Rahim Kısalığı Neden Olur

Genetik bozukluklardan kaynaklanabilen servikal yetmezlik hastalığı genelde gebeliğin haftasından sonra görülür. Peki servikal yetmezlik nedir? Nedenleri ve belirtileri nelerdir? Servikal yetmezlik tedavisi var mı? İşte servikal yetmezlik ile ilgili tüm detaylar

SERVİKAL YETMEZLİK NEDİR?

Rahim ağzı elastik bir yapıya sahiptir. Açılır, kısalır, incelir ve yumuşar. Böylece bebeğiniz doğum sırasında doğum kanalından geçebilir. Bazı kadınlarda serviks, hamilelik sırasında çok erken açılır veya normalden kısadır. Bu koşullar hamilelik sırasında sorunlara neden olabilir.

Genellikle 3. aydan sonra ortaya çıkan ve rahim ağzının, olması gereken açıklıktan daha geniş olması durumunda ağırlaşmaya başlayan bebeği taşıyamamaya başlaması nedeniyle oluşur. Gebeliğin ve haftaları arasında servikal yetmezlik ortaya çıkarsa doğum yapılır. Bu hastalık nedeniyle yapılan doğumlar ile erken doğum karıştırılmamalıdır. Erken doğum haftadan sonra olur.

SERVİKAL YETMEZLİK NEDENLERİ

Nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber,

• Rahimdeki miyom ve poliplerin çıkartılmasıyla rahim ağzının genişlemesi,
• Doğumlarda rahim ağzının yırtılması,
• Forseps ya da vakumla yapılan zor doğumlar,
• Fazla doğum yapmak,
• İleri haftalardaki gebeliklerde yapılan kürtaj işlemi,
• Travma öyküsü,
• Kollajen bozukluklar,
• Uterus/serviksin doğumsal anomalileri,
• Rahim ağzı zedelenmeleri,

sebep olabilir.

SERVİKAL YETMEZLİK BELİRTİLERİ

Gebeliğin ilk haftalarında bir belirtiye rastlamanız güç olabilir. Bazı kadınlar gebeliğin 14 ila haftasından itibaren hafif belirtiler hissedebilir.

• Pelvik basınç hissi,
• Sırt ağrısı,
• Hafif karın krampları,
• Vajinal akıntıda bir değişiklik,
• Hafif vajinal kanama,

gibi belirtiler görülebilir.

SERVİKAL YETMEZLİK TEDAVİSİ

Servikal yetmezlik (rahim ağzı yetmezliği) görüldüğü durumlarda cerrahi bir uygulama yapılarak rahim ağzının hamilelik süresince kapalı kalması sağlanır. Bu cerrahi işleme tıp dilinde serklaj denir. Genel anestezi ile yapılır. dakika gibi kısa bir sürede uygulanır. Rahim ağzı ile vajina anestezik bir sıvı yardımıyla temizlenir ve rahim ağzı dikilir. Bu işlemden sonra hafif kanamalar olması normaldir. haftada dikişler alınarak doğum beklenir.

SERKLAJ KİMLERE UYGULANABİLİR?

Hamile kalmak isteyen fakat rahim ağzı yetmezliği (Servikal) olan kişilere bu işlem uygulanabilir. Serklaj bebeği koruma amaçlı olup hamileliğin haftasında ve doğum başlamadığı durumlarda, rahimde incelme meydana gelmişse ve daha önce doğum yapıp da serviks uzunluğu 2,5 cm kısa olduğu durumlarda bu uygulama yapılır. Önceki bir hamilelikte düşük olmuşsa, erken doğum gerçekleşmişse, teşhis olarak servikal yetmezlik ortaya çıkmışsa koruyucu olarak serklaj uygulanır. Uygulamaya geçilmeden önce idrar yolu eneksiyonu ya da vajinal enfeksiyon gibi durumlar varsa mutlaka tedavi ettirilip gebeliğin 13 ve haftalarında serklaj uygulanır.

