Ayasofya Camii Kapısı

Normal ko&#;ullarda tarihi eserler yenmez. Ancak Ayasofya’n&#;n –bugün bile yeni sayfalar eklenen- öyle bir tarihi var ki, baz&#;lar&#;n&#;n ondan bir parça ‘yemek’ istemesine &#;a&#;&#;rmamak m&#; gerekir acaba? Tarihi eserlerin yenmesine &#;a&#;&#;rmamak gerekti&#;ini söyleyebilecek hale geldik mi gerçekten?
Ayasofya, H&#;ristiyan dünyas&#;n&#;n en görkemli kilisesi olarak in&#;a edilmeden önce pagan inan&#;&#;&#;n bir mabediydi. Artemis Tap&#;na&#;&#;’n&#;n izleri bugün de yap&#;n&#;n giri&#;inde görülebilmektedir. Yani Yunanistan’da dini siyasetin temel ekseni olarak görenlerin hâlâ ‘bir gün geri al&#;naca&#;&#;n&#;’, bizde de iktidar&#;ndan muhalefetine din-siyaset ili&#;kisinde benzer bir noktada olanlar&#;n –Cumhuriyetin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘müze olsun’ talimat&#;na ra&#;men- yeniden ibadete aç&#;lm&#;&#; olmas&#;n&#; ‘zafer’ olarak vaaz etti&#;i yap&#;n&#;n yerinde bir zamanlar bir pagan tap&#;na&#;&#; vard&#;.
Sonra, bu tap&#;na&#;&#;n üzerine MS ’da bir kilise yap&#;ld&#; ve ad&#;na ‘Büyük Kilise’ denildi. 44 y&#;l sonra ç&#;kan bir isyan s&#;ras&#;nda yan&#;nca yerine ikinci bir kilise yap&#;ld&#;. Bu ikinci kilise de MS ’de bu kez ba&#;kent Konstantinopolis’in o güne kadar gördü&#;ü en büyük isyan olan Nika Ayaklanmas&#; s&#;ras&#;nda tahrip oldu. Ayaklanmay&#; bast&#;ran Do&#;u Roma &#;mparatoru Justinianus, ayn&#; yerde yeni bir kilise yap&#;lmas&#; emrini, beklentiyi de yükselterek iletmi&#;ti: Buradaki yap&#; ‘merkez’ olmal&#;yd&#;. &#;&#;te Trallesli (bugünkü Ayd&#;n) Antemius ve Miletli (bugünkü Didim/Söke) &#;sidoros’un yapt&#;klar&#; görkemli Ayasofya, bu iste&#;in eseridir.

***
Ayasofya’n&#;n insanl&#;&#;&#;n ortak de&#;eri olarak önemini büyüten daha nice ‘ayr&#;nt&#;’ var. Gel gör ki bugün, bu de&#;erin hakk&#;n&#; vererek bu muazzam hazineye gözümüz gibi bakmak yerine onu ‘kimin yedi&#;ini’ merak eder durumday&#;z. Evet, dünyan&#;n her yerinde dini yap&#;lar&#;n kutsall&#;klar&#;n&#; kendilerine mal etmeye çal&#;&#;anlar&#;n neler yapabildiklerini biliyoruz. Bunlar bazen siyasi iktidar figürleri, bazen de s&#;radan ziyaretçiler olabiliyor. Daha yeni Trump gösterdi ki çe&#;itleri de bol. Ama herhalde Sanat Tarihi Derne&#;i Ba&#;kan&#; &#;erif Ya&#;ar’&#;n Ayasofya’daki &#;mparatorluk Kap&#;s&#;’n&#; birilerinin ‘yedi&#;inin’ söylendi&#;ini duyurmas&#; en uç örneklerden biri oldu. Kap&#;da önemli bir hasar vard&#;, bunun nas&#;l olu&#;tu&#;u sorulmu&#;tu ve Ya&#;ar’&#;n aktard&#;&#;&#;na göre bir görevli, hasar&#;n nedeninin yap&#;ya girenlerin ah&#;ap kap&#;dan söktükleri parçalar&#; ‘kutsal oldu&#;u için kopar&#;p a&#;&#;zlar&#;na atmalar&#;ndan kaynakland&#;&#;&#;n&#;’ aç&#;klam&#;&#;t&#;. Televizyonda bu aç&#;klamay&#; duyuran spiker, bugünlerde epey popüler olan ‘Gibi’ dizisinin bir bölümünü hat&#;rlatarak &#;öyle diyordu: “Erasmus’la gelen yamyam gibi…”

