Cümlenin anlamlı en küçük birimine sözcük (kelime) denir. Sözcük, dilin anlamlı en küçük parçasıdır ve bu parçaların bir araya getirerek diğer insanlarla iletişim sağlarız.
> Sözcük anlamı sözcükte anlam özellikleri, sözcükler arası anlam ilişkileri ve söz öbekleri olmak üzere üç ana başlıkta incelenir:
Sözcükte anlam, kapsamı geniş bir konudur. Bu yüzden bu konunun ana başlıklarını ayrı ayrı sayfalar halinde veriyoruz.
Test ya da sınavlarda sürekli karşınıza çıkan ve oldukça basit bir konu. Müfredata uygun sade ve basit anlatım sayesinde kolaylıkla kavrayabilirsiniz. Ayrıca pekiştirmeniz için konu altlarında çözümlü örnekler de var. İşte, 6. sınıf sözcükte anlam konu anlatımı:
Sözcüklerin akılda uyandırdığı ilk anlamıdır. Başka bir ifadeyle sözlükteki anlamlarına gerçek anlam denir. Genellikle sanatlı ifadelerden uzak yalın anlatımlarda görülür.
Sözcüklerin gerçek anlamdan uzaklaşarak yeni anlamlar kazanmasıdır. Genellikle soyut anlamlardır. Mesela yukarıda gerçek anlamda kullanılan "dönmek" sözcüğünü "Aldığımız karardan dönersek, müşterilerin güvenini kaybederiz." cümlesinde vazgeçmek anlamında kullanılmış.
A) Gözlerinde bir çocuğun sevinci ve coşkusu parladı.
B) Kır yürüyüşlerinde havanın taze kokusu içinize işler.
C) Yaz sıcağında taze portakal bulmak imkânsız.
D) Gazetelerin bulmacalarını kesip çekmecede saklardı.
A seçeneğinde altı çizili sözcük, görüntü olarak ışığın parlamasından çıkmış; belirmek anlamını kazanmış. Yeni ve soyut bir anlam özelliğine geçmiş.
Dikkat: Her mecaz soyut anlamlıdır ama her soyut mecaz anlamlı olmayabilir, bazen gerçek anlamlı da olabilir. Mesela "Olayı duyunca çok üzüldü." cümlesinde "üzülmek" sözcüğü hem gerçek hem de soyut anlamlıdır.
Sözcüklerin cümledeki kullanımlarına bağlı olarak kazandığı yeni anlamlardır. Bunlardan kimi gerçek, kimi mecaz anlamlıdır.
I. Yadırgamak, tuhaf bulmak
II. Sataşmak
III. Çoğalmak
A) Yağmurun coşmasıyla yetkililerden sel uyarısı geldi.
B) Bu şekilde konuşmasını garip buldum.
C) Bu haber beklediğimize değdi.
D) Çocuğa çatarsan karşında beni bulursun.
A seçeneğinde yağmurun coşması çoğalmak anlamında; B seçeneğinde garip kelimesi yadırgamak, tuhaf bulmak anlamında; D seçeneğinde çatmak sözcüğü sataşmak anlamında kullanılmış ama C seçeneğinde değmek sözcüğünün anlamı verilmemiştir.
Bilim, sanat, spor, edebiyat, coğrafya, meslek gibi alanlarda veya herhangi bir derse ait konularda karşımıza çıkan ve yalnızca o alana özgü olan kavramlardır.
Gerçek anlam, genellikle günlük konuşmalarda kullanılabilen sözcüklerden oluşurken terim anlam belli alanlarda veya derse ait konularda karşımıza çıkan kavramlardır ve sadece o alanlarda kullanıma uygundur.
Terim Anlam: günlük yaşamın dışında kullanılan ve bilim, sanat, spor, edebiyat, coğrafya gibi alanlara ait olan sözcüklerdir. Terim anlamdaki bir sözcüğü açıklamak genelde daha uzundur çünkü daha çok açıklama gerektirir. Genellikle meslek alanlarda veya makale türündeki yazılarda kullanılır.
A) Yönetmen, tehlikeli bazı sahnelerde dublörün kullanılacağını söyledi.
B) İnsanları umutlandıran ve sonra hayal kırıklığı içinde bırakanlardan uzak dururdu.
C) Gelişim ve ilerleme için hatalardan ders almak ve aynı hatayı yapmamak gerekir.
D) Doğum günü partisine gitmiş, ona çok güzel bir kitap hediye etmişti.
A seçeneğindeki "dublör" sözcüğü sinema veya tiyatro terimidir.
Okunuşları farklı anlamları aynı olan kelimelerdir. Bunlar bazı istisnalar dışında birbirlerinin yerine kullanılabilir.
Not: Atasözü ve deyim gibi yapıların içindeki bir sözcüğün yerine eş anlamlısı getirilemez. Çünkü bunlar kalıplaşmıştır, değiştirilemez.
Anlam bakımından birbirlerine yakın olan, birbirlerini çağrıştıran sözcüklerdir. Eş anlamlılar gibi birbirlerinin yerine kullanılamaz.
Birbirlerinin tam karşıtı olan kelimelerdir.
Uyarı: Olumsuz sözcükler birbirlerinin zıddı olamaz. Mesela "geldi" sözcüğünün zıddı "gelmedi" değil "gitti" sözcüğüdür.
Not: Temel anlamda birbirlerinin zıddı olan sözcükler, bazen kazandıkları anlamdan dolayı zıt anlamlı olmayabilir.
Aynı yazılmalarına rağmen farklı anlamlar ifade eden kelimelerdir. Başka bir ifadeyle yazılışları aynı, anlamları farklı kelimeler.
Not: İki sözcük arasında sesteşlik ilgisi olması için yazılışları yönüyle herhangi bir farkının olmaması gerekir.Örnek: Bu işte yeteri kadar kâr ettik. Bu el kağıtları sen kar.Bu iki cümlede "kâr" ile "kar" sözcükleri arasında şapka farkı olduğu için sesteşlik ilgisi kurulamaz.
Herhangi bir duyuyla (görme, işitme, tatma, koklama ve dokunma) algılanabilen kelimeler somut, algılanamayanlar ise soyuttur.
Not: Somut veya soyut anlamlı bazı sözcükler aldıkları ek sayesinde diğer tarafa geçebilir.Örnek: Somut anlamda kullanılan "insan" sözcüğü "-lık" yapım ekini alarak soyut anlama geçer.(insanlık)Örnek: Soyut anlam olan "korku" sözcüğü "-lık" ekini alarak somut anlama geçmiştir.(korkuluk)
İki kelimenin kalıplaşarak birlikte kullanılmasıdır. Anlatımı daha da etkili hale getirir.
İkilemelerin Cümleye Kattığı Anlamlar: Betimleme, miktar, durum, zaman, niteleme
Birden çok sözcükten oluşan, genellikle mecazi anlam bildiren, kalıplaşmış söz gruplarıdır.
Not: Deyimler atasözleri gibi yargı bildirmez, mesaj iletmez veya cümle özelliği göstermez.
6. sınıf sözcükte anlam konu anlatımını .pdf biçiminde indirmek için tıklayınız.
6.Sınıf Türkçe Sözcükte Anlam test soruları gerçek anlam, mecaz anlam, terim anlam ve çok anlamlılık konuları ile ilgili cevaplı test soruları içermektedir. Konu ile ilgili diğer teste katılmayı unutmayınız.
Soru Sınıf Türkçe Sözcükte Anlam Test 1 (Gerçek, Mecaz, Terim Anlam - Çok Anlamlılık)
Aşağıdakilerin hangisinde terim anlamlı bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Kitaplığın tozunu almış.
B) Doktor, hastayı ameliyata alacağını söylemiş.
C) Hakem ofsayt kararı vermiş.
D) Müzik dersinde notaları öğrenmiş.
Doğru Cevap A
Soru 2
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi gerçek anlamı dışında kullanılmamıştır?
A) Seni daha fazla çekemeyeceğim.
B) Bana içini dökmekten hiç vazgeçmedi.
C) Evin içini güzelce temizledi.
D)Derin düşüncelere dalmıştı.
Doğru Cevap C
Soru 3
“Çekmek” sözcüğü hangi cümlede “tartıda ağırlığı olmak” anlamında kullanılmıştır?
A) İpi bize doğru çekmelisiniz.
B) Eğer tartsaydınız kırk beş kilo çekerdi.
C) Yeni binaya kablo çekmişler.
D) Ödevimi temize çektim.
Doğru Cevap B
Soru Sınıf Türkçe Sözcükte Anlam Test 1 (Gerçek, Mecaz, Terim Anlam - Çok Anlamlılık)
1. Ankara’nın soğuk, kapalı günlerinden biriydi.
2. Yol yine kapalıymış.
3. Hava kapalı olduğu için pikniğe gidemedik.
4. İstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalı.
Kapalı sözcüğü hangi ikisinde aynı anlamda kullanılmıştır?
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 2 ve 3 D) 2 ve 4
Doğru Cevap B
Soru 5
“İnce” sözcüğü hangisinde mecaz anlamıyla kullanılmıştır?
A) İnce değnekle toprağı eşeliyordu.
B) İnce kumlar terliğinin içine girmişti.
C) Sürekli ince hesaplar yapardı.
D) Mahallemize ince minareli bir cami yapıldı.
Doğru Cevap C
Soru 6
1. Kardeşimin hastalığı bana da geçti.
2. Eve giderken sizin sokaktan geçeriz.
3. İplik iğnenin deliğinden zor geçti.
4. Bu kötü alışkanlıklar bana ondan geçti.
Geçmek sözcüğü kaç farklı anlamda kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Doğru Cevap C
Soru Sınıf Türkçe Sözcükte Anlam Test 1 (Gerçek, Mecaz, Terim Anlam - Çok Anlamlılık)
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamda kullanılmamıştır?
A) Bu olayın köküne inmeden sorunları çözemezsin.
B) Senin pişkinliğinden artık bıktık.
C) Onun sevgisinden artık boğulmuştu.
D)Ham meyveleri toplamaktan vazgeçtik.
Doğru Cevap D
Soru 8
“Ailesiyle kırk yılda bir görüşürdü.” cümlesinde altı çizili söz grubunun cümleye kattığı anlam hangi şıkta verilmiştir?
A) Seni okulda nadiren görüyorum.
B) Yıllar sonra ilk kez karşılaştık.
C) Her gün bana uğrardı.
D) Sık sık pikniğe giderdik.
Doğru Cevap A
Soru 9
“Açık” sözcüğü hangisinde “belli bir yerin biraz uzağı” anlamında kullanılmıştır?
A) Açık kahverengi saçlı bir kadındı.
B) Bu adamın her işi açıktır.
C) Açık olan caddeden içeri saptılar.
D) Tren yolu nehrin açığından gider.
Doğru Cevap D
Soru Sınıf Türkçe Sözcükte Anlam Test 1 (Gerçek, Mecaz, Terim Anlam - Çok Anlamlılık)
Hangisinde “keskin” sözcüğü mecaz anlamıyla kullanılmamıştır?
A) Keskin bıçağı yerine bıraktı.
B) Havadaki keskin koku beni rahatsız etti.
C) Senin bu keskin lafların herkesi kırıyor.
D) Keskin zekası bizi hayrete düşürdü.
Doğru Cevap A
Benzer İçerikler
SÖZCÜKTE ANLAM TEST 2 (Eş Anlamlı - Zıt Anlamlı - Eş Sesli Kelimeler)
Tek başına anlamı olan ve cümle kuruluşunda görevi bulunan anlatım birimlerinin en küçüğüne sözcük (keLime) denir.
Sözcükler, anlaşmamızı sağlayan bir araçtır. Sözcükleri bir düzen içinde bir
araya getirerek cümleleri oluşturUruz. Kullandığımız sözcükler oluşturduğumuz,
cümlelere göre farklı farklı anlamlar kazanabilir.
Sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamına gerçek anlam denir. Sözcüğün tek başınayken taşıdığı anlamdır ve sözlükteki ilk anlamıdır.
Örnek
Karabaş, bir şeyin kokusunu aldı.
(Koku: Nesnelerden yayılan zerrelerin burunda uyandırdığı duygu)
Kör adama kimse yardım etmedi.
(Kör: Görme engeli)
Kitaplarını boş bir kutuya yerleştirdi.
(Boş: içinde, üstünde hiç kimse veya hiçbir şey bulunmayan)
a. Temel Anlam
Tanım aynen yazılır.
Gerçek anlam ikiye ayrılır.
a. Temel Anlam
b) Yan anlam
b) Yan anlam
Sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşmadan kazandığı anlama yan anlam denir.
Örnek
Bu kokuyu, annem de kullanır.
(Koku: Güzel kokmak için kullanılan esans)
Kör makasla kumaşı kesmeye çalışıyor.
(Kör: Keskinliği yeterli olmayan)
Bugün boşum, hiç işim yok.
(Boş: ‹şi olmayan, işsiz.)
Bir ilgi veya benzetme sonucu sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak
yeni bir anlam kazanmasına mecaz anlam denir.
Örnek
Ortalıkta savaş kokusu vardı.
(Koku: Belirti, işaret)
Olaylara karşı kör ve sağırdır.
(Kör: Duyarlılığını yitirmiş)
Boş sözlerle beni oyalamayın.
(Boş: Bir işe yaramayan)
Sözcüklerin zaman içinde farklı bir nedenle değişik durumlar için kullanılması,
bir sözcüğün birden fazla anlam taşımasına neden olmuştur. Yani sözcük temel
anlamının yanında yan ve mecaz anlamlar kazanmıştır. Bu duruma çok anlamlılık denir.
Örnek
Elindeki paketleri yere bıraktı.
(Elde bulunan bir şeyi artık tutmamak)
Pikniği önümüzdeki haftaya bıraktık.
(Ertelemek)
Oğluna bu binayı bıraktı.
(Miras kalmak)
Bilim, meslek ve sanat dalları ile ilgili kavramları ifade eden sözcüklere terim denir.
Bazı bilim, sanat ve meslek dalları ile ilgili terimler aşağıda verilmiştir.
Matematik: Doğal sayılar, kare Dil bilgisi: Özne, yüklem, ek, kök
Tiyatro: Sahne, perde, kostüm
Müzik: Nota, portre, sol anahtarı
Coğrafya: Meridyen, ölçek, izohips
Resim: Portre, palet, tuval
Futbol: Taç, faul, Gol
Bir sözcüğün terim olup olmadığı kullanıldığı cümleye göre değişir.
Örnek
Camdan yansıyan ışık gözlerimi kamaştırdı.
(Işık: gerçek anlam)
Sanatçımız, edebiyatımızın vazgeçilmez ışıklarından biridir.
(Işık: Mecaz anlam)
Bugünkü dersimizde ışık konusunu işleyeceğiz.
(Işık: Terim anlam)
Bir sözcük, birden fazla alanda terim oluşturabilir.
Oyunun birinci perdesi bitti.
(Tiyatro terimi)
Kaz, perde ayaklı bir hayvandır.
(Biyoloji terimi)
Doğadaki canlı ve cansız varlıkların kendiliğinden veya bir takım etkenlerle
(kırılma, düşme, çarpma gibi) çıkardıkları seslerin taklit edilmesiyle oluşturulan
sözcüklere yansıma sözcük denir.
Örnek
Cam şangır diye kırıldı.
Evin önündeki dere şırıl şırıl akıyordu.
Hayvanların çıkardıkları sesler de yansıma sözcük olarak kabul edilir.
Anlatımı kuvvetlendirmek, duygu yoğunluğunu artırmak için iki sözcüğün bir arada kullanılmasıyla kalıplaşmış sözcüklere ikileme denir
Örnek
gece gündüz demeden çalıştım.
ikilemeler değişik yollarla oluşturulabilir.
Onu az çok tanırım.
(Zıt anlamlı sözcüklerle)
Onun hakkında yalan yanlış konuşma.
(Yakın anlamlı sözcüklerle)
Araba yavaş yavaş ilerliyordu.
(Aynı kelimenin tekrarıyla)
Üzerinde eski püskü bir ceket vardı.
(Biri anlamlı, biri anlamsız sözcükle)
Yanınızda çıtı pıtı bir kız çocuğu vardı.
(ikisi de anlamsız sözcükle)
6. Sınıf Türkçe Konu Anlatımı ve Online Konu Testine Geri Dön
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası