Dilbilgisi Net Noktalama Işaretleri
Duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek, cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere kullanılan özel işaretlere noktalama işaretleri denir. Noktalama işaretleri anlamı aydınlatır, yanlış anlaşılmaların önüne geçer, okumayı kolaylaştırır.
Nokta ( . )
1. Cümlenin sonuna konur:
Türk Dil Kurumu, yılında kurulmuştur. Türk’üm.
2. Bazı kısaltmaların sonuna konur:
Prof., Cad. (cadde), Sok. (sokak), T. (Türkçe), Ar. (Arapça), s. (sayfa)
3. Sayılardan sonra sıra bildirmede kullanılır:
3.(üçüncü), 2. Cadde, Sokak, II. Mehmet, XV. yüzyıl.
4. Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra kullanılır:
I. 1. A. a.
5. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: , X
Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumda ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz: 29 Mayıs , 29 Ekim
6. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur:
Tren ’te kalktı.
Saat ve dakika sayılarını ayırmak için iki nokta işareti kesinlikle kullanılmaz.
7. Bibliyografik künyelerin sonuna konur:
Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, Ankara,
8. Beş ve beşten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: ,
9. Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır: = 40
Virgül ( , )
1. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime grupları arasına konur:
Fırtınadan, soğuktan, karanlıktan ve biraz da korkudan sonra bu sıcak, aydınlık ve sevimli odanın havasında erir gibi oldum. (Halide Edip Adıvar)
2. Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır:
Umduk, bekledik, düşündük.
3. Cümlede özel olarak vurgulanması gereken ögelerden sonra konur:
Binaenaleyh, biz her vasıtadan, yalnız ve ancak, bir noktainazardan istifade ederiz. (Mustafa Kemal Atatürk)
4. Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş ögeleri belirtmek için konur:
Saniye Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karşılamaya atılan bir genç kadın gibi, koltuğundan fırlamış ve ona kapıyı kendi eliyle açmaya gelmişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
5. Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için konur:
Şimdi, efendiler, müsaade buyurursanız, size bir sual sorayım. (Atatürk)
6. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına konur:
Akşam, yine akşam, yine akşam,
Göllerde bu dem bir kamış olsam!
(Ahmet Haşim)
İkilemelerde kelimeler arasına herhangi bir işaret konmaz.
7. Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerden sonra konur:
Datça’ya yarın gideceğim, dedi.
8. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, yoo, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbettegibi kelimelerden sonra konur:
Peki, gideriz.
Hayhay, memnun oluruz.
9. Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek için kullanılır:
Bu, tek gözlü, genç fakat ihtiyar görünen bir adamcağızdır.
(Halit Ziya Uşaklıgil)
Bu gece, eğlenceleri içlerine sinmedi.
(Reşat Nuri Güntekin)
Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur:
Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, mücadele, müsademe demektir.
(Atatürk)
Sayın Başkan,
Sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak için konur:
38,6 (otuz sekiz tam onda altı).
Sayıların kesirli kısımlarını ayırmak için araya nokta işareti konmaz. Bu şekildeki sayılar usulüne göre okunmalıdır: 6,7 (altı tam onda yedi).
Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra konur:
Falih RıfkıAtay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul,
Yazarın soyadı önce yazılmışsa soyadından sonra da virgül konur:
Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara,
Şart ekinden sonra ve metin içinde da / de,ve, veya, yahutbağlaçlarıyla tekrarlı bağlaçlardan önce de sonra da virgül konmaz.
Noktalı Virgül ( ; )
1. Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur:
Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir.
Türkiye, İngiltere, Azerbaycan; İstanbul, Londra, Bakü.
2. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur:
Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.
At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
1. Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur:
Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)
2. Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur:
Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. (Atatürk)
3. Ses biliminde uzun ünlüyü göstermek için kullanılır: a:ile, i:cat.
4. Edebî eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin adından sonra konur:
Bilge Kağan : Türklerim, işitin!
Üstten gök çökmedikçe
alttan yer delinmedikçe
ülkenizi, törenizi kim bozabilir sizin?
Koro : Göğe erer başımız
başınla senin!
(A. Turan Oflazoğlu)
5. Genel ağ adreslerinde kullanılır: seafoodplus.info
6. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır: =7
Uyarı: İki nokta üst üste şeklinde bir adlandırma yanlıştır.
1. Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur:
Ne çare ki çirkinliği hemencecik ve herkes tarafından görülüveriyordu da, bu yanı
2. Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten ötürü açıklanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur:
Kılavuzu karga olanın burnu btan çıkmaz.
B, 7 Nisan (Reşat Nuri Güntekin)
3. Alıntılarda; başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümlerin yerine konur:
… derken şehrin öte başından boğuk boğuk sesler gelmeye başladı…
(Tarık Buğra)
4. Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur:
Gök sarı, toprak sarı, çıplak ağaçlar sarı
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
5. Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur:
Gölgeler yaklaştılar. Bir adım kalınca onu kıyafetinden tanıdılar:
— Koca Ali Koca Ali, be!..
(Ömer Seyfettin)
(Ömer Seyfettin)
6. Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır:
— Yabancı yok!
— Kimsin?
— Ali
— Hangi Ali?
—
— Sen misin, Ali usta?
— Benim!..
— Kimsin?
— Ali
— Hangi Ali?
—
— Sen misin, Ali usta?
— Benim!..