***
Ayasofya gibi bir eseri nas&#;l kullan&#;rsan&#;z kullan&#;n absürt dizilerdeki hikayelerle k&#;yaslanacak hale getirecek kadar kafan&#;za göre kullanamazs&#;n&#;z. Kullan&#;rsan&#;z da kime, neyi, ne kadar ‘yedirdi&#;iniz’ sorusunun yan&#;t&#; bir süre sonra karma&#;&#;k bir hal al&#;r. T&#;pk&#; Gazete Duvar’da konunun uzman&#; Hayri Fehmi Y&#;lmaz’&#;n Nuray Pehlivan’a anlatt&#;&#;&#; gibi bir durum ortaya ç&#;kar örne&#;in: “Ayasofya’da Bizans de&#;il Osmanl&#; tahrip edildi.” 
Kap&#;y&#; apar topar ‘tamir edip’ ne ya&#;and&#;&#;&#;na ve tamirat&#;n nas&#;l yap&#;ld&#;&#;&#;na dair hiçbir aç&#;klama yapmadan yerine koymak durumu kurtar&#;r m&#;?
‘Kurtar&#;r’ diyen varsa, i&#;te odur Ayasofya’n&#;n kap&#;s&#;n&#; yiyen…

“Gelen bir şikâyet fotoğrafı üzerine bu akşam () saat civarı Ayasofya Camisinin, tarihi ‘İmparatorluk Kapısının’ bu halde olduğunu tespit ettim ve fotoğrafladım. Nöbetçi güvenlik müdürünün bilgim yok demesi üzerine isminin Talip Bey olduğunu söyleyen ve Ayasofya’nın Sorumlu Müdürü olduğunu belirten şahsın kan donduran konuşmasına şahit oldum maalesef. Birinci dereceden tarihi eser olan Ayasofya’ya zarar vermenin kanunen suç olduğunu belirtip, tutanak tutularak kameralardan suçlunun teslim olmasını talep ettim.

Fakat komik bir şekilde kamera kayıtlarının olmadığını ve zaten büyütülecek bir şey olmadığını kendilerinin orayı tamir edeceklerini söyledi. Hatta bu şekilde olmaz suçlunun bulunması İçin Savcılığa başvuracağımızı söyleyince ise kötü niyetli olduğumuzu ve olay çıkarmak istediğimizi söyledi. Böyle bir şahsın dünyanın en önemli mimari eserlerinden Ayasofya Camisi’nden sorumlu olmasını asla kabul etmiyoruz ve de etmeyeceğiz. Hem tarihi kapıya zarar verenlerin tespit edilmesi için hem de bu şahsın bir an önce bu görevden uzaklaştırması için ayrı ayrı şikayetçi olacağız.”

Sanat Tarihi Derne&#;i Ba&#;kan&#; &#;erif Ya&#;ar, "&#;nsanlar oradan geçerken ellerini sürtüyorlar. Baz&#;lar&#; hatta oradan parça kopar&#;p a&#;&#;zlar&#;na at&#;yorlar." demi&#;ti. Bir vatanda&#;&#;n videoya ald&#;&#;&#; kap&#;n&#;n cam bölme ile korumaya al&#;nd&#;&#;&#; görüntüsü herkesi &#;a&#;&#;rtt&#;

Ayasofya Camii'nin &#;mparator Kap&#;s&#;'na cam bölmeli koruma

y&#;l&#;nda müze statüsü iptal edilerek cami statüsü verilen Ayasofya'n&#;n kap&#;lar&#; ve duvarlar&#; vatanda&#;lar taraf&#;ndan tahrip edilmi&#;ti. Ayasofya &#;mparator Kap&#;s&#;'ndaki tahribat çokça gündem olmu&#; ve o kap&#;n&#;n 'yendi&#;i' iddia edilmi&#;ti. 

Günlerce konu&#;ulan görüntülerin ard&#;ndan, &#;mparator kap&#;s&#;n&#;n önlem olarak cam bir bölmeyle muhafaza edildi&#;i görüntüleri payla&#;an ki&#;i o anlar&#;, 'Ayasofya'n&#;n kap&#;s&#;n&#; yemesinler diye, cam bölmeye alm&#;&#;lar' notu ile yay&#;nlad&#;.