Karaciğer Testleri Yüksekliği

Karaciğer üçgen şeklinde, kahverengi pembemsi renge sahip bir organımızdır. Tükettiğimiz besinlerin vücutta kullanılabilecek şekle dönüştürülmesini sağlayan organımızdır. Örnek olarak nişastalı bir besin tükettiğimizde nişasta kullanılabilmesi için karaciğer tarafından şekere dönüştürülür. 

Karaciğer Enzim Testleri Nelerdir?

Gerekli görülmesi halinde kandan bakılabilen enzimlerdir. Enzimler sağlıklı koşullarda karaciğerde bulunur. Karaciğerde ve hücrelerinde bir sorun olduğunda ise bu enzimler kanda dolaşmaya başlar ve seviyeleri yükselir. Karaciğer enzim testleri ile kandaki seviyeleri ölçülerek olası bir hasar oluşup oluşmadığına bakılmaktadır. Karaciğer enzim testleri kısaca ALP ve GGT değerleridir.

Karaciğer Enzim Testleri Hangi Durumda Yapılır?

Değerlerin yüksek olmasından şüphelenildiği taktirde enzimlerin ölçümü istenmektedir. Özellikle hasta şikayetlerinde karın bölgesinde şiddetli ağrı, şişlik görülmesi durumunda istenebilmektedir. Ayrıca aşırı alkol tüketimi ve obezite sorunu olan kişilerde de karaciğer enzim testleri uygulanmaktadır. Ayrıca düzenli olarak ilaç kullanan hastalarda ilacın karaciğer üzerinde hasar oluşturup oluşturmadığı ölçmek amacıyla da yapılabilmektedir. 

Karaciğer Enzim Testlerinin Yüksek Çıkması Ne Anlama Gelir?

Karaciğer enzim testlerinde görülecek hafif bir yükselme sorun teşkil etmemektedir. Hafif yükseklik bazı beslenme kurallarına uyarak dengelenebilmektedir. Özellikle hepatit türleri geçmişi bulunan kişilerde karaciğer enzimlerinde hafif bir yükseklik görülmektedir.

Enzim testlerinde dikkate alınan ortalama normal değer 35 olmalıdır. Fakat normal değerlerin üstünde çıkan karaciğer enzim testleri dikkate alınması gereken bir durumdur. Oluşan yüksekliğin ultrasonografi gibi başka yöntemlerden de yardım alınarak kaynağı tespit edilmelidir. Enzim testlerinin yüksek çıkmasının birçok kaynağı olabilir. Karaciğer enzim değerlerinin yüksek çıkması;

•  Obezite
•  Aşırı alkol tüketimi
•  Hepatit
•  Kalp krizleri
•  Bazı kolesterol ilaçları
•  Bazı ağrıkesiciler
•  Düşük tiroid
•  Çölyak
•  Siroz
•  Safra kesesinde iltihaplanma
•  Kas zayıflığı ve iltihaplanması
•  Mononükleoz gibi sebeplere bağlı olabilmektedir. Kandaki karaciğer enzimlerinin yüksek çıkması durumunda daha detaylı tanı yöntemleriyle sebebi belirlenmektedir. 

ALT (Alanin Aminotransferaz) Nedir? 

Alanin Aminotransferaz (ALT), bir enzim türüdür. Vücudumuzun farklı bölümlerinde de bu enzimden bulunur ancak ağırlıklı olarak karaciğerimizde yer alır. İnsan bedeni tükettiği besinleri enerjiye çevirmek için ALT enziminden yararlanır. Doktorunuz, karaciğer sağlığınızla ilgili bir sorun olduğunu düşünürse bir kan testi ile ölçüm isteyebilir. Ölçüm sonuçlarının normal değerlerden yüksek çıkması karaciğer sorunu yaşadığınıza işaret ediyor olabilir.

ALT Testi Hangi Durumlarda Yapılır?

ALT testinin istenmesini gerektiren semptomlar şunları içerir:

• Midede ağrı ya da şişkinlik,
• Kusma, mide bulantısı,
• Kilo kaybı,
• Ciltte ve gözlerde sararma,
• Kaşıntı,
• Yorgunluk ve enerjisizlik,
• Açık renkte dışkı,
• Koyu renkli idrar.

Bu belirtilerin dışında hepatit hastalığı geçirmek, ailede karaciğer hastalığı öyküsü bulunması, çok alkol tüketimi ve karaciğere zarar verme ihtimali olan bir ilacın kullanılması nedeniyle de kontrol amaçlı ALT ölçümü istenebilir. Karaciğere dair bir tedavi görüyorsanız tedavinin nasıl gittiğini anlamak için de belli aralıklarla ALT testi yapılabilir. Öte yandan diyabet ve obezite sorunu olan kişilerde de ALT değerine bakılır.

Doktorunuz ALT kan testinin yanı sıra farklı kan testleri de isteyerek sorunun neden kaynaklandığını anlamak ister. ALT testinin yanında sıklıkla Asparat Aminotransferaz (AST) adlı başka bir enzimin değeri ölçülür. AST enzimi karaciğerin yanı sıra kalp, kaslar ve pankreas gibi yerlerde de bulunur. Karaciğeriniz zarar görürse kandaki AST seviyesi de yükselebilir.

ALT ve AST ve diğer bazı enzim değerlerinizi karşılaştıran doktorunuz, karaciğerdeki hasarın miktarını ve altında yatan nedenin ne olduğunu anlamaya çalışır. ALT ve AST değerlerinin yanı sıra şu değerlerinizin ölçümü de teşhis için gerekebilir;

• Albümin,
• Alkalen fosfataz, Gamaglutamil transferaz
• Bilirubin,
• Laktat dehidrojenaz (LDH),
• Toplam protein.

ALT Testi Nasıl Yapılır?

ALT testi için kolunuzdan kan alınır. Özel bir hazırlık süreci yoktur. Doktorunuz testten bir süre önce sıvı alımını ve beslenmeyi bırakmanızı isteyebilir. İdeal olarak testten önceki 48 saat alkol veya karaciğerden atılan ilaç alınmamalı, 8 saat kalori içeren yiyecek içecek tüketilmemelidir.

ALT Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Öncelikle şunu belirtelim; ALT değerinizin yüksek çıkması her zaman önemli bir hastalıktan kaynaklanmayabilir. Önemli karaciğer hastalıkları, ALT değeri yüksek çıkan kişilerin yüzde 5’inden daha azında görülür. Bunun durum, başka etkenlerin de ALT değerlerinizin yüksek çıkmasına sebep olabilmesinden kaynaklanır.

Yüksek ALT değeri şu sorunlarla bağlantılı olabilir;

• Alkole bağlı karaciğer hasarı: Uzun süreler boyunca fazla alkol tüketimi karaciğer hücrelerinin ölmesine neden olur. Bu kayıplar nedeniyle karaciğerde yoğun miktarda bulunan ALT, kan dolaşımına geçer,
• Karaciğer yağlanması,
• Hepatit hastalığı,
• Siroz rahatsızlığı,
• Karaciğeriniz için toksik olan ilaçlar kullanmak: Bazı ilaçların kullanımı karaciğere zarar vererek ALT seviyesini artırabilir. İlaç kullanımı yüksek ALT değeri oluşmasını en yaygın görülen nedenlerinden biridir,
• Karaciğer kanseri,
• Karaciğere yeterli kan gitmemesi,
• Demir veya bakır depo hastalıkları,
• Genetik yapınız,
• Vücudunuzun diğer yerlerinde görülen hücre hasarı.

Bunların dışında obezite ve diyabet hastalarında da ALT değeri yüksek çıkabilir. Obezite sorunu olan kişilerde diyabet ve karaciğer enfeksiyonu gibi problemler gelişebilir.
ALT değerini etkileyebilecek diğer unsurlar şöyle sıralanır;

• Adet dönemlerindeki kadınların ALT değeri yukarı ya da aşağı yönlü değişim gösterebilir,
• Yaş yüksekliği nedeniyle ALT değerlerinizde azalma görülebilir.

ALT Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Alanin Aminotransferazın (ALT) test sonucunun olması gereken seviyeden düşük olması nadir rastlanan bir durumdur. Sıklıkla sağlığınızda bir soruna neden olmaz. Öte yandan bu durum B6 vitamini eksikliği ya da böbreklerde yaşanan bir soruna işaret edebilir. ALT değerinin düşük çıkması durumunda doktorunuz ne gibi bir sorundan kaynaklandığını anlamak için başka testler de isteyebilir. 

Normal ALT Değeri Kaç Olmalıdır?

Normal ALT değeri U/L olarak değerlendirilir. Yine de laboratuvar sonuç belgesinde olması gereken aralık belirtileceği için bu belgede yer alan referans değeri baz almanız doğru olur.

ALT Seviyenizin Düşmesine Katkıda Bulunabilirsiniz

Alanin Aminotransferaz (ALT) seviyeniz olması gereken aralığın üzerindeyse mutlaka altında yatan nedenin bulunması ve buna göre tedavi yolunun seçilmesi gerekir. Bunun yanı sıra yaşam tarzı değişiklikleri yaparak ALT seviyenizin düşmesine katkıda bulunabilirsiniz. Bunu yapabilmek için diyetinizde de bir takım değişiklikler yapmanız gerekir.

• Kahve İçin: Kahvenin yapısında bulunan antioksidanlar ve kafein desteği ile ALT seviyenizin azalmasına destek olabilirsiniz. Bu noktada kararında kahve içmek önemlidir. Bu miktarı doktorunuza danışarak belirleyebilirsiniz.
• Egzersiz Yapın: Düzenli olarak egzersiz yapmak karaciğerinizin yanı sıra sağlığınıza pek çok faydası var. Yapılan araştırmalara göre egzersiz yapmak, karaciğerde yaşanan sorunların tedavisine katkıda bulunmaktadır.
• Fazla Kilolarınızdan Kurtulun: Kilo vererek karaciğerinizde bazı sorunların oluşmasının engellenmesine ya da tedavisine katkıda bulunabilirsiniz. Zayıflamak, karaciğer yağlanması tedavisinin önemli etkenlerinden biridir. Kilo vermek karaciğer doku kalınlaşmasının engellenmesini destekler. Kilo vermenin yanında spor da yaparsanız karaciğer kanserine yakalanma ihtimalinizi azaltabilirsiniz.  
• Folik Asit Alımını Artırın: Vücudunuzdaki folik asitin düşük olması karaciğer sağlığınıza zarar verebilir. Bu nedenle folat miktarı fazla olan besinleri tüketmek karaciğer sağlığınıza katkıda bulunabilir. Folat seviyesi yüksek besinler arasında ıspanak, karaciğer, kuşkonmaz, börülce gibi yiyecekler bulunur.