişinin olması kalp atışında dalgalanma yaratabilir. Bunun fark edilmesi halinde mümkün olan en kısa sürede doktora gidilmelidir. Düşük ve yüksek nabızda görülen semptomlar ciddi bir kalp hastalığı durumuna işaret edebilir. Doktor teşhis koyabilmek için bazı cihazlardan yararlanır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Holter
• Elektrokardiyogram (EKG)
• Stres testi (efor testi)
• Tilt testi (eğik masa testi)
• Görüntüleme yöntemleri (EKG, BT ve MR gibi)
• Elektrofizyolojik testler

Nabız Nasıl Normale Döndürülür?

Uzun vadede nabzı düşürmek için spor yapmak faydalıdır. Kalp hastalığınız varsa hangi egzersizi nasıl yapacağınıza doktorunuz karar vermelidir. Yine kafein ve alkollü içecekleri kesmek nabzın düzene girmesi için önemli bir adımdır. Sigarayı bırakmak ve sağlıklı beslenmek de normal nabız için faydalıdır. Nabzınızı anlık normale döndürmek için dinlenme pozisyonuna geçebilir, derin nefes alabilir, meditasyon gibi gevşeme teknikleri uygulayabilirsiniz. Eğer nabız problemi ritim bozukluğuna bağlı ise kardiyoloğunuza başvurmanız önerilir.

Nabız Nasıl Ölçülür ?

Nabız kalbin bir dakika içerisinde toplam olarak kaç kere attığını yani kasıldığını belirtmekte olan hızdır. Kalbin kasılması ile birlikte kan atardamarlara doğru ilerler. Damarların esneme özelliği ile birlikte genişleme meydana gelir. Damar duvarı içerisinde meydana gelen bu genişleme ile birlikte elastik yapısı sayesinde kısa bir süre içerisinde eski haliyle birlikte görevine devam eder.

Her nabız atımı ile birlikte tekrar yeni bir basınç meydana gelmekte ve genişleme sağlanmaktadır. Bu durum el bileği, dirsek, kasık veya ayak bileği üzerinde hissedilir. Öte yandan nabız dalgası olarak da ifade edilir. Mevcut nabız aynı zamanda kalbin düzenli olarak çalışıp çalışmadığını gösterir. Bazı hastalıklar nabız ile birlikte takip edilebilir veya teşhis edilebilir. Sağlıklı olan kişiler üzerinde dinlenme halinde dakikada ortalama olarak 60 ile 100 arasında nabız olması gerekir. Hastalık veya egzersiz gibi durumlar nabız hızını doğal olarak etkilemektedir.

Pek çok kişi tarafından nabız nasıl ölçülür sorusu sorulmaktadır. Nabız genel olarak el bileği üzerinde başparmak tarafından radial arter üzerinden nabız sayesinde ölçülmektedir. Bu nabız bölgesine baş parmak ve diğer parmak uçları yavaşça bastırılarak nabız dalgaları takip edilir. Nabız hissedildiği takdirde sayısı kadar düzenli olup olmadığı da incelenmelidir. Çünkü nabzın eşit dalgalarda gelmesi gerekir. Bundan sonra ise toplam 1 dakika içerisindeki sayısı incelenir. Bu sırada saatin saniye göstergesi takip edilerek bir dakika içerisinde nabzın ne kadar olduğu sayılır ve ardından 4 ile çarpılır. Böylece dakikada atan nabız adedi ortaya çıkmış olur. Çoğu zaman kalp ritim bozuklukları gibi durumlarda nabız dalgası hissedilmez. Bazı Durumlarda ise steteskop gibi aletler kullanılarak ile kalp hızını dinlemek gerekir. Buna ek olarak günlük hayatımızda dijital tansiyon aletleri ile birlikte kan basıncı ve nabız hızla ölçülmektedir.

Yüksek Nabız Nedir? Riskleri Nelerdir?

Yüksek Nabız Nedir

Yüksek nabız, kalp atış hızının yüksek olması ile meydana gelen durumdur. Kalbin kasılması ile birlikte pompalanan kan genişleme ve daralmasının hızlı olması sonrası bu durum meydana gelmektedir. Aynı zamanda bu durumun nedenleri arasında kalp yetmezliği, tiroid veya guatr gibi hastalıklar olabilir. Meydana gelen kanama durumlarında da yeteri miktarda kan sağlanması amacıyla kalp hızı çalışır. Bu durumlarda kan kaybı arttığı için vücut içerisindeki nabızda düşme olacak ve bu da hayatı tehlikeye neden olacaktır.

