Sağlık Bakanlığı Devlet Hizmet Yükümlülüğü Kurası

MECBURİ HİZMET İLE İLGİLİ EN SIK SORULAN SORULAR

Mecburi hizmet yükümlülüğü nedir?
Mecburi hizmet (Yasal ifadesiyle Devlet hizmeti yükümlülüğü), sayılı Kanun ile Sağlık Hizmetleri Temel Kanununa eklenen hükümler uyarınca, tarihinden sonra mezun olan, uzmanlığını tamamlayan ya da yan dal uzmanlığını tamamlayan tabiplerin, Sağlık Bakanlığı tarafından atandıkları yere göre değişen ila gün süreyle görev yapması zorunluluğudur.

Yeni tıp fakültesini bitirenler için süreç nasıl işleyecek?
Tıp fakültesini bitiren tabiplerin diplomaları ilgili fakülte dekanlıkları tarafından 15 gün içinde Sağlık Bakanlığı’na gönderilir. Sağlık Bakanlığı diplomaların kendisine gelmesinden sonra iki ay içinde tabibin atamasını yapmak zorundadır. Bu işin teorik kısmı. Pratikte olayın işleyiş süreci genellikle şöyledir:

&#; Türkiye’de tıp fakülteleri -ara dönem uzatmalı mezunları saymazsak- en erken 30 Haziranda mezun vermektedir. Fakülteler mezun olanları 15 gün içinde bir yazıyla Sağlık Bakanlığı’na bildirmekle yükümlüdürler. Bazen de postadaki ya da iç yazışmalardaki gecikmeler de süreci uzatmaktadır. İsimler bakanlığa en erken 15 temmuzda gelmektedir. Gelen isimler bir sicil defterine kaydedilmekte ve bir sicil numarası verilip ilan için biriktirilmektedir.

&#; Sağlık Bakanlığı bazen her ay sonu, bazen de 2 ayda bir tescil edilen ve biriken isimleri internet yoluyla duyurmaktadır. Eğer isminiz bu duyuruda yoksa bir sonraki duyuruya kadar beklemeniz gerekecektir.

&#; Şu ana kadarki uygulamalar isim listesinin duyurularının yapılmasından yaklaşık 1 ay sonra kuraların çekildiğini göstermektedir. Yani, isminiz Temmuz sonundaki listede varsa kuranız Ağustos sonunda çekilecektir.

&#; Mecburi hizmet yapılması gereken yerin belirlenmesinden sonra bu listeler Sağlık Bakanlığı internet sayfasında ilan edilmektedir. Bu listelerin ilanından yaklaşık gün sonra yine internet sitesinde yapılan ilan tebligat yerine geçmektedir. Yani Ağustos sonunda çekilen kuranın tebliğ yazısı yaklaşık 10 eylülde yayınlanacak ve 20 günlük süreniz başlayacaktır ve 30 eylüle kadar başlamanız gerekecektir. Bunu pratik anlamı şudur: Süreç en hızlı şekliyle işlese bile Eylül TUS’undan önce mecburi hizmete başlamanız zor gözükmektedir.

Mecburi hizmet tercihleri nasıl yapılacak? Tercih yapmazsam ne olur?
Mecburi hizmete tâbi olanların atamaları mevcut kadrolar arasında kendilerine tercih yapma hakkı tanınarak uygulanmaktadır. Ancak kişilerin tercih yapmış olmaları bu tercihlerine mutlak surette uyulacağı garantisini vermemektedir. Tabip tarafından tercih yapılabilmesi için öncelikle Sağlık Bakanlığı internet sayfasında yayımlanan kuraya dahil edilecek kişiler arasında isminin yayımlanmış olması gereklidir. Listede ismi olan tabip yine internet üzerindeki programı kullanarak tercihlerini belirtecek ve alacağı çıktıyı posta ya da kargo yoluyla Sağlık Bakanlığına ulaştıracaktır. Yerleştirme noter huzurunda kur’a çekimi suretiyle yapılmaktadır. Öncelikle tercih belirtenler için kur’a çekimi yapılmakta, ardından tercihlerine yerleştirilmeyenler ile hiç tercih yapmamış olanlar için genel bir kura çekimi yapılmaktadır.

Gıyabımda kura çekilmesi ne demek?
Mecburi hizmet, yerine getirilmesi gereken bir zorunluluk olarak ortaya konulmuş olmakla kişinin görev için müracaatı olması dahi atamasının yapılması öngörülmüştür. Gıyapta (yokluğunda) kur’a çekilmesi de kişinin herhangi bir başvurusu olmamasına karşın mecburi hizmet yapacağı yerin belirlenmesi için kur’a çekiminin yokluğunda yapılmasını ifade etmektedir.

Çektiğim ya da gıyabımda çekilen yere ne kadar sürede gitmem gerekir? Gitmezsem ne olur?
Mecburi hizmet yapılması gereken yerin belirlenmesinden sonra bu listeler Sağlık Bakanlığı internet sayfasında ilan edilmektedir. Anılan ilan tebligat yerine geçmektedir. Fakat pratik uygulamada bakanlık tabibin ikametgâhının bulunduğu yer il sağlık müdürlüğüne de ilgilisine tebliğ edilmek üzere atama evrakı göndermektedir.

Mecburi hizmet yükümlüsü tabibin atama emrinin tebliğinden (internette tebliğ mahiyetinde yazının yayınlanmasından) itibaren en geç yirmi gün içinde atandığı yerde göreve başlaması gereklidir. Atandığı yere gitmeyen tabip istifa etmiş (müstafi) sayılır. Ancak, mecburi hizmete ek bir ceza süresi eklenmez.

Mecburi hizmeti sözleşmeli personel ya da ’ye tabi memur olarak yapma tercihim var mı?
Mecburi hizmet sayılı Devlet Memurları Kanunu uyarınca atanma yoluyla yerine getirilebileceği, sayılı Yasa uyarınca sözleşme ilişkisi biçimindeki bir çalışma yoluyla da yerine getirilebilir. Bu iki statüden birini seçmek yetkisi tabibe aittir.

Mecburi hizmet sürem dolmadan istifa ya da görevimi terk edersem ne olur?
Mecburi hizmet süresini tamamlamadan görevden istifa edenler ya da istifa etmiş (müstafi) sayılanlar belirli süreyle yeniden memuriyete alınmazlar. Bu süre istifa edenler için 6 ay, müstafi sayılanlar için ise 1 yıldır.
Mecburi hizmet yükümlülüğü bitmeden istifa eden ya da müstafi sayılanlar anılan yükümlülüğü yerine getirmedikçe zorunlu hizmete tâbi mesleklerini icra edemezler.

Müstafi sayılmak ne demek?
Devlet memurlarının görevlerinden ayrılmalarında belirli usullere uyulmaması sebebiyle kişinin istifa etmiş sayılmasına müstafi sayılmak denir. Devlet Memurları Yasasının maddesinin ikinci fıkrasına göre çekilmek isteyen memur yerine atanan kimsenin gelmesine veya çekilme isteğinin kabulüne kadar görevine devam eder. Memurun görevden ayrılma isteğinin kabulünü ya da yerine gelecek kimsenin gelmesine kadar beklemesi gereken bir aylık süreyi beklemeksizin ayrılması durumunda müstafi sayılır.

Mecburi hizmet yeriniz sizin için asgari çalışma koşullarını sağlamıyor ve görev yapmak istemiyorsanız, bizim önerimiz mutlaka başlayıp istifa etmeniz ve istifanızın kabulüne kadar beklemenizdir. Müstafi sayılmak sizin için en olumsuz durumdur. Bugünü kurtarabilir ama geleceğinizi etkileyen cezai müeyyideler içermektedir.

İstifa ya da müstafilikten sonra cezalı sürem bitince ismim tekrar zorunlu hizmet kurasında yer alır mı?
Kişi zaten zorunlu hizmetten kendi isteğiyle istifa ettiği için kendisi tekrar kuraya katılmak için yazılı müracaatta bulunmadıkça ismi herhangi bir zorunlu hizmet listesinde yer almaz.

Mecburi hizmeti yerine getirmeden, istifa ederek ya da müstafi sayıldıktan sonra girdiğim TUS’da Sağlık Bakanlığı’na bağlı eğitim hastanelerine ait bir kadronun sınavını kazanırsam ne olur?
TUS Kılavuzunun maddesine göre de “e) sayılı Devlet Memuru Kanunu hükümlerine tabi olanlar için, istifa veya müstafi sayılan asistanlardan yeniden kamu görevine girebilmek için belirlenen yasal ceza süresini asistanlık giriş sınavı günüden itibaren üç ay içinde bitirecek olanlar.” sınava başvurabilirler. Bu çerçevede, istifa sebebiyle memuriyete girilemeyen altı aylık sürenin, ya da müstafi sayılma halinde bir yıllık sürenin son üç ayı veya sonrasına denk gelen dönemde TUS sınavına girilmesi halinde kazanılan kadroya atama yapılacaktır.

Bunun pratik anlamı şudur: İstifaları en geç yaklaşık 5 Ocak tarihine kadar kesinleşmiş ve kabul edilmiş olanlar Nisan TUS’unda, yaklaşık en geç 5 Haziran tarihine kadar kesinleşmiş ve kabul edilmiş olanlar Eylül TUS’unda Sağlık Bakanlığına ait kadroları da yazabilirler. Sağlık Bakanlığı adına üniversitelerde eğitim verilecek kadrolar da bu hükme tabidir.

Burada dikkat edilmesi gereken çok önemli bir husus da şudur: İstifa dilekçesinin verilmesi o gün istifanın geçerli olduğu anlamına gelmiyor. Hatta o günden sonra istifanın kabul yazısı gelmeden işe devamsızlık “müstafi” sayılma nedenidir. İstifanın kabul edilmesi en geç 30 gün içinde resmen tamamlanmak zorundadır. O halde 5 Ocak ya da 5 Haziran tarihinde istifanın kesinleşmesi için bu tarihlerden 30 gün once istifa dilekçesini vermek ve sonuç yazısı gelinceye dek çalışmaya devam etmek gerekir.

Müstafi olanlar ise; önce sağlık bakanlığından müstafilikle ilgili bir yıllık cezanın ne zaman başladığını kesin olarak öğrenmelidirler. Ve bir yılın bitim tarihine bakarak hangi TUS’ta bakanlık kadrolarını yazabileceklerini iyi hesaplamalıdırlar. Kural belli: sayılı Devlet Memuru Kanunu hükümlerine tabi olanlar için, istifa veya müstafi sayılan asistanlardan yeniden kamu görevine girebilmek için belirlenen yasal ceza süresini asistanlık giriş sınavı günüden itibaren üç ay içinde bitirecek olanlar. bakanlık kadrolarını da yazabilirler.

Ayrıca; hekimlerimiz ne zaman istifa ettiğine ya da mustafi sayıldığına (zorunlu hizmete başlasın ya da başlamasın) bakılmaksızın her TUS’da istediği Üniversite kadrosunu yazabilirler ve sorunsuz başlayabilirler.

Mecburi hizmeti yerine getirmeden, istifa ederek ya da müstafi sayıldıktan sonra vakıf ya da resmi üniversitelerin uzmanlık kadrolarını tercih edip kazanırsam ne olur?
Üniversitelerin tıpta uzmanlık kadrolarına Yükseköğretim Kanununun maddesi uyarınca araştırma görevlisi olarak atama yapılmaktadırlar. Araştırma Görevlileri YÖK Personel Kanunu uyarınca, Sayılı Yasa kapsamında devlet memuru değildirler. Bu nedenle sayılı yasa kapsamında istifa edenler veya müstafi sayılanlar için yeniden kamu görevine girebilmek için belirlenen sürelerin araştırma görevliliği kadroları için uygulanmaması gerekir.
Bu çerçevede, istifa sebebiyle memuriyete girilemeyen süre içinde TUS sonucuna göre üniversitelerin tıpta uzmanlık kadrolarından birinin kazanılması durumunda araştırma görevlisi olarak atamalarının yapılması gerekir.

Mecburi hizmeti yerine getirmeden, bu durumdan kurtulmak için bir üniversitenin uzmanlık kadrosunu (örneğin fizyoloji, histoloji, halk sağlığı gibi) tercih edip kazansam, başlasam ve bir süre sonra istifa etsem ne olur?
Bu, akılcı bir yol olabilir. TUS’u kazandığınız için mecburi hizmet atamanız iptal edilecektir. Siz istifa ettiğinizde üniversiteniz sizi sağlık bakanlığına resmi yazı ile bildirmedikçe isminiz tekrar zorunlu hizmete tabi olanlar listesinde yer almayacaktır. Siz de bir sonraki sınavda hem üniversite hem de bakanlık kadrolarını yazabilirsiniz.

Mecburi hizmet TUS’a girmeme engel mi?
Mecburi hizmet yapılırken TUS’a girilmesinin önünde bir engel bulunmadığı gibi aksine yasal düzenlemede bunun mümkün olduğuna ilişkin hükümler mevcuttur.
Ancak uzmanlar için durum farklıdır: Halen uzman olanların ikinci bir uzmanlık eğitimi yapmak istemeleri durumunda önce mecburi hizmeti bitirmeleri koşul olarak getirilmiştir.

Askerliğimi yapmak için mecburi hizmetten ayrılabilir miyim? Askerlik yapmak isteyerek mecburi hizmete gitme yükümlüğüm kalkar mı?
Mecburi hizmet yükümlülüğü sırasında askere gidilmesi mümkündür. Ancak askerlik ödevinin yerine getirildiği süre mecburi hizmet süresinden sayılmadığı gibi, askerliğin bitiminde mecburi hizmetin kalan süresinin tamamlanması gerekir.

Sağlık raporu almam mecburi hizmet kurasına girmemi engeller mi?
Sağlık mazereti mecburi hizmet yapmayı engelleyen bir mazeret olmayıp hastalığın niteliğine göre atama yapılacak yerin belirlenmesinde önem taşıyabilir. Sağlık mazereti bulunanlar kura öncesinde durumu Sağlık Bakanlığı’na belgesi ile birlikte ilettiklerinde bu durum atama kurasında değerlendirmeye alınır.

Ayrıca kurası çekilip ataması yapılanların hastalanmaları halinde atandıkları yere gitmemelerinin gerekçesi olarak hakem hastanelerden alınan sağlık raporunu gösterebilmeleri koşuluyla ilgili yerde göreve başlamak rapor süresinin sonuna kadar ertelenir. Bir başka ifadeyle, ataması yapılan bir mecburi hizmet yükümlüsü atama kararının kendisine tebliğinden önce hastalanması ve istirahat rapor verilmesi halinde atama kararının tebliği rapor sonrasına ertelenebileceği gibi bu arada tebliğ edilmiş olsa da hükmünü rapor süresinin bitiminden doğurmaya başlar. Ancak önemle belirtmek gerekir ki, atama öncesi ya da atandıktan sonra raporlu olarak geçirilen süreler mecburi hizmet sürelerinin hesabında dikkate alınmayacaktır.

Uzman hekim olduktan sonra mecburi hizmet yükümlüğüm olacak mı?
Mecburi hizmet tabiplere, uzman tabiplere ve yan dal uzmanı tabiplere getirilmiş bir yükümlülüktür. Her statü için ayrı ayrı zorunlu hizmet getirilmiştir. Uzman hekimler de tarihinden sonra uzman olmuşlar ise mecburi hizmet yükümlüsüdürler.

Ben daha önce mecburi hizmet yaptım. Yeniden mecburi hizmet konulmasını kabul edemiyorum ne yapabilirim?
Daha önceden mecburi hizmet yapmış olması sebebiyle yeniden mecburi hizmete tabi tutulmasının hukuka aykırı olduğunu düşünen uzmanlar ve yan dal uzmanları uzmanlık belgelerinin verilmemesi ve kendilerine yeniden mecburi hizmet uygulanması işleminin iptali için İdare Mahkemesinde dava açabilirler. Bu davada sayılı Yasa’nın ilgili hükmünün Anayasa’ya aykırı olduğu savı da ileri sürülebilir.

Yan dal yapmak istiyorum, mecburi hizmeti nasıl erteleyebilirim?
Yan dal uzmanlığı yapılmak istenmesi durumunda, daha önce yan dal uzmanlığı öğrenimi yapmamış olmak koşuluyla, ilgili sınava katılmak mümkündür. Anılan sınav sonucunda başarılı olunması durumunda ilgili alanda yan dal öğreniminin sürdürülmesinde mecburi hizmet bir engel değildir