Berfin F1 Domates

berfin f1 domates

i18n}}

8. Sınıf Türkçe Planlı Ders Föyü (Öğretmen Örneği)

by Fatih

M+ Yayınları Eğitim Öğretim Yılı Yeni Ürünleri

M+ Yayınları Eğitim Öğretim Yılı Yeni Ürünleri Less

Read the publication

Yayın Yönetmeni Martı Okul Yayınları San. Tic. Ltd. Şti.’nin özgün Süleyman GÜNGÖRMEZ bir yayınıdır. Ürün Koordinatörü Emre ERDOĞAN Grafik Emin BEBEK Dizgi Zehra YEDEK Baskı Tarihi , Mayıs Baskı Yeri Çağlayan Basım Yayın Dağıtım San. ve Tic. A.Ş. Adres Sarnıç Yolu No: 7 Geziemir / İZMİR Tel. () 22 15 Alınteri Bulvarı No: 27 Ostim / ANKARA Tel: 83 95 funduszeue.info

İÇİNDEKİLER 8. FÖY : CÜMLEDE ANLAM İLİŞKİLERİ BÖLÜM 1: SÖZEL MANTIK Cümlede Anlam İlişkileri 1. FÖY : SÖZEL MANTIK Sözel Mantık 9. FÖY : TAŞIDIKLARI ANLAMA GÖRE CÜMLELER - 1 Taşıdıkları Anlama Göre Cümleler - BÖLÜM 2: GÖRSEL OKUMA FÖY : TAŞIDIKLARI ANLAMA GÖRE 2. FÖY : GÖRSEL OKUMA CÜMLELER - 2 Görsel Okuma Taşıdıkları Anlama Göre Cümleler - Yeni Nesil Tarama Testi . SÖZCÜK VE SÖZCÜK BÖLÜM 3: BÖLÜM 5: DİL BİLGİSİ GRUPLARINDA ANLAM 3. FÖY : SÖZCÜĞÜN ANLAMI FÖY : FİİLİMSİ (EYLEMSİ) Sözcüğün Anlamı Fiilimsilerin Özellikleri Gerçek Anlam - Mecaz Anlam FÖY : CÜMLENİN ÖGELERİ Terim Anlam TEMEL ÖGELER Yüklem 4. FÖY : SÖZCÜKLER ARASI ANLAM İLİŞKİLERİ Özne Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler YARDIMCI ÖGELER Zıt (Karşıt) Anlamlı Sözcükler Nesne Yakın Anlamlı Sözcükler Yer Tamlayıcısı (Dolaylı Tümleç) Zarf Tamlayıcısı (Zarf Tümleci) Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler Ara Söz Yabancı Dillerden Dilimize Geçmiş Sözcükler Cümlede Vurgu Aynı Kavram Anlamına Giren Sözcükler Yeni Nesil Tarama Testi - I . Çağrıştıran Sözcükler Yeni Nesil Tarama Testi - II 5. FÖY : SÖZCÜK GRUPLARINDA ANLAM Kalıplaşmış Söz Öbekleri BÖLÜM 6: METİNDE ANLAM Kalıplaşmamış Söz Öbekleri FÖY : METNİN KONUSU Yeni Nesil Tarama Testi . Metnin Konusu Şiirde Konu BÖLÜM 4: CÜMLEDE ANLAM Metinde Ana Fikir (Ana Düşünce) / Şiirde Ana Duygu 6. FÖY : CÜMLENİN ANLAMI Cümle - Cümlenin Anlamı FÖY : METİNDE YARDIMCI FİKİR (DÜŞÜNCE) Örtülü Anlam Metinle İlgili Sorular Metne İlişkin Soruları Cevaplama 7. FÖY : YANSITTIĞI DUYGULARA GÖRE Metnin Başlığı CÜMLELER Yansıttığı Duygulara Göre Cümleler

FÖY : METNİN YAPISI BÖLÜM 9: YAZIM KURALLARI Metnin Yapısı Metni İki Parçaya Bölme FÖY : YAZIM KURALLARI Metinden Cümle Atılması - Metne Cümle Ekleme - Büyük Harflerin Yazımı Paragraf Oluşturma Metindeki Geçiş ve Bağlantı Unsurları FÖY : YAZIM KURALLARI Da / de’nin Yazılışı - Bulunma Durumu Eki FÖY : ANLATIM BİÇİMLERİ -da/-de/-ta/-te’nin Yazılışı Anlatım Biçimleri Soru Eki “mi”nin Yazımı Düşünceyi Geliştirme Yolları “Ki” Bağlacının ve “-ki” Ekinin Yazımı Hikâye (Öykü) ve Hikâyenin Unsurları - Metinde Anlatıcı Türleri METİNLER ARASI KARŞILAŞTIRMA FÖY : YAZIM KURALLARI Metinler Arası Karşılaştırma Sayıların Yazımı Yeni Nesil Tarama Testi - I Kısaltmaların Yazımı Yeni Nesil Tarama Testi - II Birleşik Sözcüklerin Yazımı Yeni Nesil Tarama Testi - III Yeni Nesil Tarama Testi - IV FÖY : YAZIM KURALLARI Yeni Nesil Tarama Testi - V Pekiştirmeli Sözcüklerin ve Yeni Nesil Tarama Testi - VI İkilemelerin Yazımı Yeni Nesil Tarama Testi - VII Yazımı Karıştırılan Sözcükler Ses Olaylarından Kaynaklanan Yazım Yanlışları Yeni Nesil Tarama Testi - I Yeni Nesil Tarama Testi - II BÖLÜM 7: DİL BİLGİSİ FÖY : FİİLDE ÇATI BÖLÜM NOKTALAMA İŞARETLERİ Özne - Yüklem İlişkisine Göre Fiiller FÖY : NOKTALAMA İŞARETLERİ Nesne - Yüklem İlişkisine Göre Fiiller Nokta FÖY : CÜMLE TÜRLERİ Virgül Yüklemine (Yüklemin Türüne) Göre Cümleler İki Nokta Anlamlarına Göre Cümleler Noktalı Virgül - Üç Nokta Yapısına Göre Cümleler Soru İşareti - Ünlem İşareti - Kısa Çizgi Yay Ayraç FÖY : ANLATIM BOZUKLUKLARI Kesme İşareti Anlamsal Bozukluklar Tırnak İşareti (“ ”) - Eğik Çizgi Dil Bilgisiyle İlgili Anlatım Bozuklukları Uzun Çizgi - Köşeli Ayraç Yeni Nesil Tarama Testi - I Yeni Nesil Tarama Testi - II FÖY : CEVAP ANAHTARI BÖLÜM 8: METİNDE ANLAM Cevap Anahtarı FÖY : METİN TÜRLERİ Metin Türleri Söz Sanatları

KİTABIMIZI TANIYALIM 8 TÜRKÇE FÖY .SINIF 7. BÖLÜM: Dil Bilgisi Adı: Soyadı: Konu anlatımları Kazanım: Cümle türlerini tanır. CÜMLE TÜRLERİ maddeler halinde Yüklemine (Yüklemin Türüne) Göre Cümleler Kavram Söyleşilerde Konu içinde geçen kav- ve şematize edi- İsim (Ad) Cümlesi anlatım yazarın okurla konuşması, ramların açıklamaları- lerek verilmiştir. Yüklemi ya da olan cümlelere denir. İsim cümleleri ek ﬁilin zaman- larından biri ile çekimlenmiştir. denemelerde kendi kendine konuşması nın verildiği yerdir. şeklindedir. Örnek: • Annem bu okulda öğretmendi. • Her şey sende gizli. Makalelerde ele alınan konular • En sevdiği renk kırmızıymış. Yerin seni çektiği kadar ağırsın. ispatlanır, söyleşi • Bugün buluşacaktık ama maalesef hastaymış. Kanatlarının çırpındığı kadar haﬁf. ve denemelerde • Kalbinin attığı kadar canlısın. ispatlanmaz. Gözlerin uzağı gördüğü kadar genç. İsim cümleleri sadece isimlerden oluşmaz. İsim soylu sözcükler olan zamir, edat gibi görevlerde kul- lanılan sözcükler de isim cümlesini oluşturur. Örnek: Dikkat! Konu ile ilgili dikkat edil- mesi gereken noktala- Cümlelerde koşul-sonuç • Programdaki tüm sunumlar benimdir. (Zamir) ilişkisi “-se, -ince, -dikçe, • Mağazadan aldıklarım tam sana göreymiş. (Edat) -meden” ekleri ve “ise, Bazı eş sesli (sesteş) sözcükler hem isim hem ﬁil olabileceği için isim cümlelerinde buna dikkat edil- ancak, mi, ama, yalnız, üzere” gibi sözcüklerin rın verildiği yerdir. melidir. kullanımıyla sağlanır. Örnek: • Bahçede çocuğu kovalayan kazmış. (“kaz” bu cümlede hayvan adıdır.) • Ağacı dikmek için bahçeyi kazmış. (“kaz-” bu cümlede kazma işi yani ﬁildir.) Pratik Bilgi Konu ile ilgili pratik bilgi- Fiil (Eylem) Cümlesi Yüklemi çekimli ﬁil olan cümlelerdir. Türkçede ﬁil cümlesi isim cümlesinden daha çok kullanılır. Ögelerin dizilişine göre lerin verildiği yerdir. cümleleri bulurken dik- Örnek: kat edilmesi gereken • Acı dil, sahibini dünya güzeli olsa çirkinleş- • Deniz akşam üzeri dalgalanmaya başladı. nokta “yüklem”in doğru tirir. tespit edilmesidir. • Yaşlı kadının içine birdenbire bir hüzün çök- • Okula başladıktan hemen sonra arkadaş tü. edindi. • Görülmedi cihanda böyle bir mücadele. • Kitap okumak bana umut ve mutluluk verir. • Fikirlerim beni nedense hiç yanıltmıyor. • Hayat yaşla değil yaşamakla anlaşılır. • • Ailene, dostlarına ve sevdiklerine vefalı PEKİŞTİRELİM Yazım Kuralları 9. BÖLÜM davranmalısın. • • İğne iplik oyunu oynamak için takımları 1 oluşturduk. Aşağıdaki cümlelerin bazılarında ses bilgisi kurallarına uyulmamasından kaynaklanan yazım yanlışları vardır. Bu yanlışları bulup altlarını çizelim. 8. Sınıf Türkçe a. Sandalyeye oturmuş şaşgın şaşgın etrafa bakıyordu. b. Herkes iki gündür meydanda olanları konuşuyor. c. Bahçede ayağı takılıp düşünce burunu kanamaya başladı. ç. Evin etrafı çitle çevirilmiş ve çit boyanmıştı. d. Yazarın en son romanı iki ay önce çıktı. e. Akşamki filmi birlikte izler miyiz? 2 Aşağıdaki cümlelerde yanlış yazılan sözcüklerin doğrularını yanlarına yazalım. a. Genç kadın, oğulunu otogarda karşıladı. b. Dün akşam ailece film seyir ettik. c. Çocuklar sokakda oyun oynuyorlar. ç. Ağaçdaki bütün meyveler yere düşmüş. d. Dolapın üstündeki kitabı uzatır mısın? Aşağıda verilen cümlelerdeki yazım yanlışının hangi ses olayına uyulmadığından kaynaklandığını yanlarına yaza- 3 lım. Pekiştirme çalışmaları, a. Çok sevdiğim arkadaşımı uzun zamandır gö- dersin ve konunun özel- remeyorum. liği dikkate alınarak ha- b. Yıllardır yaşadığımız yeri terk etmek beni çok etkilemişdi. zırlanmıştır. c. Ömürünün kalan yıllarını bu kasabada geçir- mek istiyor. ç. Kitap ayraçını nereye koyduğumu bulamıyo- rum. d. Bütün bu olanları akılım almıyor bir türlü. e. Konuyu anlamıyan var mı? 8. Sınıf Türkçe

9. BÖLÜM Yazım Kuralları KONU TESTİ Konu testlerinin tamamı LGS tarzı yo- 1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir yazım yanlışı ya- 4. İstasyondan kalkıp vilayet merkezine giden kamyon, iki pılmıştır? saat kadar sarsdıktan sonra, beni gideceğim I rum sorularından oluşturulmuştur. A) Sol yanım perişan, felçlidir sağım. köye ayırılan yolun başında bıraktı. İki adım bile B) Filiz vermez oldu, kurudu bağım. II III C) Sümbüller yasdadır, dumanlı dağım. atacak hâlim yoktu. Çantamı yanıma koyarak kenarların- D) Sen gittin gideli bahar gelmedi. dan otlar fırlıyan bir taşın üstüne oturdum. IV Kafamdaki uğultuyu dinlemeye başladım. Bu metinde numaralanmış sözcüklerden hangisinin yazımıdoğrudur? A) I. B) II. C) III. D) IV. 5. Ama nasıl heyecan ve umut içinde günlerce didinir durur- 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yok- duk. Ara sıra hatırlayorum: Büyük ağabeyimin elinde tur? I II A) Bir kaç kişi daha binerse minibüs dolacak. kazma, ortancada kürek, küçüğünde sönük bir gaz lam- bası; onlar önde, ben bir kaç adım geriden o korkunç B) Bu konuda herhangi bir fikri olan var mı? III C) Ağaçtaki elmalar sıcakların artmasıyla kıp kırmızı ol- mağaradan içeri giriverirdik. Mağaranın içi uzun bir dehli- muş. ze benzer, etrafta birtakım acaip şeyler varmış gibi görü- D) Kardeşi bir saattir sokakda arkadaşlarıyla oynuyor. IV nür, durmadan tepeden damla damla su sızar, yer daima ıslak olurdu. Bu metinde numaralanmış sözcüklerden hangisinin yazımıdoğrudur? A) I. B) II. C) III. D) IV. 6. Ses olaylarına uyulmadığında yazım yanlışı meydana gelir. Örneğin “Sınıfta kimsecikler yok.” cümlesindeki “Sı- nıfta” sözünde ünsüz benzeşmesi kuralı vardır. Bu söz- 3. (I) Evimiz, sokağın alt başında. (II) Yatıp kalkdığım cük “sınıfda” şeklinde yazılamaz. odanın penceresinden bakınca bir baştan bir başa bü- Bunagöreaşağıdakicümlelerinhangisindebukurala tün sokağı görüyorum. (III) Bir saat sonra yola çıkaca- uyulmamasındankaynaklananbiryazımyanlışıvar- ğım. (IV) Odamda öteberi eşyamı bavula yerleştirmiş, dır? doğruluyordum ki sokaktan gelen bir çocuk ağlaması A) Ne sen söyledin ne ben duydum. beni pencerenin önüne çekti. B) Ablam bize her daim yardım etti. Bumetindenumaralanmışcümlelerinhangisindeya- C) Bir bekleyenin var mı diye niye sormazsın? 9. BÖLÜM YENİ NESİL TARAMA TESTİ - II zımyanlışıvardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. D) Bugün hava her zamankinden daha sıcakdı. 1. 4. Ne doğan güne hükmüm geçer, (I) Hayat Tarih dergisi, Kasım sayısında bir ropör- 8. Sınıf Türkçe taj yer alıyor, başlığı: Ne hâlden anlayan bulunur. Ah, aklımdan ölümüm geçer; “Falih Rıfkı Anlatıyor: Atatürk Büyük Devrimciydi.” I “Atatürk’ün en yakın devrim arkaşlarından olan Falih Sonra bu kış, bu bahçe, bu nur… Rıfkı Atay, Türk basınının en eski ve en güçlü yazar- Ve gönül Tanrı’sına derki: II larından biridir. (II) Kalemiyle, fikriyle Millî mücadeleye yardım etmiş, gazetesinde Yeni Türkiye’nin kuruluşu -Pervam yok verdiğin elemden için savaşmıştır.” (III) “Atatürk’ün sofrasında bulunanlar- Her mihnet kabulüm III dan kaç kişi kaldı ki? O ve Yakup Kadri; bir zamanlar biri Akşam’da, diğeri İkdam’da düşman işgali altındaki Yeter ki gün eksilmesin penceremden. IV İstanbul’a Anadolu’dan haberler vermiyorlar mıydı? (IV) Cahit Sıtkı Tarancı İstanbul halkına Anadolu’dan ümitli seslenişler getirmi- Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangisinin yorlar mıydı? yazımı yanlıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. Bu metinde numaralanmış yerlerden hangisinde ya- zım yanlışı yapılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. 5. (I) Bizi hep yanılgıya götüren pek çok şey var. (II) Bun- Ünite sonlarında Yeni Nesil Ta- 2. Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbirinin veya ikinci lardan en büyüğü de öğrendiğimiz şeyi bir bütün olarak benimseyerek onunla özdeşleşmektir. (III) Biz batı uy- rama Testleri bulunmaktadır. kelimesinin anlamı değişmeyen birleşik sözcükler ayrı garlığının köküne inmek dediğimiz zaman yanılgıya dü- yazılır. şüyoruz. (IV) Aydınlarımız ya onunla özdeşleşmekte ya Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala uyulmamasın- da özdeşleşme korkusuyla koskoca bir medeniyeti yok dan kaynaklanan bir yazım yanlışı vardır? saymaktadır. A) Bu kadar açgözlü biriyle ilk kez karşılaşıyorum. Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde ya- B) İleride bir kuruyemiş dükkânı var. zım yanlışı vardır? C) Bugün bizim için çok büyük önem arz ediyor. A) I. B) II. C) III. D) IV. D) Asanağızlarına niye bu ad verildi diye çok düşünür- düm. 3. Bu oda karanlık. Bu oda yalnız bugün değil, her zaman böyle karanlık. Burada kitaplarımla ben yaşarız ve bize aydınlık getirecek kimsemiz yok. Ben burada yalnızlığı 6. İnsanlık tarihin de her çıkışın bir inişi, her varoluşun bir bardak bardak içiyorum. Ve ihtiyar kanepelerle konuşmak yok oluşu, her inişinde bir çıkışı vardır. Bazı toplumlar ani istediğim zaman, onlar artık anlatacak yeni birşey bula- sıçrayışlar yapar, bazıları ise hızla inişe geçer ve tarih mıyorlar. sayfalarında yok olur. Ama döngü hep böyledir: İnişler Bu metindeki yazım yanlışı aşağıdaki değişikliklerin çıkışı, çıkışlar inişi getirir. Şöyle der ünlü latin şairi: “Bir hangisiyle giderilebilir? hatadan kaçıyor fakat bir başka hataya düşüyoruz.” A) “bugün” sözü, “bu gün” şeklinde yazılarak Bu metindeki altı çizili sözcüklerden hangisi doğru B) “kitaplarımla” sözü, “kitaplarım ile” şeklinde yazılarak yazılmıştır? C) “yalnızlğı” sözü, “yanlızlığı” şeklinde yazılarak A) tarihin de B) varoluşun D) “birşey” sözü, “bir şey” şeklinde yazılarak C) inişinde D) latin 8. Sınıf Türkçe

8 TÜRKÇE 1. BÖLÜM: Sözel Mantık FÖY .SINIF Adı: Soyadı: Kazanım: Metinle ilgili soruları cevaplar. SÖZEL MANTIK Sözel mantık soruları, okuduğunu anlama ve yorumlama, akıl yürütme, çıkarımda bulunma becerisini ölçmeye dayalı sorulardır. Sözel mantık sorularında verilen bilgiler, sadece o soruya özgüdür. Bu nedenle sözel mantık sorularında her soru için geçerli tek bir çözüm yöntemi yoktur. Ancak çözümleri kolaylaştıracak bazı yöntemler vardır. Bu yöntemlerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz: a. Sözel mantık sorularında tablo ya da şema oluşturmak ve öncülde verilen bilgileri bu tab- loya doğru şekilde yerleştirmek oldukça önemlidir. Tablolar veya şemalar doğru şekilde oluşturulduğunda değişkenler arasındaki ilişkiler daha açık ve bir bütün hâlinde görülebi- lecek, dolayısıyla birbirine bağlı sorular daha rahat çözülebilecektir. Bu amaçla ilk olarak ifadeler doğru algılanıp bir sıralama oluşturulmalıdır. Örnek: • Ali, Ayşe’den öncedir. • Ali, Ayşe’nin solundadır. • Ali’nin bulunduğu grupta Ayşe bulunamaz. • Ayşe ile Ali aynı gruptadır. b. Sözel mantık sorularında tabloya ya da şemaya ilk olarak sabit ve kesin olan bilgiler yer- leştirilmelidir. Örnek: • İkinci ev Ayşe’ye aittir. (Bir sokaktaki evlerin yerleri sorulduğunda) • Ali yarışmada üçüncü olmuştur. (Bir yarışmadaki sıralamalarla ilgili soru sorulduğunda) c. Bu tarz sorularda bazı bilgiler ise ihtimale bağlıdır ve değişkenlik gösterebilir. Bu değiş- kenlik tablo veya şemada kesin olarak belirtilmelidir. Örnek: • Ayşe, öğretmen ya da hemşiredir. • Ali, doktor değildir. ç. Sözel mantık sorularında bazı bilgilere net olarak ulaşılırken bazılarına da verilen örtülü bilgilerden hareketle akıl yürütme yoluyla ulaşılmaktadır. Örnek: • “Ali, Ayşe ve Mehmet isimli üç yarışmacıdan Ali, sonuncu olmamış, Ayşe ikinci olmuştur.” Bu durumda akıl yürütme yoluyla Ali’nin birinci olduğu, Mehmet’in ise sonuncu olduğu gerçeğine ulaşabiliriz. d. Sözel mantık sorularında verilen bilgilerden hareketle bilinmeyenlere ancak akıl yürütme yoluyla mantıklı bir şekilde gidilir. Mantık yürütme ayrı bir durum, yorum yapmak ise bam- başka bir durumdur. Yorum, kişinin kendi düşüncelerini içerir, bu sorularda yorum yapıl- ması sorunun yanlış çözülmesine neden olabilir. Örnek: • “Ali, sınavda birinci; Ayşe üçüncü olmuştur.” bilgisinden hareketle Ali’nin Ayşe’den daha çok çalıştığı yargısına varmak bir yorumdur, gerçekte Ayşe daha çok çalışmasına karşın birinci ola- mamış da olabilir. Bu nedenle kişilerin sınavdaki sıralamasına bakarak onların çalışma süreleri ile ilgili yorum yapmak yanlıştır. 8. Sınıf Türkçe 7

1. BÖLÜM Sözel Mantık e. Sözel mantık sorularının öncülünde özellikle dikkat edilmesi gereken kısım altı çizili ola- rak verilen “kesinlikle” ifadesidir. Örnek: • Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenemez? • Yukarıda verilenlere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? Soru: 1 Bir otobüs terminalinden ikişer saat arayla Antalya, İstanbul, İzmir, Mersin ve Muğla’ya otobüs kalkacaktır. Bu otobüslerin gideceği yer ve kalkış sırasıyla ilgili şunlar bilinmektedir: • Terminalden en son hareket edecek otobüs “İ” harfiyle başlayan bir şehre gidecektir. • Muğla’ya hareket edecek otobüs, ilk otobüsten dört saat sonra hareket edecektir. • Termi8alden ilk hareket edecek otobüs Mersin’e gidecektir. • Terminalden “İ” harfi ile başlayan şehirlere gidecek otobüsler arka arkaya hareket edecektir. Buna göre terminalden hangi şehre hareket edecek otobüsün hareket sırası belli değildir? A) Muğla B) Antalya C) İstanbul D) Mersin Çözüm: Terminalden hareket eden ilk otobüs Mersin’e gidecekmiş. İlk otobüsten dört saat sonra hareket eden otobüs Muğla’ya gidecekmiş. Terminalden otobüsler ikişer saat arayla hareket ettiğine göre terminalden hareket eden üçüncü otobüs Muğla’ya gidecektir. Terminalden en son hareket eden otobüs “İ” ile başlayan bir şehre gidecekmiş ve “İ” ile başlayan şehirlere gidecek otobüsler terminalden arka arka- ya hareket edecekmiş; bu durumda terminalden hareket edecek son iki otobüs “İ” ile başlayan şehirlere gidecekmiş. Geriye terminalden hareket edecek ikinci otobüs ve Antalya kalıyor, yani akıl yürütüldüğünde terminalden hareket edecek ikinci otobüsün Antalya’ya varacağı öncüllerden çıkarılabilir. Soruda verilenler doğru şekilde yerleştirildiğinde ortaya şöyle bir tablo çıkmaktadır: 1. 2. 3. 4. 5. Mersin Antalya Muğla İ İ Sıralama oluşturulduktan sonra sorunun çözümü oldukça kolaydır. Sorunun cevabı C seçeneğidir. Cevap: C Soru: 2 Berfin, Haluk, Tuğçe, Umay ve Ülkü adlı öğrenciler seksek ve kızmabirader oyunlarını oynamışlar- dır. Bu öğrencilerin oynadıkları oyunlarla ilgili şunlar bilinmektedir: • Her öğrenci yalnız bir oyun oynamıştır. • Üç öğrenci kızmabirader oynamıştır. • Berfin ve Umay aynı oyunu oynamıştır. • Haluk ve Ülkü aynı oyunu oynamamıştır. Buna göre aşağıdaki öğrencilerden hangisi kesinlikle seksek oyunu oynamıştır? A) Berfin B) Tuğçe C) Umay E) Ülkü Çözüm: Berfin ve Umay aynı oyunu oynamışsa Haluk ve Ülkü aynı oyunu oynamamışsa Berfin, Umay ke- sinlikle kızmabirader oynamıştır; bunun yanında Haluk ile Ülkü ikilisinden biri kızmabirader diğeri seksek oynamıştır, ancak hangisinin hangisini oynadığı kesin değildir. Bu durumda seksek oynayan- lardan biri Haluk ya da Ülkü olduğuna göre diğeri kesinlikle Tuğçe’dir. Kızmabirader Oynayanlar (3 kişi) Seksek Oynayanlar (2 kişi) Berfin Umay Haluk ya da Ülkü Haluk ya da Ülkü Tuğçe Cevap: B 8 8. Sınıf Türkçe

Sözel Mantık 1. BÖLÜM Soru: 3 Atatürk Ortaokulunda okuyan öğrencilerden Elif, Fatma, Gülşen ve Zeynep, ders çıkışında ev- lerinin yakınındaki pastaneye gitmişler ve dondurma, pasta ve limonata sipariş etmişlerdir. Bu arkadaşların masasına altı adet ürün gelmiştir. Bu öğrencilerin verdiği siparişlerle ilgili bilinenler şunlardır: • Fatma ve Gülşen aynı ürünleri sipariş etmişlerdir. • Elif, dondurma ve limonata sipariş etmiştir. • Zeynep, pastanın yanında bir ürün daha sipariş etmiştir. • Her bir öğrenci en az bir, en fazla iki ürün sipariş etmiştir. • Öğrencilerden ikisi limonata sipariş etmiştir. • En fazla sipariş verilen ürün pastadır. Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi kesinlikle doğrudur? A) Elif ile Gülşen aynı ürünleri sipariş etmiştir. B) İki öğrenci dondurma sipariş etmiştir. C) Pasta sipariş eden üç öğrenci vardır. D) Elif ve Fatma limonata sipariş etmiştir. Çözüm: Öncülde kesin olarak verilenler tabloya yerleştirildiğinde aşağıdaki tablo ortaya çıkmaktadır: ÖĞRENCİLERİN DONDURMA LİMONATA PASTA ADLARI Elif   Fatma Gülşen Zeynep  Hangi öğrencinin neyi sipariş ettiği ile ilgili kesin olarak bilinenler tabloya işlenmiş ve üç adet ürünün kim tarafından sipariş edildiği ortaya çıkmıştır. Toplam 6 adet ürün sipariş edildiğine ve Fatma ile Gül- şen’in aynı ürünü sipariş ettiği bilindiğine göre bu öğrencilerin birden fazla ürün sipariş etmesi müm- kün değildir. Ayrıca limonata da toplam iki adet sipariş edildiğine ve bu siparişlerden birisini Elif ver- diğine göre Fatma ve Gülşen’in limonata sipariş etmesi de mümkün değildir. Bu durumda limonata, pastanın yanında bir ürün daha sipariş etmiş olan Zeynep tarafından alınmıştır. En fazla satın alınan ürün de pasta olduğuna göre Fatma ve Gülşen’in pasta sipariş ettiği ortaya çıkmaktadır. Bu şekilde akıl yürütme yoluyla bulunan bilgiler tabloya yerleştirildiğinde şu şekilde bir tablo ortaya çıkmaktadır: ÖĞRENCİLERİN DONDURMA LİMONATA PASTA ADLARI Elif   Fatma  Gülşen  Zeynep   Tablo üzerinde bilgiler net bir şekilde görüldüğü için sorunun çözümü oldukça kolaylaşacaktır. Cevap : C 8. Sınıf Türkçe 9

1. BÖLÜM Sözel Mantık KONU TESTİ - 1 1 - 3. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. Binen Yolcu 3 Binen yolcu 18 Toplam Toplam 44 50 Yolcu Yolcu SIHHIYE ULUS AKM AKKÖPRÜ İVEDİK Binen Yolcu 8 Binen Yolcu 11 Binen Yolcu 7 Toplam Toplam Toplam 42 41 44 Yolcu Yolcu Yolcu 1. Yukarıdaki görselde bir demir yolunun Sıhhiye’den İvedik’e kadar olan durakları gösterilmişfunduszeue.info durakta hem binen hem de inen yolcu olmuştur. Durakların hizasındaki tablolarda, trene binen yolcu sayısı ile trenin duraklardan kaç yolcu ile ha- reket ettiği belirtilmiştir. Atatürk Kültür Merkezi (AKM) durağında trene binen Ahmet, son durağa kadar yolculuk etmiştir. Buna göre; I. Ahmet, İvedik’te trenden inmiştir. II. Ahmet, en az üç durak yolculuk etmiştir. III. Ahmet, trene üçüncü durakta binmiştir. IV. Ahmet’in bindiği trenin ilk durağı Sıhhiye değildir. yargılarından hangisine kesinlikle ulaşılabilir? A) Yalnız I B) I ve II. C) II ve III. D) II ve IV. 2. Trenin toplam dokuz istasyon arasında yolcu taşıdıktan sonra mola verdiği biliniyorsa I. Sıhhiye’den önce dört durak daha vardır. II. İvedik’ten sonra bir durak daha vardır. III. Sıhhıye’den önce ve İvedik’ten sonra, ikişer durak daha vardır. IV. İvedik’ten sonra üç durak daha vardır. yargılarından hangisi kesinlikle yanlıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. 3. Sıhhiye durağından hareket eden trenden hiçbir yolcu inmeseydi tren İvedik durağından kaç yolcu ile hareket etmiş olurdu? A) 88 B) 85 C) 81 D) 74 10 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 1 Sözel Mantık 1. BÖLÜM 4 - 6. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. Bir okulda müdür yardımcılığı yapan Hakan Hoca, mart ayı öğretmen nöbet çizelgesini hazırlamaktadır. Okulda bahçe, giriş ve üç de kat olmak üzere beş nöbet bölgesi bulunmaktadır. Her gün bahçede ve 2. katta ikişer, girişte ve 1. katta birer ve 3. katta üç öğretmen olmak üzere toplam dokuz öğretmen nöbetçi olarak görev yapmaktadır. Ayşe, Behiye, Canay, Eda, Fat- ma, Hasan, Murat, Nisa ve Tuğrul pazartesi günü nöbetçidir. Nöbet çizelgesinin hazırlanmasında aşağıdaki hususlara dikkat edilmektedir: • Öğretmenlerin nöbet bölgeleri her hafta değişmekle beraber nöbet günleri değişmemektedir. • Öğretmenler ilk hafta nöbet bölgelerine, öğretmenlerin adlarına göre alfabetik olarak yerleştirilmişlerdir. • Nöbet bölgeleri sırasıyla bahçe, giriş kat, 1. kat, 2. kat ve 3. kat şeklindedir. • İlk hafta görev yaptıktan sonra alfabetik olarak son sıradan başlayarak nöbet bölgeleri değiştirilecektir. (Örneğin, alfabetik olarak son sırada ve 3. katta nöbette olan Tuğrul bahçe nöbetine geçecek, bahçe nöbetindeki Behiye ise giriş kata ) • Her hafta her bölgeden sadece bir kişinin görev yeri değiştirilecektir. 4. Bu bilgilerden hareketle; I. Canay Öğretmen, ilk hafta girişte nöbet tutacaktır. II. İlk hafta Hasan Öğretmen ve Murat Öğretmen aynı katta nöbet tutacaklardır. III. Tuğrul Öğretmen, ikinci hafta girişte nöbet tutacaktır. IV. Fatma Öğretmen, ilk hafta 2. katta nöbet tutacaktır. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II. C) II ve III. D) I ve IV. 5. Fatma ve Murat ayın kaçıncı haftasında beraber nöbet tutacaklardır? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 6. 4 haftadan oluşan mart ayında 1. katta nöbete başlayan Öğretmen ayın son nöbetini tutacaktır. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Canay - 2. katta B) Eda - 3. katta C) Ayşe - 3. katta D) Fatma - 3. katta 8. Sınıf Türkçe 11

1. BÖLÜM Sözel Mantık KONU TESTİ - 1 7. Aşağıdaki tabloda Ahmet’in beş oy içinde okuduğu romanların konularına göre dağılımları verilmiştir. Konularına Göre Romanlar Konularına Göre Romanlar Sosyal Roman Araba Sevdası Bilim ve Kurgu Romanı Ay’a Yolculuk Tarihî Roman Yaban Duygusal Roman Çalıkuşu Fantastik Roman Harr Potter Ahmet, ayda bir kitap bitirmek suretiyle ocak ayında okumaya başladığı yukarıdaki romanları mayıs ayının sonunda bitir- miştir. Bu kitapların okunma sırasıyla ilgili şunlar bilinmektedir: • Fantastik roman ile tarihî roman birbirini takip eden aylarda okunmuştur. • “Araba Sevdası”nın hemen önünde “Ay’a Yolculuk” adlı eser okunmuştur. • “Çalıkuşu” bittikten iki ay sonra bilim ve kurgu romanı okunmuştur. • “Çalıkuşu” şubat ayında okunmamıştır. Bu bilgilerden hareketle Ahmet’in okuma listesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) B) Ocak Yaban Ocak Çalıkuşu Şubat Ay’a Yolculuk Şubat Harry Potter Mart Araba Sevdası Mart Yaban Nisan Çalıkuşu Nisan Ay’a Yolculuk Mayıs Harry Potter Mayıs Araba Sevdası C) D) Ocak Ay’a Yolculuk Ocak Yaban Şubat Araba Sevdası Şubat Ay’a Yolculuk Mart Çalıkuşu Mart Çalıkuşu Nisan Harry Potter Nisan Harry Potter Mayıs Yaban Mayıs Araba Sevdası 12 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 1 Sözel Mantık 1. BÖLÜM 8. 1. Ev 2. Ev 3. Ev 4. Ev 5. Ev 6. Ev Aynı sokak üzerindeki altı ev ile ilgili şunlar bilinmektedir: • Bu evlerde Beyza, Emre, Fatih, Feride, Gamze, Zeynep oturmaktadır. • Tek numaralı evlerde bayanlar oturmaktadır. • Emre’nin evi Feride ile Gamze’nin evlerinin arasındadır. • Sokağın başındaki ve sonundaki evlerden birisinde Beyza, diğerinde Fatih oturmaktadır. Buna göre, I. Zeynep 2 numaralı evde oturmaktadır. II. Emre 6 numaralı evde oturmaktadır. III. Fatih 1 numaralı evde oturmaktadır. IV. 4 numaralı evde Emre oturmaktadır. bilgilerinden hangi ikisine kesinlikle ulaşılabilir? A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III. D) III ve IV. 9. Bir televizyon kanalında “Yeşilçam’a Özlem” projesi kapsamında temmuz ayının ilk haftası ölüm yıl dönümü olması nede- niyle Kemal Sunal’ın filmleri izleyiciyle buluşturulacaktır. Bu filmler ve yayınlanacağı günler ile ilgili şunlar bilinmektedir: • Proje kapsamında “Süt Kardeşler”, “Çöpçüler Kralı”, “Korkusuz Korkak”, “Deli Deli Küpeli” ve “Öğretmen” filmlerine yer verilecektir. • Filmler, hafta içi günlerde yayınlanacaktır. • “Süt Kardeşler” filmi ilk ya da son yayınlanan film değildir. • “Deli Deli Küpeli”, “Öğretmen” filminden sonraki, “Süt Kardeşler” filminden önceki gün yayınlanacaktır. • “Korkusuz Korkak” filmi proje kapsamında gösterilecek son filmdir. • “Çöpçüler Kralı”, proje listesindeki ilk film değildir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) “Öğretmen” filmi pazartesi günü yayınlanacaktır. B) “Süt Kardeşler” filmi, “Çöpçüler Kralı” filminden bir gün önce yayınlanacaktır. C) “Deli Deli Küpeli” filmi salı günü yayınlanacaktır. D) Perşembe günü “Süt Kardeşler” filmi yayınlanacaktır. 8. Sınıf Türkçe 13

1. BÖLÜM Sözel Mantık KONU TESTİ - 1 Yemek yemeyi çok seven İbrahim, karnının ağrımasından şikâyetçi olmaya başlayınca annesi onu doktora götürmüştür. İbrahim’in yeme alışkanlıkları hakkında bilgi alan doktoru, onun rahatsızlığının sebebini midesinin çok yorulması olarak açıklamıştır. Bu nedenle ona sabah kahvaltılarında bir dilim çavdar ekmeğinin yanında sadece tek çeşit yiyecek tükete- bileceği beş günlük bir diyet programı vermiştir. Programda haşlanmış yumurta, beyaz peynir, mercimek çorbası, şehriye çorbası ve ev yapımı çilek reçeli vardır ve bu yiyecekleri belli bir sıraya göre yemesi gerekmektedir. Diyet programı ile ilgili bilinenler şunlardır: I. Sıvı ve katı yiyecekler birbirini takip eden günlerde tüketilmelidir. II. Şehriye çorbası, çilek reçelinden iki gün sonra tüketilmelidir. III. Diyet programına hayvansal bir gıda ile başlanmalıdır. Yukarıda verilenlere göre İbrahim’in kahvaltı programı aşağıdakilerden hangisidir? A) B) Pazartesi Beyaz peynir Pazartesi Şehriye Çorbası Salı Çilek reçeli Salı Haşlanmış Yumurta Çarşamba Mercimek çorbası Çarşamba Çilek reçeli Perşembe Şehriye çorbası Perşembe Beyaz peynir Cuma Haşlanmış yumurta Cuma Mercimek çorbası C) D) Pazartesi Haşlanmış yumurta Pazartesi Çilek reçeli Salı Mercimek çorbası Salı Beyaz peynir Çarşamba Çilek reçeli Çarşamba Şehriye çorbası Perşembe Beyaz peynir Perşembe Haşlanmış yumurta Cuma Şehriye çorbası Cuma Mercimek çorbası Bir pikabın yanındaki rafların birinde 1’den 10’a kadar numaralanmış 10 adet plak yer almaktadır. Bu plaklardan 4’ü rock, 3’ü Türk sanat müziği, 1’i pop, 1’i klasik, 1’i ise Türk halk müziği plağıdır. Bu plaklarla ilgili şu bilgiler verilmiştir: • 1, 5 ve 8. sırada aynı türden plaklar yer almaktadır. • Türk sanat müziği plaklarının hemen solunda rock müziği plakları yer almaktadır. • Aynı türden plakların hiçbiri art arda yer almamaktadır. • 4. sırada Türk sanat müziği plağı yer almamaktadır. • 7. sırada pop müziği plağı bulunmaktadır. • Klasik müzik plağı sırada yer almamaktadır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) 6. sırada Türk sanat müziği türünde bir plak vardır. B) sırada Türk halk müziği türünde bir plak vardır. C) 3. sırada rock müzik türünde bir plak vardır. D) 4. sırada rock müziği türünde bir plak vardır. 14 8. Sınıf Türkçe 1. D 2. A 3. C 4. D 5. C 6. B 7. B 8. B 9. D C D

KONU TESTİ - 2 Sözel Mantık 1. BÖLÜM 1. Matematiğin en popüler sayısı: Pi 3, …. Pi sayısı matematiğin her alanında, fizikte, istatistikte, mühendislikte, mimarlıkta, biyolojide, astronomide ve güzel sanat- larda kullanılır. Pi sayısı matematikte olduğu kadar doğada da beklenmedik yerlerde karşımıza çıkar. Günlük kullanımda basitçe 3, olarak ifade edilen bu oranın virgülden sonra sonsuz sayıda basamağı bulunur. (3,…). Hesap- lamalar sonucu Pi sayısına eklenen her yeni rakam, bir önceki hesaplamanın on katı daha hassas bir değeri temsil eder. Pi sayısının virgülden sonraki ilk 2 hanesini MÖ ’de Siraküzalı - - - - , ilk 4 hanesini MÖ ’de İskenderiyeli - - - - he- saplamıştır. İranlı gökbilimci - - - - ’te ilk 16 haneyi bulmuş ve rekoru yaklaşık iki yüz yıl elinde tutmuştur. Hollandalı - - - - ’larda ilk 35 haneye ulaşmıştır. İngiliz - - - -, sonsuz seriler kullanarak ’da ilk haneyi elde etmiş ve yine İngiliz - - - - ’da ilk haneyi hesaplamıştır. Süper bilgisayarlar sayesinde baş döndürücü bir ivme kazanan bu ya- rışta haneyle İsviçreli - - - - yılında kırdığı rekoru şimdilik elinde tutmaktadır. Pi sayısını bulan Peter Trueb, van Ceulen, Arşimet, el-Kaşi, Batlamyus, Machin ve Ferguson ile ilgili şunlar bilinmektedir: • van Ceulen Hollandalı; Ferguson ve Machin ise İngilizdir. • Pi sayısı ile ilgili ilk çalışmaları başlatan Arşimet’tir. • el-Kaşi, Pi sayısına dair, Hollandalı bilim insanından hemen önceki hesaplamayı yapmıştır. • Machin, çalışmasını Ferguson’dan önce yapmıştır. • Batlamyus, şu anda rekoru elinde bulunduran kişi değildir. Buna göre Pi sayısını hesaplama çalışması yapan bilim insanlarının sırlaması aşağıdakilerden hangisinde tarihle- riyle doğru bir şekilde verilmiştir? A) B) MÖ Siraküzalı Arşimet MÖ Siraküzalı Arşimet MÖ İskenderiyeli Batlamyus MÖ İranlı el-Kaşi İranlı el-Kaşi İngiliz Machin Hollandalı van Ceulen İngiliz Ferguson İngiliz Machin İskenderiyeli Batlamyus İngiliz Ferguson Hollandalı van Ceulen İsviçreli Peter Trueb İsviçreli Peter Trueb C) D) MÖ İskenderiyeli Arşimet MÖ İskenderiyeli Batlamyus MÖ Siraküzalı Batlamyus MÖ Siraküzalı Arşimet İranlı el-Kaşi İranlı El-Kaşi İngiliz van Ceulen İngiliz Machin İngiliz Machin İngiliz Ferguson Hollandalı Ferguson Hollandalı van Ceulen İsviçreli Peter Trueb İsviçreli Peter Trueb 8. Sınıf Türkçe 15

1. BÖLÜM Sözel Mantık KONU TESTİ - 2 2 - 5. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. Bir sitenin otoparkında dokuz tane araba bulunmaktadır. Bu arabaların üçü mavi, üçü beyaz, üçü de siyahtır. Yan yana park edilmiş olan bu araçların park sırası ile ilgili olarak şunlar bilinmektedir: • Üçüncü sıradaki araba beyazdır. • Birinci ve altıncı sıradaki arabalar aynı renktir. • Siyah arabaların hepsinin otoparktaki sıra numarası tektir. 2. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğ- 4. Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? rudur? A) Otoparktaki ilk araba beyazdır. A) Beşinci sıradaki araç siyahtır. B) Otoparkın 2. ve 9. sırasındaki arabalar aynı renkte- B) Birinci ve sekizinci sıradaki araçlar aynı renktedir. dir. C) Dördüncü ve sekizinci araçlar aynı renktedir. C) Otoparkın 2. ve 8. sırasındaki arabalar beyazdır. D) Dördüncü ve altıncı araçlar farklı renktedir. D) Mavi arabaların hepsinin park sırası çift sayıdır. 3. Aşağıdaki park yerlerinden hangisinde mavi araba- 5. Buna göre, kaç arabanın rengi kesin olarak bilin- lardan biri olamaz? mektedir? A) 1. B) 2. C) 4. D) 7. A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 6. Hakan, Meral, Mustafa, Özkan ve Zeynel adlı öğretmenler, hafta sonunda gençliklerinin gözde filmlerinden “Dikey Limit” ve “Matrix” isimli filmleri izlemiştir. Bu öğretmenlerin izledikleri filmlerle ilgili şunlar bilinmektedir: • Üç öğretmen “Matrix” isimli filmi izlemiştir. • Her öğretmen yalnızca bir film izlemiştir. • Meral ve Mustafa aynı filmi izlemiştir. • Hakan ile Zeynel aynı filmi izlememiştir. Buna göre öğretmenlerden hangisi kesinlikle “Dikey Limit” adlı filmi izlemiştir? A) Hakan B) Meral C) Mustafa D) Özkan 7. Aynı duraktan otobüse binen Burak, Canan, Erdem, Fatih ve İnci aynı yöne yolculuk etmişlerdir. Bindikleri otobüs sırasıyla Kolej, Kurtuluş, Cebeci, Dikimevi, Hastane, Abidinpaşa, Tuzluçayır ve Ege Mahallesi duraklarında durmaktadır. Yolcuların otobüsten indikleri duraklarla ilgili şunlar bilinmektedir: • Otobüste kalan son kişi Ege Mahallesi durağında inmiştir. • Fatih ile Canan arasında otobüsten iki kişi inmiştir. • Kolej, Kurtuluş ve Dikimevi duraklarında otobüsten kimse inmemiştir. • Burak, İnci’den hemen önceki durakta otobüsten inmiştir. • Erdem otobüsten son durakta inmemiştir. Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Otobüsten Hastane durağında inen kişi Fatih’tir. B) İnci, otobüsten Abidinpaşa durağında inmiştir. C) Otobüsten en son inen yolcu Canan’dır. D) Burak, otobüsten Cebeci durağında inmemiştir. 16 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 2 Sözel Mantık 1. BÖLÜM 8. Bir müzik dinletisinde arka arkaya Sezen Aksu, Zeki Müren, Ayten Alpman, Orhan Gencebay ve Barış Manço’nun birer parçasına yer verilecektir. Bu sanatçıların parçalarının çalınış sırasıyla ilgili şunlar bilinmektedir: • Orhan Gencebay’a ait parça, Zeki Müren’in parçasından hemen önce çalınacaktır. • Ayten Alpman’ın parçasından önce üç farklı sanatçının parçası çalınmıştır. • Barış Manço’dan hemen önce Ayten Alpman’ın parçası çalınmıştır. • Müzik dinletisinde ilk çalınan parça Sezen Aksu’ya ait değildir. • Sezen Aksu’nun parçası, Barış Manço’nun parçasından önce çalınmıştır. Buna göre sanatçıların parçalarının çalınış sırası aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) B) 1 Ayten Alpman 1 Orhan Gencebay 2 Barış Manço 2 Zeki Müren 3 Sezen Aksu 3 Sezen Aksu 4 Orhan Gencebay 4 Ayten Alpman 5 Zeki Müren 5 Barış Manço C) D) 1 Sezen Aksu 1 Zeki Müren 2 Zeki Müren 2 Sezen Aksu 3 Orhan Gencebay 3 Ayten Alpman 4 Ayten Alpman 4 Barış Manço 5 Barış Manço 5 Orhan Gencebay 9. Züleyha; yaz tatilinin ilk ayında iki, ikinci ayında ise üç kitap okumuştur. Züleyha iki aylık tatil sürecinde “Yaban”, “Çalı- kuşu”, “Küçük Ağa”, “Kiralık Konak” ve “Sineklerin Tanrısı” olmak üzere dört yerli bir yabancı kitap bitirmiştir. Züleyha’nın okuduğu bu kitapların okunma sırasıyla ilgili şunlar bilinmektedir: • “Yaban”dan önce iki kitap okumuştur. • “Sineklerin Tanrısı” kitabı yerli bir yazara ait değildir. • “Çalıkuşu”ndan sonra okuduğu kitap “Küçük Ağa”dır. • “Kiralık Konak”tan sonra okuduğu kitapların tümü yerlidir. • “Küçük Ağa”yı tatilin ikinci ayında okumuştur. Bu bilgilere göre Züleyha’nın tatilin ikinci ayında okuduğu kitaplar aşağıdakilerden hangisinde doğru sırayla verilmiştir? A) B) Çalıkuşu Kiralık Konak Küçük Ağa Yaban Sineklerin Tanrısı Küçük Ağa C) D) Yaban Çalıkuşu Küçük Ağa Çalıkuşu Yaban Kiralık Konak 8. Sınıf Türkçe 17

1. BÖLÜM Sözel Mantık KONU TESTİ - 2 Huzurkent Atatürk Ortaokulunda Türkçe, matematik, İngilizce, T. C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük derslerinin sınavları hafta içi günlerde, her gün bir tane olacak şekilde yapılmıştır. Sınavların yapılış sırası ile ilgili şunlar bilinmektedir: • İngilizce sınavı salı günü yapılmıştır. • Matematik sınavı haftanın son iş gününde yapılmamıştır. • Fen bilimleri sınavının ertesi günü matematik sınavı yapılmıştır. Buna göre; I. Türkçe sınavı cuma günü yapılmıştır. II. Matematik sınavı çarşamba günü yapılmamıştır. III. T.C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersi sınavı pazartesi günü yapılmıştır. ifadelerinden hangisi/hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) II ve III. D) I, II ve III. Havaların soğuması ile vatandaşların şehre gidip gelmesi zorlaşınca kasaba belediyesi tarafından meydana küçük bir pazar kurulmuş ve bu pazarda beş stant açılmıştır. Bu stantlarda sebze, meyve, bakliyat, temizlik ürünü ve kıyafet satıl- maktadır. Pazar yerine gelen Ayşe Hanım, her stanttan ürün alacaktır. Pazar alanındaki stantların sırası ve Ayşe Hanım’ın yaptığı alışveriş ile ilgili şunlar bilinmektedir: • Ayşe Hanım ikinci stanttan meyve almıştır. • Bakliyat standı en sonda değildir. • Sebze standı ile bakliyat standı yan yanadır. • Giyim standı, meyve standından sonraki bir stanttadır. • Meyve standından hemen sonra sebze standı vardır. Buna göre tanzim satış mağazasındaki stantların doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir? A) B) 1 Giyim 1 Temizlik Malzemeleri 2 Meyve 2 Meyve 3 Bakliyat 3 Sebze 4 Sebze 4 Bakliyat 5 Temizlik Malzemeleri 5 Giyim C) D) 1 Giyim 1 Sebze 2 Meyve 2 Meyve 3 Sebze 3 Temizlik Malzemeleri 4 Bakliyat 4 Bakliyat 5 Temizlik Malzemeleri 5 Giyim 18 8. Sınıf Türkçe 1. A 2. A 3. D 4. B 5. C 6. D 7. B 8. B 9. C B B

KONU TESTİ - 3 Sözel Mantık 1. BÖLÜM 1 - 3. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. F2 F1 Kuzey F3 Batı Doğu Güney F4 Yukarıdaki labirentte F1, F2, F3 ve F4 şeklinde gösterilen 4 adet fare bulunmaktadır. Bu fareler labirent içerisinde bulunan peynire ulaşmak istemektedir. Farelerin labirentte ilerleme şekilleri ile ilgili şunlar bilinmektedir: • Fareler, sadece beyaz kutucukları kullanarak ilerleyebilir. • Fareler, gidilebilecek en kısa yolu takip etmek zorundadır. • Fareler; sağ, sol ya da aşağı, yukarı yönde hareket edebilir. • Farelerin çapraz şekilde hareket etmeleri yasaktır. • Fareler, kuzey veya güney yönünde ilerlediklerinde 2 puan, doğu veya batı yönünde ilerlediklerinde ise 1 puan almaktadır. 1. Bu bilgilerden hareketle peynire en son ulaşacak olan fare hangisidir? A) F1 B) F2 C) F3 D) F4 2. Farelerin en kısa yoldan peynire ulaştıkları durumda en fazla puana hangi fare sahip olur? A) F4 B) F3 C) F2 D) F1 3. Labirentteki farelerin puanları hesaplandığında küçükten büyüğe doğru puan sıralaması aşağıdakilerden hangisi olur? A) B) 1 2 3 4 1 2 3 4 F4 F1 F2 F3 F3 F1 F2 F4 C) D) 1 2 3 4 1 2 3 4 F3 F2 F1 F4 F1 F2 F3 F4 8. Sınıf Türkçe 19

1. BÖLÜM Sözel Mantık KONU TESTİ - 3 4 - 6. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. Aynı mahallede oturan Ahmet, Ali, Berkay, Can, Demir, Emre, Gürkan, Hakan, Yasin ve Zeki; yan mahallede oturan gençler ile her hafta çarşamba günü halı sahada futbol maçı yapmaya karar verirler. Fakat sahada kimin hangi mevkide oynayacağı konusunda aralarında anlaşmazlık çıkar. Bunun üzerine her oyuncunun her hafta yer değiştireceği bir saha dizilişi üzerinde anlaşırlar. Bu diziliş düzeniyle ilgili olarak bilinenler şunlardır: • Sahada diziliş sırasına göre kaleci, savunma, orta saha ve ileri uç pozisyonlarında oynayacak oyuncular olacaktır. • Bu pozisyonlardan en fazla oyuncunun bulunması gerektiği yer orta saha, sonrasında savunma ve ileri uçtur. • Hiçbir pozisyonda eşit sayıda oyuncu olmayacaktır. • İlk haftaki maçta diziliş, ad sırasına göre alfabetik olacak ve forma numaraları buna göre olacaktır. • Her hafta oyuncular bir önceki giydikleri forma numarasından bir büyük olan forma numarasıyla sahaya çıkacaklardır. • 10 numara formayı giyen oyuncu bir sonraki hafta kaleci olacaktır ve 1 numaralı formayı giyecektir. 4. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Gürkan, üçüncü haftada yapılan maçta ileri uçta oynayacaktır. B) Ahmet’in orta sahada oynayabilmesi için en az üç maçın tamamlanmış olması gerekir. C) Hakan, ilk altı hafta içinde orta sahada sadece bir defa oynayacaktır. D) Can, ilk maçta savunmada oynayacaktır. 5. Yukarıda verilen bilgilere göre üçüncü hafta yapılan maçta oyuncuların saha dizilişi aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) Ahmet Kaleci Zeki Kaleci Ali Kaleci Yasin Kaleci Ali Savunma Ahmet Savunma Berkay Savunma Zeki Savunma Berkay Savunma Ali Savunma Can Savunma Ahmet Savunma Can Savunma Berkay Savunma Demir Savunma Ali Savunma Demir Orta saha Can Orta saha Emre Orta saha Berkay Orta saha Emre Orta saha Demir Orta saha Gürkan Orta saha Can Orta saha Gürkan Orta saha Emre Orta saha Hakan Orta saha Demir Orta saha Hakan Orta saha Gürkan Orta saha Yasin Orta saha Emre Orta saha Yasin İleri uç Hakan İleri uç Zeki İleri uç Gürkan İleri uç Zeki İleri uç Yasin İleri uç Ahmet İleri uç Hakan İleri uç 6. Oyuncuların saha dizilişi hakkında bilinenlere göre 2. haftada Hakan’ın yerine takıma dâhil olan Hayati, 3. maçını hangi mevkide oynar? A) Kaleci B) Savunma C) Orta saha D) İleri uç 20 8. Sınıf Türkçe 1. D 2. A 3. C 4. B 5. D 6. A

8 TÜRKÇE 2. BÖLÜM: Görsel Okuma FÖY .SINIF Adı: Soyadı: Kazanım: Görsel ve başlıktan hareketle okuyacağı metnin konusunu tahmin eder. Görsellerle ilgili soruları cevaplar. Grafik, tablo ve çizelgeyle sunulan bilgileri yorumlar. GÖRSEL OKUMA Görsel okuma; yazma, okuma, dinleme ve konuşma becerisi gibi Türkçe eğitiminde yer alan temel dil becerilerinden biridir. Görsel okuma; şekil, sembol, resim, grafik, tablo, beden dili, doğa ve sosyal olaylar gibi görselleri okuma, anlama ve yorumlamayı ve analiz etmeyi kapsamaktadır. Ayrıca öğren- cilerin duygu, düşünce ve bilgilerini görseller aracılığıyla başkalarına aktarması da bu alan içinde ele alınmıştır. Görsel ögeler çok eski zamanlardan beri ve çok sıklıkla kullanılmaktadır. Çünkü görsellerin bilgi alışverişinde birçok yararı mevcuttur: Görseller daha özlü ve kısadır. Görseller yardımıyla bilgi daha yoğunlaştırılmış hâle getirilebilir. Görseller bilgiyi somutlaştırır. İletilmek istenen mesajı etkili ve somut bir şekilde “gösterir.” Görseller kullanılarak bilgiler arası kopukluklar yok edilebilir. Bir görsel yardımıyla ilişkiler daha rahat ve etkili şekilde öğretilebilir. Bilginin zihne kodlanmasına dolayısıyla hatırlanmasına yardım eder. Görsel, konu hakkında fazladan bilgi verir. Çok az bilgi sahibi olunan veya ön bilgilerin olmadığı durumlarda mesajın anlaşılmasını kolaylaştırır. Yeni zihinsel şemalar oluşturmaya yardımcı olur. Görseller yardımıyla hedef kitlenin zihninde çok sayıda yeni şema oluşturmak mümkündür. Görseller dikkati çeker. Görseller yaratıcılığı arttırır. Bir görsel taşıdığı birçok anlam sebebiyle zihinde çağrışımlara neden olacaktır. Hikâye edici metinlerle kullanıldığında kurguyu oluşturma, karakterleri tanıtma veya geliştirme, sahneyi tanıtma, farklı bakış açılarını gösterme ve metni anlam açısından güçlendirmeye yardım- cı olabilir. Görseller bireylerin estetik anlayış geliştirmesine yardımcı olur. Beyinde görseller sözel materyallerden binlerce kat daha hızlı işlenmektedir. Bu sayede görselleri kullanarak çok miktarda bilgiyi kısa sürede öğretmek/iletmek/ beyne kodlamak mümkün olabilir. Not Görsel okuma bağımsız konular şeklinde sunulabileceği gibi yazma ve konuşma etkinlikleriyle de kullanılabilir. Böyle bir durumda metnin içeriği ile görseller arasında uyum olmalı ve ilişkilendirme yapılmalıdır. Metnin içeriği ile uyuşan ve uyuşmayanlar sorgulanmalıdır. Görseller, bazı temel unsurlardan oluşmaktadır. Bu unsurları şöyle sıralayabiliriz: Şekil Işık, çizgi ve renk gibi ögeleri de içeren ve belli bir anlamı olan unsurlardır. Resim Görsel kavramı denildiği zaman akla ilk gelen unsurlardan birisi resimdir. Resimlerin belli başlı iş- levleri; farklılıkları vurgulamak, benzetme ilişkisi kurmak, dikkati ön plana çıkarmak ve bazı şeyleri hatırlatmayı sağlamaktır. 8. Sınıf Türkçe 21

2. BÖLÜM Görsel Okuma Diyagram ve şemalar Bu sınıftaki görselleri oluşturan ögeler; akış şemaları, haritalar, krokiler, sınıflandırma çizelgeleridir. Bireylerin görselde yer alan olay-olgu-nesneler arasındaki bağlantıyı görmesini sağlama özelliğine Not Görsel okuma sorularında ister bir resim, ister grafik, ister şekil olsun asla kişisel bir çıkarım, yorum yapılmamalıdır. Kişisel yorumlamalara gidildiğinde görselde verilenden uzaklaşılmış olur. Unutmayalım ki bu tip sorularda soru kalıbı “Bu görsele / bu grafiğe/ bu şekle göre…” ifadesini içermektedir, “size göre” değil. Görsel okuma sorularında amaç öğrenciye yorum yaptırmak değil öğrencinin iyi bir gözlem sonucu verilen bilgileri doğru kavrayıp algılamasını sağlamaktır. Örnek: Yandaki görsel dikkatle incelendiğinde gör- selden hareketle o dönemin I. Yaşam tarzı ile ilgili II. Mimarî yapısı hakkında III. İnsanlarının giyim kuşamları konusun- da bilgi sahibi olunabilinir. Bu görselden hareketle o dönemin I. Ekonomik yapısı hakkında, II. Geçim kaynakları ile ilgili, III. Toplumsal statü hakkında bilgilere ula- şılabileceğini söylemek görselle ilgili kişisel yorum yapıldığını gösterir, çünkü görselde bunlarla ilgili doğrudan bir ayrıntıya yer verilmemiştir. Örnek: Aşağıdaki haritada Türkiye’nin hangi Balıkçılık bölgesinde, hangi hayvancılık faaliye- Koyun Balıkçılık Sığır Balıkçılık Sığır tinin yapıldığı gösterilmektedir. Balıkçılık Ordu Arıcılık Sığır İpekböceği Bu haritadan hareketle, Tiftik Keçisi Koyun Arıcılık Sığır Koyun I. Türkiye’nin her bölgesinde hay- Koyun Koyun Koyun Kıl Keçisi vancılık faaliyetinin yapıldığı, Arıcılık Kıl Keçisi Koyun Kıl Keçisi Arıcılık Koyun II. Türkiye’deki hayvancılık faaliye- tinin tek bir tür üzerinden yapıl- madığı, III. Türkiye’nin nerdeyse tüm bölgelerinde koyun yetiştirildiği IV. Türkiye’de balıkçılık faaliyetinin sadece kuzey kıyı kesimlerinde yapıldığı görülüp dile getirilebilir. Ancak bu haritadan I. Türkiye’nin ekonomisinin hayvancılığa dayandığı, II. Türkiye’nin hemen her bölgesinde sığır yetiştirildiği, III. Balıkçılık faaliyetlerinin tüm kıyı kesimlerinde yoğun olarak yapıldığı, IV. Türkiye’de et üretimi ve tüketiminin oldukça yüksel olduğu gibi ifadeler yorum anlamı taşımak- tadır. Bu ifadelere görselde verilenlerden ulaşmak mümkün değildir. 22 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 1 Görsel Okuma 2. BÖLÜM 1. Diyet yapanların en önemli hatası, yeterince karbonhidrat almamaktır. Ekmek, pilav, makarna gibi besinleri yemeyi bırakan kişilerin metabolizması, ihtiyacı olan karbonhidratı kastaki karbonhidrattan almaya başlar. Bu da kas kaybı anlamına gelir ve beraberinde vücut su da kaybeder. Diyet yapan insan, tartıldığında kilo verdiğini sanır. Eğer kilo vermenize karşın yal- nızca yüzünüz, kollarınız inceliyor; yağ deposu olan karın ve öteki bölgeler aynı kalıyorsa yağ kaybetmediğinizi ve doğru zayıflamadığınızı bilmelisiniz. Buna göre, aşağıdaki kişilerden hangisinin metinde belirtildiği şekilde diyet yaptığı söylenebilir? A) B) C) D) 2. Aşağıda yılına ait medya istatistikleriyle ilgili görseller verilmiştir. Dünyada bir yılda ders kitapları hariç basılan kitap sayısı Türkiye’de Okuma ve İzleme Oranları Amerika Dergi okuma oranı %4 Almanya Kitap okuma oranı % 4,5 İngiltere Gazete okuma oranı % 22 Fransa Radyo dinleme oranı % 25 Brezilya Türkiye Televizyon izleme oranı % 94 Bu görsellerden hareketle, I. Türkiye, ders kitapları haricinde basılan kitap sayısı konusunda gerilerdedir. II. Türk insanının okumaya ayırdığı vakit, televizyon izlemeye ayırdığı vaktin yarısı kadardır. III. Türk insanı kitaptan başka yayınlar da okumaktadır. IV. Ders kitapları hariç basılan kitap sayısı Türkiye’de kişi başına düşen kitap oranından daha yüksektir. bilgilerinden hangilerine kesinlikle ulaşılamaz? A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV. 8. Sınıf Türkçe 23

2. BÖLÜM Görsel Okuma KONU TESTİ - 1 3. “Sanata Geri Dönüşüm” günlük hayatımızda kullandığımız basit şeylerden ilham alınarak geliştirilmiş bir sanat projesi. Sa- nata Geri Dönüşüm projesinin yaratıcıları fotoğrafçı Ira Bordo ve makyaj uzmanı Olga Glazunova. Ünlü tasarımcı Venera Kazarova ile güçlerini birleştiren Ira ve Olga, Sanata Geri Dönüşüm projesi için insanların çöpe attıkları tek kullanımlık poşet, çöp torbaları, folyo gibi parıldayan ve ilgi çeken malzemeleri kullanıyorlar. Esas amaçlarının bir zıtlık etkisi yarat- mak olduğunu söyleyen ekip, projede üzerine en çok zaman harcadıkları kısmın hassas malzemelerle çalışmak olduğunu belirtiyorlar. Şekil vermesi oldukça dikkat gerektiren malzemelerin fotoğraflanması sonucunda ortay oldukça eğlenceli kareler ortaya çıkmış. İşte birbirinden ilginç fotoğraflar… Aşağıdaki fotoğraflardan hangisi bu metinde “İşte, birbirinden ilginç fotoğraflar” açıklamasının altında yer alamaz? A) B) C) D) 24 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 1 Görsel Okuma 2. BÖLÜM 4. Bir Fin atasözü “Kitaplıklar demokrasinin kaleleridir.” diyor, günümüzden yıl önce yaşamış olan Ovidius da “Genç- lerini kitapla beslemeyen toplumların sonu acıdır.” diyor. Biz de bu sözleri kendimize düstur edinerek bir kitabevi açtık. Bu kitabeviyle her alana ve herkese hizmet etmeyi amaçladık. Bu nedenle de yayınevimizdeki kitap yelpazesini oldukça geniş tutmaya gayret gösterdik. Kitabevimizde bulunan kitaplar aşağıda verilmiştir. SINAVI ETİM KURUMLARI YÜKSEKÖĞR TESTİ (TYT) TEMEL YETERLİLİK ! ADAYIN DİKKATİNE indirip ı akıllı telefonunuza deneme içerisindeki Milli Eğitim Bakanlığı ve Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezinin Çözüm Be Bende uygulamasın karekodu okutarak iz. işaretli alandaki ala izleyebilirsin video çözümlerini tüm soruların sorula T NUMARASI SORU KİTAPÇIK KİTAP 7 0 4 4 4 0 4 0 T.C. KİMLİK NUMARASI ADI SOYADI SALON NO. SIRA NO. düzenlediği sınavlara hazırlık kitapları OKUYUNUZ. ADAYIN DİKKATİNE! UYARILARI MUTLAKA N ÖNCE AŞAĞIDAKİ SINAV BAŞLAMADA Soru ve Sıra Numaranızı, Salon Numaranızı Adınızı, Soyadınızı, 1. T.C. Kimlik Numaranızı, alanlara yazınız. ilgili Kitapçığı üzerindeki ilgili alana cevap kâğıdındaki verilmiştir. Bu numarayı kâğıdınıza yapmadığınız Numarınız yukarıda Bu kodlamayı cevap Bu 2. Soru Kitapçık ilgili alanı imzalayınız. si mümkün değildir. kodlayınız ve aşağıdaki takdirde, sınavınızın değerlendirilme kodlanmasının veya yanlış yaptığınız eksik veya yanlış kodlanmasının, kâğıdı üzerine numaranın cevap aittir. sorumluluğu size Adayın İmzası: Numarasını Soru Kitapçık alana doğru kodladım. cevap kâğıdındaki Kişisel gelişimi esas alan kitaplar Duygusal içerikli, romantik okuma kitapları I. Sağlıklı beslenme, kaliteli yaşam kültürü kitapları II. Okul derslerine yardımcı kaynak kitaplar III. Bilim ve kurgu içerikli kitaplar Yukarıdaki bilgilendirme grafiğinde bazı simgelerin karşısındaki açıklama bölümleri boş bırakılmıştır. Bu simgeler ve numaralanmış cümleler eşleştirildiğinde doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi olur? A) I B) III C) II D) II II II III I III I I III 8. Sınıf Türkçe 25

2. BÖLÜM Görsel Okuma KONU TESTİ - 1 5. Birçok sanatçı, insanın önlenemez tüketim hırsına ve doğa duyarlılığıyla geri dönüşüm konusuna dikkat çekmek için atık maddeleri muhteşem sanat eserlerine dönüştürerek “geri dönüşüm sanatı” olarak adlandırdığımız sanat tarzını yaratmış- lar. “Çöpten sanata” diye ifade edebileceğimiz bu konuda üretim yapan sanatçıların birçoğu eserlerini bu sorumluluk bilin- ciyle yapıyor. Bu amaç doğrultusunda İngiliz sanatçılar Tim Noble ve Sue Webster, topladıkları atık materyalleri kullanarak bir gölge sanatı oluşturuyor. Belirli bir düzende hazırladıkları atık maddeleri projeksiyon yardımıyla aydınlatarak duvara yansıttıkları gölgelerle heykeller yaratıyorlar. Sanatçı çift ortaya çıkardıkları eserleri “Işık Eserler” ve “Gölge Eserler” olarak ikiye ayırıyor. Sanatın aydınlık ve karanlık yüzü olarak tanımlayabileceğimiz bu yapıtlarda şehir siluetlerinden, Michael Jackson ve Marilyn Monroe gibi ünlülerin yansımalarına kadar birçok tasarımı görmek mümkün. Sanatçılar yaratım süreç- lerinde en büyük ilhamı punk ve rock müzikten aldıklarını belirtiyor. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen sanatçıların ortaya koyduğu çalışmalardan biri olamaz? A) B) C) D) 6. Nobel Ödüllü bilim insanı, kimya alanında yaptığı çalışmalarla dünyaca ün kazanmış olan Prof. Dr. Aziz Sancar’ı tanıyor muyuz? Hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl Aziz Sancar senesinde Mardin’in onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu Savur ilçesinde dünyaya geldi. İlk ve haritalandıran araştırmaları sayesinde ortaöğrenimini Savur ve Mardin’de tamam- Nobel Kimya Ödülü’nü kazanmıştır. ladı. Sonrasında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde eğitim gördü. Savur’da iki sene doktor olarak çalıştıktan ’den beri ABD Kuzey Karolina sonra, doktorasını Teksas Üniversitesinde Üniversitesi, ChapelHill’de Biyokimya ve Moleküler Biyoloji dalında, DNA onarımı Biyofizik Bölümü’nde profesör olarak üzerinde yaptı. Yale Üniversitesinde DNA görev yapmaktadır. ABD Ulusal Bilimler onarımı dalında doçentlik tezini tamamladı. Akademisine seçilen ilk ABD’li Türk olarak tanınır. senesinde UNC ChapelHill’de Biyokimya ve Biyofizik alanlarında çalıştı. Burada DNA onarımı, hücre dizilimi, kanser tedavisi ve biyolojik saat üzerinde çalıştı. makale ve 33 kitap yazdı. Bu metinden hareketle Aziz Sancar’la ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) ABD Ulusal Bilimler Akademisinin kurucularındandır. B) Teksas Üniversitesinde profesör olarak görev yapmaktadır. C) Yaptığı çalışmalarla Nobel Biyoloji Ödülü’nü almıştır. D) Yaptığı başarılı çalışmalarla adını duyurmuş bir bilim insanıdır. 26 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 1 Görsel Okuma 2. BÖLÜM 7. TEMA, Millî Eğitim Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı arasında yılında “Sıfır Atık” adlı bir protokole imza atıldı. “Daha yeşil, daha temiz bir dün- ya için… “ sloganıyla yola çıkılan bu proje kapsamında “israfı önlemek, kaynakları daha verimli kullanmak, atık miktarını azaltmak ve atıkları geri kazanmak, yarınlara temiz bir dünya bırakmak için… “ çeşitli çalışmalar ve planlar yapılı- yor. Hatta bu amaçlar doğrultusunda başlatılan Sıfır Atık Projesi, âdeta bir seferberliğe dönüştü. Projede yeni hedef, tüm Türkiye’ye örnek teşkil edecek bir sıfır atık ilçesinin kurulması. Çevre ve Şe- hircilik Bakanlığı, sıfır atık yerleşimi için en uygun ilçeyi seçecek ve pilot olarak projeyi uygulayacak. Bu proje dâhilinde sıfır atık için yanda verilen piramitteki 5D uyarısının tüm vatandaşlar tarafından benimsenmesi amaçlanmaktadır. Yukarıdakilerden hareketle aşağıdaki davranışlardan hangisi “Sıfır Atık” projesi içerisinde yer alan 5D uyarısı kap- samında değildir? A) Züleyha’nın sınıf başkanı olarak mavi kapak toplama kampanyası başlatması B) Ahmet Bey’in çağa ayak uydurmak amacıyla son model cep telefonu kullanması C) Gökçen’in üniversiteye hazırlık kitaplarını karalamadan kullanması ve kuzenine vermesi D) Kilo veren Ayşe Hanım’ın pantolonlarını terziye tadilata vermesi 8. Aşağıdaki grafikte Türkiye’de yıllarında üretilen tarım ürünlerinin miktarı verilmiştir. 80 Üretim (Milyon ton) 70 65,1 65,2 60 50 40 29,6 30,3 30 20 17,8 19,0 10 0 Tahıllar ve diğer Sebzeler Meyveler bitkisel ürünler Bitkisel ürün grubu Aşağıdakilerden hangisi bu grafikten hareketle ulaşılacak yargılardan biri değildir? A) Tarım ürünleri, Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlamaktadır. B) Türkiye’de tarım faaliyetlerinin büyük kısmını tahıl ve bitkisel ürünler oluşturmaktadır. C) Türkiye’de ve yıllarında üretilen ürün miktarında az bir farklılık vardır. D) Türkiye’de meyveden daha çok sebze üretimi yapılmaktadır. 8. Sınıf Türkçe 27

2. BÖLÜM Görsel Okuma KONU TESTİ - 1 9. Aşağıdaki tabloda dünya üzerinde en çok konuşulan diller ve bu dillerin sırası verilmiştir. Çince İngilizce İspanyolca Hintçe Türkçe Arapça Portekizce Belgalce Rusça Japonca Almanca Fransızca Bu tablodan hareketle, I. Dünya üzerinde en çok konuşulan dil Çincedir. II. Dünyada, bilim dili olarak İngilizce kullanılmaktadır. III. Türkçe; Hintçeden az, Arapçadan fazla konuşulan bir dildir. IV. Fransızca sözcük sayısı ve ifade olanakları bakımından en kısır dildir. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV. Aşağıdaki grafik, Türkiye’de arazilerin kullanım alanlarının yüzölçümüne dağılımını göstermektedir. Arazi Alan Diğer Kullanımı (ha) (%) Orman % 21,3 % 27,6 Orman 27,6 Mera 18,6 Su Alanları 1,4 Tarım 31,1 Diğer (*) 21,3 Genel Alan Mera Tarım % 18,6 Su Alanları % 31,1 % 1,4 Bu grafikle ilgili, I. Türkiye’nin toprak verimliliği oldukça yüksektir. II. Türkiye ekonomisinde tarım faaliyetleri büyük bir öneme sahiptir. III. Türkiye topraklarının dağılımında en büyük oran tarım arazilerine aittir. IV. Türkiye topraklarındaki suyun kapladığı alanın tüm topraklara oranı yüzde ikiden daha azdır. yargılarından hangilerine kesin olarak ulaşılamaz? A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) III ve IV. 28 8. Sınıf Türkçe 1. A 2. C 3. D 4. C 5. B 6. D 7. B 8. A 9. C A

KONU TESTİ - 2 Görsel Okuma 2. BÖLÜM 1. Aşağıdaki görselde Pablo Picasso ve Salvador Dali’nin masanın üzerinde duran bir yumurtayı kendi sanat anlayışlarıyla resmettikleri görülmektedir. • Salvador Dali, 11 Mayıs ’te, • Pablo Picasso (25 Ekim İspanya’nın Figueres kentinde – 8 Nisan ), İspanyol dünyaya geldi. Dali; yaşam tarzı, ressam ve heykeltıraştır. giyimi, davranışları ve benimse- yüzyıl sanatının en iyi bilinen diği sanat akımlarıyla her zaman isimlerindendir. dikkat çeken bir isim olmuştur. • Picasso’nun sanat anlayışına • Salvador Dali’nin sanat anla- göre dış dünyanın nesneleri yışına göre, gerçek dünyanın sadece göründükleri şekliyle olayları, objeleri, yaratıklarını değil görünmeyen tüm yönle- her türlü mantık düzeninden riyle ele alınmalıdır. uzak biçimde tablolarında can- landırılmalıdır. Bu görseli en iyi anlatan metin aşağıdakilerden hangisidir? A) İnsanların duygu ve düşüncelerini şekillendiren şey içinde yaşadıkları çevredir. Her birey, içinde yaşadığı çevreyle bütünleşir. Bu nedenle kişiyi çevreden soyutlamak mümkün değildir. Çevre ise değer ve geleneklerin çevrelediği dar bir mekândan ibarettir. B) Kişinin davranışları, onun duygu ve düşüncelerinin bir yansımasıdır. Yani aynı şeye bakan gözlerden birey sayısı ka- dar farklı yorum ortaya çıkar. Gerçeklik, görünenden çok bizim onu algılayışımızla şekillenen dünyadır. C) Dünya üzerinde ne denli insan varsa o denli fikir ve duygu da vardır. İnsanların duygu ve düşüncelerinin birbirinden farklı olması görünen ve bilinen gerçeği değiştirmez. Nihayetinde aklın yolu “bir”dir. Gerçeklik tek; hayal ve imgeler sonsuzdur. D) Gerçekliği değiştirme arzusu insanın sonsuzluğu arayışının bir sonucudur. İnsanoğlu sanır ki gerçeklik değişince kendi gerçekliği yani sınırlılığı da değişecektir. Ama insanoğlu şu gerçeği unutur: Yalnızca kendi algısında değiştirme gücüne sahip olan insanoğlu var olan gerçekliği değil sadece kendi gerçeğini değiştirir. 2. Aşağıdaki grafikte Türkiye’de üretilen elma çeşitlerinin dağılım oranları verilmiştir. 19 % 26 % Elma (Golden) 4% Elma (Starking) 10 % Elma (Amasya) Elma (Grannysmith) 41 % Elma (Diğer) Bu grafikten hareketle, I. Türkiye’de farklı cinslerde elma üretimi yapılmaktadır. II. Amasya elmasının üretimi yalnızca Amasya ilinde yapılmaktadır. III. Türkiye’de tarım arazilerinin büyük bölümünde elma yetiştirilmektedir. IV. Türkiye’de en fazla starking cinsi elma yetiştirilmektedir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III. D) III ve IV. 8. Sınıf Türkçe 29

2. BÖLÜM Görsel Okuma KONU TESTİ - 2 3. Köyün birinde bir yaşlı adam varmış, çok fakirmiş ama kral bile onu kıskanırmış. Öyle dillere destan bir beyaz atı varmış ki kral bu at için ihtiyara büyük bir servet teklif etmiş ama adam onu satmaya yanaşmamış. “Bu at, sadece bir at değil benim için; bir dost… İnsan dostunu satar mı?” demiş. Bir sabah kalkmışlar ki, at yok. Köylü, ihtiyarın başına toplanmış: “Seni ihtiyar adam, bu atı sana bırakmayacakları, çalacakları belliydi. Krala satsaydın, ömrünün sonuna kadar beyler gibi yaşardın. Şimdi ne paran var, ne de atın.” demişler. İhtiyar: “Karar vermek için acele etmeyin.” demiş. “Sadece at kayıp!” deyin, “Çünkü gerçek bu. Ondan ötesi sizin yorumu- nuz ve verdiğiniz karar. Atımın kaybolması, bir talihsizlik mi, yoksa bir şans mı? Bunu henüz bilmiyoruz. Çünkü bu olay henüz bir başlangıç. Arkasının nasıl geleceğini kimse bilemez.” Köylüler ihtiyara kahkahalarla gülmüşler. Aradan 15 gün geçmiş ve at bir gece ansızın dönmüş. Meğer çalınmamış, dağlara gitmiş. Dönerken de, vadideki 12 vahşi atı peşine takıp getirmiş. Bunu gören köylüler toplanıp ithiyara gidip özür dilemişler. “Babalık” demişler, “Sen haklı çıktın. Atının kaybolması bir talihsizlik değil adeta bir devlet kuşu oldu senin için, şimdi bir at sürün var.” “Karar vermek için gene acele ediyorsunuz.” demiş ihtiyar. “Sadece atın geri döndüğünü söyleyin. Bilinen gerçek sadece bu. Ondan ötesinin ne getireceğini henüz bilmiyoruz.” Köylüler bu defa açıkça ihtiyarla dalga geçmemişler ancak içlerinden “Bu ihtiyar sahiden saf!” diye geçirmişler. Bir hafta geçmeden, vahşi atları terbiye etmeye çalışan ihtiyarın tek oğlu attan düşmüş ve ayağını kırmış. Evin geçimini sağlayan oğul şimdi uzun zaman yatakta kalacakmış. Köylüler gene gelmişler ihtiyara. “Bir kez daha haklı çıktın.” demişler. “Bu at- lar yüzünden tek oğlun, bacağını uzun süre kullanamayacak. Oysa sana bakacak başkası da yok. Şimdi eskisinden daha fakir, daha zavallı olacaksın.” demişler. İhtiyar “Siz erken karar verme hastalığına tutulmuşsunuz.” diye cevap vermiş. “O kadar acele etmeyin. Oğlum bacağını kırdı. Gerçek bu. Ötesi sizin verdiğiniz karar. Ama acaba ne kadar doğru. Hayat böyle küçük parçalar hâlinde gelir ve ondan sonra neler olacağını asla bilemezsiniz.” Birkaç hafta sonra düşmanlar hanedanlığa çok büyük bir ordu ile saldırmış. Kral son bir ümitle eli silah tutan bütün gençleri askere gönderme emrini vermiş. Köye gelen görevliler, ihtiyarın kırık bacaklı oğlu dışında bütün gençleri askere almışlar. Köyü matem sarmış. Çünkü savaşın kazanılmasına imkân yokmuş, giden gençlerin ya öleceğini ya da esir dü- şeceğini herkes biliyormuş. Köylüler, gene ihtiyara gelmişler. “Gene haklı olduğun kanıtlandı” demişler. “Oğlunun bacağı kırık ama hiç değilse yanın- da. Oysa bizimkiler, belki asla köye dönemeyecekler. Oğlunun bacağının kırılması, talihsizlik değil, şansmış meğer…” “Siz erken karar vermeye devam edin.” demiş, ihtiyar. “Oysa ne olacağını kimseler bilemez. Bilinen bir tek gerçek var. Benim oğlum yanımda, sizinkiler askerde. Ama bunların hangisinin talih, hangisinin şanssızlık olduğunu sadece Allah biliyor.” Lao Tzu, öyküsünü şu nasihatla tamamlamış: “Acele karar vermeyin. Hayatın küçük bir dilimine bakıp tamamı hakkında karar vermekten kaçının. Karar; aklın durması halidir. Karar verdiniz mi, akıl düşünmeyi, dolayısı ile gelişmeyi durdurur. Buna rağmen akıl, insanı daima karara zorlar. Oysa gezi asla sona ermez. Bir yol biterken yenisi başlar. Bir kapı kapanırken, başkası açılır. Bir hedefe ulaşırsınız ve daha yüksek bir hedefin hemen oracıkta olduğunu görürsünüz.” Aşağıdaki görsellerden hangisi bu hikâyeyi içerik bakımından desteklemez? A) B) C) D) 30 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 2 Görsel Okuma 2. BÖLÜM 4. Yağışın az olduğu ve Teşhis ve kurak geçen yerlerde tedaviye geç eç eç hayvanlar merada kalınırsa otlarken enfekte olur şarbon ve şarbon hastalığına hastalığı yakalanır. ölüme neden den en olmaktadır. r. İyi imha edilemeyen n bedenden de Hastalık hızlı bir biçimde Şarbon, “Badilius hastalık Şarbon hastalı- hayvandan hayvana geçer. anthracis” adı verilen toprağa ğında erken bakterinin neden olduğu, geçer. teşhis ve tedavi hayvansal kökenli ve önemlidir. insanları etkileyen bir hastalıktır. Şarbon hastalığı; deri, sindirim veya solunum yoluyla hayvandan insana geçer. Bu şekilde belirtilen bir sorunla ilgili aşağıdakilerden hangisi bir çözüm önerisi olamaz? A) Hayvanlarla aynı ortamı paylaşmak durumunda kalan insanlar hijyene dikkat etmelidir. B) Hayvanlar düzenli olarak veteriner kontrolünden geçirilmelidir. C) Şarbon hastalığı kapmış hayvanların etleri imha edilirken gerekli önlemler alınmalıdır. D) Şarbon hastalığı tehlikesi nedeniyle insanlar daha az et tüketmelidir. 5. Aşağıda Türkiye’de farklı yıllarda üretilen baklagil miktarının grafiği verilmiştir. (bin ton) baklagiller 0 Bu grafikten hareketle Türkiye’de baklagil üretimiyle ilgili, I. Belli bir planlama doğrultusunda yapıldığı II. En yüksek üretimin 90’lı yılların başında gerçekleştiği III. yılındaki üretim miktarının yılında üç katına çıktığı IV. Üretimin nüfus artışına paralel olarak değişim gösterdiği değerlendirmelerinden hangisine ulaşılamaz? A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III. D) III ve IV 8. Sınıf Türkçe 31

2. BÖLÜM Görsel Okuma KONU TESTİ - 2 6. Bugün görme engellilerin hayatını kolaylaştıran Braile alfabesi, kendisi de bir görme engelli olan Louis Braille tarafından yılında icat edildi. Braille alfabesi; iki kolon taşıyan dikdörtgen düzen üzerine dizilmiş altı kabartılmış noktadan olu- şur. Her iki kolonda üçer nokta bulunur. Noktalardan her biri altmış dört farklı kombinasyondan birini oluşturması için farklı şekillerde dizilir. Görme engelli Nermin Hanım, bir alışveriş merkezinde engelli asansörüyle üst kata çıkmak istemektedir. Buna göre Nermin Hanım Braille alfabesiyle kodlanmış hangi tabelayı takip ederse engelli asansörüne ulaşır? A) B) C) D) 32 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 2 Görsel Okuma 2. BÖLÜM 7. Karikatür sözcüğü dilimize Fransızcadan geçmiştir. Tarihin bilinen ilk karikatürleri Leonardo da Vinci tarafından kaleme alınmıştır. Ayrıca Gian Lorenzo Bernini karikatür sanatının yapı taşlarından biri olmuştur. Bu sanat İtalya ve Fransa’da or- taya çıkarak büyüme kaydetmiştir. Karikatür, değindiği mevzuları mizahi ve eleştirel bir üslupla ele alarak insanlara anlatan bir çizim şeklidir. Bir nevi resimlerin mana kazanmış hâlidir. Bir kişinin bir şeyin ya da bir olayın tuhaf ve gülünç taraflarını meydana koyacak şekilde yapılan resimdir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi karikatür değildir? A) B) C) D) 8. Sınıf Türkçe 33

2. BÖLÜM Görsel Okuma KONU TESTİ - 2 8. Aşağıdakilerden hangisi bu görseli karşılayan bir metindir? A) Empati, tüm insanlarda bulunmayan ancak tüm insanların ihtiyaç duyduğu bir kavramdır. Kişi her zaman için karşısın- dakine anlayışla yaklaşmasa da karşısındakinin her daim kendisine anlayışla yaklaşmasını ister. O hâlde kişi önce empati kavramını benimseyip içselleştirmeli sonrasında karşısındakinden empati kurmasını beklemelidir. Unutulma- malıdır ki kişinin ilk söz geçirebileceği kişi kendisidir. B) Tüm insanların aynı şeyi düşünmesini beklemek yanlış bir tutumdur. Bu nedenle bizim gibi düşünmeyen insanları eleş- tirmek yerine onların durumuna saygı duymayı öğrenmeliyiz. Nihayetinde herkesin düşüncesi içerisinde bulunduğu duruma ya da konuma göre değişebilir. Bizim düşüncemiz bize, karşımızdakinin düşüncesi ise karşımızdakine göre doğru olabilir. C) Hata yapmak büyük bir kayıp değildir, asıl kayıp o hatadan ders çıkarmamaktır. Her hata, içerisinde bir deneyim taşır. Hatta “Bisiklet sürmeyi öğrenmede düşerken edinilen deneyim, düşmeden yol alırken edinilen deneyimden daha eği- tici olur.” sözüne hak vermemek elde değildir. D) Kişi, içinde bulunduğu toplumun değer yargılarıyla şekillenir. Bu nedenle her birey, içinde yaşadığı toplumun önemli bir parçasıdır. Değerler, bireyi şekillendirirken tek tek bireylerden bir araya gelen toplum da değerleri şekillendirir; bu bakımdan değer yargıları ve toplumun bireyleri arasında bir döngü söz konusudur. 9. Aşağıdaki grafikte GDO’lu soya üretiminin çeşitli yıllarda ABD, Brezilya, Arjantin ülkeleri ile dünya genelindeki miktarı gösterilmiştir. Bazı ülkelerde GDO soya ekiliş oranlarının yıllık seyri 90 80 70 60 50 40 Dünya 30 ABD 20 Brezilya 10 Arjantin 0 Buna grafikten hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Söz konusu ülkeler arasında en fazla GDO’lu soya üretimi yapan ülke Arjantin’dir. B) Söz konusu ülkelerde, GDO’lu soya üretiminde sürekli bir talep söz konusudur. C) Brezilya’da GDO’lu soya üretimi sistemli bir şekilde yapılmaktadır. D) Dünya ekonomisinde GDO’lu soya üretimi önemli bir paya sahiptir. 34 8. Sınıf Türkçe 1. B 2. B 3. D 4. D 5. B 6. D 7. A 8. B 9. A

8 TÜRKÇE 3. BÖLÜM: Sözcük ve Sözcük FÖY .SINIF Gruplarında Anlam Adı: Soyadı: Kazanım: Kelimeleri anlamlarına uygun kullanır. Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder. SÖZCÜĞÜN ANLAMI Dilimizde kimi sözcükler tek bir kavram bildirirken kimi sözcükler de birden çok kavram bildirir. Buna tek anlamlı sözcükler göre dilimizdeki sözcükleri ve çok anlamlı sözcükler olarak ikiye ayırabiliriz. Tek anlamlılık sözcüğün tek bir kavramı karşılamasıdır. Çok anlamlılık ise sözcüğün kullanıldığı cümlelerde farklı farklı anlamlar kazanmasıdır. Sözcükler farklı cümlelerde farklı anlamlar kazanabilir. Örneğin “gitmek” sözcüğü “Annem pazara git- ti.” cümlesinde “bir yere doğru yönelmek” anlamında kullanılırken “Bu renk ona gitmedi.” cümlesinde “yakışmak, yaraşmak” anlamında kullanılmıştır. Örnek: Örnek: • Bu soruyu ona da sordum. • Bu benden sorarlar. (Birine soru yönelterek herhangi bir ko- (Bir işin sorumluluğu kendisinde olmak, nuda bilgi istemek) bir işten sorumlu bulunmak) • Dünyada milyonlarca canlı yaşamaktadır. • Yazarlar dünyasında her zaman akla ilk (Üzerinde yaşadığımız toprak ve deniz- o gelir. ler, yeryüzü) (Meslek veya iş birliği içinde bulunma, • Bütün gün onu burada bekledim. camia) (Gündüz) • Zavallı adam hiç gün görmedi. • Köyden gelen saf tereyağını çok beğen- (İyi yaşanmış zaman) dim. • Yan komşumuz açık sözlü, saf bir ka- (katıksız, arı, halis) dındır. • Annesinin karışan ip yumağını bir çırpı- (Kurnazlığa aklı ermeyen) da açtı. • Karla kaplanan anıtın çevresini açtılar. (Düğümü veya dolaşmış bir şeyi çözmek) (Çevresini genişletmek) Soru 1: “Bırakmak” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde “bir işi başka zamana ertelemek” anlamında kullanılmıştır? A) Kazandığının bir kısmını kenara bırakırsan rahat edersin. B) Dünkü toplantıda, görevi kardeşine bıraktığını açıkladı. C) Yağmurdan dolayı, gezmeyi haftaya bıraktık. D) Yirmi üç yıldır yaptığı kuyumculuğu bıraktı. “Bırakmak” sözcüğü A seçeneğinde “saklamak” , B seçeneğinde “bir işin sorumluluğunu, yükümlülü- ğünü başkasına vermek” D seçeneğinde “uğraşmaz olmak, artık uğraşmamak” anlamında kullanıl- mıştır. C seçeneğinde ise “bir işi başka zamana ertelemek” anlamında kullanılmıştır. Cevap C’dir. 8. Sınıf Türkçe 35

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümlelerde, altı çizili sözcüklerin hangi anlamda kullanıldıklarını yanda verilen boşluklara yazalım. Cümle Anlamları a. Öyküsünü annesiyle olan olaylara yaslar. dayandırmak b. İşçiler bahçe duvarını biraz daha kaldırdılar. yükseltmek c. Hep aynı şeyleri söylemekten sıkıldım. sürekli olarak, sıklıkla ç. Sıcak ütünün tabanına elini sürme. dokundurma, değdirme d. Tuttuğu balıkları tekrar denize attı. avlamak e. Oğlan dayıya, kız halaya çeker. benzer f. Ablam, kıvrak bir zekâya sahipti. düşünme yeteneği g. Haksızlığın bu derecesini anlayamadık. kavrayamamak ğ. Patatesleri ince ince kıydı. doğramak h. Sen oğluna kabahat bulma, suç sende. yükleme ı. Pilavın üzerine karabiberi çok attım. dökmek i. Üç bin lira indirdim, yine de evi almadı. fiyatı düşürmek j. Bu ne şıklık, ne hoş olmuşsun! güzel 2 Aşağıdaki soruları, uygun şekilde cevaplayınız. a. “Çocuklar, öğütlere kulaklarını kapatır örneklere göz- b. Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde “soy” sözcüğü, lerini açarlar.” cümlesinde boş bırakılan yere aşağı “sülale” anlamında kullanılmıştır? dakilerden hangisinin getirilmesi en uygun olur? O, çok soylu bir aileden geliyor. hatta Hırsızlar evi kısa sürede soydu. 3 ama bari 3 Soyumuz çok eskilere dayanıyor. ç. “Nerede bende o yürek, yârdan cayacak?” cümlesin c. 1. Sıkı giyin yoksa hasta olursun. 2. Ali mi Ayşe mi yoksa Ahmet mi çıkardı bu gürültüyü? deki “nerede” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde bu 3. Söylediklerimi iyi dinle yoksa beni anlayamazsın. cümledeki anlamıyla kullanılmıştır? 4. Yoksa pikniğe sen de mi gelmiyorsun? Nerede yapılacakmış maç? Numaralanmış cümlelerin hangilerinde “yoksa” söz 3 Sende söylediklerimi anlayacak kafa nerede? cüğünün cümleye kattığı anlam aynıdır? 1 ve 2. 3 1 ve 3. Onunla nerede buluşacaksınız? 3 ve 4. 36 8. Sınıf Türkçe

PEKİŞTİRELİM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM 3 Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları metne göre cevaplayınız. Işıklı, aydınlık bir bahar günü, bir su kenarında gövermiş çimleri iştahla yiyen keçiler gördüm. Dişlerinin arasında ot, sanki yeniden diriliyormuşçasına yiyordu. Suya eğilince suyun güzelliğini gördüm. Hayvanlar ihtiyaçlarını gideriyorlar bu- nunla ama ben bunlar üzerine yeni bir şiir yazdım: Tabiatın şiirini. Oysa mutlu keçi, hiçbir zaman şiir yazamayacak. Beni ondan ayıran, onun iştahla yediği çim yahut suya dudaklarını değdirişi değil; yazdığım şiir. 1. Aşağıdaki boşlukları uygun şekilde tamamlayınız. yeşermek a. “Gövermiş” sözcüğünün anlamı “” tir. kıyı b. “Kenar” sözcüğünün yerine “” sözcüğü kullanılabilir. ağzın içindeki çiğneme organı c. Metindeki “diş” sözcüğünün anlamı “”dır. 2. “Yeni” sözcüğü metinde, aşağıdaki anlamların 3. Son cümlede geçen “ayırmak” sözcüğü, aşağıdaki hangisi ile kullanılmıştır? cümlelerin hangisinde, metindeki anlamıyla kulla nılmıştır? a. Kullanılmamış veya az kullanılmış olan b. Oluş veya çıkışından beri çok zaman geç- a. Elmayı dörde ayırayım mı? memiş olan 8 b. Çocuklara da yemek ayıralım. c. En son edinilen c. İkisini birbirinden ayıran özellikler var. 8 ç. İşe henüz başlamış d. O güne kadar söylenmemiş, görülmemiş ç. Çocuklarını birbirinden ayırmaz. olan d. Harçlığımdan gezi için para ayırdım. e. Tanınmayan, bilinmeyen f. Daha öncekilerden farklı olan Aşağıda “girmek” sözcüğünün beş anlamı verilmiştir. Bu cümlelerle, verilen anlamları eşleştirin ve kalan anlamı 4 verecek şekilde bir cümle kurunuz. 1. Katılmak a. Bu bidonlar bagaja girmez. 2. Almak, fethetmek b. Mehmetçik, sonunda İstanbul’a girdi. 3. Sığmak 1-c 2-b 3-a 4-ç c. Ülkemiz AB’ye girmekten vazgeçti. 4. Dışarıdan içeriye geçmek 5. Girişmek, başlamak ç. Birlikte pasajın içine girdik. Cümle: 8. Sınıf Türkçe 37

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam Gerçek Anlam Bir sözcüğün mecaza dayanmayan anlamıdır. Sözcüğün sürekli kalıcı bir karşılığı olması ve tek başı- nayken yansıttığı bir anlam olması, gerçek anlamın başlıca özelliğidir. Temel anlam ise bir sözcüğün sözlükteki ilk anlamıdır. Örnek: • İki gündür boğazım ağrıyor. (Boynun ön kısmı) • Düzenli fırçalarsak dişlerimizi koruruz. (Çene kemiklerine dizilmiş, çiğnemeye yarayan beyaz sert organlardan her biri) Mecaz Anlam Mecaz anlam, sözcüğün cümle içinde gerçek anlamından uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. “Keskin bakışlı bir adam bizi izliyor.” cümlesinde “keskin” sözcüğü gerçek anlamından tamamen uzaklaşmış ve mecaz anlam kazanmıştır. Örnek: • Bu ekşi sözler bizi buradan soğuttu. • Zamanında gidemeyince başvurusu yandı. (Uygunsuz, yakışıksız) (Hükümsüz kalmak) PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden gerçek anlamlı olanları bulunuz. Bu sözcüklerin yer aldığı cümleleri işaretleyiniz. a. Onun bu pişkinliğine anlam veremedik. b. Kolunu yukarı doğru uzatınca kitaba yetişti. 3 c. Yolun kenarına geçip otobüsü bekledim. 3 ç. Artık boş sözler duymak istemiyorum. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden mecaz anlamlı olanları bulunuz. Bu sözcüklerin yer 2 aldığı cümleleri işaretleyiniz. a. Kitap okumanın tadı başka hiçbir eylemde yok. 3 b. Bahçeye girer girmez güllerin kokusuyla kendimizden geçtik. c. Onun burnundan yanına varılmaz, kendini pek beğenir. 3 ç. Soğuktan elleri buz gibi olmuştu. d. Onun acı sözlerini duymamak için hemen bahçeye çıktım. 3 38 8. Sınıf Türkçe

Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM Terim Anlam Terim anlamlı sözcükler; bilim, sanat, spor gibi özel alanlardaki kavramları karşılayan sözcüklerdir. “Dün sahnede güzel bir oyun izledik.” cümlesinde “sahne” ve “oyun” sözcüğü tiyatro sanatına ait terim anlamlı bir sözcük olarak kullanılmıştır. Örnek: • kare, pi sayısı (matematik) • meridyen, ölçek (coğrafya) Dikkat! • tuval, palet (resim) • akort, nota (müzik) Bir sözcüğün terim anlamda kullanılıp • narkoz, ameliyat (tıp) • dekor, suflör (tiyatro) kullanılmadığı cümleye göre değişir. • hücre, çekirdek (fen bilimleri) • penaltı, ofsayt (futbol) • Bakış açını sevme- dim. (Mecaz) PEKİŞTİRELİM • Bugün açı konusunu Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden terim anlamlı olanları bulunuz. Bu sözcüklerin yer işledik. (Terim) 1 aldığı cümleleri işaretleyiniz. a. Bu yazar, edebiyatımızın vazgeçilmez ışıklarından biri olmaya aday. b. Oyun iki perdeden oluşuyor. 3 c. Usta ressam çizdiği portreyle hayranlık uyandırdı. 3 ç. Olayın doğrusunu öğrenmek için İzmir’e gitti. d. Bugün matematik dersinde üçgenler konusunu pek anlayamadım. 3 2 Aşağıdaki terimleri ait oldukları alanlarla eşleştiriniz. röntgen plato steteskop sanık fiilimsi oktav senaryo sıfat mübaşir delta pandomim zamir tahliye enfeksiyon solfej kulis meridyen sol anahtarı Tiyatro Hukuk Coğrafya 1. senaryo 1. sanık 1. plato pandomim mubaşir delta 2. 2. 2. 3. kulis 3. tahliye 3. meridyen Müzik Tıp Türkçe 1. oktav 1. röntgen 1. fiilimsi 2. solfej 2. enfeksiyon 2. sıfat 3. sol anahtarı 3. steteskop 3. zamir 8. Sınıf Türkçe 39

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin anlam özelliklerini tabloda işaretleyerek gösteriniz. Mecaz Gerçek Terim a. Buranın atmosferi beni rahatsız etti, dışarı çıkalım. 4 b. Bu sözcüğün köküne kaç ek gelmiş? 4 c. Tiyatroyu izlerken suflörün sözlerini biz bile duyduk! 4 ç. Ne kadar dar bir bakış açınız var. 4 d. Bu işin yürek istediğini anlattım ona. 4 e. Yüzünü, suyun yüzüne doğru çevirmiş. 4 f. Şişenin içinin boş olduğunu görmemiş. 4 g. Dalgın bir anında kaza yapmıştı. 4 ğ. Bu yün, bu hırka için iyi midir? 4 h. Haritadan yurdumuzun enlem ve boylamlarını gösterdi. 4 ı. Altın kalpli bir insan olmanız, çok zor değildir. 4 i. Dik üçgenin uzun kenarının karşısındaki açı hangisidir? 4 j. Bir insana “taş kafalı” dediğinizde o, çok incinir. 4 k. Vücudumu kemiren bu tembellikten kurtulmam lazım. 4 l. Şu boydan boya gittiğimiz ova, vaktiyle bizimdi. 4 m. İki gün içinde ağzında yaralar oluşmuş. 4 n. Melis’in ince fikirlerini ağzım açık dinliyorum. 4 o. Romanlarında küçük insanların sefil yaşamını anlatır. 4 ö. Cümlelerin yüklemlerini bulmakta zorlanıyor. 4 p. Onun da benim de kuru vaatlere karnı tok. 4 40 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 1 Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM 1. “Zamanım yok arkadaş!” Ne çok duyarız bu sözü. Za- 3. “Tartışma hiç yoktan büyümüş, ortam gerginleşmişti.” man Ne kadar geniş ve ne kadar dar. Zamanı olmadığı Bu cümledeki altı çizili sözün cümleye kattığı anlam, için yemek yemeye ya da su içmeye fırsatı olmayan insan aşağıdakilerin hangisinde vardır? I A) Çocuklar öğretmene sürekli soru soruyor. var mıdır? Bir insan saatte ortalama olarak sayfa II B) Bu işi er geç bitireceğiz. okur. Günde bir saat okumaya vakit ayıran biri, ayda C) Sınıfımıza sebepsiz yere ceza verildi. 30 saat ya da sayfaya yakın kitap okuyabilir, D) Işığı göremeyince az kalsın kaza yapıyorduk. demektir bu. Çok çalışan, en yoğun insanların bile günde okumaya ayıracağı bir saati mutlaka vardır. Yine de vakit III bulamıyorsanız siz hiçbir zaman bilgi açlığı çekmiyorsu- nuz demektir. IV Bu metinde numaralanmış sözcüklerle ilgili, I. sözcük terim anlamda kullanılmıştır. II. sözcük terim anlamda kullanılmıştır. III. sözcük mecaz anlamda kullanılmıştır. IV. sözcük mecaz anlamda kullanılmıştır. ifadelerinden hangisi doğrudur? 4. Ülkemizdeki şehir tarihi çalışmalarını gözden geçirdi- A) I. B) II. C) III. D) IV. ğimizde üzerinde en çok araştırma yapılan şehrin Bi- zans’a ve Osmanlı’ya başkentlik yapan İstanbul olduğu anlaşılıyor. Oysa memleketimize 90 yıldır başkentlik yapmış olan Ankara da üzerinde çalışılması gereken şehirlerdendir. Ankara üzerine ciddi araştırmalar, bulun- sa bile bu çalışmaların yetersizliği ortadadır. Bu metindeki altı çizili sözcüğün anlamı aşağıdaki lerden hangisidir? A) Şaka olmayan, gerçek B) Titizlik gösterilen, önem verilen C) Eğlendirme amacı gütmeyen D) Tehlike, endişe veren, ağır, kritik 2. (I) Elimdeki kitabın çok satanlar listesinde olduğunu bi- liyorum. (II) Herkes tarafından beğeniliyor, genç yaşlı herkesçe okunuyor. (III) Yine de bu onun kusursuz ol- duğu, dil yanlışlarıyla dolu olmadığı anlamına gelmiyor. (IV) Kitabın baştan aşağı anlatım bozukluklarıyla dolu olduğu gerçeğini unutturmuyor herkesin onu beğenme- si. (V) Yazarın özensiz üslubunu haklı saydırmıyor satış rakamları. Bu metinde numaralanmış cümlelerle ilgili, I. cümlede mecaz anlamlı bir sözcük kullanılmıştır. 5. “Perde” sözcüğü, aşağıdakilerin hangisinde farklı bir II. cümledeki tüm sözcükler terim anlamlıdır. anlamda kullanılmıştır? III. cümlede terim anlamlı sözcük kullanılmıştır. A) Annem salonun perdelerini yenileyecek. IV. cümlede terim anlamlı bir sözcük yoktur. B) Açık renk perdeler evi aydınlattı. ifadelerinden hangisi doğrudur? C) Perdeler tüm kış boyunca is olmuş. A) I. B) II. C) III. D) IV. D) Oyunun son perdesi çok acıklıydı. 8. Sınıf Türkçe 41

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam KONU TESTİ - 1 6. Bu kez kendisine beyaz bir patiska gömlek dikiyordu. 8. Mantelli adında bir Macar dil bilimci ve matematikçi, öğ- I renme tutkunudur. Mantelli, kendisine acıyanların verdi- Baharda serince, temizce, yumuşakça, akça pakça gi- ği Paris’teki pis bir odada yaşıyordu. Kitap için yaptığı yecekti. Ak saçlarından aksakallarına doğru süzülen harcama dışında çok az para harcıyordu. Bunun da bü- II terini benli elleriyle sildi. Kalbinde aniden hissettiği yük bölümü yiyecek ve aydınlanma içindi. Günde dört III saat uyur, yirmi saat çalışırdı. İçeceği suyu Seine Neh- ağırlık kolundan eline, elinden kumaşa kaydı ve eğrildi ri’nden kendisi getirirdi. Tam otuz yıl bu şekilde yaşa- kaymaz sandığı dikiş. Minik bir eğrilikle kumaşa kusur dı. yılında su almaya gittiği Seine Nehri’ne düşüp dokundu. Terzinin kalbine kusurun gölgesi düştü. öldü. IV Bu metindeki altı çizili sözcüklerin sözlük anlamı Gölgenin içinde bir taş gördü. aşağıda verilmiştir. Bu parçadaki altı çizili sözcüklerin sözlük anlamı aşağı- da karışık olarak verilmiştir. SÖZLÜK ANLAMI Sözlük Anlamı • Leke, toz veya kirle kaplı olan, kirli, iğrendirici, mur- dar • Biçilmiş veya yırtılmış kumaş, deri funduszeue.info iğne geçiril- miş iplikle tutturmak • Bir şey almak için elden çıkarılan para, gider • Niceliği çok olan • Bilerek ya da bilmeyerek bir işi gereği gibi yapma- mak • Bir sorun üzerine gereği kadar bilgi edinme • Bir şeyin ıslaklığını gidererek kuru duruma getirmek Bu durumda metindeki altı çizili sözcüklerden han • Sessizce ve görünür bir hareket yapmadan ilerle- gisinin anlamı yanlış verilmiştir? mek A) Aydınlanma B) Büyük Buna göre numaralanmış sözcüklerden hangisinin C) Harcama D) Pis anlamı yanlış verilmiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 9. “Daralmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisin de mecaz anlamda kullanılmıştır? A) Dağa yaklaştıkça yol iyice daraldı. B) Daralan giysilerimi kardeşime bırakırım. C) Bekleme süresi uzadıkça hepimiz daraldık. 7. “Semaver”, Sait Faik Abasıyanık’ın o okunası, mükem- D) Yeni binalar yapılınca oyun alanları daraldı. mel hikâyelerini barındıran bir kitabı. Elinize alıp bir çır- pıda bitirebileceğiniz öyküler olan bu kitapta özellikle Semaver öyküsü çok iyiydi. Zaten iyi olmayanına rast- lamak çok zor, onu biliyoruz fakat bu kitapta bulunan Semaver öyküsü açık ara çok iyi hikâyelerinden biriy- di. Etkisi bir zaman süren öykülerden biriydi. Sait Faik eserleri ile ilgili zaten söylenecekleri söylemiş büyükleri- “Söylediği yalanlarla odadaki herkesi uyuttu.” miz. Bizlere okuması ve yaşaması kalıyor. Bu cümledeki altı çizili sözcüğün cümleye kattığı Bu metinde aşağıdakilerden hangisinin anlamını anlam, aşağıdakilerin hangisinde vardır? karşılayan bir söz kullanılmamıştır? A) Birkaç sporcu uykularının geldiğini söyleyip çıktı. A) Aradaki farkı çok açarak B) Arkadaşlarım söylenenlerin hiçbirine aldırmadı bile. B) Bir kimse veya nesnenin başka bir kişi veya şey C) Öğretmenler, derslerinin anlaşılmadığından yakını- üzerindeki gücü, tesir yordu. C) Titizlikle incelemek D) Tezgâhtarın, bizi kandırmaya çalıştığını hemen an- D) Bir ele alışta, ele alır almaz ladım. 42 8. Sınıf Türkçe 1. D 2. C 3. C 4. B 5. D 6. B 7. C 8. A 9. C D

KONU TESTİ - 2 Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM 1. Bu kitapta Uzun Kulak bize çocukların yalnızca tabletle 4. Seyahat etmek, bir dili öğrenmek için en faydalı ve en oynadığı, oyuncakların eskici dükkânlarında tozlanma- çekici sebeplerden biri. Yerel kültürün içine balıklama at- ya yüz tuttuğu, aslında bize çok da uzak olmayan bir layacaksın, insanlarla sohbet edeceksin, yol soracaksın manzaradan sesleniyor. Oyuncaklardan habersiz bü- hatta belki de fiyatı düşürmek için pazarlık yapacaksın. yüyen Güneş’in, eski eşyalar satan bir dükkânda Uzun İnsanların ne söylediğini anlayabiliyor olmak, güvende Kulak’ı bulmasıyla başlıyor hikâye. Uzun Kulak; Gün ve hissetmeni sağlayacak. Bu da yurt dışında geçirdiğin Güneş’in arasının düzelmesine, birbirlerine sıkıca sarıl- zaman boyunca seni biraz da rahatlatacak. malarına vesile olurken diğer çocukların da oyuncaklar- la tanışmalarını, çorap, kutu, düğme vb. malzemelerden Bu metindeki bazı sözcüklerin anlamları “, , , ” kendi oyuncaklarını yapmalarını sağlıyor. simgeleriyle verilmiştir. Bu sözcükleri metinden bularak Bu metinde aşağıdakilerden hangisinin anlamını aşağıdaki bulmacaya yerleştiriniz. karşılayan bir sözcük kullanılmamıştır?  Alım veya satımda bir şeyin para karşılığındaki de- A) Sözü birine veya birilerine yöneltmek ğeri, eder, paha B) Yaşı artmak, yaşlanmak  Korku, çekinme ve kuşku duymadan inanma ve C) Bir şeye karşı merak duymak bağlanma duygusu, itimat D) Birbirini tanır duruma gelmek  Kendisi için eğilim uyandıran, alımlı  İnsanların düşündüklerini ve duyduklarını bildirmek için kelimelerle veya işaretlerle yaptıkları anlaşma  2. İlhan Berk şiirinde ikinci , Türk şiirinde İkinci Yeni de- nilen döneme denk gelir. yılında Yenilik dergisinde yayımladığı “Saint-Antoine’ın Güvercinleri” adlı şiir, o  güne kadar ilerlediği çizginin bir hayli dışında kalır. 1 2 Bu şiirin, bazı genç şairleri , İlhan Berk’in de artık an- lamı daha gerilere iten, resimdeki gibi bir görselliği de- neyen şiirleri ardı ardına yayımlaması, Saint-Antoine’ın  Güvercinleri’nin tekil bir deneme olmadığını gösterir. 4 Bu metinde boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda kilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A) dönem-keskin-değersizleştirmesi  B) zaman-inişli çıkışlı-kıskandırması 3 C) evre-gerçekçi-etkilemesi D) yükseliş-karmaşık-karamsarlığa itmesi ANAHTAR SÖZCÜK 1 2 3 4 3. • Hakem, golü elle atıldı diye saymadı. Numaralanmış kutularda yer alan harfler “ANAHTAR SÖZCÜK” bölümüne yerleştirildiğinde aşağıdakiler • Büyükleri saymak, küçüklerin önemli görevlerinden den hangisi oluşur? dir. A) B) V A S İ V E L İ • İki bin lira saydı, bana bir küpe aldı. • Cama taş atan çocukların ardından öfkeyle sayıyor- C) D) V A L İ V E D A du. “Saymak” sözcüğü yukarıdaki cümlelerde kaç farklı anlamda kullanılmıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 8. Sınıf Türkçe 43

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam KONU TESTİ - 2 5. Ağlasam sesimi duyar mısınız, 8. Trafik konusunda yine ne yapıldığını söyleyebilirsiniz, ke- Mısralarımda; merleri bağlama zorunluluğu dışında? O da yıllarca sonra I Dokunabilir misiniz, geldi. Otomobil şirketlerimiz arka koltuklara henüz kemer Gözyaşlarıma, ellerinizle? II Orhan Veli bile takmıyor ve çarpmalarda boyun kırılmalarına karşı Bu şiirdeki altı çizili sözcüğün cümleye kattığı an tek önlem olan ön koltuk arkalarına kafalık takmayı lüks lam aşağıdakilerden hangisinde vardır? III A) Akşam yemeğinde yediğimiz balık sanırım dokun- aksesuar olarak görüyorlar. du. IV B) Usulca yanıma gelip başıma dokundu. Bu parçadaki altı çizili sözcüklerin sözlük anlamı aşağı- C) Sakın masamdaki eşyalara dokunma. da karışık olarak verilmiştir. D) Dinlediği son şarkı dokunmuş, o yüzden hüzünlü. Sözlük anlamı • İki veya daha fazla kişinin sermaye, emek, bilgi ve becerilerini bir araya getirerek oluşturdukları ve ki- şilerden bağımsız olarak tüzel kişiliğe sahip olan ortak girişim • Bir aletin, bir makinenin işlevine katılmayan ancak kendine özgü ayrı bir yararı bulunan alet, araç veya nesne 6. I. Sen on beş dakika burada dur, ben hemen geliyo- • Kötü veya yanlış bir şeyi önleyecek yol, tedbir rum. • Sıkıntı veya güçlükle yapılma durumu, zor olma, II. Babasının doğum gününde aldığı kol saati durmuş. güçlük, zahmet III. Duyduğuma göre hasta dedesi hâlâ duruyormuş. Buna göre numaralanmış sözcüklerden hangisinin Aşağıdakilerden hangisi “durmak” sözcüğünün nu anlamı yanlış verilmiştir? maralanmış cümlelerde kazandığı anlamlardan biri A) I. B) II. C) III. D) IV. değildir? A) Bir yerde bir süre oyalanmak B) İşlemez olmak, çalışmamak C) Yaşamak D) Hareketsiz kalmak, yürümez olmak 9. Kitapta anlatılanlar her an “tanıdık” birisinin başına I gelmiş gibi sihirli anlatıma sahip bir olay örgüsüyle II devam ediyor. İnsanlara tesir eden bu keyifli içgüdüler 7. “İleri” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “Ko- III nuşmalarında çok ileri gitti.” cümlesindeki anlamıyla böylece öykülere yansımış ve bu kodlardan içimizi kullanılmıştır? memnun eden öyküler servis edilmiş. A) Atatürk, ileri görüşlü bir insandı. IV B) Adresi soran kişiye ileri gitmesini söyledi. Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi C) Tek hedefim ileride avukat olmaktır. mecaz anlamıyla kullanılmıştır? D) Daha fazla ileri gitmeden susmalısın. A) I. B) II. C) III. D) IV. 44 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 2 Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM Katı atıklar arasında yemek artıkları, yiyecek içecek kutu- Avusturya’nın başkenti ve Avrupa’nın en önemli tarihî 1 kentlerinden biri olan Viyana, etkileyici bir mimariye ları ve ambalajları, boş şişeler, eski mobilyalar, giysiler, kırıl- sahip. Dünyaca ünlü mutfağıyla damak tadına düşkün 2 3 olanlar için bulunmaz bir kent Viyana. Mozart, Beetho- mış oyuncaklar, kullanılmış kâğıtlar, piller, eski lastikler, ven gibi ünlülere ev sahipliği yapmış olan kent, klasik biçilmiş çimler, dökülmüş yapraklar, talaş parçaları ya müziğin ana vatanı. Şehir ayrıca kahveleri ve tatlılarıyla da bozulmuş elektronik eşyalar ve benzeri pek çok şey da çok ünlü. vardır. Bir katı atık, bir diş fırçası kadar küçük ya da bir Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin anlamını gemi kadar büyük olabilir. Yaşadığımız sürece katı atık karşılayan bir sözcük kullanılmamıştır? 4 A) Şöhretli, meşhur ortaya çıkarırız. Ancak ne kadar az atık ortaya çıkarır- B) Etkileyebilecek özellikte olan sak o kadar iyidir. C) Anlaşılması güç Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerle ilgili, D) Bir şeyin nitelik veya nicelik bakımından değeri olma I. 1 numaralı sözcük “üretimden tüketime kadar olan durumu, ehemmiyet tüm aşamalarda ortaya çıkan ve kullanıcının artık işine yaramayan maddelerin tamamı” anlamında kullanılmıştır. II. 2 numaralı sözcük “yapılacak işi olmayan, işsiz an- lamında” kullanılmıştır. III. 3 numaralı sözcük “çok kullanılmaktan yıpranmış, harap olmuş şey” anlamında kullanılmıştır. IV. 4 numaralı sözcük “sert, yumuşak karşıtı” anlamın- da kullanılmıştır. yargılarından hangisi söylenemez? “Sabah olunca kahvesini içmeden dışarı fırladı; köyün A) I. B) II. C) III. D) IV. inek, öküz, kaz, koyun kalabalığı içinde yürümeye çalış- tı.” cümlesinde “kalabalık” sözcüğü aşağıdaki anlam ların hangisiyle kullanılmıştır? A) Çok sayıda insan topluluğu B) Sayıca çok C) Gereksiz, karışık şeyler topluluğu D) Gereksiz olarak yer doldurmak Kara deliklerin oluşma nedeni kütle çekim kuvveti ile yıl- dız iç basıncının çatışmasında gizli. Ömrünün sonuna doğru yaklaşan yıldızlarda bir süre sonra merkezdeki nükleer tepkimeler kütle çekim kuvvetini dengeleyemez hâle gelir. Bu nedenle yıldızın tüm kütlesi merkeze doğ- ru çekilmeye başlar. Bir süre sonra tüm kütle bir nok- taya toplanmış olur ve yoğunluk inanılmaz arttığından “İçimde alev gibi bir hasret duyuyorum.” cümlesindeki bu kütlenin çevresinde olan her şey, ışık bile, bu yeni “duymak” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde oluşan yapının içerisine doğru çekilir. bu cümledeki anlamıyla kullanılmıştır? Bir terimler sözlüğü oluşturulmak istenirse parçada A) Gürültülü bir ortamda sözlerini duymadım. geçen sözcüklerden hangisine bu sözlükte yer veril B) Öğretmenler bizim sesimizi ne zaman duyacak? mez? C) Buraya geldiğimizi kimseler duymasın, dikkat edin. A) Yıldız B) Çevre D) İçimdeki o acıları benden başkası duymuyor, diyor C) Kütle D) Basınç dum. 8. Sınıf Türkçe 45

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam KONU TESTİ - 2 I. Sıkılınca günlüğümün birkaç sayfasını karalıyo- Van Gölü Ekspresi, sizi doğanın muhteşem güzellikleri rum. ile çevrili bir yolculuğa çıkarıyor. Yol boyunca gözünüzü II. İnsanları karalayarak bir yere varamazsın. pencereden ayıramayacağınıza eminiz! Her biri birbirin- den güzel kentlerimizi, köylerimizi bir bir geride bırakırken III. Eline geçirdiği kalemle odasının duvarlarını karala- kendi içinizde de bir yolculuğa çıkarabilirsiniz. mış. Bu metinde aşağıdakilerden hangisinin anlamını IV. Yazarın karalamaları kitap hâline getirilecek. karşılayan bir söz kullanılmamıştır? Numaralanmış cümlelerin hangilerinde “karala A) İnsan eliyle büyük değişikliğe uğramamış, doğal mak” sözcüğü aynı anlamdadır? yapısını koruyan çevre A) I ve II. B) I ve IV. B) Başkalarından saklanan, duyurulmayan, saklı ka- C) II ve III. D) III ve IV. lan C) Görkemli D) Ülkeden ülkeye veya bir ülke içinde bir yerden bir yere gidiş veya geliş, gezi “Ev sahibi benden çuvalla para isteyince o evi almaktan vazgeçtim.” cümlesinde “çuval” sözcüğünün cümle Yaralanmış tertemiz alnından, uzanmış yatıyor ye kattığı anlam, hangi seçenekte vardır? Bir hilâl uğruna, yâ Rab, ne güneşler batıyor! A) Baktığımız ceket çok pahalı olduğu için almaktan Bu şiirdeki altı çizili sözcüğün cümleye kattığı an vazgeçtik. lam aşağıdakilerden hangisinde vardır? B) Düzelmekte olan bir durumu, yersiz davranışlarınla A) Ailesi için gece gündüz çabalayan babaları bu gün- bozdun. de unutmamak gerekir. C) Kaba ve seyrek kumaşlı bir giysi bile giyse gene de B) Yaptığı hataları kabul etmiyor, zeytinyağı gibi üste kendine yakıştırıyor. çıkıyordu. D) Bol ve ütüsüz giysiler seni bakımsız gösteriyor. C) Kuzenini askere uğurlamak için Adıyaman’dan An- kara’ya kadar geldi. D) Son hazırlıklar yapıldığı için verdiği karardan döne- medi. Eski cep telefonlarından yapılmış bir aygıt sayesinde yağmur ormanları korunabilecek. Bu aygıtı yağmur or- manlarının korunması için çalışan bir örgütte görevli I. Dükkân kirasını iki ay daha sallarım diye düşünü- olan fizikçi ve mühendis Tophen White tasarlamış. Or- yordu. manda yüksek yerlere asılabilen ve güneş enerjisiyle II. Salladığı palavralara artık okulda kimse inanmıyor. çalışan bu aygıt, içinde bulunan mikrofonla motorlu tes- tere ve benzeri araçların sesini alıyor. Ardından da cep III. Müdür yardımcısı kavga eden öğrencilere iki tokat telefonu şebekesi aracılığıyla görevlilere uyarı gönderi- salladı. yor. Aşağıdakilerden hangisi “sallamak” sözcüğünün nu Bu metindeki altı çizili sözcüğün anlamı aşağıdaki maralanmış cümlelerde kazandığı anlamlardan biri lerden hangisidir? değildir? A) Güçlü şiddetli A) Uydurmak, kafadan atmak B) Belirli bir yere göre daha yukarıda bulunan B) Sarsmak C) Erdemli, faziletli C) Vurmak, atmak D) Toplum içinde para, ün vb. bakımından üstünlüğü D) Bir işi sürekli olarak başka bir zamana ertelemek, olan savsaklamak 46 8. Sınıf Türkçe 1. C 2. C 3. D 4. B 5. B 6. A 7. D 8. A 9. B B B C B D B A B B A B

8 TÜRKÇE 3. BÖLÜM: Sözcük ve Sözcük FÖY .SINIF Gruplarında Anlam Adı: Soyadı: Kazanım: Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder. Konuşmalarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullanır. SÖZCÜKLER ARASI ANLAM İLİŞKİLERİ Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler Eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler aynı varlık veya kavramı karşılayan sözcüklerdir. “Sorunun cevabı- nı alta yazınız.” cümlesindeki “cevap” sözcüğü ile “Buna yanıt vermek istemiyorum.” cümlesindeki Dikkat! “yanıt” sözcüğü eş anlamlıdır. Bazı durumlarda eş anlamlı sözcükler Örnek: Soru 1 : birbirinin yerini tutma- yabilir. Sözcüklerin eş bellek - hafıza Aşağıdaki sözcüklerin eş anlamlılarını anlamları cümledeki kelime - sözcük karşılarına yazınız. kullanımlarına göre • misafir • fiil belirlenmelidir. uygarlık - medeniyet bellek hafıza konuk eylem • dil lisan • ölçüt kıstas • “Dost kara günde belli olur.” cümlesin- PEKİŞTİRELİM deki “kara” sözcü- ğünün anlamdaşı Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili sözcüklerin yerine hangi sözcükler yazılır “siyah” değil, “kötü” 1 sa cümlenin anlamı bozulmaz? Yazınız. sözcüğüdür. a. Şair her bir mısrayı özenle seçmiş. dizeyi itinayla b. Hislerini seninle paylaşmaktan çekiniyormuş. Duygularını c. Hikâyelerinin bazılarını yazarken deneyimlerinden yararlanmış. Öykülerinin tecrübelerinden ç. Bu kararı vermemdeki en büyük sebep ailemdir. neden d. Hangi hekim hastasına, hangi öğretmen öğrencisine kıyabilir ki? doktor talebesine e. Otobüse binen ihtiyar adam ayakta durmakta zorlanıyordu. yaşlı f. Görevine zamanında gelmeyen memura soruşturma açıldı. Vazifesine g. Gördüğü düşten yıllar sonra uyanmıştı. seneler ğ. Her insanın kendine göre fikirleri vardır. düşünceleri 8. Sınıf Türkçe 47

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki sözcüklerin eş anlamlılarını karşılarına yazınız. a. b. c. anı hatıra cimri pinti uyak kafiye alaka ilgi civar yöre çağrı davet belge doküman cümle tümce dergi mecmua dizi sıra düşünce fikir egoist bencil ender nadir edat ilgeç emir buyruk garip acayip okul mektep zarf belirteç Aşağıdaki sözcükler, eş anlamlılarıyla eşleştirilirken bazı sözcüklerde yanlışlık yapılmıştır. 2 Bunların hangi sözcükler olduğunu yazınız. a. seçki - antoloji d. saklı - gizli ğ. soru - sual b. dizmek - sıralamak e. hayat - zaman h. ayrıntı - ayırmak c. misafir - gezgin f. özgürlük - hürriyet ı. vazife - görev ç. çaba - gayret g. cümle - sözcük i. kent - şehir c-e-g-h Eş anlamlısı yanlış verilen sözcükler : 3 Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin eş anlamlılarını, sözcüklerin altına yazınız. a. Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyeti’ni, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. görev bağımsızlık sonsuz savunmak b. Neşesini çevresine yayan, mutlu bir yaşlıydı babam. sevinç c. Ah, kadrini bilmediğim günler / Eserken yelken açmadığım rüzgâr! (C. Sıtkı Tarancı) kıymetini yel ç. Düşünce ayrılıkları, hayatımızı allak bullak eder. fikir yaşam d. Çanakkale Savaşı’nın üzerinden yıllar geçmiştir. harp sene e. Atatürk yendiği uluslara karşı düşmanlık, kin beslememiş; onlara en insanî, en uygar şekilde dostlukla elini uzatmıştır. millet garaz medeni f. Başlanan bir şeye devam etmek ve onu bitirmek, insan iradesinin başarısıdır; bunun zıddına biz “maymun iştahlılık” diyoruz. karşıt 48 8. Sınıf Türkçe

Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM Zıt (Karşıt) Anlamlı Sözcükler Zıt (karşıt) anlamlı sözcükler birbirine karşıt kavram veya durumları karşılayan sözcüklerdir. “Uzun “uzun-kısa” boylu çocuk arkaya, kısa boylu çocuk öne oturdu.” cümlesinde “ön-arka” ve sözcükleri zıt anlamlıdır. Soru : 2 Örnek: • iyi - kötü Aşağıdaki sözcüklerin zıt anlamlılarını karşılarına yazınız. • güzel - çirkin • inmek çıkmak • ince - kalın • yüksek alçak • tok aç Dikkat! şişman zayıf Bir sözcüğün olumsuzu • geniş dar onun karşıtı değildir. • İnmek ↔ Binmek PEKİŞTİRELİM (Karşıtı) İnmek → İnmemek 1 Aşağıdaki soruları cevaplayınız. (Olumsuzu) a. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin karşıt anlamlısı yoktur? İşaretleyelim. • Güzel ↔ Çirkin (Karşıtı) Güzel → Güzel değil Açık pencerenin önünde saatlerce oturmuş. (Olumsuzu) Çocuklar ne kadar mutlu görünüyor. 3 Sözcüklerin zıt anlam- Yakın geçmişte birçok güzellik yaşamış. lı olabilmesi için her ikisinin de kullanıldıkları cümleye göre gerçek b. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme, zıt anlamlı sözcüklerin bir araya gelmesiyle ya da mecaz anlamlı oluşmuştur? İşaretleyelim. olması gerekir. “Meyvelerin fiyatı Kedisini şapur şupur öptü. oldukça yüksekti.” 3 cümlesindeki “yüksek” Çocuk düşe kalka büyür. sözcüğünün zıt anlamlı- Eğri büğrü yollardan geliyoruz. sı “alçak” değil, “düşük” sözcüğüdür. 2 Aşağıdaki sözcüklerin zıt anlamlılarını karşılarına yazınız. güzel çirkin inmek çıkmak ağlamak gülmek gelmek gitmek doğal yapay duru bulanık bolluk kıtlık çukur tümsek ıslak kuru 8. Sınıf Türkçe 49

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam Yakın Anlamlı Sözcükler Yazılışı ve okunuşu farklı olan, anlamdaş gibi göründüğü hâlde birbirinin anlamını tam olarak karşı- layamayan sözcüklerdir. Soru : 3 Örnek: • basmak - ezmek Aşağıdaki sözcüklerin yakın anlamlıla • tanıdık - arkadaş rını karşılarına yazınız. • korkak - çekingen • eş dost • doğru dürüst tanıdık arkadaş • delik deşik • tanıdık bildik PEKİŞTİRELİM Aşağıda verilen sözcüklerin yakın anlamlılarını bularak bulmacayı dolduru 1 nuz. Soldan Sağa 1. Alçalmak 2 4. Darılmak B 3 I 6. Kovmak Ç K 9 8. Hısım E 6 A T M A K İstek V 5 A E Sonuç 1 İ N M E K D 12 Mutluluk D R Ş E M 11 R O E K 7 N 15 Yukardan aşağıya 4 K I R I L M A K M Y 2. Usanmak Y 8 A K R A B A I Ç K L 3. Döndürmek 13 M A 5. Dost D A N 7. Sıvışmak 10 Ş E V K 16 9. Üzüntü M 17 S E V İ N Ç Sahil E V Üşümek 14 K A R A R Söylemek E Yanlış Safha, aşama 50 8. Sınıf Türkçe

Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler anlamları Eş sesli sözcükler, yazılışları ve okunuşları aynı, farklı sözcüklerdir. “Karaya ula- şınca kara günler sona erdi.” cümlesindeki “kara” sözcükleri eş sesli sözcüklerdir. Örnek: Soru : 4 • Çay kenarında biraz dinlendik. Dikkat! Aşağıdaki sözcüklerden eş sesli olanları Düzeltme işareti (^) ile • Eve gidince demli bir çay içtik. işaretleyiniz. anlamsal olarak birbi- rinden ayrılan sözcükler 4 el tel arasında sesteşlik yoktur. 4 yüz 4 dal • Kâr (kazanç) - gün hala Kar (yağış biçimi) • Hâlâ (henüz) - PEKİŞTİRELİM Hala (babanın kız kardeşi) 1 “Düş, çay, kır, dik” sözcüklerinin, farklı anlamlarını aşağıya yazınız. • Âdet (gelenek) - Adet (tane) Düş çay 1. Anlam rüya, düş 1. Anlam içecek 2. Anlam düşmek eylemi 2. Anlam akarsu 3. Anlam 3. Anlam kır dik 1. Anlam kırmak eylemi 1. Anlam dik olma durumu 2. Anlam dağ, bayır 2. Anlam dikme eylemi 3. Anlam saçtaki aklar 3. Anlam 2 Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcüklerin eş seslilerini birer cümlede kullanınız. a. Kır saçları, fiziksel yapısına ayrı bir hava katıyor. b. Erzurum’un soğuğunda iliklerime kadar üşüdüm. c. Evin yanındaki dik yokuşta sık sık kaza olur. ç. Bu sene on beş dönüm nohut ekmiş. d. Sağdan ikinci kapı genel müdürün odasıdır. 8. Sınıf Türkçe 51

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam Yabancı Dillerden Dilimize Geçmiş Sözcükler Yabancı dillerden dilimize girmiş olan birçok sözcük vardır. Bu sözcüklerin birçoğu yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunların yerine Türkçe karşılıklarını kullanmaya çalışmalıyız. Örnek: Soru : 5 • jenerasyon (kuşak, nesil) Aşağıda verilen yabancı sözcüklerin • absürt (saçma) Türkçe karşılıklarını yazınız. • full time (tam zamanlı) • data veri • faks belgegeçer • imitasyon taklit PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümlelerde kullanılan yabancı sözcüklerin Türkçe karşılıklarını yazınız. a. Kardeşim animasyon izlemeyi sever. canlandırma b. Oğluyla her hafta sonu çeşitli aktivitelere katılır. etkinlik c. Asparagas haberlerle tırmandı. uydurma ç. Abes davranışları yüzünden herkes ona cephe aldı. saçma d. Metnin analizi esnasında ilginç fikirler ortaya çıktı. çözümleme e. Belediye anonsuna göre bugün şiddetli yağış olacak. duyuru f. Osmanlı arşivlerini incelemek ilginçti. belgelik g. Empati duygusundan çok yoksunsun. duygudaşlık ğ. Antalya’da part time iş arıyormuş. yarı zamanlı 2 Aşağıda yabancı sözcüklerden dilimize geçmiş bazı sözcükler ve Türkçedeki an lamları karışık olarak verilmiştir. Verilen bu sözcükleri uygun bir şekilde eşleştiriniz. 1. Artist a. Geçgeç e 1. d 2. 2. Test b. Gezim 3. Selfi c. Hayali f 3. b 4. 4. Turizm ç. Gösteri adamı 5. Ütopik d. Sınama c 5. g 6. 6. Web e. Sanatçı, oyuncu 7. Zaping f. Özçekim 8. Showman g. Ağ a 7. ç 8. 52 8. Sınıf Türkçe

Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM Aynı Kavram Anlamına Giren Sözcükler Kullanım amacı ortak veya benzer olan kelimeler vardır. Bu kelimelerin anlattığı varlıkların benzer özelliklerinin yanı sıra farklılıkları da söz konusudur. Örneğin “peynir, yoğurt, ayran” hepsi süt ürünüdür ve aynı kavram alanına giren sözcüklerdir ancak bu kavramların bazı farklılıkları vardır. Peynir : Maya ile katılaştırılarak sütten yapılan ve birçok türü olan besin Yoğurt : Maya katılarak koyulaştırılmış beyaz, kıvamlı bir süt ürünü Ayran : Süt veya yoğurdun yayıkta çalkalanarak yağı alındıktan sonra kalan sulu bölüm aynı kavram Bu şekilde benzer veya ortak kullanım amacı olan kavramları karşılayan kelimelere alanına giren kelimeler denir. Örnek: • Ayakkabısını çıkarıp odasına doğru koştu. • Kışa girerken babasından yeni bir bot istedi. • Terliklerini aşağı komşunun kapısının önünde unutmuş. • Çalışırken genellikle sandalet giymeyi tercih ediyor. Yukarıdaki aynı kavram alanına giren kelimeleri birbirinin yerine kullanırsak nesne değişikliğe uğrar. Ayakkabı Bot Terlik Sandalet Bu kelimelerin ortak özelliği hepsinin ayağa giyilebilir olmasıdır. PEKİŞTİRELİM Aşağıda görseli verilen sözcüklerle aynı kavram alanına giren sözcükleri görselle 1 rin altındaki boşluklara yazınız. a. b. c. Sandal Lale Somya Gemi Karanfil Tabure Feribot Papatya Sandalye 8. Sınıf Türkçe 53

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam Çağrıştıran Sözcükler Çağrışımlar, kişiden kişiye belli ölçülerde değişebilir. Çağrışım gücü; kişinin bilgi düzeyi, yaşama zenginliği, kelime servetinin miktarı ve niteliği, kelimelerin belirttiği kavramlarla olan etkileşimi, ya- şadığı sosyal ve fizikî çevre, eğitim durumu, mecazları kullanabilme yeteneği gibi pek çok değişken tarafından yönlendirilebilir. Kişinin yaşadığı sosyoekonomik çevre, onun çağrışım oluşturma sürecini ileri düzeyde etkilemektedir. Türkçedeki “bıkmak-bezmek-usanmak-usanç-bıkkınlık getirmek” sözcükleri birbirini çağrıştıran, bir kavram alanı içinde düşünülebilecek kelimelere örnek olarak verilebilir. Kelime çağrışımları, her dilde her bireyde vardır ve şu temel kuramlara dayandırılmaktadır: 1. Benzerlik : Benzer kelimelerin çağrışımları 2. Bitişiklik : Birbirine yakın kelimelerin çağrışımları 3. Zıtlık : Zıt kelimelerin çağrışımları PEKİŞTİRELİM Aşağıda bazı film/diziye ait başrol oyuncuları yer almaktadır. Verilen bilgilerden ha 1 reketle numaralanmış yerlere getirilebilecek sözcükleri boş alana yazınız. Kemal Sunal a. Komedi I I Güldürü Tosun Paşa Eğlence Burak Özçivit b. Aşk Sana Benzer II Romantik Sevgi Aşk II Şevket Çoruh c. Arka Sokaklar III III Polis Aksiyon Heyecan 54 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 1 Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM 1. I. Şuraya bir yatak da bana serin. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt (karşıt) anlamlı Bu ser yoluna feda olsun Atatürk. sözcükler bir arada kullanılmamıştır? A) Düğüne gelip gelemeyeceğimi soruyorlar. II. Unutmak kolay mı, deme, unutursun. B) Güzellik ve çirkinlik göreceli kavramlardır. O kötü günleri hatırlamak istemiyorum. C) O gece kâh güldük kâh ağladık. III. Bir hikâye kitabı çıkardı ve çok ilgi gördü. D) Aşağı mahalledeki olaylar, yukarı mahalleyi de ka- Öykülerinde Anadolu insanını anlatır. rıştırmış. IV. Bir yalnızlık türküsü söylüyor sazım. Çaresizlik içinde kıvranıp duruyorum. Numaralanmış cümlelerde geçen altı çizili sözcük lerle ilgili aşağıdasöylenenlerden hangisi yanlıştır? (ser: baş.) A) I. cümlelerdeki sözcükler eş seslidir. 5. Eş anlamlı görünmelerine rağmen aralarında az çok B) II. cümlelerdeki sözcükler karşıt anlamlıdır. anlam farkı bulunan sözcüklere yakın anlamlı sözcükler C) III. cümlelerdeki sözcükler eş anlamlıdır. denir. D) IV. cümlelerdeki sözcükler yakın anlamlıdır. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu açıklamaya uygun bir kullanım vardır? A) Maviyle yeşilin kucak kucağa olduğu Kanlıca, hep kıpır kıpırdır. B) Anadoluhisarı’nın bulunduğu bölgenin tarihi, eski- ye dayanıyor. C) LGS’yi kazanmak için seneler boyu uğraşıp didin- miş. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşıt anlamlı söz D) Ertesi gün mayıs sonu güneşine benzeyen, pırıl pırıl cükler bir arada kullanılmıştır? bir hava vardı. A) Bize dönüp dönmeyeceğini bilmiyorum. B) Eğri büğrü yollardan geçerek ulaştık tepeye. C) Gençliğinde kanlı canlı biriydi. D) Doğal göllerimizi yapay hâle getirmemeliyiz. 6. • Bahçeden bir bağ maydonoz topladım. • Küçük çocuk kara gözleriyle etrafı inceledi. • Elindeki ben bana çocukluk arkadaşımı hatırlattı. • En yakınım böyle yaparsa bana el ne yapmaz! Bu cümlelerdeki altı çizili sözcüklerin eş seslilerinin söz- lük anlamları aşağıda verilmiştir. Sözlük Anlamı • Üzüm kütüklerinin dikili bulunduğu toprak parçası • Yeryüzünün denizle örtülü olmayan bölümü • Teklik birinci kişiyi gösteren söz 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yabancı dillerden • Yakınların dışında kalan kimse, yabancı dilimize geçmiş bir sözcük kullanılmıştır? Buna göre altı çizili sözcüklerden hangisinin eş ses A) Berk ödevini yapmak için odasına geçti. lisinin sözlük anlamı verilmemiştir? B) Bu konuyla ilgili bir animasyon izledik. A) Bağ B) Kara C) Kazanamadığını duyunca uzun süre ağladı. C) Ben D) El D) Duygu, görevini titizlikle yapıyor. 8. Sınıf Türkçe 55

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam KONU TESTİ - 1 7. Affan Dede’ye para saydım, 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcük Sattı bana çocukluğumu ler bir arada kullanılmıştır? I A) Genç adam önce yavaş, sonra hızlı koşmaya başla- Artık ne yaşım var ne adım; dı. Bilmiyorum kim olduğumu. B) Çocukların hepsi yokuştan aşağı inmeye başladı. Hiçbir şey sorulmasın benden; C) Beyaz saçlı adamı herkesten önce o gördü. Haberim yok olan bitenden D) Elinde siyah bir çanta ile büyük bir valiz vardı. Bu bahar havası, bu bahçe; II Havuzda su şırıl şırıldır. Uçurtmam bulutlardan yüce III Zıpzıplarım pırıl pırıldır. Ne güzel dönüyor çemberim; Elif, yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş IV sözcüklerin Türkçe karşılıklarını kullanmak istemektedir. Hiç bitmese horoz şekerim. I. Manavdan aldığım çileğin aroması ağzımda garip C. Sıtkı TARANCI bir tat bıraktı. Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerle ilgili, II. Asansörün çağırma butonu iki gündür arızalıymış. I. numaralı sözcük soyut anlamlı bir sözcüktür. III. Odaya koyduğu dijital saatin ayarı yine bozulmuş. II. numaralı sözcüğün eş anlamlısı vardır. IV. Oyun içinde sarf ettiği efor görülmeye değerdi. III. numaralı sözcük coğrafi bir terimdir. Buna göre aşağıdakilerden hangisini numaralanmış IV. numaralı sözcük mecaz anlamda kullanılmıştır. cümlelerdeki altı çizili sözcüklerden herhangi biri ifadelerinden hangisi doğrudur? nin yerine kullanamaz? A) I. B) II. C) III. D) IV A) Düğme B) Sayısal C) Fazladan D) Hoş koku 8. Sözcük Eş Anlamlısı Zıt Anlamlısı Yazar ilk öykülerinde, cümlelerle hatta sözcüklerle mesaj I II yaş ıslak iletmeye çalışmıştır. Bu nedenle de cümleler arasındaki siyah kara beyaz ilgi onu fazlaca ilgilendirmemektedir. Kafasında oluşan III zor kolay bir sorunu ya da olayı, birbirinden ayrı cümlelerle bir mo- hızlı süratli IV zaik gibi işleme yolunu seçmiştir. Bu yöntemle de bütü- Yukarıdaki tabloda sembollerle belirtilen yerlere nü yakalayamamıştır. aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? Bu metinde numaralanmış sözcüklerle ilgili, I. sözcüğün zıt anlamlısı vardır. A) sıcak sert yapıt I I. sözcüğün eş anlamlısı “ileti” sözcüğüdür. B) soğuk aydınlık eser III. sözcüğün eş anlamlısı vardır. I V. sözcüğün zıt anlamlısı “mesele” sözcüğüdür. C) nemli basit cümle ifadelerinden hangisi yanlıştır? D) kuru güç yavaş A) I. B) II. C) III. D) IV. 56 8. Sınıf Türkçe 1. D 2. D 3. B 4. A 5. C 6. D 7. A 8. D 9. A C D

KONU TESTİ - 2 Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM 1. Sözde senden kaçıyorum 5. Yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş I sözcüklerin Türkçesini kullanmalıyız. Doludizgin atlarla Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu uyarı dikkate II alınmamıştır? Bazen sessiz sevdasın A) Radyonun cızırdayan sesi kulaklarımı tırmalıyordu. III B) Yeni aldığı kamera çözünürlük açısından oldukça iyi. İpekten kanatlarla IV C) İnternet’ten aldığı kıyafetleri kargoyla iade etti. Bu dörtlükte numaralanmış sözcüklerden hangisi D) İlçede yapılan duyuru halkı bilinçlendirmiş gözüküyor. eş seslidir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 6. Ellerini yıkamadan sofraya oturma. 2. I. Dışarıda yüz kadar işçi bahçe düzenlemesi için ça- Seni ben ellerin olsun diye mi sevdim? lışıyor. Bu cümlelerdeki altı çizili sözcüklerde görülen an II. Dün başvuru yapan adamın yaşı bu işe uygun değil. lam ilişkisi, aşağıdaki altı çizili sözcük çiftlerinden III. Bizim oralarda dağlar kır çiçekleriyle kaplıdır. hangileri arasında yoktur? IV. Bu satıştan kazandığı kârı kardeşiyle paylaştı. A) Yalnız taştan duvar olmaz. Süt taşmış, her yer batmış. Numaralanmış cümlelerle ilgili, B) Kara gözlüm efkârlanma gül gayrı I. cümlede eş sesli sözcük yoktur. Nihayet kara göründü, diye bağırdı. II. cümlede birden çok eş sesli sözcük vardır. C) Gelinin kınasını kardeşi kardı. III. cümlede eş sesli sözcük kullanılmıştır. Kar yağıyor üzerimize inceden. IV. cümlede “kâr” sözcüğünün eş seslisi vardır. D) Bu çivi paslanmış, dikkatli ol! yargılarından hangisi doğrudur? Paslanmış düşüncelerle bir yere varamayız. A) I. B) II. C) III. D) IV. 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün 7. Yaylası ufak tepeler! sesteşi yoktur? Yağar yağmur, kar sepeler. A) Bu çay ağır akar hasta mı bilmem. Kulakta altın küpeler, B) Söz vardır sözden üstün olan. Hemen güzel sende m’olur? C) Bir gül attım taş yerine sevgiliye. Aşağıdakilerden hangisi, bu dörtlükteki altı çizili D) Yanağında bir ben kalmış eski senden. sözcüklerle aynı kavram alanına girer? A) Ova B) Dolu C) Deniz D) Dağ 4. Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerde bulunan anlam ilişkisinin benzeri aşağıdaki altı çizili sözcüklerden 8. doğru geçici kalıcı gece hangisinde vardır? A) Kara kuru bir çocuk, pencerenin önünde bekliyor. gündüz yanlış özel has genel B) İş hayatında arka arkaya önemli başarılara imza Yukarıdaki sözcükler zıt anlamlısıyla eşleştirildiğin attı. de hangi sözcük dışta kalır? C) Sirkteki cambazın sıra dışı hareketleri izleyicileri he- yecanlandırdı. A) kalıcı B) yanlış D) Okul çıkışı hemen halasına gidecekmiş. C) genel D) has 8. Sınıf Türkçe 57