Video: RAHİM AĞZI UZUNLUĞU ÖLÇÜMÜ NASIL YAPILIR? KAÇ MİLİMETRE OLMALI? KISALMASI ERKEN DOĞUM NEDENİ MİDİR?

Dr. Kağan Kocatepe'nin youtube kanalında hazırladığı video içeriğinin transkripsiyonu:

Rahim ağzı kalınlığı, rahim ağzı uzunluğu veya rahim boynu kalınlığı veya uzunluğu

Bunlar arasında en çok rahim ağzı kalınlığını kullanıyoruz.

Ne işe yarıyor bu ölçüm?

Günümüzde artan sayıda anne adayına artık bu ölçüm yapılıyor.

Detaylı ultrasonografi esnasında 18 ile haftalar arasında yapılan ultrasonografi esnasında karından görebiliyorsak özellikle idrar torbası doluyken ne ala.

Ama eğer karından göremiyorsak vajinal ultrasonografiyle bu incelemeyi yapıyoruz.

Ölçümün sonucu ne olmalı peki, ne anlama geliyor?

Ortalama olarak çoğu kişide 35 milimetre, bazen de 40 milimetre civarında çıkıyor.

35 milimetre ve üzeri demek normal demek. Beklendiği gibi demek ve erken doğum riski az demek ama burada şöyle bir beklenti oluşmaması lazım: Erken doğum riski az derken 34'ten sonra olan 38'e kadar olan dönemdeki erken doğum riski az anlamına gelmiyor bu. Daha erken erken doğumu az anlamına geliyor.

Erken doğum tehdidi ve erken doğum

Aslında bu iyi bir şey çünkü 34'ten sonra olanlar zaten küveze ya çok az giriyor, bazıları hiç girmiyor, ya da kısa bir süre giriyor.

Yani o yüzden de bizi ilgilendiren esas kısım 34'ten önce acaba, özellikle de 32'den 30'dan önce mi erken doğum yapacak bizi daha fazla ilgilendiriyor.

Çünkü onları engellememiz lazım ki, prematürite dediğimiz, gerçek prematürite yani, 34 haftalık bir prematürle 28 haftalık bir prematür tedavi ihtiyacı açısından aynı değil.

Onları ayırt etmek için çok iyi bir inceleme garantisi yok ama çok büyük olasılıkla bize ciddi rahatlamalar sağlıyor, 35 milimetrenin üzerinde olması.

35 milimetrenin altında olmaya başladığı andan itibaren artık risk artmaya başlıyor.

'un altında özellikle artmaya başlıyor, 2,5 santimetre yani 25 milimetre olursa artıyor.

Ve 15 milimetre ve altında olursa da ciddi bir şekilde artıyor.

Ama bu tabii ki mutlaka doğum eylemine dönüşecek, erken doğum yapacak anlamına gelmiyor.

Sadece diyor ki bize, bazı önlemler alın.

Rahim ağzı incelmesinin derecesine göre aldığımız önlemler basit istirahatten daha sıkı bir istirahate, progesteron enjeksiyonlarından, rahim ağzının bağlanmasına kadar gidebiliyor.

Buna her doktor ve her klinik kendince karar veriyor.

Bazıları rahim ağzı bağlanmasının mesela ikizlerde çok fazla etkili olmadığını söylerken, bazıları da bunun etkili olduğunu söylüyor her rahim ağzı incelmesinde, yani bu konuda bir konsensüs, bir fikir birliği yok.

Ama en önemli fikir birliği şu: istirahat şart.

O bebeğe ne kadar gün kazandırırsanız, ne kadar hafta kazandırırsanız, özellikle 15 milimetrenin altında olanlarda, o kadar başarı elde etmiş olursunuz.

O yüzden de rahim ağzı kalınlığı ölçümü yapıldığı zaman yapılacak olan yorum bizi rahatlatacaktır çoğu zaman 35 milimetre ve üzerinde olduğu zaman.

