Ayak Bileği Çıkık Tedavisi

Geçen otuz sene süresince, doktorlar, "baby boomers" (çev.not: 1946-1964 yılları arasına doğan ve bebek patlaması jenerasyonu dönemi) kuşağının tam aktif oldukları zamanda, kırık ayak bileği konusunda hızla büyüyen ciddi bir artış tespit etmişlerdir. 2002 senesinde 1.1 milyon kişi, ayak bileği problemleri için acil merkezlere başvurmuştur. Kırık bir ayak bileği kemiği, bir veya daha fazla kemiğin kırılmasını kapsayabildiği gibi çevredeki bağ dokusunun (ligamentin) incinmesine de neden olabilir. 

Ayak Bileğinin Anatomisi

Ayak bileğinin tepesi üç kemikten oluşur:

• İncik kemiği (tibia),
• Alt bacağın diğer kemiği olan kaval kemiği (fibula),
• Ayak bileği kemiği (talus).

Ayak kemikleri, ayak bileği ekleminin tepesi etrafında bir kepçe içine oturmuş biçimde dururlar. Bu durum, ayağın aşağı ve yukarı bükülmesine izin verir. Ayak bileği ekleminin sağ alt kısmında, ayak bileği kemiklerini topuk kemiğine (kalkaneus) bağlayan başka bir eklem de subtalar eklemdir. Eklem, ayağın bir taraftan diğer tarafına sallanmasına olanak tanır. Fibröz dokudan oluşan üç ligament, kemikleri bağlar ve her iki eklemin stabilitesini sağlar. Ayak bileğinin her iki tarafında, hissettiğiniz yuvarlak çıkıntılar, alt bacağın kemiklerinin en son bitim noktalarıdır. Ayak bileğinin dış kısmında olan çıkıntı (lateral malleol), kaval kemiğinin (fibulanın) parçasıdır; ayak bileğinin iç tarafındaki, daha küçük olan çıkıntı (medial malleol) ise incik kemiğinin (tibianın) parçasıdır. 

Bir Kırılma Oluştuğunda

Ayak bileği eklemini oluşturan, üç kemikten herhangi birisi, düşme, bir otomobil kazası veya ayak bileğinin diğer travmaların sonucu olarak kırılabilir. Şiddetli bir ayak bileği burkulması, kırık ayak bileğinin semptomlarını maskeler, bu nedenle her ayak bileği incinmesinde, ayak bileği, bir doktor tarafından muayene edilmelidir. Ayak bileği kırılmasının semptomları aşağıdakileri içerir:

• Çabuk gelişen şiddetli ağrı,
• Şişme,
• Berelenme (morarma),
• Dokunmakla hassasiyet,
• İncinen ayak yere konduğunda üzerine basamama,
• Kırık olduğu kadar, özellikle eklemin dislokasyonu (kemiğin yerinden çıkması) varsa, ayak bileğinde şekil bozukluğu.

Kırık ayak bileği, ligamentleri de tahrip edebilir. Doktorunuz, kırığın tam yerleşimini bulmak için, röntgen filmlerinizi isteyecektir. Bazen Komputed tomografi(CT) taraması veya kemik taraması da gerekebilir. 

Tedavi Ve Rehabilitasyon

Eğer kırık stabilse (ligament hasarı veya eklem ölümü yoksa), Kırık, bacak alçısı veya destek cihazı ile tedavi edilebilir. Başlangıçta, uzun bacak alçısı daha sonra değiştirilebilen, kısa bacak yürüme alçısı uygulanabilir. Sonunda, kırık ayak bileğinin iyileşmesi altı hafta sürer ve daha önceki rekabet eden seviyelerdeki, spor yapmaya dönmeniz bir çok ayınızı alabilir. Doktorunuz, muhtemelen iyileşme süresince, ayak bileğinizdeki değişiklikleri veya kemiklerde değişikliğe neden olan basınçlardan, emin olmak için röntgenlerinizi isteyecektir.

Eğer ligamentler de yırtılmışsa, veya kırık, eklemi irrite eden bir gevşek kısım yarattıysa, kemiklerin düzgün bir şekilde iyileşmesi için kemikleri beraberce sabitleyen bir ameliyat gerekebilir. Cerrah, kemikleri yerinde tutmak için, bir plak, metal veya absorbe edilebilen(emilebilen) vidalar, teller veya gerilim bantları kullanabilir. Çoğunlukla, birkaç komplikasyon olmasına karşın, diyabetik hastalar ve sigara içenler arasında daha yüksek risk mevcuttur. Hareket sahası egzersizleri önemlidir, fakat ayağın üzerine yük bindirmemek (ayağın üzerine basmamak) daha önemli gibidir.

Ayak bileği kırılan bir çocuk, iki yıldan daha fazla bir süreyle, düzenli olarak, deformite veya eşit olmayan ayak uzunluğu gelişmeksizin, büyümenin düzgün ilerlediğinden emin olmak için kontrol altında bulundurulmalıdır.

Bunlar da İlginizi Çekebilir

Bel Problemlerinden Korunma

Her beş erişkinden dördü hayatı boyunca bel ağrısından yakınmaktadır. İşe ...
                                                                                                                                             

Devamını Oku

El Bileği Anatomisi

El önkol kemikleri olan radius-ulna ile bilek eklemini ve birbirleriyle ...
                                                                                                                                                                       

Devamını Oku

İncik Kemiği Kırıkları

Kırılmış (fraktüre) incik kemiği (tibia) en fazla rastlanan uzun kemik ...
                                                                                                                                                               

Devamını Oku

Ayak Bileği Kırıkları

Ayak bileği kırıkları; ayak bileğinin tibia, fibula  veya talus adı kemiklerinde görülebilen, hasarlardır. Ayak bileğinin darbeye maruz kalması, çarpma ve düşme sonucu her yaşta görülebilen bir rahatsızlıktır. Ancak ayak bileğinin sürekli hareketli olması, çarpma ve düşme riskleri nedeniyle sporcularda daha sık görülür.

Ayak bileği kırılması, bilekte görülen ödem ve ağrı ile kendini belli eder. Bu şikâyetler, bazı durumlarda doku ve bağ zedelenmeleri ile de karıştırılabilir. Bu nedenle ayak bileği kırığından şüphelenildiği anda, zaman kaybetmeden, uzman bir ortopedi doktoruna başvurulması gerekir. Tedavi sürecinde alçılama ya da kemiklerin onarılmasını hedefleyen cerrahi yöntemler uygulanabilir.

Ankara ayak bileği kırığı tedavisi hakkında daha fazla bilgi almak için Prof. Dr. Hakan Özsoy ile iletişime geçebilirsiniz.

Ayak Bileği Nasıl Kırılır?

Ayak bilekleri; tibia, fibula ve talus isimli 3 kemikten oluşur. Ayak bileğinin iç taraftaki kemikli kısmı medial malleol olarak bilinir. Dış kısmındaki kemik ise fibuladır ve ayak bileğinin yan kısmındaki çıkıntıyı oluşturur (en uç kısmı lateral mallol olark da bilinir). Ayak bileğinde görülen kırıkların büyük bir kısmı ise tibia kemiğinde görülür. Bu kemik; halk arasında “kaval kemiği” olarak da bilinmektedir.

Ayak bileği kırıkları, genellikle şiddetli bir burkulma sonucunda oluşur. Ancak yaşlı kişilerde, kemiklerin direncini kaybetmesi ya da kemik erimesine bağlı olarak daha basit burkulmalarla da ortaya çıkabilir.

Ayak Bileği Kırığı Belirtileri Nelerdir?

Ayak bileği kırılması sonucu hastalar şiddetli bir acı ve ağrı duyarlar. Burkulma sırasında bilekten gelen sesi hissederler. Ayak bileğinin hareket fonksiyonu tamamen kısıtlanır ve hasta deforme olan bilekten güç alamaz.  Lateral malleoldeki bazı basit kırıklarda hastalar kırılmasına rağmen zor da olsa üzerine basabilirler.

• Ayak bileğinde şiddetli ağrı
• Darbe anında ya da darbeden birkaç saat sonra oluşan ağrı, şişme ve morarma
• Bileğin görünümünde değişiklikler
• Ayak bileğinin gücünü kaybetmesi kırıkların yaygın belirtileridir.

Bununla birlikte darbenin şiddetine bağlı olarak, bileği saran tendon ve bağlarda da hasar meydana gelebilir. Bu durumda hastanın hissettiği ağrı ve acı da artabilir.

Ayak Bileği Kırığı Tanısı Nasıl Konur?

Ayak bileği kırığı belirtileri, ilk muayenede bağ/tendon yaralanmasına benzetilebilir. Bu nedenle kırık tanısı koyabilmek için mutlaka Röntgen grafileri ile görüntüleme yapılması gerekir. Gerek duyulursa kırığın 3 boyutlu görülmesi ve çevre yumuşak dokuların incelenmesi için BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve/veya ve MR (Manyetik Rezonans) tetkikleri yapılabilir. Eğer ayak bileği kırığı şüphesi varsa, ayağın en kısa sürede hareketsiz hâle getirilmesi, soğuk kompres yapılması gerekir. Bu süreçte, eklemdeki dokuların durumu incelenerek, hasta için en uygun tedavi yöntemine karar verilebilir.

Ayak bilek kırığının (fibula ve tibia-medial malleol) Röntgen grafi görüntüsü.

Ayak bileği kırığının 3 Boyutlu Bilgisayarlı Tomografi Görüntüsü

Ayak Bileği Kırıkları Nasıl Tedavi Edilir?

Ayak bileği kırığı tedavisinde esas belirleyici olan;

• Kırığın ayrılma miktarı
• Eklem yüzeyine etkisi
• Bağ/tendon problemlerinin olup olmadığıdır.

Eğer kırık kemikler birbirinden ayrılmamışsa alçılama ile başarılı sonuçlar elde edilebilir. Alçı yerine giyilip çıkarılabilecek alçı botları da kullanılmaktadır. Ancak kemikler birbirinden ayrılmışsa, ayak bileğinde şekil bozukluğu varsa cerrahi gerekir.

Alçı ile tedavi edilebilecek bir fibula (lateral malleol kırığı).

Ayak Bilek Kırığında Cerrahi Tedavi nasıl olur?

Kırılan ve ayrılmış olan kemikler cerrahi olarak yerleştirilir ve çoğunlukla titanyum olan metallerle tespit edildi. Bu materyaller plaklar, vidalar ve tellerdir. Kırılan kemiklerin yanında kopan bağları tespit etmek için ankor denilen ucunda dikişler olan metaller kullanılabilir.

Ayak Bileği Kırığı Ne Zaman İyileşir?

Bu sürenin; hastanın yaşı, cinsiyeti, kırığın durumu ve tendon/bağ zedelenmesinin olup olmamasına bağlı olduğunu söyleyebiliriz. Ayak bileği kırığı ister alçılama ile ister cerrahi ile tedavi edilsin, tedaviden sonra rehabilitasyon sürecine başlanmalıdır. Rehabilitasyonda yapılacak egzersizler ve dokuların egzersizlere cevap verme hızı ise farklıdır. Ancak genel olarak söyleyecek olursak; alçılama tedavilerinde 2-3 ay içerisinde sonuç alınabilirken; ameliyat sonrası tamamen iyileşme 4-5 ayı bulabilir.

Ayak bileği kırığının iyileşme sürecini etkileyen faktörler;

• Kırıkta parçalanmanın fazla olması,
• Kırığın eklem içlerini etkilemesi
• Sigara kullanımı
• Vücuttaki enfeksiyonlar, otoimmün (bağışık sistemi) hastalıkları ve metabolik rahatsızlıklar
• A,C,D gibi kıkırdak – kemik sağlığı için önemli vitaminlerin eksikliği

Ankara Ayak Bileği Kırığı Tedavisi

Ayak bileği kırıklarının tedavisi, her yaşta birey için zorlu ve önemli bir süreçtir. Bu nedenle tedavi sürecinin oldukça özenli planlanması, tedavi sürecinde hasta öyküsünün de dikkatlice değerlendirilmesi önemlidir.

Ankara ayak bileği kırığı tedavisi hakkında daha fazla bilgi almak için Prof. Dr. Hakan Özsoy ile iletişime geçebilirsiniz.