Derman Filmi Nerede Çekilmiştir

YOL FİLMİ /

Yol, senaryosu Yılmaz Güney tarafından yazılan, Şerif Gören tarafından yönetilen Türk filmidir. Filmin senaryo aşamasındaki adı Bayram’dı. Film tüm dünyada Yılmaz Güney’in en iyi filmi olarak bilinir. Türk sinemasını en cesur filmlerinden birisi olarak bilinir. Yılmaz Güney filmi hapishaneden yönetmiştir ve Şerif Gören’e neyin nasıl yapılacağı hakkında bilgiler vermiştir. Yurt dışında büyük ilgi gören film, Türkiye’de yasaklanmıştır. İzleyenlere cezalar bile verilmiştir. Türkiye, 17 yıl sonra izlenme yasağı kaldırılmış ve tarihinde Fatoş Güney’in çabalarıyla gösterime girmiştir. Cannes Film Festival’inde büyük ödül Altın Palmiye’yi kazanmıştır. Bu ödül ise Türk sinema tarihinde kazanılan en önemli ödüllerden birisidir. Başrolde Tarık Akan oynamıştır. Bingöl’ün Sancak beldesi, Diyarbakır, Şanlıurfa Suruç köyleri, Gaziantep, Adana, Konya gibi farklı coğrafyalarda çekimleri yapıldı.

KATIRCILAR/

Katırcılar, yapımı Şerif Gören filmidir. Film Bingöl’de çekilmiştir.

Katırcılar, yılında vizyona giren dram türünde bir filmdir. Oyuncu kadrosunda; Kadir İnanır, Ayşegül Aldinç, Bülent Bilgiç, Mehmet Esen, Halil Ergün, Necmettin Çobanoğlu, Raci Kiper, Eyüp Halit Türkyazıcı, Günay Güner, Ali Tutal gibi isimler yer almıştır.

DÖNÜŞ/

Osman Şahin’in ‘Son Cirit’ adlı öyküsünden alının hikayesinde, başrollerini Tarık akan ve nur sürer paylaşıyor. Ciritin çok önemli olduğu Hano köyünde bir çobanın hayat hikayesi. Filmin Bingöl’de çekildiği belirtiliyor. Genç bir adam olan Berde, işlediği cinayet nedeniyle hapse mahkûm edilir. Cezasının çektikten sonra köyüne dönen genç adam, çobanlık yaparak geçimini sağlamaya başlar. Bu sırada köylüler arasında toprak yüzünden sorunlar yaşanmaya başlar. Bu sorunlara bir çözüm bulmaya çalışan köy halkı, şeyhe danışmaya karar verir. Şeyh, sorunun çözülmesi için cirit müsabakası düzenlemeye karar verir. Bunun üzerine gözler, cirit oyununda oldukça başarılı olan Berde’ye çevrilir.

İçindekiler:

1. Derman Türk filmi nerede çekildi?
2. Derman filmi ağrının hangi köyde çekildi?
3. Derman filmi Ağrı&#;nın hangi köyünde çekilmiştir?
4. Derman filmi nerede ne zaman çekildi?
5. Yol filmi nerede çekildi?
6. Aslisah alkoclar kiminle birlikte?
7. Kaan Demirağ Daha önce evlendi mi?

Derman Türk filmi nerede çekildi?

Şerif Gören'in usta yönetmenliğiyle çekimleri Ağrı'da yapılmış “Derman”, Doğu Anadolu'ya tayini çıkan ebe Mürvet'le (Hülya Koçyiğit), kanun kaçağı Şehmuz'un (Tarık Akan) ilişkilerini anlatır. Doğuda görev yapan ebeye derman denmesinden ismini alan filmin müzikleri Yeni Türkü'ye aittir.

Derman filmi ağrının hangi köyde çekildi?

- Derman'ı Kars'ta çekmiştik ve birkaç kez ölüm tehlikesi atlattık. Donmuş nehirde çekim yapıyoruz.