15 milimetrenin altına düştüğü zaman bizde ciddi bazı önlemler alma ihtiyacı doğurabilecektir.

ERKEN DOĞUMLA İLGİLİ DİĞER KONULAR: 

• Erken doğum tehdidi ve erken doğum
• Vajinada dolgunluk, kasık ve bel ağrısı, rahim kasılması erken doğum işareti midir?
• Bebeğin başı ne zaman aşağı döner, baş aşağı durması doğum başlangıcı anlamına mı gelir, makat geliş ne zaman düzelir?
• Bebeğin ultrasonda daha kilolu olması erken doğacağı anlamına mı gelir?
• Hamilelikte su gelmesi (Erken Membran Rüptürü)
• Gebelikte amniyon suyumun boşaldığını nasıl anlarım?
• Bebeğin baş aşağı dönmesi ve bebeği aşağıda taşıma hissi erken doğum belirtisi midir?
• Braxton-Hicks yalancı kasılmalarla gerçek doğum sancısı nasıl ayırt edilir?
• Rahim ağzı uzunluğu (servikal ölçüm) nedir, kaç milimetre olursa erken doğum riski yüksektir.
• Gebelikte göğüslerden süt gelmesi erken doğum riskini mi gösterir?
• Gebelikte erken doğum için ciğer geliştirici iğne neden yapılır, bebeğe zararı, yan etkisi var mı?
• Gebelikte idrar kaçırma, amniyon suyu boşalması, vajinal mantar enfeksiyonu ayrımı nasıl yapılır?
• Hamilelikte kasılmalar ne zaman ortaya çıkar, doğumun başladığı nasıl anlaşılır?

İLGİLİ KONULAR:

Ultrason (rahim ağzı) rahmin çıkış kısmı olup gebelikte rahim büyürken bu kısım doğum başlayana kadar sert ve kapalı kalır.  Serviksin zayıf olduğu (servikal yetmezlik) gebelerde rahim ağzı erkenden açılıp silinmeye başlar. Bunun sonucu erken doğum gerçekleşir. Erken doğumu önlemek için uygun gebelerde servikse dikiş atmak gerekir. Dikiş atma işlemine servikal sörklaj denir. Servikal sörklajdaki amacımız bebeğin 37 haftaya kadar büyümesi.

Servikal yetmezlikte serviksin alt kısmına yani vajenden görülen bölümüne dikiş atılır. Servikal sörklaj risk grubundaki gebelere uygulanır.

Servikal Yetmezlik Nedeni

• Daha önce başka sebep olmadan 2. trimester düşük hikayesi
• Servikal LEEP veya konizasyon yapılması
• Kürtaj sırasında rahim ağzında hasar oluşması

Servikal Sörklaj Yapılma Zamanı

Servikal yetmezlikte sörklaj yapmanın en uygun zamanı 3. gebelik ayı (hafta). Ancak rahim ağzında daha erken dönemde silinme ve açılma tespit edilirse haftayı beklemeden sörklaj yapılabilir.

Eğer servikal değişiklik son trimesterde olursa veya servikste belirgin bir açılma olursa yatak istirahatı en iyi çözüm olabilir.

Servikal Sörklaj Yapılırken

• Tıbbi geçmiş iyi değerlendirilmeli
• Transvajinal ültrason ile serviksin durumu çok iyi değerlendirilmeli, serviks açılması ve silinmesine bakılmalı
• Sörklaj yapılırken ağrı kesilmesi (anestezi) uygulanmalı (genel, spinal veye epidural)
• Faydası ve komplikasyonları iyi değerlendirilmeli

Servikal Sörklajın Faydası

Servikal sörklaj düşük ve erken doğum olmasını önleyebilir. Uygun vakalarda işlem % işe yarar. Servikal sörklaj servikal yetmezliği olan gebelerde işe yarar ancak servikal yetmezlik tanısını koymak çok zordur.

