Çürükçül Canlılar

Arkeler Alemi

​

✔ Prokaryot hücre yapısına sahip olmalarına rağmen bazı özellikleri ile ökaryot hücreli canlılara benzerler.

✔ Arkeler, normal ortamlarda ve  diğer canlıların yaşayamayacağı ekstrem koşullarda yaşayabilen canlılardır. Yaşam yerlerine göre sınıflandırılmışlardır.

✔ Hücre duvarı ve histon proteinleri vardır.

✔ Kemoototrof ve heterotrof olarak beslenenleri vardır. Bazı çeşitleri, ışık enerjisi kullanarak ATP sentezler. Bu sırada besin üretimini gerçekleştirmez. Bu nedenle bu olay fotosentez değildir. Fotoototrof türleri yoktur.

Metanojenik Arke: Metan gazı üreterek oksijensiz ortamda yaşayan canlılardır. Çöp, bataklık, lağım suları, ototrof canlıların sindirim sistemi (selüloz sindirimi) gibi yerlerde yaşarlar.

Termofilik Arke: Yanardağ ağızları, jeotermal kaynaklar gibi sıcak yerlerde yaşayan arkelerdir.

Halofilik Arke: Tuz gölü gibi tuzlu ortamlarda yaşayan arkelerdir.

Psikrofilik Arke: Soğuk ortamlarda yaşayan arkelerdir.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Biyolojik ve ekonomik önemleri açısından bakıldığında arkeler, bakterilerin ve diğer canlıların yaşayamadığı koşullarda yaşadıklarından güçlü enzimlere sahiplerdir. Bu enzimler pek çok alanda kullanılır.

✔ Endüstride pek çok tepkimenin gerçekleşmesinde
✔ Atık maddelerin zehirli özelliklerinin azaltılmasında
✔ Kalitesi düşük metal cevherlerinin biyolojik yollarla kullanılabilir hale getirilmesinde
✔ Metal kirlenmesine uğramış suların temizlenmesinde
✔ Boya endüstrisinde anaerobik arıtma tanklarında bulunan suyun temizlenmesinde
✔ Arkeler biyogaz üretiminde kullanılırlar.

✔ Koloni, tek ve çok hücreli ökaryot canlıların bir arada bulunduğu karışık bir gruptur.

✔ Protista alemindeki canlılar ototrof (fotosentez), parazit ya da saprofit olabilir.

​

Amip:

✔ Yalancı ayaklarla beslenir ve hareket ederler.

✔ Tatlı sularda yaşarlar.

✔ Heterotrofturlar.

✔ Bazı türleri patojendir.

Paramesyum:

✔ Silleri sayesinde hareket ederler.

✔ Tatlı sularda yaşarlar.

✔ Heterotrofturlar.

✔ Eşeysiz üreme ve konjugasyon yapabilirler.

✔ Hücrelerinde iki çekirdek bulunur.

​

Öglena:

✔ Kamçıları ile hareket ederler.

✔ Tatlı sularda yaşarlar.

✔ Hem ototrof hem heterotroftur.

Trypanosoma:

✔ Kamçıları ile hareket ederler.

✔ Parazit ve patojendir.

✔ İnsana çeçe sineği ile bulaşır ve uyku hastalığına neden olur.

Plazmodyum:

✔ Hareket yapıları yoktur.

✔ Parazit ve patojendir.

✔ Spor oluşturarak ürerler. (Metagenez yaparlar.)

✔ İnsana anofel dişi sinek ile bulaşır. Sıtma hastalığına neden olur.

Cıvık Mantarlar:

✔ Hücre çeperi taşımazlar.

✔ Yalancı ayaklarla hareket eden canlılardır.

✔ Parazit ya da saprofit olabilirler.

Algler:

✔ Tek, çok ya da koloni formunda olan bitkilere benzeyen canlılardır.

✔ Fotoototrofturlar.

✔ Kahverengi alg, esmer alg, kırmızı alg, yeşil alg gibi çeşitleri vardır.​

​

✔ Mavi – yeşil algler (siyanobakteri) prokaryotik canlılardır. Sınıflandırmada algler içerisinde yer almazlar.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Mantarlar (Fungi) Alemi

✔ Tek hücreli (maya mantarı) ya da çok hücreli (şapkalı mantar, küf mantarı) olabilen ökaryotik canlılardır.

✔ Aktif hareket etmezler.

✔ Depo polisakkaritleri glikojendir.

✔ Heterotrof beslenirler.

✔ Sentrozom taşımazlar.

✔ Hücre çeperlerinin yapısı kitindir.

✔ Maya mantarları hariç vücutları hif ve miselyumlardan oluşmuştur.

✔ Tomurcuklanma ve metagenez ile ürerler.

✔ Gıda ve ilaç sektöründe kullanılırlar.

✔ Depo polisakkaritlerinin glikojen olması, kitin taşımaları ve heterotrof beslenmeleri yönüyle hayvanlara; hücre çeperine sahip olmaları, aktif olarak hareket edememeleri ve sporla çoğalmaları yönüyle de bitkilere benzerler.

✔ Saprofit olanları organik maddeleri inorganik madde haline getirerek madde döngüsünün devamını sağlarlar.

✔ Bazı mantarlar bitki köklerinde yaşar. (Mikoriza) Bitkilerin topraktan su ve mineral almasını kolaylaştırır.

✔ Fermantasyon endüstrisinde, ilaç sanayisinde ve çeşitli ürünlerin elde edilmesinde kullanılır.

✔ Şapkalı mantarlar besin olarak kullanılır. Besin içerikleri çok zengindir.

✔ Bazı mantarlar bitkiler üzerinde parazit olarak yaşarlar. Tarım bitkilerine çok büyük zarar verirler.

✔ Küf mantarları ekmek, meyve, sebze ve diğer yiyeceklerin çürümesine neden olurlar.

✔ Mantarlar insanlarda birçok hastalığa neden olurlar.
✔ Mantar sporları hayava karışarak alerji ve astıma neden olabilirler.

​

Bitkiler Alemi

✔ Çok hücreli ökaryot canlılardır.

✔ Fotoototrofturlar. Karasal yaşamın oksijen ve besin kaynağıdırlar.

✔ Bazı çeşitleri parazittir. (Parazit bitkilerin bazıları fotosentez yapamaz.)

✔ Selüloz içeren hücre çeperleri vardır.

✔ Depo polisakkaritleri nişastadır.

✔ Toprağa bağlı olduklarından aktif olarak hareket etmezler.

✔ Sinir sistemleri ve duyu organları yoktur.

✔ Büyümeleri sınırsızdır.

✔ Eşeyli, eşeysiz ile üreyebilirler.

✔ Tohumsuz bitkiler, otsu olup tohum oluşturamazlar. Spor oluşturarak metagenez ile ürerler.

✔ Tohumlu bitkiler ise otsu ya da odunsu olabilirler. Tohum oluşturarak eşeyli ürerler.

​