Boğulan Kişiye Ilk Yardım

Suda Boğulma Nedir?

Suda boğulma, nefes borusunun kasılması sonucu akciğerlere giren sudan dolayı solunumun durmasıdır. Boğulan birine ilk müdahalede suni solum ve kalp masajı yapılmalıdır. Ölümle yaşam arasında saniyelerin bile değerli olduğu bu esnada suni solum su içinde de yapılabilir. Fakat boyu geçecek kadar derin sularda bu müdahale mümkün olmayacağı için boğulan kişi en hızlı biçimde kıyıya çekilmelidir.

Suda Boğulma Türleri Nelerdir?

Kuru boğulma: Suda boğulma vakalarının ortalama %20’sinde akciğerlerde çok az sıvı olduğu tespit edilir. Bu vakalarda ani gırtlak spazmı geçirilmesi sebebiyle gırtlak tamamen kapanarak akciğerlere sıvı girmesini engeller. Bu yüzden kişiler nefes alamadıkları için ölebilirler.

Su yutarak boğulma: Su yutulması ile boğulma ise vakaların %80′inde akciğerlerde az oranda ya da onları tamamen dolduracak miktarda çok su olur. Bu bireylerde yutulan su miktarı kadar, suyun tatlı ya da tuzlu olmasının da büyük payı bulunur.

Tatlı suda boğumla tehlikesi yaşayanlarda, akciğer hava keseciklerinde yüzey gerilimi azalarak tamamen kapanır. Bu yüzden akciğerlere gelen kan temizlenmeden yeniden dolaşıma katılır. Akciğer hava keseciklerinde yoğunluğu düşük tatlı suyun olduğu için damarlarca emilir ve damarlarda dolaşan kan hacmi artar. Bu da kalp yetersizliğine sebep olur.

Tuzlu suda boğulma tehlikesi vakalarında ise sodyum klorür miktarı fazla olduğundan kan sıvısı damarlardan akciğer hava keseciklerine sızar. Bu geçiş, hastanın kendine gelmesi sonrası da devam edebileceğinden bu tehlikeden kurtulanlar en az 48 saat gözlem altında tutulmalıdır.

Suda Boğulma Belirtileri Nelerdir?

Suda Boğulan bir kişide oluşabilecek belirtiler şu şekilde sırlanabilir:

• Nefes almada güçlük
• Gürültülü, hızlı ve derin solunum
• Ağızda balgam toplanması ve köpüklenme
• Yüzde, dudaklarda ve tırnaklarda morarma
• Genel durumda sorun, cevaplarda isabetsizlik ve kararsızlık
• Bayılma

Suda Boğulma Neden Olur?

Dünya Sağlık Örgütü tanımına göre suda boğulma hissi: “Sıvı ortama batma veya dalma neticesinde meydana gelen solunumsal bozulma” olarak tanımlamır. İnsan yeteri kadar solunum yapması halinde öz kütle farkından ötürü suya batmaz. Fakat kişinin su yutması durumunda yoğunluğu artacağı için su üzerinde kalması da imkânsız bir hal alır. Bu esnada akciğerlerin de etkilenmesi sonucu kişi nefes alamadığı için bayılma vb. sorunlar ile karşılaşarak daha da dibe batar ve boğulma tehlikesi geçirir. Dünyada üzerinde her bir saatte 40 kişinin yaşamını yitirdiği suda boğulmanın birçok sebebi vardır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Yüzme bilmeme
• Riskli davranışlarda bulunma
• Alkol ve yasa dışı ilaç kullanımı
• Uyarılara uymama
• Kalp krizi
• Epilepsi
• Akıntılar
• Korku ve panik
• Yetersiz ebeveyn denetimi
• Dibe saplanma
• Travma
• İnme
• Kramp
• Astım gibi sağlık sorunları

Suda Boğulma Vakalarında İlk Yardım Nasıl Yapılmalıdır?

