Omuz Sıkışması Sendromu

Sporcular, endüstri işçileri, ev hanımları ciddi omuz ağrılarından sıklıkla yakınırlar. Bunun sebebi rotator manşonun ve omuz başının bulunduğu aralıkta sıkışmasıdır.

Omuz sıkışma sendromu nedir?

Omuz sıkışma hastalığı bir veya daha fazla problemin bir arada bulunması ile gelişir. Bu problemler;

• Bursa denilen yağlayıcı keseceğin şişmesi ki bursitis denilir. Omuzun yüksek yüklenme altında hızla uzatılması sırasında sıktır. Bu en sık fırlatmaya dayanan sporlarda görülür. Spor dışında boya, cam silme gibi aktivitelerde de olabilir. İleri yaşlarda kendiliğinden de gelişebilir.
• Rotator manşon tendonlarının şişme- ödem-iltihabı ki tendinit denilir. En sık ani ve yüklenme ile başlanılan sportif aktivitelerde başlar. Buradaki sebep adalelerin henüz bu aktiviteye hazır olmamasıdır.
• Tendonlardaki aşınma ve yırtıklar sonrası kireç depolanması ki buna kalsifik tendinit denir.

Belirti ve bulgular

Hastalar genellikle ilk belirtileri hatırlamazlar. Genellikle başlangıçta küçük bir ağrı ve adalelerde hafif bir güç kaybı vardır. Omuz hareket kısıtlılığı ve baş üzeri hareketlerde ağrı daha sonra başlar.

Bursitis te orta-ileri derecede ağrı ve hareket kısıtlılığı vardır.

Tendinitte ise bazı kesin pozisyonlarda keskin bir ağrı olur. Tekrarlayıcı tendinit atakları rotator manşon yırtığına sebep olabilir.

Tedavi nasıl olmalıdır?

Başlangıçta;

Bursitte tanıdan hemen sonra ilk olarak istirahat önerilir. Buz uygulaması, ödem giderici ilaçlar, kortikosteroid enjeksiyonları, fizik tedavi etkin bir tedavi sağlayabilir. Bazen geçici olarak kol askısı kullanılması gerekebilir. Ağrı azalınca omuz güçlendirme egzersizlerine başlanmalıdır.

Tendinitte omuz yeterince dinlendirilirse iyileşme başlar. Hasta daha sonra tedrici olarak germe ve güçlendirme egzersizlerine başlar. Egzersiz öncesi sıcak sonrasında soğuk uygulaması iyi sonuç verir. Bunun için fizik tedavi ajanlarından faydalanılabilir. Daha ciddi vakalarda ilaç ve kortikosteroid enjeksiyonları yararlıdır.

Bunlar işe yaramazsa;

Bursitis’ te cerrahi tedavi uygulanabilir, anca daha iyisi bursaya kortizon enjekte etmektir.

Tendinitiste doktor ek tanı yöntemleri ile etkili diğer faktörleri tesbit etmeye çalışır ve tüm sebepler bir arada düşünülerek cerrahi tedavi önerilir. Cerrahide amaç tendonu sıkıştıran faktörleri ortadan kaldırmaktır.

Tekrarlamalardan nasıl korunmalıdır?

İleri yüklenme yapılan sporcularda dikkatli olmalıdır. Bu vakalarda muhtemel sakatlanmalara karşı takımların tıbbi ekipleri uyanık olmalıdır. Ağrı başladığı anda önlemler alınmalıdır. Omzunuzu rahatsız hissederseniz tenis veya golf oynamaya devam etmeyin. Limitlerinizi zorladığınızda karşılaştığınız omuz ağrılarına ilgisiz kalmayın, dinlenin.

Omuz sıkışması neden olur?

Sık sık ev işi yapan ev kadınlarında sıklıkla görülen omuz sıkışması yaşam kalitesini etkileyen rahatsız edici bir sorun. Omuz sıkışması erken dönemde ilaç ve egzersizle tedavi edilebildiği için erken müdahale önemli. Tedavi edilmezse omuz sıkışması ilerleyebiliyor ve sıkışan kaslarda oluşan tendon yırtıklarının ameliyatla tedavisi gerekebiliyor.

Ortopedi muayenesine gelen hastalar arasında omuz ağrısı şikayeti diz ve bel ağrısından sonra en sık görülen 3. şikayeti oluşturuyor. Omuz sıkışması ise omuzda ağrı oluşturan sebeplerin başında geliyor. Öyle ki omuz ağrısı yakınması ile başvuran hastaların yüzde 'ında omuz sıkışması tespit ediliyor. En sık sürekli temizlik yapan ev hanımlarında görülen omuz sıkışması erken dönemde tedavi edilmezse kasların kirişlerinde kısmi yırtık ve tam kat yırtıklar oluşabiliyor. Bunun sonucunda ağrı ve hareket kısıtlılığı gittikçe şiddetleniyor ve günlük yaşam kalitesini oldukça bozuyor. Hasta kolunu arkasına götüremiyor, ilikleme ve fermuar çekme gibi işleri yapamıyor. Giderek kolun tüm hareketleri kısıtlı ve ağrılı hale geliyor. Omuz sıkışması erken teşhis edildiğinde ilaç tedavisi, aralıklı soğuk uygulama, omuz hareketlerinin düzenlenmesi ve fizik tedavi ile sorun ortadan kaldırılabilirken, tedavide geç kalındığında ise omzun döndürücü kaslarının sıkışması sonucu oluşan tendon yırtıklarının ameliyatla onarımı gerekli olabiliyor.

Tekrarlayan baş üstü hareketler omzu zorluyor

Omuz hareketlerini sağlayan kaslar (rotator manşet kasları) omuz eklemini çevreliyor. Bu kaslar omuz hareketleri, özellikle de baş üstü hareketleri sırasında omuz çatısını oluşturan kemikler altında sıkışabiliyor. Bu durum da "omuz sıkışması" olarak tanımlanıyor. Omuz sıkışması, en çok tekrarlayan baş üstü hareketler nedeniyle omzu zorlama sonucu oluşuyor. Ülkemizde omuz sıkışması en sık ev hanımlarının cam veya duvar silmek, halı silkmek, perde takıp çıkarmak, yüksek bir dolaptan eşya almak, yüksek rafları temizlemek ve toz almak gibi ev işleri sırasında yaptıkları zorlamalı hareketler sonucu gelişiyor. Bu nedenle ev hanımlarının bu tür hareketleri yaparken dikkatli ve kontrollü olmaları, omzu aşırı zorlamalardan kaçınmaları gerekiyor.

Omuz sıkışması belirtileri

Omuz sıkışmasında en sık görülen şikayet kola vuran ağrı. Ağrı, kimi zaman istirahat ederken, kimi zamansa hareket nedeniyle zorlanma sonrasında aniden veya tekrarlayan zorlanmalar sonrasında yavaş yavaş ortaya çıkabiliyor. Kolun baş üzerine kaldırılması sırasında artan ağrı omzun ön tarafından kolun yan tarafına doğru yayılıyor. Omuz sıkışması ilerledikçe gece ağrıları başlıyor. Hasta ağrıdan dolayı şikayetin olduğu omzu üzerine yatamıyor. Omuz hareketleri de ağrı nedeniyle kısıtlanıyor ve omuz sıkışması ilerledikçe koldaki güç azalıyor.

Omuz sıkışmasına karşı omuz ve sırt kasları güçlü olmalı

Omuz sıkışmasından korunmak için omuz hareketlerini sağlayan rotator manşet ile sırt kaslarının güçlü ve esnek olması gerekiyor. Rotator manşet kaslarının güçlü ve esnek olması, tekrarlayan zorlamalara karşı direnci artırıyor. Sırt kaslarının güçlü olması da postürü, bir başka deyişle duruşu düzelterek omuz çıkışını rahatlatıyor. Ayrıca omuz hareketlerinin (özellikle içe döndürme) kısıtlanması, omuz çıkışında daralmaya neden olabiliyor. Bu yüzden omuz hareketlerinin açık olması önem taşıyor. Tüm bu kasların güçlü olması için de düzenli egzersiz (örneğin pilates) yapılması fayda sağlıyor.

Omuz sıkışması tedavisi ve ameliyatı

Omuz sıkışmasında ağrı hafif düzeyde başladığı için hastalar genellikle yakınmalarını dikkate almayıp, ağrılar gece uyutmayacak şiddete ulaştığında veya artık günlük işlevlerini neredeyse yapamayacak hale geldiklerinde doktora başvuruyorlar. Bu durumda hastanın diğer tedavi yöntemlerinden faydalanma şansı kalmıyor ve tek çözüm ameliyat oluyor. Bu yüzden hastaların kolu baş üzerine kaldırdıklarında veya arkaya doğru attıklarında sorun yaşadıklarında zaman kaybetmeden doktora başvurmaları gerekiyor. Erken dönemde ilk tedaviyi ağrıya yol açan, özellikle baş üstü yapılan hareketlerden kaçınmak oluşturuyor.

Aralıklı soğuk uygulama ve ilaçlarla ağrı ile ödem azaltılarak omuz çıkışı rahatlatılıyor, ihtiyaç halinde de fizik tedavi yöntemine başvuruluyor. Bu tedavilerle hastaların çoğunda iyileşme sağlanıyor. Şikayetlerin devam ettiği hastalarda ise tek çözüm ameliyat oluyor. Küçük kesilerden yapılan omuz artroskopisi ile sıkışma ortadan kaldırılıyor ve gerekirse hasar görmüş tendonlar onarılıyor.

Omuz sıkışma sendromu nedir?
Omuz eklemini oluşturan kemik yapılar; kürek kemiği (skapula), kol kemiği (humerus)ve köprücük kemiğidir (klavikula). Kol kemiği köprücük kemiğine rotator manşet olarak adlandırılan dört kasın yardımıyla bağlanır. Bu kasların isimleri supraspinatus, infraspinatus, teres minor ve subskapularis’tir. Rotator manşet kasları, kolun öne, yana ve arkaya hareketi omuz ekleminin rotasyon hareketini yapmasını sağlar. Sıkışma sendromu,kürek kemiğinin bir uzantısı olan akromion ve humerusun arasında yer alan bu kasların sıkışması anlamına gelmektedir.

Omuz sıkışma sendromunda ne gibi bulgularla karşılaşılır?
Omuz sıkışma sendromunda ; kolun havaya kaldırılması, arkaya doğru yöneltilmesi gibi hareketlerde ağrı meydana gelir. Özellikle geceleri omuzdan başlayarak kola, ön kola ve ele kadar uzanan ağrı da bir diğer bulgudur. Ayrıca omuz eklemini hareket ettirirken takılma hissi oluşabilir.

Omuz sıkışma sendromunda tanı yöntemleri nelerdir?
Tanı koyulmasında ilk basamak ayrıntılı bir hikayenin alınması ve özenle uygulanan fizik muayenedir. Takiben yardımcı görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Kemik yapıların değerlendirilmesi için öncelikle düz grafilerden faydalanılır. Rotator manşet yırtığından şüphelenildiği durumlarda MRI (manyetik rezonans görüntüleme) tetkiki istenir. Omuz ağrısı bazı durumlarda boyun bölgesindeki boyun omurlarındaki problemlere de bağlı olabilir. Bu sebebi dışlamak için doktorunuz boyun bölgenizi de muayene edecektir. Sıkışma sendromundan şüpheleniyorsa akromion kemiği üzerindeki boşluğun içine lokal anestetik madde enjeksiyonu uygulanabilir. Ağrının azalması bizi sıkışma sendromu tanısı koymaya yönlendirir. Aslında hem bir tanı, hem de bir tedavi yöntemidir.

Omuz sıkışma sendromunun tedavisinde amaç nedir?
Amaç, ağrıyı azaltmak ve hastanın mümkün olabilecek en ısa süre içerisinde gündelik hayatına dönmesini sağlamaktır.

Omuz sıkışma sendromunda tedavi yöntemleri nelerdir?
Öncelikle konservatif tedavi uygulanır. Bu amaçla 3 haftalık ağrı kesici ve enflamasyonu azaltıcı ilaçlardan faydalanılır. Ağrının azalmasıyla birlikte rotator manşet kaslarının kuvvetlenmesi amacıyla egzersizler başlanır. Bu egzersizler şikâyetlerinizin tekrarlamaması için oldukça önemlidir. Kaslar kuvvetlendiğinde omuz başının yukarıya yer değiştirmesi ve omuz başının akromion altında tekrar sıkışması önlenmiş olur.

Cerrahi tedavi;
Üç aylık süreyi geçen ağrılarda veya verilen konservatif tedaviye cevap vermeyen hastalarda cerrahi tedavi uygulanır. Cerrahi tedavide omuz eklemi görsel olarak değerlendirilir. Omuz sıkışmasına neden olan kemik çıkıntı akromion ön kısmından aletler yardımıyla traşlanır. Bu yapılan işleme akromiyoplasti adı verilir. Ayrıca yer işgal eden yumuşak dokular da bir alet yardımıyla temizlenir. Bu işleme ise subakromial dekompresyon adı verilir. Günümüzde bu işlemler artroskopik yöntemlerle yapılmaktadır.

Artroskopiyi takiben hastaya ameliyat sonrası omuz askısı uygulanır ve hemen birinci gün omuz hareketleri başlanır. Yaklaşık birinci haftadan itibaren omuz askısı çıkartılarak serbest bırakılır ve hastaya fizik tedavi programı verilir. Ağrılar ameliyatı takip eden günlerde giderek azalır. Genellikle 1, aylık süre içerisinde hasta omuzunu rahat bir şekilde kullanabilecek aşamaya gelir.

Kolumuzu kaldırmamıza yardımcı olan kasların tendonların ve bu bölgedeki kesenin omuzu oluşturan kemik yapılar arasında sıkışması sonucunda, omuz sıkışması sendromu, bir diğer adıyla impingement sendromu meydana gelir. 
Ev kadınlarında, yüzme ve voleybol gibi spor yapan sporcularda bu sendroma sık rastlanır. Genellikle bu problem, omuzu kötü kullanma ya da aşırı kullanma durumlarında ortaya çıkar.

Omuz Sıkışma Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Şikayetler genellikle omuzun ve kolun kullanılması sonucu meydana çıkar. Zaman içinde ağrılar artmaya başlar. Özellikle de geceleri hastayı neredeyse uyutmayacak kadar ağrılar şiddetlenir. Kol yukarı kaldırılırken ya da buna benzer bir harekette ağrı oluşabilir. Bu sendromun belirtilerinden biri de kolun ön bölümüne ve ellere kadar uzanan ağrılardır. Omuz hareket ederken eklemde oluşan durgunluk, takılma şeklinde hissedilebilen şey de yine omuz sıkışma sendromu belirtilerindendir.

Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilir?

– Kişiyi zorlayan hareketlerden( kolun aşırı yukarı kaldırılması, tek el ve kolla bir cismin kaldırılması,kolun sırta doğru zorlanması) kaçınılmalıdır.

– Ağrılı dönemin ilk haftalarında buz tatbik edilebilir ve ağrı kesici ve anti romatizmal ilaçlar kullanılabilmektedir.

– Omuza yapılan kortizon enjeksiyonları ve PRP uygulamaları da tedavi yöntemlerinden biridir.

İleri düzeyde sıkışma olan ve şikayetleri fazla olan hastalarda artroskopik cerrahi gündeme gelir.

Artroskopik Ameliyat ve İyileşme Süreci

Omuz eklemine atroskop denilen bir kamera ile girilir ve monitörden omuz eklemi ilgili sorunlar incelenir. Sıkışmaya neden olan kemik yapı traşlanır. Bu işleme akromiyoplasti denilir ve sonrasında tendonun sıkışmadığı ve zarar görmediği bir eklem mesafesi elde edilir.