Kemik Iliğinden Yeni Kan Hücrelerinin Oluşması

Alyuvar, kırmızı kan hücresi veya eritrosit, en yaygın kan hücresi türüdür. Çağdaş bilim insanları laboratuvarda alyuvar geliştirebilmeyi başarmışlardır.^[1]

Etimoloji[değiştir

Kemik İliği Nakli Birimi Bulunan Hastanelerimiz

Kemik iliğinin en önemli özelliği; bağışıklık sisteminin güçlü tutulmasını ve enfeksiyonların yok edilmesini sağlayan kan hücrelerine dönüşen kök hücreleri barındırıyor olmasıdır. Kök hücreler ihtiyaç halinde diğer kan hücrelerine dönüşür ve vücut sistemlerinin işlevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesinde aktif görev alırlar. Bu anlamda kemik iliği, kritik işleve sahip hücrelerin üretildiği önemli bir dokudur.

Kemik İliği Nedir?

Kemik iliği (Medulla Ossea); kalça kemiği, uyluk kemiği ve göğüs kemiği gibi düz ve uzun kemiklerin merkezinde bulunan süngerimsi, yumuşak ve yağlı bir dokudur. Hücre içinde bulunan ve henüz farklılaşmayan kök hücrelerin desteklenmesini sağlar. Bu kök hücreler gerektiğinde farklılaşarak beyaz kan hücresi (akyuvar / eritrosit), kırmızı kan hücresi (alyuvar / lökosit) ve trombosit oluşturur.

Eritrositlerin, lökositlerin ve trombositlerin vücutta yaşama süreleri sınırlıdır. Bu nedenle sürekli olarak bu kan hücrelerinin yenisinin üretilmesi gerekir. Kemik iliğinin bu yeni kan hücrelerini üretmesi vücudun ihtiyaçlarına da bağlıdır. Enfeksiyon görülen durumlarda lökositlerin, vücudun oksijene ihtiyaç duyduğu durumlarda eritrositlerin ve kanama durumunda ise trombositlerin sayısında artış meydana gelir.

Kemik İliği Çeşitleri Nelerdir?

Kemik iliği, kırmızı kemik iliği ve sarı kemik iliği olmak üzere ikiye ayrılır. Bu türlerin her ikisi de kan damarlarını içerir. Tüm kan hücreleri kırmızı kemik iliğinde üretilir. Kırmızı kemik iliği hem kafatası, göğüs kemiği ve kafes kemiği gibi yassı kemik türlerinde yer alır hem de düz ve uzun kemiklerde bulunur. Kırmızı kemik iliğinde; kırmızı ve beyaz kan hücreleriyle trombositler üretilirken sarı kemik iliği yağ deposu olarak çalışır. Depolanan yağlar daha sonra enerjiye dönüştürülebilir. Adını yağ dokusunun renginden alan sarı kemik iliği, daha çok bacak ve kol gibi uzun kemiklerin merkez boşluklarında bulunur ve dokuların zarar görmesi durumunda kırmızı kan hücresi (alyuvar) üretebilir. Böylelikle, küçük bir miktarda kan hücresi de sarı kemik iliğinde oluşur denebilir. Ayrıca, yenidoğanlarda bulunan kemik iliklerinin tamamı kırmızı renkteyken yaşlandıkça sarı kemik iliği oluşmaya ve kırmızı kemik iliği sayısında düşüş yaşanmaya başlar.

Kemik İliğinde Üretilen Hücreler Nelerdir?

Kemik iliğinde; beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri ve trombositler üretilir.

Akyuvar/ Beyaz Kan Hücresi/ Lökosit Nedir?

Sağlıklı bir bağışıklık sistemi için üretilen beyaz kan hücreleri, kanda %1 civarında bir orana sahip olsa da bağışıklık sisteminde çok büyük bir rol oynar. Akyuvarlar enfeksiyonların önlenmesinde ve durumun iyileştirilmesinde görev alır. Beyaz kan hücrelerinin; lenfosit, monosit, granülosit gibi farklı çeşitleri bulunur. Kemik iliği tarafından üretilen akyuvarlar, kesi yaralanmaları ya da ağız ve burun yoluyla vücuda alınan enfeksiyonlarla savaşmak için antikor üretir. Bu yabancı maddelerle mücadelede lenfositlerin sayısı artabilir.

