Antibiyotik Kaç Saat Arayla Alınır
Bebeklerde Antibiyotik Kullanımı Nasıl Olmalı?
Bebeğinizde bakteriyel enfeksiyon olabileceğini düşündüren risk faktörleri veya belirtiler nedeniyle bebeğiniz antibiyotik alabilir. Doğum sürecinin bir parçası olarak tüm bebekler, annenin bağışıklık sistemi tarafından korunan rahim içindeki steril ortamdan, sayısız bakteriyle karşılaştıkları dış dünyaya giderler. Bunların çoğu cildimizde, ağzımızda, boğazımızda ve bağırsaklarımızda yaşayan ve ciddi enfeksiyonlardan kaçınmamıza yardımcı olan normal bakterilerdir. Ancak bu bakterilerin bazıları yeni doğmuş bir bebekte ciddi bir enfeksiyona neden olabilir.
Bebekler, aşağıdaki yaygın durumların tedavisinde antibiyotiğe ihtiyaç duyarlar:
Yüksek ateş
Bebeklerde yüksek ateş, ciddi bir bakteriyel enfeksiyona işaret edebilir. Bu durumda bazı antibiyotikler gerekebilir.
Akciğer iltihaplanması
Bu akciğer enfeksiyonunun nedeninin viral (muhtemelen bir üst solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle) veya bakteriyel olup olmadığını belirlemek zordur. Zatürre belirtileri genellikle ateş, öksürük, nefes darlığı ve/veya kusma ile başlar. Bebeklerin pnömoniden ölüm de dahil olmak üzere komplikasyon riski daha yüksek olduğundan, çocuk doktorları bakteriyel bir enfeksiyon olduğu pozitif olmasa bile genellikle bazı antibiyotikler reçete eder.
Boğmaca
Antibiyotikler, boğmaca başlamadan önce, erken belirtiler hafif bir öksürük veya ateş içerdiğinde, bu solunum yolu hastalığının ilk veya iki haftasında başlandığında en etkilidir.
Kulak enfeksiyonları
Daha büyük çocuğunuzun kulak enfeksiyonu varsa, doktorunuz tedavi olmaksızın iyileşip iyileşmediğini görmek için 7 ila 14 gün bekleyebilir. Ancak bebekler istisnadır. Bebeğinizde kulak enfeksiyonu olabileceğine dair işaretler arasında kulak çekme, aşırı sinirlilik veya ağlama, uyku güçlükleri ve yüksek ateş sayılabilir.
İdrar yolu enfeksiyonları
Bu enfeksiyonlar, dışkı veya diğer bakteriler mesaneye veya böbreklere girdiğinde ortaya çıkar. Ateş, tipik olarak bir bebekte İYE&#;nin tek belirtisidir, ancak diğer bazı semptomlar sinirlilik, kusma veya ishali içerebilir.
Diğer enfeksiyonlar
Bebekler nadiren antibiyotik gerektiren boğaz ağrısı (ateş, boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü belirtileri içerir) veya sinüs enfeksiyonları (veya ateş veya öksürük ile birlikte aşırı burun tıkanıklığı) geliştirir.
Bebeklere antibiyotik vermek güvenli midir?
Tüm ilaçlar gibi, antibiyotikler de yan etkilere veya aşağıdaki gibi diğer sorunlara neden olabilir:
Alerjik reaksiyonlar: çocuktan sadece beşi antibiyotiğe gerçekten alerjiktir. Çoğu, kurdeşen veya kırmızı, şişmiş, kaşıntılı konaklar geliştirir.
Yan etkiler: Yaklaşık 10 çocuktan biri antibiyotik aldıktan sonra yan etkiler yaşıyor. En sık görülenler yan etkiler ishal, mide bulantısı ve mide ağrısıdır.
Antibiyotik direnci: Yıllar boyunca daha fazla antibiyotik kullanıldığından, bazı ilaçlar belirli bakterileri öldürmede daha az etkili hale gelebilir. Bu, antibiyotik direnci olarak bilinir ve bu günlerde doktorların sadece kesinlikle gerekli olduğunda antibiyotik reçete etme konusunda daha temkinli olmalarının önemli bir nedenidir.
Antibiyotikler ne zaman etki etmeye başlar?
Çoğu çocuk tedaviye başladıktan 48 ila 72 saat sonra kendini daha iyi hissetmeye başlar, ancak çocuğunuz daha iyi görünse bile ilacı belirtilen süre boyunca vermek önemlidir. İlacın erken kesilmesi enfeksiyonun geri dönmesine neden olabilir.