Her acil durumda olduğu gibi suda boğulma vakalarında da ilkyardım kurallarını iyi bilmek ve doğru uygulamak birçok durumda hayat kurtarıcıdır. Suda boğulan bir kişi için uygulanabilecek ilk yardım müdahaleleri şu şekilde sıralanbilir:

• Boğulma tehlikesi yaşayan kişiye ilk olarak can yeleği, can simidi gibi batmaz araçlar atılmalıdır. Bunlar bulunmuyorsa uzun sopa ve ip gibi araçlarla yardım edilebilir.
• Suda boğulan kişi karaya çekildikten sonra hemen ilk adım olarak 112 yardım çağrısı yapılır.
• Ekipler gelene kadar suda boğulma tehlikesi yaşayan kişi sırt üstü yatırılarak soluk alıp vermediği ve nabzı kontrol edilir. Nabız ve solunum varsa kişi kurtarma pozisyonuna getirilir ve sağlık ekipleri beklenir.
• Hasta giyinik ise yakası ve kemeri gevşetilir, varsa takma dişi çıkarılır. Islak kıyafetleri çıkarıp battaniyeye sarılır.
• Şayet kurtarılan kişinin solunumu yok ve nabzı var ise yardım çağrısı yaptıktan sonra ağızdan suni teneffüs yapılır. Kişi soluk verdiğinde ise kişinin başı yana çevirilir ve bu hareket 5-6 defa tekrarlanır. Sonra kurtarma pozisyonuna getirilir.
• Yutulan suyun atılması için iki elle hastanın karnının altından tutulur ve yukarı kaldırılır.
• Kişinin bilinci kapalı, soluk alıp vermiyor ve nabzı da alınmıyorsa sağlık ekiplerinin gelmesi beklenirken sırtüstü pozisyonda kalp masajı yapılmalıdır. Bu masaj dakikada en az 100 kere yapılmalıdır. Kalp masajı yaparken baka bir yardımcı yok ise her 30 kalp masajının ardından 2 defa ağızdan soluk verilmelidir. Kalp masajı sağlık ekipleri gelene değin devam ettirilmelidir.

Suda Boğulmamak için Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Yüzme bilmeyenlerin açılmaması ve boyunu aşan bölgelere gitmemesi gerekir.
• Deniz ve akarsularda oluşan akıntılar kişiyi sürükleyebileceği gibi dibe de çekebilir Bu yüzden kişi bu gibi durumlarda kendini kurtarmak için tersine yüzdükçe yorulur ve su yutar. Riskli yerlere girilmemelidir.
• Bilhassa göllerde dibe batma riski olduğu için yüzmemek gerekir.
• Yüzerken yapılan korku ve panik sağlıklı solunum almayı engeller ve su yutulur. Bu nedenle sakince kalmaya dikkat edilmelidir.
• Epilepsi, kalp krizi ve astım gibi kronik hastalıkları olanlar yüzerken çok fazla efor harcamamalıdır.
• Suda tehlikeli hareketler ve şakalardan kaçınılmalıdır.
• Derinliğin bilinmediği sulara atlamamak gerekir.
• Simit ve deniz yatağı gibi araçlara güvenerek derinlere gidilmemelidir.
• Tekne veya kayıkla tura çıkan kişiler yüzme bilseler de mutlaka can yeleği giymelidir.
• Alkol alan ve yemek yiyenlerin hemen suya girmemesi gerekir.
• Çocuklar, ebeveynleri tarafından devamlı kontrol edilmelidir.

Denizde Boğulan Kişiyi Gördüğümüzde Ne Yapmalıyız: Denizde boğulan bir kişi gördüğümüzde, ilk önce sakin olmalı güvenliği sağlayıp 112′ ye haber vermeli ya da verdirmeliyiz. Boğulan ya da o esnada batıp çıkan kişinin yanına sakince yaklaşıp, bilincinin yerinde olup olmadığını gözlemlemeliyiz. Bilinci yerinde ise;  elimizde bir ip, tahta parçası, şişme ördek, deniz simidi, en bulunabilir olan o an için plaj havlusu olabilir, uzatmalı ve tutması gerektiğini, sakin olmasını ve onu kurtaracağımızı söylemeliyiz. Yanımızda götürdüğümüz cisme tutanmasını sağlayıp, sudan çıkarmalı ve baş, boyun, gövde, kollar ve bacaklarını kontrol edip ikinci değerlendirme yapmalıyız. Ambulans ekibi gelene kadar hasta yaralıdan gerekli bilgileri alıp yanından ayrılmamalıyız.