Monositler ise çoğunlukla hücre içinde yaşar fakat dokulara taşındıkları zaman makrofaja dönüşüm gerçekleşir. Dokularda uzun süre varlığını sürdüren makrofaj; zararlı mikroorganizmaları öldürür, ölü hücreleri temizler ve bağışıklık sisteminin diğer hücrelerini harekete geçirir.

Bazı beyaz kan hücresi gruplarının genel adı olan granülositler ise kemik iliğinde birkaç hafta boyunca yaşar ve enfeksiyon durumlarında kullanılır. Kemik iliği, çok sayıda büyük granülosit ihtiva eder. Vücutta enfeksiyon olduğu durumlarda, dokuların hepsine erişebilen bu beyaz kan hücreleri (akyuvar) enfeksiyonla etkili bir şekilde mücadele edebilir. Granülositlerin, nötrofil granülositi, eozinofil granülositi ve bazofil granülositi olmak üzere 3 farklı çeşidi vardır.

Alyuvar/ Kırmızı Kan Hücresi/ Eritrosit Nedir?

Kanda en fazla bulunan kan hücresi olan eritrositler, oksijenin akciğerden taşınmasında görev alır. Alyuvarlar, dokulardaki oksijen ve karbondioksit döngüsünü sağlayan kan hücreleridir. Sağlıklı bir erişkinde, günde milyardan fazla kırmızı kan hücresi üretilir.

Eritrositler vücutta gün kadar yaşayabilir, bu yüzden sürekli yeniden üretilmeleri gerekir. Yaşlanan hücreler ise makrofajlar tarafından yok edilerek kana karışır.

Trombosit/ Kan Pulcuğu Nedir?

Trombopoez süreci sonucu kemik iliğinde üretilen trombositler, kanın pıhtılaşmasında ve kanamaların durdurulmasında görev alır. Bu nedenle kesi bölgesinde bu hücrelerin sayısı artabilir. Bir mikrolitre kanda ortalama ile bin arasında trombosit üretilir. Trombositin vücutta düşük düzeyde bulunması kanın pıhtılaşmasını engelleyeceği için iç kanama oluşmasına sebebiyet verebilir.

Kemik İliği Hastalıkları Nelerdir?

Kan hücrelerinin üretimi için çok önemli olan kemik iliği, kanla ilgili çeşitli hastalıklara neden olabilir. Bu hastalıklardan bazıları ise şu şekildedir:

• Multiple Myeloma
• Aplastik Anemi
• Orak Hücreli Anemi
• Akdeniz Anemisi (Talasemi)
• Paroksismal Nokturnal Hemoglobinüri
• Hemoglabinopatiler
• Non-Hodgkin Lenfoma
• Hodgkin Lenfoma
• Kronik Myelositik Lösemi
• Kronik Lenfositik Lösemi
• Akut Lenfoblastik Lösemi
• Myelodisplastik Sendrom

Kemik İliği Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?

Kemik iliğinde üretilen kan hücrelerinin sayısında görülen anomaliler bazı yaygın görülen semptomlara neden olabilir:

• Ateş: Yeterince sağlıklı beyaz kan hücresine sahip olmayanlarda görülebilir.
• Zayıflık, solgun görünüm ve yorgunluk: Kırmızı kan hücrelerinde taşınan hemoglobinin eksikliğinde görülebilir.
• Artan enfeksiyon: Enfeksiyonla savaşan sağlıklı beyaz kan hücrelerinin azalması ile ilişkilidir.
• Nefes darlığı: Kırmızı kan hücrelerinin sayısının azalması dokulara daha az oksijen gitmesine ve nefes darlığına neden olabilir.
• Kolay kanama ve morarma: Trombosit sayısının azalması, kanın pıhtılaşmasını zorlaştırır.

Bu belirtiler haricinde; ani kilo kaybı, gece terlemesi, eklem ve kemik ağrısı, şişmiş lenf düğümleri, bağ ağrısı, kusma, kasılma nöbeti ve zihin bulanıklığı gibi semptomlar da görülebilir.

Kemik İliği Nakli Birimi Nedir?