Antibiyotikler nasıl verilir?
Antibiyotikler en yaygın olarak bebeğinizin kolundaki veya bacağındaki bir damara yerleştirilen bir kanül (IV) yoluyla verilir. Kanül, her antibiyotik verilmeden önce ve sonra 6 saatte bir steril salin (tuzlu su) ile yıkanır. Bebeğinize verilmesi muhtemel antibiyotikler amoksisilin ve gentamisindir. Birlikte bu antibiyotiklerin enfeksiyona neden olan çoğu bakteri türü üzerinde çalıştığı bilinmektedir.
Antibiyotik Kullanırken Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Antibiyotik ama ne zaman?
Uzmanlar antibiyotik tedavisine sadece "bakterilerin" etken olduğu enfeksiyonlarda başvurulması gerektiği uyarısında bulunuyor. Oysa üst solunum yolu enfeksiyonlarının yaklaşık 2/3'ü bakterilerden değil, virüslerden kaynaklanıyor. Viral enfeksiyonların tedavisinde ise antibiyotik kullanımı hastalığın iyileşmesine hiçbir katkı sağlamıyor. Yani üst solunum yolu enfeskiyonu şikayetiyle başvuran hastaların tümünde antibiyotik tedavisine başlamak son derece yanlış. Dolayısıyla hastalığın altında yatan etken bakteri mi? Sorusunun yanıtlanması gerekiyor.
Püf Noktası
Bunları Yapın
• Alerjik bir bünyeniz varsa, doktorunuzu mutlaka uyarın.
• Antibiyotiklerin etkilerini gösterebilmeleri için kanda belirli seviyede olmaları gerekiyor. Bu seviyeyi sabit tutabilmeniz, ancak ilacınızı eşit aralıklarla almanızla mümkün. Örneğin; günde 3 kez alacaksanız, 8 saat arayla için.
• Antibiyotiklerin mide veya bağırsakta çözülerek kana karışması gerekiyor. Antibiyotikle birlikte içeceğiniz bir bardak su, bu çözünmeyi kolaylaştırır, kana karışmayı hızlandırır ve etkinin çabuk başlamasını sağlar.
• Aldığınız antibiyotiklerin prospektüslerini mutlaka okuyun. Yan etkilerini okuduğunuzda, hemen paniğe kapılmayın. Prospektüste yazan her yan etki sizde de ortaya çıkacağı anlamına gelmez.
• Antibiyotiği kullanırken nefes alamama ve ses kısıklığı gibi sorunlar gelişirse, mutlaka doktorunuza danışın.
• Hamileyseniz veya emziriyorsanız doktorunuzu uyarın. Doktorunuza danışmadan en basit bir antibiyotik blle alınanız, bebeğiniz için risk oluşturabilir.
• Evinizdeki tüm antibiyotikleri buzdolabınızda saklamanız gerekmiyor, ilaçların kutuları üzerinde nasıl ve ne şartlarda saklanmaları gerektiği yazılı. Ancak tedavinin sonunda artan antibiyotiği mutlaka buzdolabında saklayın.
• Toz halinde alıp sulandırarak kullandığınız antibiyotikler 10 gün içinde bitmezse kalan kısmını atın. Bu tip ilaçları her kullanımdan önce iyice çalkalamayı ihmal etmeyin.
• Olası yan etkilerine karşı, kalp, tansiyon vs.. ilaçları kullanıyorsanız doktorunuza mutlaka bildirin.
Bunları Yapmayın
• Doktorunuza danışmadan asla antibiyotik kullanmayın ve size önerilen şekillerin dışında içmeyin.
• Kendinizi iyileşmiş hissetseniz bile, antibiyotik kullanımını doktorunuza danışmadan kesmeyin.
• Son kullanma tarihi geçmiş olan antibiyotikleri kesinlikle kullanmayın.
• Bir gün ihtiyacınız olabilir düşüncesiyle antibiyotikleri stoklamayın. Gerekmeyen durumlarda "Nasılsa var" düşüncesiyle gelişigüzel tüketme fikri aklınıza gelebilir.
• Antibiyotik tedavisi sırasında kesinlikle alkol almayın. Alkol, ilacın etkisiz kalmasına neden olur.
Antibiyotik kullanırken alkol alınabilir mi?
Kaynak, Getty Images
Antibiyotikler bazen diğer ilaçlarla veya maddelerle etkileşime girebilir. Bu, beklenenden farklı bir etkinin ortaya çıkması anlamına gelir.