Denizde Boğulan Kişi Nefes Alıyorsa: Denizde boğulan kişinin yanına gittiğimizde eğer yanımızda herhangi bir eşya ya da tutmasını sağlayacak bir cisim yoksa asla dokunmamalı, suyun içinde hareketsiz kalıp bayılmasını beklemeliyiz. Çünkü, eğer boğulan kişiye yaklaşırsak, ( hangi teknikle yaklaşırsak yaklaşalım) mutlaka bizi suyun altına çekecek bizim de boğulmamıza sebep verecektir. Boğulan kişi bayıldıktan sonra, hemen yanına gidip, ağzı ve burnu suyun üstünde kalacak şekilde karaya doğru yüzmeye başlamalıyız. Ayaklarımız kıyıya değdiği anda, suyun içinde Bak Dinle Hisset Yöntemi 10 saniye yaptıktan sonra nefes almadığından emin olduğumuzda hemen iki kurtarıcı soluk vermeliyiz. Kıyıya çıkarıp sert ve düz bir zemine yatırıp tekrar Bak Dinle Hisset Yöntemi 10 saniye yapıp nefes alıp almadığına bakarız. Nefes alıyorsa solunum varsa hemen, baş, boyun, gövde, kollar ve bacaklarını kontrol kırık, kanama, saplı cisim, yaralanma yönünden kontrol edip ikinci değerlendirme yapmalıyız. Bilinci kapalı ve solunum var ise, Koma Pozisyonuna ( yan yatış pozisyonu ) verip, 112′ yi beklemeli ve her üç beş dakikada bir solunum kontrolüne devam etmeliyiz.

Denizde Boğulan Kişi Nefes Almıyorsa:( Dikkat bu uygulamayı kesinlikle, sağlık personeli ya da sertifikalı İlkyardımcı yapmalıdır. Bunların dışında kalıyorsanız kesinlikle yapmayınız.)
Eğer kıyıya çıkarıp sert ve düz bir zemine yatırdığımız denizde boğulan kişiye Bak Dinle Hisset Yöntemi 10 saniye yaptığımızda  nefes almıyorsa hemen temel yaşam desteğine tekrar iki kurtarıcı solukla başlayıp 30 kalp masajı ile devam edilmelidir.Temel Yaşam Desteğine hasta yaralıdan canlanma belirtisi görene kadar, 112 ambulans ekibi gelene kadar yorgunluktan ölene kadar devam edilmelidir. Canlanma belirtisi görüldüğü an hemen Temel Yaşam Desteği bırakılmalı, Bak Dinle Hisset Yöntemi 10 saniye yapılarak nefes aldığından solunumun geldiğinden emin olunmalıdır. Nefes alıyorsa solunum varsa hemen, baş, boyun, gövde, kollar ve bacaklarını kontrol kırık, kanama, saplı cisim, yaralanma yönünden kontrol edip ikinci değerlendirme yapmalıyız. Bilinci kapalı ve solunum var ise, Koma Pozisyonuna ( yan yatış pozisyonu ) verip, 112′ yi beklemeli ve her üç beş dakikada bir solunum kontrolüne devam etmeliyiz.  Bu durumda İlkyardımcı tek başına ise beş tur temel yaşam desteğini bitirdikten sonra 112′ yi aramalıdır.

Makale: İzmir İlk Yardım

Etiketler: Denizde boğulan kişiye ilk yardım, Denizde boğulana nasıl yardım edilir 

Her yıl binlerce kişi boğulma ile karşı karşıya gelip hayatını kaybetmektedir. Boğulma; bayılma, zehirlenme gibi nedenlerle olabileceği gibi en çok da suda karşımıza çıkmaktadır. Boğulmamak için dikkat edilmesi gerekenlerin yanı sıra boğulan kişiye nasıl müdahale edileceği de oldukça önemlidir. Kişinin hayatını kurtarmak ve acil servis gelene kadar ilk yardımı yapmak için herkesin bilmesi gereken bazı aşamalar bulunmaktadır. Bu aşamaları ve boğulma hakkındaki diğer detayları aşağıda yer alan makaleden öğrenebilirsiniz.

Boğulma Nedir?