Derman filmi Ağrı'nın hangi köyünde çekilmiştir?

tarık akan'a rahmetler olsun,derman adlı film çok zor ve çetin koşullarda çekildi yakınca köyünde.

Derman filmi nerede ne zaman çekildi?

Derman, senaryosunu Ahmet Soner'in yazdığı, yönetmenliğini Şerif Gören'in yaptığı, baş rollerini Hülya Koçyiğit, Tarık Akan ve Talat Bulut'un paylaştığı yapımı Türk filmi.

Yol filmi nerede çekildi?

yılında beyazperdenin en prestijli ödüllerinden biri olan Altın Palmiye'yi kazanan Yol filmi'nin çekimlerine dönemin zorlu koşullarında Cunda Adası'nda başlandı. İlk çekimlerin ardından uzun bir aradan sonra Bingöl'ün Karlıova ilçesinde çekimlere devam edildi.

Aslisah alkoclar kiminle birlikte?

Sosyetik güzel Aslışah Alkoçlar, nisan ayından beri aşk yaşadığı iş insanı Kaan Demirağ ile evlilik kararı aldı. Alkoçlar, haberi sosyal medya hesabından duyurdu.

Kaan Demirağ Daha önce evlendi mi?

Ekstrem sporları ile ilgilenen Kaan Demirağ sık sık seyahat etmeyi sevmektedir. Aslışah Alkoçlar ciddi bir ilişkisi olan Kaan Demirağ daha önce Nur Atan ile evlilik yaşamıştır. Kısa süre içinde anlaşmalı olarak boşanmışlardı. 5 Şubat tarihinde sade bir tören ile Aslışah Allkoçlar ile evlenmiştir.

kurbağalar filmi nerede çekildi?

Başrolünde Hülya Koçyiğit&#;in rol aldığı yapımı Şerif Gören filmi. Yabancı televizyon kurumlarına satılan ilk Türk filmidir. Edirne ilinin Enez ilçesi Sultaniçe Köyü&#;nde çekilmiştir. Film, Trakya&#;da bir köyde kurbağa toplayarak geçinen dul bir köylü kadının yaşam mücadelesini ve aşkını anlatır.

Kurbağalar Filmi ne ödülü aldı?

Altın Portakal Ödülü sahipleri. çıkışlı Türk filmleri. Şerif Gören&#;in yönettiği filmler.

Kurbağalar filminin konusu nedir?

Kurbağalar, Trakya&#;nın bir köyünde kurbağa toplayarak geçimini sağlayan genç ve dul bir kadının hikayesini anlatıyor. Edirne&#;de geçen filmde Elmas, kocası öldürülen genç bir kadındır. Elmas, tek başına çocuklarıyla birlikte yaşam mücadelesi vermek zorunda kalır.

Derman sinema filmi nerede çekildi?

Şerif Gören&#;in usta yönetmenliğiyle çekimleri Ağrı&#;da yapılmış “Derman”, Doğu Anadolu&#;ya tayini çıkan ebe Mürvet&#;le (Hülya Koçyiğit), kanun kaçağı Şehmuz&#;un (Tarık Akan) ilişkilerini anlatır. Doğuda görev yapan ebeye derman denmesinden ismini alan filmin müzikleri Yeni Türkü&#;ye aittir.

Kurbanlar filmi nerede çekildi?

Bugüne kadar Gün Doğmadan, Çizme, Beşinci Boyut, Gülün Bittiği Yer ve Ateşin Düştüğü Yer gibi filmlerle adından söz ettiren ödüllü yönetmen İsmail Güneş, bir asker babasının hikayesini anlattığı &#;Kurban&#; adlı filminin çekimlerine Sakarya&#;nın Taraklı ilçesinde başladı. İşte detaylar&#;

Kuma Türk filmi nerede çekildi?

Kuma filmi, Hasankeyf kalesi başta olmak üzere Dicle nehrinin kıyısı ile Hasankeyf&#;in eski çarşısında çekildi.

Derman filmi Agrinin hangi köyünde çekildi?

tarık akan&#;a rahmetler olsun,derman adlı film çok zor ve çetin koşullarda çekildi yakınca köyünde.

Derman filmi kaç tarihinde çekildi?

Derman, senaryosunu Ahmet Soner&#;in yazdığı, yönetmenliğini Şerif Gören&#;in yaptığı, baş rollerini Hülya Koçyiğit, Tarık Akan ve Talat Bulut&#;un paylaştığı yapımı Türk filmi.

Gönül Dağı kurbana özel nerede çekildi?

Gönül Dağı dizisi Eskişehir&#;in Sivrihisar ilçesinde çekilmektedir. Dizide görünen Gedelli köyü, günümüzde Niğde ilinin Ulukışla ilçesine bağlıdır. Senaryoda geçen Gedelli köyü, aslında dizinin çekimlerinin yapıldığı Eskişehir&#;in Sivrihisar ilçesinin kırsal bölgesidir.

“Bir şehir, bir sokak, bir ev var,
ahşap bir ev, uzak mı uzak.
Yağdı, bütün gece yağdı kar
yıldızlarla aydınlanarak.” (Nazım Hikmet)

Seyrettiğimi düşündüğüm ancak çok kısa bir an dışında hiçbir şey hatırlamadığım Şerif Gören filmi Derman’ı () birkaç gün önce izledim. Gerek eşimin ısrarının gerekse zamansız yitirdiğimiz Tirebolulu hemşerim Yaman Okay’ın filmin oyuncuları arasında olduğunu zannetmem, filmi izlemeye karar vermemde etkili oldu. Zorlu doğa koşullarını, insanın kıstırılmışlığını ve çaresizliğini başarıyla anlatan ancak eğer sansüre takılmamışsa, asıl derdi olan aydınlanma, çağdaşlaşma ve ilerici-gerici çatışmasını aynı cesaretle perdeye aktarmakta zorlanan ve Şerif Gören’in Yılmaz Güney’e bir selamı olarak görülebilecek filmin, eksiklerine karşın Türk sinemasının kalburüstü yapımlarından olduğunu söylemeliyim.

Arapça nur kökünden türetilmiş olan münevver, aydınlatılmış, ışıklı, nurlu anlamlarına gelir. Münevver geçmişte entelektüel anlamında kullanılmış “dişil” bir kelimedir. Ne var ki günümüzde değerinin bilinmemesi ve yerini “eril” kökten türeyen aydın kelimesine bırakmış olması acı vericidir. İnsanca davranma, insanlık yapma anlamında kullanılan mürüvvet, kadın adı olarak kullanılıyor olsa da, Arapça erkek kökünden türetilmiştir. Aydın nedir, aydın kimdir, gerici aydın olur mu, ilerici aydın var mıdır vb. tartışmaları ülkemizde hiç bitmeden sürmesine karşın “kadınlar” bu tartışmanın dışında bırakılmıştır. Bütün modernleşme ve çağdaşlaşma iddialarına karşın münevver’in aydın’a dönüşümü, erkek egemen zihniyetin baskın çıkışının ve aydınlanma kavramının ataerkil yapının etkisi altında kaldığının ispatıdır. Bu kapsamda, köylere “derman” olmak ve insanca davranmak isteyen ebenin adının eril bir kökten türetilmiş “mürüvvet” ismiyle simgelenmesi, atalarımızdan bile geriye düştüğümüzün göstergesidir.

Batı’nın toplumsal gelişme şeması, feodaliteden burjuvaziye, ümmetten millete, köyden kente, tarım toplumundan sanayi toplumuna geçişi öngörür. Bu sürecin sonunda, temelinde dinin yer aldığı feodal kültür yerine, laikliğin başat unsur olduğu ulusal kültürün ortaya çıkması beklenir. Başka medeniyetleri yok sayan ve kendisini evrensel ilan eden bu şema kusurlu olmasına karşın Batı’da işler böyle yürümüştür. Bu şemayı izlemeyi kendine hedef edinmiş ülkemizde ise feodal yapı çözülmesine karşın bir sonraki aşama olan sanayileşmeye geçilemediği için Batı’daki anlamda şehirleşme mümkün olmamıştır. Bu çözülmeyle birlikte köylerinden ayrılmalarına karşın ne işçi olabilmiş, ne köylü kalabilmiş, ne de burjuvazinin saflarına geçebilmiş insanlar lümpenleşerek şehirlerin çevresini saran geniş gecekondu mahallelerini oluşturmuşlardır. İzlenecek “şemanın” ilk aşaması gerçekleştirilmiş olsa da devamı getirilememiş, belki de gelmesi istenmemiştir. Batı’nın sömürge haline getirdiği ülkelerin, gelişmelerini engellediği bilinir ancak bu engelleme dışardan yapıldığında dikkati çekeceğinden, ilerleme adı altında içerden yapılması daha tehlikelidir.

Bu şemadaki “sanayileşme” sağlanamayınca, ülkemiz aydınları, gelişmenin ekonomik yönünü göz ardı ederek, gözlerinin önünde gerçekleşen bu olguyu bir kültür sorunu olarak ele almayı tercih etmişlerdir. Sanayileşme değil de sanayileşmiş Batı toplumlarının kültürlerini aktarmak gelişme zannedilmiş ancak bunun taklitçilik olacağı ve yabancılaşmaya yol açacağı fark edilmemiş, edilmişse de umursanmamıştır. Attila İlhan’ın deyişiyle “Mustafa Kemal döneminin, o çok kısa süren ulusal tarih, ulusal dil, ulusal sanat heyecanı bir yana bırakılırsa, Cumhuriyet&#;in “ilerleme” anlayışı üstyapısal bir kültür kopyacılığıdır ve İnönü&#;nün devr-i saltanatında, Yunan/Latin kültür tabanı önerilmiş ve kabul edilmiştir.”

İncirler, incir arısı olmadan türlerini devam ettiremez. Bu Türkmen hikâyesinde de görüleceği gibi incir ağacı çiçek açmaz. İncir, erkek ve dişi olmak üzere, farklı ağaçlarda yetişir. Yediğimiz incir “dişi” olan, yenilmeyen ve tozlaşmayı sağlayan incir ise “erkek” olandır. Çiçek açmayan incirin döllenmesi incir arısı vasıtasıyla sağlanır. İncirin döllenmesi için erkek incirler bir torba içerisinde dişi incir ağaçlarına asılır. Bu erkek incire “ilek” denir ve ilekten çıkan incir arısı, dölleme işlemini yapar. Her bir arı ancak tek bir dişi inciri döller ve akabinde ölür. Kendi haline bırakılmış bir incirin meyve vermesinin ne kadar zor hatta imkânsız olduğunu hatırlatmak isterim. Buradan hareketle diyebilirim ki, kaderine terk edilmiş Türk köylerinin durumu ile incir arasında özdeşlik kurabilmek mümkündür. Türk aydını ve sanatçısı –istisnaların kaideyi bozmayacağını unutmayalım- hiçbir zaman halkın acısını ve gelişmesini dert edinmemiş ve bir “ilek inciri” kadar bile faydalı olmamıştır. O Yunan/Latin kültürünü benimsemiş, Batı’dan gelen her şeyi koşulsuz kabullenmiş, Batılı doğmadığı için büyük acılara düşmüş ve bütün uğraşı Batı’nın gözüne girebilmek olmuştur. Geçtiğimiz günlerde izlediğim Article 15 () isimli filmde duyduğum bir hikâyeyi anlatmanın tam sırası olduğunu söylemeliyim.

Sarayın ışıklarının daha iyi görülmesi için koca bir köyün karanlıkta kalmaya razı olması insanın içini nasıl da acıtıyor, değil mi? Bu hikâyeyle birlikte, Atatürk’ün ölümünün ardından “muasır medeniyet” seviyesini “Batılaşma”ya indirgeyen ve yalnız kendilerinin Batılı olmaya layık olduklarını iddia eden sözde aydınları, elitleri ve hazineden geçinmelileri hatırladım. Bu ülkede doğmuş olmaktan dolayı utanan ve “kimsesizlerin kimsesi” Cumhuriyeti yozlaştırarak, ülkenin asıl sahibi oldukları iddiasındaki bu kesimin, yalnız kendilerinin “batılı” olduklarını gösterebilmeleri için aynı zamanda halkı aşağılamaları gerekiyordu. Böylece halk eğitimsiz, kaba ve cahil kaldıkça kendilerinin seçkinliği garanti altına alınmış olacaktı. Yani birileri karanlıkta kalmalıydı ki, birilerinin ışığı daha net gözüksün.

Kültür endüstrisi ürünleri sinemada, televizyonda, dergide vb. aynen tekrarladığı gündelik yaşamın sürdürülmesini kolaylaştırmakta ve başka türlü bir yaşam olabileceğini düşünmenin yollarını tıkamaktadır. Yaratıcılık için hiçbir alan bırakmayan ve mevcut düzenin “biricik” olduğunu söyleyerek sömürüyü gizlemek için hareket eden sermayenin hizmetindeki kültür endüstrisi türüne, dünyaya ve doğaya yabancılaşmış, ideallere göre değil “kurallara uyarak” yaşaması istenen ve bilinçlenmesinden korkulan kitleleri kontrol etmek için “gerici” bir dünya oluşturur. Gerek Mürüvvet’in “can sıkıntısını” geçirmek için okuduğu ve “hayatın anlamını” bulduğu dergiler, kitaplar, fotoromanlar gerekse radyo yayınlarının kültür endüstrisi ürünleri olduğu çok açıktır. Elektrikleri olmayan, yolları kapalı, aydınlatma için kullanıldıkları gazyağları bile kısıtlı bu ücra köylerde radyodan duyulan programlar aydının halkına yabancılaşmasının göstergesidir. Boğaziçi’ndeki yalılar, o yalılardan görülen mehtap, Macar resim sergileri, Batı’nın müzikleri vb. çağdaşlaşmayı kültür taklitçiliğine indirgeyen aydınların tutumuna güçlü bir eleştiri olarak görülmelidir.

Kitlelerin, kendisine sunulanları denetleme ve belirleme olanağının bulunmadığı, ticari maksatla seri olarak üretilen ve dağıtılan her şey kültür endüstrisi ürünüdür. Kürküne zarar vermeden tilki avlamanın en iyi yolu, üzerine kan sürülmüş bir bıçağın, ağzı yukarı gelecek şekilde sapının toprağa gömülmesiyle yapılır. Bir av yöntemi olarak bundan daha acımasız ve alçakça bir “yöntem” duymadığımı söylemeliyim. Özellikle kış aylarında sık kullanılan bu yöntemde, karnı aç ve bitkin hayvan, bıçağın üzerindeki kanı yalarken bir süre sonra dilinin kesildiğini ve yaladığı kanın kendi kanı olduğunu bilmeden iştahla bıçağın üzerindeki kanı yalamaya devam eder. Kan kaybından ölünce de zarar verilmeden “postu” çıkarılır. Kültür endüstrisi ürünleri de benzer bir amaca hizmet eder. Her insanda bulunan merak duygusunu kışkırtan, yozlaştıran, sömüren ve yabancılaştıran kültür endüstrisi ürünlerinin çekiciliğine kapılan kitleler, bıçağın keskin ağzını yalayan tilki misali, kendi sonlarını hazırlamakta olduklarının farkına varmazlar bile.

Ağrı’nın bir köyüne atanan Mürüvvet’e sorulan ilk soru “Kura çekecek yer bulamadın mı” olur ve ardından eklenir “Bu dağlar hayırsızdır.” Kendisini devlet okuttuğu için devlete borçlu olduğunu, insanlara hizmet etmesi gerektiğini düşünen Mürüvvet hayalleri olan idealist bir ebedir. Ne var ki yağan kar yolları kapattığından görev yerine gidemez ve bir köyde mahsur kalır. Mürüvvet, radyosu, ucuz romanları ve moda dergileri ile can sıkıntısını atmaya çalışır. Köylülerin bu denli zor şartlara niçin katlandığını kavrayamayan Mürüvvet, onların yaşamak için çaba göstermelerini de anlayamaz. Tahsin’in karısına “canınız sıkılmıyor mu” diye sorması, bu düşüncesini açığa vurur. İnsanlara yardım etmek için yola çıkmış olmasına karşın onların belki de birer hayvan gibi amaçsızca yaşadıklarını düşünen, film boyunca köydeki çaresizliği yaşayan, zorlu doğa koşullarını gören, zaten az olan yiyeceklerini, içeceklerini, sevgilerini hiç tanımadıkları biri için seferber eden hatta ölüme bile giden kanaatkâr insanları tanıyan Mürüvvet’in dönüşümü de sağlanır. Yanında getirdiği ucuz romanların kültür endüstrisi ürünleri oldukları Mürüvvet’in onları sobaya atıp yakmasıyla simgelenir. Can sıkıntısı ve varoluş demişken Schopenhauer’dan küçük bir alıntı yaparak devam edelim.

Niyazi Berkes, yılında Ankara’nın bazı köylerinde çok değerli bir araştırma yürütür. Bu köylerde elektrik olmadığı gibi suyun da olmadığı, kadınların kova kova su taşıdıkları hatta çoğu köylünün toprağının bile olmadığını görürüz. Köylülerin çocukların birkaç tanesinin nasıl olsa öleceğine adeta bir zaruret gibi baktıklarını ifade eden Niyazi Berkes “küçük çocuğun ölümünde bir sebep veya mesul aramak âdeti yoktur. Çocuğu Allah verdiği gibi onu geri de alabilir. Köyde kadınların, beş altı çocuklarının olması gerektiğine, nasıl olsa çoğunun öleceğine inandıklarını” yazar.

Orhan Türkdoğan’ın yılında Erzurum’da, şehir merkezine yakın köylerde yaptığı bir araştırmadan da söz etmek istiyorum. Şehir merkezine en yakın olan bu köylere henüz elektriklerin girmediği ve köylerin hayli yoksul olduğu görülüyor. Bana çarpıcı gelen, bu köylerde yaşayan yaklaşık kişiye sorulan şehirde mi yoksa köyde mi yaşamak istersiniz sorusu olduğunu söylemeliyim. Köylülerin yarısı köyde kalmayı tercih ederken, diğer yarısı şehre gitmek istediğini söylemiş. Şehre gitmek isteyenlerin yaklaşık yüzde 40’ının, “niçin” sorusuna “rahatlık” yanıtı vermesini hayli üzücü bulduğumu söylemeliyim. Bu soruya yanıt verenlerin kaçının kadın olduğu belli değil, böyle bir ayrım yapılmamış. Ben çoğunluğun erkek olduğunu düşünüyorum. Köylerde, erkekler kadınlara göre daha rahat yaşarlar. Asla çamaşır yıkamayan, çocuğa bakmayan, yemek yapmayan vb. erkeğin daha fazla rahatlık uğruna şehre gitmek istemesini manidar bulduğumu ifade etmeliyim.

Üzerinden yıllar geçmesine karşın filmde işlenen imkânsızlık ve çaresizliğin günümüzde halen devam ediyor olması üzüntü verici değil mi? Yine de bunları yalnızca Doğu’ya özgü görmemek gerekiyor. Karadeniz köyleri de pek farklı değildir, Ege köyleri de. Birkaç yıl önce Çanakkale’de bir deprem olmuş, birkaç köy yerle bir olmuştu. Televizyonlara yansıyan görüntülere baktığımızda ülkemizin en batısındaki köylerin bile sefalet içinde olduğu açık bir şekilde görülüyordu. Anadolu’da ne varsa Selçuklular döneminde yapılmış, Osmanlı döneminde hep ihmal edilmiş, özellikle “büyük kaçgunluk” denilen Celali İsyanları’ndan sonra ise halk paramparça olmuştur. Cumhuriyet’in ilk yıllarında köye doğru adımlar atılmaya başlanmışsa da, Atatürk’ün ölümünün ardından, her şeyden vazgeçilmiştir. Köylüler o kadar üşümezken, şehirden gelen Mürüvvet’in çok üşümesi buna işaret eder. Mürüvvet bu çabayı gösterirken çıkarlarını korumak isteyen gerici güçler Sabri Ağa karakterinde temsil edilmiştir. Ebe ideal olanı temsil eder ancak ağa hayli karikatürize çizilmiştir. Böyle olmasında sansür etkisi yok ise, hayli kötü ve eksik işlendiğini düşünüyorum.

Bir doğuma çağrılan Mürüvvet’in elindeki şırınga, ilerici-gerici çatışmasını simgeler. Köyde, belki de ebe eliyle ilk doğum gerçekleşmiştir. Çocuğun adını deftere kaydeden ve yüzyıllardır ihmal edilmiş bu insanlar için faydalı bir iş yaptığını düşünen Mürüvvet köyde kalmaya karar verir. Elbirliğiyle ona bir ev hazırlayan köylülerin “hastayım derdime derman ararım” türküsünü söylemeleri çaresizliklerine göndermedir. Bütün iyi niyetli davranışlarına karşın, Münevver’in çocuklarla birlikte yaptıkları kardan adam, put olarak görülür ve ihtiyarlar tarafından yıkılır. Bu sahne, insanların içinde yaşadığı cehaleti ancak bunu ortadan kaldırmak için hiçbir çaba gösterilmediğini gösterir. Hasan Rıza Soyak, henüz Atatürk’ün sağlığında bile inkılâpları yurdun her bucağına yaymak ödevini yerine getirmesi gereken aydınların ve inkılâpçı gençlerin üstüne düşeni yapmadığını şu sözlerle dile getirmiştir.

Şehmuz, karların içinde yalnız başına koşturan bir atın yıllardır ölen sahibini aradığını söyler ve bu konudan hareketle Mürüvvet’e “sahibi olup olmadığını” sorar. Kadın soruyu anlamaz. Şehmuz bu kez, daha açık bir şekilde “evli olup olmadığını” sorar. Evli olmadığını öğrenince, bu defa sevgilisi olup olmadığını sorar. Kadının “bir doktor arkadaşım var” sözleri, Şehmuz’un hayallerini yıkar. Başını eğer, uzaklara bakar ve bir şey demeden kalkar gider. Ayıdan kurttan korkmayan Şehmuz’un “Eskiden korkmazdım ama seni gördüğüm günden beri korkarım. Ölümden korkarım; ölürsem seni bir daha göremem diye korkarım” sözleri âşık olduğunu gösterir. Ne var ki, Münevver’in kendisine “sevda” duymayacağını anlayan Şehmuz’un “seni kendime has bacı seçtim” sözü gerçek yiğitliği ortaya koyar. Yeri gelmişken, Allah insanı yaratırken, onun çamuruna “aşk” katmamış olsaydı, Âdem bu uğurda, cenneti bir elma tanesine feda etmezdi diyen Aziz Mahmud Hüdai’nin mısralarını hatırlayalım.

Tıynet-i âdemde evvel konmasa sevda-yi aşk
Cenneti bir daneye satmazdı ol dana-yi aşk (Aziz Mahmud Hüdai)

Her iki erkeğin de Mürüvvet’e âşık olması ve Mürüvvet’in tokalaşmak için uzattığı eli havada bırakan Tahsin’in bir süre sonra aşkını ilan etmesi acıklıdır. Tahsin’in, doğumu yaklaşan karısına “güzel kokuyorsun” demesi aslında Mürüvvet’e duyduğu arzuyu gösterir. Karısının, “benden güzel mi?” diye sormasından bunu anladığı ancak ses çıkaramadığı tahmin edilebilir. Bir sonraki sahnede Mürüvvet, eli kesilen adama müdahale ederken ömründe ilk kez “şehirli” bir kadınla bu denli yakınlaşan adam, acısını bile hissetmez. Tahsin, ele ele olduklarını anlayınca odadan kaçarken, elinde tezek dolu leğenle karısı içeri girer. Bu sahnenin, filmdeki en çarpıcı sahnelerden birisi olduğunu söylemeliyim.

Erkek egemen zihniyet, kadını bir çocuk makinesi ve tatmin nesnesi olarak görür. Kadın, erkek doğurdukça ve erkeği mutlu ettikçe değerlidir. Filmde de, doğan bebeğin erkek olması bunu doğrular. Kendi kadınlarına benzemeyen başka bir kadının ulaşılamaz oluşu, eğitimi, kendi ayakları üzerinde durması, temizliği, kokusu vb. bu erkeklere çekici gelmiştir, diyebiliriz. Oysa evi çekip çeviren, çocukları büyüten, hayvanlara bakan, yemeği yapan, bulaşığı yıkayan ve erkeğin canı çektikçe yatmak zorunda olan zavallı kadının elinde tezek leğeniyle gelmesi hayli üzücüdür. Kadının perdenin aralığından dışarı bakıp “kar durdu, artık gidersin” sözleri içinde hem bir umudu hem de acıyı barındırır. Şehirli kadınla baş edemeyeceğini bilen kadının tek umudu onun köyden gitmesidir. Karısına belki bir tanecik çiçek koparıp getirmemişken, aşkını ispatlamak uğruna Mürüvvet’e gazyağı getirmek için tipiyi göze alıp yola çıkan Tahsin’in bu tutumu ikiyüzlüdür. Bu noktada, roman yazsa muhteşem bir yazar olacağından hiç kuşku duyulamayacak Karl Marks’ın karısına yazdığı şu mektup Tahsin’in ikiyüzlü tutumuna bir yanıt olarak okunmalıdır.

Şehmuz Mürvet’e armağan etmek için bir yaban keçisi vurmuştur. Cana can denilerek her doğumdan sonra kendisine canlı hayvan hediye edilmişken, Şehmuz’un hediyesinin ölü bir hayvan olması Kabil ile Habil’in kurban hikâyesine indirgenebilir belki de. Kabil ile Habil hikâyesinde de, iki kardeşin sunduğu kurbanlardan biri tarım, diğeri ise tarım toplumu öncesi yani avcı-toplayıcı toplumu simgeler. Batı toplumlarına özgü şema üzerinden değerlendirirsek köylülerin tarım, Mürüvvet’in tarım sonrası, Şehmuz’un ise tarım toplumu öncesini simgelediği söylenebilir. Onun hediyesinin ölü olması avcı-toplayıcı toplum yapısına uygundur. Bu göndermelerle köylerin hayli uzun zamandır ihmal edildiği ortaya çıkar.

Karısı ve çocuklarını bırakıp “sevdalandığı” kadın uğruna gaz almaya giden ve ölen Tahsin’in ikiyüzlülüğü, köylünün kıstırılmışlığı ve çaresizliği, aydınların ve yöneticilerin ihmali, kültür endüstrisi ürünlerinin her yanı sarması karşısında Mürüvvet neye derman olmuştur acaba? Belki de hiçbir şeye derman olamadığını göstermek için filme bu isim konmuştur, bilemeyiz. Mürüvvet, yazımın başlığında da dediğim gibi kimselere derman olamayan bir çabadır aslında. Niyazi Berkes’in araştırmasının üzerinden kırk yıl geçmiş, Derman filmi çekilmiştir. Peki, ne değişmiştir? Derman filminin üzerinden kırk yıl geçmiştir. Peki, ne değişmiştir? O günleri görür müyüm bilemiyorum ama kırk yıl daha geçecektir. Peki, ne değişecektir?

Öteki Sinema için yazan: Salim Olcay