Servikal sörklaj sadece servikal yetmezliği olan gebelerde işe yarar. Servikal yetmezliği olmayanlara yapılırsa erken doğum, enfeksiyon gibi komplikasyonlara neden olabilir. Sörklaj yapılan gebelerin enfeksiyon ve erken doğum eylemi için daha sık kontrolü gerekir.

Servikal Sörklaj Sonrası Takip

• İşlem sonrası rahimde ağrı kasılma takibi birkaç saat gerekirse bir gün yapılmalı
• İşlemden hemen sonra oluşan  hafif vajinal kanama ve hafif kramp  tarzı ağrılar birkaç saat sonra kesilir. Daha sonraki günlerde yoğun vajinal akıntı görülebilir.
• Enfeksiyon ve erken doğum eylemi için ilaç kullanmak gerekir.
• İşlemden sonraki birkaç gün evde istirahat edilmeli.
• Düzenli kontroller daha sık periyotlarla yapılır.
• Aktivitelere tekrar başlamak doktor izni ile olur.
• Cinsel aktivite olmamalı.

Servikal sörklaj haftaya kadar yerinde bırakılır. Ancak daha önceki dönemde doğum sancıları düzenli olup doğum eylemi başlarsa sörklaj çıkarılır. Çıkarma işlemi zar olmaz

Servikal Sörklaj Riskleri

Servikal sörklaj riskleri çok nadir olup uygun yapıldığında işe yarayan bir işlem. Muhtemel riskler:

• Erken kasılma
• Servikal distosi  (doğum başladığında serviksin açılamaması)
• Membran rüptürü (su gelmesi)
• Servikal enfeksiyon
• Servikal sörklaj alınmadan doğum olursa servikste yırtık
• Anestezi komplikasyonları

Servikal Sörklaj Acil Durumlar

Servikal sörklaj sonrası acilen doktoru aramanız gereken durumlar:

• Kasılma ve kramp
• Doğum ağrısına benzer kasık ve belde gelip giden ağrı
• Vajinal kanama
• Su gelmesi
• derece üzerinde ateş veya titreme
• Bulantı, kusma
• Kötü kokulu vajinal akıntı

İlk gebeliğinde akıntısı olan gebeler daha sonraki gebeliklerinde de büyük olasılıkla servikal sörklaja ihtiyaç duyarlar.

Rahim ağzı (Servikal) yetmezlik nedir?

Servikal yetmezliği, aynı zamanda rahim ağzı yetmezliği, serviks yetmezliği, servikal kanal yetmezliği yada rahim ağzı kısalığı şeklinde de adlandırılmaktadır. Serviks rahmin boyun kısmıdır. Rahmin gövdesiyle vajen (diğer adıyla hazne) arasında yer alır. Normal gebeliklerde doğum yaklaştığında serviks yumuşamaya, boyu kısalmaya ve açılmaya başlar. Doğum sancılarının da başlamasıyla serviks 10 cm kadar açılır. Böylece bebeğin rahimden doğum kanalına geçeceği bir tünel oluşturur. Ancak bazı kadınlarda doğum zamanı geldiğinde oluşması beklenen bu yumuşama ve açılma erkenden, daha bebek olgunlaşmadan, doğum zamanı gelmeden olur. Rahim ağzının erkenden açılması böylece düşüğe, erken doğumuna ve gebelik kayıplarına neden olur. İşte servikal yetmezlik, bu şekilde rahim ağzının zayıflığına bağlı erkenden açılması durumudur.

Servikal yetmezlik (rahim ağzı yetmezliği) belirtileri nelerdir?