(Ömer Seyfettin)
Üç nokta yerine iki nokta veya daha çok nokta kullanılmaz.
1. Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur:
Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı?
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer? (Ahmet Haşim)
Soru eki veya soru kelimesi kullanılmadan da ezgili söyleyişle soru anlamı kazanan ifadelerden sonra da soru işareti kullanılır:
Gümrükteki memur başını kaldırdı:
— Adınız?
2. Bilinmeyen veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır:
Yunus Emre (?), (Doğum yeri: ?).
Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur:
Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı?
Üsküdar'dan mı, Hisar'dan mı, Kavaklar'dan mı?
(Yahya Kemal Beyatlı)
Ruhunu karartan neydi, yağmur mu yağıyordu; yoksa şimşekler mi çakıyordu?
1. Sevinç, kıvanç, acı, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur:
Ne mutlu Türk’üm diyene!
(Mustafa Kemal Atatürk)
Aşk olsun!
Ne kadar akıllı adamlar var!
2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur:
Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!
(Mustafa Kemal Atatürk)
Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir:
Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun… ayrılıyor yolumuz!
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
3. Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır:
İsteseymiş bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş(!).
Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.
1. Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur:
Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntü-
den mi bilmem. (Sait Faik Abasıyanık)
2. Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır:
Örnek olsun diye -örnek istemez ya- söylüyorum.
3. Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için konur:
al-ış, dur-ak.
4. Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır:
al-, oku-, yazdır-, okut-, bil-, sevdir-, anla-.
5. Eklerin başına konur:
-den, -lık, -ış, -t, -m, -sı, -mış.
6. Heceleri göstermek için kullanılır:
a-raş-tır-ma, bi-le-zik.
7. Kelimeler arasında “-den -a, ve, ile, ila, arasında” anlamlarını vermek için kullanılır:
Türkçe-Fransızca Sözlük, Aydın-İzmir yolu, Ankara-İstanbul uçak seferleri, Türk-Alman ilişkileri, , öğretim yılı, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi.
8. Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır: 50 – 30 = 20
Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Buna konuşma çizgisi de denir.
Frankfurt’a gelene herkesin sorduğu sorular şunlardır:
— Eski şehri gezdin mi?
— Rothshild’in evine gittin mi?
— Goethe’nin evini gezdin mi?
(Ahmet Haşim)
Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra da konabilir.
Uyarı: Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz.
1. Yan yana yazılması gereken durumlarda dizelerin arasına konur:
Ne sen, ne ben / Ne de hüsnünde toplanan bu mesâ / Ne de âlâm-ı fikre bir mersâ / Olan bu mâî deniz. (Ahmet Haşim)
2. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur:
Altay Sokağı, Nu/6 Kurtuluş / ANKARA
3. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmada kullanılır: 18/01/, 21/IX/
4. Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır:
-a /-e, -an / -en, -lık / -lik, -madan / -meden.
5. Genel ağ adreslerinde kullanılır: seafoodplus.info
6. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır: 70 / 2 = 35
1. Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır:
Bakınız, şair vatanı ne güzel tarif ediyor:
“Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır.
Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.”
2. Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır:
Bugünlerde “iyi bir iş” arıyordu. Yeni bir “barış taarruzu” başladı.
3. Cümle içerisinde kitapların, yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınır:
Yahya Kemal’in bazı şiirleri “Kendi Gök Kubbemiz” adı altında çıktı.
(Ahmet Hamdi Tanpınar)
“Yazım Kuralları” bölümünde bazı uyarılara yer verilmiştir.
(Ahmet Hamdi Tanpınar)
“Yazım Kuralları” bölümünde bazı uyarılara yer verilmiştir.
Cümle içerisinde özel olarak belirtilmek istenen sözler, kitapların, yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınmadan koyu yazılarak veya eğik yazıyla (italik) dizilerek de gösterilebilir:
Höyük sözü Anadolu’da tepe olarak geçer.
Mehmet Kaplan’ın Dil ve Kültür’ünden çok etkilenmiş.
Tırnak içine alınan sözlerden sonra kesme işareti kullanılmaz.
Tek Tırnak İşareti ( ‘’ )
Tırnak içinde verilen ve yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için kullanılır:
Edebiyat öğretmeni “Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı” dedi ve Faruk Nafiz’in bu güzel şiirini okumaya başladı.
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için kullanılır:
a) Etken fiil
b) Edilgen “
c) Dönüşlü “
ç) İşteş “
1. Cümlenin yapısıyla doğrudan ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır:
Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz. (Nurullah Ataç)
Uyarı: Hakkında açıklama yapılan söze ait ek, ayraç kapandıktan sonra yazılır: Yunus Emre (?)’nin
2. Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır:
İhtiyar - (Yavaş yavaş Kaymakama yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? Allah rızası için bana da anlatın
Kaymakam - (Hiddetle) Ne olacak baba
(Reşat Nuri Güntekin)
3. Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır:
Eşin var, aşiyanın var, baharın var ki beklerdin
Kıyametler koparmak neydi ey bülbül, nedir derdin?
(Mehmet Akif Ersoy)
4. Alıntılarda, başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümlerin yerine konulan üç nokta, yay ayraç içine alınabilir.
5. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.
6. Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.
7. Bir yazının maddelerini gösteren rakam ve harflerden sonra kapama ayracı konur:
I) 1) A) a)
II) 2) B) b)
Köşeli Ayraç ( [ ] )
1. Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır:
Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı ()] en güzel eserlerini Bodrum’da yazmıştır.
2. Bibliyografik künyelere ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılır:
Reşat Nuri [ Güntekin], Çalıkuşu, Dersaadet,
Server Bedi [Peyami Safa]
Server Bedi [Peyami Safa]
1. Özel adlara getirilen iyelik, hâl ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır:
Atatürk’üm, Türkiye’m; Yunus Emre’yi, Fatih Sultan Mehmet’e, Türk’e, Türkiye’de, Anadolu’dan, Ziya Gökalp Bulvarı’nda, Çankaya Köşkü’ne, Pamuk’a, Ağrı Dağı’nın, Sinekli Bakkal’ı, Türkmenistan’da, Venüs’ü, Allah’ın, Medeni Kanun’un; Rus’muş.
Uyarılar:
a) Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce konur: Yunus Emre'nin (?), Yakup Kadri'nin (Karaosmanoğlu).
b) Kurum, kuruluş, iş yeri adlarından; akım, çağ, dönem adlarından ve unvanlardan sonra gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Türk Dil Kurumundan, Selçuk Üniversitesi Rektörlüğüne, Gimanın; Eski Çağın, İlk Çağdan, Millî Edebiyat Akımının; Cumhurbaşkanınca, Başbakanca.
c) Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
ç) Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz:
ç) Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz: Türklük, Ahmetler, Avrupalı, Konyalı, Kayserili,Türkleşmek, Türkçenin, Yakup Kadriler, Müslümanlıkta, Hrıstiyanlıktan.
2. Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur: Bekir Bey’e, Ayşe Hanım’dan, Mahmut Efendi’ye.
3. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için: TBMM’nin, TDK’nin, BM’de, TV’ye.
4. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur: ’te, 8’inci madde, 2’nci kat, 7,65’lik.
5. Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için konur:
Bir ok attım karlı dağın ardına
Düştü m’ola sevdiğimin yurduna
İl yanmazken ben yanarım derdine
Engel aramızı açtı n’eyleyim
İl yanmazken ben yanarım derdine
Engel aramızı açtı n’eyleyim
(Karacaoğlan)
6. Bir ek veya harften sonra gelen ekleri göstermek için konur: a’dan z’ye kadar, b’nin m’ye dönüşmesi; -sız, -siz’le yapılan yeni isimler.
Uyarı: “&”işareti İngilizceye özgüdür. Türkçede “ve” bağlacını karşılamak için böyle bir işaret kullanılamaz.
Hece Yapısı ve Satır Sonunda Kelimelerin Bölünmesi
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar:
a-ra-ba, bi-çi-mi-ne, iyi-lik, üst-lük, al-dı.
Kelime içinde yan yana gelen üsüzlerden sonuncusu kendisinden sonraki ünlüyle, diğerleri kendilerinden önceki ünlüyle hece kurar:
bir-lik, sev-mek, Türk-çe, Kork-maz.
Batı kökenli kelimeler, Türkçenin hece yapısına göre ayrılır:
band-rol, kont-rol, port-re, prog-ram, sant-ral, sürp-riz, tund-ra.
Türkçede satır sonunda kelimeler bölünebilir, fakat heceler bölünemez. Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna kısa çizgi (-) konur.
Bitişik yazılan kelimelerde de bu kurala uyulur:
ba-şöğ-ret-men, il-ko-kul, Ka-ra-os-ma-noğ-lu.
Kısaltma; bir kelime, terim veya özel adın, içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve simgeleştirilmesidir. Kısaltmalarla ilgili bu kurallar şunlardır:
1. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır: TBMM, TDK (Türk Dil Kurumu), TK (Türk Kültürü), GD (güneydoğu).
Ancak bazı kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime türetme amacıyla bazen özellikle son kelimenin birkaç harfinin kısaltmaya alındığı görülür: İLESAM (İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği), SEKA (Selüloz ve Kâğıt Sanayii Kurumu), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi).
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısalt-malarının dışında büyük harfle yapılan kısaltmalarda nokta kullanıl-maz.
2. Elementlerin ve ölçülerin uluslararası kısaltmaları kabul edilmiş-tir: C (karbon), Ca (kalsiyum), Fe (demir); m (metre), cm (santimetre), l (litre), mg (miligram).
3. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla element ve ölçülerin dışın-da kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle bir-likte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins ismi ise ilk harf küçük olur: İng.(İngilizce), Alb. (Albay), Kocatepe Mah., kim. (kimya), sf. (sıfat), çev. (çeviren).
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır: kg'dan, cm'yi, mm’den. Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır: BDT’ye, THY'de, TRT’nin, TV'den, TL’ye. Ancak kısaltması büyük harfle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır: ASELSAN'da, BOTAŞ'ın, NATO'dan, UNESCO'ya.
Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: seafoodplus.info, seafoodplus.info, seafoodplus.info
Kısaltmalar dizini için burayı tıklayınız.
Denden İşareti
Denden işareti,dilbilgisi yazım kuralları içinde yer alan bir noktalama işaretidir. Bir yazıdaki maddelerin sıralamasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözcüklerin veya söz gruplarının tekrar yazılmasını önlemek için kullanılır. Denden işaretinin tarihçesi; Yüzyıllar öncesinde noktalama işaretleri kullanılmıyordu hatta gerek dahi duyulmuyordu. Konuşma sırasında da konuşmanın gidişatına göre devam ediliyordu ancak yazılı kitabeleri okumak oldukça zordu cümleler boşluk koyulmadan yazılıyordu. M. Ö 3. Yüzyılda Yunan uygarlığının kütüphanesinin başında bulunan Aristofenes'in öncülüğünde noktalama işaretleri kullanılmaya başlanmıştır. Matbaanın icadıyla dahada yaygınlaşmıştır. Denden işaretinin kullanım alanları; Günlük yazışma dilinde de çokça kullanılan bu işaret sıkça karşımıza çıkar. a. yılı b. " c. " gibi. Eğer devam eden benzer sözcükler arasına farklı bir sözcük girerse, denden işaretini kullanmadan sözcüğü tekrarlamak gerekir. Bu durum anlam karışıklığına, anlatım bozukluğuna yol açabilir. Denden işaretinin kullanım amaçları; Bu işaret diğer noktalama işaretlerinden farklı olarak hayatı kolaylaştırmaya ve zaman kazandırmaya yardımcı olur. Aynı sözcüklerin tekrar tekrar yazılma işleminden kurtarır. Denden işareti şekil olarak çift tırnak işaretiyle karıştırılmaktadır. Çift tırnak işareti denden işareti gibi aynı sözcüklerin tekrar edilmesi yerine kullanımı değil başkasından yapılan alıntıların değiştirilmeden aktarılması sırasında kullanılır. Son Güncelleme : Denden İşareti ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. |
0 Yorum Yapılmış "Denden İşareti" Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin |
.jpg) |
| Yüzde İşareti |
| Yüzde işareti, Her dilde kullanılırken, kullanıldığı dile göre öncesinde veya arkasında bulunan ve rakamın yüze bölünebilmesini sağlayan işarete denir. Yüzde işareti, sayısal verilerde ve sayısal verilerin kullanıldığı muhasebe sektörü |
| Ters Soru İşareti |
| Ters soru işareti (¿), yeryüzünde konuşulan diller aralarında yalnızca İspanyolca'da yer alan bir noktalama işaretidir. Soru işareti (?) cümlesinin başına ters soru işareti, sonuna ise ters soru işareti (¿) katılır. Soruyu bildiren özel kelimeler olm |
|
| Soru İşareti |
| Soru İşareti, kullanım alanı itibariyle oldukça geniş olan ve yaygın bir şekilde kullanılan bir noktalama işaretidir. İsminden de anlaşılacağı üzere soru cümlelerinin sonunda kullanılır. Soru işaretinin bilinen simgesi ise ? şeklindedir. Şekli k |
| Çift Tırnak İşareti |
| Çift tırnak işareti, duygu ve düşünceleri daha net ifade etmek, cümlede anlatılmak isteneni vurgu ve ton gibi ifadelerle kolayca anlatmak için kullanılan noktalama işaretlerinden bir tanesidir. Noktalama işaretleri olan nokta, virgül, noktalı virgül, |
| Ve İşareti |
| Ve İşareti, dilimizde kullanılmayan, "ve" anlamına gelen "&" şeklindeki logograma ve işareti adı verilir. Kökeni Latince'den gelen bu sembol, Latince "ve" anlamına gelen "e" ve "t" harflerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Geçmişten bugüne |
| Yıldız İşareti |
| Yıldız işareti, Asterisk, yıldız imi ya da yıldız işareti ismi verilen işaret, tipografik bir sembol ya da glift şeklindedir. Adını, yıldız şekline olan benzerliğinden dolayı alır. Asterisk ismi de geç Latince kökeninden, yani küçük yıldızdan gelmekt |
| Noktalama İşaretleri Anlamları |
| Noktalama İşaretleri Anlamları, İlk çağlarda Sümerler tarafından ilk alfabenin kullanılmasından sonra her medeniyet yazının gelişmesi için büyük emekler sarf etmiştir. Yazının söz gibi anlaşılması için ise noktalama işaretlerinden yararlanılmıştır. G |
| Noktalama İşaretleri Etkinlik |
| Noktalama işaretleri etkinlikleri, genellikle sınava yönelik çalışan öğrenciler ile ortaokul ve lise düzeyindeki öğrencilerin uygulaması gereken ve genellikle verilmiş olan boşlukları tamamlamak amacıyla yapılan birtakım etkinliklerdir. Öğrenciler |
| Eğik Çizgi |
| Eğik Çizgi, çizgi cümleleri birbirinden ayırmak için saat, tarih ve benzeri imgeleri ayırmak için kullanılan bir noktalama işareti türüdür. Bu noktalama işaretinin çeşitli kullanım alanları vardır. Her kullanım alanına uygun olarak farklı bir çizg |
| Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı |
| Noktalama işaretleri konu anlatımı, dil bilgisi kuralları gereğince, yazılardaki anlam kargaşasını ortadan kaldırmak için kullanılan işaretler bütünü demektir. Yazıyı yazarken ve okurken kolaylık sağlayan bu işaretleri yerinde kullanmak önemlidir. Ya |
.jpg) |
| Noktalama İşaretleri |
| Noktalama işaretleri, Türk dil kurumunca belirlenen duygu ve düşünceleri net ve doğru ifade etmek, cümlelerin yapısını ve duraklama yerlerini belirlemek, okumakta ve anlamakta olayı kolaylaştırmak, sözün vurgusunu ve tonunu ve benzeri özellikleri bel |
| Düzeltme İşareti |
| Düzeltme işareti, veya düzeltme imi, inceltme işareti () ya da şapka işareti bazı harflerin üstüne gelerek ses değerlerini uzatan ya da incelten bir diyakritik işaret türüdür. Yerine göre kullanıldığı işlev sebebiyle uzatma işareti ismiyle, kar |
| Yüzde İşareti |
| Ters Soru İşareti |
| Soru İşareti |
| Çift Tırnak İşareti |
| Ve İşareti |
| Yıldız İşareti |
| Denden İşareti |
| Noktalama İşaretleri Anlamları |
| Noktalama İşaretleri Etkinlik |
| Eğik Çizgi |
| Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı |
| Noktalama İşaretleri |
| Düzeltme İşareti |
| Tırnak İşareti |
| Noktalama Kuralları |
| Ünlem İşareti |
| Ay Yıldız İşareti |
| Diyez İşareti |
| Noktalı Virgül |
| Uzun Çizgi |
| Kesme İşareti |
| İki Nokta |
| Kuyruklu A |
| Kısa Çizgi |
| Alt Çizgi |
| 2 Nokta |
| Üç Nokta |
| Nokta |
| Tilde |
| 3 Nokta |
Popüler İçerik |
Tırnak İşareti Tırnak İşareti, dilimizde önemli noktalama işaretleri arasında yer alan tırnak işaretinin kullanım alanları da oldukça geniştir. Şimdi bu noktalama iş |
Noktalama Kuralları Noktalama Kuralları, duyguları ve düşünceleri açık ifade etmek için kullanılır. Noktalama kuralları okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak için kullanılır |
Ünlem İşareti Ünlem İşareti, ünlem anlamı veren cümlelerden, seslerden sonra konur. Şaşma, küçümseme, alay, güvensizlik anlamı bildirmek için ilgili kelime yada cüm |
Ay Yıldız İşareti Ay Yıldız İşareti, Dünya üzerinde birçok yerde kullanılmış olan ay yıldız işaretinin en basit örnekleri, define haritalarındaki ay yıldız işareti ve T |
Diyez İşareti Diyez işareti, bir sesin yarım ton inceltileceğini gösteren nota işaretidir. Yani yanına konulduğu notayı yarım aralık incelten müzik imidir. Diyez; b |
Noktalama işaretleri konu anlatımı, Noktalama işaretleri, Noktalama işaretleri nerelerde kullanılır?
Noktalama işaretleri konu anlatımı, Noktalama işaretleri, Noktalama işaretleri nerelerde kullanılır?
NOKTALAMA İŞARETLERİ KOLAY ERİŞİM ÇİZELGESİ
Noktalama işaretleri konu anlatımı, Noktalama işaretleri, Noktalama işaretleri nerelerde kullanılır?
1. Nokta 2. Virgül 3. İki Nokta 4. Noktalı Virgül 5. Üç Nokta 6. Soru İşareti 7. Ünlem İşareti 8. Tırnak İşareti 9. Kesme İşareti Yay Ayraç Kısa Çizgi Uzun Çizgi Eğik Çizgi
Duygu ve düşüncelerimizi daha açık ifade etmek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak amacıyla kullandığımız işaretlere noktalama işaretleri denir. Türkçemizde kullandığımız noktalama işaretleri ve noktalama işaretlerinin işlevleriyle kullanım alanları şu şekildedir:
1. Nokta (.)
> Cümlenin sonuna konur.
Örnek(ler)
» Bu sabah çok erken uyandım.
» Türk Dil Kurumu, yılında kurulmuştur.
> Bazı kısaltmaların sonuna konur.
Örnek(ler)
» Cad. (cadde)
» Alb. (albay)
» İng. (İngilizce)
» Prof. (profesör)
» Dr. (doktor)
» sf. (sıfat)
> Sayılardan sonra, sıra bildirmek için “-ıncı, -inci” ekinin yerine konur.
Örnek(ler)
» Dayımlar bu apartmanın 10. katında oturuyor.
» Bağdat, IV. Murat zamanında fethedildi.
NOT Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur.
Örnek(ler)
» Törene 5, 6, 7 ve 8. sınıflar katıldı.
> Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur.
Örnek(ler)
» 1. I. A. a.
> Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» Ablam 18.08. tarihinde doğmuş.
NOT Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumda ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz.
Örnek(ler)
» Atatürk 10 Kasım ’de vefat etti. (doğru)
» Atatürk Kasım’de vefat etti. (yanlış)
> Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» Toplantı yarın 13.30’da başlayacakmış.
» Sınav pazar günü 09.15’te yapılacak
> Bibliyografik künyelerin sonuna konur.
Örnek(ler)
» Cahit Sıtkı TARANCI, Otuz Beş Yaş, Can Yayınları, İstanbul, .
> Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur.
Örnek(ler)
» ., 14., 9.
> Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır.
Örnek(ler)
» 9.3 =27
2. Virgül (,)
> Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur.
Örnek(ler)
» İki katlı, bahçeli, mavi boyalı bir evleri vardı. cümlesinde virgül, sıfatların arasında kullanılmıştır.
» Herkes fırtınadan, kardan, soğuktan korkar mı? cümlesinde virgül, dolaylı tümleçlerin arasında kullanılmıştır.
> Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» İyilik et komşuna, iyilik gelsin başına.
» Boyalarla oynamış, boyalan yüzüne gözüne bulaştırmıştı.
> Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan ögeleri belirtmek için konur.
Örnek(ler)
» Yaşar, o dar ve patika yollardan geçip yıllar önce terk ettiği köyüne özlem dolu bir şekilde dönüyordu.
> Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.
Örnek(ler)
» Hiç kimse onun, Tamer’in, suçlu olduğuna inanmıyordu. cümlesine altı çizili bölüm ara sözdür. Bu ara sözün başında ve sonunda virgül kullanılmıştır.
> Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra konur.
Örnek(ler)
» Çadırları şu düzlüğe kuralım, dedi.
> Konuşma çizgisinden önce konur.
Örnek(ler)
» Ahmet Usta çırağına, – Evladım anahtarı ver, dedi.
> Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren “hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette…” gibi kelimelerden sonra konur.
Örnek(ler)
» Olur, bu yıl tarlaya çavdar ekelim.
» Evet, ikimiz de geliyoruz sinemaya.
> Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.
Örnek(ler)
» Genç doktorun odasını sordu.
cümlesinde anlam belirsizliği vardır. Çünkü bu cümlede “Doktor mu genç?”yoksa “Genç biri doktorun odasını mı soruyor?” belli değildir. İşte bu belirsizliği gidermek için genç sözcüğünden sonra virgül kullanılır:
» Genç, doktorun odasını sordu.
> Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur.
Örnek(ler)
» Çocuklar, müzeye girerken sırayı bozmayalım.
> Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra konur.
Örnek(ler)
» Cahit Sıtkı TARANCI, Otuz Beş Yaş, Can Yayınları, İstanbul,
UYARI Metin içinde ve, veya, yahut bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz.
Örnek(ler)
» Dört veya beşinci atışında oku hedefe isabet ettirdi.
UYARI Metin içinde tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz.
Örnek(ler)
» Hem gider hem ağlar.
» Ya kirayı öde ya da dükkânı hemen boşalt.
UYARI İkilemeler arasına virgül konmaz.
Örnek(ler)
» Zaman ağır ağır ilerliyordu. (doğru)
» Zaman ağır, ağır ilerliyordu. (yanlış)
UYARI Şart ekinden (-se / -sa) sonra virgül konmaz.
Örnek(ler)
» Sıkı giyinmezsen dışarı çıkmana izin vermem.
UYARI Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılar “de / da” bağlacından sonra virgül konmaz.
Örnek(ler)
» Sen razı olmasan da oraya ben de geleceğim.
UYARI Metin içinde zarf-fiil ekleri (-ip, -meden, -ince, -ken, -dikçe, -erek, -diğinde, -meksizin … ) ile oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konmaz.
Örnek(ler)
» Süleyman, yanımızdan koşarak geçti.
» Selam verip odasına geçti.
3. İki Nokta (:)
> Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur.
Örnek(ler)
» Bu zor soruyu sınıfta iki kişi bilmişti: Sibel ve Esma.
> Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur.
Örnek(ler)
» Aklın ve bilimin üç büyük düşmanı vardır: Fenalık, cahillik ve tembellik.
> Edebî eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin adından sonra konur.
Örnek(ler)
» Hacivat: Hoş geldin sevgili Karagöz’üm!
Karagöz: Hoş bulduk kel kafalı kara üzüm!
> Doğrudan yapılan aktarmalarda, aktarılan söz ya da yazıdan önce konur.
Örnek(ler)
» Yunus şöyle dedi: “Büyüyünce pilot olacağım.”
Bu cümlede başkasından aktarılan bir söz vardır. Bu yüzden aktarılan sözden önce iki nokta kullanılmıştır.
> Genel Ağ (internet) adreslerinde kullanılır.
Örnek(ler)
» http://seafoodplus.info
> Matematikte bölme işareti olarak kullanılır.
Örnek(ler)
» 49:7 = 7
4. Noktalı Virgül (;)
> Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» Erkek çocuklara Fatih, Osman, Murat; kız çocuklara ise Buse, Meryem, Havva adları verilir.
> Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
> Cümleleri birbirine bağlayan “ama, fakat, lâkin, çünkü” gibi bağlaçlardan önce konabilir.
Örnek(ler)
» Konuşuyorum; çünkü gerçekleri siz de bilmelisiniz.
5. Üç Nokta (…)
> Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.
Örnek(ler)
» Tepeyi aşınca karşımızda kıpkırmızı gelincik tarlaları…
> Kaba sayıldığı için veya bir başka nedenle açıklanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur.
Örnek(ler)
» Bu sırrı sadece E… biliyor.
» Kılavuzu karga olanın burnu b…tan kurtulmaz.
> Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine konur.
Örnek(ler)
»…
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
…
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
“Medeniyet!” dediğin tek dişi kalmış canavar?
…
> Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur.
Örnek(ler)
» Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz!
> Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır.
Örnek(ler)
» — Kimsin?
— Ali.
— Hangi Ali?
— …
— Sen misin, Ali usta?
— Benim!
> Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur.
Örnek(ler)
» Annesi onu bir bakışta tanıdı:
— Osman…
UYARI Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta kullanılmaz.
UYARI Ünlem ve soru işaretinden sonra üç nokta yerine iki nokta konulması yeterlidir.
Örnek(ler)
» Nasıl da akşam oldu?..
6. Soru İşareti (?)
> Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur.
Örnek(ler)
» Affedersiniz, Üsküdar’a nasıl gidebilirim?
» Söylediklerimi anladınız mı?
> Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur.
Örnek(ler)
» Gümrükteki memur başını kaldırdı:
— Adınız?
> Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır.
Örnek(ler)
» Yunus Emre (Doğum yeri: ?) → (bilinmeyen)
» (?) yılında doğan Fuzuli… → (kesin olmayan)
» Dün akşam 5 saat (?) ders çalışmış. → (şüpheyle karşılanan)
NOT Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur.
Örnek(ler)
» Yemeği mutfakta mı yiyelim, balkonda mı?
UYARI Metin içinde “mı/mi” eki, cümleye zaman anlamı katıyorsa cümle sonuna soru işareti konmaz.
Örnek(ler)
» Hava karardı mı eve gideriz.
7. Ünlem İşareti (!)
> Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur.
Örnek(ler)
» Su ne kadar da soğuk!
» Ne mutlu sizin gibilere!
> Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur.
Örnek(ler)
» Dikkat et! Üzerine çamur sıçramasın.
» Ey Türk gençliği!
NOT Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir.
Örnek(ler)
» Eyvah! Yine geç kaldım.
Eyvah, yine geç kaldım!
NOT Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır.
Örnek(ler)
» Kendi hâlinde biriymiş (!) kimsenin işine burnunu sokmazmış (!)
8. Tırnak İşareti (” “)
> Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır.
Örnek(ler)
» Peyami Safa: “Kendimize uygun eserler okuruz.“ der.
NOT Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır. Tırnaktan sonra cümle devam ediyorsa tırnak kapatılır ve cümle küçük harfle devam eder.
Örnek(ler)
» Andre Gide: “Yazmaya başlayınca en zor şey samimi olmaktır.“ diyor.
> Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır.
Örnek(ler)
» En yakınımız bile olsa “kaldırım“a “tretuvar“ diyene kızsak, “yer ayırtmak“ yerine “rezerve etme“yi kullananları affetmesek…
> Cümle içerisinde kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınır.
Örnek(ler)
» Bu sıralar Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın “Dört Kanatlı Kuş“ adlı şiir kitabım okuyorum.
UYARI Tırnak içine alınan sözlerden sonra kesme işareti kullanılmaz.
Örnek(ler)
» Necip Fazıl’ın “Çile“sini okudunuz mu?
9. Kesme İşareti (‘)
> Özel isimlere getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
Örnek(ler)
» Elif Şafak‘ta, Cüneyt Arkın‘a → (Kişi adları, soyadları ve takma adlar)
» Dünya‘nın, Mars‘a → (Gök bilimiyle ilgili adlar)
» Çırağan Sarayı‘nın, Çanakkale Şehitleri Anıtı‘na → (Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adları)
» Kaplumbağa Terbiyecisi‘nde, Kaşağı‘yı → (Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri adları)
» Karabaş‘a, Minnoş‘u → (Hayvanlara verilen özel adlar)
» Cumhuriyet Dönemi‘nde, Orta Çağ‘ın → (Akım, çağ ve dönem adları)
UYARI Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki (-lar, -ler) ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz.
Örnek(ler)
» Türklük, Ahmetler, Hristiyanlıktan, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Atatürkçülüğün…
UYARI Kurum, kuruluş, kurul ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.
Örnek(ler)
» Türk Tarih Kurumuna, Et Balık Kurumunda
> Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» Fatma Hanım‘a, îdris Bey‘i
> Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» ABD‘de kasırga, hayatı felce uğrattı.
» Bu film, TV‘de ilk kez yayınlanıyor.
UYARI Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra, kelimenin ve üs işaretinin okunuşuna uygun olarak yazılır.
Örnek(ler)
» seafoodplus.info, Alm.yı, cm²e (santimetre kareye)
> Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» Üniversiteden ‘te mezun olmuş.
» İsterseniz 8‘inci kata çıkalım.
> Şiirde veya konuşma sırasında seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır.
Örnek(ler)
» Güzelliğin on par’etmez
Bu bendeki aşk olmasa (Âşık Veysel)
» N‘oldu da geri döndünüz?
> Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» a‘dan z‘ye kadar, -lık‘la türetilmiş sözcükler
NOT Özel adlar için yay ayraç (parantez) içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce kullanılır.
Örnek(ler)
» Yunus Emre’nin (?), Yakup Kadri’nin (Karaosmanoğlu)
Yay Ayraç (Parantez) ( )
> Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgisi olmayan açıklamalar için kullanılır.
Örnek(ler)
» Bu beldenin ormanlarını (Aslında orman demeye de bin şahit gerek.) yok olmaktan kurtarmalıyız.
NOT Yay ayraç içinde bulunan özel isimler ve yargı bildiren anlatımlar büyük harfle başlar ve sonuna uygun noktalama işareti getirilir.
» Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır.
Örnek(ler)
» Yaşlı kadın — (Ağır adımlarla yaklaştı.) Evladım, bana yardım eder misin?
> Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır.
Örnek(ler)
» Ne hasta bekler sabahı
Ne taze ölüyü mezar
Ne de şeytan bir günahı
Seni beklediğim kadar
(Necip Fazıl KISAKÜREK)
> Yabancı sözcüklerin okunuşu yay ayraç içerisinde gösterilir.
Örnek(ler)
» Shakespeare (Şekspir) tiyatro yazarıdır.
> Cümle içerisinde bir sözcüğün eş anlamlısı verildiğinde kullanılır.
Örnek(ler)
» Şairler teşbih (benzetme) sanatına çok başvurur.
UYARI Özel veya cins isme ait ek, ayraçtan önce yazılır.
Örnek(ler)
» Cahit Sıtkı Tarancı’nın ( – ) bazı şiirlerini ezbere biliyorum..
> Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.
Örnek(ler)
» Adam, çok zeki (!) olduğunu söylüyor..
> Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.
Örnek(ler)
» (?) yılında doğan Fuzuli…
Kısa Çizgi (-)
> Satıra sığmayan sözcükler bölünürken satır sonuna konur.
Örnek(ler)
» Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bilmem. Havuzun suyu bulanık. Kanepe–
lerde kimseler yok.
> Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.
Örnek(ler)
» Vatanını –Türkiye’yi– çok özlemişti.
> Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» mor–ar–t–acak–lar–mış
» yol–cu–lar
> Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır.
Örnek(ler)
» oyna–, ağlat–, bekle–
> Eklerin başına konur.
Örnek(ler)
» Bu cümlede –de eki farklı bir işlevde kullanılmış.
> Heceleri göstermek için kullanılır.
Örnek(ler)
» du–var–da–ki
» ak-şam-le-yin
> Kelimeler veya sayılar arasında “-den…-a, ve, ile, ila, arasında” anlamlarını vermek için kullanılır.
Örnek(ler)
» – eğitim–öğretim yılı,
» Fenerbahçe–Galatasaray karşılaşması
» Türkçe–Fransızca Sözlük
UYARI Cümle içinde sayı adlarının yinelenmesinde araya kısa çizgi konmaz.
Örnek(ler)
» On on beş dakika önce üç beş kişi buraya geldi.
> Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır.
Örnek(ler)
»–2 °C
> Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır.
Örnek(ler)
» 50–20=30
Uzun Çizgi (—)
> Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Buna konuşma çizgisi de denir.
Örnek(ler)
» Beyza sordu:
— Herkes ekmek parası için çalışıyor da fırıncılar niçin çalışıyor?
NOT Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra da konabilir.
Örnek(ler)
» Sıtkı Bey — Kaleyi kurtarmak için daha güzel bir çare var. Gerçekten ölecek adam ister.
İslam Bey — Ben daha ölmedim. (Namık Kemal)
UYARI Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz.
Örnek(ler)
» Sitem dolu bir ses tonuyla seslendi: “Niçin bizimle gelmedin?”
Eğik Çizgi (/)
> Yan yana yazılması gereken durumlarda mısraların arasına konur.
Örnek(ler)
» Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak / O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak / O benimdir, o benim milletimindir ancak. (Mehmet Akif Ersoy)
> Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur.
Örnek(ler)
» Merdiven Sokağı No.: 34 / 3 Ladik / SAMSUN
> Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
Örnek(ler)
» 13/12/, 29/10/
> Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır.
Örnek(ler)
» -dık/-dik, -maz/-mez
> Genel Ağ (internet) adreslerinde kullanılır.
Örnek(ler)
» http://seafoodplus.info/yazim-bilgisi/noktalama-isaretleri/
> Matematikte bölme işareti olarak kullanılır.
Örnek(ler)
» /5 = 20
Konu: Noktalama işaretleri, Nokta, Virgül, İki Nokta, Noktalı Virgül, Üç Nokta, Soru İşareti, Ünlem İşareti, Tırnak İşareti, Kesme İşareti, Yay Ayraç, Kısa Çizgi, Uzun Çizgi, Eğik Çizgi, Kesme işareti, noktalama işaretleri.
YKS&#;ye hazırlanan adaylar için TYT Türkçe Konularını MEB müfredatına göre düzenlenmiş listesini aşağıda bulabilirsiniz. Ayrıca yazımızda konu özetleri ve çıkmış sorulara ait linkleri bulacaksınız incelemenizi tavsiye ederiz.
Şimdi gelin birlikte TYT Türkçe Konularına bakalım ;
TYT Türkçe Konuları
TYT Türkçe Soru Dağılımı ise aşağıdaki gibidir ayrıca konu başlıklarına tıklayarak çıkmış soruları incelemenizi öneririz;
Cepte Sola Kaydır ←
| KONULAR | ||||||
| Sözcükte Anlam | 3 | 4 | 5 | 1 | 3 | 3 |
| Cümlede Anlam | 4 | 3 | 3 | 6 | 3 | 7 |
| Noktalama İşaretleri | 2 | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 |
| Yazım Kuralları | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 |
| Paragraf | 26 | 26 | 25 | 26 | 22 | 22 |
| Ses Bilgisi | 1 | – | 1 | – | 1 | 3 |
| Dil Bilgisi | 2 | 3 | 2 | 3 | 8 | 1 |
| Anlatım Bozukluğu | &#; | – | – | – | – | 1 |
| SORU SAYISI | 40 | 40 | 40 | 40 | 40 | 40 |
TYT sınavında kaç soru var?
TYT sınavında 9 ve sınıf konularından sorumlusunuz ve toplamda soru vardır. TYT Soru dağılımı aşağıda verilmiştir
- Temel Matematik testi: 40 soru
- Türkçe testi: 40 soru
- Sosyal Bilimler testi: 20 soru
- Tarih: 5 soru
- Coğrafya: 5 soru
- Felsefe: 5 soru
- Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi: 5 soru
- Fen Bilimleri testi: 20 soru
- Fizik: 7 soru
- Kimya: 7 soru
- Biyoloji: 6 soru
Diğer derslerin konu ve soru dağılımı için aşağıdaki linke tıklayınız