Sihamı Kaza Yazarı Kimdir

"Tahir efendi bana kelp demiş
İltifatı bu sözde zâhirdir.
Malikî mezhebim benim, zira
İtikadımca kelp tahirdir"

Nef'i nin, çok ünlü hicvidir bu dörtlük. yüzyıl Klasik Türk Edebiyatı' nın en ünlü şairlerinden olan Nef'i, sivri dili ile tanınır. Hayatı boyunca bunun acısını çekecek ve hayatına mal olacaktır söyledikleri.

Saray çevresinin ileri gelenlerinden olan Tahir isimli bir softa, Nef'i nin tenkit ve tavırlarından rahatsız olmuş. Bu sebepten, O' na "kelp (köpek)” diye hitap eden bir yazı kaleme almıştır. Şair Nef'i bunun altında kalmamış ve yukarıdaki dörtlüğü söylemiştir.

Tahir efendi bana kelp (köpek) demiş.
İltifatı bu sözde aşikârdır, bellidir, açıktır.
Benim mezhebim Malikîdir.
İnancıma göre, Malikî mezhebine göre kelp (köpek) temizdir (Tahir: Temiz).

Edebi sanatlar yönünden; kinaye ( ima etme) ve tevriye (iki anlamlı kullanım) barındıran bu dörtlük başarılı bir hiciv örneğidir. Kendi inancına göre köpeğin temiz olduğunu anlatırken; Tahir Efendi' ye aynı sıfatı iade ediyor.

Nef'i, 4. Murat döneminde yaşamıştır (yüzyıl). Padişahla yakın arkadaşlığı olduğunu yazar tarih kitapları.

Naima Tarihi' nde şöyle yazar: "4. Murat, Beşiktaş' ta ki köşkünde eğleşirken, Nef'î nin "Sihâm-ı Kazâ" adlı yergi kitabını okuyası gelmiştir.. Lakin tam kitabı açmış okurken, gök gürleyip, tahtın hemen yakınına yıldırım düşeyazmıştır.. Sinirden küplere binen Murat, kitabı parça pinçik edip, derhal Nef'î yi huzuruna çağırttırmış ve bir daha yergi yazarsa "Yukarıda mevla var demem, alırım aklını" diyerek şairi korkutmuştur.. Nef'î de çaresiz, bir daha yergi yazmayacağına tövbe etmiştir tabii. Fakat birkaç yıl sonra, Vezir Bayram Paşa' ya gücenen şair, yine kendini tutamamış ve döktürmüştür kasidesini, 4. Murat'ın gözüne baka baka..

Padişah hazretleri, çok özel bir mecliste:

- Nef'î, bir taze hicvin yok mudur? deyü sual ile ağzın arayıp, ol dahi Bayram Paşa hicvini padişaha sundukta, okuyup beğenir gibi davranıp daha sonra Bayram Paşa' yı çağırıp hicvi gösterip katline izin verdiler.
Bayram Paşa, katline yetkili olup sarayına geldikte, adam gönderip Nef'î -yi fakiri çağırıp gâfilâne geldikte pek çok azarladıktan sonra:

- Kaldırın! deyip saray odunluğunda habs ve orada boğup deryâya attılar."

Ayrıca Naima Tarihi' nde şöyle bir ek daha vardır, bu hazin sonla ilgili olarak:

"Maan-zâde Hüseyin Bey'den işittim: Bayram Paşa, Nef'î yi tutuklamaya ferman edip taşra çıkardıklarında, Boynueğri, çavuşbaşı imiş; bir kaba kişi olmakla, Nef'î nin önüne düşüp:

- Gel, Nef' î Efendi, odunlukta bir hiciv düzecek kişi vardır, gel gör! deyü söz dokundurmuş. Nef'î hayattan me'yûs olup:

- Yürü, bildiğinden kalma bre mel'ûn! demiş ve sağa sola çok kaba küfürler etmiş."

Ardından şu beyiti söylemişler Nef'i için:

"Gökten nazire indi siham-ı kazasına
Nef'i diliyle uğradı hakkın belasına" (Ebcet hesabı ile ölüm tarihini veriyormuş bu beyit)

"Vezin tutsun babamı bile hicvederim" diyen, kendini mucizeler söyleyen bir papağana benzeten klasik şairlerimizden biridir Nef'i. Keskin dilinden taviz vermeden, döneminin güzel örneklerini vermiştir. Gazel, kaside ve en çokta hicvleri, edebiyat tarihinin tozlu raflarında ışıldamaya devam edecektir.

Bir yandan Tayyip Erdoğan, aleyhinde yazıyorlar diye basına kızıyor, bir yandan da, bazı gazeteciler, "MedyaAKP'leşiyor" diye heyecan yapıyor. Bence, Tayyip Erdoğan'ın lehinde de, aleyhinde de yazan var. Telaşa gerek yok. İktidar mensuplarının aleyhteki yazıları hoşgörü ile karşılaması gerekir. Eğer aleyhte yazan olmasa, dikensiz bir gül bahçesinin zaten zevki de kalmaz.
'da Sultan 4. Murat, Nefi'ye ait "Siham-ıKaza" isimli şiiri okurken, yakınına düşen yıldırım yüzünden, şair uğursuz olarak damgalandı ve Edirne'ye sürüldü. Nefi, başta Sadrazam Bayram Paşa olmak üzere, bazı saray erkânı hakkında hicivler yazdı. Sonunda da, boğdurularak öldürüldü ve Sarayburnu'ndan denize atıldı. Şairler Nefi'nin öldürülmesini "Siham-ıKaza" şiirine bağladılar ve bu üzüntü verici hadise için, "GöktennazireindiSiham-ıKaza'sına/NefidiliyleuğradıHakk'ıncezasına" beytini düştüler.
Artık padişahların gazaba geldiği dönemler sona erdi öyle değil mi?