Kolesterol Yükselmesi Nedenleri

Kolesterol Neden Önemlidir? başlıklı makalemizde konuya dair detaylara değineceğiz. Kanda kolesterol ve LDL kolesterolün (kötü kolesterol) yüksek olması hasta için risk oluşturur. Bu nedenle kolesterol yüksekliği bir kalp damar risk faktörüdür. Kolesterol ve beraberinde yüksek kan kolesterolünün yol açabileceği birçok risk faktörü bulunur. Bu riskler, kişide çeşitli sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olur.

Kolesterol Nedir?

Kolesterol; beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, karaciğer ve kaslar başta olmak üzere tüm vücutta yaygın halde bulunur. Vücut kolesterolü kullanarak D vitamini, yağları sindiren safra asitleri, kortizon, seks hormonu gibi yapıları üretir. Bu işlemler için kanda çok az miktarda kolesterol bulunması yeterlidir. Bu nedenle kolesterolün vücuttaki önemi büyüktür.

Kolesterol Neden Önemlidir?

Kanda kolesterol ve LDL kolesterolün (kötü kolesterol) yüksek olması hasta için risk oluşturur. Bu nedenle kolesterol yüksekliği bir kalp damar risk faktörüdür. Gelişmiş ülkelerde ölüm nedenleri arasında kalp ve damar hastalıkları ilk sırada yer alır. Kalp ve damar hastalıkları Türkiye'de ve diğer ülkelerde kalıcı sakatlıklara yol açar ve ölümlere neden olur.

Türkiye'de 6 milyon kişide kan kolesterol düzeyi “sınırda yüksek” ( mg/dl) ve 2 milyon kişide “yüksek” ( mg/dl) değer aralığındadır. Yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, şişmanlık gibi sorunların düzeltilmesi ile bu ölümler önlenebilir veya geciktirilebilir. Kolesterolün vücutta istenen değer aralıklarında olmaması birçok sağlık sorununu ortaya çıkmasına neden olur.

Kolesterol Fazlalığının Zararı Nedir?

Kanda fazla miktarda kolesterol, kan damarlarında birikir. Kan damarlarının sertleşmesine, daralmasına ve damar sertliği (arteriyoskleroz) sorununa yol açar. Damar sertliğinde (arteriyoskleroz) damar duvarında kolesterol dışında akyuvarlar, kan pıhtısı, kalsiyum gibi maddeler de birikir. Böylece kolesterol biriktiği organın damarında hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur. Örneğin; kalbi besleyen atardamarlarda (koroner arterler) kolesterol birikimi sonucu göğüs ağrısı, kalp krizi gibi sorunlar oluşur. Böbrek damarlarında kolesterol birikimi ise yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Kolesterol Çeşitleri Nelerdir?

Kolesterol, yağımsı bir madde olduğundan su özelliği taşıyan kanda normal koşullarda çözünmez. Kolesterolün kanda çözünmesi ve taşınması için karaciğerde bir protein ile birleştirilir yani paket edilir. Bu kolesterol ile protein birleşimine lipoprotein adı verilir. Değişik tipte lipoproteinler bulunur. Bunlar;

• LDL kolesterol (düşük yoğunluklu lipoprotein) kötü huylu kolesterol,
• HDL kolesterol (yüksek yoğunluklu lipoprotein) iyi huylu kolesteroldür.

Kanda bakılan diğer bir yağ da trigliserittir. Trigliserit, kolesterol gibi kanda çözünen bir yağdır. Kan trigliserit düzeyi ile arteriyoskleroz arasındaki ilişki kolesterol kadar belirgin değildir. Kanda bulunan trigliserit düzeyleri değer aralıklarına göre nitelendirilir.

Kan trigliserit düzeyi;

• mg/dl’nin altı: Normal,
• mg/dl: Sınırda yüksek,
• mg/dl: Yüksek,
• mg/dl’nin üzerinde: Çok yüksek.