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam KONU TESTİ - 2 9. Aşağıdaki şekillerde numaralanmış bölümlere, çevresindeki sözcüklerin çağrıştırdığı en uygun kavram yazılacaktır. Tahta Beştaş İstasyon kılıç 1 2 3 Taş Kurşun Köşe bebek asker Birdirbir kapmaca Vagon Lokomotif Buna göre, numaralanmış yerlere getirilecek kavramlar aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? 1 2 3 A) Oyuncak Oyun Tren B) Tren Oyun Oyuncak C) Oyun Oyuncak Tren D) Oyuncak Tren Oyun I. Bir bakış ki açıyor gönül muammasını, Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin yay ayraç İki sevdalı kalbin en gizli yarasını, içinde istenen karşılıklarını bulunuz ve bulmacadaki ilgili yerlere yerleştiriniz. II. Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı Bir dakika araba yerinde durakladı. K L M N III. Yerin seni çektiği kadar ağırsın, I Kanatların çırpındığı kadar hafif II IV. Önde uzun bir kışın soldurduğu etekler, III Sonra dönen, dönerken inleyen tekerlekler IV Numaralanmış dizelerin hangisinde zıt anlamlı söz cükler bir arada kullanılmıştır? I. Koyu mavi gözleri herkesin dikkatini çekiyordu. (Karşıt anlam) A) I. B) II. C) III. D) IV. II. Gelecekteki amacı dünyaca ünlü bir profesör ol- makmış. (Eş anlam) III. Boş kovanın içine gizlenen kedi bir anda ortaya çık- tı. (Karşıt anlam) IV. Bu yıl merak ettiğim kitapları okuyacağım. (Eş an- lam) Eş anlamlı görünmelerine rağmen aralarında az çok Buna göre bulmacanın M sütununda yer alan harfler anlam farkı bulunan sözcüklere yakın anlamlı sözcükler aşağıdakilerden hangisidir? denir. A) A B) I C) K D) Ç Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu açıklamaya uygun bir kullanım vardır? G Y E S D L U K A) Markete ıvır zıvır almaya gideceğini söyledi. S N E N B) İleri geri sözler edince ortam bir anlığına gerildi. C) Âdem, güçlü kuvvetli yapısıyla herkesi korkutuyor. D) Aşağı yukarı iki sene içinde buralardan taşınmayı düşünüyor. 58 8. Sınıf Türkçe 1. B 2. C 3. B 4. A 5. C 6. D 7. B 8. D 9. A C C B

8 TÜRKÇE 3. BÖLÜM: Sözcük ve Sözcük FÖY .SINIF Gruplarında Anlam Adı: Soyadı: Kazanım: Deyim, atasözü ve özdeyişlerin metne katkısını belirler. Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder. Dikkat! SÖZCÜK GRUPLARINDA ANLAM İkilemelerin arasına Kalıplaşmış Söz Öbekleri herhangi bir noktalama işareti koyulmaz. İkilemeler pekiştirmek İkilemeler anlamı veya Örnek: güçlendirmek İkilemeler oluşum amacıyla kullanılan söz • Önce mırın kırın etti ama sonra kabul etti. yollarına göre gruplara öbekleridir. • Pazardan öte beri alıp eve geldim. ayrılır: Eş anlamlı, zıt anlamlı, anlamlı veya anlamsız iki • Aynı sözcüğün tekrarı: • Uzun uzun yolları aştı da geldi. sözcüğün kullanımıyla oluşan kalıplaşmış sözcük hızlı hızlı, ağır ağır • İleri geri konuşunca herkesi sinirlendirdi. • Yakın anlamlı söz- gruplarıdır. cükler: eş dost, yalan yanlış PEKİŞTİRELİM • Zıt anlamlı sözcükler: az çok, iyi kötü Aşağıdaki ikilemeleri inceleyiniz. Bunları altlarındaki cümlelerde boş bırakılan yerlere 1 anlamlarına göre yerleştiriniz. • Biri anlamlı biri an- lamsız sözcükler: şırıl şırıl yarım yamalak biz bize eğri büğrü, saçma sapan yarım yamalak a. Her işini yapar, ortaya düzgün bir iş çıkarmazdı. • İkisi de anlamsız sözcükler: Şırıl şırıl b. akan dere hepimize huzur verdi. ıvır zıvır, mırın kırın biz bize c. Burada oturuyoruz, yabancı kimse yok. • Yansıma sözcükler: şırıl şırıl, hışır hışır 2 Aşağıdaki ikilemeleri yapılış özelliklerine göre alttaki tabloya yerleştiriniz. a. hele hele (Konuşmaya isteklendirmek) e. kırık mırık (Küçük parçalara ayrılan) b. zır zır (Bıktırıcı ve sürekli bir ses çıkar- f. aşağı yukarı (Tahminen) mak) c. yer yurt (Oturulan, yaşanılan yer) g. zangır zangır (Aşırı olarak titremek) ç. ğ. deri meri (Deriye benzer) eciş bücüş (Hiçbir yeri düzgün olmayan) d. ufak tefek (İri yarı olmayan) h. yalan yanlış (Doğru olmayan) c, h Yakın anlamlı sözcük tekrarı ile oluşanlar : f Zıt anlamlı sözcük tekrarı ile oluşanlar : a, b, g Aynı sözcüklerin tekrarı ile oluşanlar : d, e, ğ, ç Biri anlamlı diğeri anlamsız sözcüklerden oluşanlar : 8. Sınıf Türkçe 59

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam Deyimler Dikkat! Genellikle bir durumu zihinde somutlaştırmak için kullanılan en az iki sözcükten oluşmuş söz öbekleridir. Deyimler, kalıplaşmış “işitmiş olmak” Genellikle mecaz anlam taşır. “Kulağına çalınmak” deyimi anlamında kullanılır. sözler olduğu için deyi- mi oluşturan sözcükle- Örnek: rin yerine başka sözcük • Eskimiş elbiseleri bir bir elden geçirdi. kullanılmaz, sözcüklerin (Bir şeyi inceleyip düzeltilecek yerlerini düzeltmek) yeri değiştirilmez. • Masadaki her şeye burun kıvırıp geçti. • Ayaklarına kara sular inmek (Beğenmeyip küçümsemek) • Ayaklarına siyah • Bu işi kurmak için her şeyi göze aldı. sular inmek (Yanlış) (Gelebilecek her türlü zararı önceden kabullenmek) Sözcüklerinin tümünün PEKİŞTİRELİM gerçek anlamda kulla- nıldığı bazı deyimler de vardır. 1 Aşağıdaki deyimlerle anlamlarını eşleştiriniz. • İyi gün dostu olmak • Kimi kimsesi olma- ç 1. Eli dar a. Bolca paraya kavuşmak mak c 2. Kulağı okşamak b. Söyleneni dikkatle dinlemek a 3. Eli genişlemek c. Kulağa hoş gelmek b 4. Kulağını açmak ç. Para sıkıntısı içinde olan Aşağıdaki boşlukları deyim kutucuğundaki deyimlerden uygun olanları ile tamamla- 2 yınız. Dilimizde bir sözcük birden fazla deyimin içinde kullanılmaktadır. Deyim içerisinde genellikle gerçek anlamını yitiren bu sözcükler çeşitli anlamları karşılamaktadır. Örneğin, a. c “Ayak” sözcüğünün yer aldığı deyimi a. ayak diremek a “dikkatli ve uyanık davranmak”, deyimi b. ayak oyununa gelmek “bir düşünceyi ya da duyguyu sonuna kadar sür- c. ayağını denk basmak b ç dürmek,” deyimi “kandırılmak,” ç. ayakları yere değmemek deyimi ise “çok sevinmek” anlamında kullanılmıştır. b. c “Dil” sözcüğünün yer aldığı deyimi “sü- a. dile getirmek a rekli tekrar etmek”, deyimi “konuşturmak” b. dili dönmemek ç deyimi “fazla konuşan, her söze karşılık c. dilden düşürmemek b veren”, deyimi ise “bir sözü söylemeyi ç. dili bir karış becerememek” anlamında kullanılmıştır. 60 8. Sınıf Türkçe

PEKİŞTİRELİM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM 3 Aşağıdaki açıklamaların numaralarını ilgili deyimlerin başına yazınız. 1 a. İlgisiz kalmak 1. Lakayıt kalmak 3 b. Ailece dağılmak, yok olmak 2. Parmağı olmak 6 c. Özenerek süslenmek 3. Ocağı sönmek 2 ç. Bir işi olumsuz yönde etkilemek, bir işe karışmış olmak 4. Muhabbet beslemek 5 d. Olmayacak sebeplerle suç ve suçlu bulma çabasında olmak 5. Öküzün altında buzağı aramak 4 e. Sevgi duymak 6. Takıp takıştırmak 4 Aşağıdaki deyimlerden yakın anlamlı olanları karşılıklı kutulara yazınız. a. İnce eleyip sık dokumak a d b. Pot kırmak c. Çam devirmek ç e ç. Gözden düşmek d. Kılı kırk yarmak b c e. Pabucu dama atılmak 5 Aşağıdaki deyimler ile anlamlarını eşleştiriniz. 1. Beyninden vurulmuşa dönmek a. Pek tehlikeli bir işle uğraşmak 2. Daldan dala konmak b. Birinin kötü durumda kalmasını engellemek 3. Ağzı kulaklarına varmak c. Çok sevinmek 4. Baltayı taşa vurmak ç. Farkında olmayarak karşısındakine dokunacak sözler söylemek 5. Ateşle oynamak d. Beklenmedik bir durum karşısında olağanüstü şaşkınlığa uğramak 6. Can simidi olmak e. Çok sık düşünce ya da konu değiştirmek 1- d 2- e 3- c 4- ç 5- a 6- b 8. Sınıf Türkçe 61

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam Atasözleri Dikkat! Mutlaka bir yargı bildiren, söyleyeni ve ne zaman söylendiği belli olmayan söz öbekleridir. Kimi ata- Atasözleri kalıplaşmış sözleri sadece mecaz anlam taşırken kimi atasözleri de gerçek anlamıyla kullanılabilir. Kimi atasözü söz öbekleridir. Hiçbir de hem gerçek hem de mecaz anlam taşır. sözcük çıkarılamaz, sözcüklerin yeri değişti- Örnek: rilemez. • Akıl akıldan üstündür. (Gerçek anlamlı) Bazı atasözleri benzer • Minareyi çalan kılıfını hazırlar. (Mecaz anlamlı) anlamda kullanılır. • Sakla samanı, gelir zamanı. (Hem gerçek hem de mecaz anlamlı) • Kuzguna yavrusu şahin görünür. Atasözleri ve deyimler arasındaki bazı farklar: • Karga, yavrusuna Atasözleri genelde cümle şeklindedir ama deyimler genellikle fiille birlikte mastar oluşturur. bakmış benim ak pak Örnek: evladım demiş. • Göz ardı etmek (deyim) Bazı atasözleri zıt • Lafla peynir gemisi yürümez (atasözü) anlamlı olabilir. Deyimler bir durum bildirirken atasözleri genel yargı bildirir. • İyilik eden iyilik bulur. Atasözlerinde nasihat söz konusuyken deyimlerde nasihat söz konusu değildir. • Besle kargayı oysun Atasözleri genellikle bir işin nasıl yapılacağı hakkında fikir verirken deyimlerde bu durum böyle gözünü. değildir. Atasözleri genelde deyimlere göre daha fazla kelimeden oluşur. Atasözleri genelde geniş zamanla çekimlenirken deyimler her çekime girer. Atasözleri ve deyimler arasındaki benzerlikler: Her ikisi de halkın ortak ürünüdür. Her ikisi de uzun tecrübeler sonucu oluşmuştur. İkisi de kalıplaşmış söz grupları olduğu için kelimelerin yeri asla değiştirilemez, yerlerine eş an- lamlıları dahi kullanılamaz. Her ikisinin de söyleyeni belli değildir. PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıda verilen atasözleri ile anlamlarını eşleştiriniz. 1. Başkalarının kolay kolay anlamadıkları a. Akıl kişiye sermayedir. 1-ç şeyi, her gün onunla uğraşan kimse çok kolay anlar. 2-a 2. Bir kimsenin giriştiği bütün işlerde en bü- b. Lodosun gözü yaşlı olur. yük yardımcısı akıldır. c. Oduncunun gözü omçada, dilen- 3 - c 3. Herkes işine yarayan şeyi elde etmeye cinin gözü çömçede. çalışır. ç. Dilsizin dilinden anası anlar. 4-b 4. Lodos genellikle yağmur getirir. 5-d 5. Düşmanı boş bulunduğu sırada basan, d. Baskın basanındır. savaşı kazanır. 62 8. Sınıf Türkçe

Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM Özdeyişler Bir düşünceyi en kısa, en özlü biçimde anlatan bir veya birkaç cümleden oluşan bilgece sözlerdir. Yaşanan olaylardan, gözlemlerden ve deneyimlerden çıkarılan sonuçlara dayanırlar. Genellikle kimin tarafından söylendikleri bellidir. Örnek: • Aklın üç ilkesi iyi düşünmek, iyi söylemek, iyi yapmaktır. Demokrit • Bilgili olduğumuz oranda özgür oluruz. Sokrates PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki özdeyişleri kendi cümlelerinizle açıklayınız. a. Özdeyiş : Cesaret insanı zafere, korkaklık ölüme götürür. Senaca Açıklama : b. Özdeyiş : Zor iş, zamanında yapmadığımız kolay işlerin birikmesiyle oluşur. H. Ford Açıklama : 2 Aşağıda verilen özdeyişleri vurgulamak istedikleri düşünceye uygun yerlere yazınız. Dostluk Adalet Yardımseverlik Azim, çaba Cesaret Büyük başarıların sahipleri, küçük işleri titizlikle yapabilme sabrı- Azim, çaba nı gösteren kişilerdir. Friedrich Schiller Sadece korkmamaya başladığımız zaman yaşamaya başlarız. Cesaret Doroth Thompson Güller, laleler, bütün çiçekler solar. Çelik ve demir kırılır ama sağ- Dostluk lam arkadaşlık ne solar ne de kırılır. Mevlana Bir davada karşı tarafı dinlemeden verilen karar doğru olsa bile hiç- bir zaman adil olamaz. Seneca Adalet Başkasına yararı dokunan insan en kusursuz insandır. Yardımseverlik Sophokles 8. Sınıf Türkçe 63

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam Kalıplaşmamış Söz Öbekleri mecazlı anlatım Kalıplaşmamış söz öbeklerinde genellikle vardır. Bu söz öbekleri metin içinde anlam bütünlüğüne uygun olarak kullanılır. Metinde bu söz öbeğini açıklayan ipuçları bulunur. Kalıplaşmamış söz öbeklerinin anlamlarını belirlemek için söz öbeğindeki mecazlı ifadeleri çözmemiz gerekir. Yazar mesajını etkili bir biçimde iletmek için bu tür söz öbeklerine başvurur. Örnek: • “Heykeltıraş bu eserinde hem ellerini hem de yüreğini konuşturmuş.” deniliyor. Bu görüşe ben de katılıyorum. Soru 1 Yazar metinde yetişkin olmasına rağ- Çocuk kitaplarına oldum olası meraklıydım. Çocukken me- men hâlâ çocuk kitaplarına olan mera- raklı olmam normaldi. Ancak yetişkinlik dönemlerimde de kından söz etmektedir. Çocuk kitapları bu merak devam etti. Küçük zihinlerde büyük evrenler ku- için “küçük zihinlerde büyük evrenler ran bu kitapların kudretine inanarak onları okumayı sürdür- kurar.” derken onların düşüncelerini ve düm. Bu sayede kendimi bazen Ay’da bir konakta, bazen hayallerini genişlettiğini anlatmaktadır. de Mısır’da bir çiftliğin ortasında bulurdum. “Bu sayede kendimi bazen Ay’da bir Bu metindeki altı çizili söz grubuyla çocuk kitaplarının konakta, bazen de Mısır’da bir çiftliğin hangi yönü belirtilmiştir? ortasında bulurdum.” cümlesiyle de A) Hayatı sevdirmesi bunu desteklemektedir. Yani altı çizili B) Hayal dünyasını zenginleştirmesi söz grubuyla çocuk kitaplarının hayal C) Öğreticilik yanının ağır basması dünyasını genişletip zenginleştirdiği D) Okuma isteğini artırması anlatılmaktadır. Cevap: B’dir. PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümlelerde altı çizili söz öbeklerini, verilen anlamlarıyla eşleştiriniz. 1. Düşüncelerini açıklarken başkalarını ken- a. Taklit etme, özgün olmama dine şahit göstermeye bayılırdı. b. Yeme ve içmeyi çok sevmek 2. Boğazına düşkün olması nedeniyle epey iri bir gövdeye sahipti. c. Kendi duygu ve düşüncele- 3. Eserlerini meydana getirirken beyninden rinden yararlanmak ve kalbinden beslenirdi. 4. O, yazarlık hayatı boyunca hep başkala- ç. Fikirlerini ifade ederken baş- rının izine basarak yürümeyi tercih etti. kalarının sözlerini kullanmak ç 1. b 2. c 3. a 4. 2 Aşağıdaki cümlelerde altı çizili söz öbeklerinin cümle içinde kazanmış oldukları an- lamları karşılarına yazınız. Benzeri olmayan a. Mimar Sinan, eşine çok az rastlanan eserlerle kalıcı olmayı başarabilmiştir. kültürler arası bağ kuran b. O, doğu ve batı kültürleri arasında köprü vaziyeti almış bir yazardır. insanı etkileyen c. Bu eser insanın içine taş gibi oturan öykülerle dolu. Her şartta ç. Her ne olursa olsun bu kazanacağını söylüyordu. 64 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 1 Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM 1. (I) Denize bakarken kurumuş sonbahar yapraklarını ince 4. Hüseyin on yaşında meraklı bir çocuktur. Bu duygusunu bir gürültüyle eziyorum. (II) Denize bakıyorum, deniz bü- pek kontrol edememektedir. Ailesinin sakın açma dedik- tün maviliğiyle bana gülümsüyor. (III) Yaprakların ölü sesi leri kutular onun hep - - - -. ile içimdeki bütün umutlar ince ince kabarıyor yeniden. Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdaki de- (IV) Rüzgâr bütün kızgınlığıyla esiyor ama yosun ve balık yimlerden hangisi getirilmelidir? kokusunun burnuma gelmesine, kabaran umutlarını yok A) aklından çıkmamaktadır etmesine engel olamıyor. B) aklını karıştırmaktadır Bu metinde numaralanmış cümlelerle ilgili, C) merakını uyandırmaktadır I. cümlede ikilemeye yer verilmiştir. D) ilgisini kesmektedir II. cümlede deyim kullanılmıştır. III. cümledeki “ince ince” ifadesi ikilemedir. IV. cümlede deyim kullanılmamıştır. ifadelerinden hangisi doğrudur? A) I. B) II. C) III. D) IV. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış anlamda kul lanılan bir deyim vardır? A) Geleceksin diye yolunu dört gözle bekledim. B) Kraliçenin güzelliği karşısında ağzım açık kaldı. 2. (I) Ne nefis yemeklerdi onlar! (II) Üzerinden yarım asır C) Dünyam başıma yıkılmış, sevdiklerimle aram tekrar geçti, hepsinin tadı damağında kaldı ve Manisa’dan ayrıl- düzelmişti. dığımdan beri ne prens saraylarında ne vezir konakların- D) Çok kararlı bir insandır, tuttuğunu koparır. da öylesine bir sofra zevki bana nasip olmadı. (III) Yazık ki temizliği lezzetin üstünde tutan annem, bu zevkimi hiç- bir vakit paylaşamamış ve bu yüzden çok defa bendeki iştahı kapamıştır. (IV) Yine de annemin en sevdiğim ye- meği olan kabak dolması burnumda tütüyor. Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde de- yime yer verilmemiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 6. Mustafa: Kolay gelsin, Hayri! Nasıl gidiyor? Hayri: Sağ ol, Mustafa. Pek iyi gitmiyor. Sabahtan beri arabanın tamiriyle uğraşıyorum ama bir türlü bitiremedim. 3. Sanatla uğraşanlar, yapıtları ve konuşmalarıyla dile de- Mustafa: Tanıdığım bir tamirci var. İstersen arabayı bir ğer kazandırırlar. Bu işi, yeni sözcükler bulmaktan çok, de o elden geçirsin. sözcükleri bükmek, onların olanaklarını çoğaltmak yoluy- Hayri: İyi olur. la yaparlar. Yukarıdaki konuşmada geçen “elden geçirmek” deyi Parçada yer alan “sözcükleri bükmek” sözüyle anlatılmak miyle aşağıdakilerden hangisianlatılmaktadır? istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Eksiklik ve bozuklukları gidermeyi A) Sözcüklerin eş anlamlılarını kullanmak B) Bir işi yapmaya başlamayı B) Sözcüklerin anlamını daraltmak C) Bir malı satışa çıkarmayı C) Toplumun anlayacağı sözcükler seçmek D) Bilinmeyen bir konuda bilgi vermeyi D) Sözcüklere yeni anlamlar kazandırmak 8. Sınıf Türkçe 65

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam KONU TESTİ - 1 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim kullanılma- I. Sen kimseye aldırış etmeden doğru saydığın davra mıştır? nışı sürdür, bildiğinden şaşma. A) Şehzade Mustafa’nın kuyusunu kazdılar. II. Olumlu bir durumun, düşünülmesi gereken olumsuz B) Nesrin, yıllarca bekledi ama sonunda turnayı gözün- yönünü de yani madalyonun öteki yüzünü de düşün den vurdu. meliyiz. C) Verdiğim şiiri su gibi ezberlemiş. III. Sen onu bizim komşumuza sor, olup bitenleri çabuk D) Balıkları sana hediye olarak aldık. haber alır, kulağı delik biridir. IV. O zamanlar bana babaannemin anlattığı bu hikâyeyi size dilimin döndüğü kadar anlatayım. Numaralanmış cümlelerin hangisinde deyim, açıkla- masıyla birlikte verilmemiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 8. Bilmek, kaliteli yaşamaktır. Bilmeye ve bilime giden en etkili yollardan biri “okumak”tır. İyi bir okur demek, disip- linler arası bilgi geçişini iyi yapabilen, okuma sürecine saplantılı bir şekilde ideolojik olarak yaklaşmayan, nes- nel olabilen okurdur. Sadece okuyarak bilgi hamalı hâline Aşağıdaki cümlelerde yer alan ikilemelerden hangisi- nin kuruluş biçimi farklıdır? gelmekten ziyade yazan, üreten, düşünen, anlatan; yani farkında olan insandır. A) İrili ufaklı bir sepet elma topladım. B) Hakkımda ileri geri konuştuğunu duydum. Bu parçada geçen “bilgi hamalı hâline gelmek” sözüyle C) Üç gündür evden ses seda çıkmıyor. anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? D) Büyük küçük herkes burada. A) Her şeyi eksiksiz bilmek B) Okumaya ve araştırmaya hevesli olmak C) Gereksiz bilgilerle donanmak D) Kendisini geliştirmeye açık olmak Yayın dünyasının her geçen gün hızla geliştiği, yenilendi- ği söyleniyor. Yayın dünyası piyasa kitaplarıyla bu anlam- sız ve gereksiz gelişimini sürdürdükçe okuma eylemine ve edebiyata yaklaşmak şöyle dursun kendimizi kandırı- yoruz. Bu parçada sözü edilen “piyasa kitapları” sözüyle anla- 9. Deyimler sözlerimizin anlaşılmasını kolaylaştıran, anlatı- tılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? mı renklendiren ve dakikalarca konuşarak ifade edeme- A) Kalite ve özgünlükten uzak yeceğimiz fikirleri bir çırpıda dile getiren kalıplardır. Bu B) Her kitleye hitap eden kalıplar dilimize yerleşmiştir ve anlamları hemen herkes C) Okuma eğilimini artıran tarafından bilinir. Örneğin bir konuda anlaşarak aynı bi- D) Eskileri taklit eden çimde konuşmak anlamında, - - - -, bir söz veya düşün- ceyi sık sık tekrarlayıp durmak anlamında - - - -, geçimini yazılarıyla sağlayan kişileri anlatmak için - - - - deyimini kullanırız. Aşağıdakilerden hangisi bu metinde boş bırakılan Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikilemeye yer veril- yerlerden herhangi birine getirilemez? miştir? A) kalemiyle yaşamak A) Çok işi olduğundan hemen geldi ve gitti. B) ağız birliği etmek B) Kırmızı ve mor renk bir şapka takmış. C) renk vermemek C) Hikâye kitabı sınıfta elden ele dolaştı. D) ağızda sakız gibi çiğnemek D) Artık buradaki işlerin çoğu bitti, azı kaldı. 66 8. Sınıf Türkçe 1. C 2. A 3. D 4. C 5. C 6. A 7. D 8. C 9. C D C A C

KONU TESTİ - 2 Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam 3. BÖLÜM 1. Deyimler, bir dilin söz varlığı açısından zenginliğini göste- 4. Dökülür yediverenler teninden ren ögelerdir. Neredeyse dünyadaki bütün dillerde deyim Rengârenk açarsın mevsimli mevsimsiz kavramı bulunmakta ve deyimler kullanılmaktadır. Çünkü Altı çizili sözün dizeye kattığı anlam, aşağıdakilerin insanların uzun anlatımlarla ifade edebilecekleri durum- hangisinde vardır? ları, kısa söz kalıplarıyla ifade etme eğilimleri bulunmak- A) Durup durup bana verdiği borcu istiyor. tadır. Örneğin aldığı sevinçli bir haber üzerine heyecana B) Başın sıkışınca çekinmeden benim yanıma gelebilir kapılan insanların durumunu ifade etmek için “etekleri zil sin. çalmak” deyimi kullanılır. Böylece az sözle, çok anlam ifade edilmiş olur. Ayrıca deyimler kalıplaşmış sözlerdir. C) Zamanlı zamansız ne zaman gitsek mutlaka yiyecek Deyimlerdeki sözcüklerin yerleri değişitirilemez. Bir keli- bir şeyleri olurdu. me çıkarılıp aynı anlama da gelse yerine başka bir kelime D) Eşyalarımı kullanmana kesinlikle izin vermiyorum. konamaz. Bu açıklamaya göre, I. Yüzü eli düzgün 5. “Büyük iş yapan kişilerin her zaman sıkıntıları olur.” cüm- II. Dizlerinin bağı çözülmek lesiyle anlamca özdeş olan atasözü aşağıdakilerden III. Burnundan solumak hangisidir? IV. Çenesi düşük A) Dağ başından duman eksik olmaz. deyimlerinden hangisinin kalıplaşmış yapısı bozul- B) Büyük balık küçük balığı yer. muştur? C) Devenin derisi eşeğe yük olur. A) I. B) II. C) III. D) IV. D) Büyük lokma ye, büyük söz söyleme. 6. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde “birlik, beraberlik” anlamı yoktur? 2. “Kitabınızda yelpazeyi bu kadar açmanız, yani genç şa A) Bir elin nesi var, iki elin sesi var. irlere de yer vermeniz güzel olmuş. Birilerinin genç şa- B) Ağaç yaprağıyla gürler. irlerin elinden tutması, onlara yol göstermesi gerekiyor. C) Birlikten kuvvet doğar. Yayınevinizin bu yaklaşımı açıkçası takdire şayan.” cüm lesindeki “yelpazeyi bu kadar açmak” sözü cümleye D) Mum dibine ışık vermez. hangi anlamı katmaktadır? A) Konunun sınırlarını geniş tutmak B) Anlatımı sıkıcı hâle getirmek C) Kişilerin özel yaşantılarını ele almak D) Konu tekrarına düşmek 7. Bir kitap okurken, bir film izlerken çerçevelik sözler ile karşılaştığınız oluyor mu hiç? Ben böyle sözlerle kar- şılaşınca tarifsiz bir mutluluk yaşıyorum. Duyduğum bu sözü hemen bir deftere, bir not kâğıdına olmadı telefo- numun mesaj kısmına not ediyorum. Nihayetinde güzel söze hasret yaşadığımız şu günlerde bu fırsatı kaçırmak olmaz. 3. Aşağıdaki özdeyişlerin hangisinde, okumanın öne- Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağı- minden söz edilmektedir? dakilerden hangisidir? A) Bencillik, dostluğun zehridir. A) Anlaşılması ve hatırlanması kolay söz B) Bir kütüphane, bin hapishane kapatır. B) Etkileyici ve doğru bir söz C) Bana ya hürriyet verin ya da ölüm. C) Söylenmesi imkânsız bir söz D) Cesaret, insanı zafere; korkaklık, ölüme götürür. D) Hiçbir yerde karşılaşılmayacak söz 8. Sınıf Türkçe 67

3. BÖLÜM Sözcük ve Sözcük Gruplarında Anlam KONU TESTİ - 2 8. I. Dikiş tutturamamak Günümüzde kullanılan “söz” sözcüğü ile ilgili birçok de- II. Dilinden düşürmemek yim vardır. Örneğin, düşündüğünü doğru dürüst ifade edememek anlamında “iki lafı bir araya getirememek”, III. Pişmiş aşa su katmak I IV. Yağmurdan kaçarken doluya tutulmak söylediği söz ile yaptığı iş veya davranışları örtüşen, tu- Aşağıdakilerden hangisi, numaralanmış deyimlerden tarlı olan kişi anlamında “özü sözü bir olmak”, bir konu birinin açıklaması değildir? II konuşulurken birden araya girip konuşmaya başlamak A) Bir işte, bir yerde uzun süre kalmayı başaramamak anlamında “söze atılmak”, bir kimsenin B) Hastalığı dolayısıyla güç konuşur duruma düşmek III C) O kişinin ya da şeyin sürekli sözünü etmek konuşmasına fırsat vermeden kendisi konuşmaya başla- D) Bitmek üzere olan bir işi bozacak davranışta bulun mak anlamında “sözü açılmak” deyimleri kullanılır. mak IV Bu parçada numaralanmış deyimlerden hangisinin açıklaması yanlış verilmiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 9. “Hiç kimse kendine kötü demez. Herkes yaptığı işlerin kendine göre doğru olduğuna inanır.” açıklamasına uy- gun olan atasözü aşağıdakilerden hangisidir? A) Baca eğri de olsa dumanı doğru çıkar. B) Ayranım ekşi diyen olmaz. I. Kasıp kavurmak → Bir bölgeye, gruba zarar vermek, C) Bal demekle ağız tatlanmaz. etkili olmak D) Büyük lokma ye, büyük söz söyleme. II. Ağızlara sakız olmak → Yapılan bir iş nedeniyle in- sanların sizinle ilgili konuşması III. Baklayı ağzından çıkarmak → İnsanların eksiklerini görmemek IV. Har vurup harman savurmak → Elindeki imkânları yararsız işlerde harcamak Yukarıda açıklaması yapılan deyimlerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir? • Zenginliğe de iş başında olmaya da güvenilmemelidir. A) I. B) II. C) III. D) IV. Gün gelir zengin, yoksullaşır; eskiden yoksul diye -bel- ki de- beğenmediği kişilere ihtiyacı olur. • Kişi, kendisinin yapması gereken işi, başkasına ısmar- lamamalıdır. Başkası eliyle yapılan iş, kendi eliyle yap- tığı işin yerini tutmaz. • Çalışmadan yaşamak olmaz. En kolay iş bile emek “Kitap yazmak istersen kendini iyice yokla, bakalım yeteri harcamayı gerektirir. Ağza kadar gelen nimetten yarar- kadar tecrübe ve bilgiye sahip misin?” cümlesindeki al lanmak için bile çiğnemek gibi bir çaba gerekmektedir. tı çizili sözün cümleye kattığı anlam, aşağıdakilerin Bu metinlerde aşağıdaki atasözlerinden hangisinin hangisinde vardır? açıklaması yoktur? A) Öğrenmek isteyen için engel yoktur. A) Ismarlama hac, hac olmaz. B) Çok gezen, çok okuyandan daha bilgilidir. B) Altın eşik, gümüş eşiğe muhtaç olur. C) Kalıcı bir iş yapmak için dâhi olmak gerekmez. C) Lokma çiğnemeden yutulamaz. D) O işi yapabilecek kapasiteye sahip olup olmadığına D) Her ağaçtan maşa olmaz. bakmalısın. 68 8. Sınıf Türkçe 1. A 2. A 3. B 4. C 5. A 6. D 7. B 8. B 9. B D D C D

YENİ NESİL TARAMA TESTİ 3. BÖLÜM 1. Zelzele, dün gece İstanbul’u uykusunun en derin yerinde oynattı. Garip şey! Haftalardan beri komşu toprakları sarsan ve şimdi gizli adımlarla bize yaklaşır gibi olan bu afetin, faaliyete geçmek için insan gafletini kollayışta gösterdiği şeytani dikkate bakılırsa bunun, cana kastetmiş bir müthiş zekânın işi olduğuna hükmetmek lâzım geliyor. Bu metindeki bazı sözcüklerin anlamları “, , , ” simgeleriyle verilmiştir. Bu sözcükleri metinden bularak aşağıdaki bulmacaya yerleştiriniz.   1  Doğanın sebep olduğu yıkım  İşler durumda olmak, etkinlik  Düşünme ve yargılama sonunda bir kanıya varmak  İnsanın düşünme, akıl yürütme yeteneklerinin ta- mamı 3   2 4 ANAHTAR SÖZCÜK 1 2 3 4 Numaralanmış kutularda yer alan harfler “ANAHTAR SÖZCÜK” bölümüne yerleştirildiğinde aşağıdakilerden hangi- si oluşur? A) B) E Ş İ K E N İ K C) D) E T İ K E Ş E K 2. Atasözleri ve deyimler, dilimizin söz varlığının en önemli birimlerinden olup deyiş güzelliği, anlatım gücü ve kavram zen- ginliği bakımından üzerinde detaylıca durulması gereken dil yapılarıdır. Bu dil yapılarıyla sayfalarca anlatılmak istenen bir durum bir çırpıda dile getirilir ve zaten bunların anlamlarını küçük büyük herkes bilir. Örneğin her türlü sıkıntı ve tehlikeyi göze alarak hareket etmek anlamında , korkudan, üzüntüden, heyecandan konuşamaz olmak anlamında , bir kimseye büyük bir zarar vermek, kötülük etmek anlamında ise deyimi ile karşılanır. Aşağıdakilerden hangisi bu metinde boş bırakılan yerlerden herhangi birine getirilemez? A) nutku tutulmak B) ne pahasına olursa olsun C) canından bezmek D) canına okumak 8. Sınıf Türkçe 69

3. BÖLÜM YENİ NESİL TARAMA TESTİ 3. Aşağıdaki şekillerde numaralanmış bölümlere, çevresindeki sözcük veya söz gruplarının çağrıştırdığı en uygun kavram yazılmak istenmektedir. Azim Gülmece Us 1 2 3 Kararlılık Çalışma Nasrettin Edebiyat Bilgi Güç Hoca Buna göre, numaralanmış yerlere getirilecek kavramlar aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? 1 2 3 A) Zekâ Mizah Zafer B) Zafer Mizah Zekâ C) Mizah Zekâ Zafer D) Zekâ Zafer Mizah 4. Tarih boyunca çok geniş bir yayılmış, farklı bölge- 6. Gün boyunca balkonda mı otururdu bilmem ama biz lerde çeşitli devletler kurmuş olan milletimiz, tabiatıyla I bu bölgelerdeki milletlerle kültür de bulunmuştur. Bu ne zaman evinin önünden geçsek oradan seslenirdi. ilişkiler sonunda kültürde meydana gelen , kültürün II taşıyıcısı ve en önemli göstergesi olan dile de yansımış, Çoğu kez oturduğu yerden eğilerek hal hatır sorar, Türk dili ile bu milletlerin dili arasında çok önemli oran- “Buyrun gelin yavrum.” demeyi ihmal etmezdi. Hatta larda alışverişler olmuştur. herkese sürekli söylediği bu sıcak “Buyrun gelin.” sözü Bu metinde boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda- III kilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? aramızda gülme konusu bile olmuştu. IV A) bölgeye-etkileşiminde-yanlışlıklar Bu parçada altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz B) coğrafyaya-alışverişinde-değişmeler anlamıyla kullanılmıştır? C) iklime-değişiminde-gelişmeler A) I. B) II. C) III. D) IV. D) alana-faaliyetlerinde-yozlaşmalar 5. İşler yetişmiyor. Evraklar masanın üzerinde her geçen I gün yığılıyor. Ya da ajandada yazılı olan, yapılması II 7. Üniversiteyi ailemden uzak bir şehirde okumak, hayatı- gerekli işlerin tarihi her geçen gün bir ileri sayfaya mı oldukça renklendirmişti. Tanıştığım üniversiteli birçok atılıyor. Eve, çoluk çocuğa zaman ayıramıyoruz. insan sayesinde müzik ve resimle tanışma fırsatım oldu. III IV Bu sayede yeni ufuklar kazanmam zor olmadı. Bu parçada verilen altı çizili sözcüklerle ilgili olarak Bu parçada geçen “yeni ufuklar kazanmak” sözüyle aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) I. sözcük, tamam olmak, bitmek, hazırlanmak anla- A) Başkalarıyla iyi geçinmenin tadını doyasıya yaşa- mında kullanılmıştır. mak B) II. sözcük, çok sayıda birikmek anlamında kullanılmıştır. B) Müzik ve resme olan ilgisini fark etmek C) III. sözcük, geri bırakmak, ertelemek anlamında kul- C) Duygu ve düşüncelerini geliştirerek onlara yeni bo- lanılmıştır. yutlar kazandırmak D) IV. sözcük, bir bütünden bir parçayı bir amaçla sak- D) Hayatı renkli hâle getirerek yaşamdan zevk almak lamak anlamında kullanılmıştır. 70 8. Sınıf Türkçe

YENİ NESİL TARAMA TESTİ 3. BÖLÜM 8. Dürüst, doğru, iyi ve güzel vasıflarını doğuştan getiren in- Uzay araştırmaları, dünyamızda yaşam kalitesini yükselt- san, ne denli bozuk, elverişsiz ortamlarda bulunursa bu- mek gibi pratik yararların yanı sıra evrenin başlangıcı, lunsun niteliklerini kaybetmeyip korur. Bu durum nesneler içeriği, biçimi ve geleceği konusundaki bilgilerimizi geniş- için de geçerlidir. Böyle durumları atasözü ile ifade letmeye de yönelmiş bulunuyor. Uzaya gönderilen, optik, edebiliriz. x-ışını ve gama ışını dalga boylarında gözlemler yapan Bu parçada boş bırakılan yere anlam bütünlüğüne uzay teleskopları, yıldızların doğuşu ve farklı ölüm biçim- göre aşağıdaki atasözlerinden hangisi getirilmelidir? leri, milyarlarca yıldızdan oluşan gökadalar, binlerce gö- kadanın oluşturduğu kümeler konusundaki bilgilerimize A) Bir deli kuyuya bir taş atmış, kırk akıllı çıkaramamış her gün yenilerini katıyor. Emektar Hubble Uzay Telesko- B) Bir çöplükte iki horoz ötmez pu, bu sınıfın öncülüğünü yaptı. Yeni uydularla evreni dol- C) Bağlı koyun yerinde otlar durduğu düşünülen karanlık maddenin sırları araştırılıyor. D) Baca eğri olsa da dumanı doğru çıkar Önümüzdeki yıllarda uzaya gönderilecek yeni mikrodalga araştırma uyduları, büyük patlamadan hemen sonraki ev- ren koşulları, maddenin yapısı ve genişleme konusunda 9. Bir gün Avrupa’nın ünlü sanat merkezi kentlerinden bi- kesin bilgiler sağlayacak. rinde gezen çocuğun biri, vitrinde çok hoş bir tablo gö- Bir terimler sözlüğü oluşturulmak istenirse parçada rür. Tablo belli ki oldukça pahalıdır. Çocuk bu tabloyu bir geçen sözcüklerden hangisine bu sözlükte yer veril- sonraki sene ağabeyinin doğum gününe almayı ister. Bir mez? iş bulup kıt kanaat geçinerek biriktirdiği tüm para ile o ma- A) Gökada B) Küme ğazaya gider çocuk. Şanslıdır, tablo hâlâ satılmamıştır. İçeri girer ve tabloyu bir süre yakından izledikten sonra C) Gözlem D) Yaşam resmi yapan sanatçıyı bulur. Bu parçada altı çizili “kıt kanaat geçinmek” sözüyle an- latılmak istenen aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Bütün servetini çocuğunun geleceği için harcamayı düşünüyor. B) Güçlükle geçinen adamcağız, işten de çıkarılınca Eski Türklerde olduğu gibi Osmanlılarda da okçuluk or- adeta yıkıldı. dunun etkinliğini ortaya koyan bir araçtı. Bu nedenle bu aracı en iyi biçimde kullanabilmek için eğitim ön planda C) Ayakları ağrımaya başlayınca ayağa kalktı ve dışarı I çıktı. tutulmuştur. Eğitim doğal olarak yarışmayı da bünyesinde D) Fakir adam ikide bir dışarı bakınca dikkat çekti. II barındırıyordu. Okçuların birbirlerinden üstün olduklarını gösterme amaçları onları günümüzün insanını şaşkınlık I. Elin ne dediği çok umurundaysa bir daha konuşma- III yalım. içerisinde bırakan başarılara itmiştir. II. Bu işe onun eli değmezse doğru düzgün bir şey orta- IV ya çıkmaz. Bu parçadaki altı çizili sözcüklerin sözlük anlamı aşağıda Bu cümlelerde altı çizili sözcükler arasında sesteşlik özel- karışık olarak verilmiştir. liği vardır. Bu sözcüklerin yazılışları aynı fakat anlamları Sözlük Anlamı farklıdır. • Ulaşmak istenilen sonuç Aşağıdaki cümlelerin hangisinde aynı anlam özelliği- • Çocukların ve gençlerin toplum yaşayışında yerlerini ne sahip bir sözcük kullanılmıştır? almaları için gerekli bilgi, beceri ve anlayışları elde A) Zaman zaman ailevi meselelerle uğraştığını söyledi. etmelerine, kişiliklerini geliştirmelerine okul içinde B) Günlüklerinden ve mektuplarından önemli bilgiler öğ- veya dışında, doğrudan veya dolaylı yardım etme renildi. • Bir şeyi güç uygulayarak ileri götürme C) Al al yanakları, masmavi gözleriyle karşıdan bana ba- • Müsabaka kıyordu. Buna göre numaralanmış sözcüklerden hangisinin D) Her zaman bana destek olur, zor zamanımda yalnız anlamı yanlış verilmiştir? bırakmazdı. A) I. B) II. C) III. D) IV. 8. Sınıf Türkçe 71

3. BÖLÜM YENİ NESİL TARAMA TESTİ Önlem almaya, hazırlıklı olmaya alışmış kimi tedbirli kim- I. Günlerdir gezmedikleri hastane kalmadı ama hiçbir se, hemen her şeyde bir sonuca ulaşmak için sağlam çare bulamadılar. bir yol arar. Bunun için de düşünüp taşınır, kolay kolay II. Öğrencilerde dinleme becerisinin geliştirilmesi, kişi- karar veremez. Dolayısıyla da epey zaman harcamış ve nin tüm hayatını kapsayan bir süreçtir. sonuca ulaşmakta gecikmiş olur. Oysa gözü pek, atak ve III. Narkozu fazla kaçırınca hastanın uyanması on beş yeterince düşünmeden karar veren kimse, tehlikeyi göze dakika gecikti. alıp işe girişir ve sonuca daha çabuk ulaşır. IV. Teknolojiye olan ilgisi onu ülkenin saygın işadamları Bu parçadaki açıklamayı örnekleyen atasözü aşağı- arasına soktu. dakilerden hangisidir? Numaralanmış cümlelerin hangisinde terim anlamlı A) Bir kötünün yedi mahalleye zararı vardır. bir sözcüğe yer verilmiştir? B) Akıllıyı arkada tutma, akılsızı kılavuz etme. A) I. B) II. C) III. D) IV. C) Akıllı köprü arayıncaya dek deli suyu geçer. D) Kurtla görüşürsen köpeği yanından ayırma I. Öğrenciler, müdürün söylediklerini bir kelime dahi ka- Bitkilerde bulunan klorofil, beş çeşit olup bunlar a,b,c,d çırmadan can kulağı ile dinliyorlardı. ve f şeklinde adlandırılır. Bunların molekülleri birbirine çok benzer. Damarlı yeşil bitkilerde klorofil a ve b 1/3 ora- II. Çocukluğumdan beri haritaya ne zaman baksam gö- nında bulunur. Diğer klorofiller bu bitkilerde bulunsa bile züm hemen bir ada arar; şehir, vilayet, havalı isimle- çok az veya eser miktardadır. Klorofil bitkilerde kloroplast rinden hemen mavi sahile kayar. adı verilen organellerin içinde bulunur. III. İlkokul sıralarından başlayarak “kendi bacağından Bir fen bilimi terimleri sözlüğü oluşturulsa bu parça- asılan koyun” felsefesiyle yetiştirilenlere asla itibar daki sözcüklerden hangisine bu sözlükte yer veril- etmeyeceksin. mez? IV. Senelerin elektrikçisi Cevat Usta, çırağın yaptığı hiç- bir işi beğenmez, küçümser, her yaptığına burun kı- A) Miktar B) Molekül vırırdı. C) Kloroplast D) Damar Numaralanmış cümlelerin hangilerinde deyim açıkla- masıyla birlikte verilmemiştir? A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) III ve IV. A O F C I R E Denizi, toprağı hayat doludur, K I L I K A Y Karanlıklar aydınlık mı mayalar? H I Z A F H L Bu dizelerdeki altı çizili sözcükler arasındaki anlam E Ş A İ R L E ilişkisinin benzeri aşağıdakilerin hangisinde vardır? D E N E Y İ M A) Bu gün de gün doğdu sonsuz saraya Esaret kalmadı, bakın dünyaya Aşağıda altı çizili sözcüklerden hangisinin eş anlam- B) Sıcak dalga gerek suyum kanalar lısı bulmacada yer almamaktadır? Seslenir uzaya gamlı analar A) Halk ozanları içten söyleyişlere imza atarlar. C) Rüzgâr eser, dallarımız atışır B) Senin bu tecrübelerin ekibimiz için oldukça önemli. Yas ile sevincim yıkışır dağlar C) Senin süratine yetişmek oldukça güç görünüyor. D) Bazen de methiye, övgü dizerim D) Hadi bakalım, personeli etkin hâle getirmenin tam za- Her konuda vardır, şiir eserim manı. 72 8. Sınıf Türkçe 1. C 2. C 3. B 4.B 5. D 6. C 7. C 8. D 9. B C D D C C C C A D

8 TÜRKÇE FÖY .SINIF 4. BÖLÜM: Cümlede Anlam Adı: Soyadı: Kazanım: Okudukları ile ilgili çıkarımlarda bulunur. CÜMLENİN ANLAMI Cümle Bir duyguyu, düşünceyi, isteği tam olarak anlatan sözcük dizisidir. Cümleler tek, sözcükten oluşabile- Pratik Bilgi sözcüklerden ceği gibi sözcük gruplarından ya da da oluşabilir. Yakın Anlamlı cümleler- Cümlenin en temel özelliği yargı bildirmesidir. Yargı bildirmeyen sözcükler ya da sözcük grupları de konu ya da iletil- cümle oluşturmaz. mek istenen düşünce değişmez, sözcükler ve Örnek: ifadeler değişir. • Kitap, hayattaki en iyi dosttur. (cümle) • İnsanlar kimi zaman (cümle değil) • Soğuktan titriyordu zavallı kedicik. (cümle) • Hayatımdaki her şey birden (cümle değil) Cümlenin Anlamı Cümleler bir duygu ya da düşünceyi dile getirmek amacıyla kurulur. Bu nedenle her cümlenin vermek istediği bir ileti vardır. Bu iletiler, cümleyi meydana getiren sözcüklerin bir araya gelip yargı bildirme- siyle oluşturulur. Yani cümledeki anlamın, iletinin oluşmasında cümleyi oluşturan bütün sözcükler bir işleve sahiptir. O hâlde cümlenin anlamını belirlemek için cümleyi oluşturan her bir sözcüğün bir araya geldiğinde kazandığı anlama dikkat edilmelidir. Uyarı Cümlenin anlamına ilişkin sorular sınavlarda “Bu cümlede anlatılmak/ verilmek istenen aşağıda- kilerden hangisidir?” ya da “Bu cümlede yazarın asıl vurgulamak istediği aşağıdakilerden hangisi- dir?” şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Örnek: • Hiçbir başarımı tesadüfe borçlu değilim, buluşlarım da tesadüfün değil çalışmalarımın eseridir. (Thomas Edison) Thomas Edison bu sözüyle “çalışmanın önemi”ni anlatmak istemiştir. • Hatalarınızdan ders çıkarmak akıllıca bir şeydir, başkalarının hatalarından ders çıkarmak daha akıllıca bir şeydir. (Hillel Segal) Bu cümlede “her hatanın, bir ders içerdiği” vurgulanmaktadır. • Tembellik, o kadar yavaş hareket eder ki yoksulluk, çok geçmeden ona erişir.(Benjamin Franklin) Benjamin Franklin bu cümleyle “tembelliğin sonunun yoksulluk olduğunu” dile getirmiştir. • Hiç kimse senden iyi değildir ama bir şeyler yapmaya cesaret edemezsen sen de kimseden iyi değilsin. (Donald Laird) Bu cümlede “cesaret etmenin ve iş yapmanın önemi”nden bahsedilmiştir. • Hiç hata yapmamış adam, yeni bir şey denememiştir. (Albert Einstein) Einstein bu cümlesiyle “yeni bir şey denerken hata yapmanın gayet normal bir durum olduğunu” belirtmektedir. 8. Sınıf Türkçe 73

4. BÖLÜM Cümlede Anlam PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümlelerle bu cümlelerin içerdiği anlamları eşleştiriniz. 1. Tembellik iki çocuklu bir annedir; kızının adı a. İnsanın yaptığı davranışların so- açlık; oğlunun adı hırsızlıktır. nucuna katlanması gerektiği 2. Dün, iptal edilmiş bir çektir; yarın, emre ha- b. Başarıya engeller aşıldığında zır bir senettir, bugün ise peşin paradır, bu- ulaşılabileceği günden yararlanın. c. 3. Ne bir savcı kalırdı, ne bir yargıç, ne yasa; Tembelliğin doğurduğu zararlar şu insanoğlu önce, kendini yargılasa. İçinde bulunulan “an”ın kıymetini 4. Sonunda eyvah diyeceğin şeylere, başında ç. bilmek eyvallah deme. d. 5. Engelsiz bir yolda ilerliyorsanız muhtemelen Plan yapmanın önemi hiçbir başarıya ulaşamayacaksınız. e. Sıkıntıya katlanmadan güzellik- 6. Eline diken batmadan gül toplayamazsın. lere ulaşılamayacağı 7. Küçük işlere fazla zaman ayıranlar çoğu za- f. Ayrıntılarla gereğinden fazla man büyük işleri göremeyecek hâle gelirler. oyalanmanın gereksizliği 8. Kafasını aslanın ağzına sokan, aslan tara- g. Öz eleştiri yapmanın önemi fından ısırılınca şikâyet etmemelidir. 9. Metodu olan topal, metotsuz koşan birinden ğ. Bir işin sonunu başından hesap daha çabuk ilerler. etmek gerektiği c ç g ğ b 1. 2. 3. 4. 5. e 6. f 7. a 8. d 9. 2 Aşağıdaki cümlelerde asıl anlatılmak istenenin ne olduğunu karşılarına yazınız. a. İnsan ülkeleri ve şehirleri yalnız bedeniyle değil gözleriyle de gezmeli. Gezilen yerlerin iyi şekilde gözlemlenip incelenmesi gerektiği b. Rüzgârın yönünü değiştiremeyen insanoğlu, yelkenini rüzgâra göre ayarlamalıdır. Zorluklarla karşılaşınca pes etmek yerine yeni çözümler bulunması gerektiği c. Çocuklar, donmamış beton gibidir; üzerlerine ne düşerse onun izi kalır. Çocuk yetiştirirken dikkatli olunması gerektiği ç. Cevizin kabuğunu kırıp özüne inmeyen, cevizin hepsini kabul zanneder. Görünüşe aldırmamak gerektiği 74 8. Sınıf Türkçe

Cümlede Anlam 4. BÖLÜM Örtülü Anlam Cümlede açıkça söylenmediği hâlde, cümlenin anlamından veya cümledeki bazı ifadelerden çıkarıla- “de, yine, artık” bilen anlama örtülü anlam denir. Cümlede genellikle ifadelerinin kullanılmasıyla örtülü anlam oluşturulur. Karşılaştırmalar da örtülü anlam içerir. Örnek: Aşağıdaki cümlelerde “de” bağlacının işaretli yerlerde kullanılması cümlelerin anlamını nasıl etkilemektedir, inceleyelim. • Büyük sanatçı batmayan bir güneştir. • “Çalgıcının Seyahati” romanını iki defa oku- dum. da da Büyük sanatçı da batmayan bir güneştir. “Çalgıcının Seyahati” romanını da iki defa (Başka batmayan güneşler de var.) okudum. (İki defa okuduğum başka romanlar da oldu.) • Deden bugün gelmiyor. • Deden bugün gelmiyor. de de Deden de bugün gelmiyor. Deden, bugün de gelmiyor. (Deden, daha önce de gelmemiş; bugün de (Bugün gelmeyenler var, deden de bu gel- meyenler arasında.) gelmediği günlerden biri.) • Bu yazarın romanlarını daha çok seviyorum. (Bu yazarın roman dışında eserleri de var.) (Bu yazarın romanlarını ve diğer türlerdeki eserini de okudum.) PEKİŞTİRELİM Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde 1 yerleri tamamlayınız. 2 örtülü anlam vardır? Bu cümleleri işaretleyelim. a. Eski evimin bahçesi daha güzeldi. Bu cümleden, a. Sel nedeniyle dağlık bölgeler 4 de hasar gördü. Yeni evimin de bahçesi var. • b. Umut, artık okula gelebilecek- Eski evimin de bahçesi vardı. • 4 miş. Önceleri başka bir evde oturuyordum. • c. Onun aldığı hediyenin ne oldu- 4 ğunu sadece ben biliyorum. örtülü anlamları çıkar. ç. Kitap okumayı seviyorum. b. Burak, çok sevdiği bu şehre üç yıl önce de gelmişti. d. Bu cümleden, Kendine siyah bir elbise almış. • Burak bu şehri çok sevmektedir. e. Babam bu hafta da Diyarba- • Burak bu şehre en az iki kez gelmiştir. 4 kır’a gitti. • Burak, bu şehirde yaşamamaktadır. f. Dergiler de aynı matbaada ba- 4 sılıyormuş. örtülü anlamları çıkar. 8. Sınıf Türkçe 75

4. BÖLÜM Cümlede Anlam Yakın Anlamlı Cümleler Farklı sözcüklerle kurulan ancak benzer düşünceyi anlatan cümlelerdir. Benzer düşünceyi, duyguyu veya durumu farklı sözlerle ifade eden birden çok cümle olabilir. Bu tür cümleler yakın anlamlı cüm- lelerdir. Örnek: • Çoğunlukla yaşadığımız kötü anıları değil, iyi anıları hatırlarız. Beynimiz genellikle kötü anıları silmeye meyillidir. • Yazar bu eserinde yalın ve anlaşılır bir dil kullanmış. Yazar bu kitabında sade ve akıcı bir dil kullanmış. • Keskin sirke küpüne zarar. Öfkeyle kalkan zararla oturur. • Sakla samanı gelir zamanı. Ak akçe, kara gün içindir. PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümleleri yakın anlamlılarıyla eşleştiriniz. 1. Karanlığı yaşamayan aydınlığa erişe- a. Görünüş kimi zaman insanları aldata- mez. bilir. 2. Ne kadar yaşadığımız değil nasıl ya- b. İnsan, yaptığı hatanın sonuçlarına şadığımız önemlidir. katlanmak zorundadır. 3. Ağzında bal olan arının, kuyruğunda c. Her hata, içerisinde bir bilgi barındırır. iğnesi vardır. ç. İnsanlar zorluğa katlanmadan refaha 4. Kokmuş yumurtayı ezenler kokusuna ulaşamaz. katlanmalıdır. 5. Hata yapmamak değil, hatadan ders d. Hayatın değeri, onun uzunluğuyla de- çıkarabilmektir önemli olan. ğil, niteliğiyle ölçülür. 6. Güçlü bir ateş, küçük bir kıvılcımdan e. İşlenmeyen bir zekânın dahiliğinden sonra çıkar. söz edilemez. 7. Gökgörültüsü iyidir ama esas işi biti- f. İnsanlar kıyafetleriyle karşılanır, dav- ren şimşektir. ranışlarıyla uğurlanır. 8. Toprak ne kadar zengin olursa olsun g. Gül, dikensiz olmaz. ekilmedikçe ürün vermez. 9. Güzel bir kıyafet, iyi bir tavsiye mek- ğ. Büyük olaylar, küçük başlangıçlarla tubudur. gelişir. Çiçek olan yerde elbet arı da olur. h. Önemli olan sözler değil, eylemlerdir. 1. ç 2. d 3. a 4. b 5. c 6. ğ 7. h 8. e 9. f g 76 8. Sınıf Türkçe

Cümlede Anlam 4. BÖLÜM Çelişen Cümleler Birbirine karşıt durum ve düşünceleri içeren cümlelerdir. Birbirine karşıt durum, düşünce ve duyguları ifade eden cümleler anlamca çelişen cümlelerdir. Örnek: • Bu yazarın yazılarını tam anlayabilmek için yanınızda kalın bir sözlük taşımalısınız. Yazar son derece sade ve akıcı bir dil kullanmış. • Bir romanı kaliteli bir sanat eseri olarak ön plana çıkaracak olan şey, üsluptan ziyade onun konu- sudur. Bir romanı kaliteli bir sanat eseri saymak istiyorsak onun konusunu değil, üslubunu göz önünde tutmalıyız. • Karşımızdakini etkilemek için ne söylediğimize değil, nasıl söylediğimize bakalım. Nasıl anlattığımız değil, ne anlattığımız önemlidir karşımızdakini etkilemede. PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümlelerden anlamca birbiriyle çelişenleri eşleştiriniz. 1. a. Toplumla ilişiğini kesemeyen bir eserin Aslan yelesinde bit aranmaz. kalıcılığı yakalaması imkansızdır. 2. Geçmişi yaşamak kolaydır, çünkü bit- b. Boş başak dik durur. miştir ve ucuzdur. 3. Hata yapmak, vazoyu çatlaklarla dol- c. Detaylara gereğinden fazla takılmak durmaktır. insanı huzursuz eder. 4. Sanatçı, eserlerinde toplumsal yararı ç. Yalanın iyisi, düşmanın hayırlısı ol- gözetmedikçe yarına kalamaz. maz. 5. Hayat ayrıntılarda gizlidir, mutlu olmak d. Umulmadık durumlar, umulmadık yer- isteyenler ayrıntılara inmelidir. lerde meydana gelir. 6. İşe yarayan yalan, hakikatten üstün- e. Hata yapmak, insanı kusursuzluğa gö- dür. türür. 7. f. İnsanın kilidi işleridir, sözleri ise tokma- Başlamak için doğru zamanı bekleyin. ğıdır; tokmak tıkırdasa da kilidi açmaz. 8. g. Geçmiş asla telafi edilemeyecek ve sa- Boş çuvalın dik durması imkânsızdır. tın alınamayacak bir zaman dilimidir. 9. Kişi, dilinin altında gizlidir, onu ancak ğ. Doğru bir girişim için yanlış zaman sözleriyle tanırız. yoktur. 1. d 2. g 3. e 4. a 5. c 6. ç 7. ğ 8. b 9. f 8. Sınıf Türkçe 77

4. BÖLÜM Cümlede Anlam KONU TESTİ - 1 1. “Bir şiiri ilk okuyuşta anlıyorsanız o, şiir değildir.” der İlhan 3. Tarihî olay ve olgular bize hiçbir zaman saf bir şekilde, Berk. olduğu gibi gelmez; aktaran kişinin kimliği, fikirleri ve ide- olojisiyle harmanlanarak geleceğe taşınır. İlhan Berk bu sözüyle, I. Şiirin kolay anlaşılabilir olması gerektiği, Bu cümlede tarihî olayların vurgulanmak istenen yönü, II. Şiirin, toplumun her kesimine hitap etmesi gerektiği, I. Nesnel bir bakışa açısıyla oluşturulduğu, III. Şiirin kendini hemen ele vermemesi gerektiği, II. Kişisel değerlendirmelerin etkisinde kaldığı IV. Şiirin anlamsız ifadelerle oluşturulması gerektiği, III. Yorumdan uzak bir bakışla şekillendiği ifadelerinden hangisini anlatmak istemiştir? IV. Bilimsel kriterleri esas aldığı A) I. B) II. C) III. D) IV. kaç numarada verilmiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 4. I. Bir sanatçının eserlerinde yer verdiği çevre, elbette içinde yaşadığı ülkedir. II. Sanatçının ilk vazifesi tüm insanlığın ortak dilini kul- lanmaktır. III. Sanatçı, eserini içinde var olduğu toprakların motifle- riyle bezer. 2. “Boksör düştüğünde değil, kalkamadığında yenilir.” diyen IV. Bir sanatçı, eserlerini canlı doğa betimlemeleriyle bir kişi aşağıdakilerden hangisinin önemini vurgula- gerçekçi kılar. mak istemiştir? Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi ikisi an- A) Kararlılığın B) Kabullenmenin lamca birbirine en yakındır? C) Mücadelenin D) İsteğin A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) III ve IV. 5. Günlük mesaisi ’de sona eren ve çalışanların, çaylarını bir çay makinesinden doldurarak içtikleri bir ofiste çay ma- kinesinin yanına “Saat ’dan sonra çay içenler, kendilerini o günün son çay içen kişisi olarak kabul etmelidir.” yazısı asılıdır. Çay makinesinin yanına asılı yazıyla aşağıdakilerden hangisi anlatılmak istenmiş olabilir? A) Çayın bu vakitte taze olmadığı B) Bu vakitten sonra yeni çay hazırlanmayacağı C) Çay içen kişinin, çay makinesini kapatması gerektiği D) Mesainin bitimine yakın çay içmenin zararlı olduğu 6. Birleşmiş Milletlerin verilerine göre, dünya nüfusunun yaklaşık %5’i kurak yerlerde yaşıyor. Bunların arasından milyo- nu aşkın insan da kavurucu rüzgâr, uçuşan kumlar, tarif edilmesi zor bir ıssızlığın hâkim olduğu çöllerde hayatlarını sür- dürüyor. Böylesine zorlu şartların egemen olduğu bir yer ile jakuziler ve masaj koltuklarının aynı gezegende olması hayret verici. Diğer yandan, buralarda yaşayan ve hayatta kalan azımsanamayacak sayıda insan olması da dikkate değerdir. Bu parçadaki altı çizili cümle ile asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Aynı evrende birbirine çok ters yaşamların olduğu B) Farklı topraklarda benzer sorunların hüküm sürdüğü C) İnsanları ortak bir kültürde birleştirmenin imkânsızlığı D) Bir evren bulunduğu fakat farklı farklı sorunların yaşandığı 78 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 1 Cümlede Anlam 4. BÖLÜM 7. “Ufak masraflardan kaçınmayın, bazen ufak bir delik 9. Keşanlı Ali Destanı adlı dizinin senaristi, eserin yazarı koca gemiyi batırır.” cümlesi aşağıdaki cümlelerden olan Haldun Taner’in ’da kurguladığı tiyatro metnini hangisiyle anlamca çelişmektedir? bozmadan senaryoyu yeni bir bağlam içinde değerlendir- A) Zincir, en zayıf halkası kadar güçlüdür. miş. B) Bir çivi bir nalı, bir nal bir tırnağı, bir tırnak bir ayağı, Bu cümlede “Keşanlı Ali Destanı” ile ilgili olarak, bir ayak bir atı, bir at bir kumandanı, bir kumandan da I. Kim tarafından diziye aktarılmıştır? bir milleti mahveder. II. Hangi türde kaleme alınmıştır? C) Büyük başarıların sahipleri, küçük işleri titizlikle yapa- III. Konusu nedir? bilme sabrını gösterenlerdir. IV. Ne zaman yazılmıştır? D) Küçük ayrıntılara takılanlar, büyük resmi görmekte sorularından hangilerinin cevabına yer verilmiştir? zorlanırlar. A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV. 8. Hazırlanacak bir ortaöğretim programında, öğrencilerin gelişimine çeşitli katkıları olan tiyatroya daha fazla yer verilmesi gerekir. Bu cümleden, I. Ortaöğretim programında öğrencilerin gelişimine en fazla katkısı olan alan tiyatrodur. II. Tiyatroya, şu anki ortaöğretim programında yeteri ka- I. Hiçbir suçlu, kendi yargıçlığından kurtulamaz. dar yer verilmemiştir. II. Suç, sosyal düzenin bozukluğuna karşı bir protesto- III. Yeni öğretim programında pek çok alanda değişikliğe dur. gidilmesi gerekir. III. Suçlular yaşamları boyunca kendilerini yargılarlar. IV. Hazırlanacak ortaöğretim programında ele alınması IV. Kimde vicdan varsa o acı çekecektir gereken en önemli sorun tiyatrodur. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi ikisi ya- yargılarından hangisine kesin olarak ulaşılabilir? kın anlamlıdır? A) I. B) II. C) III. D) IV. A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV. Anlamca aynı doğrultuda olmayan, birbirinin karşıtı ifadeleri dile getiren cümleler anlamca birbiriyle çelişen cümlelerdir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi “Toplum sorunlarına sırt çevirmiş bir şiir, yapay ve yapmacıktır.” cümlesi ile anlam- ca çelişmektedir? A) Doğal bir şiir, hiçbir kesimin, hiçbir sorunun sözcülüğünü yapmaz. B) Şiir, kendi toplumuna yüz çevirmediği sürece doğal bir çerçeveye yerleşir. C) Gerçekçi şiir, içinde filizlendiği toplumun meyvesini tomurcuğunda taşıyabilen şiirdir. D) Toplumla el ele yürüyen şiirin yapmacıklığından söz edilemez. Bir konser çıkışında ünlü kemancı Fritz Kreisler’in bir hayranı ona doğru koşarak coşkuyla “Sizin kadar güzel çalabilmek için bütün hayatımı verirdim.” der. Kreisler cevap verir: “Ben verdim.” Bu parçadaki altı çizili cümle ile Fritz Kreisler, aşağıdaki mesajlardan hangisini vermek istemiştir? A) İnsanlar becerilerini keşfetmeli ve o alanda çalışmalarını ısrarla sürdürmelidir. B) Deneyim sonradan kazanılabilir ama yetenek doğuştan gelir. C) Hayattaki en büyük başarı, yaşadıklarımızdan iyi bir ders çıkarabilmektir. D) Başlamak için her zaman fırsat bulunmayabilir. 1. C 2. C 3. B 4. B 5. C 6. A 7. D 8. B 9. C B A A 8. Sınıf Türkçe 79

4. BÖLÜM Cümlede Anlam Cümle Tamamlama Yarım kalan bir cümle, cümlenin anlamına ve yapısına uygun sözcüklerle tamamlanır. Yarım kalmış bir cümleyi tamamlarken önce o cümlenin anlamına dikkat edilmeli ve boşluk anlamsal bütünlük oluşturacak şekilde tamamlanmalı. Örnek: • Bir yazarı başarılı yapan şey . . . Bu cümleyi aşağıdaki ifadelerle anlamlı bir şekilde tamamlayabiliriz: kendine inanması ve çok çalışmasıdır. taklitçilikten uzak durmasıdır. akıcı bir dil kullanmasıdır. Cümle Oluşturma Genellikle karışık olarak verilen sözcükler bir araya getirilerek anlamlı bir cümle oluşturulur. Eğer anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulması isteniyorsa yüklemin sona getirilmesine dikkat edilmelidir. Örnek: • “Merhamettir - için - iki - en - insanlık - önemli - sevgi - ve - kavram.” Karışık olarak verilmiş bu sözcüklerden anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulmak istendiğinde doğ- ru sıralama şu şekilde olur: İnsanlık için en önemli iki kavram sevgi ve merhamettir. PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümleleri numaralanmış ifadelerden uygun olanları ile tamamlayınız. 1. Yiğit bin yaşar, fırsat bir düşer . a. her dedektif, büyütecini farklı bir açıy- 2. Sahanın içindekiler sahada olup bi- la tutar. tenleri bütünüyle göremezler, . b. hayat dünden olduğu kadar bugünden 3. Bütün büyüteçler aynı nesnelere tutul- ve gelecekten de beslenmelidir. sa da her büyüteç farklı bir gerçeklik c. bu nedenle ele geçen fırsat iyi değer- yansıtır çünkü . lendirilmelidir. 4. Ben bugünün insanıyım, insan sürekli ç. olayları bütünüyle görebilmek için sa- geçmişe saplanıp yaşayamaz; . hanın dışında olmak gerekir. 1. c 2. d 3. a 4. b 2 Aşağıda karışık olarak verilmiş sözcüklerden kurallı ve anlamlı cümleler oluşturunuz. a. olarak - alet - çekiç - varsa - sadece - elinizde - gözünüze - çivi - bütün - görünür - sorunlar - olarak Elinizde alet olarak sadece çekiç varsa bütün sorunlar gözünüze çivi olarak görünür. b. yoksul - en - insanı - başka - dünyanın - olmayandır - hiçbir - paradan - şeyi Dünyanın en yoksul insanı, paradan başka hiçbir şeyi olmayandır. 80 8. Sınıf Türkçe

KONU TESTİ - 2 Cümlede Anlam 4. BÖLÜM 1. Zamanında kendisi de iyi bir kaleci olan Fransız düşünürü ve romancısı Albert Camus “Ahlaka dair bildiğim ne varsa fut- boldan öğrendim - - - -.” demiş. Bu cümlede Albert Camus’nun, sözlerini aşağıdaki ifadelerden hangisiyle tamamlaması beklenir? A) insan ne iş yaparsa yapsın, yaptığı her işte başarılı olmalıdır B) çünkü top hiçbir zaman beklediğim köşeden gelmedi C) bana göre beden sağlıklı olsun ki bedene bağlı olarak akıl da sağlıklı çalışsın D) çünkü toplumdaki en ahlaklı insanlar futbolculardır 2. Namuslu olmak sizi diğer insanlardan üstün hâle getirmez, size övünme hakkı da vermez, zaten herkes - - - -. Bu cümlenin sonuna anlam bütünlüğü açısından aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur? A) övünmeye kalkarsa ortada namuslu insan kalmaz. B) namuslu olmayanların hiçbir şeye hakları yoktur. C) övünmek başlı başına namusa ters, bir harekettir. D) yaşadığı sürece namuslu olmak zorundadır. 3. I. kültür hayatını, geçmişteki 5. I. piyasaya çıkan tonlarca yeni diyet ürününe II. bir milletin, bir ülkenin II. ve bunların satışlarının III. açısından önemli yayınlardır III. yükselmeye devam ediyor IV. kültür, sanat ve edebiyat dergileri; IV. yeni beslenme programlarına, V. fikir hareketlerini takip edebilmek V. ülkelerdeki obez insan oranı VI. edebî ortamlarını ve dalgalanmalarını, VI. katlanarak artmasına rağmen gelişmiş Numaralanmış sözlerle anlamlı ve kurallı bir cümle VII. her yıl ortaya atılan oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama aşağıdaki- Numaralanmış sözlerle anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulduğunda aşağıdakilerden hangisi sondan lerden hangisi olur? ikinci sırada yer alır? A) IV - II - I - VI - V - III B) V - I - II - VI - IV - III A) IV B) V. C) VI. D) VII. C) II - V - III - VI - IV - III D) I - IV - II - VI - V - III 6. I. o işi bitirmek için 4. Yaşamak bir dağa tırmanmak gibidir; tırmandıkça yor- II. her ne kadar gunluğunuz artar, nefesiniz daralır ama - - - - . III. unutulmamalıdır Bu cümle, IV. zekâ gerekliyse de I. tırmanmaktan vazgeçince kaybedersiniz V. bir işe başlamak için II. tırmandıkça geride bıraktıklarınızı unutursunuz VI. çalışkanlık gerektiği III. görüş açınız genişler Numaralanmış sözler, anlamlı ve kurallı bir cümle IV. gayretiniz giderek azalır oluşturulacak biçimde sıralandığında aşağıdakiler- ifadelerinden hangisiyle tamamlanabilir? den hangisi baştan üçüncü sırada yer alır? A) I. B) II. C) III. D) IV. A) II. B) III. C) IV. D) V. 8. Sınıf Türkçe 81

4. BÖLÜM Cümlede Anlam KONU TESTİ - 2 7. - - - - , o eseri küçümsemek anlamına gelir; anlam, okur tarafından metindeki ipuçlarından hareketle belirlenmelidir. Bu cümlenin başına aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi gerekir? A) Anlamın metnin içinde hazır şekilde bulunacağını düşünmek B) Anlamsız bir metin kendi içinde bütünlüğü olmayan bir metindir C) Bir metinde çeşitli söz oyunlarına ve ipuçlarına yer vermek D) Bir eseri değersiz görmek ve dışlamak 8. Bilginin elde edilmesinde gözlem, kesinleştirilmesinde ise deney kullanılır; bu yüzden - - - -. Bu cümle, aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanmalıdır? A) kesin bilgiye ulaşmak hiçbir zaman mümkün olmamıştır B) sağlam bilgiye ulaşmak için gözlemlediğimiz şeylerle ilgili sürekli deney yapmalıyız C) gözlemin ve deneyin farklı çalışmalar olduğu unutulmamalıdır D) sadece gözlem yoluyla ulaşılan hiçbir bilginin gerçek olmadığı bilinmelidir 9. “Yazar, öykünün sınırlarını zorlayarak eserini romana yaklaştırmış ve ortaya - - - - bir eser çıkmış.” cümlesinde boş bıra- kılan yer, I. gerçekliği tümüyle dışlayan II. kısa bir öykü III. konu bütünlüğü olmayan IV. uzun bir öykü veya kısa bir roman diyebileceğimiz numaralanmış ifadelerin hangisiyle tamamlanabilir? A) I. B) II. C) III. D) IV. I. alışkanlığından uzaklaştırmanın I. olağanüstü anıtlar var II. daha iyi anlaşılır II. Adıyaman’ın III. göz önüne aldığımızda III. antik dünyanın IV. hemen her anne babanın, IV. Nemrut Dağı’nda, V. yer yer bebek bakıcısı gibi kullandığını V. en görkemli eserleri VI. çocuk kanallarını VI. Kâhta ilçesinde bulunan VII. çocukları televizyon izleme VII. olarak kabul edilen VIII. ne denli zor olduğu Yukarıdaki cümlelerle anlamlı ve kurallı bir cümle Numaralanmış sözlerden anlamlı ve kurallı bir cüm- oluşturulduğunda III numaralı cümlenin öncesinde le oluşturulduğunda doğru sıralama aşağıdakilerden ve sonrasında sırasıyla kaç numaralı cümleler yer hangisi olur? alır? A) V - VI - IV - I - VII - III - VIII - II A) IV ve V B) II ve IV B) III - V - VI - IV - VIII - I - VII - II C) V ve VI D) VI ve VII C) VII -I - VIII - III - VI - IV - V - II D) IV - VI - V - III - VII - I -VIII – II 82 8. Sınıf Türkçe 1. B 2. D 3. A 4. C 5. B 6. C 7. A 8. B 9. D D A

8 TÜRKÇE FÖY .SINIF 4. BÖLÜM: Cümlede Anlam Adı: Soyadı: Kazanım: Okudukları ile ilgili çıkarımlarda bulunur. YANSITTIĞI DUYGULARA GÖRE CÜMLELER Sitem Cümleleri Kişinin kırgınlığını yumuşak bir şekilde dile getirdiği cümlelerdir. Örnek: • Nedense bir ben sığamıyorum bu sınıfa! • Düğün haberini başkasından mı öğrenecektik? Bu tür cümleler özellikle sevilen kişilerin yaptıkları yanlışlardan duyulan kırgınlığın dile getirildiği cüm- lelerdir, yani kişi herkese sitemde bulunmaz. • Beni uğurlamaya bile gelmedin. • Buraya geldin de bizi görmeden gittin. • Senden bunu hiç ummazdım. • Bana bunu da mı yapacaktın? • Günlerdir beni aramıyorsun. Özlem Cümleleri Geçmişi yeniden yaşama ya da bir kişiyi veya bir yeri görme isteğinin dile getirildiği cümlelerdir. Örnek: • Ayrıldığım günden beri memleketim burnumda tütüyor. • Annemi ve kardeşimi çok göresim geldi. • Nerede o eski günler? • Ne güzel yaşlardı o yaşlar! • Yine eskisi gibi hep beraber olsak. • Fırsat olsa da köyümü bir daha görsem. • Eskiden buralar bir başka güzeldi. PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümlelerden özlem anlamı taşıyanların başındaki kutucuğu işaretleyiniz. 3 a. Nerede o eski bayram sabahları? b. Denileni yap da beni ayağa kaldırma. 3 c. Eskiden sokakları şen kahkaha- ç. Ah, kapı kapanınca elim arasında mızla doldururduk. kaldı! d. Annemi görünce eteklerim zil çaldı. 2 Aşağıdaki cümlelerden sitem anlamı taşıyanların başındaki kutucuğu işaretleyiniz. a. Tüh, yine otobüsü kaçırdım! b. Okul bittiğinden beri bir kez olsun 3 beni aramadın. c. Keşke o toplantıda hiç konuşma- ç. Bir daha telefon şarjdayken tele- saydım. fonla konuşma. 3 d. Gelmedin bari bir telefon açıp ha- ber verseydin. 8. Sınıf Türkçe 83

4. BÖLÜM Cümlede Anlam Pişmanlık İfade Eden Cümleler Yapılan bir işten üzüntü duyulduğunu, pişman olunduğunu ifade eden cümlelerdir. Örnek: • Bu işe başlamasaydık iyi olurdu. • Annemin değerini keşke daha önce anlasaydım. • Keşke sizde kalıp sizinle sinemaya gitseydim. • Okuldayken daha çok çalışsaydım şimdi daha başarılı olurdum. • Keşke babamın nasihatlarını dinleseydim. • Erken kalksaydık bu duruma düşmezdik. PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Pişmanlık anlamı taşıyanları işaretleyiniz. a. 4 Senin sözünü dinleyip ödevlerimi yapmalıydım. b. Dün bütün gün çalıştık, yorulduk ama yorgunluğumuza değdi. c. Yarın dışarı çıkmaktansa evde dinlenmeyi tercih ediyorum. ç. 4 Keşke ziyaret etmek için onlara söz vermeseydim. d. Bahçeyi temizledikten sonra dinlenmek için kanepeye oturdum. e. 4 Bu kadar saat televizyon izlemeseydim ödevimi yetiştirebilirdim. f. Kitapların tozunu alıp tek tek rafa yerleştirdim. g. Ormanın hâli hepimizi çok üzdü. ğ. 4 Keşke tatili bu kadar kısa tutmasaydım. h. Soruların hepsini cevaplayabildiğim için çok mutluyum. Şaşkınlık İfade Eden Cümleler Bir şeyin varlığına ya da gerçekleşip gerçekleşmemesine duyulan hayreti/şaşkınlığı belirten cümle- lerdir. Örnek: • Kırk yıl düşünsem karşılaşacağımız aklıma gelmezdi. • Bütün tarlayı iki saat içinde sürmesinler mi? • Aaa! Yağmur yağıyor. • Teklifi kabul ettiklerine inanamıyorum. • Herkesi orada görünce dilim tutuldu. • Bunu yapmayı nasıl başardın? 84 8. Sınıf Türkçe

Cümlede Anlam 4. BÖLÜM Sevinç İfade Eden Cümleler Bu cümleler istenen veya hoşa giden bir şeyin gerçekleşmesinden duyulan sevinci anlatan cümle- lerdir. Örnek: • Günlerdir bulutların üstünde uçuyorum. • Yaşasın, sonunda başardım! • Sınavı kazandığı için çok mutlu. Üzüntü İfade Eden Cümleler Bir durum karşısında üzüntü duyulduğunu dile getiren cümlelerdir. Örnek: • Maalesef elimden bir şey gelmiyor. • Yazık, böyle olsun istemezdim. • Adamın başına gelenleri duyunca içim parçalandı. • Seni o hâlde görünce gözyaşlarıma engel olamadım. PEKİŞTİRELİM Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Sevinç ifade eden cümlelerin başına “S”, üzüntü ifade 1 eden cümleleri başına “Ü”, şaşkınlık ifade edenlerin başına da “Ş” yazınız. a. Ü Onu öyle görmeye kalbim dayanmadı. b. S Haberi aldığından beri etekleri zil çalıyor. c. Ü Küçüğü öyle görünce içim yandı. ç. S Bugün içim kıpır kıpır. d. Ü Onun bu hâli yürekleri burktu. e. Ş Karşımda dev gibi bir adam görünce ne olduğunu anlayamadım. f. S Sınavı kazandığımı duyunca ayaklarım yerden kesildi. g. Ü Zavallı kadını bu hâlde görünce adeta yıkıldım. ğ. S Yaşasın, sınıfın en yüksek notunu ben aldım. h. Ş Bu harika çalışmaların hepsini sen mi yaptın? ı. Ş Çocuk, kocaman adamı yerle bir etmesin mi? i. Ü Arkadaşımın hastalık haberini duyunca dünyam başıma yıkıldı. j. Ş Çocukluk arkadaşımı bu hâlde görünce donup kaldım. 8. Sınıf Türkçe 85

4. BÖLÜM Cümlede Anlam Beğeni İfade Eden Cümleler Bir şeyin iyi, güzel, hoş bulunduğunu dile getiren cümlelerdir. Örnek: • Ev, ev değil saray sanki. • Öğrenci dediğin işte böyle olur. • Bir şarkı daha güzel yorumlanamazdı. • Eserdeki ustalığı görmemek imkânsız. • Şair yine çok başarılı. PEKİŞTİRELİM 1 Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Beğeni ifade eden cümleleri işaretleyiniz. ç. Bu kitabı geçen hafta da ben a. 4 Onun hünerleri dillere destan. okudum. b. Siyah bir araba almışlar. d. 4 Ne güzel pasta olmuş bu. c. İşimi bitirirsem huzurlu olaca- 4 Bahçe dediğin işte böyle olur. e. ğım. Uyarı Cümlesi Olumsuz bir durumun gerçekleşmemesi için kişiyi bazı davranışları yapmaması konusunda ikaz et- meye denir. Örnek: • Yerleri yeni sildiğim için ıslak, dikkatli yürüyün. • Trafikteyken herkes gibi sen de kurallara uymalısın. • Terliyken su içersen hastalanırsın. Küçümseme Cümlesi Bir kişiyi, durumu veya varlığı değersiz görme, önemsememe, hafife alma anlamı taşıyan cümlelerdir. Örnek: • Sen kim, saatçi olmak kim! • O da güya sınava girip de kazanacakmış. • Bacak kadar boyuyla bu işleri bir başına yapacakmış. Yakınma (Şikâyet) Cümlesi Olumsuz bir durumdan duyulan rahatsızlığı, şikâyeti dile getiren cümlelerdir. Örnek: • Ülkemizde böyle değerli sanatçıların kıymeti ne yazık ki bilinmiyor. • Bir gün olsun şu arkanı ben toplamayayım. • Şu yaşa geldin yattığın yatağı bile ben topluyorum. Beklenti Cümlesi Gerçekleşmesi istenen, beklenen bir davranış veya durumu dile getiren cümlelerdir. Örnek: • Sınavdan çok iyi bir not alacağımı düşünüyorum. • Karşılıklı konuşarak birbirimizi anlayacağımızı umuyorum. • Bu projeyi kazanacağımızı umuyorum. 86 8. Sınıf Türkçe

PEKİŞTİRELİM Cümlede Anlam 4. BÖLÜM 1 Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümlelerin ifade ettiği duyguları altlarındaki boşluklara yazınız. a. Günlerdir Ankara’dasın, beni hiç aramadın. f. Rapor dediğin işte böyle hazırlanır. sitem cümlesi beğeni cümlesi b. Keşke derse geç kalmasaydım. g. Mahalle arkadaşlarım burnumda tütüyor. pişmanlık cümlesi özlem cümlesi c. Doğduğum, büyüdüğüm yerleri çok göresim geldi. ğ. Çok çalışmış olsaydım bu duruma düşmezdim. özlem cümlesi pişmanlık cümlesi ç. Yaşasın, yarın hep beraber pikniğe gidiyoruz. h. Evin tamamını bir günde boyamasın mı! sevinç cümlesi şaşkınlık cümlesi d. Evin yıkık dökük hâli görenlerin içini parçalandı. ı. Kaç saattir seni burada bekliyorum. üzüntü cümlesi yakınma cümlesi e. Senin de burada olduğuna inanamıyorum. i. Haberi alınca mutluluktan uçtum. şaşkınlık cümlesi sevinç cümlesi 2 Aşağıdaki cümlelerin numarasını ifada ettiği duygunun kutucuğuna yazınız. 1. Yemyeşil kıyılar iki yıl içinde beton yığınına dönmüş. Sınav sonucumu duyunca tüm enerjimi kaybettim. 2. Bilseydim vaktimi burada boşa harcamazdım. Polisler arabayı durdurunca ne olduğunu anlayamadım. 3. Yaşadıkları evi görünce dilim tutuldu. İnsan buraya kadar gelip de bizi aramaz mı? 4. Hediyeyi görünce adeta havalara uçtum. Böyle leziz yemek yapmayı hangi ara öğrendin? 5. Aradan onca zaman geçti, insan arayıp sormaz mı? Anahtarımı kaybedince moralim yerle bir oldu. 6. Oley, sonunda yurt dışına gidiyorum! Bu kötü haberi alınca hepimiz kahrolduk. 7. Sen kendi işlerini kendin halletmeyi ne zaman öğre- Keşke, param varken o evi alsaydım! neceksin. 8. Tüh, keşke o cevabı işaretlemeseydim! Onca yıl yaşadıklarımızı demek bir anda siliverdin. 9. Sonunda emeklerimin karşılığını aldım. İnsan yemek yediği masayı toplamaz mı? Pişmanlık cümlesi Şaşkınlık Cümlesi Sitem cümlesi 2, 8,16 3, 11, 13 5, 12, 17 Sevinç cümlesi Üzüntü cümlesi Yakınma cümlesi 4, 6, 9 10, 14, 15 1, 7, 18 8. Sınıf Türkçe 87

4. BÖLÜM Cümlede Anlam KONU TESTİ - 1 1. Hava çok sıcak Çam ormanları içinde ilerliyoruz. Öğ- 4. Yapılan bir işten üzüntü duyulduğunu, pişman olunduğu- leye doğru Akbük Koyu’nda mola veriyoruz. Denize giri- nu ifade eden cümleler pişmanlık cümleleridir. yoruz. Denize girmek, ne güzel şey! Ardından, az ileride Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisi denize dökülen ırmakta, soğuk tatlı suyla yıkanıyoruz. pişmanlık ifade etmektedir? Sonrasında dik bir rampa çıkıyoruz. Aşağılarda tertemiz, A) Teklifi kabul etmeleri beni çok mutlu etti. masmavi koylar ve derin bir uykuya dalmış kumsallar B) Üç gündür seni arıyorum, bana hiç cevap vermedin. uzanıyor. Sol yanımızda masmavi Gökova Böyle güzel C) Dün biraz daha gayret edip işi bitirseydim bugün din- güzel ilerlerken beni sağ omzumdan arı sokuyor. Neyse lenirdim. ki arı sokmasına alerjim yok. D) Gittiğin günden beri gözlerim yollarda. Bu metinle ilgili, I. Sitem anlamı taşıyan cümle vardır. II. Beğeni ifade eden cümle vardır. III. Üzüntü ifade eden cümle vardır. IV. Pişmanlık ifade eden cümle vardır. yargılarından hangisi doğrudur? 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “şaşkınlık” anlamı vardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. A) Seni üzdüğüm için senden özür diliyorum. B) Onca yolu on dakikada nasıl yürüyebildin? C) Anlattıklarının hepsini dikkatlice dinledim. D) Köyün girişindeki dere şırıl şırıl akıyor. 2. Dünyada iki tür şair vardır: kötü şairler ve çok kötü şa- irler. İyi şair kolay olunmaz. Birkaç tane ancak vardır: Homeros, Shakespeare, Goethe Kötü şair olmamaya çalışmak gerekir. Çok kötülerin, bayağıların arasına düş- memek gerekir olabildiğince. Bu metinle ilgili, 6. (I) Çocukluğumun geçtiği mahalleye en son iki yıl önce I. Şaşkınlık ifade eden cümlelere yer verilmiştir. gittim. (II) Bütün sokaklarını tek tek gezmiştim. (III) O II. Pişmanlık ifade eden cümlelere yer verilmiştir. günden sonra tekrar gidip görmek nasip olmadı. (IV) Son III. Örneklemelere yer verilmiştir. birkaç gündür aklıma öyle bir düştü ki yakında gidip göre- IV. Sevinç ifade eden cümlelere yer verilmiştir. sim var. ifadelerinden hangisi doğrudur? Parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde A) I. B) II. C) III. D) IV. “özlem” anlamı vardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sitem” anlamı var- dır? 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sevinç” anlamı var- A) O kadar bekledim, üç gün boyunca beni aramadın. dır? B) Ne kadar iyi ettik de hep beraber bu güzel yerlere gel- A) Buraya gelmek için uzun ve taşlı bir yoldan yürüdük. dik. B) Sınavı kazandığımı duyunca havalara uçtum. C) Bu kadar başarılı olduğuna hiçbirimiz inanamadık. C) Yarın sabah erkenden pikniğe gitmek için yola çıkarız. D) Diyelim ki her şey yolunda gitti, sıkıntılardan kurtulabi- D) Belediye bir haftadır ağaçlandırma çalışması yapıyor. lecek miyiz? 88 8. Sınıf Türkçe 1. B 2. C 3. A 4. C 5. B 6. D 7. B

Berfin F1 Domates

Çeşit Özellikleri

Avantajlar

Yetiştiricilik Tavsiyeleri

Hastalık Dayanımı

Tarımsal Özellikler

Ürün Videosu

8. Sınıf Türkçe Planlı Ders Föyü (Öğretmen Örneği)