Servikal yetmezliği olanların bir kısmında herhangi bir şikayet olmayabilir. Normalde doğumu başlayan kadınlarda rahim ağzının açılması ağrılıdır. Bu nedenle sancıların başlaması genelde doğumun başladığını haber verir. bda ise rahim ağzında ağrısız açılma olur. Bu nedenle çoğu hastada doğumun başladığı, rahim ağzının açıldığı fark edilmez. Bazı hastalarda tanı konması gecikebilir, hatta erken doğum veya düşük yaptıktan sonra tanı konabilir. Servikal yetmezliği olan hastalara rahim ağzında kısalma ve açılma haftalardan itibaren başlar. Bu hastalarda dikkat çekmeyen bazı hafif bulgular olabilir. Rahim ağzı kısalığı belirtileri bel-kasık ağrıları, aşağı doğru basınç hissi, akıntıda artma ve lekelenme şeklindedir. Ancak bu bulgular sağlıklı gebelerin de çoğunda görülebildiğinden tanı koymayı zorlaştırmaktadır.

Rahim ağzı yetmezliği neden olur?

Bazı hastalarda rahimde ve/veya rahim ağzında doğuştan anormallikler bulunur ve bunlar rahim ağzı yetmezliğine neden olabilir. Servikal bağ dokusunun yapısındaki anormallikler de bu açıdan risk oluşturur. Rahim ağzının travmaya maruz kalması da önemli bir etkendir. Sık kürtaj olmak, rahim ağzının bir kısmının çıkarılması (genelde smear testinde çıkan hücre anormalliği nedeniyle çıkarılır) veya zor doğumlarda rahim ağzının yırtılması ve uygun şekilde dikilmemesi de bunlara neden olabilir.

Servikal yetmezlik (rahim ağzı yetmezliği) nasıl anlaşılır?

Servikal yetmezliğin tanısı ancak gebelik esnasında konulur. Rahim ağzı gebeliğin 3. ayından sonra açıldığı için henüz gebe olmayan bir kadında servikal yetmezlik tanısı kesin olarak konamaz. Bazen gebelikte bile özellikle ilk gebelik ise tanısını koymak güç olabilir. Bu nedenle özellikle daha önce erken doğum veya 12 haftadan büyük düşük yapmış olan hastalarda bu açıdan dikkatli olmak gerekir. Daha önceki erken doğumlar, doğum süresinin kısa olması, 6. aydan önce ağrısız rahim ağzında açılma olması, suların erken gelmesi, kanama olması bu anlamda uyarıcıdır. Yine daha önce zor-yırtıklı doğum yapmış olanlarda veya çok küretaj geçirmiş olan hastalarda rahim ağzı travmasına bağlı servikal yetmezlik gelişebileceğinden bu hastalar daha özenli takip edilmelidir. Daha önce rahim ağzının bazı hastalıkları nedeniyle bir kısmı çıkarılmış olan hastalarda da benzer risk söz konusudur.

Servikal yetmezliğin tanısı ve yönetiminde, gebe olmayan bir kadında servikal yetmezliğin tanısını koyabilecek bir test yoktur. Ancak servikal yetmezliğe neden olabilecek rahim anormalliği, yırtık vb. durumların tanısı muayene ve ultrason yapılarak konabilir. Böyle hastalarda risk taşıdığı için gebelikte daha özenli takip edilir.

Hamilelikte rahim ağzı yetmezliği nasıl anlaşılır?

Gebelerde ise ultrason ile rahim ağzı uzunluğu ölçülerek kısalma ve açılma olup olmadığı değerlendirilir. Bazı hastalara vajinal muayene yapılarak rahim ağzı açıklığı ve bebeğin suyunun gelip gelmediği kontrol edilir. Rahim ağzı anormalliği veya yırtık vb sorun olup olmadığı değerlendirilir. Kültür testleri yapılarak enfeksiyon olup olmadığı kontrol edilir ve suyun gelip gelmediğini tespit etmek için bazı testler yapılır.

Servikal yetmezliğin tedavisi

Bu tip riskli hastalarda haftadan itibaren düzenli olarak 2 haftada bir ultrasonla rahim ağzı uzunluğu değerlendirilir. Rahim ağzında kısalma olursa böyle hastalarda cinsel ilişki ve bazı fiziksel aktiviteler yasaklanır, yatak istirahati önerilir. Progesteron içeren ilaçlar veya iğneler kullanılarak kısalma ve açılma durdurulmaya çalışılır. Bazı hastalara rahim ağzını destekleyen, üzerindeki basıncı azaltan halkalar yerleştirilir. Ancak servikal uzunluk  haftadan önce kritik bir sınırın altına inerse böyle hastalarda erken doğumu engellemek için rahim ağzına dikiş konulur. Servikal yetmezliğinden dolayı serklaj ameliyatı sayesinde rahim ağzındaki açılma engellenmiş olur. Bu dikiş doğum zamanı gelene kadar durur. Sancı, kanama ve suların gelmesi durumunda dikişin alınması gerekebilir. Ancak normal koşullara doğum zamanı geldiğinde veya doğum esnasında bu dikiş alınır.

Rahim ağzı yetmezliğinde yapılması gerekenler

Eğer yapısal olarak servikal yetmezliğiniz varsa bunu engelleyemezsiniz. Ama bazı şeylere dikkat ederek erken doğum riskinizi azaltabilir, böylece daha sağlıklı ve gününü doldurmuş-doldurmaya yakın bir bebeğe sahip olabilirsiniz.

Bunlardan en önemlisi düzenli kadın doğum uzmanı takibinde olmanız ve önemsiz bile görünse bir sorun hissettiğinizde doktorunuzla veya bir sağlık kuruluşuyla iletişime geçmeniz. Böylece bazı ilaçlar kullanılarak veya zamanında rahim ağzı dikilmesi erken doğum engellenebilir, gebelik süresi uzatılabilir. Rahim ağzına dikiş atılanlar böylece bebeğin gelişimini anne karnında tamamlayabilmesi için vakit kazanılmış olur. Rahim ağzı dikiş ücreti uygulanan yönteme ve merkeze göre değişmektedir.

Rahim ağzı dikişi yaptıranların aşırı stres, yoğun çalışma ve ağır işlerden uzak durması gereklidir.
Sigara-alkol vb zararlı alışkanlıklar ve içinde tam olarak ne olduğu belli olmayan bitkisel ilaçlar, besin takviyelerinden kaçının. Bunlar erken doğuma ve düşük doğum ağırlığına neden olabilir. Bunlar zaten erken doğum riski olan bir hastada daha fazla riski artırmaktan başka bir işe yaramaz.
Jinekolog önerisi olmadan hiçbir ilaç kullanmayın. Gebelikte önerilen folik asit ve demir ilaçlarını düzenli kullanın. Bilimsel olarak kanıtlanmış rahim ağzı yetmezliği bitkisel tedavisi yoktur. Bu nedenle doktorunuza danışmadan bitkisel tedavilere başvurmayınız.
Mutlaka sağlıklı beslenerek yeterince kilo alın. Dengesiz beslenen ve az kilo alan gebelerde de erken doğum riski artıyor, bunu unutmayın.

Ankara Gebelik Takibi kliniğimizde Doç. Dr. Nermin Köşüş ve Doç. Dr. Aydın Köşüş tarafından yapılmaktadır.

Gebelik ve jinekolojik problemlerle ilgili funduszeue.info isimli web sitemizi de inceleyebilirsiniz.

rahim agzi yetmezligi nasil anlasilirrahim ağzı dikiş ücretirahim ağzı dikişi yaptıranlarrahim ağzı kısalığı belirtilerirahim ağzı yetmezliğirahim ağzı yetmezliği belirtilerirahim ağzı yetmezliği bitkisel tedavirahim ağzı yetmezliği neden olurrahim ağzı yetmezliği nedirrahim ağzı yetmezliği olanlarrahim ağzı yetmezliğinde yapılması gerekenlerrahim ağzına dikiş atılanlarservikal yetmezliğin tedavisiservikal yetmezliğinden dolayı serklaj ameliyatıservikal yetmezlikservikal yetmezlik nasıl anlaşılır