Boğulma en basit tanımı ile nefes alamama durumunda vücuttaki dokulara yeterli miktarda oksijen gitmemesi ve dokularda bozulma meydana gelmesi demektir. Anoksemi olarak da adlandırılan boğulma sonucunda kişi kurtarılabileceği gibi ölümle de sonuçlanabilmektedir. Her iki durumda da yaşanılan olayın adı boğulmadır. Boğulma sonucunda hayatta kalanların üçte birinde ise işlev veya doku bozukluğu kalmaktadır.

Bazı boğulmalarda kişi ya da çevresindekiler boğulduğunu anlayamayabilirler. Bu yüzden de boğulma belirtilerini bilmekte fayda vardır. Nefes almada güçlük; gürültülü, hızlı ve derin solunum; ağızda köpüklenme ve balgam toplanması; yüzde, tırnaklarda ve dudaklarda morarma, cevaplarda isabetsizlik ve kararsızlık; genel sıkıntı hali ve bayılma boğulma belirtilerinden bazılarıdır.

Boğulmanın birçok nedeni bulunmaktadır. Bu nedenler; nefes borusuna sıvı dolması ya da yabancı cisim kaçması, akciğerlerin zedelenmesi, gazla zehirlenme, asılma, bayılma ve bilinç kaybı sonucunda dilin geriye kayması ve suda boğulmadır.

En çok rastlanan boğulma nedenleri arasında suda boğulma bulunmaktadır. Akciğerlere önemli miktarda su gitmesi ile oluşan boğulmalar yüksek oranda 15 yaş altında çocuklarda görülmektedir. Özellikle yaz aylarında deniz, göl, baraj, havuz ve kanal gibi yerlerde meydana gelen bu durum Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü’nün Küresel Boğulma Raporuna göre her yıl ortalama 372 bin kişide ölümle sonuçlanmaktadır.

Suda Boğulmalar Neden Olur?

“Suda boğulma hissi neden olur?” sorusunu Dünya Sağlık Örgütü “Sıvı ortama batma/dalma sonucu gelişen solunumsal bozulma” olarak tanımlamaktadır. İnsan vücudu yeterli miktarda solunum yapması durumunda öz kütle farkından dolayı suya batmayacaktır. Ancak kişinin su yutması ile yoğunluğu artacağından dolayı su üzerinde kalması da imkânsız hale gelmektedir. Özellikle akciğerlerin de bu durumdan etkilenmesinden dolayı kişi nefes alamadığı gibi baygın vb. durumlar ile karşılaşarak daha da dibe batar ve boğulma tehlikesi yaşar.

Dünyada her bir saatte 40 kişinin hayatını kaybettiği suda boğulmanın birçok nedeni bulunmaktadır. Bu nedenler:

•Yüzme bilmeme

•Riskli davranışlarda bulunma

•Alkol ve yasa dışı ilaç kullanımı

•Uyarıları dikkate almama

•Akıntılar

•Korku ve panik

•Yetersiz ebeveyn denetimi

•Dibe saplanma

•Travma

•İnme

•Kramp

•Kalp krizi

•Epilepsi

•Astım gibi medikal rahatsızlıklardır.

Boğulmalarda İlk Yardım

Boğulma ilk yardım açısından oldukça önemlidir. Yapılacak olan ilk yardım ile kişi hayatta kalabileceği gibi yanlış ya da geç kalınmış müdahale ile ölüm de karşılaşılacak sonuçlar arasındadır. Acil yardım ekibi gelene kadar yapılacak olan ilk yardım adımları ise şöyledir:

•Öncelikle boğulan kişiye varsa en hızlı şekilde can simidi ya da yeleği atılmalıdır. İp ya da uzun bir cismin boğulan kişiye uzatılması da onun suyun üzerinde durmasını sağlayacaktır. Bu sırada kişinin sırtüstü pozisyon almasını sağlanır. Böylelikle kişinin ağız ve burnu su üstünde kalacaktır. Ayrıca baş ya da gövdede bir kırılma riskine karşı başın çok fazla arkaya itilmemesi gerekir. Kurtarıcı kişi çok iyi derecede yüzme bilmiyorsa ise boğulanı yüzerek çıkarmak sakıncalı olacaktır. Bu taşımakta güçlük yaşatabileceği gibi aynı zamanda kurtaran kişinin de boğulmasına neden olabilmektedir.

•Kişi, hızlı ve dikkatli bir şekilde sudan çıkarıldıktan sonra solunum, nabız ve omurga hasarı kontrolü yapılır ve sırtüstü yatırılır.

•Bu sırada solunumu engelleyecek takma diş, kravat, kemer gibi materyaller var ise kişinin üzerinden çıkartılmalıdır.

•Özellikle soğuk havalarda 20-30 dakika geçse bile yapay solunum ile kişinin soluk vermesi sağlanır. Soluk verdikten sonra buna devam edebilmesi için ise ağzı açık tutulur.

•Daha sonrasında kişinin göğüs kafesine bastırılarak kalp masajı uygulanır. 5 yapay solunum 30 kalp masajı ile müdahale devam ettirilir.

•Kişinin kalp atışları ve solunumu normale döndüğü zaman iki el ile karın altından tutulur ve yukarı kaldırılır. Bu sayede midedeki ve hava yolundaki suların boşaltımı sağlanır.

•Kişinin üstündeki ıslak giysiler çıkarılır ve kuru bir örtü ya da kıyafet ile örtülür.

•112 acil servis aranarak yardım istenir. Bu süreçte de kişinin yaşam bulguları izlenmeye devam edilir.

Boğulmamak İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

•Suda boğulmanın en büyük nedenlerinden biri yüzme bilmemektedir. Yüzme bilmeyen kişilerin açılmaması ve boyunu geçen yerlere gitmemesi gerekmektedir.

•Deniz ve akarsularda görülen ve görülmeyen akıntılar mevcuttur. Bu akıntılar kişiyi sürükleyebileceği gibi dibe de çekebilir. Rüzgârlı ve dalgalı denizlerde bu yüzden denize girilmemesi tavsiye edilmektedir. Kişi kurtulmak için akıntının tersine yüzmeye çalışacağından yorulur, hareket edemeyecek hale gelir ve su yutmaya başlar.

•Özellikle göllerde bataklıktan dolayı dibe batma riski bulunduğundan buralarda yüzmemek gerekir.

•Yüzerken korkuya kapılmamak gerekir. Korku ve panik halinde kişi sağlıklı solunum yapamayacağı için su yutması kaçınılmazdır. Herhangi bir durumda sakince kalmalı ve su üzerinde durmaya çalışılmalıdır.

•Epilepsi, kalp krizi ve astım gibi kronik rahatsızlıkları bulunanların yüzerken çok fazla efor harcamaması ve dikkatli olması gerekmektedir.

•Suda tehlikeli hareketler ve şakalar yapılmamalıdır.

•Derinliğin bilinmediği yerlerde suya atlamak oldukça tehlikelidir.

•Simit ve deniz yatağı gibi ürünlere güvenerek derinlere gitmemeye dikkat edilmelidir. Bu ürünler suda patlayabileceği gibi herhangi bir akıntıda koruma özellikleri bulunmamaktadır.

•Teknede ya da kayıkta tura çıkan kişilerin yüzme bilse dahi mutlaka can yeleği giymesi gerekmektedir.

•Alkol alan ve yemek yiyen kişilerin hemen denize ya da havuza girmemesi gerekmektedir.

•Çocuklar, ebeveynleri tarafından sürekli kontrol altında tutulmalıdır. Yüzme bilseler bile herhangi bir problem karşısında çocuklar paniğe kapılabilir.

Memorial Ataşehir Hastanesi Acil Servis Bölümü’nden Doç. Dr. Fatih Büyükcam, suda boğulma olaylarında yapılması gereken ilk yardım müdahaleleri hakkında şu bilgileri veriyor:

SUNİ SOLUNUMA SU İÇİNDE BİLE BAŞLAYABİLİRSİNİZ

“Suda boğulmalarda, nefes borusunun kasılmasıyla akciğerlere su girmektedir. Boğulan kişiye ilk müdahale olarak suni solum ve kalp masajı yapılmalıdır. Saniyelerin bile önemli olduğu bu anlarda suni solunum su içinde de yapılabilmektedir. Ancak derin, boyu geçen sularda bu müdahale pek mümkün olmayacağı için boğulan kişi en hızlı şekilde kıyıya çekilmelidir.

Boğulma belirtileri şu şekilde sıralanmaktadır;
· Nefes almada güçlük.
· Gürültülü, hızlı ve derin solunum.
· Ağızda balgam toplanması ve köpüklenme.
· Yüzde, dudaklarda ve tırnaklarda morarma.
· Genel sıkıntı hâli, cevaplarda isabetsizlik ve kararsızlık.
· Bayılma.

SIK GÖRÜLEN NEDENLERİNDEN BİRİ DE ALKOL ALIMI SONRASI SUYA GİRMEK

Suyun içinde oyun oynarken farkında olmadan derin bölgelere gitmek ve dip akıntısına maruz kalarak ayakların altından kum çekilmesi suda boğulma sebepleri arasında en sık görülen nedenlerdir. Bunun yanında yüzme bilmeyenlerin suya girmesi de boğulmalarda önemli bir etkendir. Uzman eğitimi alarak yüzmeyi öğrenmeden suya girilmesi en önemli risk faktörleri arasındadır. Aynı şekilde yüzme bilinse dahi alkollü suya girmek de risk oluşturmaktadır ve ölümlü boğulmalarla sonuçlanan vakalarla sık karşılaşılmaktadır.

ÇOCUĞUNUZU GÖZÜNÜZÜN ÖNÜNDEN AYIRMAYIN

Özellikle küçük çocuklar yüzme de bilseler, simidi ya da kollukları da olsa suyun içinde zaman geçirdikleri süre boyunca ebeveynlerinin gözetiminde olmalıdır. Aksi takdirde profesyonel eğitim alarak yüzme öğrenmiş çocuklar dahi suyun içinde karşılaştıkları bir problem karşısında panik yapabilmekte ve yüzmeyi denemeden çırpınarak kendini tehlikeye atabilmektedir.

SUDA BOĞULMA OLAYINDA HAYAT KURTARAN 7 ÖNERİ

İlkyardım kurallarını iyi bilmek ve doğru uygulamak çoğu zaman hayat kurtarmaktadır. Suda boğulan birine karşı uygulanabilecek ilk yardım müdahaleleri şöyle sıralanmaktadır;

1. İlk etapta boğulma tehlikesi yaşayan kişiye can yeleği, can simidi gibi batmaz cisimler atın. Bu materyaller yoksa uzun sopa ve ip gibi araçlara tutunmasını sağlayarak kişiyi çekin.
2. Suda boğulan kişi karaya çıkarıldıktan sonra ilk yapılacak iş her zaman 112 yardım çağrısını yapmaktır. Diğer tüm kurtarıcı müdahaleler bu çağrı yapıldıktan sonra yapılmalıdır. Müdahale sırasında profesyonel ekiplerin olay yerine gelmeleri önceliklidir.
3. Suda boğulma tehlikesi geçiren kişiyi karaya çıkarıp, sırt üstü yatırın. Soluk alıp verdiğini, nabzını kontrol edin, nabız ve solunum var ise hastaya kurtarma pozisyonuna alıp sağlık ekiplerinin gelmesini bekleyin.
4. Kişi giyinik ise yakası ve kemerini gevşetin, takma dişi varsa çıkarın. Islak giysilerini çıkarıp battaniyeye sarın.
5. Eğer kurtarılan kişi soluk alıp vermiyor ve nabzı var ise hızla yardım çağrısı yaptıktan sonra ağızdan ağza yapay solunum yapın, soluk verdiği zaman kişinin başını yana çevirin ve bu hareketi 5-6 kez tekrarlayın. Sonrasında kurtarma pozisyonu verin.
6.Yutulan suyun çıkarılması için iki eliyle hastanın karnının altından tutarak yukarı kaldırın. Bu şekilde hava yolundaki suların boşalmasına yardım edin.
7. Kurtarılan kişinin bilinci kapalı, soluk alıp vermiyor ve nabzı da yok ise sağlık ekiplerinin gelmesi beklenirken kişiye sırtüstü yatar pozisyonda kalp masajı uygulanmalıdır. Kalp masajı dakikada en az 100 defa yapılmalıdır. Yanınızda yardımcı yok ise her 30 kalp masajı sonrasında 2 defa ağızdan soluk verilmelidir. Kalp masajı sağlık ekipleri olay yerine gelene kadar devam ettirilmelidir."

VİDEO: BOĞULMALAR NASIL ÖNLENİR?