Yüksek ateşte enfeksiyonlar genellikle nabız yükselmesine neden olmaktadır. Ancak çoğu zaman psikolojik olarak endişe veya duygusal değişim gibi durumlar da nabzı yükseltebilir. Fiziksel aktivite sonrasında nabız yükselmesi meydana geliyorsa bir süre dinlendikten sonra normal seviyeye gelecektir. Nabzın 90 ve üzerinde bulunması kalp için riskli bir durum olmaktadır mevcut durumun nedenleri ayrıştırılmalı ve bu doğrultuda tedavi uygulanması gerekir. Bu tür problem yaşayan kişilerin hastalar şikayetlerini ihmal etmemesi ve doktora başvurması gerekir. Düzensiz olarak meydana gelen kalp ritmi söz konusu ise kardiyolog tarafından muayene edilmelidir. Genellikle düzensiz olarak kalp nabızı olması durumunda atriyal fibrilasyon meydana gelir. EKG çekilerek nabız kontrolü sağlanır ve ardından tanı konulur.

Yüksek Nabız Belirtileri

Yüksek nabız özellikle dinlenme halinde kalp atışının 100’ün üzerine çıkması anlamına gelir. Bu duruma taşikardi adı verilir. Genel olarak taşikardi nedenleri;

• Doğumsal meydana gelen kalp hastalıkları,
• Kan hastalıkları,
• Kalp krizi,
• Anksiyete,
• Aşırı kafein alınması,
• Aşırı alkol tüketimi,
• Anemi,
• Tiroid hormonu fazlalığı (hipertiroidi)
• Aşırı fiziksel aktivite,
• Uyuşturucu kullanımı,
• Hamilelik gibi durumlar olmaktadır.

Yüksek nabız nedenleri  ise şu şekildedir;

• Nefes darlığı problemleri,
• Bayılma,
• Kalpte aşırı çarpıntı olması,
• Göğüs ağrısı,
• Aşırı egzersiz yapılması.

Düşük ve yüksek nabız esnasında bazı problemler meydana gelmesi kalp hastalıklarını ifade etmektedir. Genellikle gerçekleşen nabız sorunlarında teşhis amacıyla bazı yöntemler söz konusudur, bunlar şu şekildedir;

• Nabız holteri takibi,
• Elektrokardiyogram (EKG),
• Stres testi (efor testi),
• Tilt testi (eğilebilen masa ile nabızın takibi),
• Görüntüleme yöntemleri (EKG, BT, MR).

Yüksek Nabız Sayısı Hangi Hastalıklara İşaret Eder 

100’ün üzerinde olan nabız sayısı yüksek olarak kabul edilir. Nabzın 100’ün üzerinde olması taşikardi yani hızlı nabız olarak adlandırılmaktadır. Kalp kapakçıklarında bozukluk olması, kalp kası sorunları, kalp damarlarında daralma veya tıkanma, kalbin elektrik devresindeki blok bozukluklar, kansızlık, hipertiroit, akciğer hastalıkları ve enfeksiyonlar taşikardiye neden olmaktadır.

Nabız Neden Düşer?

Nabız Neden Düşer

Nabız düşüklüğü meydana gelmesi durumunda organlara yeterli miktarda kan gidemez. Organlar aynı zamanda yeteri kadar oksijen almadığı için dinlenme imkanı da bulunmaz. Bu durumda hastalar genel olarak çabuk yorulma gibi problemler ile karşılaşır. Nabız neden düşer ? sorusuna şu şekilde cevap verilebilir. Koroner arter hastalığı, yaşlanma nedeniyle meydana gelen sinir sistemi hastalıkları, tansiyon problemleri, karaciğer ve böbrek hastalıkları, mineral eksikliği ve guatr ya da diğer tiroid bezi sorunları olarak ifade edilmektedir.

Düşük nabız belirtileri şu şekildedir;

• Nefes darlığı,
• Göğüste sıkışma ya da ağrı,
• Baş dönmesi, sersemlik,
• Bayılma,
• Egzersiz yapamama.

Düşük Nabız Sayısı Hangi Hastalıklara İşaret Eder 

Nabız sayısının 60’ın altında olması düşük olarak kabul edilir. Bu duruma ‘brakardi’ adı yani yavaş nabız adı verilir. Guatr hastalıkları, hipertansiyon, su ve elektrolit kaybı, romatizmal hastalıklar, kalbin ileti sisteminde bozulma, kalpte yapı ve fonksiyon bozuklukları, kalp damarlarında daralma, uyku apnesi düşük nabız sayısının nedenleri arasında yer almaktadır.

İdeal Nabız Nedir?