Bazı antibiyotiklerin yiyeceklerle birlikte alınması gerekirken, bazılarının da aç karnına alınması gerekir.
Peki antibiyotik veya diğer ilaçları kullanırken alkol almak sorun yaratır mı?
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) internet sitesinde, ilaç kullanırken veya kendinizi iyi hissetmediğinizde alkol almaktan kaçınılması tavsiye ediliyor.
Ancak yaygın antibiyotikleri kullanırken aşırıya kaçmadan alkol almanın genellikle sorun yaratmadığı belirtiliyor.
Fakat ilaç kullanarak iyileşmeye çalışırken aşırı alkol alıp sarhoş olmanın bir yararı olmaz. Sorun, alkolün ilaçla ters etkileşimi değil, vücudu yorması ve su kaybına neden olmasıdır.
Bununla birlikte, bazı antibiyotiklerin bulantı veya baş dönmesi gibi yan etkileri olabilir ve bu etkiler alkolle daha da ağırlaşabilir.
Antibiyotik kullanırken alkol alıp alamayacağınızdan emin değilseniz doktora veya eczacıya sorulması tavsiye ediliyor.
Ancak bazı insanların bir kadeh içki uğruna antibiyotik dozlarını aksatmaları, ilaçlarını almaları gereken zamanda almamaları da doktorları endişelendiriyor.
Bakteriyel enfeksiyonlara karşı antibiyotik kullanırken her dozu zamanında almak önemli.
Doz atlamanın, ciddi bir sorun haline gelen antibiyotik direncini daha da kötü etkilediği belirtiliyor.
Hangi antibiyotiklerle alkol alınamaz?
Aslında doktorların yaygın olarak reçete verdiği antibiyotiklerin çoğu alkolden etkilenmez. Fakat bazı istisnalar da var.
Metronidazol ve tinidazol içeren antibiyotikleri kullanırken (bunlar etkin maddelerdir, ilacın ismi farklı olabilir) alkolden tamamen kaçınmak en doğrusudur.
Metronidazol, diş apsesi, vajinal enfeksiyonlar, cilt enfeksiyonları, enfekte bacak ülserleri ve yatak yaraları için kullanılır.
Tinidazol, metronidazol ile aynı enfeksiyonların çoğunu tedavi etmede ve Helikobakter pilori (H. pilori) adı verilen bakterileri bağırsaktan temizlemede kullanılan bir antibiyotiktir.
Metronidazol almayı bıraktıktan sonra 48 saat, tinidazol almayı bıraktıktan sonra 72 saat boyunca alkolden uzak durmak gerekir.
Metronidazol veya tinidazol kullanırken alkol almak şu yan etkilere neden olabilir:
- Bulantı ve kusma
- Mide ağrısı
- Sıcak basması
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı
- Baş ağrıları
- Baş dönmesi
- Uyku hali
Diğer antibiyotikler
Linezolid içeren antibiyotik kullanıyorsanız alkol almaktan kaçınmak iyi olabilir; linezolid içeren ilaçlar şarap, bira gibi damıtılmamış (mayalı-fermente) alkollü içkilerden etkilenebilir.
Doksisiklin: Alkol bu ilacı etkileyebilir ve eskiden beri ağır alkol kullanan kişilerde bu ilaç daha az etkili olabilir.
Çoğunlukla deri, kemik, idrar yolları ve alt solunum yolları enfeksiyonlarında kullanılan ve etkin maddesi sefalosporin - cefotetan olan antibiyotikler alkolün emilimini yavaşlatarak asetaldehit adı verilen maddenin vücutta artmasına neden olur.
Bu ise bulantı, kusma, yüzde kızarma, baş ağrısı, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi şikayetlere yol açar.
Genellikle alkol bağımlılığı tedavisinde kullanılan Antabus adlı ilacın etkin maddesi olan disulfiram kullanıldığında da benzer semptomlar görülür.
İlacın amacı, alkol alındığında hoş olmayan yan etkiler ortaya çıkararak caydırıcı olmaktır. Semptomlar öyle kötüdür ki bu antibiyotikler alınırken ve birkaç gün sonrasında alkolden kaçınmak önemlidir.
Doğum kontrol hapı
Rifampisin ve rifabutin gibi bazı antibiyotikler doğum kontrol hapının etkinliğini azaltabilir.
Bu ilaçları kullanırken prezervatif gibi ek doğum kontrol yöntemleri kullanmak gerekebilir.