Mikronezya Para Birimi

Ülke Tarihi

Mikronezya’daki en eski insan izleri Pohnpei bölgesinde tespit edilmiş olup MÖ 2000’li yıllara aittir. Sömürge faaliyetleri kapsamında adalara Endonezya coğrafyasının ardından 16. yüzyıl sonlarında İspanyollar ve Portekizliler ulaşmış ve İspanyollar burada hâkimiyet kurmuştur. 1899 yılında Alman İmparatorluğu ile İspanya Krallığı arasında imzalanan anlaşmayla İspanya Pasifik’teki pek çok adayla birlikte buradaki adaları da Almanya’ya satmıştır. Birinci Dünya Savaşı öncesinde Almanya’nın deniz iletişimi açısından stratejik bir bölge hâline gelen Yap Adası, savaş esnasında Japonya tarafından işgal edilmiş ve savaş sonrasında 1919’da imzalanan Versay Anlaşması uyarınca Milletler Cemiyeti gözetiminde Japon İmparatorluğu’nda kalmıştır. 1920’lerden itibaren adada Japon nüfus hızla artarak 100.000’in üzerine çıkmış ve yerli nüfus azınlık konumunda kalmıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Pasifik adaları ABD ile Japonya arasında yoğun çatışmalara sahne olmuş, ABD’nin şiddetli bombardımanları sonrasında adalardaki Japon hâkimiyeti sona erdirilmiştir. Savaş sonrasında 1947’de Birleşmiş Milletler (BM) tarafından Pasifik Adaları Güven Bölgesi (TTPI) oluşturulmuş, ancak ABD’nin bölge üzerindeki vesayeti devam etmiştir. 1979 yılında onaylanan Mikronezya Federal Devletleri Anayasası sonrasında Tosiwo Nakayama ilk başbakan olarak göreve başlamıştır. Adalar 3 Kasım 1986 tarihinde bağımsızlığını kazanmıştır.

Siyasi Yapı

Mikronezya Federal Devletleri, ABD ile serbest birliktelik içinde, kendi kendini yöneten bir devlet statüsündedir. Ülkenin savunma sorumluluğu ABD’ye aittir. İspanya, Pohnpei eyaletindeki birkaç ada üzerinde 19. yüzyıl sonlarından kalan fakat hâlihazırda fiilî bir durum içermeyen bir anlaşmaya dayanarak egemenlik talebinde bulunmaktadır.

Federatif yönetim biçimini benimseyen Mikronezya’da dört federe devlet vardır: Chuuk, Kosrae, Pohnpei ve Yap. Her bir federasyon ülke bayrağı üzerinde bir yıldızla temsil edilmektedir. Ülke toplamda 607 adadan oluşmaktadır.

Devlet başkanı ve yardımcısı dört yıllık bir süre için senato tarafından seçilmektedir. Devlet başkanı aynı zamanda hükümetin ve dolayısıyla yürütme organının da başıdır. Kabine başkan yardımcısı ve sekiz bakandan oluşmaktadır. Ülkede son başkanlık seçimleri 11 Mayıs 2019 tarihinde yapılmış olup o tarihten bu yana başkanlık görevini David W. Panuelo, başkan yardımcılığı görevini ise Yosiwo P. George yürütmektedir.

Yasama organı 14 sandalyeli ulusal kongredir. Üyelerin 10’u iki yıl görev yapmak üzere tek kişilik seçim bölgelerinde çoğunluk oyu ile belirlenmekte, diğer dört üye, dört federasyondan dört yıl görev yapmak üzere orantılı temsil ile seçilmektedir. Ülkede son seçimler 2019 yılı Mart ayında gerçekleştirilmiş olup bir sonraki seçimlerin 2021 yılında yapılması planlanmaktadır. Ülkede resmî siyasi parti bulunmamaktadır.

Ekonomik Durum

Mikronezya’da ekonomi büyük oranda ABD’nin sağladığı fon ve istihdama bağlıdır. Başlıca geçim kaynakları tarım ve balıkçılıktır. Adalar turizm potansiyeline sahip olmakla birlikte ulaşım problemleri, yetersiz tesisleşme ve altyapı nedeniyle adalarda turizm sınırlıdır. Bu nedenle ülke ekonomisi kırılgan bir yapı arz etmektedir.

Ülkede istihdamın çok büyük bir kısmı hizmet sektörüne ait olup toplam istihdam edilenlerin üçte ikisi kamu çalışanıdır. GSYİH’nin yarıdan fazlası hizmet sektöründen elde edilmekte, dörtte biri ise tarım sektöründen karşılanmaktadır. Yetiştirilen başlıca ürünler; Hindistan cevizi, patates, muz, manyok, narenciye ve karabiberdir. Sanayi sektöründe öne çıkan balıkçılık endüstrisi aynı zamanda en önemli ihracat kalemi olup, ülkedeki balıkçılık ürünlerinin büyük bir bölümü Japonya’ya satılmaktadır. Ayrıca kümes hayvancılığı ve domuz besiciliği yapılmaktadır. Hizmet sektöründe öne çıkan sahalar ise turizm, inşaat, su ürünleri ve el sanatlarıdır.

Mikronezya’nın dış ticaret hacmi son derece sınırlıdır. 2018 yılı dış ticaret hacmi, 75 milyon doları ihracat, 110 milyon doları ithalat olmak üzere toplamda 185 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. En önemli ihracat ürünü olan balık ve deniz mahsulleri, ihracat gelirlerinin %80’den fazlasını karşılamaktadır.

Türkiye ile İlişkiler

Türkiye ile Mikronezya Federal Devletleri arasındaki diplomatik ilişkiler, 2006 yılı Aralık ayında Tokyo’da imzalanan ve Haziran 2017’de yürürlüğe giren ortak açıklama ile tesis edilmiştir. Bununla birlikte siyasi ve diplomatik ilişkiler oldukça sınırlı düzeyde seyretmektedir. Mikronezya ile son diplomatik temas, 2014 yılı Haziran ayında Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da gerçekleştirilen Türkiye-Pasifik’teki Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletleri (PSIDS) Dışişleri Bakanları Toplantısı vesilesi ile kurulmuştur. Hâlihazırda iki ülkenin de bir diğerinde sürekli bir diplomatik misyonu bulunmamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Mikronezya’ya girişi vizeye tabi olup vizeler sınır kapılarında verilmektedir.

İki ülke arasındaki ticari ilişkiler de hem siyasi ilişkilerin sınırlı düzeyde oluşu hem de Mikronezya’nın sınırlı ekonomik kapasitesi nedeniyle tamamı Türkiye’den ihracat olmak üzere, 100.000 doları dahi bulmayan sembolik seviyelerdedir.

Müslümanların Durumu

Pasifik Okyanusu’nun ortasında yüzlerce adadan oluşan Mikronezya Federal Devletleri nüfusunun tamamına yakını Hristiyan’dır. Ülkedeki Müslümanların sayısı son derece sınırlı olup, bu sayının iyimser bir tahminle 100 kadar olduğu söylenebilir. Adaların genel itibarıyla İslam coğrafyasının ilgi alanı dışında kaldığı görülmektedir. Bununla birlikte son yıllarda ülkede sahih İslam inancına uzak Kadıyanilik hareketinin başta cami inşası olmak üzere birtakım faaliyetler yürüttüğü görülmektedir.