İdeal nabız, kalbin dakika içerisindeki attığı sayı yetişkinlerde 60 ile 100 arasında ise bu normaldir. Nabız atışı kişinin boynunda veya bileklerinde hissedilmektedir. Nabız genel olarak düzenli bir şekilde atmaktadır. Mevcut nabız durumu herkeste aynı olmaz örneğin spor yaptıktan sonra dinlenmeye geçen bir kişinin nabzı 40’a kadar düşebilir. Bununla birlikte kişinin yaşı ilerledikçe kalp atışında düşme yaşanmaktadır. Bundan dolayı 6 ile 15 yaş arasındaki çocuklarda nabız 70 ile 100 arasında değişir. Kalp atış hızı yaş, egzersiz, sigara, kafein kullanımı ve hava sıcaklığı gibi durumlara karşı farklılık gösterebilmektedir.

Nabız Sayısı Normal Aralığın Dışında Olanlar Neler Yapmalı?

Nabız sayısının 60 ila 100 aralığında olması normal kabul edilse de aslında nabız sayısının kişiden kişiye değişiklik gösterdiğini unutmamak gerekir. Yetişkinlerde 60 ila 100 olan aralık çocuklarda 70 ila 100 olarak belirlenmiştir. Bu aralıkların dışında nabız sayısı olan kişiler öncelikle nabız sayısını gözlemlemelidir.

10 dakikalık dinlenme sonrasında nabzın yeniden ölçülmesi ve bunun düzenli aralıklarla tekrarlanması kişinin anlık mı yoksa sürekli mi nabız sorunu olduğunu bulmada yardımcı olur. Eğer dinlenme sonrasında da uzun süreli olarak nabız normalden düşük ya da yüksek ise mutlaka doktora gidilmeli.

Nabız Hakkında Sık Sorulan Sorular

1. Normal kabul edilen nabız aralığı kaçtır?

   Normal nabız yetişkinlerde 60 ile 90 arasında olmasıdır.

2. Düşük nabız için ne yapmalı?

   Düşük nabız durumunda öncelikle doktor muayenesinden geçerek bu konu hakkında bilgi alınmalıdır. Aynı zamanda fazla kilo gibi problemleri bulunan kişilerin sağlıklı beslenerek kilo problemlerinden kurtulması gerekecektir.

3. Nabız hızı nasıl normale döndürülür?

   Nabzı düzeltme konusunda en çok işe yarayan yöntem derin bir nefes almak ve vücudu gevşetmektir. Bunun yavaş ama düzenli olarak tekrarlanması gerekmektedir.

    

Kalp Atış Hızı Hesaplama Nasıl Olmalıdır?

1. Nabzınızı bileğinizin iç kısmına baş parmağınızla veya boyun bölgenizdeki gırtlağın her iki tarafında bulunan arter yani atardamardan ölçeceksiniz.
2. Bileğinizdeki veya boynunuzdaki kan damarlarını hafifçe bastırmak için ilk iki parmağınızın ucunu (işaret ve orta parmaklar) kullanın.
3. Nabız atım sayısını 60 saniye (1 dakika) boyunca sayın ya da atım sayısını 10 saniye boyunca sayın ve 6 ile çarpın ve dakikadaki atımınızı bulun.

Sağlığınıza katkı sağlayacak öneriler:

Dinlenme sırasındaki kalp atış hızı, genel popülasyonda kalp damar cerrahisi hastalıklarının önemli bir belirleyicisidir. Artık diyet ve egzersiz programlarıyla yüksek riskli sağlık profillerinin olumlu bir şekilde değiştirilmesinin riski azaltabileceği ve dinlenme kalp atış hızı, kalp atış hızı değişkenliği ve kalp atış hızı iyileştirilmesi ile ilişkili olduğu kabul edilmektedir.

Fiziksel olarak aktif olmak, kardiyovasküler hastalıkları önlemek için önemlidir . Amerikan Kalp Derneği (AHA) fiziksel aktivite için aşağıdakileri önermektedir:
Haftada en az 30 dakika toplam 150 dakika boyunca en az 30 dakika orta şiddette aerobik aktivite VEYA toplam 75 dakika boyunca haftada en az üç gün en az 25 dakika yüksek yoğunluklu aerobik aktivite. Örneğin, orta şiddette bir yürüyüş, dakikada 100 adım veya 30 dakikada 3,000 adım anlamına gelmelidir. Sağlığınızın kontrolünü elinize alın! Doktorunuza danışın.

Sağlığınıza katkı sağlayacak blog yazılarımız için ise tıklayınız.

Yasal Uyarı: Bu sağlık hesaplarında yer alan bilgiler tıbbi tavsiye olarak tasarlanmamıştır. Kalp atış hızı kişiden kişiye değişir. Bu içerikleri kaynak alarak hareket etmemelisiniz. Herhangi bir sonuçtan endişe ediyorsanız, kişisel doktorunuza danışın.

Referans: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109700010548?