Yüksek Kolesterol Nedir?

Kanda kolesterol ve LDL kolesterolün (kötü huylu kolesterol) yüksek olması hasta için risk oluşturur. HDL kolesterolün (iyi huylu kolesterol) ise yüksek olması bir risk oluşturmaz. Kanda beklenilen kolesterol düzeyleri bulunur. Kanda istenilin kolesterol düzeyleri şu şekildedir:

20 yaşın üzerindeki kişilerde kan kolesterol düzeyi;

• mg/dl'nin altında: İstenilen,
• mg/dl arası: Sınırda yüksek,
• mg/dl'nin üstü: Yüksek.

Kan LDL kolesterol düzeyi;

• mg/dl'nin altında: İstenilen,
• mg/dl arası: Sınırda yüksek.

Kan HDL-kolesterol düzeyi;

• 35 mg/dl'nin altı: Düşük.

Kanda toplam kolesterol;

• mg/dl
• LDL kolesterol mg/dl’nin üzerinde
• HDL kolesterol 35 mg/dl’nin altında ise damar sertliği riski fazladır.

HDL kolesterol düzeyi yükseldikçe risk azalır. Ortalama istenilen düzey;

• HDL kolesterol kadında, 55 mg/dl ve erkekte 45 mg/dl'dir.

HDL kolesterolün düşük olması da kişi için bir risk oluşturur. Bu riske sahip hastalarda kalp krizi, felç, damar tıkanması, böbrek yetmezliği gibi hastalıkların ortaya çıkma ihtimali daha fazladır. Kolesterolün vücutta istenen değer aralıklarında olmayışının birçok nedeni bulunur.

Kolesterol Neden Yükselir?

Kanda kolesterol düzeyini etkileyen çok sayıda faktör vardır. Bu faktörlerin bazıları önlenebilir niteliktedir. Kan kolesterol düzeyini etkileyen faktörlerden bazıları şunlardır:

• Kalıtımsal faktörler,
• Gıdalar,
• Şişmanlık,
• Stres.

Bu gibi faktörler kolesterolü ve kötü huylu kolesterolü yükseltir. İyi huylu kolesterolün yükselmesi için düzenli egzersiz gerekir. Düzenli egzersiz kötü huylu kolesterol düzeyinin düşmesini sağlar. İnsanlarda yaşa kadar yaşla birlikte kolesterol düzeyi artar. Kadınlarda ise menopozdan sonra kolesterol düzeyi artış gösterir. Kolesterolün yükselmesinde kişide mevcut olan hastalıkların da rolü büyüktür.

Kolesterolün Yükselmesine Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?

Bazı hastalıklar kanda kolesterol düzeyinin yükselmesine neden olur. Kolesterolün yükselmesine neden olan hastalıklar şunlardır:

• Tiroid bezinin yetersiz çalışması,
• Karaciğer hastalıkları,
• Böbreğin mikrobik olmayan iltihabi hastalıkları,
• Şeker hastalığı,
• Şişmanlık ve bazı ilaçlar.

Kişide mevcut hastalıklar kolesterolün yükselmesine neden olur. Bunun yanında yüksek kolesterol, kalp damar hastalıkları üzerinde de olumsuz etkiler oluşturur.

Yüksek Kolesterolün Kalp Damar Hastalıklarına Etkisi Nedir?

Kolesterolü yüksek hastalarda, kalp damar risk faktörlerinin değerlendirilmesi gerekir. Bu değerlendirme tedavinin temel noktalarından biridir.  Kolesterolü yüksek hastalarda, kolesterol yüksekliği dışındaki kalp damar risk faktörlerine de sık rastlanır: Kalp damar risk faktörlerinin azaltılması ile kalp damarlarda oluşabilecek kalıcı hasarın ve ölüm riskinin de azaltılması sağlanır.

