Ağız Şapırdatma Hastalığı Nedir

Mizofoni (Misophonia) tırnak kesme, diş fırçalama, yemek yeme, nefes alma, koklama, konuşma, ağız şapırdatma, hapşırma, esneme, yürüme, sakız çiğneme, gülme, horlama, ıslık, klavye tuşlama veya öksürük gibi sıradan seslerden nefret etme olarak tanımlanabilir.

İlk kez yılında Jastreboff tarafından tanımlanmıştır. Mizofonide kaygı ve kaçınma davranışı ortaya çıkmakta kişilerarası ilişkileri ve işlevselliği olumsuz yönde etkilemektedir. Sıklığı konusunda tam bir bilgi olmasa da %20 civarı rastlandığı bildirilmektedir. Bu sıkıntıyı yaşayan kimselere deneysel olarak bu sesler dinletildiğinde; kaygı belirtisi olan artmış otonomik yanıtlar (kalp hızında artış,  solunum hızlanması, göz bebeklerinde genişleme) gözlenmiştir. Mizofoninin belirli sesler için özgü olması, psikososyal faktörlerle ortaya çıkması, belirgin kaygı ve kaçınmaya yol açması, yaşam kalitesini olumsuz etkilemesi, psikiyatrik yönünü desteklemektedir.

Ayırıcı tanıda, halk arasında kulak çınlaması olarak tabir edilen tinnitustan farklı bir klinik tablodur. Mizofoni belirtileri çoğunlukla insan tarafından üretilen sesler ve durumlar tarafından tetiklenirken, tinnitus yaşayan kişiler ise içten gelen, soyut seslerle ilgili sıkıntı yaşadıklarını bildirirler. Mizofoni belirtileri belli seslere özgü ortaya çıkar. Bireyler rahatsız oldukları seslerin insan kaynaklı (yakın ilişkide oldukları aile bireyleri gibi) olduğunu bildirmişlerdir. Bir araştırma grubu kendi ölçekleri olan Amsterdam Mizofoni Ölçeği’ni kullanmışlardır. Yapılan çalışmalarda  mizofoni ile ilgili cinsiyet farkı bulunamamıştır. Mizofoni ile diğer ruhsal bozukluklar arasında ilişki incelendiğinde OKB, yeme bozukluğu, anksiyete ve depresif belirtiler arasında güçlü ilişkiler olduğu bulunmuştur. Mizofoni ve öfke patlamaları arasında da anlamlı ilişki mevcuttur. Mizofoni semptomları yaşayan kişilerin yaklaşık yarısında obsesif kompulsif kişilik bozukluğu (OKKB) tanısının olduğu da bildirimler arasındadır. Mizofoni, duyusal uyaranlara genel hiperreaktivite sendromunun bir parçasıdır. Belirtilerin çocukluk döneminde başladığını, büyük oranda  ailesellik gösterdiğini ve genellikle travma sonrası stres olgularında gözlendiğini iddia eden araştırmacılar da mevcuttur. Bazı araştırmacılar, mizofoninin ayrı bir tanı olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtip bazı tanı kriteleri önermişlerdir.

a) Kulak çınlaması (tinnitus) olmamalı,
b) Kişiler verdikleri yanıtın anormal, aşırı olduğunu bilir
c) Belirgin anksiyete, panik, öfke, nefret, iğrenme ve sal- dırgan davranışa neden olması
d) Kaçınma, kaçma davranışına neden olması
e) Ailesel sosyal ve mesleki yaşamı etkilemesi.

Klinik pratiğinde bu şikayete sahip olan bir çok kişi ile karşılaşmış biri olarak şahsi görüşüm Mizofoni nin ayrı bir tanı olmadığıdır. Tanısal değerlendirmede hastada sorgulanması gereken önemli bir “semptom” olduğunu düşünmekteyim. Karşılaştığım hastaların çoğunluğu obsesif kompulsif kişilik özelliklerine sahip, anksiyete duyarlılığı yüksek kimselerdir. Son zamanlarda bu semptomlarla başvuru sayısı artış göstermektedir.

Tedavide literatürde spesifik bir psikofarmakolojik ajan tanımlanmamış olsa da ilaç tedavisiyle olumlu sonuçlar almaktayız. Psikoterapi ile kombine edilen medikal tedavi alan kişilerde sonuçlar daha yüz güldürücüdür.

Merhabalar. Yabancı literatürde “Misophonia” olarak bilinen rahatsızlık, dilimize Mizofoni hastalığı olarak çevrilmiştir. Seslere karşı aşırı hassasiyet olarak tanımlanan misophonia, bazı tıp kaynaklarında seçici ses duyarlılığı sendromu olarak da geçmektedir. Hasta birey sakız çiğneme, nefes alma, tırnak kesme, koklama, ağız şapırdatma, horlama, ıslık, öksürük, esneme, yürüme, konuşma, yemek yeme ve hatta diş fırçalama gibi günlük yaşamda sıkça karşılaşılabilecek seslerden rahatsız olmaktadır. İlk defa yılında Jastreboff adlı bilim insanı tarafından tanımlanan misophonia hastalığına sahip kişi çevresel seslerden duyduğu rahatsızlık nedeni ile zamanla sosyal hayattan uzaklaşır ve yalnızlaşmaya başlar.

Misophonia nedenleri tam olarak bilinemeyen bir hastalık olmakla birlikte beynin hem psikolojik hem de fiziksel olarak anormal semptomlar geliştirmesi ile ortaya çıktığı düşünülmektedir. Diğer bir deyişle hem nörolojik hem de psikolojik bir bozukluk olarak değerlendirilmekte ve beyin frontal loblarındaki farklılıktan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bunlara ek olarak şu psikolojik rahatsızların misophonia hastalığını tetiklediği bilinmektedir:

Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu: Endişeye sebep olan kaygı verici düşüncelere obsesyon adı verilir. Simetri kaygısı, kirlenme korkusu, diğer kişiler tarafından yanlış anlaşılma korkusu, bazı nesneleri biriktirme ya da düzen gibi takıntılar misophonia görülme seviyesini artırabilir.

Tourette sendromu: Nöropsikiyatrik bir hastalık olan Tourette sendromu, istemsiz ve tekrarlanan fiziksel hareketlere neden olur. Kendi kendine konuşma, sıkça boğaz temizleme, kafa ve omuz tikleri, devamlı koklama isteği ile göz kırpma gibi fiziksel hareketler misophonia'yı tetikleyebilir.

Anksiyete bozuklukları: Olaylar ve durumlar karşısında kontrolsüz şekilde endişelenen kişiler anksiyete bozukluğuna sahip kişilerdir. Kas gerginliği, asabiyet, yorgunluk, avuç terlemesi, ishal, vücutta karıncalanma, konsantrasyon zorluğu ve uyku problemi yaşayan kişilerde aynı zamanda misophonia görülme sıklığının arttığı da bilinmektedir.

Bunların dışında bağırsak, yeme bozukluğu, mide ya da yemek borusu daralması, idrar problemi, vertigo, migren, yüz felci, kulak ameliyatı, uzun süre yüksek sese maruz kalma, beyin travması ve cinsel sorunlar yaşayan kişilerde de misophonia'ya yakalanma riskinin arttığı bildirilmiştir.

Misophonia hastalığı konusunda son araştırmalar eğitim ve danışmanlık yönteminin en etkili tedavi yöntemi olduğunu göstermektedir. Böylece hasta, rahatsızlığı konusunda desteklenir ve bu hastalık hakkında daha fazla bilgi edinmesi sağlanır. Diğer taraftan ses terapisi eşliğinde ilerleyen özel terapi yönteminin de etkili olabileceği düşünülmesine rağmen halen net bir bilgi ortaya konamamıştır. Misophonia çözümü için hastaya özel uygulanan terapi şekilleri şunlardır:

Bilişsel davranışçı terapi: Hastanın sıkıntılarının azaltılması, sesler hakkında daha farklı düşünmesi ve değişimin keşfedilmesi amaçlanır.

Duyarsızlaştırma (ses terapisi): Kulaklara ya da odaya yerleştirilen özel ses jeneratörleri ile terapi yapılmaktadır. Birkaç ay süren terapide işitme üzerinde oluşan hassasiyet kaldırılmaya çalışılır.

Yeniden eğitme terapisi: Bireyi, kendisini rahatsız eden seslere karşı duyarsızlaştırmayı hedefleyen bu terapi, seslerin kulağa daha güzel gelmesi için geliştirilen teknikleri içerir. Böylece beynin işitsel işleme merkezinin onarılması amaçlanmaktadır. Hastanın durumuna göre terapi süresi 6 ila 12 ay devam edebilir.

Yaşam tarzı değişimleri: Hastanın, hastalığa karşı koyabilecek tüm teknikleri öğrenmesi amaçlanır. Terapi genelinde daha sakinleştirici müzikler ile seslerden yardım alınarak kişinin seslere karşı daha iyi hissetmesi sağlanır. Diğer ses ve gürültülere karşı kişinin yaşam tarzında yapacağı ufak değişimler konusunda öneriler getirilir.

Misophonia ilaç tedavisi konusunda özel bir ilaç mevcut değildir. Ancak hastalık ile birlikte seyreden depresyon ve anksiyeteye bağlı olarak ilerleme olursa, birtakım antidepresanların kullanılması desteklenebilir. Böylece semptomların azalması ya da hassasiyetin kontrol altına alınması desteklenebilmektedir. Bunların dışında misophonia'nın yaratabildiği uyku problemlerine karşı da önerilebilecek ilaçlar bulunmaktadır.

1, görüntülenme