34 Haftalık Gebelikte Adet Sancısı Gibi Ağrım Var

Hamileliğin ilk haftaları, biz tam olarak farkında olmasak bile yumurtalıklarda ve rahimde çok hızlı değişimlerin meydana geldiği zamanlardır. Hala kanınızdaki hamilelik hormonları yeterince yükselmediği için ancak 3. ve 4. haftalarda hamile olduğunuzu kesin olarak öğrenebileceksiniz.

Erkeğin spermi ile kadının yumurtasının döllenmesi ile oluşan gebeliğin tam olarak ne zaman oluştuğunu bilmemiz her zaman mümkün olmayabiliyor. Bu yüzden hamilelik hesapları çoğu zaman kafa karıştırıcı gözükebilir. Genelde kullanılan yöntem, gebeliğin son adet tarihinize göre hesaplanmasıdır. Biz de hafta hafta gebelikile ilgili bilgiler verirken bu hesaplama yöntemine göre vücudunuzda ve bebeğinizde gelişen değişimleri açıklayacağız.

Henüz haberinizin olmaması içinizde hiçbir şey olmadığı anlamına gelmez. Bu haftalarda hamileliğinizde tahminen en önemli olaylardan biri başlıyor: Emplantasyon! Yani bebeğiniz, hafta hafta anne karnında bebek gelişimiyolculuğuna başlamak için rahminize yerleşiyor.

Bir kere embriyo rahminize yerleştiğinde, küçük top hücreler ikiye bölünür. Bir parçası embriyoyu ve diğer parçası da plasentayı oluşturacaktır. (Plasenta: Bebeğinizin 7/24 besinlerini alacağı, bebeğin eşi olarak da bilinen, hamilelikte oluşan ve bebekle birlikte rahimden çıkarak görevini tamamlayan bir organdır.) Hamilelik hormonlarıyla beraber değişen metabolizmanız ve rahminiz birlikte çalışarak yeni oluşmaya başlayan embriyoya ve plasentaya oksijen ve besinleri taşıyacak olan sistemi oluşturmaya başlamıştır bile.

Hamileliğin 4. haftasına doğru, vücudunuz meşhur hamilelik hormonlarının ilk damlalarını üretmeye başlayacak. Bu hormonlar, hamileliğinizin ilerleyen haftalarında en belirgin hamilelik belirtilerini de göstermenizden sorumlu olacaklar. Hamilelik hormonu olarak bilinen hCG, aynı zamanda evde yaptığınız hamilelik testinizde artı simgesini görmenizi sağlayacak olan hormondur. Bu haftanın sonunda küçüğünüz yüzlerce mikroskobik hücre tarafından oluşturulmuş olacak.

Bu hafta bebeğiniz rahme yerleşmeye başladığından, yerleşme kanaması olarak bilinen lekelenme türü bir kanama görmeniz tamamen normaldir. Ayrıca kendinizi yorgun hissediyorsanız veya göğüsleriniz büyümeye başladıysa, bunlar da hamileliğinizin erken sinyalleri olarak kabul edilebilir. Yükselmeye başlayan östrojen ve progesteron hormonlarına bağlı olarak da ani ruh hali değişimleri yaşamaya başlayabilirsiniz.

Hamileliğin ilk belirtileri hakkında detaylı bilgi için ilgili yazımıza göz atabilirsiniz:

Artan vücut sıcaklığı: Ovülasyon (yumurtlama) sürecine girerken vücut sıcaklığınız düşer, fakat ovülasyon tamamlandıktan sonra tekrar yükselir. Bu ısı değişiminin nedeni, aylık döngülerinizi düzenleyen östrojen ve progesteron hormonlarıdır. Döllenen yumurta, rahminize yerleşebilmek için belirli bir sıcaklığa ihtiyaç duyar ve hamilelikle birlikte yükselmeye başlayan hormonlar, vücudunuzdaki gerekli ısıyı üretebilmek için çalışmaya devam ederler.

Yumurta akı yoğunluğunda servikal mukoza (akıntı): Geçen hafta rahim mukozanız incelmişti ve bulutumsu bir görüntüye sahipti. Bu hafta ise çok ince, çok esnek ve şeffaf denebilecek ölçüde açık renkli; kısacası spermin yumurtaya doğru gelmesi için tüm yolculuk koşulları mükemmel.

Alt karın ağrısı (mittelschmerz): Her dört kadından biri acı veya alt karın bölgesinde yani yumurtlamanın olan tarafta bir dizi kramp hisseder. Yumurtalıklardan serbest bırakılan ve rahmen doğru yolculuğuna başlayan döllenmiş yumurta, bu hafif krampların sebebidir.

Halsizlik, yorgunluk ve bulantı: Birçok anne adayı hamileliğin ilk haftalarında kendilerini çok halsiz hisseder. Vücudunuzda meydana gelen ve çok hızlı bir şekilde ilerleyecek olan değişimler göz önüne alındığında, böyle hissetmeniz tamamen normaldir. Fırsat buldukça dinlenmeye çalışın ve bulantıları engellemek için de sık sık ve küçük öğünler halinde yemek yemeyi deneyin.

Hamilelikte spor yapmak her koşulda iyidir, hamileliğinizi daha rahat geçirmenizi sağlar ve hatta doğumunuzu da kolaylaştırır. Maratona hazırlanırmışcasına kendinizi zorlamadığınız sürece hamile olduğunuzu öğrendiğinizde spor yapmaya devam etmenizde hiçbir sakınca yoktur.

Eğer doğum öncesi vitaminlere hala başlamadıysanız şimdi başlayın. Günde mikrogram folik asit almanız çok önemli. Hap olarak tüketmek istemiyorsanız folik asit içeren besinleri beslenmenize dahil edebilirsiniz. Gebelikte beslenmenizi nasıl düzenlemeniz gerektiğinden emin olamıyorsanız bir beslenme uzmanına / diyetisyene danışabileceğinizi unutmayın.

Hamileliğin başlangıcından itibaren olan süreç, genellikle hafta hafta ifade edilir. Halk dilinde çoğunlukla "9 ay" olarak bildiğimiz hamilelik süresi, aslında tıbben "40 hafta" olarak kabul edilir. Anne karnındaki bebeğin gelişimi çok ufak değişimlerle ve bazen de çok hızlı gerçekleştiğinden, haftalara bölünmüş bir hamilelik hesabı genelde daha kolaydır. Peki sık sık duyduğumuz ilk trimester, ikinci trimester gibi kavramlar tam olarak neyi ifade eder?

Bebeğin gelişimini 3 aşamada da sınıflandırabiliyoruz. 3 aylık bölümlerden oluşan bu evrelere "trimester" adı veriliyor. Birinci trimester ilk üç aylık dönemi, ikinci trimester ikinci üç aylık dönemi ( ve 6. ayları) üçüncü trimester ise 7, 8 ve 9. ayları ifade eder.

Medicana International İstanbul Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Mehtap Derelioğlu hamileliğin 1. - 2. ve 3. haftasında vücuttaki değişimleri şöyle anlatıyor:

“Gebelikte ay takvimine göre 3. haftada kadının yumurta hücresi ile eşinin spermi birleşerek döllenme gerçekleşir. Döllenme olduktan sonra tek hücreli bir organizma oluşur. İlerleyen günlerde oluşan tek hücreli doku şekline gelir. Döllenme kadınların fallop tüpü dediğimiz bölgede oluşur. Fallop tüplerinin içinde bulunan minik tüy şeklindeki silialar düzenli olarak hareket ederek döllenmiş yumurtanın tüp içinden rahim içine taşınmasına yardımcı olur.

Döllenmenin 5. gününde blastosist adını verdiğimiz çok hücreli canlı doku rahim içinde kendi yuvalanma işlemini tamamlayacaktır. Fallop tüplerinde döllenmiş yumurta 7–10 günlük yolculuğunu tamamlayarak artık rahim içine geçer. Bu nedenle gebeliğin ultrasonografide tam tespit edilmesi biraz zaman alır, bu süreçte sabırlı olmak gerekir. Rahim içine yerleşmiş canlı doku büyüklüğü bu dönemde 0,1 mm dir. Yuvalanma döneminde bazen rahim duvarına yerleşim sırasında lekelenme tarzı açık renkli vajinal kanamalar izlenebilir.

Hamileliğin ilk ayında bedensel ve ruhsal olarak daha çok dinlenmeye ihtiyaç vardır. Annenin vücudunda meydana gelen birçok hormonal değişim annede hem fiziki yorgunluk hem de ruhsal gerginliğe neden olabilir. Yükselmeye başlayan gebelik hormonu annede halsizlik, yorgunluk ve bulantıyı tetikleyecektir.

Gebelik öncesinde eğer sigara, kafein ve alkol gibi alışkanlıklar varsa, gebelikte mutlaka bırakılmalıdır. Gebelik planlanmaya başlandığında bu alışkanlıklardan önceden vazgeçilmelidir. Beslenme konusunda öncelikle protein ağırlıklı beslenmeli ve vitaminlere de dikkat edilmelidir. Özellikle gebeliğin ilk 3 ayında folik asit kullanımına özen gösterilmelidir. Folik asit bebeğin-omurilik gelişimini destekleyen bir vitamindir. Gebelerde günlük alınma dozu miligramdır. Bunun dışında beslenmede folik asit içeren gıdalar (bakliyatlar mercimek, fasulye, narenciye, ıspanak, brokoli, marul ve sakatatlar) tüketilebilir. Eğer anne adayı gebelik sırasında sigara kullanımına devam eder ise vücudun ihtiyacı olan folik asit miktarı da artacaktır. Planlanan gebeliklerde folik asidin gebelik öncesi 3. aydan itibaren başlanması uygundur.”

Doğumun Yaklaştığını Gösteren 6 Belirti

Doğumun Yaklaştığını Gösteren 6 Belirti, Rahatlama, Nişan Gelmesi, Su Gelmesi, Doğum Ağrıları, Rahim Ağzında incelme, Rahim Ağzında Genişleme,

1- Rahatlama

Bebeğin karnınızın alt kısmına (pelvis) doğru yer değiştirmesi ile diaframınız üzerindeki basınç azalır ve daha kolay nefes alabilir hale gelirsiniz. Ancak bu kez idrar kesesi üzerindeki basınç artışına bağlı olarak tuvalete gitme ihtiyacı artabilir.

2- Nişan gelmesi

Gebelik boyunca rahim ağzını kapatan kalın mukus tabakası rahim içine bakterilerin girişini engeller. Doğuma yaklaştıkça rahim ağzındaki incelme ve gevşemeye bağlı olarak bu mukus tabakası atılır. Bu olay tüm gebelerde görülmeyebilir; genellikle kanlı koyu kıvamlı bir akıntı şeklindedir ve doğum eyleminin başlamasından dakikalar, saatler ya da günler önce atılabilir.

3- Su gelmesi

Bazı gebelerde amniotik kesenin doğum eyleminden önce yırtılması sonucu genellikle az miktarda su vajenden dışarı doğru akar. On kadından birinde ise yoğun miktarda su boşalabilir. Özellikle gebeliğin son dönemlerinde idrar kaçırmaya sık rastlandığından gelen sıvının amnion sıvısı mı idrar mı olduğunun kesinleştirilmesi için doktorunuza başvurmanız gerekir. Çünkü membranların erken yırtılması halinde rahim içi enfeksiyon gelişme riski artabilir.

4- Doğum ağrıları

Gebeliğin son aylarında görülen düzensiz aralıklarla gelen, alt karın ve kasıkta hissedilen, şiddeti değişken, karında sertleşme ile birlikte olan, pozisyon değişikliği ile azalan ya da kaybolan, kısa süreli kasılmalar yalancı doğum ağrıları olarak bilinir. Doğuma yaklaştıkça yalancı doğum ağrıları yerini gerçek doğum ağrıları denen daha şiddetli, sırtın alt kısmından başlayıp karna yayılan ve karında sertleşmenin eşlik ettiği, daha uzun süren ( saniye), düzenli aralıklarla gelen, dinlenmekle geçmeyen, aralıkları ve şiddeti giderek artan kasılmalara bırakır. Beş dakikada bir gelen ve 1 dakikadan uzun süren kasılmalar ya da su gelmesi halinde doktorunuza başvurmanız önerilir.

5- Rahim ağzında incelme

Gebeliğin son ayında rahim ağzı incelmeye başlar. Doktorunuz bu durumu kontrole gittiğinizde vajinal muayene ile anlayabilir ve yüzde olarak ifade eder. Rahim ağzındaki incelme, rahim ağzının daha kolay genişlemesine olanak tanır. Gebeliğin son iki ayında hissettiğiniz yalancı doğum ağrıları da denen kısa süreli, şiddeti az kasılmalar incelmede rol oynar.

6- Rahim ağzında genişleme

Gebeliğin son aylarında rahim ağzında genişleme başlar. Doktorunuz bu durumu vajinal muayene ile anlar ve cm olarak ifade eder. Doğumun gerçekleşebilmesi için rahim ağzında tam genişleme (10 cm) ve tam incelme (%) olması gerekir. Gebeliğin son zamanlarında bebek hareketlerinin bir miktar azalması normal kabul edilir. Ancak bebek hareketlerinde belirgin azalma varsa (saatte 10’dan az) veya bebek hiç hareket etmiyorsa mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Anne Olmak İçin Geç Kalmayınız

37 haftadan önce bebeğin dünyaya gelmesi erken doğum olarak tanımlanıyor. İdrar yolu enfeksiyonları, sigara kullanımı, miyomlar erken doğuma yol açabiliyor. Belde ve kasıklarda adet sancısına benzer ağrılar erken doğumun en önemli belirtileri

24’üncü haftada bebek, anne karnında ne durumdadır?

Dr. Alper Mumcu: Bu hafta gebelik süreci içindeki en önemli dönemeçlerden biridir. Çünkü bu hafta viabilite sınırı olarak kabul edilir. Viabilite annesine bağımlı olmadan, annesinin vücudu dışında yaşamını devam ettirebilme anlamında kullanılıyor. Ancak bebeğin viabilitesi pratikte her zaman gerçek olmaz. Bunu hayata geçirebilmek için solunum, sindirim, vücut ısısını korumak gibi yaşamsal fonksiyonların çok iyi desteklenmesi ve bebeğin enfeksiyonlardan korunması gereklidir. 24 haftalık bir bebek gram ağırlığa ulaşmıştır. Ülkemizde de belirli merkezlerde bu kadar küçük bebekler yaşatılabiliyor. Ancak önemli olan bu bebekleri yaşatmak değildir. Görme, işitme gibi duyusal faaliyetlerinin yanı sıra zihinsel gelişimlerinin nasıl olacağı tam anlamıyla gösterilememiş olan bu tür bebeklerin tüm yaşamları boyunca yakın takip altında olmaları gerektiğine inanıyorum. Şimdiye kadar en erken doğan ve yaşatılan bebek Kenya’da 19 haftalıkken dünyaya gelen ve Kelly adı verilen bir bebektir. 24’üncü haftada anne karnındaki bebeğin gelişimine gelince Bebeğin akciğer içinde yer alan damar yapıları olgunlaşır. Hemen hemen bütün organları artık fonksiyonel olarak görev yapabilir.

Peki bu haftada anne adayı neler yaşar?

Dr. Alper Mumcu: Anne adayında diş eti kanamaları görülebilir. Gebelik hormonları etkisiyle ‘epulis gravidarum’ adı verilen diş eti hastalığı görülebilir. Dişler fırçalanırken hatta ağız çalkalanırken bile kanamalar olabilir. Diş etleri çekilebilir. Hastalığın en ileri formunda dişlerde dökülmeler olabilir. Bu nedenle benzer yakınmaları olan hamileler mutlaka diş hekimine gitmeli. Yine 24’üncü haftada gebeliğe bağlı diyabetin (şeker hastalığı) varlığını araştırmak için doktor 50 gramlık glukoz tarama testi isteyecektir. Bu test 28’inci haftaya kadar ertelenebilir. Yine bu haftalarda erken doğumun belirtilerine karşı dikkatli olmak gerekir.

25’inci haftada neler olur?

Dr. Alper Mumcu: Bu haftanın en önemli olayı bebeğin tat duyusunun büyük ölçüde gelişmiş olması. Tat duyusuyla birlikte bebeğin süt dişleri de gelişir. Bebeğin cildi hâlâ daha ince ve kırılgandır. Ancak vücudu orantılı bir şekilde dolar, cilt altı yağ dokuları olgunlaşır. Artık rahim içinde göreceli olarak kapladığı alan azalmaya başlar. Bu da hareket için kendisine kalan boş alanın giderek azalacağı anlamına geliyor. Sonuç ise hareketlerin daha sert hissedilmesi olacak. Bu haftalarda anne adayları yorgunluk hissedebilir. Bu, gebeliğin normal yakınmalarından biridir. Büyüyen rahimin bası yapması ve dolaşımın bozulması nedeniyle bacaklarda ve belde ağrılar olabilir. Bazı gebelerde ise el parmaklarında dahi ağrılar olabilir. Bu tür durumlarda soğuk tatbiki çok yararlı olur.

26’ncı haftada bebeğin gelişimi nasıldır?

Dr. Alper Mumcu: Bebeğin akciğerlerinde hava kesecikleri oluşmaya başlar. Doğumdan hava solumayı sağlamak için akciğerler sürfaktan adı verilen bir madde üretir. Bu madde, minik hava keseciklerinin çeperlerinin birbirine yapışmasına engel olur. Bu sayede her nefes alışta kesecikler havayla dolar. Araştırmalarla 26 haftalık bebeklerin beyin dalgaları incelenmiş. Görülmüş ki, bebekler dokunmaya beyin dalgalarıyla cevap verebiliyor. İlginç diğer bir bulgu da şu: Karna kuvvetli bir ışık kaynağı dayandığında bebek kafasını o yöne çevirir.

Anne adayı neler hisseder?

Dr. Alper Mumcu: Bu haftalarda birdenbire ve durup dururken karında bir sertlik hissedilebilir. Bu gebe rahimde, normalde görülen ve Braxton-Hicks olarak isimlendirilen kasılmalardır. Erken doğum tehdidinde ise kasılmalar sürekli ve belirli aralıklarla gelir. Düzenli kasılmaları saptamak için eşinizden yardım isteyebilirsiniz. Eşiniz, elinin ayasını rahmin tam tepe noktasına yerleştirerek beklemeli. Bu haftada rahmin tepe noktası göbek deliğinin yaklaşık 5 santimetre yukarısındadır. Eşiniz 20 dakika kadar bu şekilde bekleyerek kasılmaların varlığını ve sıklığını saptayabilir. Bu işlemi kendiniz de yapabilirsiniz, ancak objektif olarak değerlendirmek mümkün olmadığı için eşinizden istemenizde yarar var. Kasılmaları siz ağrı olarak hissetmeyebilirsiniz ya da çok hafif adet sancısı şeklinde fark edebilirsiniz. Eğer bunların sıklığı konusunda endişeleriniz varsa hemen doktorunuzla temsa geçin.

BELİRTİLER BAŞLADIĞINDA HEMEN SOL TARAFINIZA DÖNEREK YATIN

Erken doğum, 37 gebelik haftasının tamamlamadan önce dünyaya gelen bebeği tarif eder. Gebeliğin son dönemlerinde görülen idrar yolu enfeksiyonları, vajinal enfeksiyonlar, çift gözlü rahim gibi doğumsal rahim anomalileri, miyomlar, sigara kullanımı ve kansızlık erken doğumdan sorumlu olabilir. Ayrıca gebeliğin son dönemlerinde ortaya çıkan yüksek tansiyon, idrarda protein kaybı, genel ödemle kendini belli eden preeklempsi vakalarında da erken doğum normalden daha fazla görülür. Daha önceden birden fazla geç düşük veya erken doğum öyküsünün bulunması da risk faktörleri arasındadır.

Belde ve kasıklarda adet sancısına benzer ağrılar erken doğumun en önemli belirtileridir. Kişi bunu karnında bir sertleşme olarak algılar. Yine halk arasında ‘nişan’ adı verilen sümüğümsü bir tıkacın gelmesi ya da normalden fazla sulu bir akıntı olması erken doğum tehdidini düşündürür.

İstirahat ile geçmeyen bu tür sancılar olduğunda vakit kaybetmeden hekimle temasa geçmek gerekir. Bebek aşağıya doğru bastırıyor gibi bir his genelde erken doğum tehdidi altındaki pek çok kadında görülür. Belirtiler başladığında yaptığınız işi bırakın. 1 saat sol yanınıza dönerek yatın. bardak sıvı için, 1 saat içinde belirtilerde gerileme olmazsa doktorunuza haber verin.

YARIN: Gebelik zehirlenmesi

HAZIRLAYAN: Özgür Gökmen Çelenk