Kalp damar hastalıklarını etkileyen risk faktörleri şunlardır:

• Kolesterol yüksekliği,
• Hipertansiyon,
• Sigara kullanımı,
• Şeker hastalığı,
• Şişmanlık,
• Fiziksel aktivite azlığı ve sedanter yaşam,
• Kanda çok fazla hücre bulunması,
• Artmış kanı pıhtılaştırıcı faktörler,
• İleri yaş,
• Erkek cinsiyet,
• Aile öyküsü,
• Tip A kişilik yapısı (mükemmeliyetçi, obsesif hırslı ve gergin kişilik),
• Östrojen eksikliği,
• Alkol yoksunluğu (alkol bağımlılığı),
• Fibrinojen yüksekliği,
• Ürik asit yüksekliği,
• Lipoprotein (a),
• Belirgin beyin, kalp, böbrek veya damar hastalığı,
• Lipid (yağ) metabolizması bozukluğu,

Lipit (yağ) metabolizması bozukluğu, majör ve tedavi edilebilir kalp damar risk faktörlerinden biri olması nedeniyle sıralanan sağlık sorunları arasında önemli bir yere sahiptir.

Lipit (Yağ) Metabolizması Bozukluklarında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Yapılan tüm çalışmalar, serum kolesterol düzeyi ile kalp damar hastalıkları riski arasındaki ilişki gösterilmiştir. Diyetin kolesterol içeriği ile kalp damar riski arasında doğrudan ilişkisi vardır. Şişman hastalarda;

• Hipertansiyon,
• Fiziksel aktivite azlığı,
• Şeker hastalığı ve
• Lipit metabolizması gibi diğer kalp damar risk faktörlerine daha sık rastlanır.

Bu risk faktörleri, şişmanlığın bağımsız etkisini maskeleyebilir. Kalp damar hastalığı riskini arttırır. Yeterli egzersizin olmadığı sedanter yaşam; kan şekeri, kolesterol ve kan basıncı kontrolünü de zorlaştırır. Düzenli egzersiz yapanlarda, koroner arter hastalığı riski azalır.

Yüksek Kolesterolde Ne Yapılmalıdır?

Kanda kolesterolün yüksek olması bir yağ metabolizması bozukluğudur. Yağ metabolizması bozukluğundan şüphelenilen bir hastadan kan alınarak öncelikle ölçülmesi gereken değerler şunlardır:

• Toplam kolesterol,
• LDL kolesterol,
• HDL kolesterol,
• Trigliserit düzeyidir.

Tedaviye karar vermeden önce bu değerler en az 2 kez ölçülmelidir. Tedavi düzenlenirken öncelikle LDL kolesterol düzeyleri temel alınmalıdır.

Mevcut hastalıkların tedavisi ve kolesterolün yükselmesine neden olan faktörlerin düzeltilmesiyle yüksel kolesterol değerlerinin iyileştirilmesi mümkündür.

Yüksek Kolesterolün Zararları Nelerdir?

Kanda aşırı miktarda bulunan kolesterol yavaş yavaş damar duvarında birikir. Bu birikim sonucu damarda daralma ve tıkanma ortaya çıkar. Kolesterol, biriktiği damarda onunla ilişkili sorunlar ortaya çıkarır. Kolesterol yüksekliğinde belirtiler çoğu zaman ani kolesterol yükselmesine bağlı değildir. Uzun süreli kolesterol yüksekliğinin damar duvarında kolesterol birikmesine yol açmasının bir sonucudur. Kalbi besleyen damarlarda (koroner arter) kolesterol birikimi bu damarlarda tıkanma ve daralma sonucu göğüs ağrısı, kalp krizi ve kalp yetmezliği gibi sorunlara neden olur. Bunların sonucu hasta koroner by pass ameliyatı ile darlığın ortadan kaldırılması istenir. Anjiyoplasti ile balonla daralmış koroner arterin genişletilmesi işlemine ihtiyaç duyabilir. Beyni besleyen boyun damarlarında kolesterol birikimi olması şunlara neden olabilir:

• Felç,
• Konuşma bozukluğu,
• Dengesiz yürümeye,
• Bilinç kaybına yol açar.
• Böbrek damarlarında kolesterol birikimi yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Ana atardamarda (aort) kolesterol birikimi de tehlikelidir. Buradan kopan kolesterol birikintileri daha küçük damarları tıkayarak çok değişik sorunlara yol açabilir Bağırsağı besleyen damarları tıkayarak bağırsak ölümüne, göz damarlarını tıkayarak körlüğe, bacak damarlarını tıkayarak kangrene vb. sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kolesterol Yüksekliğinde Tedavinin Önemi Nedir?

Kolesterol yüksekliğine bağlı sorunlar ortaya çıktığında hasta geç kalmış olabilir. Bu nedenle kolesterol yüksekliğini önlemek ve yükseldiğinde düşürmek büyük önem taşır. Kolesterol metabolizması bozukluklarının tedavisi daha çok aterosklerozun önlenmesine yöneliktir. Yağ düzenleyici tedavi denildiğinde beslenme ve yaşam biçimi değişiklikleri düşünülür.  Diyetin ilk aşamasındaki hedef ise doymuş yağ ve kolesterol alımının azaltılmasıdır. Alışkanlıkların değiştirilmesiyle kişi kan kolesterol düzeyini belli ölçüde düşürebilir.

Kolesterol yüksekliği aslında herhangi bir belirtiye neden olmaz. Sadece kan tetkikiyle tanısı konur. Yalnız yüksek kolesterolün neden olduğu plaklar yani damar sertliğinin vücutta oluşturduğu hasarlara göre belirti gözlenebilir. Bunlardan da en sık görüleni kalp hastalıkları ve felçtir. Bu hastalıkların seyri sırasındaki belirtiler, yüksek kolesterolüne kısmen habercisi olabilir.

Kolesterol sonucu oluşan plaklar damarları tıkar. Tabii plak oluşumunda tek başına kolesterol rol oynamaz, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, genetik risk, stres, sigara kullanımı gibi risk faktörleri de plak oluşumuna katkıda bulunurlar. Ancak plak oluşumu birdenbire olmaz, yavaş yavaş gelişir. Atardamarlar plaklara bağlı olarak daraldığı zaman, kan akışı engellenir. Bu damarın beslediği organ ve dokularda beslenme bozukluğu olur, infarktüs dediğimiz dokunun ölmesine kadar gidebilir. Bu durum kalpte olursa kalp krizi, beyinde olursa felç gelişir. Görülen belirtilerde bu hasatlıklara bağlıdır. Ayrıca bu plaklardan kopan parçalar emboli dediğimiz bir tabloya yol açar. Plaktan kopan parça ileriye giderek dar bir damarı tıkar ve beslediği organa bağlı olarak belirtiler oldukça ani bir şekilde görülür.

Kalp hastalıklarında göğüs ağrısı, nefes darlığı, yorgunluk ve çarpıntı gözlenebilir. Bu hastaların rengi biraz soluk olabilir. Beyindeki damar tıkanıklarında ise gelip geçici felçler olduğu gibi kalıcı felçlerde gözlenebilir. Ayrıca vücudun bir tarafında uyuşma, kuvvet kaybı, konuşma bozuklukları, çift görme, şiddetli baş dönmeleri, geçici şuur kayıpları beyindeki damar tıkanıklığının habercisi olabilir. Bu konularda dikkatli olunmalı, belirtiler görüldüğü zaman beklenmeden acile başvurulmalıdır. Bacak damarlarındaki tıkanıklıklarda ise kişi yürüdüğü zaman baldırlarında ağrı hisseder, bacaklarında yorgunluk olur. Bunların hepsi yüksek kolesterolün oluşturduğu damar tıkanıklıklarına bağlıdır.

Yalnız bazı insanların göz çevresinde sarı renkli yağ bezeleri görülebilir. Bunların bir kısmı yüksek kolesterolün ve kalp krizi riskini işaret edebilir. Bu nedenle doktorlar muayene ederken bu lekeleri fark ederse, hastayı araştırmalıdır.

Kolesterolünüzün yüksek olup olmadığını anlamanın tek yolu kan testidir. Şu anda sınır mg/dl olarak kabul edilmektedir. Yirmi yaşın üstündeki yetişkinlerde bu değerin üstü artmış kolesterol olarak kabul edilir.

Eğer yüksek kolesterolünüze diğer risk faktörleri de eşlik ediyorsa doktora başvurup tedavi edilmesini sağlamanız gerekir.

Kolesterol nedir?

Kolesterol yaşam için gerekli olan mum kıvamında yağımsı bir maddedir. Kolesterol beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar, karaciğer başta olmak üzere tüm vücutta yaygın olarak bulunur. Vücut kolesterolü kullanarak hormon (kortizon, seks hormonu), D vitamini ve yağları sindiren safra asitlerini üretir. Bu işlemler için kanda çok az miktarda kolesterol bulunması yeterlidir. Eğer kanda fazla miktarda kolesterol varsa bu kan damarlarında birikir ve kan damarlarının sertleşmesine, daralmasına (arteriyoskleroz) yol açar. Arteriyosklerozda damar duvarında biriken tek madde kolesterol değildir; akyuvarlar, kan pıhtısı, kalsiyum gibi maddeler de birikir. Toplumda arteriyoskleroz için damar sertliği, damar kireçlenmesi gibi ifadeler de kullanılmaktadıfunduszeue.infoar tüm vücutta yaygın olarak bulunur ve kalp, beyin, böbrek gibi organlara kan taşıyarak bu organların görev yapmasını sağlar. Kolesterol hangi organın damarında birikirse o organa ait hastalıklar ortaya çıkar. Örneğin; kalbi besleyen atardamarlarda (koroner arterler) kolesterol birikimi olursa göğüs ağrısı, kalp krizi gibi sorunlar oluşur. Böbrek damarlarında kolesterol birikimi yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.

İyi kolesterol-Kötü kolesterol

Kolesterol, yağımsı bir maddedir. Normal koşullarda, yağ suyun içinde çözünmez. Kolesterol de su özelliklerini taşıyan kanda normal koşullarda çözünmez.
Kolesterol, kanda çözünmesi ve taşınması için karaciğerde bir protein ile birleştirilir (paket edilir). Bu kolesterol ile protein birleşimine lipoprotein adı verilir. Değişik tipte lipoproteinler vardırLDL (low density lipoprotein, düşük yoğunluklu lipoprotein): Kötü huylu kolesteroldürHDL (high density lipoprotein, yüksek yoğunluklu lipoprotein): İyi huylu kolesteroldüfunduszeue.info ve LDL kolesterolden başka lipoproteinler de vardır.

Yağ metabolizması bozukluğu olan hastaların yaptırdığı diğer bir kan incelemesi de trigliserid ölçümüdür. Trigliserid de kolesterol gibi kanda çözünen bir yağdır. Kan trigliserid düzeyi ile arteriyoskleroz arasındaki ilişki kolesterol kadar belirgin değildir.

Yüksek kolesterol nedir?

Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olması hasta için risk taşır. HDL-kolesterolün düşük olması da bir risktir.
20 yaşın üzerinde Kan kolesterol düzeyi
mg/dl'nin altı istenilen düzeydir.
mg/dl arası sınırda yüksek’tir.
mg/dl'nin üstü ise yüksektir.
Kan LDL-kolesterol düzeyi
mg/dl'nin altı istenilen düzeydir.
mg/dl arası sınırda yüksek’tir.
< mg/dl'nin üstü ise yüksektir.
Kan HDL-kolesterol düzeyi
35 mg/dl'nin altı düşüktür.
Kanda Kolesterol > mg/dl
veya LDL-kolesterol> mg/dl
veya HDL-kolesterol <35 mg/dl İSE >RİSK FAZLADIR
HDL-kolesterol yükseldikçe risk azalır. Ortalama HDL-kolesterol düzeyi kadında 55 mg/dl ve erkekte 45 mg/dl’dir yani kadınlar bu yönden daha şanslıdır.

Kan trigliserid ölçümüne göre sınıflandırma

< mg/dl > Normal
mg/dl > Sınırda yüksek
mg/dl > Yüksek
> mg/dl > Çok yüksek

Kanda kolesterolün yüksek olması bir yağ metabolizması bozukluğudur. Yağ metabolizması bozukluğundan şüphe edilen bir hastada yapılması gereken kan alınarak öncelikle kolesterol, LDL-kolesterol, HDL kolesterol ve trigliserid düzeyi ölçülmesidir. Tedaviye karar vermeden önce bu değerler en az 2 kere ölçüfunduszeue.info düzenlenirken öncelikle LDL-kolesterol düzeyleri temel alınmalıdır.

Kolesterol niye yükselir?

Kanda kolesterol düzeyini etkileyen çok sayıda faktör vardır. Bu faktörlerin bazıları önlenebilir niteliktedir. Bunlardan bazıları:

funduszeue.infoıtımsal Faktörler
2.Gıdalar
3.Şişmanlık
funduszeue.info

gibi faktörler kolesterolü ve kötü huylu kolesterolü yükseltir.Düzenli egzersiz iyi huylu kolesterolü yükseltir ve kötü huylu kolesterolü azaltır yaşa kadar yaşla birlikte kolesterol düzeyi artar. Kadınlarda menopozdan sonra kolesterol düzeyi artar.

Kolesterol yükselmesine yol açan hastalıklar
Bazı hastalıklarda kolesterol düzeyi yükselir. Bu hastalıkları ikiye ayırarak incelemek mümkündür:

funduszeue.infoıtsal yağ metabolizması hastalıkları
 

funduszeue.inforoidi: Tiroid bezinin yetersiz çalışması.
funduszeue.infoğer hastalıkları
funduszeue.info: Böbreğin mikrobik olmayan iltihabi hastalıkları
D.Şeker hastalığı
E.Şişmanlık
funduszeue.infoı ilaçlar
 

funduszeue.infoğer hastalıklar

Kolesterolün önemi nedir?

Kalp ve damar hastalıkları Türkiye'de ve diğer ülkelerde ölüm ve kalıcı sakatlıklara yol açan yaygın sorunlardır. Türkiye’de 6 milyon kişide kan kolesterol düzeyi sınırda yüksek ( mg/dl) ve 2 milyon kişide yüksektir ( mg/dl). Gelişmiş ülkelerde ölüm nedenleri arasında kalp ve damar hastalıkları ilk sıradadır ve yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, şişmanlık gibi sorunların düzeltilmesi ile bu ölümler önlenebilir veya geciktirilebilir. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü kalp ve damar hastalıklarını 1 numaralı insanlık düşmanı ilan etmişfunduszeue.info ve damar hastalıklarını kolaylaştıran faktörlere kardiyovasküler risk faktörleri adı verilir. Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olması hasta için risktir ve kolesterol yüksekliği bir kardiyovasküler risk faktörüdür. HDL-kolesterolün düşük olması da bir risktir. Bu riske sahip hastalarda kalp krizi, felç, damar tıkanması, böbrek yetmezliği gibi hastalıkların ortaya çıkma olasılığı daha fazladır.

Kardiyovasküler Risk Faktörleri

Kolesterolü yüksek hastalarda, kardiyovasküler risk faktörlerinin değerlendirilmesi ve mümkünse değiştirilmesi, tedavinin temel noktalarından birisidir. Kolesterolü yüksek hastalarda, kolesterol yüksekliği dışındaki kardiyovasküler risk faktörlerine de sık rastlanır ve bu kardiyovasküler risk faktörlerinin düzeltilmesi ile kardiyovasküler kalıcı hasar ve ölüm riski kesin olarak azaltılır. Aşağıda kardiyovasküler risk faktörleri özetlenmiştir:
 

• Hipertansiyon
• Lipid (yağ) metabolizması bozukluğu, Kolesterol yüksekliği
• Sigara Diyabetes mellitus (şeker hastalığı)
• Şişmanlık
• Fiziksel aktivite azlığı ve sedanter yaşam
• Yüksek hematokrit (kanda çok fazla hücre bulunması)
• Artmış trombojenik faktörler (kanı pıhtılaştıran faktörler )
• İleri yaş
• Erkek cinsiyet
• Aile öyküsü
• Tip A kişilik yapısı (mükemmeliyetçi, obsesif hırslı ve gergin kişilik)
• Östrojen eksikliği
• Alkol yoksunluğu (alkol bağımlılığı)
• Fibrinojen yüksekliği
• Ürik asit yüksekliği
• Lipoprotein (a)
• Belirgin beyin, kalp, böbrek veya damar hastalığı

Hipertansiyon, her yaş, cins, ırk için önemli bir kardiyovasküler risk faktörüdür ve hem büyük hem küçük tansiyonun yükseldikçe kardiyovasküler risk artmaktadır. Hipertansiyon tedavisi ile kardiyovasküler risk azalmaktadır.

Lipid (yağ) metabolizması bozuklukları, majör ve düzeltilebilir kardiyovasküler risk faktörlerinden birisidir. Yapılan tüm büyük çalışmalarda serum kolesterol düzeyi ile kardiyovasküler risk arasındaki ilişki gösterilmiştir. HDL-kolesterolün düşüklüğü de bir kardiyovasküler risk faktörüdür. Diyetin kolesterol içeriği ile kardiyovasküler risk arasında da doğrudan ilişki vardır.

Şişmanlık ile koroner arter hastalığı arasındaki ilişki birçok çalışmada gösterilmiştir. Ancak şişman hastalarda, hipertansiyon, fiziksel aktivite azlığı, diyabetes mellitus (şeker hastalığı) ve lipid metabolizması gibi diğer kardiyovasküler risk faktörlerine da daha sık rastlanır ve bu kardiyovasküler risk faktörler, şişmanlığın bağımsız etkisini maskeleyebilir.

Günümüzde şişmanlık tanım ve sınıflandırmasında beden kitle indeksi kullanılmaktadıfunduszeue.info kitle indeksi=Beden ağırlığı(kg)/Boy(m)2 formülü ile hesaplanır.Örneğin vücut ağırlığı 85 kg, boyu m olan bir insanda;Beden kitle indeksi=85/x=28’funduszeue.info kitle indeksine göre kilo durumu aşağıda özetlenmiştir.< Zayıf Normal (sağlıklı) Fazla kilolu (gürbüz) Şişman>40 Tehlikeli şişmanYukarıdaki örnekteki kişi gürbüzdür.

Beden kitle indeksinizi hesaplayınız.

Yetersiz egzersiz kardiyovasküler riski arttırır. Öte yandan sedanter yaşam, kan şekeri, kolesterol ve kan basıncı kontrolunu zorlaştırır. Düzenli egzersiz yapanlarda, koroner arter hastalığı riski de azalır.

Diyabetes mellitus (şeker hastalığı) iyi bilinen bir kardiyovasküler risk faktörüdür. Ayrıca diyabetik hastalarda lipid (yağ) metabolizmasi bozuklukları, hipertansiyon, şişmanlık gibi diğer kardiyovasküler risk faktörleri de sıktır.

Sigara, koroner arter hastalığı sıklığını arttırdığı gibi diğer kardiyovasküler risk faktörlerinin etkisini de arttırır. Sigara içimi, Türkiye'deki en önemli sağlık problemlerinden birisidir ve ne yazık ki kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Sigaranın bırakılması ile koroner arter hastalığı riski azalır ve bu azalma 12 ay sonra en belirgin hale gelir.

Tip A kişiliğine sahip kişiler, mükemmeliyetçi, obsesif, hırslı ve gergin bir özellik sergilerler.

Yüksek kolesterolün vücuda verdiği zararlar

Kanda aşırı miktarda bulunan kolesterol yavaş yavaş (yıllar içinde) damar duvarında birikir. Bu birikim sonucu o damarda daralma, tıkanma ortaya çıkar. Bu durum bir su borusunda pisliklerin birikmesine benzetilebilir. Kolesterol hangi damarda birikmişse o damarla ilişkili sorunlar ve hastalıklar ortaya çıfunduszeue.infoerol yüksekliğinde belirti ve bulgular çoğu zaman ani kolesterol yükselmesine bağlı değildir, uzun süreli kolesterol yüksekliğinin damar duvarında kolesterol birikmesine yol açmasının sonucudur. Yani kolesterolünüz şu andaki değerinin katına yükselse ve saat yüksek kalsa size bir zararı olmaz. Asıl sorun sizde daha önce uzun süreli kolesterol yüksekliği olmasıdıfunduszeue.info besleyen damarlarda (koroner arter) kolesterol birikimi bu damarlarda tıkanma ve daralmanın sonucu göğüs ağrısı, kalp krizi ve kalp yetmezliği gibi sorunlara neden olur. Bunların sonucu hasta koroner by pass ameliyatı (cerrahi olarak darlığın ortadan kaldırılması) veya anjiyoplasti (balonla daralmış koroner arterin genişletilmesi) işlemine ihtiyaç funduszeue.info besleyen boyun damarlarında kolesterol birikimi olması felçlere, konuşma bozukluklarına, dengesiz yürümeye, bilinç kaybına yol açar.Böbrek damarlarında kolesterol birikimi yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine yol açfunduszeue.info atardamarda (aort) kolesterol birikimi de tehlikelidir. Buradan kopan kolesterol birikintileri daha küçük damarları tıkayarak çok değişik sorunlara yol açabilirler: Bağırsağı besleyen damarları tıkayarak bağırsak ölümüne, göz damarlarını tıkayarak körlüğe, bacak damarlarını tıkayarak gangrene yol açabilirler.

Kolesterol yüksekliğine bağlı sorunlar ortaya çıktığı zaman hasta geç kalmış olabilir; bu nedenle kolesterol yüksekliğini önlemek, yükselmişse düşürmek çok önemlidir.

Kolesterol-yüksek tansiyon ilişkisi

Kolesterol ve yüksek tansiyon arasında doğrudan bir ilişki yoktur. Yani kolesterol yüksekliği yüksek tansiyona, yüksek tansiyon kolesterol yüksekliğine yol açmaz. Ancak ikisinin hedefi ve zarar verdiği organ aynıdır: Kan damarları. Yüksek tansiyon kan damarındaki basıncı yükselterek aşınma, yırtılmalara neden olur. Bu durum su borusu içindeki basıncın artmasına bağlı sorunlara benzetilebilir. Yüksek kolesterol de damar duvarında kolesterol birikimine yol açarak damarlarda daralma, tıkanmalara yol açar. Yüksek tansiyon ve kolesterol yüksekliği kan damarına diğerinin verdiği zararın şiddetini arttırır ve ortaya çıkmasını çabuklaştırır. Bu nedenle hem kolesterol yüksekliği hem de yüksek tansiyon tedavi edilmelidir.