Kapadokya Peri Bacaları Hikayesi

Peribacası, aslında bir coğrafi şekildir. Konik bir gövdeye sahiptir ve tepesinde bir kaya bloğu bulunmaktadır. Ayrıca çapları 1 m ile 15 m arasında değişmektedir. Kapadokya ise oluşumu 60 milyon yıl öncesine dayanan peribacasının bolca bulunduğu turistik bir bölgedir. Erciyes Dağı, Hasan Dağı ve Güllü Dağ’ın yıllar boyu püskürttüğü lav ve küllerin oluşturmuş olduğu yumuşak tabaka, yağmur ve rüzgarın aşındırmaları sonucu bu doğal güzellikler ortaya çıkmıştır.

Kapadokya'yı ziyaret etmeyi düşünüyorsanız, Kapadokya gezi rehberi videomuza göz atmayı unutmayın. Kapadokya gezisi hakkında bilinmesi gerekenleri pratik şekilde bir arada bu videoda bulabilirsiniz!

Peribacaları Tarihi

Peri Bacaları’nın bulunduğu Kapadokya bölgesi, uzun bir tarihi geçmişe sahiptir. Tüm coğrafi süreçlerin gerçekleştiği sıralarda, insanlar da peri bacalarını yerleşim yeri olarak kullanmaya başlar. İçlerini oyarak ev, kilise gibi çeşitli amaçlarla kullanırlar. İnsanların varlığının Paleolitik döneme kadar uzandığı Kapadokya bölgesinde Hititler de bulunmuş. Ayrıca bölge, İpek Yolu’nun geçtiği önemli noktalardan biridir.

Kapadokya adı, “Güzel Atlar Ülkesi” anlamına geliyor. Pers dilindeki bu tanım, M.Ö. 6. Yüzyılda bölgeyi Perslerin işgal etmesinden gelmektedir. Çünkü bu döneme kadar bölgede Hitit İmparatorluğu’nun çöküşünün etkileri iyice hissedilmeye başlanmış, Asur ve Frigya etkileri taşıyan Hitit Kralları bölgeye egemen olmuştu.

M.Ö. ’de ise Büyük İskender Persleri yenilgiye uğratır ama Kapadokya’da güçlü bir dirençle karşılaşır. Tam da bu sıralarda Kapadokya Krallığı kurulur. M.Öyüzyılın sonlarına doğru da bölgede Romalıların etkisi hissedilmeye başlanır. M.Ö yılında ise son Kapadokya Kralı’nın ölmesinden sonra bu bölge Roma’nın bir eyaleti haline gelir. yüzyılın sonlarına doğru Kapadokya, Selçuklu Devleti’ne geçer.

Peribacaları Efsanesi 

Peri bacalarının coğrafi şekil olarak oluşumlarının yanı sıra, bu şekillerle ve Kapadokya ile ilgili birçok efsane de dilden dile dolaşmaktadır. Bu efsanelerin en ünlülerinden bir tanesi bu bölgede korkunç devlerin yaşadığı ile ilgilidir. Dağların boyunda olan bu devler ve inşalara kızdıkları zaman dağların tepelerinden insanlara alev dalgaları gönderirlermiş. Bu yüzden de insanlar bu devleri kızdırmamaya gayret ederlermiş hatta zaman zaman hep beraber devler onlara zarar vermesin diye dua ederlermiş. Bir gün periler ülkesinin padişahının yolu, bahsi geçen insanların yaşadığı Kapadokya’ya düşmüş. Durumu görmüş ve bu insanlar için çok üzülmüş. Bu yüzden onlara yardım etmeye karar vermiş. Tüm perileri yardıma çağırmış. Perilere, bu devleri korkutup yerin altına kaçırmaları gerektiğini söylemiş. Bunun üzerine binlerce peri ellerinde kar ve buz taneleriyle devlerin ateş attığı yere hücum etmişler. Günlerce durmaksızın buraya buz ve kar atmışlar. Sonunda da nihayet fokurdayan ateşi söndürmeyi başarmışlar. Bunun üzerine devler korkmuş ve yerin altına kaçmışlar. O gün, insanlarla periler arasında büyük bir dostluk başlamış ve uzun yıllar devam etmiş. İnsanlar kayalara oydukları mağaralarda yaşarken periler de bu sivri kayaların tepelerinde küçük odacıklarla yaşamaya başlamışlar.

Peribacaları Balon

Kapadokya’ya kadar gidip balon turuna katılmamak olmaz. Kapadokya’nın eşsiz ve doğal manzarasını izlemenin en güzel yolu olan balon turlarına genellikle önceden rezervasyon yaptırmak gerekiyor. İçi sıcak hava ile doldurulan ve bu sayede uçurulan bu manzara balonları artık Kapadokya’nın simgesi haline gelmiştir.
Balon turları, hava 28ºC’nin üzerinde olduğunda ya da fazla rüzgar olduğunda yapılamamaktadır. Bu sebeple genelde sabahın erken saatlerinde yapılır. Güneş doğduktan hemen sonra, saatleri arasında düzenlenen turlar, konukların otellerinden ya da buluşma noktalarından alınması ve kalkış alanına getirilmesiyle başlar. Balonun hazırlanması beklenirken konuklara kahvaltı ikramları da sunulur. Sıcak hava balonlarını yönlendirmek mümkün değildir. Bu sebeple rüzgarın yönüne doğru hareket edilir. Balondan sorumlu bir pilot da mutlaka konuklarla beraber balona biner. Balonlar yaklaşık feet yükselir ve güneşin doğuşunu izleme fırsatı sunar. Vadi içlerinden geçerek konuklara vadilerin eşsiz görüntüsünü izleme imkanı tanınır. Balon turları uçuş sürelerine ve sağladıkları imkanlara göre farklı fiyatlandırmalara sahiptir.

Peribacaları Nerede? 

Peri Bacaları hangi şehirde diye sorulduğunda Kapadokya o kadar ünlenmiştir ki, insanlar bazen yanılıp Kapadokya’yı şehir olarak cevaplamaktadır. Oysa ki, Peri Bacaları Nevşehir iline 7 km mesafede yer alan Kapadokya’da bulunmaktadır.

Kapadokya'nın ünlü &#;peri bacaları&#;, oyulmuş yükselen kaya oluşumlarının gerçeküstü bir manzarası, her gün batımı ile renk değiştiriyor. Fakat bu garip ama bir o kadarda büyüleyici ortam nasıl ortaya çıktı? Türkiye'nin en görkemli kayalarının arkasındaki hikayeye bir göz atıyoruz.

Kapadokya'yı Türkiye'nin en popüler destinasyonlarından biri haline getiren kaya oluşumları, milyonlarca yıl önce başlayan jeolojik süreç nedeniyle ortaya çıktı. Eski volkanik patlamalar bölgeyi kalın külle kapladı ve daha sonra 'tüf' adı verilen yumuşak bir kayaya dönüştü. Rüzgar ve suyun doğal erozyonu ile birlikte, bu kayalar bugün 40 metre yüksekliğe varabilen peri bacaları haline geldi.

Ancak, Kapadokya'ya büyülü estetiğini veren de insanın yaratıcılığıydı. Roma döneminde, zulüm gören Hıristiyanlar Kapadokya'ya (daha özel olarak Göreme kasabasına) kaçtı ve kısa süre sonra tüfün faydalı, dövülebilir bir malzeme olduğunun farkına vardı. Burada yaşamaya başlayan sakinler; el yapımı mağaralar, yaşam alanları, kiliseler, ahırlar ve depolardan oluşan bir ağ oluşturmaya başladılar. 

Bugün, el yapımı kaya petek ağında geçmiş yaşamların hala belirgin işaretleri var: hayvanları bağlamak için kullanılan kulplu ahırlar, hava dolaşımı için delikli duvarlar ve bir zamanlar mutfak olan kararmış duvarlar. Bugün mağara konutlarının büyük kısmı mağara odalarının rahat şömineler ve muhteşem manzaralarla konfor sağladığı butik otellere dönüştürülmüştür.

Yeraltı şehirleri de, düşman kuvvetlerinin sığınaklarını keşfetme olasılığı nedeniyle inşa edilmeliydi. Neredeyse 10 kat derinliğinde ve dar geçitlerle birbirine bağlanan bu yeraltı şehirleri, bir seferde kişiye kadar gizlenebilir şekilde inşa edilmişti. Havalandırma şaftları da gizlenmiş, girişleri korumak için büyük yuvarlanan taş kapılar yerleştirilmiştir.

Göreme kiliseleri de tarih boyunca ayakta kalmayı başarabilen güzel freskleri nedeniyle söz etmeye değer. En iyi örneklerden biri, duvarları Yeni Ahit'ten renkli ve karmaşık sahnelerle kaplı ve çarpıcı bir şekilde iyi korunmuş olan yüzyılda inşa edilen manastır bileşiği Göreme'deki Karanlık Kilise'dir.

Bir zamanlar bir sığınak olan Kapadokya'nın ilham verici oyma kayaları, bugün bir UNESCO Dünya Mirası Alanı olarak ziyaretçilerine sıcak hava balonlarıyla görsel bir şölen sunan dünyaca ünlü bir turistik yer.

Türkiye'nin en önemli turizm merkezlerinden bir tanesi olan Peri Bacaları, yurt içinden ve yurt dışından ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Geçmişi çok eski zamanlara dayanan, yanardağların püskürttüğü alevlerin şekillendirdiği Peri Bacaları Pers dilinde 'Katpatuka' olan ve 'güzel atlar ülkesi' anlamına gelen Kapadokya bölgesinde yer almaktadır. Kırşehir, Aksaray, Niğde ve Kayseri illerinin bir kısmı da dahil olan bu bölge ulaşım açısından da kolay ulaşılabilir yerdedir. Bu bölgeye gelen turistleri cezbeden Peri Bacaları'nın oluşum hikayesidir. Peri Bacaları nasıl oluşturmuştur? Sorusunu bu yüzden detaylı ele aldık. Ülkemizin en değerli kültür mirası olan Peri Bacaları tarihi, hikayesi ve efsanesi gibi detaylara yer açtık. İşte Peri Bacaları oluşumu hakkında bilgiler…

PERİ BACALARI NASIL OLUŞMUŞTUR?

Kurak havzalardan ve kırgıbayır yüzeylerinden çıkan, vadi yamaçlarından inen sel sularının yeri aşındırmasıyla oluşan bir kaya oluşumuna Peri Bacası denilmektedir. Tepesi sert, gövdesi ise yumuşak minerallerden oluşmaktadır. Konik şekle sahip olup, şekilleri erozyon biçimlerine göre değişmektedir. Kapadokya bölgesindeki Peri Bacaları oluşumuna etki eden ise geçmiş tarihteki aktif volkanlardır. Peri Bacaları tarihi 60 milyon yıl öncesine dayanmaktadır. Harekete geçen Hasan, Erciyes ve Güllüdağ kızgın lavlar püskürtmüşlerdir. Ortalama metre kalındığında volkan tüfü meydana getirmişlerdir. Yağmurla birlikte yamaçlardan inen selinti suları yayılmış olan lav kütlelerin aralarına girerek oyuntu yapmak suretiyle derin vadiler oluşturmuştur. Rüzgarında etkisi ile koni yapılar koni şeklini almıştır. Farklı türde iki kayacın şekillenmesinden sonra Peri Bacası görüntüsü ortaya çıkmıştır. Yapının en üst kısmında koyu renki konik şeklinde bazalt bulunur. Alt kısmında gövdeyi oluşturan açık renkli volkan tüfleri yer alır. Ayrıca bitki örtüsü de Peri Bacası oluşumuna zemin hazırlamıştır. Yamaçtan gelen sular bu şekilde rahat hareket etmiştir. Güçlü rüzgarın esmesi de taşınmayı kolaylaştırmıştır. Akarsular da vadiler oluşturmayı ve volkanik malzemeyi işlemesiyle önemli rol oynamıştır. Peri bacaları oluşumu bu şekilde gerçekleşmiştir.

Peri Bacaları tarihinde birçok önemli hizmetlere şahit olmuştur. Hristiyanların ibadethanesi, sığıma yerleri, kervansaraylar gibi birçok işlevleri olmuştur.

PERİ BACALARI HAKKINDA BİLGİLER

Peri Bacaları hakkında bilgiler, bu kültür mirası hakkında merak edilen Peri Bacaları doğal mıdır gibi soruların da yanıt bulmasını sağlıyor. İşte Peri Bacaları'nın özellikleri:

• Bölgedeki lavların ve sert bazaltların yağmurlar ve fırtına sayesinde aşınması ile oluşmuştur.
• Doğal yollarla oluşmuş olması en değerli kılandır.
• Peri bacalarının boyları değişiklik göstermektedir.
• Dünyanın 7 harikasından bir tanesi.
• Peri Bacaları beyaz ve gri renklerde bulunmaktadır.
• Kronik gövdeli bir yapıya sahiptir.
• Peri Bacalarının şapka kısmında bulunan malzemeler aşınmaya karşı dayanıklıdır.

PERİ BACALARI EFSANESİ

Peri Bacaları efsanesi dillere destan olmuştur. Tarihten bu yana efsane olarak gelmiştir. Bir efsaneye göre Peri Bacaları hikayesi genç bir adamla başlar. Peri Bacalarının olduğu köyde genç bir adam yaşamaktaymış ve bu adam gençliğinde o kadar çalışkanmış ki Peri Bacalarının olduğu yere üzüm yetiştirir ve buğday ekermiş. Genç adam Peri Bacalarına açtığı delikler güvercinlerle dolup taşarmış. Yıllardır geçimini böyle sağlamış ve adam yaşlanmış. Fakat adam çalışmayı hiç bırakmamış. Yine bir gün hasattan dönerken Peri Bacalarına yakın bir yerde düşüp bayılmış. Sonra ayılıp ayağa kalkmak istese de bunu yapamaz. Yaşlı adam ekinleri kuşlar yiyecek ve ben gidemeyeceğim der ve ağlamaya başlar. Tam bu sırada Peri Bacalarının içerisinden periler çıkarak adamın yanına gelmişler.

Perilerin ellerinde meşaleler varmış. Periler ilk olarak yaşlı adamın bahçesine giderek ekinlerini toplamış daha sonrada bağa giderek bütün üzümleri ve yumurtaları toplayarak adamın hangarına getirmişler. Yaşlı adam bu olay karşısında şoka uğramış. Olaylara inanası gelmemiş. Daha sonra gerçek olduğunu anlayınca evin yolunu tutmuş. Yaşlı adamın ne zaman işe ihtiyacı olsa periler gelip karşılıyormuş. Daha sonra yaşlı adam bu olayı kendisine verilen ödül olarak değerlendirmiş. Yaşlı adam bu olayı kimseye söylememiş. Köylüler yaşlı adamın bunca işi nasıl yaptığını bir türlü anlamamış ve bu olay sır gibi kalıp gitmiş.

Bu efsane günümüze kadar gelerek nesilden nesile aktarılmaktadır.

Kapadokya&#;da olduğu gibi dünyanın farklı bölgelerinde de örneklerine rastlanan peri bacalarının oluşumu esasında yüzyıllar öncesine dayanıyor. Kapadokya&#;da yapılan kazı çalışmaları sonucu bölgenin bir iç deniz olduğu kanıtlanmış. Hasan Dağı, Erciyes Dağı ve Güllüdağ yanardağları zamanında aktif olarak lav püskürtmeye başlamış ve iç denizi kurutmuş. Denizin kurumasıyla da lavlar, iç denizin kurumasıyla oluşan çukurda birikmeye başlamış. İşte bu mucizevi oluşumun detayları:

1. Peri bacalarının mucizevi oluşumu

Lavlar zaman içerisinde yayılmış ve sertleşmiş. Sertleşen lav tabakaları üzerine yeni lav tabakaları gelmiş ve aynı işlem birkaç defa tekrar etmiş. Böylelikle katmanlı bir yapı oluşmuş. Yanardağ faaliyetlerinin sona ermesiyle devreye akarsular girmiş. Bu akarsular ilk olarak derin vadileri oluşturmuş. Ardından esen sert rüzgarlarla vadide dalgalı ve eğimli yapılar ortaya çıkmış.

2. Zaman, sen nelere kadirsin!

Peri bacaları yıllar içerisinde gerçekleşen bu işlemlerle oluşmaya başlamış. Rüzgarın aşındırdığı parçalar zamanla ayrılmış ve günümüzdeki görünüm meydana gelmiş. Üst tarafta yer alan katmanın ağır olması, aşağı doğru baskı olmasına yol açar. Baskıyla birlikte hafif kısımlar sıkışır ve rüzgara karşı daha dirençli hale gelir. Üst katmanda yer alan tabaka ise sadece merkezi sağlam kalacak biçimde aşınır.

3. Peri bacalarının içlerinin oyulmasının sebebi içlerinde insan yaşaması

İlk olarak insan yerleşiminin yeni yeni görülmeye başlandığı Paleolitik dönemde içleri oyulmaya başlanan peri bacaları, Hititlerden sonra 3. yüzyılda Hristiyanların inançlarını özgürce yaşayabilmeleri için hem sığınak, hem ibadethane hem de ev olarak kullanılmış.

4. Tüflü yapısı sebebiyle kolayca oyulabilen ve genişletilebilen peri bacaları, gün geçtikçe insanlar tarafından daha çok oyulmuş.

5. Hristiyanların ibadetlerini gerçekleştirmek için peri bacalarını kilise olarak kullandıkları dönemde zamanın Hristiyan inanışını ve hikayelerini yansıtan freskler peri bacalarının içlerine işlenmiş.

6. Peri bacalarının oluşumunda en büyük pay şapkalara düşüyor

Çoğunlukla konik gövdeler üzerine şapka olarak nitelendirilen sert kaya başlıkların gelmesiyle meydana gelen peri bacaları bu denli sağlam olmasını şapkalara borçlu. Bulundukları araziye göre şapka kısımlarının daha sert olması, nispeten daha yumuşak bir yapıya sahip olan gövde kısmının korunmasını sağlıyor.

7. Peri bacalarının konik biçimdeki gövdeleri genellikle tufit, volkan küfü ve tüften oluşurken şapka kısımları ise lahar, ignimbirit gibi daha sert kayaçlardan meydana geliyor.

8. Şapkalar ne kadar sert ve ağır olursa aşağı doğru o kadar fazla baskı yapıyor ve bu da peri bacasının rüzgar aşınmasına karşı daha dayanıklı olmasını sağlıyor.

9. Peri bacasının yüksekliğini kontrol altında tutması ve gövdede yer alan tüfün erozyonunu önlemesi, peri bacasının uzun yıllar ayakta kalabilmesi için şapkanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.

Dünyanın 7 harikasından biri!

Dünyanın farklı bölgelerinde peri bacaları bulunsa da hiçbir yerde Kapadokya&#;daki gibi yoğun değil. Bu nedenle Kapadokya peri bacaları dünyanın 7 harikasından bir tanesi olarak kabul ediliyor.