Diken Batması

İngiltere’de yaşayan 60 yaşındaki Jackie Jackson, evinin etrafındaki çalılıklara giderek böğürtlen toplamaya başladı. Tam bu sırada sağ işaret parmağı böğürtlen çalılıklarına takıldı. Elinde herhangi bir diken izi göremeyen Jackson’un parmağı 4 gün sonra şişmeye ve acımaya başladı. Ağrı kesicilerle idare etmeye çalıştı ancak bu sefer de parmağı üç hafta sonra normal boyutunun iki katına çıktı. Parmağının ağrısı ve acısından uyuyamaz hale gelen talihsiz kadın, aile hekimine başvurmuştu ancak doktor tarafından ona söylenen şey, parmağında fiziksel olarak bir sıkıntı olmadığı ve ağrı kesicilere devam etmesiydi.

ACISINDAN GÖZYAŞLARINA BOĞULDU

Parmağını bir kase soğuk suyun içinde tutarak acısını dindirmeye çalışan kadının parmağı, sıcaktı, kırmızı ve şişmiş bir halde sürekli zonkluyordu. Orta parmağında da aynı şikayetler baş gösteren Jackson, ağrıdan gözyaşlarına boğulur hale gelince direkt acil servise koştu. Ve işin iç yüzü burada ortaya çıktı: Jackson’ın parmağında bir mantar enfeksiyonu vardı ve eğer tedavi edilmezse bu canına dahi mal olabilirdi.

DOKTORLAR ŞAŞKINA DÖNDÜ, HEMEN AMELİYATA ALDILAR

Kan testleri yapılan ve elinin röntgeni çekilen Jackie, acil servise başvurduğunun ertesi günü enfeksiyonun yayılmasını önlemek, parmağını ve elini kaybetmesinin önüne geçmek için ameliyata alındı. Çünkü mantar enfeksiyonu kan dolaşımına, eline ve tüm parmaklarına yayılmıştı. Doktorlar ölümcül bir hastalık olan sepsisi önlemek için işaret parmağının bir kısmının kesilebileceğin söylediler.

İYİLEŞİP İŞE DÖNMESİ 2 YIL SÜRDÜ

“Diken kadar zararsız bir şeyin beni bu hale getireceğine; parmağımı, elimi kaybetmeme sebep olacağına inanamıyordum” diyen Jacskon’ın ameliyatta tırnağı alındı ve oradaki 2 cm’lik enfeksiyonlu parça kesilerek temizlendi. Ancak buna rağmen Jackson’ın taburcu edildikten birkaç hafta sonra enfeksiyonu tekrarladı. Yarasının temizlenmesi için bir ameliyat daha geçirip haftalarca antibiyotik tedavisi gördü. 2 yıl sonra işine dönebilen Jackie Jackson “Tırnağım tekrardan uzadı ancak parmağım üzerinden 6 yıl geçmesine rağmen uyuşmuş durumda. Enfeksiyon ve ameliyat sinirlerime zarar verdi” sözleriyle yaşadığı korkuyu dile getirdi.

KANSERDEN BİLE DAHA FAZLA CAN ALIYOR

Sepsis, Dünya Sağlık Örgütü’nün ’de yayınladığı bir rapora göre kanser kaynaklı ölümlerden daha fazla can alıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre de Türkiye'de sepsise bağlı ölümler enfeksiyon kökenli ölümlerin yüzde 60'ını oluşturuyor. 13 Eylül Dünya Sepsis Günü’ne sayılı günler kala bu tehlikeye dikkat çekmek için Anestezi ve Reanimasyon Uzmanı funduszeue.info Sibel Temür ve Dermatoloji Uzmanı funduszeue.info Özlem Su Küçük’e ulaştık:

Dermatoloji Uzmanı funduszeue.info Özlem Su Küçük:

Olayda bahsi geçen sporotrikoz (gül dikeni hastalığı ya da bahçıvan hastalığı) nasıl bir enfeksiyondur, nasıl bulaşır?

Sporotrikoz, sporothrix schenckii denilen bir mantar enfeksiyonudur. Bu mantar bayat veya küflü ekmekle bira mayalamak için kullanılan maya ile ilişkilidir. Küf, gül dikenlerinde, bataklık yosununda ve toprakta bulunur. Bu yüzden enfeksiyon en çok güllerle, yosunla, samanla ve toprakla uğraşan bahçıvanlarda görülür.

Diken batması, sıyrık ya da tahriş gibi durumlarda nasıl hareket etmek gerekiyor? Özellikle toprakla, bahçe işleriyle uğraşanlarda daha sık yaşanan bu durum sepsise kadar götürebiliyor. Bu konuda ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz? Hangi belirtileri görünce hemen doktora başvursunlar?

İlk belirti morumsu sert kabarık bir nodüldür. Genellikle ağrısız veya çok az ağrılıdır. Zaman içerisinde açık bir yaraya dönüşebilir. Yıllarca iyileşmeden kalabilir. Enfeksiyon bazen farklı hastalıklara hatta ölüme dahi neden olabilir. Eğer bir diken batması yaşadıysanız ve bunun sonucunda kızarıklık ya da kabarıklık oluştuysa vakit kaybetmeden dermatoloji uzmanına başvurmak gerekir. Biyopsi ve mikrobiyolojik incelemeler sonucu tanı konulur.

ENFEKSİYON ODAĞI TEDAVİ EDİLMEZSE SEPTİK ŞOK GELİŞEBİLİR

Anestezi ve Reanimasyon Uzmanı funduszeue.info Sibel Temür:

Sepsis neden oluşur? Her enfeksiyonun sepsise dönme riski var mı?

Sepsis, enfeksiyon ve organ yetmezliğinin birlikteliğidir. Vücutta odak olarak başlayan bir enfeksiyon tedavi edilmediğinde ilerleyerek kan sistemi ile yayılarak tüm vücudu içine alan bulgular ile çeşitli organ sistemlerinde hasarlanma organ yetmezliği tablosu oluşturabilir.

Sepsise sadece bağışıklığı düşük olan kişiler mi yakalanıyor yoksa sağlıklı kişiler de bu tehlikeyle yüz yüze mi?

Bağışıklık sistemi hasarlı kişilerde enfeksiyon odağının sistemik yayılması organ yetmezliği geliştirme riski daha yüksektir. Hemato-onkolojik hastalar, nakil hastaları, şeker hastaları, diyaliz hastaları, bağımlılar, doğum sonrası dönem anneler, yenidoğan, ileri yaş, kronik hastalar riskli gruplardır. Bununla birlikte sağlıklı kişilerde de enfeksiyon odağı tedavi edilmediğinde enfeksiyon organ yetmezliği sepsis hatta septik şok gelişebilir.

SOLUNUM HIZI ARTIYOR, TANSİYON DÜŞÜYOR

Sepsis hangi belirtilerle kendini gösteriyor? Vücudun normal bir enfeksiyona verdiği tepkilerden farklı olarak sepsiste neler görülebiliyor?

Sepsiste klinik ve laboratuvar bulgular ile tanı konmaktadır. Sepsiste enfeksiyon ve organ yetmezliği bir aradadır. Bulgularda bazen enfeksiyon bulguları bazen de organ yetmezliği bulguları daha ön planda olabilir. Enfeksiyon ön planda ise organ yetmezliğine ait bulgu var mı hızla değerlendirilmesi gerekir. Organ yetmezliği için hızlı değerlendirme için quickSOFA (qSOFA: hızlı ardaşık organ yetmezliği değerlendirimi) skorlaması kullanılır.

-Solunum sayısı hızlanır; normal yetişkinde /dakika iken 22/dakikanın üzerine çıkar.

-Sistolik kan basıncı mmHg’nin altına düşer.

- Şuur değişikliği gelişir.

Bu klinik bulgulardan 2’si enfeksiyon laboratuvar bulgularına eklenir.

Örneğin yaşlı bir hasta yakınları tarafından “Şuuru bozuldu” diyerek acil servise nöroloji için getirildiğinde idrar tetkikinde çıkan veriler olayın odak olarak idrar yolu enfeksiyonundan başladığını ve kan yolu ile sistemik enfeksiyon nörolojik sistemde organ yetmezliği oluşturduğunu görebiliyoruz.

Enfeksiyona ait klinik bulgular ateş, titreme, cilt bulguları, aritmi, ağrı gibi sistemik bulgular olabildiği gibi enfeksiyon odak noktasına ait bulgular da ön planda olabiliyor. Septik şok tablosunda hastanın tansiyonunun çok düştüğü, nabzının düzensizleştiği dolaşımın bozularak doku oksijenlenmesinin de hipoksi düzeyine indiğini görüyoruz.

BİLİNÇSİZ VE YANLIŞ ANTİBİYOTİK KULLANIMI ÇOK TEHLİKELİ

Sepsis nasıl tedavi ediliyor? Bilinçsiz antibiyotik kullanımının sepsis üzerinde nasıl bir etkisi var?

Sepsis ACİL tedavi gerektirir. Etkin ve erken tedavi ilk saat içinde başlanması sepsisten hastane ölüm oranını %60’dan %20’ye indirmektedir. Hastanın hem klinik hem laboratuvar değerlendirmesi hızla yapılırken gerekli sıvı ve antibiyoterapisinin başlanması önceliklidir. Hastanın kan kültürüne göre geniş spektrum başlanan antibiyotik birkaç gün içinde daraltılarak sadece tespit edilebilen patojen mikroba spesifik antibiyotiğe değiştirilir. Sepsiste patojen bakteriyel, viral, mantar olabilir. Spesifik patojene yönelik antibiyoterapi çok önemlidir.

Maalesef ülkemiz Avrupa ülkelerini kapsayan araştırmalar da antibiyotik direnci konusunda ilk sırada yer almaktadır. Basit viral üst solunum yolu hastalıklarında antiviral etkisi hiç olmayan antibakteriyel geniş spektrum antibiyotiklerin bilinçsiz kullanımı vücutta direnç gelişimine neden olmaktadır. Sadece gereksiz kullanım değil, aynı zamanda antibiyotiklerin düzgün zaman aralıklarında ve etkin sürede kullanılmaması da ilaca direnç oluşturuyor.

Sepsis durumunda verilen antibiyotikler bu gelişen direnç nedeni ile etkisiz kalıyor, tedavi için hasta mikroplara karşı savunmasız duruma düşüyor. Etkin antibiyotik olmadan sepsiste yaşam kaybı kaçınılmazdır.

Sepsise yakalanıp atlatanlarda daha sonra ortaya çıkabilen sağlık sorunları var mı?

Sepsise yakalanıp yoğun bakımda tedavi olanlarda taburculuk sonrası dahi ilk bir ayda %27, ilk 3 ayda %41, ilk 1 yılda %63 ölüm oranı gözleniyor. Hastaların sadece %20’si istatistiki verilere göre tekrar hastane gereksinimi olmadan sağkalım süreci gösteriyor.

Yapılan çalışmalar en gelişmiş ülkelerde bile en yüksek yeniden hastaneye yatış oranının sepsis geçiren hastalarda olduğunu gösteriyor.

SEPSİSTEN KORUNMAK İÇİN BUNLARI YAPIN

Sepsise karşı hangi önlemlerin alınması gerekiyor?

Sepsise karşı alınacak hem bireysel hem de kitlesel tedbirler söz konusu. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

-Bireysel hijyen ve el temizliği etkin el yıkamak.

-Antibiyotiklerin sadece gerekli durumlarda hekim kontrolünde reçete edildiği şekliyle kullanılması antibiyotik direncine yol açılmaması.

-Enfeksiyonları önleme ve kontrol programlarının oluşturulması.

-Ve tabi en önemlisi halkın farkındalığının artırılması.

SENİM TANAY KARAKUŞ / funduszeue.info

Ekmek ve Süt: Bu yöntem, geleneksel kıymık çıkarma uygulamalarından biridir.

Uygulama: Bir parça ekmeği ılık süte batırın. Lapa haline gelen ekmeği kıymıklı bölgeye uygulayın ve bandajla kapattıktan sonra 8 saat kadar bekletin. Bandajı çıkardıktan sonra, kıymığı cımbız ile çıkarın ve bölgeyi durulayım

Sirke: Sirke yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Doğal asidik özelliği sayesinde kıymığı ciltten dışarı atar.

Uygulama: Bir kaba beyaz sirke koyun ve kıymık olan bölgeyi yaklaşık yarım saat sirkenin içinde bekletin. Kıymık, cildin yüzeyine çıktığında kıymığı cımbız yardımı ile çıkarın ve bölgeyi durulayın.

Bant: Vücuda giren kıymığı çıkarmanın en kolay yollarından biri bant kullanmaktır. Uygulama: Öncelikle kıymığın bulunduğu bölgeyi sabunlu su ile yıkayın ve durulayın. Kıymığın üstüne bandı takın ve bölgeyi biraz ovun. 5 dakika bekledikten sonra bandı hafifçe çıkarın; kıymık bant ile birlikte çıkacaktır.

Oksijenli Su: Enfeksiyon ve iltihabı önlemeye yardımcı oksijenli su, kıymık çıkarmak için kullanılan bir diğer yöntemdir.

Uygulama: Oksijenli suya batırdığınız pamuğu kıymık olan bölgeye koyun ve bant ile sarın. Birkaç saat beklediğinizde kıymık yüzeye çıkmış olacaktır; cımbız yardımı ile çıkarın ve bölgeyi durulayın.

Muz kabuğu: Muz kabuğu, içerdiği enzimler sayesinde cildi yumuşatır ve kıymığın yüzeye çıkmasını sağlar. 
Uygulama: Muzun kabuğundan küçük bir parça kesin ve kabuğun beyaz iç kısmını kıymık olan bölgeye yerleştirin ve etrafını bant ile sarın. 8 saat kadar ve bekletin. Yüzeye çıkmış olan kıymığı cımbız yardımı ile çıkarın. Bölgeyi durulayın.

Zeytinyağı: Her derde deva zeytinyağı, kıymık çıkarmada etkili yöntemlerden biridir.

Uygulama: Bir pamuğa bolca zeytinyağı sürün ve pamukla kıymık batan bölgeyi ovun. Biraz bekledikten sonra aynı işlemi tekrarlayın ve bu sefer pamuğu bölgenin üstüne yerleştirin ve bandajlayın. Yüzeye çıkan kıymığı cımbız ile çıkarın ve bölgeyi sabunlu ile yıkayın.

İngiliz Tuzu: Özellikle derine batmış kıymıkları çıkarmada İngiliz tuzu çok etkilidir. 

Uygulama: Bandaja biraz İngiliz tuzu koyun ve kıymık olan bölgeye uygulayın. Bütün gün bekletin ve bandajı çıkardığınızda yüzeye çıkan kıymığı cımbızla alın.

Karbonat: Karbonat, özellikle küçük kıymıklarda çok etkilidir.

Uygulama: Bir çay kaşığı karbonat ile biraz suyu karıştırın ve kıvamlı bir hâle gelmesini sağlayın. Bu karışımı kıymığın olduğu bölgeye sürün, bandajlayın ve 24 saat beklemeye bırakın. Bandajı çıkardığınızda kıymık yüzeye çıkmış olacaktır; cımbız yardımıyla çıkarın ve bölgeyi durulayın.

Bal: Antiseptik ve nemlendirici özelliği olan bal, cildi yumuşatır ve kıymığın çıkmasını kolaylaştırır.

Uygulama: Kıymık olan bölgeye balı sürün. Bandaj ile sarın ve 8 saat kadar bekletin. Yüzeye çıkan kıymığı cımbız ile çıkarın ve bölgeyi durulayın.

Patates: Etkili bir diğer yöntem çiğ patates uygulamasıdır. Derine batmış olan kıymıklar için etkili bir yöntem değildir. 

Uygulama: Çiğ patatesten kalın bir dilim kesin ve kıymık olan bölgeye yerleştirin. Kıymığın patatese batmasını sağlamak için patatese yavaşça baskı uygulayın. Yüzeye çıkan kıymığı cımbız ile çıkarın.

Kıymık, çok sivri ve çok küçük diken gibi, tahta veya kemik p∂rçasıdır. Cildinize batan bir kıymık çıkarılmazsa vücudunuza ne olur? işte yepyeni bir kıymık araştırması.. Keyifli okumalar.

Yaz veya bahar aylarında dışarıda ayakkabılarınızı çıkartıp çιplak ayakla dolaşmak özgür hissettirebilir, ta ki bir kıymık ayağınıza girene kadar.

Fakat o kadar küçük veya o kadar derine sıkışmış ki çıkarmak neredeyse imkansız.

Peki, Kıymık Orada Kalırsa Ne Olur?

Ohio Eyalet Üniversitesi Wexner Tıp Merkezi&#;nde sertifikalı bir pratisyen hemşire olan Ashley Jones, vücutta bir kıymık bırakmanın enfeksiyon için bir geçiş yolu sağlayabileceğini bu yüzden beklemenin çok da iyi olmadığını söylüyor.

Jones, “Cilt, enfeksiyonlardan bizi koruyan fiziksel bir bariyerdir. Yani cildimize giren bir kıymık dışarıdaki bakterilerin bu bariyeri aşmasını kolaylaştırır.” dedi.

Bu bakteriler belki de kıymığın üstündedir ve böylece rahatlıkla kan dolaşımına girebilir hatta diğer bakterilerin de girmesi için kapı açabilir.

Enfeksiyona yol açan tetanos bakterileri (clostridium tetani) de bu bakteriler arasında. Tetanos,aşılanmayan veya aşının etkisi geçmiş bir kişinin vücuduna girerse sinir sistemine zarar veren toksinler salgılayabilir.

Jones enfeksiyon riski sebebiyle insanlara kıymığı bulunduğu yerden çıkarmalarını ve eğer kolay çıkaramazlar ise tıbbi yardım almalarını öneriyor.

Miami&#;deki Nicklaus Çocuk Hastanesinin pediatri başkanı Dr. Jefry Biehler bu tavsiyeyi yineledi. Evde cildin derisine gömülmüş bir kıymığın çıkarılması çok fazla kanamaya neden olacaksa, profesyonellerin temiz ve steril aletler kullanarak kıymığı çıkarabilecekleri bir sağlık merkezine gidin.

Kıymık, iltihaplı bir reaksiyona neden olabilir.

Biehler “kıymık çıkarılmazsa, vücut istilacıyı emmez veya p∂rçaIamaz. Aksine, muhtemelen kıymıkları dışarı itmeye çalışır” diyor.

Kıymık, iltihaplı bir reaksiyona neden olabilir. Bu da o bölgede şişlik ve kızarıklık anlamına gelir. Dahası, iltihabın torbası kıymığı dışarı atmaya da yardımcı olabilir.

Eğer iltihap reaksiyonu birkaç gün veya haftalarca devam ederse, o bölgede ‘granülom’ denilen bir yumru oluşur. Bu, bağışıklık hücrelerinin vücudun çıkaramadığı yabancı nesneyi çevreleyerek vücudu ondan koruduğu bir tür kabarcıktır.

Biehler, vücudun ciltte bulunan bir kıymığı, iltihaplı bir tepkiye neden olmadan bazen doğal olarak dışarı çıkarabildiğini söyledi. Diğer zamanlarda, kıymık sonsuza kadar ciltte kalabilir.

Biehler, hemşire arkadaşlarından birinin elinde 40 yıllık küçük bir kıymığın olduğunu belirtti. “Onu hissedebiliyorsun, hareket ettirebiliyor… [ancak] bu onun acı çekmesine neden olmuyor. 40 yıldır iyi durumda.” dedi. Kıymığın ilk fark edildiği zamanki kadar büyük bir enfeksiyon riski taşımadığını, çünkü cildin kıymığın üstünü kapadığını belirtti.

Biehler, &#;Bir doktor tarafından görülmesi gerekenler, çıkarılması gerekenler ve orada bırakılabilecekler arasında ince bir çizgi var.&#; dedi. Fakat evin çevresinden ya da ahşap gibi bitkisel malzemelerden oluşan kıymıkların, “genellikle dışarıya çıkarılmasına ihtiyaç var, çünkü vücut buna tepki verir.” diye ekledi.

O, cilde yerleşen yabancı cisimler &#; özellikle çocuklarda ve enfeksiyonlara daha yatkın olabilecek yaşlılarda &#; her durumda bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmelidir diyor.

Bunlar da ilginizi çekebilir:

Çeviri: Zehra AYDIN