Kemik iliği nakli, vücudun kan hücrelerinin üretildiği kemik iliğinin çeşitli bozukluklar nedeniyle fonksiyonunu yitirmesi veya görevini yapamaması durumunda, hastanın kendi vücudundan veya başka birinin vücudundan temin edilen kök hücreler yardımıyla değiştirilerek yenilenmesi işlemidir. Özellikle bazı enfeksiyonlar, kan hücreleri kökenli kanserler veya farklı nedenlerle alınan kemoterapi tedavisi sonrasında kemik iliğinin hasara uğradığı durumlarda, kemik iliğinin yenilenmesine ihtiyaç duyulabilir. Kemik iliği naklinde, kemik iliği dokusunda bulunan ve kan hücrelerinin tamamının köken aldığı kök hücreler kullanılır. Hematopoetik kök hücreler olarak da bilinen bu hücreler hem kemik iliği dokusunun oluşturulmasını hem de özelleşerek alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositler gibi kan hücrelerinin üretilmesini sağlar.

Kemik iliği naklinde hastanın kendi kemik iliğinden veya doku uyumu olan başka bir donörün kemik iliğinden kök hücreler elde edilebilir ve belirli süre uygun koşullarda saklanabilir. Ardından hastanın kemik iliği dokusu yoğun kemoterapi veya radyoterapi ile ortadan kaldırılarak temin edilen kök hücreler hastaya geri nakledilir. Kök hücreler, kemiklerde yer alan kemik iliği bölgelerine yerleşerek yeniden kemik iliği dokusunu üretmeye başlar ve kan hücrelerinin sentezi yeniden sağlanır.

Kemik iliği nakil süreci belirtilen kök hücrelerinin hastadan veya donörden toplanması, saklanması, hastanın ilik nakline hazırlanması, kemoterapi veya radyoterapi verilmesi ve ilik naklinin yapılması gibi uzun ve yoğun tedavi gerektiren bir süreç olduğu için Kemik İliği Nakil Birimi adı verilen özel kliniklerde yapılarak takip edilebilir. Kemik iliği naklinde hasta yoğun ilaç ve kan ürünü tedavisine ihtiyaç duyduğundan, nakil öncesinde hastaların çeşitli sağlık sorunları açısından kontrol edilmesi ve nakil öncesinde bu rahatsızlıklara yönelik tedavilerin uygulanması gerekir. Hastaların nakil öncesinde değerlendirmesinden, nakil sürecinin yönetilmesinden ve nakil sonrasındaki takip ve tedavisi aşamalarından Kemik İliği Nakil Birimi sorumludur. Birime yatırılan hastanın kan değerleri aralıklı olarak takip edilerek nakil sürecinin başarıyla tamamlanması mümkün kılınır. Özellikle kemik iliğinden arındırılan kemoterapi ve radyoterapi sürecinde enfeksiyonlara tamamen açık, kanamaya duyarlı ve anemiye yatkın duruma gelen hastanın, nakil biriminde yakın takip ve gerekli hallerde tedavi altına alınması çok önemlidir. Kök hücrelerin elde edildiği ve nakil sonrasında kemik iliği dokusunun yeniden oluşturulduğu süreçlerde de hastanın yakın takip ve tedavisi önem teşkil eder.

Kemik İliği Nakli Birimi Hangi Hastalıkları Tedavi Eder?

Kemik iliği nakli belirli hematolojik sağlık sorunlarının tedavisinde gündeme gelen bir yöntemdir. Sağlık problemine ve hastanın klinik durumuna bağlı olarak kemik iliği naklinde kök hücreler hastanın kendi vücudundan veya doku uyumu olan başka bir kişiden temin edilebilir. Bu bakımdan kemik iliği nakli aşağıdaki rahatsızlıkların tedavisinde uygulanabilir:

Lösemiler

Kemik iliğinden üretilen herhangi bir hücrenin kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu hematolojik kanserler ortaya çıkar. Özellikle akyuvar sınıfına ait hücrelerin çoğalması sonucu lösemi adı verilen kan kanserleri görülebilir. Bununla birlikte alyuvar grubuna ait hücrelerin çoğalmasıyla polisitemia vera, trombosit grubunun çoğalmasıyla esansiyel trombositoz, plazma hücrelerinin çoğalmasıyla multiple myeloma gibi hastalıklar da görülebilir. Hematolojik kanserlerde kemik iliğinde yer alan kök hücreler kanser hücresi oluşturmaya yatkın olduğundan, donörlerden alınan kök hücrelerin uygulandığı kemik iliği nakilleri yapılabilir. Bununla birlikte bazı hastalıklarda kişinin kendi kök hücreleri de nakilde kullanılabilir.

Lenfomalar

Lenfosit adı verilen özel akyuvar hücrelerinin vücuttaki lenf bezlerinde toplanarak kontrolsüz çoğalma gösterdiği durumlarda lenf kanseri de olarak bilinen lenfomalar ortaya çıkar. Lenfomaya neden olan lenfositlerin bir kısmı kemik iliği dokusundan köken aldığından kemik iliği nakli tedavide gündeme gelebilir.

Kemoterapiye Bağlı Kemik İliği Yetmezliği

Çeşitli hastalıklar ve farklı kanser türlerinin tedavisinde kemoterapi tedavisinden yararlanılabilir. Kemoterapide kullanılan ilaçların bir kısmı kemik iliğindeki kök hücrelere zarar verdiğinden, tedavi sonrası kemik iliğinde çeşitli düzeylerde baskılanma ve yetmezlik belirtileri ortaya çıkabilir. Hastalarda alyuvar, akyuvar veya trombosit sayısında düşüklükle ortaya çıkan yetmezlik durumunda anemi, enfeksiyonlara veya kanama yatkınlık gibi sağlık sorunlarına yol açtığı için kemik iliği nakli yapılması gerekebilir.

Aplastik Anemi

Hastada doğuştan veya sonradan ortaya çıkacak şekilde, çeşitli nedenlerle kemik iliğinin yeterli kan hücresi üretememesi durumunda aplastik anemiden söz edilir. Bu rahatsızlıkta kemiklerde yer alan kemik iliği dokusu ileri derecede kaybolmuş veya azalmıştır. Aplastik aneminin tedavisinde en etkili yöntemlerden biri kemik iliği naklidir.

Orak Hücreli Anemi

Alyuvarların oksijen taşıma fonksiyonunu gerçekleştiren hemoglobin proteininin genetik olarak hatalı olduğu hastalarda oksijen taşıma fonksiyonu aksayan alyuvarlar, belirli durumlarda orak şeklini alarak kan damarlarında tıkanıklığa neden olabilir. Orak hücreli anemi olarak bilinen bu rahatsızlıkta kemik iliğinde üretilen kırmızı kan hücreleri genetik olarak hatalı olduğundan, hastalığın giderilmesinde en etkili yöntemlerden biri genetik olarak sağlıklı olan kemik iliği kök hücrelerinin naklidir.

Talasemi

Orak hücreli anemiye benzer şekilde kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin üretiminden sorumlu genlerin hatalı veya eksik olduğu koşullarda hemoglobin molekülü gerektiği gibi üretilemez veya fonksiyon yönünden zayıf halde üretilir. Akdeniz anemisi olarak da bilinen talasemi durumunda hemoglobin molekülü gerektiği gibi çalışmadığından, hayat boyu süren bir kansızlık sorunu baş gösterir. Bu nedenle tedavide sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin üretilebildiği kemik iliği naklinin yapılması gerekebilir.

 

Kemik İliği Nedir?

Kemik İliği Nedir?

Hareket sisteminin önemli bir parçası olan kemikler; uzun, kısa, yassı, düzensiz, havalı kemikler gibi çeşitlere ayrılır. İskelet sisteminde bulunan uyluk kemiği, kalça kemiği, göğüs kemiği gibi kemiklerin uzunluğu, genişliğinden fazladır. Uzun kemiklerin yapısı incelendiğinde içerisinde diafiz adı verilen uzun bir yapı, bir boşluk ve bu boşluğu çevreleyen sert kompakt bir yapı bulunur. Uzun kemiklerin içerisindeki boşluklarda bulunan besleyici ve süngerimsi yapıya kemik iliği adı verilir. Kemik iliğinin en önemli görevi; kan hücrelerini üretmek ve dolaşıma sokmaktır. Kemik iliğinde bulunan kök hücreler (stem cell) kan yapımında aktif görev alır. Bunlar vücudun ihtiyacına göre kırmızı kan hücrelerini (alyuvarlar), beyaz kan hücrelerini (akyuvarlar) ve kan pulcuklarını üretir. Kök hücrelerin kendini çoğaltma ve kopyalama özelliği vardır. Kopyalanan kök hücreler, olgun kan hücrelerini meydana getirir. Yeterli olgunluğa ulaşan kan hücreleri de vakti geldiğinde kemik iliğinden ayrılarak dolaşıma katılırlar. Kemik iliğinde başlıca üç hücre çeşidi bulunur. Bunlar; kök hücre, farklı hücre serilerinin oluşmasını sağlayan progenitor hücre ve kan dolaşımına katılan olgunlaşmış kan hücreleri olarak sıralanabilir.

Kemik İliği Çeşitleri Nelerdir?

Kemik iliği, sarı kemik iliği ve kırmızı kemik iliği olmak üzere iki alt sınıfa ayrılır. Sarı kemik iliği ve kırmızı kemik iliğinin her ikisi de kan damarları içerir. Ancak ikisi arasında bazı farklar vardır. Sarı ve kırmızı kemik iliği arasındaki farklardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Kemik iliğinin iki alt türünün sarı ve kırmızı kemik iliği olarak adlandırılmasında temel sebep, ikisinin içeriğinde bulunan yapıların farklı olmasıdır. Kırmızı kemik iliği ismini, içerdiği eritrositlerden ve eritrosit serilerinden alır. Sarı kemik iliğinin içeriğinde ise çok sayıda yağ hücresi bulunur; bu nedenle sarı renktedir.
• Yenidoğan döneminde organizmada sadece kırmızı kemik iliği bulunur. Yaklaşık olarak yaşlarına gelindiğinde kırmızı kemik iliği sarı kemik iliğine dönüşmeye başlar. Yetişkinlerde, kemik iliği miktarının yaklaşık olarak yarısı kırmızı yarısı sarı kemik iliğidir.
• Sarı ve kırmızı kemik iliği arasındaki en önemli farklardan biri de kan üretimi ile ilgilidir. Kırmızı kemik iliğinde kan hücreleri yapılırken sarı kemik iliğinde kan hücresi yapımı görülmez.
• Kırmızı kemik iliği eritrositlerin yıkımından ve yıkım sonrasında ortaya çıkan demirin depolanmasında görev alır. Kırmızı kemik iliğinin yanı sıra karaciğer ve dalak gibi organlarda da demir depolandığı görülür. Sarı kemik iliği ise yağ deposu olarak çalışır.
• Aşırı kan kaybı gibi durumlarda sarı kemik iliği kırmızı kemik iliğine dönüşerek organizmanın kan üretim sürecine destek olur.
• Kan yoluyla merkezi lenfoid organlara taşınan indiferansiye T ve B lenfosit hücrelerinin yapımı, kırmızı kemik iliğinde gerçekleşir. Kemik iliğinde lenfositlerin üretimi çoğunlukla lenfoid sistem organlarının herhangi birinde bir hasar ya da hastalık ortaya çıktığı zaman gerçekleşir.

Kemik İliği Hastalıkları

Kemik iliği, kan hücrelerinin üretiminde aktif görev aldığı için kemik iliğinin düzgün çalışmaması halinde kan ile ilgili çeşitli hastalıklar görülebilir. Başlıca kemik iliği hastalıkları şu şekilde sıralanabilir:

• Multiple myeloma: Multiple myeloma ya da myeloma beyaz kan hücrelerinden olan plazma hücrelerinden kaynağını alan bir kanser çeşididir. Myeloma hastalarında plazma hücrelerinin DNA’sı hasarlıdır. Bu hasarlı hücreler, myelom hücreler olarak adlandırılır. Diğer kanser türlerinin aksine myelom kanserinde herhangi bir tümör yoktur. Myeloma hastalığında myelom hücreleri, kemik iliği içinde kontrolsüz bir biçimde çoğalır.

• Orak hücreli anemi: Alyuvarların içerisinde hemoglobin adı verilen ve görevi oksijen taşımak olan yapılar bulunur. Çeşitli sebeplerle içerisinde hemoglobin bulunduran eritrositlerde anomali gelişir ve bu hücreler orak görünümünü alır.

• Akdeniz anemisi (talasemi): Akdeniz anemisi, başta Akdeniz bölgesinde yaşayan insanlarda olmak üzere tüm dünyada yaygın olarak görülen bir kan hastalığıdır. Hemoglobinin yapısında globin zinciri adı verilen bir yapı bulunur. Globin zincirinin yapısında meydana gelen bir bozukluk globinin az üretilmesine ya da hiç üretilmemesine neden olur. Bu durum Akdeniz anemisi, yani talasemi olarak adlandırılır.

• Lenfoma: Lenf kanseri bir diğer adıyla lenfoma, kemik iliği, dalak, karaciğer gibi organlarda bulunan lenfositlerin kontrolsüz bir biçimde çoğalması sonucu ortaya çıkan bir kanser türüdür. Lenf kanseri kemoterapi, radyoterapi gibi tedavi yöntemleri ile tedavi edilebildiği gibi gerekli durumlarda kemik iliği nakli de hayat kurtarıcı olabilir.

• Lösemi: Kan kanseri ya da kemik iliği kanseri olarak da bilinen lösemi, kemik iliğinde üretilen beyaz kan hücrelerindeki (white blood cells) myeloid ve lenfoid adı verilen hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucunda ortaya çıkan bir kanser türüdür. 

Kemik İliği Nakli Nedir, Nasıl Yapılır?

Kemik iliği nakli diğer ismiyle kök hücre nakli; Akdeniz anemisi, lenfoma, lösemi gibi hastalıkların tedavisinde başvurulan tedavi yöntemlerinden bir tanesidir. Daha önceleri kök hücre toplanması için sadece kemik iliği kullanıldığı için kemik iliği nakli ve kök hücre nakli birbirinin yerine kullanılabilirken, günümüzde kök hücre kaynağı hastanın kendisi de olabilir. Buna otolog kök hücre nakli adı verilir. Kemik iliği naklinde genellikle sağlıklı bir donör (verici) olması gerekir. Sağlıklı bir vericiden alınan kemik iliğinin damar yoluyla hastaya nakledilmesi işlemine kemik iliği nakli adı verilir. Donörden alınan ana kök hücreleri hastaya uyum sağlarsa hastada yeni kan üretim süreci başlar. Kemik iliği nakli sırasında genel anestezi kullanılır. Alanında uzman doktorlar tarafından steril ameliyathane ortamında özel iğneler yardımıyla vericinin kemiğinin içerisine girilir ve kemik iliği enjektöre çekilir. Vericiden alınan ana kök hücreler, özel bir torba içerisine konulur ve vakit kaybetmeden damar yoluyla hastaya transfer edilir. Başarılı geçen bir kemik iliği nakli sonrasında ortalama 3 hafta içerisinde hastada sağlıklı kan üretimi başlar. Kemik iliği naklinin alıcı ile uyum ihtimalini artırmak için yaklaşık olarak 6 ay boyunca hasta çeşitli tedavilerle kontrol altında tutulur. 

Kemik İliği Nakline Dair Sık Sorulan Sorular

Kimler kemik iliği ana-kök hücre vericisi olabilir?

Kemik iliği naklinin başarısı, vericinin uygunluğu ile doğru orantılıdır. Bu nedenle kemik iliği için verici olmanın belirli kriterleri vardır. Doku grupları uygun kardeşler, nadiren kan bağı bulunan diğer akrabalar, doku grubu uygun olan ancak kan bağı bulunmayan diğer kişiler, hastanın kendisi, kemik iliği naklinde verici olabilir. Bunlara ek olarak hastanın sağlıklı olduğu zamanlarında toplanıp, saklanan kendi kemik iliği de nakil sırasında hastaya verilebilir. Bazı durumlarda yenidoğan kardeşin göbek bağı kanından da kök hücre toplanması mümkündür.

Kemik iliği naklinin yan etkileri var mıdır?

Kemik iliği naklinin verici açısından oldukça hafif yan etkileri bulunur. Bu yan etkiler halsizlik, yorgunluk, dalak bölgesinde sızı, ateş ve nezle gibi komplikasyonlar olarak sayılabilir. Alıcı için ise kemik iliği nakli öncesinde ve sonrasında ciddi komplikasyonlar görülebilir. Komplikasyonların başında hastanın vücudunun kök hücreyi reddetmesi gelir. Kemik iliği tarafından üretilen bağışıklık hücreleri hastanın kendi doku ve organları yabancı bir ajan olarak düşünüp bunlara saldırmaya başlayabilir. 

Kemik iliği nakli sonrasında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Kemik iliği nakli sonrasında hastaların düzenli olarak doktor kontrolüne gitmesi önemlidir. Bunun yanı sıra sağlıklı ve dengeli beslenmeye, hafif egzersizler yapmaya, tütün mamulleri gibi sağlığa zararlı alışkanlıklardan uzak durmaya özen göstermeleri gerekir.

nest...

175829 175830 175831 175832 175833

çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası