Ahmet Elginkan Vakfı
Sprzedajemypl png
Список средних школ в Стамбуле - List of high schools in Istanbul
- Атакей Лизеси
- Бакыркёй Анадолу Кыз Меслек ве Кыз Меслек Лисеси
- Бакыркёй Анадолу Тиджарет Меслек Лисеси ве Тиджарет Меслек Лисеси
- Бакыркёй Имам Хатип Лисеси
- Бакыркёй Нюкет Эрджан Тиджарет Меслек Лисеси
- Гюрлек-Накипоглу Анадолу Лисеси
- Хасан Полаткисан зеси 130>Kaсан Полаткисан Анадолу Фен Лизеси
- İSTEK Özel Bilge Kaan Lisesi
- MEV Özel Basınköy Lisesi
- Özel Asır Lisesi
- Özel Bakırköy Akam Lisesişişi
- Озель Флория Финал Лизеси
- Озель Флория Коледжи
- Озель Гёкшен Акшам Лисеси
- Озель Кюлтур Фен Лисеси
- Ёзель Кюсси>
- Сабри Чалишкан Лисеси
- Тевфик Эрджан Анадолу Лизеси
- Яхья Кемаль Бейатлы Анадолу Лисеси
- Йешилкёй 50. Йил Лисеси
- Лисеси Анадолу Ешилкёй>Башакшехир
- Алтыншехир Лисеси
- Бахчешехир Ататюрк Анадолу Лис esi
- Bahçeşehir İMKB Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi
- Башакшехир Лизеси
- Башакшехир Тиджарет Меслек Лисеси
- Озел Бахчешылэнар Анадолу Лизеси
- Озел Бахчешехир Фен ве Текнолоджи Лизеси
- Озел Бахчешехир Лизеси
- Озель Башакшехир
- Озел Башакшехир
- Озел Бахчешехир
- Шезелеши11 Бурч Ensar Anadolu Lisesi
- Özel Burç Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi
- Özel Burç Ticaret ve Meslek Lisesi
- Özel Çınar Fen Lisesi
- ı130>Özel zel
- Озел Йылдызлар Лизеси
- Озел Йылдызлар Меслек Лисеси
- Токи Каяшехир Анадолу Лисеси
- Токи Каяшехир Тиджарет Меслек Лизесичара
- Bayrampaşa Kız Teknik ve Meslek Lisesi
- Hüseyin Bürge Anadolu Lisesi
- İnönü Anadolu Teknik, Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Лизеси
- Проф. Д-р Ибрагим ве Фети Пирлепели Текник ве Эндустри Меслек Лисеси
- Рифат Канаякин Лисеси
- Сабит Буюкбайрак Лисеси
- Сахмалджилар Анадолу Лисеси Меслекилеси >
- Суат Теример Анадолу Лисеси
- Тунец Анадолу Саглык Меслек Лисеси
Коджаэли png
GEкMİŞTEN GELECEĞE TоRK SнГLоKкоLоĞо Elginkan VКФПı 3. TürФ Dili ve EНОЛТвКtı KuruХtКвı Bildirileri 19-21 Nisan 2017 EdТtörler Prof. Dr. ŞüФrü HКХûФ AФКХın Dr. TuğЛК PoхКn Sayfa Tasarımı : Hanifi GüХОх – Pasifik Reklam Kapak Tasarımı : Hanifi GüХОх – Pasifik Reklam Baskı ve Cilt : Osman оnКХ – Kırıntı YКвınМıХıФ OsmКnКğК Mah. KuşНТХТ Cad. Sevimli İş Merkezi No: 18/163 AХtıвoХ – KКНıФöв – İstКnЛuХ İХОtТşТm: 0553 314 74 24 1. BКsФı İstКnЛuХ 2017 ISBN: 978-605-65151-5-6 Sertifika No: 30920 E-posta: [email protected] ELGİNKAN VAKFI Merkez: Kore ŞОСТtХОrТ CКН.YüгЛКşı Kaya AХНoğКn Sok. No.6 Zincirlikuyu / İSTANBUL Tel: 0212 275 30 40 BОХРОх (Faks) 0212 266 54 49 GEкMİŞTEN GELECEĞE TоRK SнГLоKкоLоĞо Elginkan VКФПı 3. TürФ Dili ve EНОЛТвКtı KuruХtКвı Bildirileri 19-21 Nisan 2017 Düгenleme Kurulu (Alfabetik Sıraвla) Prof. Dr. ŞüФrü HКХûФ AФКХın DoğКn HıгХКn Prof. Dr. GünКв Kut Prof. Dr. Emine G. Naskali Prof. Dr. KКгım YОtТş İХСКn оttü Yasemin MКхТn Filiz OФumuş Bilimsel Danışma Kurulu (Alfabetik Sıraвla) ProП. Dr. ŞüФrü HКХûФ AФКХın HКМОttОpО оnТvОrsТtОsТ Dr. Imre Baski Eötvös LorКnН оnТvОrsТtОsТ (MКМКrТstКn) Dr. Marija Djindjic SırЛТstКn BТХТm vО SКnКt AФКНОmТsТ (SırЛТstКn) DoğКn HıгХКn HürrТвОt GКгОtОsТ ProП. Dr. DКrФСКn KСıНırКХi UХusХКrКrКsı TürФ AФКНОmТsТ BКşФКnı (KКгКФТstКn) ProП. Dr. GünКв Kut BoğКгТхТ оnТvОrsТtОsТ Dr. Eva Kincses-Nagy SгОРОН оnТvОrsТtОsТ (Macaristan) ProП. Dr. MöСsin NКğısoвХu AzerbaycКn MТХХь İХТmХОr AФКНОmТsТ (Azerbaycan) ProП. Dr. EmТnО Gürsoв NКsФКХТ MКrmКrК оnТvОrsТtОsТ ProП. Dr. Kсгım YОtТş İstКnЛuХ AвНın оnТvОrsТtОsТ V İкİNDEKİLER “EХРТnФКn VКФПı AНınК” • XI Aхış Konuşmaları İlhan оttü • XVII ProП. Dr. İ. нnОr GünхКvНı • XXI Prof. Dr. Yüгвılın Başlarında Aгerbaвcan’da Alan Söгlükхülüğü Ve Aliağa Şıhlinski Lügati Gatibe Vagifkizi •201 Divân-ü Lügatit- Türk’teki Halk Deyimleri огerine RövşОn Alizade •211 Gyula Németh’in ‘’Vidin Türkleri’’ Adlı Eserinin Söгlük Bölümüne İlişkin Bir Değerlendirme Abdurrahman GüгОХ – кТğНОm YıХНırım •225 кarlık Rusвa’sında Osmanlı Türkхesinin нğretimi Kaвnaklarındaki Söгlükхelerin (Glossary) Ve Söг Varlıklarının Niteliği огerine Kemale Elekberova •247 Yazar Söгlükleri ve Hüseвin Rahmi Gürpınar Söгlüğü AвşО ŞОФОr •255 ‘’ Ahmet Haşim Söгlüğü’ne Doğru Giderken, Söг varlığı ve Kelimelerinin Sıklık Manгarasına Dair Tespitler M.Fatih KТrТşхТoğХu •421 İki Dilli Söгlüklerine Göre Osmanlı Türkхesinin ‘’ Temel Söгcükler’’i нгФКn нгtОФТn •431 ох Dilli (Arapхa-Farsхa-Türkхe) Manzum Bir Söгlük: Lugat-ı Kerîmî Yunus Kaplan •445 Söгlük Bilim Işığında Behхet Necatigil’in Edebiвatımıгda İsimler Söгlüğü Koray оstün •479 Bir Söгlükten Daha Faгlası: Ferheng-i Şuûrî Ozan Yılmaz •491 TоRK SнZLоKкоLоĞоNDE SIR JAMES WILLIAM REDHOUSE’UN İZDоŞоMLERİ ŞОrmТn KALAFAT нгОt HКвКtı vО хКХışmКХКrı СКФФınНК sınırХı ЛТХРТвО sКСТp oХНuğumuг SТr JКmОs АТХХТКm RОНСousО (1811- 1892) TürФ söгХüФхüХüğünНО önОmХТ ЛТr вОrО sКСТptТr. RОНСousО’un OsmКnХı TürФхОsТ üгОrТnО СКгırХКНığı söгХüФ хКХışmКХКrı, РünümüгНО СКХК önОmТnТ ФorumКФtКНır. BuРünО ФКНКr RОНСousО СКФФınНК вКpılan хКХışmКХКrК ЛКФıХНığınНК, söгХüФХОrТ СКФФınНК ЛТrtКФım РОnОХ ЛТХРТХОr vОrТХmОвО хКХışıХmış КnМКФ, söгХük- хüХüФ вönü tКm oХКrКФ vurРuХКnКmКmıştır. нгОХХТФХО, söгХüФХОrТnТn oХuşum sürОхХОrТ СКФФınНК НОtКвХı ЛТr хКХışmК НК СОnüг mОvМut НОğТХНТr. RОНСousО’un söгХüФ хКХışmКХКrınНКФТ вКФХКşımının ЛОХТrХОnmОsТ vО söгХüФхü ФКrКФtОrТnТn ЛОtТmХОnmОsТ КmКМıвХК ОsОrХОrТnНОФТ вöntОmХОrТn ФıвКsХКmК вКpıХКrКФ ОХО КХınmКsı РОrОФТr. кКХışmКmıгНК, Лu ЛКФış КхısınК НКвКnКrКФ, ünХü söгХüФхünün ОsОrХОrТ ФКrşıХКştırıХmış vО ЛТrtКФım ЛuХРuХКr ОХНО ОНТХmТştТr. Bu ЛКğХКmНК, ЛТХНТrТНО Лu ЛuХРuХКr vО ЛТrФКх tОspТt üгОrТnНО НuruХКrКФ RОНСou- sО’un söгХüФхüХüФ вönünün ПКrФХı ЛТr КхıНКn vurРuХКnmКsı КmКхХКnmКФtКНır. Anahtar kelimeler: Sir James William Redhouse, OsmКnХı TürФхОsТ SöгХüФХОrТ, SöгХüФ HКгır- ХКmК İХФОХОrТ, TürФ SöгХüФхüХüğü. 1. Giriş SöгХüФХОr, ЛТr НТХТn söг vКrХığının tОspТt ОНТХОЛТХmОsТnНО önОmХТ oХНuФХКrı ФКНКr, söгХüФхüХüФ РОХОnОğТ КхısınНКn НК НОğОrХТНТrХОr. TürФ söгХüФхüХüФ РОХОnОğТ DТvсnu LüРatТ’t-Türk’ХО ЛКşХКmКФtКНır. Bu РОХОnОğТn ЛКşХКmКsı vО РОХТşОrОФ НОvКm ОtmОsТnНО НТnТ vО ФüХtürОХ РОХТşТmХОrТn ОtФТsТ ЛüвüФtür. KüХtür ОtФТХОşТmХОrТ НТХ öğrОnТmТnТ tОtТk- ХОmТş vО Лunun sonuМunНК TürФхО öğrОnmОФ vОвК öğrОtmОФ КmКМıвХК pОФ хoФ söгХüФ вКгıХmıştır. Bu söгХüФХОrТn РОnОХТnО ЛКФıХНığınНК ТФТ НТХХТ vО üх НТХХТ вКгıХmış oХКnХКrın хoğunХuФtК oХНuğu РörüХür. BunХКr, ТхОrТФ oХКrКФ ArКpхК vО FКrsхК ФОХТmОХОrТn вОr КХНığı söгХüФХОrНТr. DLT’НОn Kamûs-ı Türkь’вО ФКНКrФТ sürОНО СКгırХКnКn söгХüФХОr вöntОm oХКrКФ ArКp söгХüФхüХüФ РОХОnОğТnО НКвКnmКФtКНır. BКtıХı вöntОmХОrО РörО söгХüФ СКгırХКmК sürОМТ ТsО Kamûs-ı Türkь ТХО ЛТrХТФtО ЛКşХКmКФtКНır (YКvuгКrsХКn 2004: 186). TürФ söгХüФхüХüФ РОХОnОğТ ТхОrТsТnНО, OsmКnХı sКСКsınНКФТ söгХüФхüХüФ хКХışma- ХКrının TКnгТmКt’ХК ЛКşХКНığını söвХОmОФ mümФünНür. TКnгТmКt vО ЛОrКЛОrТnНОФТ sürОхtО BКtıвК oХКn mОrКФın КrtmКsıвХК ЛТrХТФtО BКtıвı örnОФ КХКn pОФ хoФ ОsОr mОвНa- nК РОtТrТХmТştТr. Bu Нurum söгХüФ хКХışmКХКrınК НК вКnsımıştır. AnМКФ, Лu mОrКФın tОФ tКrКПХı oХНuğu НüşünüХmОmОХТНТr. NТСКвОtТnНО OsmКnХıНКФТ Лu НОğТşТm sürОМТnТn BК YrН. Doх. Dr., İstКnЛuХ MОНОnТвОt оnТvОrsТtОsТ, TürФ DТХТ vО EНОЛТвКtı BöХümü, YОnТ TürФ DТХТ AnКЛi- lim DКХı, sОrmТnФКХКПКt@РmКТХ.Мom; sОrmТn.ФКХКПКt@mОНОnТвОt.ОНu.tr 60 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü tı’НК НК Квnı НОrОМОНО ЛТr mОrКФ uвКnНırНığı söвХОnОЛТХТr. Bu ЛКğХКmНК РОrОФ ОНОЛi- вКt, sКnКt РОrОФ ЛТХТm ОsОrХОrТ вКnınНК, OsmКnХı КвНınХКrı НışınНКФТ вКЛКnМıХКrın вКг Нığı söгХüФХОr НО önОmХТНТr (ErМТвКs 2011: 171). Bunun вКnınНК, BКtı НТХХОrТnТ ТхОrОn söгХüФХОrТn вКгımı НКСК хoФ 19. вüгвıХ sonrКsınНК РörüХmОsТnО rКğmОn, 17. вüгвıХНКn ТtТЛКrОn BКtıХı ЛТХТm КНКmХКrınМК вКгıХmış söгХüФ vО РrКmОrХОrО НО rКstХКnmКФtКНır. Mesela, MОРТsОr (1612), BКrЛОrК (1640), MoХТno (1641), PКrТРТ (1665), HКrsКnпnв (1672), Meninski(1680a, 1680b, 1687), Carbognano (1794), Viguer (1790) gibi yazar- ХКrın СКгırХКНıФХКrı ОsОrХОr örnОФ oХКrКФ vОrТХОЛТХТr (ErНОm 2005: 197). Bu söгХüФхüХОr- den birisi de ReНСousО’tur. BТr söгХüğün nКsıХ vüМuНК РОtТrТХНТğТ, вКгКrının ЛКФış Кхısının ОsОrХОrТnО nКsıХ вКnsıНığı ОХЛОttО хoФ ФОsТn ЛТr şОФТХНО ЛТХТnОЛТХОМОФ şОвХОr НОğТХНТr. BunК rКğmОn, вa- гКrın ЛТХРТsТ, СКгırХıФ sürОМТ, НОnОвТm sonuМu ОХНО ОttТğТ вöntОm vЛ. СОr türХü önРörü Нurumu, НТğОr вКгın КХКnХКrınНК oХНuğu РТЛТ, ЛТХТşsОХ oХКrКФ söгХüФ вКгımınК НК КФta- rıХmКФtКНır. BТХТşsОХ КФtКrımı вКnsıtКn ТгНüşümsОХ vОrТ, вКгКr СКФФınНКФТ mОvМut ЛТХРi- ХОrХО ЛТrХОştТrТХНТğТnНО ЛТгО вКгКrın ТгХОНТğТ вoХ СКФФınНК НКСК Нoğru ЛТr ЛТХРТ sКğХКвa- МКФtır. YКгНığı OsmКnХı TürФхОsТ söгХüФХОrТnТn ФuХХКnışХıХığı НТФФКtО КХınНığınНК, RОd- СousО’un söгХüФхüХüФ вönü üгОrТnО Кг хКХışmК oХНuğu РörüХür. Bu ЛТХНТrТНО вКгКrın ОsОrХОrТnТ nО tür ЛТr sürОхtОn РОхОrОФ mОвНКnК РОtТrНТğТnО НКТr ЛТr НОğОrХendirme ya- pıХmКвК хКХışıХКМКФtır. 1.1. Sir James William Redhouse (1811-1892) Sir James W. Redhouse (1811-1892) TürФ söгХüФхüХüğü НОnТХНТğТnНО КФХК ТХФ Рe- ХОn ТsТmХОrНОn ЛТrТsТ oХmКsınК rКğmОn, СКвКtı vО ОsОrХОrТ СКФФınНКФТ ЛТХРТХОr son НОrОМО sınırХıНır. HКвКtı üгОrТnО Оn НОrХТ topХu хКХışmК CКrtОr V. FТnНХОв (Д1979Ж 2006) tКra- ПınНКn вКpıХmış vО son НönОmНО НО HКrun TunМОr (2012) tКrКПınНКn вКpıХКn хКХışmКy- ХК НК НКСК РünМОХ vОrТХОrО uХКşıХmıştır. FТnНХОв (Д1979Ж 2006) vО TunМОr (2012)’О РörО RОНСousО’un СКвКtı üх КşКmКНК НОğОr- lendirilebilir: RОНСousО’un хoМuФХuФ вıХХКrı (1811-1826) RОНСousО’un TürФТвО вıХХКrı (1826-1853) RОНСousО’un İnРТХtОrО вıХХКrı (1853-1892) KüхüФ вКştК КТХОsТnТ ФКвЛОНОn RОНСousО, CСrТst HospТtКХ vО MКtСОmКtТМКХ SМСo- olda trigonometri, denТгМТХТФ vО СКrТtКМıХıФ üгОrТnО ОğТtТmХОr КХmıştır. FТnНХОв onun Лu oФuХХКrНКn КtıХНığı ЛТХРТsТnТ vОrmОФtОНТr. 1826’НКn ТtТЛКrОn ЛКşХКвКn TürФТвО sürОМТ ТsО ЛТr muКmmКНır. TürФТвО’вО nКsıХ РОХНТğТ vО Лu НönОmТn ТХФ вıХХКrınНК nКsıХ ЛТr вoХ ТгХОНТğТ tКm oХКrКФ ЛОХРОХОrНОn ТгХОnОmОmОФtОНТr. AnМКФ TürФТвО вıХХКrınК КТt ЛТrФКх ЛОХРО, OsmКnХı TürФхОsТnТ ТвТ НОrОМОНО öğrОnНТğТnТ, Bсb-ı ÂlТ Tercüme Bürosunda хКХıştığını vО OsmКnХıНК uгun ЛТr НönОm, öгОХХТФХО tОrМümКn oХКrКФ РörОv вКptığını ЛТгО РöstОrmОФtОНТr. RОНСousО’un söгХüФхüХüФ хКХışmКХКrı ТХФ oХКrКФ Лu НönОmНО ЛКşХКmıştır. 1842’НО СКгırХКНığı ТХФ söгХüФ 1852’НО КnМКФ ЛКsıХКЛТХmТştТr. 1853’tО ОşТnТn rКСКtsıгХığı sОЛОЛТвХО İnРТХtОrО’вО РОrТ НönmОФ гorunНК ФКХКn RОd- СousО’un КsıХ söгХüФхüХüФ sОrüvОnТ Лu НönОmНО ЛКşХКmКФtКНır. 1854’tО ЛТr вКnНКn DışТşХОrТnНОФТ Doğu DТХХОrТ TОrМümКnХığı РörОvТnТ üstХОnmТş НТğОr вКnНКn НК РrКmОr ŞОrmТn KКХКПКt • 61 vО söгХüФХОr СКгırХКmКвК ФoвuХmuştur. 1855-1857 вıХХКrı söгХüФ хКХışmКХКrı ЛКФımın- НКn Оn vОrТmХТ НönОmХОrТНТr. BОХРОХОrНОn СКrОФОtХО RОНСousО’un söгХüФ хКХışmКХКrınК КğırХıФ vОrmО nОНОnТnТn ОФonomТФ ФКвРıХКr vО mТsвonОrХТФ хКХışmКХКr oХНuğunu söy- ХОmОФ mümФünНür. İnРТХtОrО вıХХКrınНК DışТşХОrТnНОФТ РörОvТ вКnınНК ОФ РОХТr ОХНО ОНОЛТХmОФ ТхТn 1861-64 вıХХКrı КrКsınНК НК Royal Asiatic Societyde (Kraliyet Asya CОmТвОtТ) sОФrОtОrХТФ вКpКn söгХüФхü, СКгırХКНığı ОsОrХОrТn ЛКsıХmКsı vО РОХТr ОХНО ОНe- ЛТХmОФ ТхТn OsmКnХıвХК вКгışmКХКr РОrхОФХОştТrmТştТr (Aвrıntı ТхТn ЛФ. FТnНХОв Д1979Ж 2006 ve Tuncer 2012). 2. Yöntem: RОНСousО’un söгХüФХОrТnТ nКsıХ СКгırХКНığı sorusunК МОvКp ЛuХmКФ ТхТn şöвХО ЛТr вöntОm ТгХОnmТştТr. Hedef kitle- amaх- вöntem хОrхОvОsТnНО вКгКrın söгХüФХОrТ ТnМe- ХОnmТştТr. BТХНТrТНОФТ ТnМОХОmОnТn Фonusu, söг vКrХıФХКrının НОğТХ söгХüФХОrНОФТ вön- tОmХОrТn ФКrşıХКştırıХmКsı oХНuğunНКn söг vКrХığınНКn sКНОМО КхıФХКmКвК ТmФсn sКğХa- вКМКФ örnОФХОrО вОr vОrТХmОsТ tОrМТС ОНТХmТştТr. Bu tОrМТСtО ТsТm, sıПat, гarП, edat, bağ- laх, ПТТl ve terim örnОФХОrТ НТФФКtО КХınmıştır. 3. Redhouse’un Eserleri RОНСousО’un ОsОrХОrТnТ СОНОП ФТtХОsТ ЛКФımınНКn ТФТ КnК ЛКşХıФ КХtınНК ТnМОХОmОФ mümФünНür. BТrТnМТsТ, СОНОП ФТtХОsТnТn OsmКnХı (pКНТşКС, tКХОЛО, ФсtТp РТЛТ oФurвКгКr ФОsТm) oХНuğu söгХüФХОr, ТФТnМТsТ НО СОНОП ФТtХОsТnТn НКСК хoФ вКЛКnМıХКr oХНuğu söz- ХüФХОrНТr. 3.1. Hedef Kitlesinin Daha кok Yabancılar Olduğu Söгlükler HОНОП ФТtХОsТnТn вКЛКnМıХКr oХНuğu söгХüФХОr НТğОr РruЛК РörО ПКгХКНır. Bu söгХük- ХОr sırКsıвХК şöвХОНТr: 3.1.1. The Turkish Campaigners Vade-Mecum of Ottoman Colloquial Langu- age; Containing: A Concise Ottoman Grammar, a Carefully Selected Vocabulary, Alphabetically Arranged, in Two Parts –English and Tur- kish, and Turkish and English; Also a Few Familiar Dialogues; The Whole in English Characters (Türk Seferine кıkan Askerlere Muhtasar Osmanlı Konuşma Dili Kılavuгu; İхerğТ: Kısa Bir Osmanlıca Gramer, Dikkatle SeхТlmТş Söг Varlığı, Alfabetik DüгenlenmТş İkТ Bölüm İnРТlТгce- Türkхe Ve Türkхe-İnРТlТгce, Hepsi İnРТlТгce Karakterlerle Вaгılmış BТrkaх Bilindik Diyalog) [1855]12 Bu ОsОrТn вКгıХış КmКМı, İnРТХТг гКЛТtХОrТnО TürФхОвТ prКtТФ вoХНКn öğrОtmОФtТr. RОНСousО, Kırım SКvКşı vО ОrtОsТnНО OsmКnХıХКrК ФКrşı ТХРТnТn КrtmКsı sОЛОЛТвХО, İnРi- ХТг SuЛКвХКrının ФuХХКnımınК вönОХТФ oХКrКФ LКtТn КХПКЛОsТвХО, OsmКnХı РünНОХТФ НТХТ üгОrТnО ЛТr МОp ФТtКЛı СКгırХКmıştır (FТnНХОв Д1979Ж 2006: 133). EЛКНı 7x11 olan ve bir МОp ФТtКpхığı РörünümünНО oХКn ОsОrТn Нört ЛКsФısı вКpıХmıştır. İХФ ЛКsФı 1855 вıХınНК, ТФТnМТ ЛКsФı 1877; üхünМü ЛКsФısı 1882; НörНünМü ЛКsФısı НК 1909 вıХınНКНır. EsОr ФısК 1 EsОr tКrКПımıгНКn хОvrТХmТş oХup ЛКsım КşКmКsınНКНır. 2 ŞТmНТНОn sonrК ОsОr КНı VM oХКrКФ ФısКХtıХmıştır. 62 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü TürФхО РrКmОr, НТвКХoРХКr vО İnРТХТгМО-TürФхО; TürФхО-İnРТХТгМО söгХüФtОn oХuşmКФta- Нır. İnРТХТгМО-TürФхО söгХüФ 2755, TürФхО-İnРТХТгМО söгХüФ 3053 ФОХТmО oХmКФ üгОrО topХКm 5808 ФОХТmОНОn oХuşur. EsОrТn Оn önОmХТ öгОХХТğТ söгХüФ Фısmının RОНСou- sО’un вКЛКnМıХКr ТхТn TürФхО öğrОtТmТnО вönОХТФ ТХФ söгХüФ НОnОmОsТ sКвıХmКsıНır. Bu söгХüФ, НКСК sonrК РОnТşХОtТХОrОФ LОбТМon’u oХuşturКМКФtır. Hedef kitle: İnРТХТг suЛКвХКrНır. Amaç: Kırım HКrЛТ sОЛОЛТвХО ФКХОmО КХınmıştır. AmКх, TürФхОвТ prКtТФ вoХНКn öğrОt- mektir. Yöntem: DilbilgisОХ öğrОtТm mОtoНu РörüХür. EsОr, РrКmОr-söгХüФ-НТвКХoР şОФХТnНО СКгırХКnmış oХup РТrТşТnНО TürФхО tОХКППuг ТхТn ЛТrtКФım ЛТХРТХОr вОr КХmКФtКНır. TОХКf- Пuг ФısmınНК RОНСousО, TürФхОНО on tКnО ünХü tКnımХКmış vО ЛunХКrı İnРТХТгМОНОФТ ЛОş ünХüвО РörО nТtОХОmОвО хКХışmıştır. 1., 2. şОФХТnНО sırК sКвıХКrıвХК sırКХКНığı Лu ünХüХОrТn far, war, ashore, merit, did, bird, so, rule, tu (thou) ve fur ФОХТmОХОrТвХО İnРi- ХТгМО tОХКППuгНКФТ ФКrşıХıФХКrını vОrmОвО хКХışır. BurКНК üх К, ЛТr О, ТФТ Т, ЛТr o vО üх u sОsТ tКnımХКmıştır. GrКmОr Фısmı ТsО СКвХТ КвrıntıХıНır. Bu ФısımНК ПТТl ve ek ПТТl хekТmТ, ТsТm, sıПat, гarП, bТrleşТk ПТТller vЛ. pОФ хoФ Фonunun КnХКtımı вОr КХmКФtКНır. SöгХüФ Фısmı, Оn хoФ ФuХХКnıХКn РünНОХТФ ФОХТmОХОr НТФФКtО КХınКrКФ СОm İnРТХТгМО-TürФхО СОm НО TürФхО- İnРТХТгМО СКгırХКnmıştır. Bu ТФТ söгХüФ ЛöХümünНО вОr КХКn ФОХТmОХОrНО ЛТrtКФım ПКrФХı- ХıФХКr vКrНır. нrnОğТn, İnРТХТгМО-TürФхО ФısımНК in, pr. ыМСТnɑ, ыМСТnНɑ şОФХТnНО РОх- mОsТnО rКğmОn, TürФхО-İnРТХТгМО ФısımНК ыМСТnɑ, ыМСТnНɑ kelimeleri yerine ыМС, ыМСТn ФОХТmОХОrТ mКННО ЛКşı oХКrКФ РörüХmОФtОНТr. MКННО ЛКşХКrı LКtТn СКrПХОrХО vО İnРТХТг tОХКППuгu ТХО вКгıХmış, ArКp СКrПХОrТ ФuХХКnıХmКmıştır. HОr ЛТr mКННО ЛКşının ФКrşıХığı КхıФХКmК oХmКНКn ЛТrОЛТr хОvТrТ oНКФХı vОrТХmТştТr. MКННО ЛКşХКrı ТХО КхıФХКmКХКr Кra- sınК vТrРüХ ФonuХmuştur. нrnОФ3: 1. рjik, vn. become hungry. 2. Àghla (-Хрr), vn. аООp; vК. аООp Пor. 3. Àghri, s. pain, ache. 4. ЛчвÀг, ɑ. white; fair copy. 5. ыМСТnɑ, ыМСТnНɑ, pr. in. 6. fрФÀt, МonУ. Лut, onХв. 7. Пāʿiz, s. interest (on money). 8. ПÀгХɑ, s. rest, remainder; ɑd. besides, and furthermore. 9. tÙв, s. ПОКtСОr; СКТr; Нoаn; tÙв ФрХчm, quТХХ pОn. 10. tчФrār, ɑd. again. 11. ФòrФmἀk, v. afraid (to be). 12.ЛùвХц, ɑ. and ɑd. such; in this manner; &c. 13.Àp-ÀnsТг, ɑd. very suddenly. 14.sùnНur (-rUr), vɑ. extinguish, put out. 15. ФÁrɑ УùmХÈ, s. КННТtТon (Тn КrТtСmОtТМ), topХКmК ТşХОmТ РТЛТ. 3 BurКНК vОrТХОn ТşКrОt sТstОmТ RОНСousО’un VКНО-MОМum’unНК vОrНТğТ şОФТХНОНТr. ŞОrmТn KКХКПКt • 63 3.1.2 An English and Turkish Dictionary, in Two Parts, English and Turkish and Turkish And English, Londra (Türkçe ve İngilizce Sözlük, 2 Kısım: Türkçe-İngilizce, İngilizce-Türkçe) [1856[7]]45 On ЛТn ФОХТmОХТФ ТФТ ЛöХümНОn oХuşКn Лu söгХüФ 1856’НК СКгırХКnmış vО 1857’НО İstКnЛuХ’НК ЛКsıХmıştır. RОНСousО ETD’nТn РТrТşТnНО ОsОrТnТ НönОmТn sТвКsТ oХКвХКrınК РörО СКгırХКНığı ЛТХРТsТnТ vОrТr. HОНОП ФТtХОsТnТ вТnО, İnРТХТг SuЛКвХКr vО TürФхО хКХış- mКвК ЛКşХКmКФ ТstОвОnХОr oХКrКФ ЛОХТrtТr. (RОНСousО 1856: İ). Hedef Kitle: İnРТХТг suЛКвХКr vО TürФхО öğrОnmОФ ТstОвОnХОr. Amaç: Kırım HКrЛТnНОn sonrК OsmКnХıвК ТХРТ КrtmКsı sОЛОЛТвХО TürФхО öğrenmek ТstОвОnХОrО вönОХТФ prКtТФ ЛТr söгХüФ вКгmКФ. Yöntem: GТrТşТnНО OsmКnХı TürФхОsТnТn tОХКППuгu vО ArКp СКrОФО sТstОmТnНОn ЛКСse- НОn ЛТr ЛöХüm вОr КХır. ArКpхКНКФТ СКrОФО sТstОmТnНОn ЛКСsОНОrФОn СКrОФОХОrТn КНХКn- НırıХışınНК ФuХХКnıХКn Лütün tОrТmХОrТ ArКp СКrПХТ вКгımХК НК vОrТşТ НТФФКt хОФТМТНТr. нrnОğТn, üstün vОвК ПОtСК; ОsrО vОвК ФОsrО РТЛТ. SöгХüğün СОm İnРТХТгМО-TürФхО СОm НО TürФхО-İnРТХТгМО ЛöХümХОrТ СОМО sТstОmТnО РörО НüгОnХОnmТştТr. нrnОğТn, İnРТХТгМО- TürФхО ЛöХümünНО КННТtТon ФОХТmОsТ ADD’НО; TürФхО-İnРТХТгМО ЛöХümünНО ОrЛсЛ kelimesi ’НО ЛuХunmКФtКНır. İnРТХТгМО-TürФхО ЛöХümНО, İnРТХТгМО mКННО ЛКşХКrınК tıpФı VM’НО oХНuğu РТЛТ İnРТХТг tОХКППuгuвХК LКtТn СКrПХТ ФКrşıХıФХКrı vОrТХmОНОn önМО, Лu ФОХТmОХОrТn ArКp СКrПХТ вКгımХКrınК вОr vОrТХmТştТr. TürФхО-İnРТХТгМО ЛöХümНО ТsО mКННО ЛКşХКrı VM’НОn ПКrФХı oХКrКФ ArКp СКrПХТ вКгıХmış, СОmОn вКnХКrınК İnРТХТг te- ХКППuгuвХК LКtТn СКrПХТ oФunuşХКrı vО sonrКsınНК İnРТХТгМО ФКrşıХıФХКrı vОrТХmТştТr. HОr ТФТ ЛöХümНО НО ФКrşıХıФХКr vОrТХТrФОn VM’НОn ПКrФХı oХКrКФ, НКСК ПКгХК НОtКвК вОr vОrТl- НТğТ РörüХür. Bu НОtКвХКnНırmК НКСК хoФ ФОХТmОnТn КХt КnХКmХКrının, НОвТm vОвК ПКrФХı ПТТХХОrХО ФuХХКnımХКrının vОrТХmОsТ şОФХТnНОНТr. KОХТmОnТn КnХКmının КхıФХКnmКsınК вönОХТФ НОğТХНТr. SöгХüğО вОnТ ФОХТmОХОr ОФХОnНТğТnНОn söг vКrХığı КхısınНКn VM’НОn НКСК РОnТş ЛТr öгОХХТФ РöstОrТr. Bu ФОХТmОХОr, TürФхОnТn öğrОtТmТ söг Фonusu oХНuğun- НКn вТnО, РünНОХТФ СКвКttК sıФхК ФuХХКnıХКn ФОХТmОХОrНТr. TОХКППuг Фısmının КnХКtıХНığı ЛöХüm НО VM ТХО ПКrФХıХıФХКr РöstОrТr. VM’НО Лu Лö- ХümНО, TürФхОНО 10 ünХüНОn ЛКСsОНТХmТş vО ЛunХКr İnРТХТгМО ФОХТmОХОrХО örnОФХОnНi- rТХmТştТr. Aвnı ТşХОmО 1856 tКrТСХТ Лu söгХüФtО НОvКm ОНТХmТştТr. AnМКФ ЛurКНК, 11 ünХün tОХКППuгu vОrТХmТştТr; КrНınНКn Лu ünХüХОr şöвХО sırКХКnmıştır: 1st, of a in all 2nd,…К….ПКr ---- 5tС, …О….pОn РТЛТ. RОНСousО, Лu sırКХКmКnın КХtınК İnРТХТгМОНОФТ ЛОş ünХüвО РörО Лu sОsХОrТ nТtОХОНТğТnТ ЛОХТrtОrОФ tОФrКr şu şОФТХНО ЛТr örnОФХОnНТrmО вКpmıştır: 1st, a as in wall, thus A 2nН, К……..ПКr, ……...К 4 EsОrТn 1856’НКФТ LonНrК ЛКsФısı ФuХХКnıХmıştır. 5 ŞТmНТНОn sonrК ОsОr КНı ETD oХКrКФ ФısКХtıХmıştır. 64 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü 5tС, О…….pОn, ……...О РТЛТ. Bu örnОФХОr ТХО VM’НОФТ örnОФХОr КrКsınНК ЛТхТmsОХ ЛТrФКх ПКrФХıХıФ söг Фonusu- Нur. ETD’НО (1856) Нört tКnО К sОsТ tКnımХКnНığı СКХНО VM’НО üх tКnО К sОsТnНОn ЛКh- sОНТХmОФtОНТr. оnХüХОr vОrТХТrФОn 1st, 5tС вОrТnО 1., 2. şОФХТnНО ЛТr numКrКХКnНırmК вКpıХmış vО ETD’НОn (1856) ПКrФХı oХКrКФ sОsХОrТn вКnınК surd ´sürОФsТг ünХüЙ, pure ´sКП, КğıгsıХ ünХüЙ, soft ´вumuşКФ ünХüЙ, hard ´sОrt ünХüЙ şОФХТnНО ünХüХОrТ nТtОХОвОn ФОХТmОХОrО вОr vОrТХmТştТr. BТr НТğОr ПКrФХıХıФ НК İngilizcedeki seslerin nitelenmesinde ФuХХКnıХКn örnОФХОrТn ПКrФХı vОrТХmОsТНТr. VM’НО far, war, ashore, merit, did, bird, so, rule, tu (thou) ve fur ФОХТmОХОrТ örnОФХОnНТrТХТrФОn, söг Фonusu söгХüФtО wall, far, about, pan, pen, pin, girl, go, tu, full, fun ФОХТmОХОrТ tОrМТС ОНТХmТştТr. ArКХКrınНКn ЛТr tek pan kelimesi VM’НОn ПКrФХı ЛТr /К/ sОsТ oХКrКФ НОğОrХОnНТrТХmТş vО örnОФХОnНТrТХmТş- tТr. DТğОr sОsХОr КвnıНır, sКНОМО örnОФ ФОХТmОХОr ПКrФХı vОrТХmТştТr. far ve tu kelimeleri СОr ТФТ ОsОrНО НО ortКФtır. нrnОФ: 1. рjik: VM’НО Лu şОФТХНО КХınmış oХКn КМıФmКФ ПТТХТ, Лu вОnТ söгХüФtО ἀjikmɑk şОФХТnНО vОrТХmТştТr. KОХТmОnТn КnХКmı, İnРТХТгМО ФКrşıХığı ТsО VM’НО рjik, vn. become hungry şОФХТnНО ТФОn Лu söгХüФtО рjikmɑk (ɑor. рjikir), vn. To become hungry, kἀrnim-ἀjikdi (lit. my stomach has become hungry), I am hungry. GörüХНüğü üгОrО RОНСousО, СОm ПТТХТn вКгıХışını НОğТştТrmТş СОm НО İnРТХТгМО ФКrşıХığı vОrТrФОn ФКХıp ТПКНО ТХО örnОФХОnНТrmТştТr. 2. Àghla (-Хрr): VM’НО Лu şОФТХНО vОrТХОn ПТТХ Лu söгХüФtО ÀghlamɑФ şОФХТnНО mКННО ЛКşı вКpıХmıştır. FТТХТn ФКrşıХığı VM’НО Àghla (-Хрr), vn. аООp; vК. аООp Пor şОФХТnНОНТr. AnМКФ ETD’НО (1856) Àghlamɑk (aor. . Àghlar) vn. To weep, Мrв, sСООН tОКrs; ─────, vК. To аООp Пor, mourn our, НОpХorО tСО Хoss oП. şОФХТnНe- НТr. нrnОğО НТФФКt ОНТХТrsО ФОХТmОnТn ТФТnМТ КnХКmı vОrТХТrФОn mКННО ЛКşı tОФrКr вКгıl- mКвıp Нüг ЛТr хТгРТ ТХО РöstОrТХmТştТr. 3. Àghri : Bu kelime VM’НО вОr КХНığı şОФТХНО söгХüФtО mКННО ЛКşıНır. KОХТmОnТn İnРТХТгМО ФКrşıХığı VM’НО Àghri, s. pain, ache. şОФХТnНОНТr. Aвnı ФОХТmО ETD’НО (1856) Àghri, s.t. A pain, ache; ЛÀsС Àghrissi, the head-ache; an im- potunate tiresome bore; Фрru6 Àghrissi, the belly-ache, gripes; a peevish child; . Àghri НÀghi, Mount Ararart on the contines of Georgia and Arme- nia. 4. УТСчt, УрСāХОt РТЛТ ФОХТmОХОrТ VM’НО J ЛКşХığı КХtınНК РörüХmОФtОНТr. YКnТ Türk- хОНО М ТХО ЛКşХКвКn Лütün ФОХТmОХОr У oХКrКФ вКгıХmıştır. ArКp СКrПХТ вКгım sОЛОЛТвХО Лu kelimeler ETD’НО МТm СКrПТnТ tКФТp ОtmТştТr. 5. МСÀp ФОХТmОsТnНОn СКrОФОtХО söгХüФХОr КrКsınНКФТ ЛТr ЛКşФК Квrımın НК söг vКr- Хığının НТгТХТşТnНО РörüХür. KОХТmОХОrТn СОМОХОrТnНО ЛuХunКn ünsüгХОrО РörО VM’НО LКtТn КХПКЛОsТnО РörО sırКХКnmış, ETD’НО ТsО ArКp КХПКЛОsТnО РörО ЛТr sırКХКmК oХНu- ğunНКn ЛКгı ФОХТmОХОrТn sırКsı НОğТşmТştТr. нrnОğТn МСÀp ФОХТmОsТ МСÀФmÀФ ФОХТmО 6 KОХТmО söгХüФtО СКtКХı вКгıХmıştır. Doğrusu ФрrТn şОФХТnНОНТr. ŞОrmТn KКХКПКt • 65 sТnНОn sonrК РОХmОФtОвФОn mКННО ЛКşХКrının ArКp СКrПХТ РöstОrТХНТğТ ETD’НО Лu ФОХi- mОНОn önМО вОr КХmıştır. 6. VM’НО Лыssвār, ЛÀssīt ФОХТmОХОrТ РОхmОmОsТnО rКğmОn ETD’НО РОхmОФtОНТr. AnМКФ Лunu, RОНСousО’un sonrКНКn ArКpхК, FКrsхК ФОХТmОХОrТ ОФХОНТğТ вönünНО вo- rumХКmКmКФ ХКгım. NТtОФТm VM’НО ПрghП r, УÀmТ ФОХТmОХОrТ РТЛТ ArКpхК, FКrsхК ФОХТmОХОr vКrНır. SКНОМО ЛunХКrın sКвısını КrttırНığı вorumu вКpıХКЛТХТr. 7. VM’nТn İnРТХТгМО-TürФхО ЛöХümünНО РОхОn Тn, pr. ыМСТnɑ, ыМСТnНɑ kelimesine TürФхО-İnРТХТгМО ЛöХümНО rКstХКmКНığımıгı ЛОХТrtmТştТФ. Bu söгХüФtО НО Квnı şОФТХНО sКНОМО İnРТХТгМО-TürФхО ФısmınНК РОхmОФtО, TürФхО-İnРТХТгМО Фısımda yer almamak- tКНır. TürФхО-İnРТХТгМО ЛöХümНО НКСК önМО ЛОХТrtТХНТğТ üгОrО VM’НОФТ РТЛТ ыМС ve ыМСТn ФОХТmОХОrТ РОхmОФtОНТr. BunХКrК ОФ oХКrКФ, ЛurКНК ыМСчrТ ФОХТmОsТ ОФХОn- mТştТr. ETD’НО (1856) İnРТХТгМОНОФТ Тn ОНКtının vОrТХТşТ НТФФКt хОФТМТНТr: in, pr. . È, ɑ, .. НÈ, Нɑ; ыМСТnÈ, ыМСТnНÈ, Нчr nТnɑ, Нчr nТnНɑ; . zрr- finɑ, zрrfindɑ; mÙr rТnНɑ; .. ilɑ, iken . 8. chрmÀsСir: Kelimeye VM’НО ЛoНв КnН ЛОНroom ХТnОn; аКsС-МХotСОs şОФlinde ФКrşıХıФ vОrТХmТştТr. ETD’НО (1856) КnХКmı chрmÀsСТr, s.t. ЛoНв-linen; wash- ХТnОn; К аКsСТnР (oП ХТnОn); ───── ЛТr-ФÀt, A suТt oП ЛoНв-ХТnОn; ─────, ───── выФКmɑФ, To аКsС ХТnОn; ─────, ───── Оt, vn. To СКvО К аКsС (oП МХotСОs Тn tСО house); chрmÀsСirji, A mКn аСo аКsСОs МХotСОs şОФХТnНО РОnТşХОtТХmТştТr. chрmÀsСirji kelimesi VM’НО mКННО ЛКşı oХКrКФ РОхmОФtОНТr. AnМКФ, ETD’НО (1856) bu kelime chрmÀsСir ФОХТmОsТвХО ТХРТХТ oХКrКФ КnХКm КğınК ФКtıХmış vО Квnı mКННО НО vОrТХmТştТr. BunК benzer olarak bir matematik terimi olan ФÁrɑ УùmХÈ (s. addition (in КrТtСmОtТМ), topХКmК ТşХОmТ) НО VM’НО mКННО ЛКşı oХКrКФ вОr КХНığı СКХНО Лu söгХüФtО ФÁrɑ mКННО ЛКşının КХtınНК КnХКm ТХРТsТnО ЛКğХı oХКrКФ vОrТХmТştТr. Bu örnОФХe- re чУгā kelimesТ vО КХt КnХКmı oХКrКФ vОrТХОn чУгāУТ kelimesi de eklenebilir. ETD’nТn 1880’НОФТ ЛКsФısı 1856’НКФТвХО ЛТrtКФım вönХОrНОn КвrıХır: 1880 baskı- sınНК söгХüğün An English and Turkish Dictionary oХКn ЛКşХığı , RedСouse’s TurkТsС Dictionary oХКrКФ НОğТştТrТХmТş, ЛunК ЛТr НО OsmКnХı TürФхОsТвХО ТПКНОsТ ОФХОnmТştТr. Bu НОğТşТФХТФХОr, RОНСousО’un tКnınırХığının Кrttığının vО КrtıФ mОvМut söгХüФхüХüФ pТвКsКsınНК ЛТr вОr ОНТnНТğТnТn РöstОrРОsТ oХa- rak yorumlanabilir. GirТşО, 1856 ЛКsФısınНКn ПКrФХı oХКrКФ OsmКnХı TürФхОsТвХО oХКn ФОХТmОХОrТn oФu- nuşu ТхТn ЛТr хОvТrТ вКгı КХПКЛОsТ ОФХОnmТştТr. TОХКППuг КnХКtıХırФОn НО önМОФТ хКХışmКНК sОsХОrТn vОrТХmОНТğТ ТХФ Фısım (1st, oП К Тn КХХ vН.) хıФКrıХmıştır. AвrıМК, ETD’НО (1856) СОМО sТstОmТnТn СОm İnРТХТгМО-TürФхО СОm НО TürФхО-İnРТХТгМО ФısımНК ФuХХКnıХmКsınК rКğmОn, ETD’НО (1880) СОr ТФТ ЛöХüm НО sКвПКНКФТ son ФОХТmО ТХО КНХКnНırıХmıştır. нrnОğТn, directly gibi. VM ve ETD (1856 vО 1880) КrКsınНКФТ ПКrФХКrК НТФФКt хОФОМОФ oХursak Redhou- sО’un önМОХТФХО, söгХüФ НТгТmТnНО СОМО sТstОmТnНОn КХПКЛОtТФ sТstОmО РОrТ НönНüğünü Рörüвoruг. Bu, вКгКrın ФОХТmОХОrТn ФoХКв ЛuХunКЛТХmОsТ ТхТn ЛТr tОrМТСТ oХКrКФ вorum- ХКnКЛТХТr. AвrıМК, РТrТş ФısmınНК вОr vОrНТğТ ПКгХКХıФХКrı хıФКrНığı vО НКСК КnХКşıХır ЛТr хКХışmК ortКвК ФoвmКФ КНınК ЛТr хОvТrТ вКгı КХПКЛОsТ ОФХОНТğТ РörüХür. 66 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü Bu örnОФХОrНОn КnХКşıХmКФtКНır ФТ RОНСousО, VM’НОn sonrК СКгırХКНığı ТХФ söгХüФtО вöntОmТnТ şu şОФТХНО НОğТştТrmТştТr: DКСК РОnТş ЛТr söг vКrХığınК вОr vОrmТş, КnХКm ТХРТsТ oХКn ФОХТmОХОrТ Квnı mКННО ЛКşı КХtınНК topХКmış, ФОХТmОХОrТn TürФхО vОвК İnРi- ХТгМО ФКrşıХıФХКrını ОХНОn РОХНТğТnМО РОnТşХОtmТş vО ФКХıp söгХОrТ НсСТХ ОtmТştТr. AвrıМК, ФОХТmОХОrТn İnРТХТг tОХКППuгuвХК LКtТn СКrПХТ вКгımının вКnınНК ArКp СКrПХТ вКгımını НК ФuХХКnmКвК ЛКşХКmıştır. TОХКППuг ТхТn vОrНТğТ İnРТХТгМО ФОХТmО örnОФХОrТnНО ЛТr ФКrКr- sıгХıФ söг Фonusu oХsК НК НОnОmО вКnıХmК вoХuвХК ЛТr ЛТrХТФ sКğХКmКвК хКХıştığı Рörü- Хür. İХФ söгХüФ хКХışmКsınНКn ТtТЛКrОn alfabetik dizimden hece dizimine ve daha sonra tОФrКr КХПКЛОtТФ НТгТmО РОхmТş vО Лu sОЛОpХО хКХışmКХКrınНК ФОХТmОХОrТn вКгım sırКХa- mКsı НК НОğТşmТştТr. VM ve ETD (1856 vО 1880) КrКsınНКФТ ПКrФХКrı ЛОХТrХОНТФtОn sonrК son КşКma- НК 1861 vО 1890 tКrТСХТ söгХüФХОr ТХО Лu vОrТХОrТ ФıвКsХКвКМКğıг. 3.1.3 A Lexicon, English and Turkish, Shewing, in Turkish, The Literal, In- cidental, Figurative, Colloquial and Technical Significations of The Eng lish Terms ya da Kitab-I Lehçetü’l-Meânî Li-Ceymis Redhavz El- İngilizî [1861] 7 Her ne kadar РТrТş ФısmınНК Лu ОsОrТn 1856’НКФТ хКХışmКnın söг vКrХığı КхısınНКn Рe- nТşХОtТХmТş şОФХТ oХНuğu ЛОХТrtТХmТşsО НО Лu ТФТ ОsОr, СОНОП ФТtХОsТ sОЛОЛТвХО РТrТş Фıs- mınНКn söг vКrХığı ФısmınК ФКНКr вöntОm КхısınНКn ПКrФХıХıФ РöstОrТr. Bu söгХüФ 47.000 ФОХТmО ТхОrmОФtОНТr. SöгХüğün СОНОП ФТtХОsТnТn НОğТştТğТnТ RОНСousО’un ön söгНОФТ ЛКгı КхıФХКmКХКrınНКn СКrОФОtХО söвХОвОЛТХТrТг. BunК РörО RОНСousО, TürФ mОmХОФОtТnО СüМum ОНОn RusвК’nın müttОПТФ ФuvvОtХОr tКrКПınНКn püsФürtüХНüФtОn sonra bu хКptК ЛТr söгХüğО ТСtТвКх ФКХmКНığını НüşünНüğünü, КnМКФ vКгТвОtТn ЛöвХО oХmКНığını КФsТnО, TürФ toprКФХКrınНК Лu sККttОn sonrК ЛТr ФКХОm СКrЛТnТn ЛКşХКНığını НТХО РОtТrmОФtОНТr. RОНСousО’К РörО ФКХОm СКrЛТ, uгun гКmКn önМО İstКnЛuХ’К вОrХОşОn OФвКnus ötОsinin Anglo-SКФson ФöФОnХТ sКФТnХОrТnНОn oХuşКn СОvОsФсr ЛТr РruЛun OsmКnХı toprКФХКrınНКФТ ErmОnТХОrО НТnь vОвК nКгКrь ЛТХТmТ nКФХТвХО ЛКşХКНı. ГКmКnХК Лu ФТşТХОrХО TürФ НostХКrı КrКsınНКФТ ТХТşФТХОr РОХТşmОвО ЛКşХКНı vО Лu ТФТnМТ РruЛun İnРТХТг ПТФТrХОrТnО vО ОНОЛТвКtınК ТХРТsТ Кrttı. Bu ТХРТnТn ЛТr sonuМu oХКrКФ İnРТХТгМОвТ öğrОtmОФ ТхТn РОrОФХТ mКХгОmОnТn tОmТnТ вКnınНК TürФХОrТn Лu НТХТ хКЛuФ ФКvrКmКХa- rınК ТmФсn sКğХКвКМКФ хТПt НТХХТ söгХüФХОrТn ТСtТвКМı НoğНu ( 1861: İ). RОНСousО’un НКСК önМОФТ хКХışmКХКrınНКФТ vО öгОХХТФХО 1856/7’НОФТ хКХışmКsınНКФТ СОНОПТ İnРТХТгХОrО TürФхО öğrОtmОФtТr. AnМКФ Лu söгХüФ хКХışmКsınНК, СОНОП ФТtХОsТnТn НОğТşmОsТ КmКМı НК НОğТştТrmТştТr. Hedef kitle: İnРТХТгМО öğrОnmОФ ТstОвОn TürФ tОЛКК. KТtКЛın Тх ФКpКФ sКвПКsınНК вОr alan A sketch of English etymology, to facilitate to TurkТsС students to acquТsТtТon oП tСe EnРlТsС lanРuaРe (Türk öğrencТlerТn İnРТlТг dТli- nТ öğrenmelerТnТ kolaвlaştırmak ТхТn İnРТlТгce köken bТlРТsТ taslağı) şОФХТnНО вОr КХКn ТПКНО НО Лunu РöstОrmОФtОНТr (1861). Amaç: TürФХОrО İnРТХТгМО öğrОtmОФtТr. 7 ŞТmНТНОn sonrК ОsОr КНı ETL oХКrКФ ФısКХtıХmıştır. ŞОrmТn KКХКПКt • 67 Yöntem: SöгХüФ sКНОМО, İnРТХТгМОНОn TürФхОвО СКгırХКnmıştır. AmКМınК ЛКğХı oХКrКФ СОНОП НТХНОn КrКх НТХО НoğruНur. İnРТХТгМОnТn öğrОtТmТnО вönОХТФ oХКrКФ РТrТş ФısmınНК önМОХТФХО, İnРТХТгМО ФısК РrКmОr ЛТХРТsТ örnОФ МümХОХОrХО vОrТХmОвО хКХışıХmıştır: … ….. LОt mО ЛО opОnОН (ТmpОrКtТvО, ОmТr); … …. I аТХХ opОn ( FuturО, sТmpХО, РОХОМОФ гКmКn), … …. I аКs opОnТnР ( PКst МontТnuous, НТ’ХТ РОхmТş гКmКnın СТФсвОsТ) örnОФХОrТnНО РörüХНüğü РТЛТ. SöгХüğün РТrТşТnНО vОrТХОn КхıФХКmКХКrın tКmКmı OsmКnХı TürФхОsТвХОНТr. SöгХüФtО tОХКППuгХК ТХРТХТ КвrıntıХı ЛТr КхıФХКmК vОвК VM veya ETD’НОФТnО (1856 vО 1880) ЛОn- гОr ЛТr tКЛХo vОrТХmОmТştТr. BunК rКğmОn, СОr sКвПКnın ЛКşınНК tОХКППuгu ФoХКвХКştır- mКФ ТхТn ФuХХКnНığı örnОФ ФОХТmО НТгТsТ Прte, Прt, Прr, Прll, рrТse, арsС, mч, mчt, Счe, аСчв, nча, Пlча; Пыne, ПТn, sТr, marыne, nò, nяt, torpяr, dò, sяПt, bяok, dяаn; túbe, túb, rùle, búll, bùrв, cúr; this; asure, pleasure yer almКФtКНır. SöгХüФ ФısmınНК İnРТХТгМО ФОХТmОХОr vОrТХТrФОn pКrКntОг ТхТnНО tОХКППuгХКrınК вОr ve- rТХmТş, НКСК sonrК OsmКnХı TürФхОsТвХО КхıФХКmК вКpıХmıştır. BКгı ФОХТmОХОrНОФТ Кхık- lamalarda phrasal verb şОФХТnНОФТ ФКХıp ТПКНОХОrО НО вОr vОrТХmТştТr: About (рЛòаť) КНv.: …… .. To МomО КЛout: …. . To РОt КЛout: … SpХТt (spХТť), v.n.(spХТt; spХТt): : . 3.1.4 A Turkish and English Lexicon, Shewing in English The Significa tions of the Turkish Terms ya da Kitab-I Meânî-İ Lehçe Li-Ceymis Redhavz El-İngilizî (1890) 8: 1861 tКrТСХТ söгХüğün ЛТr НОvКmı nТtОХТğТnНО РörüХОЛТХОМОФ ОsОrТn ön söгünНОn, вТnО mТsвonОrХОrТn ТstОğТ üгОrТnО СКгırХКnНığını КnХКşıХmКФtКНır. YКгКr, mТsвonОrХОr ТхТn вКptığı Лu хКХışmКвı “mКННь ФКвРıХКrХК” СКгırХКНığını ЛОХТrtТr. EsОr ТХФ НОПК 1890’НК ЛКsıХmış, РünümüгО НОğТn pОФ хoФ ФОг ЛКsФı вКpmıştır. İstКnЛuХ’НКn öğrОnНТğТmТгО РörО LonНrКХı SТr JКmОs RОНСousО‟un СКгırХКmК РörОvТnТ üstХОnНТğТ vО ЛТrФКх sОnОНТr HОnrв O. DаТРСt’ın öгОХ ТХРТsТ КХtınНК rОНКФsТвonu sürОn ЛüвüФ TürФхО söz- ХüФ sonunНК ЛКsıХНı. OrtКвК 2224 sКвПКХıФ ЛüвüФ ЛТr МТХt хıФmış… Bu söгХüğün ЛКsıХmКsının TürФхО öğrОnmОвО хКХışКn mТsвonОrХОrТn хКХışmКХКrınНК НОvrТm вКrКtКМКğınК ТnКnıХıвor. DКСК önМО ФТmsОnТn ОrТşmО şКnsınК sКСТp oХmКНığı ЛТr вКrНım ОХТ uгКtıХКn mТsвonОrХОr son НОrОМО mТnnОttКr oХКМКФХКrНır. (1891 HОrСКХН’НКn КФtКrКn Maksudyan, 2007:38). Bu mОtТnНОn ОsОrТn ТХФ ЛКsФısının mТsвonОrХОr tКrКПınНКn МoşФuвХК ФКrşıХКnНığını söy- ХОвОЛТХТrТг. RОНСousО Лu söгХüФtО СОr ЛТr ФОХТmОnТn НТrОФt oХКrКФ İnРТХТгМО ФКrşıХığını vОrmОmТştТr. Bunun вОrТnО ФОХТmОnТn КхıФХКmКsıвХК ЛТr ФКrşıХıФ ЛuХНurmКвК хКХışmış- tır. Hedef kitle: TürФхО vО İnРТХТгМО öğrОnmОФ ТstОвОnХОr. 8 ŞТmНТНОn sonrК ОsОr КНı TEL oХКrКФ ФısКХtıХmıştır. 68 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü Amaç: TürФХОrО İnРТХТгМО vО İnРТХТгХОrО TürФхО öğrОtmОФ. Yöntem: YöntОmТ ТtТЛКrТвХО VM, ETD ve ETL ТХО ЛТrtКФım ЛОnгОrХТФ vО ПКrФХıХıФХКr ТхОrmОФtОНТr: SöгХüФ вКХnıгМК TürФхО-İnРТХТгМО oХup, İnРТХТгМО-TürФхО şОФХТnНО КвrıМК ЛТr Лö- Хüm ТхОrmОг. AmКМınК РörО, СОНОП НТХНОn КrКх НТХО Нoğru СКгırХКnmıştır. ETD’НО (1856 vО 1880) oХНuğu РТЛТ РТrТş ФısmınНК OsmКnХı TürФхОsТ vО ArКpхК СКre- ФО sТstОmТ СКФФınНК ЛТХРТ ТхОrmОФtОНТr. AвrıМК, ETD’НО (1880) oХНuğu РТЛТ ЛТr хОvТrТ вКгı КХПКЛОsТ НО vОrТХmТştТr. Bu söгХüğün НТğОrХОrТnНОn КвrıХКn Оn önОmХТ вönü tОХКППuг ЛöХümünНО ФОnНТnТ РöstОrmОФtОНТr. YКгКr НКСК önМО, TürФхОНО tОХКППuг ЛКФımınНКn sırКsıвХК 10 (VM) ve 11 (ETD 1856 vО 1880) ünХüНОn ЛКСsОНОr. AnМКФ, TEL’НО OsmКnХı TürФхОsТnНОФТ Лu ünХüХОrТn 16 tКnО oХНuğu vО ЛunХКrНКn 11 tКnОsТnТn Фısa ve 5 tanesinin de uzun oldu- ğunu ЛОХТrtТr. 16 ünХüвü örnОФХОnНТrТrФОn ФuХХКnНığı вöntОm НТğОr söгХüФХОrТnНОn ЛТr noФtКНК ПКrФХıХıФ РöstОrТr. VM’НОn ТtТЛКrОn tОХКППuг ЛКФımınНКn ОХО КХınКn ünХüХОr 1., 2. vОвК 1st, 2nН şОФХТnНО sırК sКвıХКrıвХК tКnımХКnmış vО НКСК sonrК örnОФ ФОХТmОХОrХО sОsХОr vОrТХmТştТr. BurКНК ТsО sОsХОrТn üгОrТnО 1,2, 1, 2 РТЛТ sКвısКХ НОğОr vОrТХmТştТr. Yani, a1 as in far, a2 Кs Тn аКr РТЛТ. Bu 16 ünХü sОsТ nТtОХОmОФ КmКМıвХК RОНСousО’un vОrНТğТ örnОФ ФОХТmОХОrТn НО НОğТştТğТ РörüХür. VM’НО far, war, ashore, merit, did, bird, so, rule, tu (thou) ve fur ФОХТmОХОrТ örnОФХОnНТrТХТrФОn ETD’НО (1856 vО 1880) wall, far, about, pan, pen, pin, girl, go, tu, full, fun örnОФХОnНТrТХmТştТr. BurКНК ТsО far, war, ashore, pan, far; broad (a1sma1n), war; broad (ha2Пı2z), met, did, bird, machine, broad (qı2ra2t), so, rule, tu, fur, rude ФОХТmОХОrТ tОrМТС ОНТХmТştТr. BunХКrНКn far, war, ashore, did, bird, so, rule, tu, fur kelimelerinin VM’НОФТХОrХО ОşХОştТğТ РörüХür. Bu Лa- ФımНКn RОНСousО’un VM’НОФТ tОrМТСХОrТnО РОrТ НönНüğü söвХОnОЛТХТr. AвrıМК sırКsıвХК, VM’НО üх, ТФТ, üх; ETD (1856 vО1880) Нört, ТФТ, üх oХКn /К/, /Т/vО /u/ ünХüХОrТnТn sКвısı- nın TEL’НО КХtı, Нört, Нört oХНuğu РörüХmОФtОНТr. SöгХüФ ФısmınНК mКННО ЛКşХКrı vОrТХТrФОn ETD’nТn (1856 vО1880) TürФхО- İnРТХТгМО ФısmınНК oХНuğu РТЛТ önМО ArКp СКrПХТ вКгımınК, sonrК ФОХТmОnТn oФunuşumК vО КrНınНКn İnРТХТгМО КхıФХКmКsınК вОr vОrТХmТştТr. KОХТmОnТn oФunuşu tОХКППuг Фıs- mınНК vОrТХОn К1 a2 şОФХТnНОФТ tОХКППuг ТşКrОtХОrТвХО РöstОrТХmТştТr. Bu вönüвХО daha önМОФТ söгХüФХОrНОn ПКrФХıХıФ РöstОrТr. NТtОФТm вКгКr, НТğОr söгХüФХОrНО ЛùвХц, Àp- ÀnsТг, ПрФÀt ФОХТmОХОrТnНО РörüХНüğü РТЛТ НОğТşТФ ЛТr ТşКrОtХОmО ФuХХКnmıştır. À, р, ù vs. şОФХТnНОФТ Лu ТşКrОtХОrТ ФoвКrФОn İnРТХТг tОХКППuгunu НТФФКtО КХsК НК ТşКrОtХОr üгОri- nО КвrıntıХı ЛТr КхıФХКmК вКpıХmКmıştır. Bu tОХКППuг ТşКrОtХОrТnТn tıpФı TEL’НОФТ sТs- tОmНО oХНuğu РТЛТ вКгКrın ЛТr tКsКrruПu oХНuğu НüşünüХmОХТНТr. BТr НТğОr ПКrФХıХıФ ТsО, ETD’nТn (1856 vО 1880) КхıФХКmК ФısımХКrınНК вКгКrın ОФ oХКrКФ vОrНТğТ НОвТmХОrТ ArКp СКrПХТ вКгНıФtКn sonrК oФunuşХКrınК НК вОr vОrmОsТНТr. Ancak TEL’НО Лu vО ЛОnгОrТ örnОФХОr, sКНОМО ArКp СКrПХТ вКгımХК РöstОrТХmТş, oФunuş- ХКrı vОrТХmОвТp İnРТХТгМО КхıФХКmКХКrК РОхТХmТştТr. нrnОğТn, VM’НО mКННО ЛКşı oХКn ФÁrɑ УùmХÈ, s. addition (Тn arТtСmetТc), toplama ТşlemТ. terimi, ETD’nТn (1856 vО 1880), TürФхО-İnРТХТгМО ЛöХümünНО ФÁrɑ mКННО ЛКşının КХtınНК КnХКm ТХРТsТnО ЛКğХı oХКrКФ ФÁrɑ УùmХÈ şОФХТnНО vОrТХТp КхıФХКnmıştır. TEL’НО ТsО вТnО qК2ra3 mКННО ЛКşı- nın КХtınНК ….. ── oХКrКФ vОrТХТp СОmОn вКnınК TСО аrТttОn proМОss oП sТmpХО КННТ ŞОrmТn KКХКПКt • 69 tТon. КхıФХКmКsı вКpıХmıştır. Bu örnОФ ЛТгО вКгКrın СОm ФОХТmОnТn vОrТХТş ЛТхТmТnНО СОm НО КхıФХКmКsınНК НОğТşТФХТğО РТttТğТnТ РöstОrmОФtОНТr. YuФКrıНК НОğОrХОnНТrТХОn söгХüФХОrТn вКnınНК RОНСousО’un вКrım ЛırКФtığı ЛТr ЛКşФК İnРТХТгМО-TürФхО söгХüФ oХНuğu ЛТХТnmОФtОНТr. AnМКФ, Лu söгХüğО uХКşıХКmКmış- tır. 1867 TОmmuг vО ArКХıФ tКrТСХТ КrТгКХКrНК OsmКnХıМКНКn İnРТХТгМОвО, НТnНОn Кstro- nomТвО, СuФuФtКn mКtОmКtТğО pОФ хoФ sКСКвК КТt tОrТmleri de ihtiva eden 200 bin ke- ХТmОХТФ ЛТr söгХüФ oХНuğu ЛОХТrtТХmТştТr (ErТşТm tКrТСТ: 18.11.2015).9 3.2 Hedef Kitlenin Osmanlı (Padişah, Talebe, Kсtip Gibi Okuryazar Kesim) Olduğu Söгlükler Bu söгХüФХОr ТФТ tКnО oХup tОФ НТХХТ СКгırХКnmışХКrНır. 3.2.2 Müntehabât-i Lugât-i Osmâniyye (1842/1852)10 RОНСousО’un СКгırХКНığı söгХüФХОr ТхОrТsТnНО ТХФ ЛКsıХКn ОsОrТНТr. EsОrТn ТХФ şОФХТ MünteСabсt-i Turkiyye КНıвХК ЛКsıХmış, НКСК sonrК НК pОФ хoФ ФОг НüгОnХОne- rОФ вОnТНОn ЛКsıХmıştır. MüntОСКЛсt-Т TurФТввО İstКnЛuХ оnТvОrsТtОsТ KütüpСКnОsТ TY 2776 numКrКНК ФКвıtХıНır. EsОrТn НТğОr ЛКsФıХКrı ТsО şöвХОНТr: 1. MüntОСКЛсt-Т TürФТввО (1842) 2. MüntОСКЛсt-Т LuРсt-Т OsmсnТввО(1852-1853)ДDTCF Kütp. NКНТr 1306 KТtКЛ mün- tКСКЛсt ОХ-ХuРсt ОХ-Osmaniye H. 1268-1269] 3. LüРсt-ı OsmсnТввО H. 1270 ДDTCF Kütp. NКНТr 1249Ж 3. KТtсЛ-ı MüntКСКЛсt-ı LüРсt-ı OsmсnТввО H. 1276 ДTDK Kütp. SöгХ./A 437Ж 4. KТtсЛ-ı MüntКСКЛсt-ı LüРсt-ı OsmсnТввО H. 1280 ДDTCF Kütp. TürФoХoУТ 84412Ж 5. LüРсt-ı OsmсnТввО H. 1281 ДDTCF Kütp.NКНТr 3856Ж 6. LüРсt-ı OsmсnТввО H. 1282 ДTDK Kütp. SöгХ. AN/435Ж 7. MüntОСКЛсt-Т LuРсt-Т OsmсnТввО, H. 1285 ДMТХХТ KütüpСКnО Nr. 1973A 441Ж 8. LüРсt-ı OsmсnТввО H. 1286 ДDTCF Kütp. TürФoХoУТ BöХümüЖ 9. İХсvОХТ KТtсЛ-ı MüntКСКЛсt-ı LüРсt-ı OsmсnТввО H. 1286 ДTDK Kütp. SöгХ.AN/0439Ж 10. İХсvОХТ KТtсЛ-ı MüntКСКЛсt-ı LüРсt-ı OsmсnТввО H. 1292 ДDTCF Kütp. NКНТr 3499] 11. İХсvОХТ LüРсt-ı OsmсnТввО H 1303 ДDTCF Kütp. NКНТr/3677Ж 12. İХсvОХТ LüРсt-ı OsmсnТввО H. 1323 ДTDK Kütp. SöгХ.AN/0440Ж (YКvuгКrsХКn 2009: 28-93). Bu söгХüğün ЛКsımı хoФ ПКгХК гКmКn КХmıştır. EsОr Erгurum’НК tКmКmХКnıp Erгurum MüşТrТ KКmТХь PКşК’nın НТХОФхОsТвХО ЛТrХТФtО SuХtКn AЛНüХmОМТН’О sunuХmuştur. RОd- house, MünteСabсt-Т LuРсt-Т OsmсnТввe’nТn (1852) РТrТş ФısmınНК SuХtКn AЛНüХme- МТН’О vО onК övРüНО ЛuХunur. SuХtКnın ХütuП vО СТmmОtТвХО pОФ хoФ mОМХТs vО mОФte- ЛТn вКpıХНığını vО ЛurКХКrНКФТ tКХОЛО, ФсtТpХОrО ФoХКвХıФ КхısınНКn söгХüğün вКгımı ТхТn ЛТХРТ vОrТХНТğТ ЛОХТrtТХmТştТr. 9 BOA, HR.TO 449/24 Д18 TОmmuг 1867Ж; Hr. TO. 449/24 Д10 ArКХıФ 1867Ж. 10 FТnНХОв ОsОrТn tКrТСТ oХКrКФ 1842 вıХını РöstОrТr. Bu tКrТС ОsОrТn pКНТşКСК tКФНТm ОНТХНТğТ вıХı РöstОrmОФtО oХup ЛКsım вıХ 1852’НТr (Д1979Ж 2006: 98). 70 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü Hedef kitle: Talebe ve katipler. Amaç: Mektep ve mОМХТsХОrНО хКХışmКХКrК ФoХКвХıФ sКğХКmКФ. Yöntem: RОНСousО söгХüğО, ОsОrТ tОrtТp ОНОnТn КНı гТФrОНТХmОНОn MünteСabсt-Т LuРсt- Т OsmсnТввe ТsmТnТn vОrТХНТğТnТ ЛОХТrtТr. DКСК önМО СКгırХКnКn MünteСabсt-Т TürkТy- ye’nТn sonunНКФТ üх sКвПКХıФ ЛöХümНО, ОsОrТnТn вКгıХış КmКМını vО СКгırХКnış вöntОmТnТ vОrmОФtОНТr. BunК РörО söгХüФ, OsmКnХı TürФхОsТnНО ФuХХКnıХКn ArКpхК FКrsхК ФОХi- mОХОr üгОrТnО oХup, onХКrı ArКp СКrП sırКsınК РörО sırКХКвКn ТХФ ХüРКttТr. RОНСousО mü- ФОmmОХ НОnОМОФ Лu söгХüğünНО ArКpхК vО FКrsхК ФОХТmОХОrТ НО TürФхО ФКЛuХ ОtmТş vО Лu НТХХОrНОФТ ФОХТmОХОr ТхТn Квrı ЛöХümХОr НüгОnХОmОmТştТr. DКСК önМО ФuХХКnıХКn Van- kulь, Kamûs TercümesТ, BurСсn-ı Katı РТЛТ söгХüФХОr ArКpхК vО FКrsхКНКn TürФхОвО oХНuğu РТЛТ tОrМümО ОНТХmТştТr. Bu söгХüФХОrНО ФuХХКnıХКn mКННО ЛКşХКrı НК OsmКnХı TürФхОsТnНО ФuХХКnıХКn ArКpхК vО FКrsхК ФОХТmОХОrТn ФuХХКnımını НОğТХ, ФОnНТ НТХХОrТn- НОФТ ФuХХКnımХКrı РöstОrmОФtОНТr. BöвХОМО RОНСousО, TürФ söгХüФхüХüğünНО OsmКnХı TürФхОsТвХО вКгıХmış ОsОrХОrНОФТ ArКpхК vО FКrsхК ФОХТmОХОrТ TürФхОНОФТ ФuХХКnımХa- rıвХК РöstОrОn ТХФ söгХüğü СКгırХКmıştır (YКvuгКrsХКn 2009: 30). Bu söгХüФtО 18230 ArКpхК, 6420 FКrsхК ФОХТmО oХmКФ üгОrО topХКm 24650 ФОХТmО mКННО ЛКşı вКpıХmıştır. MünteСabсt-Т LuРсt-Т OsmсnТввe’nТn РТrТşТnНО ТsО ОsОrТn ArКpхК vО FКrsхКНКn Osman- Хı НТХТnНО ФuХХКnıХКn вКФХКşıФ 25 ЛТn ФОХТmОnТn ЛТr vОвК ЛТrФКх КnХКmını vОrНТğТnТ, ArКpхК vО FКrsхК ФОХТmОХОrТ ЛТrЛТrТnНОn КвırmКФ ТхТn FКrsхК ФОХТmОХОr üгОrТnО ЛТr хТгРТ хОФtТğТnТ, вТnО ФОХТmОХОrТn tОХКППuгХКrının Нoğru вКpıХmКsı ТхТn СКrОФОХОНТğТni ЛОХТrtmТştТr. RОНСousО’К РörО ХüРКtТ СКМТm ЛКФımınНКn Kсmûs (el-Okyanus), Vankulь (Mehmed EПОnНТ, ö. 1590), BurСсn ve Ferheng’О Оş oХmКmКФХК ЛТrХТФtО ФuХХКnımı КхısınНКn ХüРКtХКrНКn üstünНür. Bu ХüРКtХКrНК ЛТr ТФТ ФОХТmОвТ tОspТt ТхТn СКrМКnКn гКmКnНК Фen- НТ ОsОrТnНОn on ЛОş вТrmТ ФОХТmО хıФКrıХКЛТХmОФtО Лu НК ФuХХКnım ФoХКвХığı sКğХКmКk- tКНır (1852: 2-3). 3.3 Külliвсt-ı ‘Aгiгiввe fi’l-Lügсti’l-‘Osmсniввe RОНСousО’un İnРТХtОrО’НО ЛuХunНuğu 1865’tО ТФТ söгХüФ хКХışmКsı НКСК вКptığı vО ЛunХКrın вКrım ФКХНığı ЛТХТnmОФtОНТr. Bu söгХüФ хКХışmКХКrınНКn ЛТrТ KüllТвсt-ı ‘Aгi- гТввe ПТ’l-LüРсtТ’l-‘OsmсnТввe11 КНХı ОsОrНТr. EsОr, RОНСousО’un НОvrТn LonНrК sОПТrТ Musurus PКşК КrКМıХığıвХК HКrТМТвО NКгırı FuКН PКşК’вК РönНОrНТğТ mОФtupХКrНК НТХО getirilmektedir. Bu mektuplКrНКn 18 TОmmuг vО 10 ArКХıФ 1867’НО вКгıХmış oХКn ТХФ ТФТsТ, AХТ İСsКn GОnМОr tКrКПınНКn RedСouse’ın Türkхe LüРatı Hakkında Mektubu baş- ХıФХı ЛТr вКгıНК ОХО КХınmıştır (1998). FТnНХОв (Д1979Ж 2006; DİA: 2007) vО TunМОr (2012)’НО ОsОr СКФФınНК ЛТХРТ vОrmТşХerdir. Bu bilgilerdeki ortak nokta, eserin 11 cilt şОФХТnНО СКгırХКnНığı, mОvМut МТХtХОrТn İstКnЛuХ’К РönНОrТХНТğТ vО ФКвЛoХНuğuНur. Hedef kitle: Sultan Amaç: EsОrТn ЛКsıХmКsı ФКrşıХığı РОХТr sКğХКmКФ. 11 Eser hakkınНКФТ Оn вОnТ ЛТХРТХОr tКrКПımıгНКn tОspТt ОНТХmТş oХup BТr Söгlüksel BТlmece: RedСouse’un Kaвıp Türkхe Söгlüğüne Ne Oldu? ЛКşХıФХı вКгıНК ОХО КХınmıştır. Söг Фonusu вКгı, Bilig НОrРТsТnТn СКФОm sürОМТnНОn РОхmТş oХup вКФın гКmКnНК вКвımХКnКМКФtır. Bu sОЛОpХО вКгının вКвım sürОМТ ЛОФХОnНТğТnНОn, Фonu ТХО ТХРТХТ КвrıntıХКrın ЛurКНК vОrТХmОsТ uвРun РörüХmОmТştТr. ŞОrmТn KКХКПКt • 71 Yöntem: 186712 tarihli arizaНК РОхОn ЛТrФКх ТПКНОвО НТФФКt ОНТХНТğТnНО, İФТ вıХНКn ЛОrТ üгОrТnНО хКХıştığım вОnТ ОsОrТmТn ЛКsıХmış numune- sТnТ sТгТn nurХu tКФНТrХОrТnТгО sunmКФtКn onur Нuвuвorum. OsmКnХı НТХТnТn BüвüФ GОnОХ SöгХüğü oХКn Лu ОsОrО, sТгТn onКвınıгХК, Kül- lТвсt-ı ‘AгТгТввe ПТ’l-LüРсtТ’l-‘OsmсnТввe КНını ФoвmКФ ТstОrТm. OsmКnХıМКНКФТ TürФ, ArКp, FКrs vОвК AvrupК НТХХОrТnНОn ФОХТme- ХОrХО ЛТХТmХОrТn tОФnТФ tОrТmХОrТnТn tümünü tОФ ЛТr КХПКЛОtТФ sОrТ ТхТnНО ЛТr КrКвК РОtТrmОвО хКХıştığımı НТХО РОtТrОвТm. HОr ЛТr ФОХi- me, etimolojТsТ, ТmХКsı – ArКpхК ТхТn oХКn mОtoНun СКПТП ЛТr НОğТşti- rilmesi–vО tКm tОХКППuгuвХК vОrТХОМОФ. ŞТmНТвО НОФ, вТrmТ üх ТХК вТrmТ Нört ЛТn ФОХТmОвТ, SöгХüğün ЛОştО ЛТrТnТ СКгırХКНım. EХТП СКr- ПТ, sКНОМО ФОnНТ ЛКşınК, вКФХКşıФ on КХtı ЛТn ФОХТmО ТСtТvК ОtmОФtО. EsОrТn ЛКsıХmış numunОsТnНОn хıФКrНığım vОrТХОrО РörО, SöгХüğün tКmКmı вКФХКşıФ ТФТ ЛТn КХtı вüг sКвПКвı ФКpsКвКМКФ ФТ Лu 4 sКвПa- ХıФ ПormКХКrНКn 650 vКrКФ ОНОr. Söг Фonusu ОsОr, ЛОnТm Лu türНО СКгırХКНığım ТХФ ОsОr oХКn vО РОхОnХОrНО SuХtКnТХОr vО RüşНТвОlerde oФutuХmКФ üгОrО вОnТНОn ЛКsımı HüФümОt tКrКПınНКn üstХОnТХmО onurunu alan MüntaСabсt ’ın ЛТr НОvКmı oХКМКФ. HКгrОtХОrТnТг ТхТn, ЛОnТm OsmКnХıМК SöгХüğün вКгıХmКsı ТхТn вКpıХmış КrКştırmКХКrı ТФТnМТ НОПК ФuХХКnНığımı vО Лunun вКnı sırК вКФХКşıФ ТФТ вüz bin ke- ХТmОвТ ФКpsКвКn TürФхО, ArКpхК, FКrsхК vО İnРТХТгМО BüвüФ LüРсtТnТ СКгırХКНığımı ЛТХmОХОrТ ЛОХФТ ТХРТnх oХКМКФtır. söгХüğün СКвХТ ФКpsКmХı oХКМКğı КnХКşıХmКФtКНır. RОНСousО Лu КrТгКХКrХК ЛТrХТФtО, ОХТП ЛКЛının ТФТ vКrКФХıФ Фısmını numunО oХmКsı ТхТn РönНОrmТştТr. Bu ФısımНКn СКrОФОtХО MünteСabсt ТХО КrКsınНКФТ ЛТrФКх ПКrФХıХığı НТХО РОtТrmОФ вОrТnНО oХКМКФtır: MünteСabсt’tК ФОХТmО ФКrşıХıФХКrının ЛТrФКх МümХО ТХО КхıФХКnНığı, СОrСКnРТ ЛТr НОвТm, tОrТm vЛ. КхıФХКmКвК вОr vОrТХmОНТğТ РörüХür. DКСК önМО ЛОХТrtТХНТğТ üгОrО Münte- Сabсt’tК mКННО ЛКşХКrınК ArКp СКrПХТ oФunuşХКrının (СКrОФО ТХО) vОrТХmОsТ pХКnХКnmış КnМКФ vОrТХmОmТştТr. Bu ТФТ Сusus KüllТвсt’НК НТФФКtО КХınmış; КхıФХКmКХКrНК НОвТm, КtКsöгü, tОrТm vЛ. НОtКв КхıФХКmКХКr vОrТХmТş vО ЛunХКrın ArКp СКrПХТ oФunuşХКrı СКre- ФОХТ oХКrКФ pКrКntОг ТхТnНО РöstОrТХmТştТr. AвrıМК, Лu ТФТ vКrКФХıФ ФısmК ЛКФıХКrКФ söг vКrХığının РОnТşХОНТğТ НО söвХОnОЛТХТr. MünteСabсt’tК ОПʿс ( ): EnРОrОФ tКЛТr oХunКn вıХКn. şОФХТnНО vОrТХОn ФОХТmОnТn KüllТвсt’НК efʿс ( : : : ): enРerek denТlen гeСТrlТ вılan. eПʿс-yi zerd-Псm (*) altın renklТ вılan kТ aхık renklТ kalem ve ateş alevТ ve хarС ve гamaneden kТnaвe olur. efʿс-yi zerd-Псm (*) be-mсnс-вТ Тгс: eПʿс-вТ РüСer bс peвker (*) РüСer bс вüгlü вılan kТ ateş alevinden kinayedir: efʿс-вТ mercсn-Т Рaгab (*) mercсn seğТrlТ вılan kТ вТne alev- den kinayedir. ТПКНОsТnНОn mКННО КхıФХКmКХКrınНК НОвТm vОвК ФКХıp söгХОrО вОr vОrТl- НТğТ vО ЛunХКrın НК КхıФХКnНığı РörüХür. BТr ЛКşФК örnОФtО efgen ( ): Düşürücü, вıkıcı, atıcı olan verilirken, KüllТвсt’НК ФöФü НО mКННО ЛКşınК ОФХОnОrОФ ОПРОn ( : : ) fegen: Вere bırakıcı: вere atıcı, 12 BurКНК mОФtupХКrın tКmКmı vОrТХmОвТp vurРuХКnmКФ ТstОnОn ЛТrФКх önОmХТ МümХО ЛТr КrКвК РОtТrТХmТştТr. 72 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü вere düşürücü mсnсsıвla terkТbсt-ı aСТrТnde Тrсde olunur, adettТr. Meselс kûС-ı eПРen tabТrТ dağı вerТnden kaldırup вere atıcı demektТr. şОФХТnНО КхıФХКmК вКpıХmıştır. KüllТвсt’ın ТФТ vКrКФХıФ ОХТП ЛКЛınНК vОrТХОn ОПРсnО ( : : ) ПТРсne: Düşük kТ vaktТnden ol nс-tсmm olarak raСТmden Тskсt olunan cenТndТr, сПıФ ( : : : ): ТlТm ve Пaгl ve kerem ve müСasen sсТreden kanРısı cТСetТвle mertebe-Т nТСсвete vсsıl olan gibi kelimelere MünteСabсt’НК rКstХКnmКmıştır.13 4 Değerlendirmeler ve Sonuх Bu хКХışmКНК, RОНСousО’un ОsОrХОrТ вöntОmХОrТ ЛКФımınНКn ФКrşıХКştırıХmış vО ЛТrtКФım ЛuХРuХКr ОХНО ОНТХmТştТr. Bu ЛuХРuХКrНКn СКrОФОtХО вКгКrın söгХüФхüХüğü vО söгХüФ СКгırХКmК ТХФОХОrТ ТхТn şunХКrı söвХОmОФ mümФünНür: 1. RОНСousО’un söгХüФ СКгırХКmКФ ТхТn OsmКnХı TürФхОsТnО vКФıП oХНuğunu Рörü- вoruг. HОr nО ФКНКr РОnхХТФ вıХХКrınК ФКНКr oХКn ОğТtТmХОrТ вКrım oХsК НК OsmКnХı top- rКФХКrınНК РОхТrНТğТ sürОхtО ФОnНТnТ вОtТştТrНТğТ ortКНКНır. нгОХХТФХО, tОrМümКnХıФ Рöre- vТnТn söгХüФ хКХışmКХКrınК ЛüвüФ ФКtФısı oХmuştur. 2. İФТ НТХХТ vОвК tОФ НТХХТ СКгırХКНığı Лütün söгХüФХОrНО СОp ЛТr СОНОП ФТtlesi ve КmКМı oХНuğu РörüХür. BТХСКssК, ТФТ НТХХТ söгХüФ СКгırХКmК mКМОrКsınНК VM ТХО İnРТХТг SuЛКвХКrК TürФхО öğrОtmОФ ТхТn ЛКşХКвКn sürОх, ETL ТХО tКm tОrsТ ЛТr noФtКвК tКşınmış vО СОНОП ФТtХОsТ НОğТşmТştТr. Bu НОğТşТmНО sТвКsТ vО ФüХtürОХ şКrtХКrın вКnınНК ЛüвüФ öХхüНО вКгНığı söгХüФХОrТn ЛКsımı ТхТn ОФonomТФ ФКвnКФ sКğХКmК ФКвРısının НК roХ oвnКНığı РörüХür. TEL’НО ТsО СОНОП ФТtХОsТ НКСК НК РОnТşХОmТş СОm İnРТХТгМО СОm НО TürФхО öğrОnmОФ ТstОвОnХОrО МОvКp vОrmОвО хКХışКn ЛТr söгХüФхü oХКrКФ ФОnНТnО вОr ОНТnmТştТr. 3. HОНОП ФТtХОsТ vО КmКМınК РörО СКгırХКНığı söгХüФХОrНО önМОХТФ, ОsОrТn ФuХХКnıМı- вК ФoХКвХıФ sКğХКmКsı oХmuştur. Bu Нurum, söгХüФ mКННОХОrТnТ СКгırХКrФОn НönОmТn söгХüФХОrТnО nКгКrКn ФoХКв ЛuХunКЛТХТrХТФ ТХФОsТnО uвРun oХКrКФ ФОХТmОХОrТ НТгТşТnНОn vО tОХКППuг ТşКrОtХОrТnТn ФonmКsınК vОrНТğТ önОmНОn КnХКşıХmКФtКНır. SöгХüФХОrТnНОФТ ФoХКвХıФХıФ sКğХКmК ЛТХТnМТnТ oХuşturmКФ ТхТn вКгКrın, НönОmТn söгХüФХОrТnО vКФıП ol- Нuğu vО КnКХТtТФ ЛТr вКФХКşım sОrРТХОНТğТnТ söвХОnОЛТХТr. 4. YКгКrın, söгХüФ mКХгОmОsТ ТхТn pОФ хoФ ФКвnКФtКn ПКвНКХКnНığı РörüХür. İХФ söгХüğünНОn son söгХüğünО ФКНКrФТ КşКmКХКrНК СОp НКСК ТвТвТ СОНОПХОвОn ЛТr söгХüФхü olarak VM’НОФТ хОФТrНОФ söг vКrХığınНКn TEL РТЛТ ФКpsКmХı ЛТr söгХüФ vКr ОНОЛТХmТş- tТr. Aвnı КşКmКвı tОФ НТХХТ söгХüФХОrТnНО НО РörmОФ mümФünНür. NТСКвОtТnНО, Münte- Сabсt ТхТn СКгırХКНığı mКХгОmОвТ KüllТвсt ТхТn ФuХХКnmış vО OsmКnХı TürФхОsТnТn Оn ФКpsКmХı vОrТХОrТnО sКСТp söгХüğünü oХuşturmКвı СОНОПХОmТştТr. 5. RОНСousО’un, sКНОМО söг vКrХığı НОğТХ Квnı гКmКnНК söгХüФ вöntОmХОrТ üгОrТnО НО ФКПК вorКn, НОğТşТmТ НОstОФХОвОn ЛТr вönü oХНuğu, ОsОrХОrТnНОФТ вöntОmХОrТ sürОФХТ РОХТştТrmОвО хКХışmКsınНКn КnХКşıХmКФtКНır. Bu вöntОm НОnОmОХОrТnНО ОХЛОttО ФТ Фul- ХКnıМının ТşТnТ ФoХКвХКştırmКФ КnК ТХФОsТ sОгТХОЛТХНТğТ РТЛТ, СОНОПО НönüФ СКrОФОt ОttТğТ КхıФtır. DОnОmО sürОМТnНО вОrТ РОХТp ЛТr önМОФТ вöntОmО РОrТ НönНüğü НО РörüХür. BunК РörО, RОНСousО’un хОФТrНОФtОn ЛКşХКвıp НКСК НК РОnТşХОвОn söгХüФХОrТnНО ФКpsКвıМı, tОmФТnХТ vО ФКНОmОХТ ТХОrХОвОn ЛТr söгХüФ СКгırХКmК sürОМТnТ tКФТp ОttТğТnТ 13 ( , , , , ) KısКХtmКХКr şu şОФТХНОНТr: ArКpхК, FКrsхК, sıПКt, ТsТm, Тsm-Т ПсТХ. ŞОrmТn KКХКПКt • 73 vО söгХüФ СКгırХКmК ТХФОХОrТnТ СОr şОвНОn önМО СОНОП ФТtХОnТn ЛОХТrХОНТğТnТ söвХОвОЛТХi- riz. Kaynaklar BКşЛКФКnХıФ OsmКnХı DОvХОt ArşТv BОХРОХОrТ, Сttps://ФКtКХoР.НОvХОtКrsТvХОrТ.Рov.tr/ (ErТşТm tКrТСТ: 18.11.2015). Erciyas, OsmКn (2011). “OsmКnХı’НК BКtı DТХХОrТnО AТt SöгХüФХОr”, EUL Jo- urnal oП SocТal ScТences (2:2) LAо Sosвal BТlТmler DerРТsТ, December-ArКХıФ, 70-78. ErНОm, MОСmОt Dursun (2005). “MКnгum SöгХüФХОr vО TuСПО-Т Âsım”, Inter- national Journal of Central Asian Studies, Volume 10-1. Findley, Carter V. ([1979] 2006). Sir James W. Redhouse The Making of a Perfect Orientalist. RОНСousО PrОss. MТsМОХХКnв. İstКnЛuХ. ––––––––––––––– (2007). “SТr JКmОs А. RОНСousО MКННОsТ”. İslсm AnsТklo- pedisi. C. 34. İstКnЛuХ: TürФТвО DТвКnОt VКФПı YКв. 523. GОnМОr, AХТ İСsКn (1998). “RОНСousО’ın TürФхО LüРКtТ HКФФınНК MОФtuЛu”. İlmТ Araştırmalar: DТl, EdebТвat, TarТС İncelemelerТ, 6: 331-342. KКrКРöХ, EПОМКn (2011), SТr James RedСouse ve İnРТlТгlere Türkхe нğretТmТ. YüФsОФ LТsКns TОгТ. BoХu: AЛКnt İггОt BКвsКХ оnТvОrsТtОsТ, BoХu. MКФsuНвКn, NКгКn (2007). “BТr SöгХüФtОn BüвüХОnmОФ”. Toplumsal Tarih, ŞuЛКt: 36. Redhouse, Sir William James (1855). The Turkish Campaigners Vade-Mecum of Ottoman Colloquial Language. 2. Bask, London: Bernard Quartich, 15 Pic- cadily. ––––––––––––––– (1856[1857]). An English and Turkish Dictionary, in two parts, EnРlТsС and TurkТsС and TurkТsС and EnРlТsС, (Türkхe ve İnРТlТгce Söz- lük, 2 Kısım: Türkхe-İnРТlТгce, İnРТlТгce-Türkхe), London: Bernard Quartich, 15 Piccadily. ––––––––––––––– (1861). A Lexicon, English and Turkish, shewing, in Tur- kish, the Literal, Incidental, Figurative, Colloquial and Technical Significati- ons of the English Terms ya da Kitab-ı LeСхetü’l-Meсnь lТ-Ceymis Redhavz el- İnРТlТгь , London: Bernard Quartich, 15 Piccadily. ––––––––––––––– (1867). KüllТвсt-ı ‘AгТгТввe ПТ’l-LüРсtТ’l-‘OsmсnТввe (Elif ЛКЛı), 2 vКrКФ. ––––––––––––––– (1880). RedСouse’s TurkТsС DТctТonarв, Тn tаo parts, Eng- lТsС and TurkТsС and TurkТsС and EnРlТsС, (RedСouse’un Türkхe Söгlüğü, 2 Kısım: Türkхe-İnРТlТгce, İnРТlТгce-Türkхe), London: Bernard Quartich, 15 Pic- cadily. ––––––––––––––– (1852). MünteСabсt-Т LüРсt-i Osmaniyye. (PDF). ––––––––––––––– (2011). A Turkish and English Lexicon, shewing in English the Significations of the Turkish Terms ya da Kitab-ı Meсnь-Т LeСхe lТ-Ceymis Redhavz el-İnРТlТгь. кКğrı YКвınХКrı, İstКnЛuХ. 74 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü Tuncer, Harun (2012). Doğu Тle Batı Arasında BТr Köprü James АТllТam RedСouse. YüФsОФ LТsКns TОгТ. İstКnЛuХ: MТmКr SТnКn GüгОХ SКnКtХКr оnТvОrsТtОsТ, İstКnЛuХ. оХФütКşır, M. ŞКФТr. (1948). ‘БI. YüгвıХНКn GünümüгО KКНКr YКгıХmış BКşХıМК Söz- ХüФХОrТmТг’, Türk DТlТ Belleten. SОrТ: III. SКвı 12-13 Ocak-ArКХıФ, TürФ DТХ Kurumu, Ankara. YКvuгКrsХКn, P. (2004). ‘TürФ SöгХüФхüХüФ GОХОnОğТ AхısınНКn OsmКnХı DönОmТ Söz- ХüФХОrТ vО ŞОmsОННТn SКmТ’nТn KКmus-ı TürФь’sТ’ Ankara оnТversТtesТ DТl ve Tarih- CoğraПвa FakültesТ DerРТsТ, 44/2, 185-202. –––––––––––––––(2009). Osmanlı DönemТ Türk Söгlükхülüğü, TİYDEM YКвınМıХıФ, Ankara. 5. Kısaltmalar BOA BКşЛКФКnХıФ OsmКnХı DОvХОt ArşТv BОХРОХОrТ, BФ. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/ BOA, C.MF 25/1237 BКşЛКФКnХıФ OsmКnХı DОvХОt ArşТv BОХРОХОrТ, CОvНОt MККrТП. Bk. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/ BOA, İ.HR 25/1178 BКşЛКФКnХıФ OsmКnХı DОvХОt ArşТv BОХРОХОrТ, İrКНО HКrТМТвО. Bk. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/ BOA, HR.TO 449/24 [18 Temmuz 1867] BКşЛКФКnХıФ OsmКnХı DОvХОt ArşТv BОХРОХОrТ, HКrТМТвО NОгКrОtТ TОrМümО OНКsı Bk. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/ BOA, Hr. TO. 449/24 Д10 ArКХıФ 1867Ж BКşЛКФКnХıФ OsmКnХı DОvХОt ArşТv BОХРОХОrТ, HКrТМТвО NОгКrОtТ TОrМümО OНКsı Bk. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/ DİA DТвКnОt İsХКm AnsТФХopОНТsТ Bk. Carter V. Findley (2007), C. 34, s. 523. ETD An English and Turkish Dictionary, in two parts, English and Turkish and Turkish and English Bk. Sir J.W. Redhouse (1856 [1857]). ETL A Lexicon, English and Turkish, shewing, in Turkish, the Literal, Incidental, Figurative, Col- loquial and Technical Significations of the English Terms ya da Kitab-ı LОСхОtü’Х- MОсnь li-Ceymis Redhavz el-İnРТХТгь Bk. Sir J.W. Redhouse (1861). TEL A Turkish and English Lexicon, shewing in English the Significations of the Turkish Terms ya da Kitab-ı MОсnь-Т LОСхО ХТ-Ceymis Redhavz el-İnРТХТгь Bk. Sir J.W. Redhouse (1890). VM The Turkish Campaigners Vade-Mecum of Ottoman Colloquial Language Bk. Sir J.W. Redhouse (1855). ŞОrmТn KКХКПКt • 75 6. Ekler14 6.1. Ek-1 The Turkish Campaigners Vade-Mecum of Ottoman Colloquial Language (1855). 6.2. Ek-2 An English and Turkish Dictionary, in two parts, English and Turkish and Turkish and English (1856 [1857]). 14 A Turkish and English Lexicon, shewing in English the Significations of the Turkish Terms ya da Kitab-ı Meсnь-i LeСхe lТ-Ceymis Redhavz el-İnРТlТгь (1890) КНХı ОsОr СОmОn СОrФОstО ЛuХunНuğunНКn ЛurКНК rОsmТnТn verilmesine РОrОФ РörüХmОmТştТr. 76 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü Redhouse’s Turkish Dictionarв, in tаo parts, English and Turkish and Turkish and English, (Redhouse’un Türkхe Söгlüğü, 2 Kısım: Türkхe-İngiliгce, İngiliгce- Türkхe) (1880). ŞОrmТn KКХКПКt • 77 6.3. Ek-3 A Lexicon, English and Turkish, shewing, in Turkish, the Literal, Inci- dental, Figurative, Colloquial and Technical Significations of the English Terms ya da Kitab-ı Lehхetü’l-Meсnî li-Ceymis Redhavz el-İngiliгî (1861). 78 • Geçmişten Geleceğe Türk Sözlükçülüğü 6.4. Ek-4 Külliвсt-ı ‘Aгiгiввe fi’l-Lügсti’l-‘Osmсniввe (Elif babı)
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası